ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής /0164(APP) ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με τη δημιουργία μηχανισμού παροχής οικονομικής στήριξης σε κράτη μέλη που δεν έχουν ως νόμισμα το ευρώ (COM(2012)0336 C7-XXXX/ /0164(APP)) Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής Εισηγήτρια: Danuta Maria Hübner PR\ doc PE v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

2 PR_Consent_Interim ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...8 PE v /11 PR\ doc

3 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με τη δημιουργία μηχανισμού παροχής οικονομικής στήριξης σε κράτη μέλη που δεν έχουν ως νόμισμα το ευρώ (COM(2012)0336 C7-XXXX/ /0164(APP)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου (COM(2012)0336) («πρόταση για το ισοζύγιο πληρωμών - ΙΠ»), έχοντας υπόψη την αίτηση του Συμβουλίου για παροχή έγκρισης σύμφωνα με το άρθρο 352 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (C7-XXXX/2013), έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως τα άρθρα 143 και 352, έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής, της 23ης Νοεμβρίου 2011, για κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ενίσχυση της οικονομικής και δημοσιονομικής εποπτείας των κρατών μελών τα οποία αντιμετωπίζουν ή απειλούνται με σοβαρές δυσκολίες αναφορικά με τη χρηματοοικονομική τους σταθερότητα στη ζώνη του ευρώ, τις σχετικές τροποποιήσεις που εγκρίθηκαν από το Κοινοβούλιο στις 13 Ιουνίου 2012 και το προσωρινό κείμενο του σχεδίου τελικής συμφωνίας με το Συμβούλιο («έκθεση Gauzès»), έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 332/2002 του Συμβουλίου, της 18ης Φεβρουαρίου 2002, για τη θέσπιση ενός μηχανισμού μεσοπρόθεσμης οικονομικής στήριξης του ισοζυγίου πληρωμών των κρατών μελών 1, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 20ής Νοεμβρίου 2012, που περιέχει συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με την έκθεση των προέδρων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωομάδας «Προς μια ουσιαστική Οικονομική και Νομισματική Ένωση» 2, έχοντας υπόψη το άρθρο 81 παράγραφος 3 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την προσωρινή έκθεση της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής (A7-0000/2013), A. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 352 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), το Συμβούλιο, αποφασίζοντας σύμφωνα με ειδική νομοθετική διαδικασία, θα εκδώσει κανονισμό σχετικά με τη δημιουργία μηχανισμού παροχής οικονομικής στήριξης σε κράτη μέλη που δεν έχουν ως νόμισμα το ευρώ, λαμβάνοντας δε τη σχετική απόφαση ομόφωνα μετά την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 1 2 ΕΕ L 53, , σ. 1. Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2012)0430. PR\ doc 3/11 PE v01-00

4 B. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο μηχανισμός ισοζυγίου πληρωμών δημιουργήθηκε το 2002 με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 332/2002 του Συμβουλίου, καθιστώντας δυνατή την παροχή οικονομικής στήριξης σε κράτη μέλη που δεν έχουν ως νόμισμα το ευρώ Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το συνολικό διαθέσιμο ποσό στο πλαίσιο του εν λόγω μηχανισμού έχει αυξηθεί από 12 δισεκατομμύρια ευρώ αρχικά σε 25 δισεκατομμύρια ευρώ τον Δεκέμβριο του 2008 και 50 δισεκατομμύρια ευρώ τον Μάιο του 2009, ως απάντηση στη χρηματοπιστωτική κρίση λαμβάνοντας υπόψη ότι από τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ, τα 13,4 δισεκατομμύρια έχουν χορηγηθεί στη Ρουμανία, τη Λετονία και την Ουγγαρία, ενώ 1,4 δισεκατομμύρια έχουν δεσμευτεί προληπτικά για τη Ρουμανία Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ), ο οποίος δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2012, αποτελεί τον κύριο μηχανισμό στήριξης για τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ, με δανειοδοτική ικανότητα ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ, ποσό το οποίο βασίζεται σε εγγεγραμμένο κεφάλαιο λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΕΜΣ αναμένεται να είναι σε θέση στο μέλλον, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να χρηματοδοτεί άμεσα τράπεζες που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες E. λαμβάνοντας υπόψη ότι στο ψήφισμά του, της 20ης Νοεμβρίου 2012, το Κοινοβούλιο ζήτησε να εξελιχθεί ο ΕΜΣ προς την κατεύθυνση της διαχείρισης βάσει της κοινοτικής μεθόδου, να καταστεί υπόλογος στο Κοινοβούλιο, και οι σημαντικές αποφάσεις, όπως η χορήγηση χρηματοδοτικής συνδρομής σε ένα κράτος μέλος και η σύναψη μνημονίων, να υπόκεινται στον κατάλληλο έλεγχο του Κοινοβουλίου ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόταση ΙΠ δεν προβλέπει για τα κράτη μέλη που δεν έχουν ως νόμισμα το ευρώ τη δυνατότητα να επωφελούνται από χρηματοπιστωτικά μέσα πλήρως συγκρίσιμα με τα αντίστοιχα που διατίθενται στο πλαίσιο του ΕΣΜ Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η επικαιροποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 332/2002 θα συνέβαλε στην εξασφάλιση ισότιμων όρων για τα κράτη μέλη εντός και εκτός της ζώνης του ευρώ και θα οδηγούσε στην απλούστευση της διαδικασίας ενεργοποίησης του μηχανισμού ισοζυγίου πληρωμών 1. χαιρετίζει την πρόταση ΙΠ ως ένα πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της εξασφάλισης ισότιμων όρων για τα κράτη μέλη εντός και εκτός της ζώνης του ευρώ αναγνωρίζει ότι το εγχείρημα αυτό δεν είναι απλό, δεδομένου ότι πρόσφατα δημιουργήθηκαν ισχυροί μηχανισμοί για τη ζώνη του ευρώ 2. θεωρεί, ωστόσο, ότι απαιτούνται ορισμένες τροποποιήσεις, οι οποίες περιγράφονται στην παρούσα ενδιάμεση έκθεση, προκειμένου να επιτευχθεί ένα αποδεκτό αποτέλεσμα καλεί, ως εκ τούτου, το Συμβούλιο και την Επιτροπή, για λόγους διαφάνειας στη λήψη αποφάσεων, να περιμένουν να εγκριθεί η παρούσα ενδιάμεση έκθεση πριν εκδώσουν τον κανονισμό βάσει της πρότασης ΙΠ (κανονισμός ΙΠ) 3. επισημαίνει ότι η Επιτροπή δεν προέβη σε ευρεία διαβούλευση πριν από την έγκριση της πρότασης ΙΠ, και ότι δεν συμπεριέλαβε αιτιολόγηση από την οποία να προκύπτει ότι η παράλειψη αυτή οφειλόταν σε εξαιρετικά επείγουσα περίπτωση, όπως απαιτείται σύμφωνα με το άρθρο 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών PE v /11 PR\ doc

5 της επικουρικότητας και της αναλογικότητας το οποίο προσαρτάται στη ΣΛΕΕ και στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) 4. επισημαίνει ότι δεν υπήρχε αναφορά στην εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, όπως απαιτείται σύμφωνα με το άρθρο 5 του πρωτοκόλλου αριθ. 