Το δικό µας παζλ! ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ Ενήλικες µαθήτριες και µαθητές του Προγράµµατος «Εκπαίδευση των Παιδιών της Μουσουλµανικής Μειονότητας στη Θράκη»

Transcript

1 Το δικό µας παζλ! ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ Ενήλικες µαθήτριες και µαθητές του Προγράµµατος «Εκπαίδευση των Παιδιών της Μουσουλµανικής Μειονότητας στη Θράκη»

2 το δικό μας παζλ //1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ποιοι είµαστε;... 3 Πού είµαστε;... 6 Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΞΑΝΘΗΣ- Η ΠΑΛΙΑ ΠOΛΗ... 6 ΚΟΜΟΤΗΝΗ... 6 ΚΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ Ο ΑΡΑΤΟΣ... 7 KENTAYΡΟΣ... 7 Πώς θα κινηθείτε;... 9 ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ... 9 ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ ΝΕΣΤΟΣ ΤΟ ΠΟΡΤΟ ΛΑΓΟΣ- Η ΛΙΜΝΗ ΒΙΣΤΩΝΙΔΑ Τα Μουσεία µας ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΞΑΝΘΗΣ ΤΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΞΑΝΘΗΣ AΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΣΚΟΥΤΕΡΗ Οι εκθέσεις µας Η ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΞΑΝΘΗΣ ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Ζ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ (ΚΟΜΟΤΗΝΗ) Για τους µουσικόφιλους! ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Κέντρα πολιτισµού και εκπαίδευσης Η Φ. Ε. Ξ. (Φιλοπρόοδος Ένωση Ξάνθης) ΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΡΑΚΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ (ΞΑΝΘΗ) ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΙΑΣΜΟΥ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΙΑΣΜΟΥ Έθιµα Οι µαθήτριες του Ιάσµου έγραψαν Οι Κενταυρίτισσες µιλώντας για έθιµα Εκδηλώσεις που δεν πρέπει να χάσετε! ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΤΗΣ ΞΑΝΘΗΣ ΟΙ ΓΙΟΡΤΕΣ ΠΑΛΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟY Στην αγορά! Στην αγορά της Κοµοτηνής συναντήσαµε έναν µελισσοκόµο και έναν αλουµινά ΤΟ ΠΑΖΑΡΙ ΤΗΣ ΞΑΝΘΗΣ Για να φτάσουν τα προιόντα σε µας, όµως Κτηνοτροφία Γεωργία Για τους βιβλιοφάγους! Η ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΞΑΝΘΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ Το µε νού µας! Επιστηµονική υπεύθυνη των µαθηµάτων ήταν η Μαρία Ζωγραφάκη, φιλόλογος, διδάκτωρ Πανεπιστηµίου Αθηνών Την εποπτεία των µαθηµάτων είχε η Ελένη Παπαδοπούλου, φιλόλογος, διδάκτωρ Universitat Autònoma de Barcelona Τη φιλολογική αλλά και τη γενικότερη επιµέλεια του «Δικού µας παζλ» είχε η Ελένη Παπαδοπούλου.

3 2// το δικό μας παζλ Αντί προλόγου Το δικό µας παζλ αποτελείται από κοµµάτια που δηµιούργησαν οι ενήλικες µαθήτριες και µαθητές του Προγράµµατος «Εκπαίδευση των Παιδιών της Μουσουλµανικής Μειονότητας στη Θράκη» στα πλαίσια του πρότζεκτ που έτρεξε παράλληλα µε την διεξαγωγή των µαθηµάτων. Είναι µία ένωση από εικόνες και εµπειρίες, µεράκι για την εκµάθηση της ελληνικής γλώσσας και συλλογικής δουλειάς όλης της οµάδας των µαθηµάτων ενηλίκων.

4 το δικό μας παζλ //3 Ποιοι είµαστε; ΕΥΛΑΛΟ ΗΛΙΟΠΕΤΡΑ Μαρία Φερεσιάδου ΕΛΙΦ ΡΑΗΦ ΟΓΛΟΥ ΕΜΙΝΕ ΣΕΦΚΕΤ ΟΓΛΟΥ ΤΣΙΓΔΕΜ ΣΑΛΗ ΟΓΛΟΥ ΦΑΤΜΑ ΡΕΤΖΕΠ ΟΓΛΟΥ Μαρία Δόντσου ΑΪΣΕ ΣΕΡΗΦ ΟΓΛΟΥ ΓΚΙΟΥΛΧΑΝ ΡΕΦΙΚ ΟΓΛΟΥ ΝΙΛΟΥΦΕΡ ΜΕΜΕΤ ΟΓΛΟΥ ΣΕΒΕΝΓΚΙΟΥΛ ΧΑΛΗΛ ΟΓΛΟΥ ΦΙΔΑΝ ΑΛΗ ΟΣΜΑΝ ΟΓΛΟΥ ΙΑΣΜΟΣ Κατερίνα Κολοκυθά ΕΜΙΝΕ ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΟΓΛΟΥ ΜΕΝΕΞΕ ΜΠΑΛΤΑΛΗ ΑΧΜΕΤ ΜΠΕΛΓΚΙΝ ΦΕΡΧΑΤ ΟΖΓΚΙΟΥΛ ΙΜΠΙΣ ΣΑΜΠΙΧΑ ΜΕΜΕΤ ΣΕΡΠΗΛ ΙΣΜΑΗΛ

5 4// το δικό μας παζλ ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ; ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ Τµήµα ΕΝ1 ΑΪΣE ΒΕΛΗ ΕΜΙΝE ΧΑΣΑΝ ΣΑΛΗ ΝΕΖΜΙE ΚΑΛΕΝΤΖΉ ΝΟΥΡΤEΝ ΠEΤΛΟ ΡΑΦΙΚΑ ΧOΤΣΙΚΑ ΣΕΒΗΜ ΚΑΛΕΤΖΉ ΤΖΕΒΙΔΕ ΠΙΓΚΑΛ ΦΑΤΜΑ ΚΟΥΡΟΥΤΖΉ ΦΑΤΜΑ ΟΣΜΑΝ ΚΕΧΑΓΙΑ ΦΑΤΜΑ ΤΟΠΣΗ ΦΑΤΜΈ ΠΈΤΛΟ ΦΕΪΜE ΧΌΤΣΙΚΑ ΧΙΛΜΙE ΒΕΛΗ ΧΙΛΜΙE ΧΑΣΑΝ ΣΑΛΗ Μαρία Φερεσιάδου ΞΑΝΘΗ Τµήµα ΕΝ2 ΑΪΣΕ ΚΑΡΑΝΤΑΗ ΓΚΙΟΥΛΧΑΝ ΜΟΥΝΤΟΥΡ ΓΚΙΟΥΛΣΕΝ ΚΟΥΡΟΥΤΖΗ ΕΜΙΝΕ ΣΑΙΤ ΟΓΛΟΥ ΛΕΪΛΑ ΣΑΙΤ ΟΓΛΟΥ ΣΑΜΠΙΧΑ ΝΤΙΠΣΙΖ ΣΑΜΠΙΧΑ ΠΙΓΚΑΛ ΣΕΒΙΕ ΚΑΛΦΑ ΤΖΕΒΙΔΕ ΜΑΝΤΡΑΤΖΗ ΧΑΛΙΔΕ ΜΑΝΤΡΑΤΖΗ Βιβή Δηµητριάδου ΓΚΙΟΥΛΤΕΝ ΟΣΜΑΝΤΣΑ ΕΜΙΝΕ ΦΙΤΝΕ ΧΑΣΑΝ ΖΑΝΝΑ ΒΕΣΕΙΓΕΒΑ ΙΛΚΝΟΥΡ ΓΚΙΟΥΛΕΡ ΙΣΙΚ ΑΧΜΕΤ ΟΓΛΟΥ ΜΕΛΕΚ ΚΕΧΑΓΙΑ ΜΙΝΕΒΕΡ ΣΑΛΗ ΟΓΛΟΥ ΟΖΛΕΜ ΟΤΣΟΥΓΙΟΥΚ ΠΕΛΙΝ ΜΕΧΜΕΤ ΟΓΛΟΥ ΠΙΛΕ ΦΑΤΜΑ ΡΑΧΜΕ ΖΟΥΜΠΡΕ ΣΕΒΗΛ ΣΕΖΑΙ ΦΑΤΜΕ ΚΑΡΑΝΤΑΗ

