5. κλίμα. Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "5. κλίμα. Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C"

Ερατώ Δάβης
5 χρόνια πριν
Προβολές:

1 5. κλίμα

2 5. κλίμα Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C

3 5. κλίμα

4 5. κλίμα Οι μεσογειακές περιοχές βρίσκονται μεταξύ 30 0 και 45 0 γεωγραφικό πλάτος, ακριβώς πάνω (ή ακριβώς κάτω στο νότιο ημισφαίριο) από την τροπική ζώνη όπου κυριαρχούν αληγείς άνεμοι και κάτω από την εύκρατη όπου κυριαρχούν οι δυτικοί, ενώ όλες παρουσιάζουν δυτική έκθεση σε ωκεανό.

5 5. κλίμα Η «δική μας» Μεσόγειος είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από τις άλλες, λόγω της ιδιαίτερης ορεινής τοπογραφίας στις υπόλοιπες περιοχές.

6 5. κλίμα Το μεσογειακό κλίμα : Ζεστά, ξερά καλοκαίρια ήπιοι (ή σπανιότερα ψυχροί), υγροί χειμώνες. Πρακτικά το μεσογειακό κλίμα ακολουθεί ακριβώς το ανάποδο πρότυπο απ' αυτό της κεντρικής Ευρώπης.

7 Τα Πυρηναία έχουν πολύ περισσότερες βροχοπτώσεις από τον Αντιλίβανο, η Πίνδος περισσότερες από τον Όλυμπο, τα Λευκά όρη της Κρήτης από τα Λασηθιώτικα, κλπ. 5. κ

Πυρηναίων είναι πιο υγρές απ' τις νότιες και οι

8 Το ίδιο συμβαίνει και σε μικροκλίμακα, στα πλαίσια ενός και μόνο ορεινού όγκου: οι βόρειες κλιτύες των Πυρηναίων είναι πιο υγρές απ' τις νότιες και οι ανατολικές πλαγιές της Πίνδου πιο ξερές απ' τις δυτικές, κοκ. 5. κλίμα

9 Ζώνωση της βροχόπτωσης στην Ελλάδα 5. κλίμα

10 5. κλίμα

Οι θαμνότοποι, γνωστοί και ως μακκί, είναι ένα χαρακτηριστικό της κλιματικής αυτής ζώνης, προσαρμοσμένη για να

11 5. κλίμα Η Μεσογειακή Διάπλαση Η κλιματική ζώνη της Μεσογείου συνδέεται στενά με τα μεσογειακά δάση και τους θαμνότοπους. Οι θαμνότοποι, γνωστοί και ως μακκί, είναι ένα χαρακτηριστικό της κλιματικής αυτής ζώνης, προσαρμοσμένη για να επιβιώνει στα καυτά καλοκαίρια και τον παρατεταμένο υγρό χειμώνα. Μεγάλο μέρος της όμως στις περισσότερες μεσογειακές περιοχές του πλανήτη, έχει εκκαθαριστεί για τη γεωργία και συνυφαίνεται έντονα με την ανθρώπινη δραστηριότητα.

12 5. κλίμα Νότιος Αφρική

13 Κρήτη 5. κλίμα

14 Αυστραλία 5. κλίμα

15 Καλιφόρνια 5. κλίμα

16 6. ΟΙ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

6. κατανομές Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ TΩN ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Γεωγραφική

μοναδική. Απεικονίζεται με τους χάρτες εξάπλωσης.

περιγράμματος, (2) οι χάρτες σημείων και (3) οι χάρτες

17 6. κατανομές Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ TΩN ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Γεωγραφική εξάπλωση Η γεωγραφική εξάπλωση κάθε είδους είναι μοναδική. Απεικονίζεται με τους χάρτες εξάπλωσης. Τρεις βασικοί τύποι χαρτών εξάπλωσης: (1) οι χάρτες περιγράμματος, (2) οι χάρτες σημείων και (3) οι χάρτες ισοϋψών. Κάθε τύπος χάρτη εξάπλωσης έχει συγκεκριμένα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.

18 6. κατανομές

19 6. κατανομές

Η γεωγραφική εξάπλωση ως αντανάκλαση του θώκου: Η γεωγραφική εξάπλωση ενός είδους μπορεί να ιδωθεί ως η χωρική διάσταση του θώκου του: το είδος υπάρχει όπου οι περιβαλλοντικές συνθήκες είναι

20 Η γεωγραφική εξάπλωση ως αντανάκλαση του θώκου: Η γεωγραφική εξάπλωση ενός είδους μπορεί να ιδωθεί ως η χωρική διάσταση του θώκου του: το είδος υπάρχει όπου οι περιβαλλοντικές συνθήκες είναι κατάλληλες, και απουσιάζει από περιοχές όπου ένας ή περισσότεροι απαραίτητοι πόροι ή συνθήκες δεν υπάρχουν. Τα όρια των εξαπλώσεων των ειδών και τα πρότυπα αφθονίας μέσα σε αυτά αλλάζουν συνεχώς λόγω αύξησης ή μείωσης των πληθυσμών, εποικισμού ή εξαφάνισης ως απόκριση στις μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες. 6. κατανομές