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, το οποίο προσαρτάται στη ΣΛΕΕ και στη ΣΕΕ 5. ζητεί από το Συμβούλιο και την Επιτροπή να λάβουν υπόψη τις ακόλουθες συστάσεις: (i) (ii) (iii) (iv) (v) η Επιτροπή θα πρέπει να διασαφηνίσει εάν η στήριξη που ενδέχεται να παρασχεθεί σε κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 407/2010 για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού χρηματοοικονομικής σταθεροποίησης 1 θα διέπεται από τα μέσα που θα εγκριθούν δυνάμει του κανονισμού ΙΠ μετά τη διακοπή της λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοοικονομικής Σταθεροποίησης (ΕΜΧΣ) δεν θα πρέπει να υπάρχει ουσιαστική σύνδεση ή να καθιερωθούν ουσιαστικές προϋποθέσεις μεταξύ του μηχανισμού ισοζυγίου πληρωμών και της χρήσης των διαρθρωτικών ταμείων οι προϋποθέσεις που σχετίζονται με τη χρήση των διαρθρωτικών ταμείων θα πρέπει, εφόσον είναι απαραίτητο, να ορίζονται στη σχετική νομοθετική πράξη η αυξημένη ποικιλία μέσων οικονομικής στήριξης που παρέχεται σε κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ θεωρείται θετική εξέλιξη ωστόσο, στα εργαλεία οικονομικής στήριξης θα πρέπει να προστεθεί ένα κατάλληλο μέσο για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, προκειμένου να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι για τα κράτη μέλη εντός και εκτός της ζώνης του ευρώ δεν θα πρέπει να θεσπιστεί η υποχρέωση να ζητείται η γνώμη της Επιτροπής στις περιπτώσεις των προληπτικών πιστωτικών ορίων άνευ όρων που παρέχονται από πηγές εκτός της Ένωσης και, κατά συνέπεια, το άρθρο 2 παράγραφος 4 της πρότασης θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως ως προς το άρθρο 4 παράγραφος 1, η πρόταση ΙΠ χρειάζεται μεγαλύτερη λειτουργική σαφήνεια όσον αφορά δύο έννοιες, συγκεκριμένα τη «βιωσιμότητα της εξωτερικής θέσης» και την «παρουσία ή απουσία προβλημάτων ρευστότητας των τραπεζών» (vi) απαιτείται μεγαλύτερη σαφήνεια και ακριβέστερες κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά το άρθρο 4 παράγραφος 2 της πρότασης ΙΠ σχετικά με τα όρια και τα κριτήρια αξιολόγησης βάσει των οποίων κρίνεται ότι μια χώρα δεν είναι πλέον επιλέξιμη για πιστωτικό προληπτικό όριο υπό όρους (ΠΠΟΟ), αλλά εξακολουθεί να είναι επιλέξιμη για πιστωτικό όριο με ενισχυμένους όρους (ΠΟΕΟ) (vii) απαιτείται μεγαλύτερη σαφήνεια όσον αφορά το άρθρο 6 παράγραφος 5 της πρότασης ΙΠ σχετικά με τη διαδικασία μετάβασης από ένα ΠΟΕΟ σε ένα δάνειο, σε 1 EE L 118 της , σ. 1. PR\ doc 5/11 PE v01-00

6 περίπτωση επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης, ιδίως όσον αφορά τη χρονική στιγμή και τους καθοριστικούς παράγοντες της μετάβασης αυτής (viii) είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η διαφάνεια και η λογοδοσία στο πλαίσιο της διαδικασίας ενισχυμένης εποπτείας με την προσαρμογή του οικονομικού διαλόγου κατά τρόπο που να επιτρέπει στο Κοινοβούλιο να καλεί την Επιτροπή, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) για ανταλλαγή απόψεων (ix) (x) ο προϋπολογισμός της ΕΕ αποτελεί την έσχατη εγγύηση για όλα τα μέτρα στήριξης που προβλέπει η πρόταση ΙΠ στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να παρουσιάσει κατάλληλες λύσεις, πέρα από τις υφιστάμενες διατάξεις, σχετικά με το πώς θα μπορούσε να ληφθεί πιο ουσιαστικά υπόψη ο ρόλος δημοσιονομικής εποπτείας του Κοινοβουλίου όσον αφορά τον προϋπολογισμό της ΕΕ στο πλαίσιο της πρότασης ΙΠ, και να υλοποιηθεί με τρόπο που να επιτρέπει την πραγματική λογοδοσία η προσωρινή συμφωνία των διαπραγματευτικών ομάδων του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ουσία της έκθεσης Gauzès είναι ευπρόσδεκτη, αλλά είναι σημαντικό ο κανονισμός ΙΠ να αντικατοπτρίζει την τρέχουσα κατάσταση, ιδίως όσον αφορά τα παρακάτω σημεία: την αναγνώριση και τον ρόλο των δευτερογενών αντικτύπων (άρθρο 1 παράγραφος 1 και άρθρο 3 παράγραφος 1α της έκθεσης Gauzès), τις παραμέτρους που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν ένα κράτος μέλος τίθεται σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας (άρθρο 2 παράγραφος 1 της έκθεσης Gauzès), τη διαφάνεια των αποφάσεων της Επιτροπής (άρθρο 2 παράγραφος 3α της έκθεσης Gauzès), τις προδιαγραφές σχετικά με τη συμπεριφορά των κρατών μελών σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, συμπεριλαμβανομένης της αναφοράς του ρόλου της ΕΚΤ (άρθρο 3 παράγραφος 1 της έκθεσης Gauzès), τον οικονομικό διάλογο με την Επιτροπή, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ (άρθρο 3 παράγραφος 6α της έκθεσης Gauzès), τις προδιαγραφές σχετικά με την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους (άρθρο 5 παράγραφος 1α της έκθεσης Gauzès), τη διαφάνεια και τη λογοδοσία ενώπιον του Κοινοβουλίου στο πλαίσιο του προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής (άρθρο 6 παράγραφος 1 της έκθεσης Gauzès), την ανάγκη για ρεαλιστικές και επικαιροποιημένες προβλέψεις (άρθρο 6 παράγραφος 4 της έκθεσης Gauzès), PE v /11 PR\ doc

7 την αξιολόγηση του κατά πόσον οι αποκλίσεις από το πρόγραμμα βρίσκονται εντός ή εκτός του ελέγχου των κρατών μελών, και τη ρητή προστασία των τομέων της υγειονομικής περίθαλψης και της εκπαίδευσης (άρθρο 6 παράγραφος 5 της έκθεσης Gauzès) τον συνολικό έλεγχο των δημόσιων οικονομικών των κρατών μελών στο πλαίσιο του προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής (άρθρο 6 παράγραφος 6α της έκθεσης Gauzès), την τακτική κοινοποίηση στο Κοινοβούλιο των πορισμάτων των αποστολών επιθεώρησης κατά την εποπτεία μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας πραγματοποίησης οικονομικού διαλόγου (άρθρο 11 παράγραφος 3 της έκθεσης Gauzès), την ψηφοφορία με αντίστροφη ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο όσον αφορά τα μέτρα μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος (άρθρο 11 παράγραφος 4 της έκθεσης Gauzès), την έκθεση σχετικά με την αναθεώρηση του κανονισμού ΙΠ (άρθρο 13γ της έκθεσης Gauzès), 6. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, την Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. PR\ doc 7/11 PE v01-00

8 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η πρόταση ΙΠ αποτελεί εν γένει μια ευπρόσδεκτη πρωτοβουλία για την εξομάλυνση των διαδικασιών οικονομικής στήριξης που εφαρμόζονται για τη ζώνη του ευρώ και για τις χώρες εκτός ζώνης ευρώ. Απαιτούνται, ωστόσο, ορισμένες τροποποιήσεις και προσθήκες, οι οποίες περιγράφονται στην παρούσα ενδιάμεση έκθεση. Η σύνταξη ενδιάμεσης έκθεσης θεωρήθηκε απαραίτητη, καθώς στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας το Κοινοβούλιο μπορεί δυστυχώς μόνο να εγκρίνει ή να απορρίψει την τελική πρόταση κανονισμού και δεν έχει τη δυνατότητα να επιφέρει τροποποιήσεις στην ουσία της. Επιπλέον, μετά την αρχική πρόταση της 22ας Ιουνίου 2012 (COM(2012)0388), η Επιτροπή αναμένεται να επικαιροποιήσει την πρόταση ΙΠ βάσει της προσωρινής συμφωνίας στο πλαίσιο της έκθεσης Gauzès όσον αφορά τη δέσμη δύο μέτρων, όπου προβλέπονται διαδικασίες οικονομικής στήριξης για τη ζώνη του ευρώ. Ωστόσο, η εν λόγω επικαιροποίηση δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί μέσω επικαιροποιημένης πρότασης, αλλά οι αλλαγές θα ενσωματωθούν απευθείας στο τελικό κείμενο που πρόκειται να εγκριθεί από το Συμβούλιο. Στο πλαίσιο αυτό είναι επομένως