6 το δικό μας παζλ //5 Τµήµα ΕΝ1 ΑΪΣΕΝ ΑΧΜΕΤ ΓΚΙΟΥΛ ΕΣΙΝ ΜΕΧΜΕΤ ΕΪΛΕΜ ΑΧΜΕΤ ΕΜΙΝΕ ΜΕΧΜΕΤ ΕΜΙΝΕ ΤΣΑΟΥΣ ΑΜΕΤ ΕΣΡΑ ΤΣΑΟΥΣ ΑΜΕΤ ΜΕΛΕΚ ΑΜΕΤ ΝΙΛΑΪ ΑΧΜΕΤ ΟΓΛΟΥ ΟΖΝΟΥΡ ΧΟΤΖΑ ΤΖΑΝΑΝ ΧΟΥΣΕΪΝ ΦΕΪΜΕ ΜΕΧΜΕΤ ΧΟΥΛΙΑ ΝΤΟΥΡΝΑΣ KOMOTHΝH Χρύσα Χαλκοπούλου Τµήµα ΕΝ2 ΑΪΣΕ ΣΙΑΚΗΡ ΟΓΛΟΥ ΑΪΣΕΛ ΧΑΛΙΜΠΑΣΗ ΓΚΙΟΥΛΑΪ ΣΟΥΛΕΪΝΑΝ ΓΚΙΟΥΛΣΕΝ ΧΟΥΣΕΪΝ ΕΜΙΝΕ ΧΑΤΖΗ ΓΙΑΚΟΥΠ ΕΜΙΝΕ ΣΑΛΗ ΖΟΥΛΕΪΧΑ ΑΧΜΕΤ ΙΛΚΑΙ ΦΕΡΙΤ ΚΑΔΡΙΕ ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΜΟΥΑΛΛΑ ΤΟΠΑΛ ΧΟΥΣΕΪΝ ΝΙΔΑ ΜΠΑΜΠΑΤΣ ΜΕΧΜΕΤ ΝΟΥΡΣΕΛ ΡΑΣΗΜ ΡΕΪΧΑΝ ΝΑΖΗΦ ΟΓΛΟΥ ΣΑΦΙΕ ΜΕΧΜΕΤ ΦΑΤΜΕ ΑΛΑΣΗ ΧΑΤΙΤΖΕ ΜΠΕΚΙΡ Τµήµα ΕΝ3 ΒΙΛΝΤΑΝ ΑΜΕΤ ΡΕΤΖΕΠ ΖΟΥΜΠΕΙΝΤΑ ΑΜΕΤ ΟΓΛΟΥ ΜΕΛΑΧΑΤ ΜΕΧΜΕΤ ΝΙΛΟΥΦΕΡ ΟΜΕΡ ΡΑΗΜΠΕ ΤΟΥΜΠΑΡ ΛΑΤΗΦ ΡΕΪΧΑΝ ΧΟΥΣΕΪΝ ΣΑΜΠΡΙΕ ΧΑΤΖΗ ΕΜΙΝ ΣΑΣΙΝΕ ΑΚΡΑΜΠΑ ΑΧΜΕΤ ΣΕΝΑΪ ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΣΟΥΚΡΑΝ ΣΑΛΗ ΣΟΥΚΡΙΕ ΧΑΣΑΝΟΓΛΟΥ Αθανασία Αλεξίου Αγάπη Ορταξίδου Τµήµα ΕΝ5 ΑΙΣΕ ΣΕΡΗΦ ΓΙΑΣΕΜΙΝ ΑΧΜΕΤ ΓΚΙΟΥΛΣΕΝ ΟΜΕΡ ΝΕΡΓΚΙΣ ΝΤΟΑΝΤΖΑΛΗ ΡΟΥΚΙΕ ΝΙΖΑΜ ΣΕΛΤΣΟΥΚ ΚΙΛΙΝΤΣ ΣΕΡΠΙΛ ΣΑΛΙΟΓΛΟΥ ΣΟΥΖΑΝ ΧΑΣΑΝ ΤΖΕΜΙΛΕ ΠΙΣΚΑ ΜΕΜΕΤ ΦΑΙΖΕ ΜΗΛΙΑΖΗΜ Τµήµα ΕΝ4 ΓΚΙΟΥΛΣΕΝ ΜΙΣΙΡΛΗ ΕΣΡΑ ΧΑΤΖΗ ΑΧΜΕΤ ΑΛΗ ΚΙΟΥΜΠΡΑ ΚΑΡΑ ΟΥΣΤΑ ΜΕΧΤΑΠ ΧΑΣΑΝ ΝΑΓΚΙΧΑΝ ΦΕΪΖ ΝΕΤΖΛΑ ΑΡΝΑΟΥΤ ΝΟΥΡΑΝ ΚΑΡΑΜΠΑΤΖΑΚ ΣΕΒΙΕ ΟΜΕΡ ΧΑΣΑΝ ΣΕΛΜΑ ΝΕΤΖΗΠ ΣΕΜΑ ΧΟΥΣΟΓΛΟΥ ΣΕΜΙΧΑ ΚΑΡΑΜΑΝ ΜΕΧΜΕΤ ΣΕΜΡΑ ΜΟΛΛΑ ΤΖΑΧΙΔΕ ΜΟΥΧΤΑΡ

7 6// το δικό μας παζλ ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ; Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΞΑΝΘΗΣ-Η ΠΑΛΙΑ ΠOΛΗ Πήρε το όνοµά της από µια Αµαζόνα. Στα τουρκικά λέγεται İskeçe. Στα αρχαία χρόνια εδώ γίνονταν οι γιορτές του θεού Διόνυσου. Από την Ξάνθη πέρασαν οι Ρωµαίοι, οι Σταυροφόροι, οι Βυζαντινοί, οι Οθωµανοί και οι Βούλγαροι. Από το 1945 ανήκει στο ελληνικό κράτος. Το 1829 έγιναν δυο µεγάλοι σεισµοί και τότε η Παλιά Πόλη ξαναχτίστηκε. Οι καπνέµποροι βοήθησαν να χτιστούν όµορφα σπίτια στην Παλιά Πόλη. Αναπτύχθηκε το εµπόριο του καπνού, έγιναν πρεσβείες, προξενεία, κινηµατογράφοι. Ήρθαν δάσκαλοι από την Κων/πολη. Αρχοντικές γυναίκες περπατούσαν στους πλακόστρωτους δρόµους. Στα τέλη του 17 ου κ αρχές 18 ου αι. τα σπίτια χτίζονταν µε πέτρα, ξύλο και σίδερο. Ηπειρώτες κτίστες επεξεργάζονταν τον τοπικό γρανίτη. Οι ξανθιώτες καλλιεργούσαν τον µπασµά, τον πιο φηµισµένο καπνό του κόσµου, διότι εδώ υπάρχουν ήλιος, υγρασία και ασβεστογενή εδάφη. Χτίστηκαν καπναποθήκες. Επίσης, πολλά λεφτά έβγαζαν και οι µοδίστρες. AHRIYAN mahallesi ονοµαζόταν η συνοικία της Παλιάς Πόλης µε το τζαµί. Σήµερα, υπάρχουν στενά σοκάκια, λουλουδιασµένες αυλές, αρχοντικά. Γύρω υπάρχουν τα βουνά και στη µέση ο ποταµός Κόσυνθος. (ΕΝ_ΞΑΝΘΗ: Ιλκνούρ) ΚΟΜΟΤΗΝΗ Το Βυζαντινό όνοµα ήταν Κουµουτζηνά ή Κοµοτηνά ή Κοµοτηναί. Η πρώτη χρήση του ονόµατος Γκιουµουλτζίνα, τουρκικά: Gümülcine έχει καταγραφεί σε οθωµανική πηγή το έτος 1344 µ.χ. (ΕΝ5_ΚΟΜΟΤΗΝΗ)

8 το δικό μας παζλ //7 ΚΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ Ο ΑΡΑΤΟΣ ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ (ΕΝ5_ΚΟΜΟΤΗΝΗ) Ο Κένταυρος είναι ένα µεγάλο χωριό που βρίσκεται 26 χιλιόµετρα βορειοανατολικά από την Ξάνθη, σε υψόµετρο 700 µέτρων περίπου. Έχει γύρω στους κατοίκους και είναι το τερο σε πληθυσµό χωριό του Δήµου µεγαλύ- Μύκης. Το χωριό είναι χωρισµένο σε πάνω και κάτω µαχαλά και σε κάθε µαχαλά βρίσκεται ένα τζαµί. Υπάρχουν τρεις πλατείες, µία στο κέντρο και δύο στις άκρες του χωριού. Διαθέτει δυο νηπιαγωγεία, ένα δηµοτικό σχολείο, δύο ιδιωτικά φροντιστήρια, ένα ιατρείο, ένα φαρµακείο, ταχυδροµείο, δύο φούρνους και πολλά µαγαζιά διαφόρων ειδών. Το χωριό µας είναι πολύ µεγάλο και ωραίο. Είµαστε κάτοικοι και είµαστε κοντά στην Ξάνθη. Έχουµε µεγάλα βουνά, χωράφια, κρύα και καθαρά νερά. ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ

9 8// το δικό μας παζλ ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ; ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ Στον Κένταυρο υπάρχουν πολλές πέτρινες βρύσες. Η πιο γνωστή από αυτές, η Κοπαράν, είναι πολύ όµορφη µε πολύ κρύο νερό. Το έχουν εξετάσει οι γιατροί και λένε ότι είναι πολύ καλό για την υγεία. Όσοι το έχουν ακούσει αυτό έρχονται να την επισκεφτούν και να πάρουν νερό. Στον Κένταυρο υπάρχει ένα γήπεδο για τις προπονήσεις και τους αγώνες της ποδοσφαιρικής οµάδας του Κενταύρου, η οποία ιδρύθηκε το 2000 και ονοµάζεται ΜΑΟΚ (Μορφωτικός Αθλητικός Όµιλος Κενταύρου. Η οµάδα έχει βρεθεί στην Α ερασιτεχνική θέση και έχει και την µπουτίκ της. Αλλά από το 2012, λόγω οικονοµικών δυσκολιών, δεν είναι ενεργή. Tekbir tepesi Φέτος, έξω από το χωριό έφτιαξαν καινούριο µέρος που το λένε Tekbir tepesi. Έχει παγκάκια µε τραπεζάκια, φύτεψαν και λουλούδια µέσα σε χρωµατιστά λάστιχα και πηγαίνουν ενήλικες, παιδιά και νέοι για να πιουν καφέ, να συζητήσουν και να δουν τη θέα. (ΕΝ1&ΕΝ2_ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ)

