οφοκλέους Αντιγόνη, στ Φύλλο εργασίας αρ.3α

Transcript

1 οφοκλέους Αντιγόνη, στ Φύλλο εργασίας αρ.3α Στ. 39 Τί ἄν προσθείμην (= δυν.ευκτική = θα μπορούσα να προσθέσω) λύουσα εἴ ἅπτουσα (= τροπ.μτχ) = χαλαρώνοντας ή σφίγγοντας τον κόμπο; (έκφραση αμηχανίας) Να κρίνετε την απάντηση της Ισμήνης. Η Αντιγόνη λέει ξεκάθαρα πια Σκόπει (= σκέψου) Εἰ ξυμπονήσεις καί ξυνεργάσῃ : πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις ως Αντικείμενα του σκόπει Η Ισμήνη ξαναρωτάει : ποῖον τί κινδύνευμα ( = για ποια επικίνδυνη πράξη ) υμφωνείτε ότι στο στίχο αυτό διαγράφεται το ήθος της Ισμήνης; Απάντηση:<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<.. H Αντιγόνη επαναλαμβάνει : Σκόπει Εἰ κουφιεῖς ( μέλλοντας ποιου ρήματος; ) τόν νεκρόν σύν τῇδε χερί Προσέξτε τις λέξεις που χρησιμοποιεί η Αντιγόνη και τις λέξεις που χρησιμοποιεί η Ισμήνη όταν αναφέρονται στον αδελφό τους. Απάντηση:<<<<<<<<<<<<... ᾞ= αλήθεια Νοεῖς θάπτειν = σκέφτεσαι να τον θάψεις (ὄν) ἀπόρρητον πόλει; = αν και απαγορεύεται; Τόν ἐμόν καί τόν σόν ἀδελφόν ( θάψω) Ανά τέσσερις Γιατί η Αντιγόνη επιμένει σε αυτή τη φράση; Απάντηση:<<<<<<<<<<<<<<<<.<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<< <<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<... Στ.46 : προδοῦσα ἁλώσομαι (= μέλλ. ἁλίσκομαι = συλλαμβάνομαι/ παθητικό ρήμα του αιρέομαι ουμαι) Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τη μετοχή προδοῦσα <<<<<<< Στ. 47 Ὦ σχετλία (νοεῖς θάπτειν τοῦτον) Κρέοντος ἀντειρηκότος;

2 Ποια βαρύτητα έχει η φράση; Απάντηση:<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<< <<<<<<<<<<<<<<<<...<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<< Στ. 48 Οὐ μέτα = μέτεστι (= είναι δυνατόν) εἴργειν (Υποκ.) αὐτ (= δοτ.προσωπική) τῶν ἐμῶν ( αντικείμενο) Στ. 49 Φρόνησον Α. Ὡς πατήρ ἀπώλετο... (ἀράξας διπλᾶς ὄψεις πρός αὐτοφώρων ἀμπλακημάτων) Β. Ἔπειτα (ὡς) μήτηρ και γυνή λωβᾶται βίον... (πλεκταῖσιν ἀρτάναισιν) Γ. Τρίτον (ὡς) δύο ἀδελφῴ κατειργάσαντο κοινόν μόρον ( κατά μίαν ἡμέραν) Να αναλύσετε όλη την εικόνα του Οιδίποδα Να την παραστήσετε ψυχολογικά με μία χειρονομία. Γιατί η Ισμήνη εδώ είναι τόσο αναλυτική στην περιγραφή της; Απάντηση:<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<< <<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<...<<<<< Η Ισμήνη ανακεφαλαιώνει και υπενθυμίζει τις παλιές συμφορές με ποιο στόχο; Απάντηση:<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<.<<< <<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<...<<<<<<<... Θα θεωρούσατε αυτή την υπενθύμιση μέρος της επιχειρηματολογίας της ή απλή επίκληση στο συναίσθημα της Αντιγόνης Ανακεφαλαιώνοντας Θα λέγατε ότι η σχέση τους μοιάζει πιο πολύ με ποια από τις παρακάτω σχέσεις Α. Μάνας κόρης Β. Παράλογου λογικού Γ. υναισθηματικού Ρεαλιστή Δ. Άλλου τύπου σχέση... Δραματικές ασκήσεις 1. Να απεικονίσετε δραματικά τη σχέση ανάμεσα στον οίκο και το δήμο, ανάμεσα στην οικογενειακή συμφορά και την πολιτική υπόσταση των ηρωίδων. Είναι και αδελφές και πολίτες μιας χώρας Να δημιουργήσετε ανά ζευγάρια μία ψυχολογική χειρονομία χωρισμένοι σε δύο γραμμές.(σε κάθε ζευγάρι μπορείτε να χωρίσετε τους ρόλους όπως θέλετε : Αντιγόνη- Ισμήνη, ατομικό δημόσιο, οίκος πόλη) 2. Να επιλέξετε μία Αντιγόνη και μία Ισμήνη και να τη σκηνοθετήσετε ανά ζευγάρια. 2