ακόμη πιο σημαντικό να περιγράφεται η θέση του Κοινοβουλίου με διαφανή τρόπο για λόγους στοιχειώδους δημοκρατικής νομιμότητας, καθώς και προς το συμφέρον της επίτευξης θετικού αποτελέσματος όσον αφορά το τελικό κείμενο του κανονισμού. Η παρούσα ενδιάμεση έκθεση δεν φιλοδοξεί να καλύψει όλα τα ζητήματα που εγείρονται στην εν λόγω κρίσιμη πρόταση κανονισμού. Αποτελεί, ωστόσο, μια απόπειρα σκιαγράφησης των κρίσιμων σημείων που πρέπει να αντιμετωπιστούν πριν από την τελική έγκριση ενός τέτοιου κανονισμού. Ένα σημαντικό ζήτημα εν προκειμένω είναι ο εξορθολογισμός της πρότασης ΙΠ βάσει της προσωρινής συμφωνίας όσον αφορά τη δέσμη δύο μέτρων. Η εν λόγω προσωρινή συμφωνία, μεταξύ άλλων, ενισχύει σημαντικά τη διαφάνεια και τη λογοδοσία στο πλαίσιο της διαδικασίας αίτησης και χορήγησης οικονομικής στήριξης σε κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν δυσκολίες αποτελεί δε επιτακτική ανάγκη να μεταφερθεί αυτή η ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας και στην παρούσα πρόταση. Επιπλέον, με την παρούσα ενδιάμεση έκθεση ζητείται μεγαλύτερη σαφήνεια σε ορισμένες κεντρικές έννοιες της πρότασης και επιδιώκεται η καθιέρωση διαδικασιών οικονομικής στήριξης οι οποίες θα είναι σαφείς, δίκαιες και δεν θα επιβάλουν περιττές διαβουλεύσεις στις περιπτώσεις που αυτές δεν απαιτούνται. Επιπλέον, ο ρόλος του προϋπολογισμού της ΕΕ ως απόλυτης εγγύησης για την οικονομική στήριξη που παρέχεται στο πλαίσιο του εν λόγω κανονισμού θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται σε κατάλληλες διαδικασίες λογοδοσίας έναντι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η παρούσα ενδιάμεση έκθεση θα πρέπει να τοποθετηθεί στο ευρύτερο πλαίσιο των τρεχουσών οικονομικών μεταρρυθμίσεων της ΕΕ. Οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής θέτουν σήμερα τα θεμέλια της μελλοντικής Τραπεζικής Ένωσης. Η ένωση αυτή αποτελείται από τρεις κύριες συνιστώσες: έναν ενιαίο εποπτικό μηχανισμό (ΕΕΜ), μια ενιαία αρχή εξυγίανσης και ένα ενιαίο σύστημα εγγύησης των καταθέσεων. Το Συμβούλιο, το Κοινοβούλιο και η Επιτροπή διαπραγματεύονται επί του παρόντος σχετικά με τον πρώτο πυλώνα της δομής, στο πλαίσιο του οποίου προβλέπεται μια ενιαία εποπτική αρχή για τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης η οποία θα βασίζεται στην ΕΚΤ. Ο μηχανισμός είναι επίσης ανοικτός και σε κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ τα οποία επιθυμούν να επιλέξουν να PE v /11 PR\ doc

9 συμμετάσχουν στην ενιαία εποπτεία. Η Επιτροπή αναμένεται να υποβάλει πρόταση για ένα ενιαίο ταμείο εξυγίανσης κατά τη διάρκεια του Αν και στο παρόν στάδιο δεν είναι γνωστές λεπτομέρειες σχετικά με την επερχόμενη πρόταση, θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό οποιοδήποτε μελλοντικό ενιαίο ταμείο εξυγίανσης να είναι ανοικτό και σε κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ. Η συγκεντρωτική εποπτεία θα έχει μικρή προστιθέμενη αξία, εάν το κόστος της εξυγίανσης των τραπεζών καλύπτεται τελικά σε εθνικό επίπεδο. Πριν ωστόσο εξεταστεί το ζήτημα της εξυγίανσης των τραπεζών, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ενδέχεται επίσης να αντιμετωπίσουν ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης. Ελλείψει σταθερού μέσου ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, μια τράπεζα ενδέχεται να οδηγηθεί στην κατάρρευση, με αποτέλεσμα να απαιτείται η χρήση ενός ταμείου εξυγίανσης. Προκειμένου να υπάρχει σωστή πρόληψη