10 το δικό μας παζλ //9 ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ πώς θα κινηθείτε; Το τηλέφωνο του ΚΤΕΛ ΞΑΝΘΗΣ είναι Υπάρχουν συχνά δροµολόγια για τα χωριά της Ξάνθης. Μπορείς να πας από την Ξάνθη στη Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα, στην Κοµοτηνή και στην Καβάλα. Μπορείς να πας και στο εξωτερικό, στην Τουρκία και στην Βουλγαρία. Το τηλέφωνο του ΟΣΕ ΞΑΝΘΗΣ είναι Μπορείς να πας από την Ξάνθη µε το τρένο στην Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα, στην Κοµοτηνή, στην Αλεξανδρούπολη και στην Ορεστιάδα. Το πιο κοντινό αεροδρόμιο στην Ξάνθη είναι στη Χρυσούπολη. Το πιο κοντινό λιμάνι στην Ξάνθη είναι της Κεραµωτής. Από εκεί πηγαίνεις στη Θάσο. (ΕΝ_ΞΑΝΘΗ)

11 10//το δικό μας παζλ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗ ΦΥΣΗ ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ ΝΕΣΤΟΣ Ήρθε η άνοιξη! Είµαστε πάρα πολύ χαρούµενοι, θα πηγαίνουµε στο ποτάµι του Νέστου. Μας αρέσει συνέχεια να πηγαίνουµε. Από την Ξάνθη θα πάρουµε το τρένο και θα κατεβούµε στο σταθ- µό Τοξότες, για να µπορούµε να κάνουµε κάποια πράγµατα πιο εξτρίµ και να δοκιµάσουµε τα όριά µας. Για παράδειγµα µπορούµε να κάνουµε ράφτιγκ στο ποτάµι Νέστος. Μετά µπορούµε να κάνουµε µια αναρρίχηση που έχει µεγάλη αδρεναλίνη. Επίσης, είναι ωραία να κάνουµε λίγη ποδηλασία που µάθαµε όταν ήµασταν µικροί. Στο τέλος µια ιππασία στο πανέµορφο δάσος. Συνιστούµε να πάτε όλοι σας για πικνίκ. (ΕΝ_ΞΑΝΘΗ: Εµινέ) ΤΟ ΠΟΡΤΟ ΛΑΓΟΣ- Η ΛΙΜΝΗ ΒΙΣΤΩΝΙΔΑ Το Πόρτο Λάγος βρίσκεται στα όρια των νοµών Ξάνθης και Ροδόπης, και συγκεκριµένα στο σηµείο που η Λίµνη Βιστωνίδα ενώνεται µε το Θρακικό Πέλαγος, σε µια τοποθεσία που συνδυάζει µε τρόπο µοναδικό το πράσινο του δάσους και το γαλάζιο της ελληνικής θάλασσας. Πρόκειται για ένα ήσυχο και γραφικό λιµανάκι, το οποίο εξυπηρετεί βάρκες και ψαροκάϊκα της περιοχής, σκάφη αναψυχής αλλά διαθέτει και τις απαραίτητες υποδοµές για µεταφορά αγαθών από εµπορικά πλοία. Οι σπουδαιότερες σηµερινές αξίες της περιοχής είναι η αλιευτική, η αλατοληπτική και ο τουρισµός. Επίσης, η λίµνη Βιστωνίδα, η οποία είναι η 4η µεγαλύτερη λίµνη της Ελλάδας µε συνολική έκταση στρέµµατα περίπου, µε µέγιστο µήκος 12,5χλµ., µέγιστο πλάτος 7χλµ. και µέσο βάθος 4 µέτρα, αποτελεί έναν από τους µεγαλύτερους υδροβιότοπους παγκοσµίως που προστατεύεται από τη σύµβαση «Ραµσάρ» µε δεκάδες είδη σπάνιων πτηνών που προσελκύουν µεγάλο αριθµό τουριστών που έχουν ως χόµπυ την παρατήρηση πτηνών. Αυτός είναι και ο λόγος που το Δέλτα του Νέστου και η λίµνη Βιστωνίδα εντάσσονται στις περιοχές ειδικής προστασίας της ορνιθοπανίδας της Ε.Ε. και στο δίκτυο Νατούρα (ΕΝ_ΞΑΝΘΗ: Οζλέµ- Ζάννα- Φατµά)

12 το δικό μας παζλ //11 τα µουσεία µας ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΞΑΝΘΗΣ Στο Μουσείο φυσικής Ιστορίας Ξάνθης θα δείτε φυτά και ζώα από το νόµο Ξανθής, δηλαδή την χλωρίδα και την πανίδα της πολης µας. Βρίσκεται στην οδό Δοϊράνης. Από την κεντρική πλατεία κατεβαίνουµε την Παναγή Τσαλδάρη και µετά τη Λεωφ. Στρατού. (ΕΝ_ΞΑΝΘΗ) ΤΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΞΑΝΘΗΣ Το Λαογραφικό µουσείο της Ξανθής στεγάζεται στις διώροφα κτίρια του χρονολογούνται από το 1870 Λαογραφικό & Ιστορικό Μουσείο Ξανθής. Ιδρύθηκε το 1976 και στεγάζεται στο αρχοντικό κουιουµτζόγλου, στην παλιά πόλη της Ξάνθης. Οι τοιχογραφίες του Μουσείου είναι του 1880, έργα βαναρούν και Γερµανών βρίσκεται σχεδόν δίπλα στην πλατεία µητρόπολης. Εχει χαµάµ, παιδικό δωµάτιο και υπνοδωµάτιο και µεγάλο σαλόνι. Το υπόγειο έχει κουζίνα και αποθήκη. Βρίσκεται παλιά πράγµατα, κοσµήµατα, ρούχα, έπιπλα. (ΕΝ_ΞΑΝΘΗ)

13 12//το δικό μας παζλ ΜΟΥΣΕΙΑ AΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Το µουσείο άνοιξε στην Κοµοτηνή το Είναι πολύ όµορφο και έχει µέσα πολλά εκθέµατα. Για παράδειγµα έχει αγάλµατα, αγγεία, τάφους, νοµίσµατα, κοσµήµατα και επιγραφές. Όλα αυτά είναι από την περιοχή της Θράκης και από πολλά χωριά γύρω από την Κοµοτηνή: από την Μαρώνεια, από την Παραδυµή, από τη Δύµη, από την Ξυλαγανή και αλλού. Με τα ΚΕΣΠΕΜ πήγαµε στο µουσείο, είδαµε τα εκθέµατα, µάθαµε την ιστορία της περιοχής και βγάλαµε πολλές φωτογραφίες. Ήταν πολύ ωραία εµπειρία. Όλοι οι επισκέπτες πρέπει να πάνε στο Αρχαιολογικό Μουσείο! Πώς θα βρω το Αρχαιολογικό Μουσείο; Για να πάµε στο αρχαιολογικό µουσείο Κοµοτηνής ξεκινήσαµε απο την πλατεία είχαµε στα αριστερά µας το ξενοδοχείο «Ορφέας» και περπατήσαµε στην οδό Παρασίου, όταν φτάσαµε στα φανάρια στην οδό ίδου που είναι και τα ΚΕΣΠΕΜ, στρίψαµε δεξιά στην Ζω- οδό Ζοίδου. Στα δεξιά µας είδαµε το παρκάκι της περιφέριας εκεί βρίσκεται το αρχαιολογικό µουσείο. Βρίσκεται στη συµβολή των οδών Αλ. Συµεωνίδη και Βύρωνος, απέναντι από το µικρό άλσος µε το Αφετηρία: Πλατεία Ειρήνης Διεύθυνση Μουσείου: συµβολή οδών Αλ. Συµεωνίδη και Βύρωνος Βγείτε από την πλατεία και πηγαίνετε στο µεγάλο δρόµο που λέγεται Ορφέως. Εκεί υπάρχουν ταξί και µπορούν να σας πάνε εκεί που θέλετε. Αν θέλετε να περπατήσετε πάνω στην Ορφέως και θα δείτε µία µεγάλη διασταύρωση µε φανάρια. Στρίψτε αριστερά και περπατήστε ευθεία. Εκεί υπάρχει ένα µικρό δασάκι. Μέσα στο δασάκι είναι η είσοδος για το µουσείο. (ΕΝ2_ΚΟΜΟΤΗΝΗ) Πώς πήγε το τµήµα ΕΝ4 της Κοµοτηνής;