3 οφοκλέους Αντιγόνη, στ Φύλλο εργασίας αρ.3β motto: όλα τα ζευγάρια αντιθέτων οριοθετούνται εκ του μοιραίως δεδομένου και εκ του δια ευθύνης επιλεγμένου ενδεχομένου ( Καθάρσεως όρια και όροι, σελ. 155) Στόχοι : Εντοπισμός επιχειρημάτων Αντιγόνης - Ισμήνης Διαγραφή χαρακτήρων Αντιγόνης-Ισμήνης Συνειδητοποίηση της δυνατότητας επιλογής του τραγικού ήρωα Επισήμανση της σχέσης οίκου πόλης Σύνδεση με ρητορικούς αγώνες Κατανόηση της διαλεκτικής Δραματική άσκηση Επαναφέροντας στο νου σας όσα έχουν ειπωθεί, να σταθείτε στο χώρο σε δύο ομάδες υποστηρίζοντας την Αντιγόνη ή την Ισμήνη με βασικό σας κριτήριο ποια από τις δύο ηρωίδες βρίσκεται σε πιο δύσκολη θέση. Γλωσσική εξομάλυνση Θυμηθείτε α.τι έχει υπενθυμίσει η Ισμήνη στην αδελφή της στους στίχους 49-57; β. Για ποιο λόγο έκανε αυτή την υπενθύμιση; Στ. 58 Νῦν σκόπει ὅσῳ νώ μόνα λελειμμένα (< λείπομαι = εγκαταλείπομαι, που έχουμε εγκαταλειφθεί) κάκιστα ὁλούμεθα (μελλ. του ρ. ὅλλυμι= χάνομαι) Πώς χαρακτηρίζεται συντακτικά η πρόταση αυτή; εἰ παρέξιμεν (< μελλ. του ρ. παρέρχομαι= παραβαίνω) = υποθετική πρόταση ψῆφον καί κράτη (αντικείμενα του παρέξιμεν) τυράννων βίᾳ( δοτ. τρόπου) νόμου Η επιλογή της λέξης ψῆφος σε τι είδους πολίτευμα παραπέμπει; Ταιριάζει με την εποχή κατά την οποία εκτυλίσσεται το δράμα; χρή ἐννοεῖν (Υποκείμενο :...- ταυτοπροσωπία ή ετεροπροσωπία; ) τοῦτο ὅτι ἔφυμεν γυναῖκες <: τι είδους πρόταση και τι ρόλο παίζει; οὐ μαχουμένα ὡς πρός ἄνδρας = δεν μπορούμε να τα βάζουμε με άντρες επειτα ουνεκα (= ότι) αρχόμεσθα (= αρχόμεθα) εκ κρεισσόνων ακούειν ( απαρ. σκοπού = ώστε να ακούμε ) ταυτα καί αλγίονα (συγκριτικός βαθμός = πιο πικρά ) τωνδε. 3

4 Γραμματική άσκηση : κρεισσόνων : να γραφούν οι αντίστοιχοι τύποι των άλλων βαθμών. Γιατί η Ισμήνη επιλέγει αυτόν τον τύπο του παραθετικού; ἐγώ πείσομαι (= μέλλ.του πείθομαι = υπακούω) τοῖς βεβῶσι ( = δεύτερος τύπος της μετοχής παρακειμένου του ρήματος βαίνω/ τοῖς βεβηκόσιν) ἐν τέλει (οἱ ἐν τέλει βεβῶτες = οι άρχοντες) αἰτοῦσα (= τροπική μετοχή) τούς ὑπό χθονός (θεούς) ἴσχειν (= εχειν) ξύγγνοιαν (= συγγνώμη) ὡς βιάζομαι τάδε : αιτιολογική πρόταση = επειδή πιέζομαι ως προς αυτά Σό πράσσειν περισσά (= παραπάνω από τις δυνάμεις μου) οὐκ ἔχει νοῦν οὐδένα. (ισχύς γνωμικού) Με δεδομένο ότι πρόκειται για γνωμικό, ποια λέξη θα θεωρούσατε ως υποκείμενο του πράσσειν ; Απάντηση:<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<. Να σταθείτε στη φράση και να εργαστείτε ανά θρανίο σχολιάζοντάς την Απάντηση:... Στ. 69 Η Αντιγόνη απαντά με δύο δυνητικές ευκτικές οὔτε ἄν κελεύσαιμι (= ούτε θα σε παρακαλούσα) οὔτε ἄν δρῴης (=ούτε θα έπραττες) μετ ἐμοῦ (= μαζί μου) ἡδέως εἰ θέλοις ἔτι πράσσειν (= υποθετική πρόταση) υντακτική άσκηση: Ποιο είδος υποθετικού λόγου σχηματίζεται; Απάντηση:<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<< Σι ξεκαθαρίζει σε αυτό το σημείο στην αδελφή της η Αντιγόνη με αυτόν τον υποθετικό λόγο; Να τον μετατρέψετε σε λόγο αντίθετο του πραγματικού και να εξηγήσετε γιατί δεν επιλέγει ένα τέτοιο είδος υποθετικού λόγου. Στ. 71: ἴσθι (= προστακτική του οἶδα ) ὁποῖά σοι δοκει ( = ό,τι νομίζεις σωστό) κεῖνον ἐγώ θάψω Εδώ η Αντιγόνη είναι κατηγορηματική. Για ποιους αυτή η δήλωση είναι σημαντική στην παρούσα στιγμή, μετά την παράθεση των επιχειρημάτων της Ισμήνης; <<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<< καλόν ἔστι μοι θανεῖν ( = ποιο συντακτικό ρόλο παίζει το απαρέμφατο;) ποιούσῃ (= αφού κάνω αυτό) κείσομαι (= μελλ.του ρημ. κεῖμαι= θα κείτομαι) φίλη μετά φίλου πανουργήσασα (= αφού διαπράξω ) ὅσια (= ιερή παρανομία) σχήμα οξύμωρο 4

