ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ

Transcript

1 Τίτλος μαθήματος ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιλογής / Ενότητα Τεχνών (ΤΕ) ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΚΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΚΤ1121 ΜΟΝΑΔΕΣ ECTS: 5 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ: 7 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: inakou@uth.gr ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Στόχος και περιγραφή του μαθήματος Το μάθημα έχει θεωρητικό και εργαστηριακό χαρακτήρα. Διαπραγματεύεται τις σύγχρονες προσεγγίσεις της ιστορικής εκπαίδευσης και τις αναλύει σε σύγκριση με τις αντίστοιχες παραδοσιακές προσεγγίσεις, αλλά και σε σχέση με τις διαφοροποιήσεις και τομές που παρατηρούνται στην εκπαιδευτική λειτουργία των σύγχρονων μουσείων, ως πολιτιστικών θεσμών που αποσκοπούν στην ανάπτυξη κριτικής ιστορικής σκέψης, γνώσης και δεξιοτήτων ερμηνείας, και στην καλλιέργεια κριτικών ιστορικών συνειδήσεων. Ιδιαίτερη έμφαση αποδίδεται στην προφορική ιστορία και στις χρήσεις της τόσο σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης όσο και σε μουσειακούς χώρους. Στόχος του μαθήματος είναι να αντιληφθούν οι φοιτήτριες και φοιτητές ότι υπάρχουν σύγχρονες προσεγγίσεις της ιστορικής εκπαίδευσης, που δεν αποσκοπούν στην αναπαραγωγή κλειστής ιστορικής γνώσης, αλλά στην παραγωγή κριτικής ιστορικής σκέψης και γνώσης, με βάση την χρήση ιστορικών πηγών και την ερμηνεία τους ως ιστορικών μαρτυριών, την κριτική ανάγνωση ιστορικών κειμένων και τη δόμηση ιστορικού λόγου, που καθιστούν το μάθημα της Ιστορίας ενδιαφέρον για τα παιδιά και τους νέους και χρήσιμο για το παρόν και το μέλλον. Υποχρεώσεις φοιτητριών/τών Αξιολόγηση Οι φοιτήτριες και φοιτητές, παράλληλα με την παρακολούθηση των διαλέξεων, καλούνται να εκπονήσουν ομαδικές εργασίες (3 ατόμων) με αντικείμενο τη διατύπωση ιστορικών ερωτημάτων, τη συλλογή προφορικών μαρτυριών, την ανάλυση των δεδομένων και τη συγγραφή πρωτότυπου ιστορικού κειμένου με αναφορές σε αντίστοιχη βιβλιογραφία.

2 Η αξιολόγηση βασίζεται στην εκπόνηση και παρουσίαση των εργασιών, ενώ παράλληλα λαμβάνεται υπ όψιν και η ενεργή συμμετοχή. Σε ειδικές περιπτώσεις αδυναμίας ολοκλήρωσης αντίστοιχων εργασιών, η αξιολόγηση βασίζεται σε προφορικές εξετάσεις. Διδακτική μεθοδολογία Διαλέξεις, εργαστηριακά μαθήματα και μαθήματα επισκέψεις σε μουσεία και χώρους πολιτισμικής αναφοράς. Διδακτέα εξεταστέα ύλη και βιβλιογραφία του μαθήματος: Ως διδακτέα και εξεταστέα ύλη του μαθήματος θεωρούνται τα περιεχόμενα των διαλέξεων και μαθημάτωνεπισκέψεων σε μουσεία και χώρους πολιτισμικής αναφοράς, κείμενα βιβλιογραφίας διαθέσιμα ηλεκτρονικά, καθώς και τα αντίστοιχα συγγράμματα. Λέξεις κλειδιά: ιστορική εκπαίδευση, μουσεία, προφορική ιστορία, ιστορική σκέψη, ιστορική κατανόηση και γνώση, δεξιότητες ιστορικής ερμηνείας. Ενδεικτικό διάγραμμα περιεχομένων του μαθήματος 1 η ΕΒΔΟΜΑΔΑ Ενημέρωση Εισαγωγή Διάγραμμα και οργάνωση μαθήματος, συμμετοχή και υποχρεώσεις των φοιτητών, αξιολόγηση. Εισαγωγή στον χώρο της Ιστορίας και των μουσείων με βάση συζήτηση σχετικά με τις εμπειρίες των ίδιων των φοιτητριών/τών. Βιβλιογραφικές αναφορές: Παρουσίαση της βιβλιογραφίας. 2 η ΕΒΔΟΜΑΔΑ Αναλυτική συγκριτική παρουσίαση των σύγχρονων και παραδοσιακών προσεγγίσεων της ιστορικής εκπαίδευσης Ι. 3 η ΕΒΔΟΜΑΔΑ