14 το δικό μας παζλ //13 παλιό ηρώο. Λειτουργεί στο κτίριο αυτό από το 1976 και στεγάζει την ΙΘ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Φτάσαµε! Η κατασκευή του Αρχαιολογικού Μουσείου Κοµοτηνής ολοκληρώθηκε το 1976 µε σχέδια του αρχιτέκτονα Αρη Κωνσταντινίδη. Στην παρουσίαση των εκθεµάτων έγινε συνδυασµός της τοπογραφικής µε την χρονολογική διάταξη. Παρουσιάζονται ευρήµατα περιοχών της Θράκης από την προϊστορική έως την βυζαντινή εποχή. Έχει έργα τέχνης, όπλα, αντικείµενα από το χώρο της Θράκης και από την προϊστορική περίοδο µέχρι τα βυζαντινά χρόνια. Ένας µεγάλος χάρτης, είναι µέσα στο µουσείο, έχει τις πρώτες πληροφορίες για τους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής. Έχει κείµενα, φωτογραφίες και σχέδια που στα εκθέµατα που δίνουν πληροφορίες για τα αντικείµενα που εκτίθενται, τη χρονολόγηση, τη σηµασία τους κτλ. Το µουσείο είναι ανοιχτό απο τις 8 το πρωί ως τις 3 το µεσιµέρι. (Μπορείτε να πάρετε τηλέφωνο για να κλείσετε ραντεβού). Είναι όµορφο, φωτεινό και µεγάλο. Είναι γεµάτο όµορφα πράγµατα και πολύ παλιά από τη Νεολιθική µέχρι τη Βυζαντινή περίοδο. Στόχος της έκθεσης ήταν να παρουσιαστούν επιλεγµένα και αντιπροσωπευτικά ευρήµατα από τους σηµαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους, τα οποία µπρούν να προσφέρουν στον επισκέπτη όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την προϊστορία και την ιστορία της Θράκης του Αιγαίου. Αυτό που µας άρεσε πολύ ήταν η χρυσή προτοµή του Σεπτιµίου Σεβήρου ( µ.χ.) την οποία κρατούσαν στερεωµένη σε κοντάρι οι imaginiferi του ρωµαϊκού στρατού για να βλέπουν οι στρατιώτες και να πολεµάν µε όρεξη. Μας άρεσαν πολύ και τα κοσµήµατα, έχει και κάτι χρυσά κοσµήµατα πολύ όµορφα, θα µας άρεζαν να τα φοράµε και εµείς. Έχει και πολλά λεφτά, σιδερένια και χρυσά. Η κυρίως έκθεση του Μουσείου περιλαµβάνει αντικεί- µενα από προϊστορικές θέσεις (Νεολιθικές και εποχής Σιδήρου), από ελληνικές αποικίες, ιερά, ρωµαϊκούς οικισµούς και νεκροταφεία. Τι έγραψε το τµήµα ΕΝ3 Κοµοτηνής για το µουσείο; Γεια kespem komotinis <komotinees@gmail.com> 20Μαρτίου προς Λένα Χαίρετε Είµαστε µαθήτριες, µαθαίνουµε ελληνικά στο ΚΕΣΠΕΜ. Κάθε µέρα µαθαίνουµε κάτι νέο. Σε κάθε µάθηµα κάνου- µε κάτι ωραίο. Πριν λίγες µέρες πήγαµε στο αρχαιολογικό µουσείο. Είναι κοντά στη ΚΕΣΠΕΜ. Έχει πολύ ωρεα πράγµατα. Για να πάµε στο αρχαιολογικό µουσείο Κοµοτηνής ξεκινήσαµε απο την πλατεία είχαµε στα δεξιά µας το ξενοδοχείο «Ορφέας» και περπατήσαµε στην οδό Παρασίου, όταν φτάσαµε στα φανάρια στην οδό Ζωίδου που είναι και τα ΚΕΣΠΕΜ, στρίψαµε δεξιά στην οδό Ζοίδου. Στα δεξιά µας είδαµε το παρκάκι της περιφέριας εκεί ειναι το αρχαιολογικό µουσείο. Το µουσείο είναι ανοιχτό απο τις 8 το πρωί ως τις 3 το µεσιµέρι Εµείς πήγαµε στις 10 το προι. Εχει έργα τέχνης, όπλα, αντικείµενα από το χώρο της Θράκης και από την προϊστορική περίοδο µέχρι τα βυζαντινά χρόνια. Ένας µεγάλος χάρτης, είναι µέσα στο µουσείο, έχει πληροφορίες για τους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής. Εχει κείµενα, φωτογραφίες και σχέδια που στα εκθέµατα που δίνουν πληροφορίες Είναι όµορφο, φωτεινό και µεγάλο. Μας άρεσαν πολύ και τα κοσµήµατα, έχει και κάτι χρυσά κοσµήµατα πολύ όµορφα, θα µας άρεζαν να τα φοράµε και εµείς. Αυτό που µας άρεσε πολύ είναι και τα κοσµήµατα από καρίδια. Έχει και πολλά παλιά λεφτά, σιδερένια και χρυσά. Έχει κι ένα χρισο κεφάλι ανθρώπου. Μας άρεσε και το ηλιακο ρολόι. Θα τα πάνε όλα αυτά στην Αλεξαντροπολη. Εγώ δυστυχως δεν πηγα στο µουσείο. Αν θέλετε πηγαίνουµε µαζί για να δουµε το µουσειο. Οι φίλες µου πηγαν και πολοι άρεσαν το µουσιο και είδαν παλιά πράγµατα, λεφτά, ηλιακό ρολόι το κεφάλι. Αν θέλετε γράψτε µας τι κανετε εσεις κι αν θέλετε ελάτε να πάµε µαζί ξανα στο µουσείο. Χαιρετίσµατα. Ενήλικες Ε3

15 14// 14//το δικό μας παζλ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΣΚΟΥΤΕΡΗ Το Αρχοντικό Σκουτέρη είναι ένα πολύ όµορφο παλιό σπίτι. Αρχοντικό σηµαίνει µεγάλο πολυτελές σπίτι παλιότερης εποχής. Στο αρχοντικό ζούσε η οικογένεια Σκουτέρη και µετά ένα µέλος της, η Βασιλική Σκουτέρη-Δίντσογλου, το έκανε δωρεά στο Δήµο Κοµοτηνής. Η οικογένεια Σκουτέρη ήταν πολύ πλούσια γιατί εµπορεύονταν πετρέλαιο. Χτίσανε το αυτό το σπίτι στα τέλη του 19 ου αιώνα και έχει δύο ορόφους και ένα υπόγειο. Σήµερα το κτήριο είναι Δηµοτικό Μουσείο που αναπαριστά την κατοικία µιας οικογένειας, αστικής τάξης, στα τέλη του 19 ου και τις αρχές του 20 ου αιώνα. Μέσα στο σπίτι υπάρχουν όλο τα πράγµατα που χρησιµοποιούσε η οικογένεια κάθε µέρα όπως τα έπιπλα, τα ρούχα, οι συσκευές (ραδιόφωνο, πικ- απ, παγονιέρα κ.α.). Τοποθεσία/ Οδηγίες: Το αρχοντικό Σκουτέρη βρίσκεται στην οδό Κούλογλου 10 και είναι κοντά στο κέντρο. Εάν είσαι στην πλατεία πρέπει να βγεις από την µεριά που βλέπεις τα καφεκοπτεία. Απέναντι υπάρχει ένας πεζόδροµος πολύ γνωστός στην Κοµοτηνή, η Βενιζέλου. Εκεί θα δεις πολλά µαγαζιά µε ρούχα και πολλές καφετέριες. Στη µέση περίπου της Βενιζέλου στρίψε στο στενό αριστερά και µετά στο πρώτο στενό δεξιά. Εκεί θα δεις το Αρχοντικό Σκουτέρη. (ΕΝ1_KOΜΟΤΗΝΗ)