5 ἐπεί ὁ χρόνος ἐστί πλείων (= συγκρ. βαθμός του πολύς) ὅν δεῖ μέ ἀρέσκειν τοῖς κάτω (θεοῖς) ἤ τῶν ἐνθάδε θεῶν (=ἤ τοῖς ἐνθάδε (θεοῖς) / βϙ όρος σύγκρισης) ἐκεῖ κείσομαι ἀεί. σύ ἀτιμάσασα ἔχε = ἀτίμασον (= προστακτική) τά ἔντιμα τῶν θεῶν εἰ σοί δοκεῖ (= αν το θεωρείς σωστό) Να εργαστείτε ανά ομάδες των τεσσάρων και Οι μισοί να εντοπίσετε Α. τρία επιχειρήματα της Ισμήνης Β. Να τα αξιολογήσετε ως λογικά ή ως συναισθηματικά Οι μισοί να εντοπίσετε Α. Τρία επιχειρήματα της Αντιγόνης Β. Να τα αξιολογήσετε ως λογικά ή συναισθηματικά. Δραματικές ασκήσεις 1.Να σχηματίσετε ζευγάρια και στο καθένα ένας/μία θα παριστάνει την Αντιγόνη και ένας /μία την Ισμήνη. Να παρουσιάσετε με ψυχολογικές χειρονομίες τη σχέση τους ή και τη μη σχέση τους στο κέντρο. 2.α.Να σταθείτε στο χώρο με το μέρος της Ισμήνης ή με το μέρος της Αντιγόνης με κριτήριο πάλι ποια από τις δύο βρίσκεται σε πιο δύσκολη θέση. (Χωρισμός σε δύο ομάδες) β.να σκηνοθετήσετε τώρα ανά ομάδες την καθεμία τους, ώστε να καταλήξει κάθε ομάδα σε μία κοινή εικόνα για κάθε ηρωίδα. γ.να συμφωνήσετε στην επιλογή της κατάλληλης μάσκας για την καθεμία 3. ( προαιρετικά ) Να παραστήσετε κατά το πρότυπο των δισσών λόγων τους δύο λόγους των ηρωίδων. Όσοι έχουν αντίρρηση ως προς αυτή την αναπαράσταση, να εκφράσουν τις αντιρρήσεις τους. χολιασμός Επεκτάσεις Αν κάποιος έβλεπε εδώ τη σαφή επιρροή του Διονύσου στη συμπεριφορά μιας ηρωίδας, ποια από τις δύο θα μπορούσε πιο εύκολα να βρίσκεται κάτω από την ένθεη μανία του;... Πώς βλέπετε τη σχέση οίκου-πόλης σε αυτό το σημείο; Πώς η οικογενειακή υπόθεση γίνεται πολιτική και αντίστροφα; Πολλοί ερευνητές της τραγωδίας διακρίνουν εδώ την επίδραση της σοφιστικής ρητορικής στο Σοφοκλή. Μάλιστα αναγνωρίζουν το σχήμα των δισσών λόγων στο συγκεκριμένο σημείο. Ως λογογράφοι, ποιον από τους δύο λόγους θα μπορούσατε να είχατε γράψει; Γιατί; Απάντηση:...<<<...< <<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<. 5