και όχι μόνο εκ των υστέρων αντιμετώπιση των προβλημάτων που εμφανίζονται, απαιτούνται εργαλεία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Ενώ η παρούσα ενδιάμεση έκθεση χαιρετίζει την αυξημένη ποικιλία μέσων οικονομικής στήριξης που διατίθενται σε κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ στο πλαίσιο της πρότασης ΙΠ, εφιστά επίσης την προσοχή στην έλλειψη ενός μέσου ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών στη δέσμη μέτρων οικονομικής στήριξης που διατίθενται σε κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ. Προκειμένου να εξασφαλιστούν πραγματικά ισότιμοι όροι για τα κράτη μέλη εντός και εκτός της ζώνης του ευρώ, είναι απαραίτητη η πρόοδος προς μια κατεύθυνση που θα καθιστά δυνατή την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και στα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ. Καθώς το ζήτημα αυτό είναι αρκετά περίπλοκο, το υπόλοιπο της παρούσας αιτιολογικής έκθεσης είναι αφιερωμένο στην περιγραφή του παρόντος προβλήματος, καθώς και στην παρουσίαση μιας σειράς πιθανών λύσεων. Ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών για κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ Στην Ευρωπαϊκή Διάσκεψη Κορυφής τον Ιούνιο του 2012, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων ανακοίνωσαν ότι μόλις ο ενιαίος εποπτικός μηχανισμός (ΕΕΜ) είναι έτοιμος προς λειτουργία, ο ΕΜΣ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της Ευρωζώνης. Η δυνατότητα αυτή, ωστόσο, δεν θα παρεχόταν σε κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ τα οποία θα επέλεγαν να συμμετάσχουν στην ενιαία εποπτεία. Τα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ έχουν πρόσβαση στον μηχανισμό ισοζυγίου πληρωμών (ΙΠ), του οποίου ωστόσο τα μέσα είναι σχετικά περιορισμένα σε σύγκριση με τον ΕΜΣ. Δεν φαίνεται να υπάρχουν νομικά κωλύματα όσον αφορά τη χρήση του μηχανισμού ΙΠ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Παρόλα αυτά, οι δυνατότητες του μηχανισμού είναι περιορισμένες λόγω του ποσού χρηματοδότησης που έχει στη διάθεσή του. Πιστεύεται ότι η μέγιστη δύναμη πυρός του μηχανισμού ΙΠ δεν μπορεί να υπερβεί τα 60 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτός ο περιορισμός χρηματοδότησης οφείλεται στο γεγονός ότι ως εγγύηση του μηχανισμού χρησιμοποιείται ο προϋπολογισμός της ΕΕ. Σε περίπτωση που ένα από τα κράτη μέλη που έχουν συνάψει δάνειο αθετήσει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά την αποπληρωμή, η ΕΕ θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο να αθετήσει τις δικές της υποχρεώσεις. PR\ doc 9/11 PE v01-00

10 Εάν η ανακεφαλαιοποίηση ενός χρηματοπιστωτικού ιδρύματος πραγματοποιούνταν απευθείας από τον μηχανισμό ΙΠ, τότε ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα βρισκόταν με τη σειρά του εκτεθειμένος έναντι του συγκεκριμένου χρηματοπιστωτικού ιδρύματος. Ο κίνδυνος είναι σημαντικά χαμηλότερος, εάν ένα δάνειο χορηγείται σε ένα κράτος μέλος, και όχι απευθείας σε ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Εντός του πλαισίου αυτού θα μπορούσαμε, ωστόσο, να εξετάσουμε το ενδεχόμενο να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν τα δάνεια που λαμβάνουν μέσω του μηχανισμού ΙΠ για σκοπούς ανακεφαλαιοποίησης τραπεζών. Όταν τα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ ενταχθούν σε αυτήν, θα μπορούν να επωφελούνται από όλα τα μέσα του ΕΜΣ. Εντωμεταξύ, είναι χρήσιμο να εξεταστούν δύο