Διεθνείς Διαπραγματεύσεις & Οικοδόμηση Διεθνούς Κοινού Συμφέροντος

Transcript

1 ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Διεθνείς Διαπραγματεύσεις & Οικοδόμηση Διεθνούς Κοινού Συμφέροντος Ακαδημαϊκό Έτος Κ.Μ: ΕΞΑΜΗΝΟ: Ε ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: Υποχρεωτικό Επιλογής ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Δρ Αλέξανδρος Καΐλης I. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Σκοπός του μαθήματος είναι η ανάλυση, επεξεργασία και εξοικείωση με τη διεθνή διαπραγματευτική διαδικασία ως τεχνική πολυμερούς διακυβέρνησης που αναφέρεται στην προετοιμασία, σύσταση και εξέλιξη διεθνών συμβατικών καθεστώτων (διεθνών συνθηκών) και την «οικοδόμηση» διεθνούς κοινού συμφέροντος. Στο πρώτο μέρος του μαθήματος, προσδιορίζεται το γενικό πλαίσιο που αναπτύσσεται η διεθνής διαπραγματευτική διαδικασία στο πλαίσιο των διεθνών σχέσεων, παρουσιάζονται τα αυτόνομα κανονιστικά θεωρητικά μοντέλα της διανεμητικής διαπραγμάτευσης και της ολοκληρωτικής διαπραγμάτευσης και αναδεικνύονται οι ανεπάρκειές τους. Εναλλακτικά, παρουσιάζεται η διεθνής δημιουργική διαπραγμάτευση, όπως αναπτύσσεται στη διεθνή τάξη δικαίου, με τη μορφή της συμβατικής διακυβέρνησης διεθνούς κοινού συμφέροντος στο πλαίσιο «σχέσεων συνθηκών» που διαρκώς αναπτύσσουν και εξελίσσουν τα Κράτη με τη συνδρομή σχετικών μη-κρατικών δρώντων. Στο δεύτερο μέρος, αναλύονται ολοκληρωμένα οι τρείς φάσεις της διεθνούς δημιουργικής διαπραγμάτευσης που αναφέρονται στην προπαρασκευή, 1

2 κατάρτιση και επαναδιαπραγμάτευση των διεθνών συμβατικών καθεστώτων. Στο πλαίσιο αυτό, η διαπραγμάτευση προσεγγίζεται αντίστοιχα ως Προδιαπραγμάτευση (διαδικασία μετασχηματικής διακυβέρνησης) ως Συστατική Διαπραγμάτευση (διαδικασία συστατικής διακυβέρνησης διεθνών συμβατικών καθεστώτων) και ως Επαναδιαπραγμάτευση (διαδικασία αναθεωρητικής διακυβέρνησης). Έμφαση δίνεται στη μελέτη των δομημένων επιπέδων ανάλυσης που χαρακτηρίζουν κάθε φάση καθώς και των τεχνικών που χρησιμοποιούνται αντίστοιχα. II. ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Η διδασκαλία του μαθήματος στηρίζεται σε σειρά διαλέξεων, οι οποίες θα συνοδεύονται, όπου απαιτείται, από θεματικές παρουσιάσεις PowerPoint. Κατά τη διάρκεια των διαλέξεων, θα παρουσιάζεται και κατόπιν θα αναλύεται, από κοινού με τους φοιτητές, πρωτογενές υλικό που θα σχετίζεται, κάθε φορά, με τη διδασκόμενη θεματική ενότητα του μαθήματος. Στο πλαίσιο αυτό, θα εξετάζονται, μεταξύ άλλων, τα βασικά προσδιοριστικά χαρακτηριστικά και γνωρίσματα κειμενικών υποδειγμάτων διεθνών συμφωνιών (π.χ. Συμβάσεις, Πρωτόκολλα) και διακηρυκτικών κειμένων (π.χ. Ψηφίσματα, Αποφάσεις, Σχέδια Δράσης, Κατευθυντήριες Γραμμές). Οι φοιτητές, πέρα από την τελική εξέταση, η οποία είναι προφορική, θα αξιολογούνται και με άσκηση προαιρετικής προόδου. Εφόσον ο βαθμός της προόδου είναι προβιβάσιμος, θα λαμβάνεται υπόψη και θα συνυπολογίζεται κατάλληλα και θετικά στον τελικό βαθμό της εξέτασης. Δικαίωμα συμμετοχής έχουν όλοι οι φοιτητές που έχουν δηλώσει το μάθημα. Υπόψη θα ληφθεί γενικότερα η παρουσία και η ενεργός συμμετοχή των φοιτητών στη σειρά των μαθημάτων. 2