21 Ενδιαίτημα vs. Θώκος 6. κατανομές

22 6. κατανομές 1) οι περιβαλλοντικές συνθήκες ΔΕΝ είναι εξίσου ευνοϊκές για ένα είδος σε όλα τα ενδιαιτήματα όπου βρίσκεται, δηλ., κάποιες τοποθεσίες είναι πιο ευνοϊκές και τροφοδοτούν με άτομα κάποιες λιγότερο ευνοϊκές, συχνά στην περιφέρεια της εξάπλωσης του είδους, 2) υπάρχουν ακατοίκητα ευνοϊκά ενδιαιτήματα, καταστάσεις που ενίοτε ερμηνεύονται από την «ιστορία» του είδους, 3) κάποιες τοποθεσίες κατοικούνται περιοδικά λόγω στοχαστικά μεταβαλλόμενων περιβαλλοντικών συνθηκών ή της μωσαϊκότητας των ενδιαιτημάτων, δηλ. ο πληθυσμός ενός είδους (μεταπληθυσμός) υποδιαιρείται σε πολλούς επιμέρους πληθυσμούς με λιγότερο ή περισσότερο περιορισμένη ροή ατόμων-γενετικού υλικού. Σχέσεις κατανομής και αφθονίας Το αποτέλεσμα είναι συνήθως: η πλειονότητα των ατόμων ενός είδους να βρίσκεται, πρακτικά, σε ένα μικρό τμήμα της γεωγραφικής του κατανομής. Η ανθρώπινη επίδραση..

23 Συγκλίνουσα εξέλιξη και Θώκοι 6. κατανομές

Οι επεισοδιακές πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να επηρεάζουν την κατανομή των φυτών.

24 Όρια εξάπλωσης 6. κατανομές 1. Φυσικοί περιοριστικοί παράγοντες παλιότερα: νόμος του Ελαχίστου (κυρίαρχο ρόλο έχει η περιοριστική δράση ενός μόνο παράγοντα). Οι επεισοδιακές πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να επηρεάζουν την κατανομή των φυτών. Οι χαμηλές θερμοκρασίες αλληλοεπιδρούν με τη διαθεσιμότητα νερού και με τη χημεία του εδάφους. Η ανώτερη γραμμή των δέντρων (Δασοόριο) καθορίζεται από τις μέσες ή μέγιστες θερμοκρασίες της αυξητικής περιόδου, αλλά επίσης από το βάθος του χιονιού και τους ανέμους. Η θερμότητα προσφέρει ενέργεια για την αύξηση των φυτών.

25 Όρια εξάπλωσης φωτιές, οι καταιγίδες, η ηφαιστειακή δραστηριότητα, κλπ.

Ανταγωνισμός Θήρευση Αμοιβαιότητα Ομοσιτισμός όταν οι φυσικές συνθήκες είναι αντίξοες για ένα είδος είναι πολύ πιθανό να είναι και για άλλα (και αντιστρόφως όταν οι φυσικές συνθήκες είναι ευνοϊκές).

26 Ανταγωνισμός Θήρευση Αμοιβαιότητα Ομοσιτισμός όταν οι φυσικές συνθήκες είναι αντίξοες για ένα είδος είναι πολύ πιθανό να είναι και για άλλα (και αντιστρόφως όταν οι φυσικές συνθήκες είναι ευνοϊκές). Οι βιοτικές αλληλεπιδράσεις τείνουν να είναι περιοριστικές όταν οι φυσικές συνθήκες είναι λιγότερο αντίξοες οι βιοτικές αλληλεπιδράσεις περιορίζουν την αφθονία και την εξάπλωση στις τροπικές περιοχές, ενώ οι αβιοτικές πιέσεις είναι περισσότερο περιοριστικές στα μεγάλα γεωγραφικά πλάτη

27 Ανταγωνισμός: Τα φυτά ανταγωνίζονται για φως, νερό, θρεπτικά, επικονιαστές, κλπ. Τα ζώα ανταγωνίζονται για τροφή, καταφύγιο, φώλιασμα, ζευγάρωμα ή χώρο. Ο ανταγωνισμός μπορεί να είναι εκμεταλλευτικός (αποκλειστική χρήση όλων των πόρων) ή παρενοχλητικός, π.χ. η αλληλοπάθεια. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα συγγενικών ζώων που είναι γειτονικά αλλά οι κατανομές τους, δεν επικαλύπτονται. Θήρευση: Οι αλληλεπιδράσεις θηρευτή/ λείας μπορεί να περιορίζουν την κατανομή και των δύο λόγω: α) της εξάρτησης του θηρευτή από την παρουσία και την αφθονία της λείας, β) της μείωσης των πληθυσμών της λείας από το θηρευτή. Η κατανομή των εξειδικευμένων θηρευτών συμπίπτει με την κατανομή της τροφής τους. Αμοιβαιότητα: Σε περιπτώσεις συμβίωσης τα είδη έχουν συνήθως παρόμοιες κατανομές. Ομοσιτισμός: Στην περίπτωση που ένα είδος ευνοείται από ένα άλλο χωρίς να το επηρεάζει ούτε θετικά ούτε αρνητικά, η κατανομή του πρώτου μπορεί να εξαρτάται από την κατανομή του δεύτερου.