16 το δικό μας παζλ //15 οι εκθέσεις µας Η ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΞΑΝΘΗΣ Το κτίριο λαϊκού Μακεδονικού χαρακτήρα είναι από τα παλιότερα κτίσµατα της πόλης. Πρόκειται για µια συµµετρική παραδοσιακή κατοικία του 19 ου αιώνα. Στο εσωτερικό υπάρχουν ξύλινα πατώµατα. Η πινακοθήκη φέρει το όνοµα «Χρήστος Παυλίδης». Μετά τον θάνατο του ζωγράφου, η κληρονόµος του Ζωή Παυλίδη δώρισε και άλλους πίνακες του στην πινακοθήκη. Ένας από τους παλιότερους ζωγράφους της Ξάνθης που ζει και εργάζεται στην Αθήνα. (ΕΝ_ΞΑΝΘΗ) ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Ζ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ (ΚΟΜΟΤΗΝΗ) Το ίδρυµα Παπανικολάου πήρε το όνοµά του από τον Νικόλαο Ζ. Παπανικολάου. Έχει δύο ορόφους, υπόγειο και πολλά µεγάλα δωµάτια. Εµείς πήγαµε επίσκεψη και είδαµε έκθεση ζωγραφικής που ήταν στο υπόγειο. Η έκθεση έγινε από τον ΣΥΛΛΟΓΟ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΝΟΜΟΥ ΡΟΔΟ- ΠΗΣ «Ο ΑΘΗΝΙΩΝ» και οι καλλιτέχνες ήταν επαγγελµατίες ή ερασιτέχνες. Εκεί είδαµε πολύ όµορφους πίνακες µε πολλά θέµατα και χρώµατα: α) πορτρέτα (ζωγραφιές µε πρόσωπα) β) τοπία (ζωγραφιές µε εικόνες από τη φύση) γ) νεκρή φύση (πράγµατα άψυχα χωρίς ανθρώπους ή ζώα στη ζωγραφιά) κ.α. Επίσης, υπήρχαν γλυπτά από µέταλλο και ξύλο και κοσµήµατα. Το ίδρυµα Παπανικολάου είναι ένα µέρος που γίνονται διάφορες εκθέσεις και εκδηλώσεις. Πώς θα πάω; Είναι πολύ κοντά στην πλατεία Αφετηρία: Πλατεία Ειρήνης Διεύθυνση: Βασιλέως Παύλου 1. Βγείτε από την πλατεία για το Σπαθί. Το Σπαθί είναι ένα µεγάλο µνη- µείο από µάρµαρο. Εκεί υπάρχουν φανάρια. Πηγαίνετε δεξιά προς το πάρκο. Απέναντι από το πάρκο είναι η παλιά Νοµαρχία και δίπλα το Ίδρυµα Παπανικολάου. (ΕΝ2_ΚΟΜΟΤΗΝΗ)

17 16//το δικό μας παζλ για τους µουσικόφιλους! ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Το Μέγαρο της Κοµοτηνής είναι πολύ µεγάλο και πολυτελές κτήριο. Είναι πολύ καινούριο. Χτίστηκε και λειτουργεί τα τελευταία χρόνια. Φιλοξένησε πολλές σηµαντικές παραστάσεις, µερικές ήταν ζωντανές και κάποιες άλλες ήταν σε αναµετάδοση από άλλα Μέγαρα. Η επίσκεψη στο Μέγαρο Μουσικής ήταν µία πολύ ωραία εµπειρία. Κάναµε ξενάγηση σε όλους τους χώρους του Μεγάρου: α) στην είσοδο-εκδοτήρια, β) στα φουαγιέ, γ) στην αίθουσα συναυλιών, δ) στη σκηνή των παραστάσεων, ε) στα καµαρίνια της ορχήστρας και των ηθοποιών στ) και στις αίθουσες πρόβας της ορχήστρας και του µπαλέτου. Τοποθεσία/ Οδηγίες: Το Μέγαρο Μουσικής Κοµοτηνής είναι αρκετά µακριά από το κέντρο, στη διεύθυνση Αγίας Βαρβάρας. Εάν ξεκινήσετε από την πλατεία θα έχετε περπάτηµα ένα τέταρτο µε είκοσι λεπτά περίπου. Βγείτε από τη µεριά της πλατείας που είναι το Σπαθί και εκεί θα δείτε µία διασταύρωση µε φανάρια. Ανεβείτε το δρόµο που στην γωνία αριστερά είναι η Εθνική Τράπεζα. Μετά περπατήστε όλο ευθεία, στη Λεωφόρο Ηρώων, µέχρι το στρατόπεδο. Ο δρόµος σιγά σιγά γίνεται ανηφόρα. Δεν θα στρίψετε πουθενά και θα δείτε την είσοδο του στρατοπέδου. Δίπλα το µεγάλο άσπρο κτήριο είναι το Μέγαρο Μουσικής. (ΕΝ1_ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ)

18 το δικό μας παζλ //17 ΚΕΝΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η Φ. Ε. Ξ. (Φιλοπρόοδος Ένωση Ξάνθης) Από το 1952 η Φ. Ε. Ξ. οργανώνει σειρά δραστηριοτήτων µε στόχο την ενεργή συµµετοχή και ενηµέρωση των πολιτών σε θέµατα πολιτισµού. Οι περισσότερες από τις δραστηριότητες της Φ.Ε.Ξ. αρχής γενοµένης από τη βιβλιοθήκη στεγάστηκαν στο Σπίτι Πολιτισµού. Ένα διατηρητέο οικοδόµηµα του 1900, στη Συµβολή τον οδών Μαυροµιχάλη και Παλαιολόγου, απέναντι από το παλιό Δηµαρχείο, καθιστώντας το εξαιρετικό αυτό κτίριο, ένα δυναµικό πολύκεντρο στην καρδιά της παλιάς πόλης.σ αυτόν το χώρο σήµερα στεγάζονται οι περισσότερες εκπαιδευτικές δραστηριότητες της Φ.Ε.Ξ. Εκπαιδευτικές Δράσεις Κύκλα σεµιναρίων και εργαστηρίων. Τα εργαστήρια Capoeira Jacobina Arte, Latin Ballroom, Latin Salsa Cubana, Tango, Αγιογραφίας, ζωγραφικής για παδιά και ενήλικες, θεατρικό Οδός Ονείρων. (ΕΝ_ΞΑΝΘΗ: Εµινέ- Ζάννα-Ιλκνούρ) ΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΡΑΚΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ (ΞΑΝΘΗ) To Ίδρυµα θρακικής τέχνης ιδρύθηκε το 1998 µε πρωτοβουλία της Βιργινίας Τσουδερού και άλλων φίλων της Θράκης. οργανώνει ποικίλες δράσεις. υπάρχουν εργαστήρια για παιδιά και ενήλικες και µια βιβλιοθήκη. εκεί βρίσκονται οι καπναποθήκες της Ξάνθης µε συνολική έκταση τ.µ.. ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΙΑΣΜΟΥ ΚΑΠΗ Δήµου Ιάσµου (ΕΝ_ΞΑΝΘΗ) Μουσικοφιλολογικός Σύλλογος Ιάσµου Αιµοδοτικός Σύλλογος Ιάσµου Πολιτιστικός Σύλλογος Ιάσµου Χριστιανικός Σύλλογος «ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ» Ιάσµου Πολιτιστικός Σύλλογος γυναικών Αµβροσίας Πολιτιστικός Σύλλογος ανδρών γυναικών και φίλων Αµβροσίας «ΟΙ ΑΚΡΙΤΕΣ» Πολιτιστικός Σύλλογος γυναικών Γλυκονερίου Αθλητικός Πολιτιστικός Σύλλογος Διαλαµπής Πολιτιστικός Σύλλογος γυναικών Παλλαδίου Πολιτιστικός Σύλλογος γυναικών Σάλπης Πολιτιστικός Σύλλογος γυναικών Διαλαµπής ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΙΑΣΜΟΥ Τα σχολεία που υπάρχουν σήµερα στον Ίασµο: 1 Παιδικός σταθµός 1 Νηπιαγωγείο 1 Δηµοτικό σχολείο 1 Μειονοτικό δηµοτικό σχολείο 1 Γυµνάσιο κι 1 Λύκειο (ΕΝ_ΙΑΣΜΟΣ