περαιτέρω εναλλακτικές όσον αφορά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, εκτός του μηχανισμού ΙΠ, συγκεκριμένα: A. Η μία επιλογή αφορά την τροποποίηση της συνθήκης ΕΜΣ, ώστε να επιτρέπεται στα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ να επιλέγουν να συνεισφέρουν στο καταβεβλημένο κεφάλαιο του ΕΜΣ ρητά για τον σκοπό της διατήρησης ενός αναχώματος για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Η τροποποίηση της συνθήκης ΕΜΣ ενδέχεται, ωστόσο, να αποδειχθεί δύσκολο εγχείρημα B. Μια άλλη επιλογή αφορά τη δημιουργία ενός νέου ταμείου μέσω διακυβερνητικής συνθήκης μεταξύ των κρατών μελών εκτός της ζώνης του ευρώ, με καταβεβλημένο κεφάλαιο (κατά το πρότυπο του ΕΜΣ) και ενδεχομένως και με καταβλητέο κεφάλαιο. Ένα τέτοιο ταμείο θα συγκέντρωνε όλα τα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ τα οποία έχουν δεσμευτεί να συμμετάσχουν στο ενιαίο νόμισμα. Θα μπορούσε να συγχρηματοδοτείται από το ΔΝΤ και να χρησιμοποιείται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Η επιλογή B θα μπορούσε να λειτουργήσει κατά τον εξής τρόπο: ορισμένα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ ενδέχεται να δυσκολευτούν να βρουν το κεφάλαιο που απαιτείται για τη συμβολή σε ένα τέτοιο ταμείο οικονομικής στήριξης εκτός της ζώνης του ευρώ για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού θα μπορούσε να εξεταστεί το ενδεχόμενο συμμετοχής του ΔΝΤ αρχικά, το μεγαλύτερο μέρος των εισφορών κεφαλαίου θα μπορούσε να προέρχεται από το ΔΝΤ (80%) και το υπόλοιπο από τα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ (20%) οι εισφορές των κρατών μελών εκτός της ζώνης του ευρώ θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν και καταβεβλημένο και καταβλητέο κεφάλαιο (το οποίο δεν καταβάλλεται μέχρι να είναι απαραίτητο), κατά το μοντέλο του ΕΜΣ, ενώ η κλείδα συνεισφοράς στο κεφάλαιο θα αντιστοιχεί σε αυτήν της ΕΚΤ θα μπορούσε να προβλέπεται ότι η χρήση του ταμείου θα επιτρέπεται μόνο στις χώρες που έχουν δεσμευτεί να ενταχθούν στο ευρώ στο σενάριο αυτό, εάν ένα κράτος μέλος εκτός της ζώνης του ευρώ ενταχθεί στο ευρώ και PE v /11 PR\ doc

11 προσχωρήσει στον ΕΜΣ, οι εισφορές του στο ταμείο εκτός της ζώνης του ευρώ θα μπορούσαν να μεταφερθούν αυτόματα στον ΕΜΣ (και θα βρίσκονταν στη σωστή αναλογία, δεδομένου ότι η κλείδα συνεισφοράς θα είναι η ίδια τόσο για τον ΕΜΣ όσο και για το ταμείο εκτός της ζώνης του ευρώ) εάν ένα κράτος μέλος εκτός της ζώνης του ευρώ αποφάσιζε να αποχωρήσει από το ταμείο εκτός της ζώνης του ευρώ, αυτό θα συνεπαγόταν ένα κενό χρηματοδότησης στην περίπτωση αυτή θα ήταν ξανά απαραίτητη η παρέμβαση του ΔΝΤ, προκειμένου να καλυφθεί το κενό αυτό κατά τη διάρκεια της ύπαρξής του, το ταμείο εκτός της ζώνης του ευρώ θα μπορούσε να παρέχει άμεση ανακεφαλαιοποίηση στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα εκτός της ζώνης του ευρώ, χωρίς να απειλείται ο προϋπολογισμός της ΕΕ, καθώς δεν θα ήταν απαραίτητη η προσφυγή της Επιτροπής σε δανεισμό από τις κεφαλαιαγορές τελικά, όλα τα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ θα ενταχθούν στον κοινό νόμισμα, οπότε το ταμείο θα καταστεί περιττό όταν συμβεί αυτό, το ταμείο θα κλείσει μέχρι τη στιγμή εκείνη, όλες οι εισφορές από το ταμείο εκτός της ζώνης του ευρώ θα έχουν μεταφερθεί στον ΕΣΜ, ο οποίος θα έχει πλέον 26 μέλη (εξαιρουμένων του Ηνωμένου Βασιλείου και της Δανίας, και συμπεριλαμβανομένης της Κροατίας). PR\ doc 11/11 PE v01-00