28 Βιοκοινότητες, οικοσυστήματα και οργάνωση Βιοκοινότητα: τα είδη που ζουν μαζί σε ένα συγκεκριμένο ενδιαίτημα. Συχνά μιλάμε και για βιοκοινότητες επιμέρους ταξινομικών ή λειτουργικών ομάδων (π.χ. βιοκοινότητα αραχνών, ή βιοκοινότητα των φυτοφάγων ζώων ) καθώς και για βιοκοινότητες γεωγραφικών περιοχών (π.χ. βιοκοινότητα αρθροπόδων της Νάξου). Δομή βιοκοινότητας: οι στατικές ιδιότητες της βιοκοινότητας (ποικιλότητα, σύνθεση και βιομάζα των ειδών). Λειτουργία βιοκοινότητας: οι δυναμικές ιδιότητες της βιοκοινότητας που επηρεάζουν την ενεργειακή ροή και τους κύκλους των θρεπτικών.

Βιοκοινότητες, οικοσυστήματα και οργάνωση Οι οδοί της ενεργειακής ροής μεταξύ των ειδών και μέσω των βιοκοινοτήτων ονομάζονται τροφικές αλυσίδες.

29 Βιοκοινότητες, οικοσυστήματα και οργάνωση Οι οδοί της ενεργειακής ροής μεταξύ των ειδών και μέσω των βιοκοινοτήτων ονομάζονται τροφικές αλυσίδες. Οι διαφορετικοί σύνδεσμοι σε μια τροφική αλυσίδα ονομάζονται τροφικά επίπεδα (πρωτογενείς παραγωγοί, πρωτογενείς καταναλωτές, δευτερογενείς καταναλωτές, κ.ο.κ.). Στο άκρα της τροφικής αλυσίδας βρίσκονται οι αποικοδομητές (κυρίως βακτήρια και μύκητες). Στην πραγματικότητα όμως, οι τροφικές σχέσεις είναι πιο σύνθετες και σχηματίζονται τροφικά πλέγματα, καθώς πολλοί οργανισμοί καταλαμβάνουν θέσεις σε περισσότερα του ενός επίπεδα και η ροή της ενέργειας ακολουθεί πολλαπλές οδούς. H κατανομή της ενέργειας στις βιοκοινότητες υπακούει στους νόμους της Θερμοδυναμικής: 1 ος : η ενέργεια δεν δημιουργείται, ούτε καταστρέφεται, αλλά μπορεί να μετατραπεί από τη μία μορφή στην άλλη. 2 ος : σε κλειστά συστήματα, καθώς η ενέργεια μετατρέπεται, μειώνεται η ικανότητά της για έργο και αυξάνεται η αταξία του συστήματος (εντροπία).

31 Σύγκριση βιοκοινοτήτων (με ποσοτικοποίηση των συστατικών των βιοκοινοτήτων) Η περιγραφή των βιοκοινοτήτων μπορεί να πάρει είτε την απλή μορφή της παρουσίας-απουσίας των ειδών (συνήθως συμβολίζουμε την παρουσία με 1 και την απουσία με 0, ή με + και -), είτε τη μορφή της αφθονίας (απόλυτης ή σχετικής) κάθε είδους σε κάθε βιοκοινότητα. Έτσι κατασκευάζουμε πίνακες με τα είδη (ή άλλα τάξα) ανά βιοκοινότητα, οι οποίοι αποτελούν βασικό εργαλείο σε πολλές βιογεωγραφικές αναλύσεις. Η σύγκριση βιοκοινοτήτων μπορεί να αφορά είτε στην σύνθεση των ειδών, είτε στην ποικιλότητα των ειδών.

Σχετικά έγγραφα

Πρόλογος...11. 1. Οργανισμοί...15

Πρόλογος...11. 1. Οργανισμοί...15 Περιεχόμενα Πρόλογος...11 1. Οργανισμοί...15 1.1 Οργανισμοί και είδη...15 1.1.1 Ιδιότητες των οργανισμών...15 1.1.2 Φαινότυπος, γονότυπος, οικότυπος...17 1.1.3 Η έννοια του είδους και ο αριθμός των ειδών...19