19 18//το δικό μας παζλ ΕΘΙΜΑ Οι µαθήτριες του Ιάσµου έγραψαν ΓΑΜΟΣ Ο γάµος όταν γίνεται στο σπίτι κρατάει τρεις µέρες. Την πρώτη µέρα είναι το «kina gecesi», όπου η νύφη µαζί µε τις φίλες της, τους συγγενείς της και την γειτονιά κάνουν γλέντι. Υπάρχει µουσική και χορεύουν. Το δεύτερο βράδυ πάλι γίνεται γλέντι στην αυλή αλλά σε αυτό το γλέντι έρχεται και ο γαµπρός µαζί µε τους φίλους τους και τους δικούς του συγγενείς. Συνήθως κρεµάνε λεφτά και χρυσαφικά στο ζευγάρι. Το γλέντι κρατάει µέχρι το πρωί. Την Τρίτη και τελευταία µέρα το µεσηµέρι η νύφη φοράει το νυφικό και έρχεται ο γαµπρός µαζί µε νταούλια και παίρνουν την νύφη, η οποία όταν βγει από το σπίτι δίνει ένα ταψί µπακλαβά στον γαµπρό, και την πάνε στο σπίτι του γαµπρού και το γλέντι συνεχίζεται µέχρι να νυχτώσει. Όταν νυχτώσει ο γαµπρός και η νύφη µπαίνουν µέσα στο σπίτι τους, ο γαµπρός όµως λίγο αργότερα βγαίνει και πετάει καραµέλες στα παιδιά και οι καλεσµένοι φεύγουν. Τα φαγητά που µοιράζουν στους γάµους είναι σούπα, κρέας µοσχαρίσιο µε πιλάφι και πατάτες, το γλυκό είναι χαλβάς και πίνουν αριάνι. ΣΕΚΕΡ ΜΠΑΙΡΑΜΙ Το Σεκέρ Μπαιράµι είναι µετά από το Ραµαζάνι. Ονοµάζεται και Σεκέρ Μπαϊράµι, από την λέξη σεκέρ που σηµαίνει «γλυκό», γιατί προσφέρονται γλυκά. Την παραµονή οι γυναίκες ετοιµάζουν λουκουµάδες και τους µοιράζουν σε όλη τη γειτονιά. Το Ραµαζάνι είναι η νηστεία που κάνουν οι µουσουλµάνοι και κρατάει 30 µέρες. Σε όλη την διάρκεια του µήνα αυτού, οι µουσουλµάνοι απέχουν υποχρεωτικά, από την ανατολή έως την δύση του ηλίου, από κάθε είδους τροφή ακόµη και νερό. Οι άντρες ξυπνάνε νωρίς το πρωί και πηγαίνουν για προσευχή στο τζαµί. Μετά την προσευχή γυρνάνε στο σπίτι και εύχονται σε όλη την οικογένεια. Τα παιδιά βγαίνουν έξω και πηγαίνουν σε όλα τα σπίτια του χωριού ή της γειτονιάς και τους δίνουν λεφτά και γλυκά ή καραµέλες. Το µεσηµέρι πηγαίνει όλη µαζί η οικογένεια σε συγγενείς και φίλους για να ευχηθούν. Πρώτα ξεκινάνε από τους πιο κοντινούς. Αυτό γίνεται για τρεις µέρες. ΚΟΥΡΜΠΑΝ ΜΠΑΙΡΑΜΙ Το Μπαϊράµι του Κουρµπανιού διαρκεί 4 µέρες. «Κουρµπάνι» λέγεται το ζώο που θυσιάζει κανείς µε σκοπό να ευχαριστήσει το Θεό. Την παραµονή οι γυναίκες ετοιµάζουν λουκουµάδες και τους µοιράζουν σε όλη τη γειτονιά. Πάλι το πρωί οι άντρες πηγαίνουν στο τζαµί για προσευχή και µετά γίνονται οι θυσίες των ζώων. Κάθε οικογένεια θυσιάζει ένα ζώο ή πρόβατο ή κατσίκι ή και µοσχάρι. Τώρα τελευταία µαζεύονται δύο ή τρεις οικογένειες και θυσιάζουν ένα µοσχάρι. Κανονικά την µισή πλευρά του ζώου την µοιράζουν και την άλλη µισή την κρατάει η οικογένεια για να την φάνε. Μετά από αυτό τα παιδιά βγαίνουν έξω και πηγαίνουν σε όλα τα σπίτια του χωριού ή της γειτονιάς και τους δίνουν λεφτά και γλυκά ή καραµέλες. Το µεσηµέρι πηγαίνει όλη µαζί η οικογένεια σε συγγενείς και φίλους για να ευχηθούν. (ΕΝ_ΙΑΣΜΟΣ) Οι Κενταυρίτισσες µιλώντας για έθιµα Οι κάτοικοι του Κενταύρου τηρούν µε συνέπεια τα έθιµα της µουσουλµανικής παράδοσης. Ένα από αυτά είναι και η νηστεία για το Ραµαζάνι Μπαϊράµι. Η νηστεία αυτή, που κρατάει µέρες, γίνεται για να καταλάβει ο χορτασµένος τι περνάει και πόσο υποφέρει ο νηστικός. Ονοµάζεται και Σεκέρ Μπαϊράµ από τα γλυκά που τρώγονται και τα γλυκά λόγια που ανταλλάζουν οι άνθρωποι αυτές τις µέρες. Μια άλλη γιορτή είναι το Κουρµπάν Μπαϊράµ. Είναι η γιορτή που σχετίζεται µε την θυσία που υποσχέθηκε στο Θεό να κάνει ο Ιµπραχήµ: να σφάξει το γιο του τον Ισµαήλ. Μόλις πήγε να το κάνει όµως, ο Θεός έβαλε στη θέση του Ισµαήλ ένα κότσι (κατσίκι) και γι αυτό κάθε χρόνο οι κάτοικοι του Κενταύρου, όπως όλοι οι µουσουλµάνοι, σφάζουν ένα κότσι και κάνουν Μπαϊράµι. Ένα άλλο έθιµο του χωριού είναι το Σµιδάρ. Όταν γεννήσει µια γυναίκα, µόλις βγει από το νοσοκοµείο, οι συγγενείς της ετοιµάζουν το σµιδάρ, που είναι ψωµί από καλαµποκάλευρο µε βούτυρο, και της δίνουν ένα δώρο για το νεογέννητο. Μετά, µοιράζουν το σµιδάρ στον κόσµο. Όταν αργότερα ξεκινήσει να περπατάει το µωρό µοιράζουν πάλι στον κόσµο ρυζόπιτα και γλυκά. (ΕΝ1_ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ)

20 το δικό μας παζλ //19 εκδηλώσεις που δεν πρέπει να χάσετε! ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΤΗΣ ΞΑΝΘΗΣ Το καρναβάλι της Ξάνθης άρχισε πριν 44 χρόνια. Διοργανωτής του καρναβαλιού είναι ο Δήµος Ξάνθης. Κάθε χρόνο έρχονται πολλοί επισκέπτες από διάφορες πόλεις της Ελλάδας. Το καρναβάλι γίνεται την τελευταία εβδοµάδα του Φεβρουαρίου ή την πρώτη εβδοµάδα του Μαρτίου. Τότε στήνεται ένα λούνα παρκ και ένα πανηγύρι στην πόλη. Την Κυριακή του καρναβαλιού γίνεται η παρέλαση µε τα άρµατα και τους συλλόγους µε τις στολές. Είναι η πιο ωραία µέρα του καρναβαλιού, γιατί χορεύουν. Θα µπορούσαµε να πούµε ότι το καρναβάλι της Ξάνθης είναι µια διασκέδαση, ένα έθιµο που διαρκεί 15 µέρες. Το καλύτερο είναι ότι γίνεται ένας τουρισµός που αφήνει πολλά λεφτά στο Δήµο Ξάνθης και στους συλλόγους για την επόµενη οργάνωση του καρναβαλιού που στοιχίζει πολύ. (ΕΝ_ΞΑΝΘΗ: Μινεβέρ-Φατµά) ΟΙ ΓΙΟΡΤΕΣ ΠΑΛΙΑΣ ΠΟΛΗΣ Οι Γιορτές της Παλιάς Πόλης διοργανώθηκαν για πρώτη φορά το 1991 και γίνονται κάθε χρόνο την πρώτη εβδοµάδα του Σεπτεµβρίου. Το κύριο κοµµάτι των γιορτών γίνεται στην πλατεία Μητροπόλεως. Στα σοκάκια της πόλης προσφέρονται ποτό και φαγητό. Όλη η πόλη γίνεται µια παρέα που γλεντά σε µια γιορτή που θυµίζει πολύ τις γιορτές κατά τη διάρκεια της Αποκριάς! Μικροί και µεγάλοι έχουν την ευκαιρία να δουν συναυλίες, γνωστών καλλιτεχνών, εκθέσεις ζωγραφικής και λαϊκής τέχνης, θεατρικές παραστάσεις, κουκλοθέατρο, κινηµατογράφος, λογοτεχνικές και εικαστικές βραδιές, εκθέσεις φωτογραφίας και µουσικές παραστάσεις τοπικών συγκροτηµάτων. Ο Δήµος Ξάνθης και οι πολυάριθµοι πολιτιστικοί σύλλογοι δραστηριοποιούνται για την οργάνωση των γιορτών παλιάς πόλης. (ΕΝ_ΞΑΝΘΗ: Γκιουλτέν-Μελέκ- Οζλέµ)

21 20//το δικό μας παζλ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΑΣΕΤΕ! ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ Ο Κένταυρος έχει µια νεολαία που συνεχίζει την κληρονοµιά των φεστιβάλ που γίνονται, µε την ονοµασία «Φεστιβάλ Νεολαίας Κενταύρου». Το πρώτο φεστιβάλ έγινε το 1996 και ακολούθησαν και άλλα µέχρι το Αυτά τα φεστιβάλ διοργανώνονταν από τους νέους που σπούδαζαν σε πανεπιστήµιο, αλλά λόγω δυσκολιών σταµάτησαν για 10 χρόνια. Ύστερα από 10 χρόνια µια οµάδα 19 ατόµων,φοιτητές και µαθητές λυκείου, ιδρύουν µια διοίκηση για το φεστιβάλ. Πρόεδροι, αντιπρόεδροι, ταµίας, γραµµατείς και όλη η οµάδα ξεκινάει για το φεστιβάλ που θα γίνει 10 µήνες αργότερα, µετά από σκληρή δουλειά και τη βοήθεια δήµων και περιφέρειας, στις 8 Αυγούστου 2009, µε το σύνθηµα «ΓΕΙΑ ΣΑΣ ΞΑΝΑ», µε κόσµο που ξεπερνούσε τα άτοµα. Από τότε τα φεστιβάλ συνεχίζονται κάθε χρόνο µε µια φοβερή ατµόσφαιρα και υπερβολική ικανοποίηση του κόσµου, µε τραγούδια, θέατρα και νοστιµιές. Η νεολαία του Κενταύρου κάνει κάτι πρωτότυπο στην Ξάνθη, ίσως και στη Θράκη. Γίνεται η πρώτη νεολαία που µε λεφτά που έβγαλε µε τον ιδρώτα της φέρνει καλλιτέχνες για µια συναυλία σε ένα χωριό της ορεινής περιοχής της Ξάνθης. Τα έσοδα του Φεστιβάλ αξιοποιούνται σε θέµατα που αφορούν άµεσα το χωριό, όπως η ίδρυση, η λειτουργία και η εξέλιξη της βιβλιοθήκης που υπάρχει σήµερα, η στήριξη της ποδοσφαιρικής οµάδας του Κενταύρου, η οικοδόµηση του παιδικού σταθµού και η εφηµερίδα που εκδίδει η νεολαία και αφορά µόνο τον Κένταυρο. (ΕΝ1_ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ)