3 Αναλυτική συγκριτική παρουσίαση των σύγχρονων και παραδοσιακών προσεγγίσεων της ιστορικής εκπαίδευσης ΙΙ. 4 η ΕΒΔΟΜΑΔΑ Τα παιδιά και η Ιστορία: Ιστορική σκέψη, γνώση και ιστορική κατανόηση σε χώρους μουσείων. Παραδείγματα ερευνών. 5 η ΕΒΔΟΜΑΔΑ Προφορική Ιστορία, μουσεία και εκπαίδευση. 6 η ΕΒΔΟΜΑΔΑ Μάθημα επίσκεψη σε μουσείο Επεξεργασία του ιστορικού αφηγήματος που δομεί και προτάσεις εκπαιδευτικής αξιοποίησής του. 7 η ΕΒΔΟΜΑΔΑ Εργαστηριακό μάθημα Ανάθεση εργασιών. Διατύπωση ιστορικών ερωτημάτων. Ζητήματα μεθόδου συλλογής, αρχειοθέτησης και ανάλυσης προφορικών μαρτυριών, και κριτικής ανάγνωσης ιστορικών κειμένων. Προβολή του Α Μέρους Βίντεο με την βιντεοσκοπημένη συνέντευξη σε σχέση με τις εμπειρίες από την παιδική ηλικία στον Βόλο. Συζήτηση. 8 η ΕΒΔΟΜΑΔΑ Η προφορική ιστορία ως μία «ανατρεπτική» εκπαιδευτική διαδικασία. Θετικά στοιχεία και προκλήσεις. Προβολή του Α Μέρους Βίντεο με την βιντεοσκοπημένη συνέντευξη σε σχέση με τις εμπειρίες από την παιδική ηλικία στον Βόλο. Συζήτηση. 9 η ΕΒΔΟΜΑΔΑ

4 Μάθημα επίσκεψη σε μουσείο Επεξεργασία ζητημάτων αξιοποίησης της προφορικής ιστορίας σε μουσεία. 10 η ΕΒΔΟΜΑΔΑ Εργαστηριακό μάθημα Παρουσίαση, έλεγχος και σχολιασμός της πορείας των φοιτητικών ομαδικών εργασιών. Έμφαση σε ζητήματα μεθόδων συλλογής, αρχειοθέτησης και ανάλυσης προφορικών δεδομένων. 11 η ΕΒΔΟΜΑΔΑ Μάθημα επίσκεψη σε επιλεγμένους δημόσιους χώρους της πόλης του Βόλου. Επεξεργασία ζητημάτων που αφορούν τη χρήση της Ιστορίας στον δημόσιο χώρο. 12 η ΕΒΔΟΜΑΔΑ Μνήμη και Ιστορία: Η συγκρότηση της συλλογικής ιστορικής μνήμης και συνείδησης, οι ιστορίες και η Ιστορία. 13 η ΕΒΔΟΜΑΔΑ Παρουσίαση των φοιτητικών ομαδικών εργασιών. Σχολιασμός, συζήτηση και αξιολόγηση με στόχο την περαιτέρω επεξεργασία βασικών ζητημάτων που εμπλέκονται στο περιεχόμενο του μαθήματος. Βασική βιβλιογραφία Κόκκινος, Γ. & Νάκου, Ει. (Επιμ.) (2006). Προσεγγίζοντας την ιστορική εκπαίδευση στις αρχές του 21 ου αιώνα. Αθήνα: Μεταίχμιο. Λιάκος, Α. (2007). Πώς το παρελθόν γίνεται Ιστορία; Αθήνα: Πόλις. Νάκου, Ει. (2009). Μουσεία, ιστορίες και Ιστορία. Αθήνα: Νήσος. Νάκου, Ει. (2000). Τα παιδιά και η Ιστορία: Ιστορική σκέψη, γνώση και ερμηνεία. Αθήνα: Μεταίχμιο. Thompson, P. 1978/2002. Φωνές από το παρελθόν Προφορική ιστορία. (Μετάφραση Ρ. Β. Μπούσχοτεν & Ν. Ποταμιάνος. Επιμέλεια Κ. Μπάδα & Ρ. Β. Μπούσχοτεν) Αθήνα: Πλέθρον.

5 Βίντεοσκοπημένη συνέντευξη του Π. Κουτσογιάννη σε σχέση με τις εμπειρίες της παιδικής ηλικίας στην πόλη του Βόλου (επιμέλεια Ει. Νάκου). Ευρύτερη ενδεικτική βιβλιογραφία Εν Βόλω (2006), Τριμηνιαία Περιοδική έκδοση του Δήμου Βόλου. Αφιέρωμα: Μουσεία πόλεων τον 21 ο αιώνα Σχεδιάζοντας το Μουσείο της Πόλης του Βόλου. Τεύχος 22 ο, Ιούλιος Σεπτέμβριος Mattozzi, I. (2006). Εκπαιδεύοντας αναγνώστες της Ιστορίας. Αθήνα: Μεταίχμιο. Νικονάνου, Ν., Κασβίκης, Κ. (Επιμ.) (2008) Εκπαιδευτικά ταξίδια στο χρόνο: Εμπειρίες και ερμηνείες του παρελθόντος. Αθήνα: Πατάκης. Sebba, J. (2000). Ιστορία για όλους: Διδακτικές προτάσεις για το μάθημα της Ιστορίας στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Αθήνα: Μεταίχμιο. Kavanagh, G. (Ed.) (1996). Making histories in the museum. London New York: Leicester University Press. Περιοδικά Εν Βόλω. Έκδοση του Δημοτικού Κέντρου Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου (ΔΗΚΙ). Illissia, Έκδοση του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου. Τετράδια Μουσειολογίας, Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.