3 ΙΙΙ. ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ) 1. H ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ: ΤΑ ΑΥΤΟΝΟΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΕΣ ΤΟΥΣ Το Θεωρητικό Μοντέλο της Διανεμητικής Διαπραγμάτευσης Το Θεωρητικό Μοντέλο της Ολοκληρωτικής Διαπραγμάτευσης Το Μεθοδολογικό Μοντέλο της «Διαπραγμάτευσης Αρχών του Harvard» Το Καθοδηγητικό-Κανονιστικό Μετατρεπτικό Μοντέλο από τη Θεωρία των Παιγνίων 2. Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΩΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΟΙΝΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ Το Πεδίο Αναφοράς της Διεθνούς Διαπραγμάτευσης Το Κείμενο και η Γλώσσα της Διεθνούς Διαπραγμάτευσης Οι Φάσεις της Διαπραγματευτικής Διαδικασίας Συγκρότηση και Λειτουργία της Διαπραγματευτικής Ομάδας 3. Η ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ ΩΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Τo Διαγνωστικό Επίπεδο o Η Παραγωγή του Πεδίου της Διαπραγματευτικής Εστίασης o Ο Ρόλος του Εκκινητή-Ηγέτη της Προδιαπραγμάτευσης o Ο Προσδιορισμός των Διαπραγματεύσιμων Θεμάτων Το Επίπεδο Πολυμερούς Διακυβέρνησης o Θεσμική Οργάνωση και Πολυμερής Διαχείριση της Προδιαπραγματευτικής Διαδικασίας: οι Ad Hoc Πολυμερείς Συνδιασκέψεις o Υποδειγματοποίηση του Περιεχομένου της Διακήρυξης Η Έκβαση της Προδιαπραγμάτευσης 3

4 4. Η ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ ΩΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΜΒΑΤΙΚΩΝ ΚΑΘΕΣΤΩΤΩΝ Έναρξη και Θεσμική Οργάνωση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης o Η Πολιτική Πρωτοβουλία o Η Δημιουργική Απόφαση o Το Ειδικό Σώμα της Συνδιασκεπτικής Διαπραγμάτευσης o Ο πολυδιάστατος Ρόλος της Γραμματείας Η Διαδικασία Consensus ως Τεχνική Οικοδόμησης Κοινού Συμφέροντος Οι Κανόνες Διαδικασίας (Rules of Procedure) και Πρακτικές Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος της Διεθνούς Συμφωνίας o Υποδειγματοποίηση σε Επίπεδο Πεδίου Αναφοράς (Αναφορική Υποδειγματοποίηση) o Μορφολογική Υποδειγματοποίηση o Υποδειγματοποίηση Περιεχομένου (Κανονιστική Υποδειγματοποίηση) Ειδικές Τεχνικές και «Καλές Πρακτικές» Συστατικής Κειμενικής Διαπραγμάτευσης Η Έκβαση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης 5. Η ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ ΩΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Ο Διαπραγματευτικός Μετασχηματισμός Έναρξη και Θεσμική Οργάνωση της Επαναδιαπραγμάτευσης Η Επαναδιαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος της Διεθνούς Συμφωνίας o Η Αναφορικότητα της Επαναδιαπραγμάτευσης o Μορφολογική Υποδειγματοποίηση της Τροποποίησης o Τροποποίηση ή Αντικατάσταση; Η Δυναμική της Επαναδιαπραγματευτικής Διαδικασίας o Εναλλακτικές Επιλογές Έναντι της Επαναδιαπραγμάτευσης; Η Έκβαση της Επαναδιαπραγμάτευσης 4

5 IV. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ελληνόγλωσση Ραυτόπουλος, Ε. Διεθνείς Διαπραγματεύσεις: Θεωρία και Τεχνική Οικοδόμησης Διεθνούς Κοινού Συμφέροντος. Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2014 (κύριο εγχειρίδιο) Καΐλης, Α. Ο Ρόλος των Νομικών Θεματικών Διασυνδέσεων στη Διαπραγμάτευση Διεθνών Περιβαλλοντικών Συμφωνιών: H Περίπτωση του Μεσογειακού Πρωτοκόλλου σχετικά με την Ρύπανση από Χερσαίες Πηγές και Δραστηριότητες (1996), Περιβάλλον & Δίκαιο, Τεύχος 3/Έτος 2016 Ξενόγλωσση Raftopoulos, E. International Environmental Negotiation as a Governance Technique, στο Contributions to International Environmental Negotiation in the Mediterranean Context (eds. E. Raftopoulos and M. McConnell). Nomiki Bibliothiki, (reprinted 1st Edition 2004), 2014, pp Fisher, R., Ury, W. and Patton, B. Getting to Yes Negotiating Agreement Without Giving In. Penguin Books, 1991, pp Chasek, P. Earth Negotiations: analyzing thirty years of environmental diplomacy. United Nations University Press, 2001 Sebenius J.K. Negotiation Analysis: A Characterization and Review, 38 Management Science, 1992, pp Sebenius, J. Negotiating the Law of the Sea: Lessons in the Art and Science of Reaching Agreements. Cambridge: Harvard University Press, 1984 Sebenius J.K. Negotiation Arithmetic: Adding and Subtracting Issues and Parties. International Organization, Vol. 37, No. 2, 1983, pp Zartman, I. W. and Berman, M. R. The Practical Negotiator. Yale University Press, 1982 Raiffa, A. The Art and Science of Negotiation. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1982 Buzan, B. Negotiating by Consensus: Developments in Technique at the United Nations Conference on the Law of the Sea 75 A.J.I.L (1981),