22 το δικό μας παζλ //21 στην αγορά! έναν µελισσοκόµο Στην αγορά της Κοµοτηνής συναντήσαµε και έναν αλουµινά (ΕΝ4_ΚΟΜΟΤΗΝΗ)

23 22//το δικό μας παζλ ΤΟ ΠΑΖΑΡΙ ΤΗΣ ΞΑΝΘΗΣ Γνωστό για το ανατολίτικο χρώµα του, το παζάρι στήνεται κάθε Σάββατο κοντά στο κέντρο της πόλης της Ξάνθης. Το παζάρι λειτουργεί κάθε Σάββατο από τις πρωινές ώρες µέχρι τις πρώτες ώρες του απογεύµατος. Από διάφορα χωριά της Ξάνθης και από διάφορες πόλεις επισκέπτονται το παζάρι µας. Εκεί µπορούµε να ψωνίσουµε τρόφιµα, λαχανικά, φρούτα, όσπρια, µπαχαρικά, ενδύµατα, υποδήµατα, αξεσουάρ, είδη οικιακής χρήσης και ζώα. Μπορείς να αγοράσεις ακόµη και ακριβά ρούχα και άλλα πράγµατα. Κάποιοι πωλητές είναι οι ίδιοι και παραγωγοί. Πρέπει να προσέχουµε στο παζάρι τις τσάντες µας και το πορτοφόλι µας. (ΕΝ_ΞΑΝΘΗ: Σεβήλ- Ιλκνούρ)

24 το δικό μας παζλ //23 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Για να φτάσουν τα προιόντα σε µας, όµως Κτηνοτροφία Στην Ηλιόπετρα επισκεφθήκαµε µία κτηνοτροφική µονάδα (ΕΝ_ΗΛΙΟΠΕΤΡΑ)

25 24//το δικό μας παζλ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΠΝΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ Οι περισσότεροι κάτοικοι στον Ίασµο ασχολούνται µε την καλλιέργεια του καπνού. Η διαδικασία της προετοιµασίας αρχίζει από νωρίς το χειµώνα. Τελευταίο δεκαήµερο του Γενάρη ξεκινά η προετοιµασία των «λασανιών» του καπνού, φυτεύουν δηλαδή τον σπόρο του καπνού. Μετά το φύτεµα των σπόρων χρειάζεται προσεκτικό και συστη- µατικό ράντισµα καθώς επίσης και συνεχές καθάρισµα των «λασανιών» από τα αγριόχορτα, δουλειά που συνήθως την αναλάµβαναν τα µικρά παιδιά. Αυτό γίνεται µέχρι και τον Απρίλιο όπου τα φυτά του καπνού είναι έτοιµα για να φυτευτούν στα χωράφια. Παράλληλα µε την προετοιµασία των φυτών γίνεται και η προετοιµασία των χωραφιών. Η καλλιέργεια γίνεται µε τη βοήθεια κυρίως των βοδιών παλαιότερα. Όµως σήµερα µε τη βοήθεια των τρακτέρ. Πάντοτε µετά την καλλιέργεια γίνεται και το «σαράκλισµα». Η προετοιµασία ξεκινά την προηγούµενη µέρα της φυτείας του καπνού. Όλη η οικογένεια, πολλές φορές και µε βοήθεια άλλων ατόµων γίνεται το ξερίζωµα των φυτών του καπνού από τα «λασάνια». Τα φυτά τοποθετούνται προσεκτικά µέσα σε µεγάλα καλάθια, τις «κοφίνες». Το φύτεµα του καπνού στα χωράφια είναι µια δουλεία που απαιτεί πολλά εργατικά χέρια. Αυτό σηµαίνει ότι υπάρχει ανάγκη ή και περισσοτέρων ατόµων. Στα παλιά χρόνια αλλά και σήµερα η φυτεία γινόταν µε αυτό τον τρόπο: Η κάθε οµάδα έχει τον ποτιστή µε ένα ποτιστήρι νερού στο χέρι, δουλειά που συνήθως την κάνει άντρας, το φυτευτή µε µια δέσµη φυτών καπνού στο χέρι, δουλειά που συνήθως την κάνει γυναίκα και τον σκεπαστή, που συνήθως αυτό το ρόλο τον αναλαµβάνουν µικρά παιδιά, που πολύ πιο εύκολα µπορούν να σκύβουν ή και να σέρνονται στις αυλακιές. Ο φυτευτής µε τα δάχτυλά του τοποθετεί µέσα στη λίγη λάσπη στο κέντρο της αυλακιάς ένα φυτό καπνού και προχωρεί στο επόµενο σηµείο µε λάσπη. Ακολουθεί ο σκεπαστής που και αυτός µε τα δυο του χέρια τραβά το χώµα από τα πλαϊνά της αυλακιάς σκεπάζοντας το φυτό αφήνοντας να φαίνονται µόνο τα φύλλα. Αυτή η δουλειά ξεκινά το πρωί και σταµατά µε την ολοκλήρωση της φυτείας του χωραφιού ή όταν νυχτώσει ή αν το «λασάνι» ή το νερό εξαντληθούν. Μόνη διακοπή είναι για το πρόγευµα και το µεσηµεριανό. Τα φύλλα καπνού που πρέπει να µαζευτούν πρέπει να είναι µόνο τα ώριµα προς συγκοµιδή. Από πολύ νωρίς οι γονείς µάθαιναν στα παιδιά να διακρίνουν τα ώριµα φύλλα. Τα ώριµα φύλλα τέσσερα - πέντε συνήθως, ξεκινώντας από τη ρίζα προς τα πάνω είναι πιο κιτρινωπά και πιο διάφανα παρά τα ανώριµα. Πρέπει όµως να γίνει η σωστή προετοιµασία για προστασία από την ενοχλητική πίσσα - νικοτίνη που καλύπτει τα φύλλα καπνού. Φοράµε µακριά ρούχα µε µακριά µανίκια για προστασία όλου του σώµατος µας. Όχι όµως και των χεριών που πρέπει να είναι ελεύθερα για να κόβουν τα φύλλα. Ξεκινώντας από την άκρη της αυλακιά ο καθένας αρχίζει το κόψιµο των φύλλων. Όλοι πρέπει να δουλεύουν πολύ γρήγορα για να γεµίσουν οι κοφίνες. Φορτώνεται σε αυτοκίνητα, (παλιά σε γαϊδούρια). Φτάνουµε στο σπίτι και ξεφορτώνουµε τη σοδειά. Καθόµαστε κάτω από µια σκιά όλη η οικογένεια ανοίγουµε µια συζήτηση και περνάµε τον καπνό που έχουµε µαζέψει σε βελόνες. Όταν τελειώσουµε κρεµάµε τις βέργες για να στεγνώσουν κι έτσι έχουµε τελειώσει την δουλεία της ηµέρας. Την ίδια διαδικασία επαναλαµβάνουµε κάθε µέρα µέχρι να µαζέψουµε όλα τα καπνά από τα κτήµατα µας. (ΕΝ_ΙΑΣΜΟΣ)

26 το δικό μας παζλ //25 για τους βιβλιοφάγους! Η ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΞΑΝΘΗΣ Η δηµοτική βιβλιοθήκη της Ξάνθης άρχισε να λειτουργεί το Υπάρχουν 40,000 βιβλία. Πρέπει κάποιος να βγάλει µια κάρτα δανεισµού. Υπάρχει και το παιδικό τµήµα της βιβλιοθήκης στο ίδιο κτίριο αλλά σε διαφορετικό όροφο. (ΕΝ_ΞΑΝΘΗ) ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Το κτίριο της δηµοτικής βιβλιοθήκης είναι µια αστική κατοικία τον αρχών του 20ου αιώνα. Βρίσκεται στην οδό Σαµοθράκης 12. Είναι παλιό διώροφο µε ωραίες αίθουσες όπου φυλάσσονται βιβλία, ταξινοµηµένα σε κατηγορίες και είδη, και µε µεγάλη αίθουσα αναγνωστηρίου. Υπάρχουν ιστορικά βιβλία, φιλοσοφικά, κοινωνιολογικά, λαογραφικά και βιβλία Ελληνικής και Ξένης Λογοτεχνίας. Υπάρχουν και βιβλία για την ιστορία και τον πολιτισµό της Θράκης και λειτουργεί κινητή βιβλιοθήκη που γυρνάει σε όλα τα χωριά, όχι µόνο του δήµου αλλά και όλου του νοµού. Η δηµοτική βιβλιοθήκη λειτουργεί καθηµερινά από Δευτέρα έως Παρασκευή και ώρες πµ µε 2.30 µµ το πρωί και µµ µε µµ το απόγευµα. Τηλέφωνο επικοινωνίας (ΕΝ4&ΕΝ5_ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ) (ΕΝ5_ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ)

27 26//το δικό μας παζλ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΒΙΒΛΙΟΦΑΓΟΥΣ! Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ Η βιβλιοθήκη του Κενταύρου ιδρύθηκε το 1998 από τους νέους του Κενταύρου. Η νεολαία του Κενταύρου οργάνωσε ένα παραδοσιακό Φεστιβάλ για πρώτη φορά το 1996 και από τα χρήµατα που περίσσεψαν µετά τη διοργάνωση του Φεστιβάλ έκαναν τη βιβλιοθήκη. Η βιβλιοθήκη έχει περίπου 450 µέλη και πάνω από βιβλία, τα οποία ανήκουν σε διάφορες κατηγορίες: εγκυκλοπαίδειες, µυθιστορήµατα, ιστορικά βιβλία, θρησκευτικά βιβλία, σχολικά βοηθήµατα για το γυµνάσιο και το λύκειο, παραµύθια, βιβλία γεωγραφίας και βιβλία ειδικού ενδιαφέροντος. Στη βιβλιοθήκη του Κενταύρου µπορεί να βρει κανείς τα παραπάνω βιβλία σε τρεις γλώσσες: ελληνικά, τουρκικά και αγγλικά. Επίσης, υπάρχει και αρχείο περιοδικών και εφηµερίδων τοπικού ενδιαφέροντος, τουρκόφωνες και ελληνόφωνες. (ΕΝ1_ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ)

28 το δικό μας παζλ //27 Καλή η πνευµατική τροφή, αλλά και το φαγητό! Το µε νού µας! Κατσαµάκ Κεφτεδάκια µε φακές Κιµοπιτάκια Κόκορας στιφάδο Μουσακά Παρενίκ Πατατόπιτα Ρύζι Σούπα µε κιµά Ρυζόπιτα Σπαραγγοκεφτέδες Τας κεµπάπ Ψωµί Και για τους γλυκατζήδες Γ λυκό κεράσι Γ λυκό σύκο Κέικ Μαυροµάτη Μηλόπιτα Μπάλες καρότου Τούρτα Ραβανί κολοκύθα Σβίβανσε Τούρτα µε µπισκότα Χαλβάς

29 28//το δικό μας παζλ ΤΟ ΜΕ...ΝΟΥ ΜΑΣ! ψωµί Υλικά: 3 πιατααλευρι για τριαψοµια 1 κ.σ. αλατιλιγιµαγια 8 ποτιριαχλιαρονερο (ΕΝ_ΕΥΛΑΛΟ) Εκτέλεση: Βαζου το αλεβρι σε µια λεκανι. Ανιγουµε χωρο στι µεσι. Μετα βαζουµε αλατι µαγια και 4 ποτιρια νερο. Ανακατευουµε και ζιµονουµε ριχνοντας σιγα σιγα το υπολιπο νερο. Ζιµωνουµε περιπου µια ωρα. Το σκεπαζουµε και το αφινουµε να φουσκοσι. Εµις το βαζουµε κοντα στι σοµπα. (1 ώρα). Σχηµατιζουµε 3 ψωµια. Λαδονουµε το ταψικαι βαζουµε µεσα τα ψοµια. Τα αφηνουµελιγο να φουσκωσουν και αναβουµε το φουρνο να ζεσταθει Τα βαζουµε στο φουρνο. Σε µια ωρα θα είναι ετοιµα. Παρενίκ Κατσαµάκ Υλικά: 1.5 λίτρο νερό 500 γρ καλαµποκάλευρο λίγο αλάτι Γίνεται µε το ζυµάρι κατσαµάκ. Επιπλέον υλικά: 500 γρ µυζήθρα και 250 γρ φρέσκο βούτυρο. Για να φτιάξουµε το παρενίκ στρώνουµε σε µία κατσαρόλα το κατσα- µάκ. Ρίχνουµε τη µυζήθρα στο στρωµένο κατσαµάκ και λιώνουµε το βούτυρο σε ένα τηγάνι. Ρίχνουµε και το βούτυρο πάνω στη µυζήθρα και είναι έτοιµο. Εκτέλεση: Βάζουµε το νερό σε µια κατσαρόλα για να βράσει. Ρίχνουµε το αλεύρι σιγά σιγά µε το χέρι και µόλις ρίξουµε το αλεύρι κάνουµε πέντε τρύπες µε τον πλάστη στο αλεύρι που ρίξαµε στην κατσαρόλα. Το αφήνουµε σε σιγανή φωτιά να βράσει για 20 λεπτά. Μετά το κατεβάζουµε από τη φωτιά και το ανακατεύουµε µε τον πλάστη ώσπου να ξεκολλήσει από την κατσαρόλα. (ΕΝ2_ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ) Ρυζόπιτα Υλικά για ένα µεγάλο ταψί: 8 κ.σ. αλεύρι 1 κ.γ. αλάτι 1 κ.σ. λάδι και όσο πάρει νερό 1 κιλό ρύζι Πατατόπιτα Μπορούµε να φτιάξουµε την παραδοσιακή πατατόπιτα του Κενταύρου ακριβώς έτσι. Μόνο που αντί για 1 κιλό ρύζι βάζουµε µισό και το άλλο µισό είναι τριµµένη πατάτα µε ρίγανη και πιπέρι. Εκτέλεση: Πρώτα βάζουµε όλα τα υλικά και όσο µας πάρει νερό. Ζυµώνουµε τη ζύµη ώσπου να ξεκολλήσει από το χέρι µας. Μετά ανοίγουµε δύο φύλλα µε τον πλάστη. Βάζουµε πρώτα το νερό, και µετά ρίχνουµε το ρύζι και 1 κ.γ. αλάτι µέχρι να πάρει µια βράση. Μετά λαδώνουµε το ταψί και στρώνουµε το φύλλο. Βάζουµε τη µυζήθρα και µετά το ρύζι. Πάνω από το ρύζι ξανά µυζήθρα και µετά το άλλο φύλλο. Το ψήνουµε στη σόµπα ή στα µάτια της κουζίνας. Όταν ψηθεί από κάτω το γυρνάµε µε ένα άλλο ταψί αλευρωµένο και συνεχίζουµε το ψήσιµο. (ΕΝ2_ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ)

30 το δικό μας παζλ //29 (ΕΝ3_ΚΟΜΟΤΗΝΗ) Σπαραγγοκεφτέδες Βάζουµε: τριµµένα σπαράγγια αυγά 1 ή 2 αλεύρι µπαχαρικά, αλάτι, ρίγανη, λίγο µαύρο πιπέρι 1 πρέζα σόδα Φτιάχνουµε µπαλάκια, τα τηγανίζουµε και έτοιµοι οι σπαραγγοκεφτέδες! (ΕΝ_ΕΥΛΑΛΟ)

31 30//το δικό μας παζλ ΤΟ ΜΕ...ΝΟΥ ΜΑΣ! (ΕΝ3_ΚΟΜΟΤΗΝΗ) Γλυκό Σύκο ΥΛΙΚΑ 1.5 κιλοζαχαρη 2.5 κιλασυκα 4-5 γαρυφαλλακια (ΕΝ_ΕΥΛΑΛΟ) ΕΚΤΕΛΕΣΗ Βαζουµε τα συκα σε µια κατσαρολα σε χαµηληφοτια. Τα ανακατευοµε λίγο και µετα ριχνουµε τη ζαχαρη Τα ανακατευουµε όλα µαζι συνεχια. Θα καταλαβουµε ότι είναι ετοιµο όταν δεν µπορουµε πια να ανακατεψουµε γιατι κολλαει το κουταλι. Ζβηνουµε το µατι και παιρνουµε την κατσαρολα. Βαζουµε και το γαρυφαλλο.

32 το δικό μας παζλ //31 (ΕΝ4_ΚΟΜΟΤΗΝΗ) (ΕΝ4_ΚΟΜΟΤΗΝΗ)

33 32//το δικό μας παζλ ΤΟ ΜΕ...ΝΟΥ ΜΑΣ! (ΕΝ5_ΚΟΜΟΤΗΝΗ) (ΕΝ4_ΚΟΜΟΤΗΝΗ) Σβίβανσε (παραδοσιακό γλυκό) Ζυµώνουµε 1 ποτήρι αλεύρι µε 1 κουταλάκι λάδι. Το χωρίζουµε σε δυο κοµµάτια και µετά τα ανοίγουµε µε τον πλάστη να γίνουν τα φύλλα λεπτά. Περίπου πέντε-έξι φύλλα να έχει το ταψί. Αλείφουµε το ταψί. Τα φύλλα τα µαζεύουµε και τα κόβουµε σε µικρά κοµµάτια. Τα στρώνουµε στο ταψί και τα ψήνουµε µέχρι να κοκκινίσουν. Βράζουµε σιρόπι (4 ποτήρια νερό, 5 ποτήρια ζάχαρη και µισό λεµόνι) και το ρίχνουµε από πάνω. Λίγο να κρυώσει το σιρόπι. (ΕΝ2_ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ)

34