ΔΙΚΤΥΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Ενότητα #11: Ασφάλεια δικτύων

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΔΙΚΤΥΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Ενότητα #11: Ασφάλεια δικτύων"

Transcript

1 ΔΙΚΤΥΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Ενότητα #11: Καθηγητής Χρήστος Ι. Μπούρας Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής, Πανεπιστήμιο Πατρών site:

2 Σκοποί ενότητας Εξοικείωση με τα θέματα ασφάλειας δικτύων 2

3 Περιεχόμενα ενότητας Εισαγωγή Κρυπτογράφηση Secure Sockets Layer (SSL) Ασφάλεια ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Ασφάλεια σε επίπεδο δικτύου Τείχος προστασίας 3

4

5 Γενικά Αρχικά, τα δίκτυα υπολογιστών χρησιμοποιούνταν κυρίως από τους πανεπιστημιακούς ερευνητές, χωρίς κινδύνους για την ασφάλεια Στη σημερινή εποχή, χρησιμοποιούνται για τραπεζικές συναλλαγές, αγορές, υποβολή φορολογικών δηλώσεων και άλλου είδους προσωπικών στοιχείων Τα περισσότερα προβλήματα προκαλούνται σκόπιμα από κακόβουλα άτομα προκειμένου να ωφεληθούν, να προσελκύσουν την προσοχή, ή να βλάψουν κάποιον Επιπτώσεις είναι ο χαμένος χρόνος και κόπος για ανάνηψη, η απώλεια χρημάτων / αξιοπιστίας, νομικά προβλήματα κ.α. 5

6 Ασφάλεια Πρακτικός ορισμός: «Ένα δίκτυο ή υπολογιστικό σύστημα θεωρείται ασφαλές εάν μπορεί ο διαχειριστής του να εξαρτηθεί στο ότι αυτό και το λογισμικό του θα συμπεριφέρονται σύμφωνα με τις προσδοκίες του» Επιδιώξεις της ασφάλειας Εμπιστευτικότητα Ακεραιότητα Δεδομένων Διαθεσιμότητα Συνέπεια Έλεγχος 6

7 Είδη Επιθέσεων Εισβολή σε ένα δίκτυο (intrusion) Επιθέσεις άρνησης υπηρεσιών (Denial of Service, DoS) Κλέψιμο ευαίσθητων πληροφοριών 7

8 Intrusion Η εισβολή σε ένα δίκτυο (intrusion) είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος επίθεσης Η εισβολή σε συστήματα έχει στόχο οι επιτιθέμενοι να αποκτήσουν τα δικαιώματα των νόμιμων χρηστών Για ασφάλεια από τέτοιες επιθέσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν Firewalls Συστήματα Ανίχνευσης Εισβολής (Intrusion Detection Systems (IDS) Intrusion detection and prevention systems (IDPS) 8

9 Επιθέσεις άρνησης εξυπηρέτησης (Denial-of-service attack) Denial-of-service attacks (DoS) ονομάζονται οι επιθέσεις εναντίον υπολογιστών / υπηρεσιών, που έχουν σκοπό να τους καταστήσουν ανίκανους να δεχτούν άλλες συνδέσεις και να μην μπορούν να εξυπηρετήσουν άλλους πελάτες Υπάρχουν γενικά δύο μορφές αυτής της επίθεσης Επίθεση κατά την οποία η υπηρεσία αναγκάζεται να καταρρεύσει και να πρέπει να επανεκκινηθεί Επίθεση μέσω αποστολής υπερβολικά μεγάλου αριθμού ψεύτικων αιτήσεων με αποτέλεσμα η υπηρεσία να μην μπορεί να εξυπηρετήσει πραγματικές αιτήσεις Οι κατανεμημένες επιθέσεις άρνησης εξυπηρέτησης (distributed denial-of-service attack - DDoS) χρησιμοποιούν πολλαπλές επιθέσεις μέσω άλλων θυμάτων ή και θυτών 9

10 Παράδειγμα DDoS επίθεσης Παράδειγμα DDoS επίθεσης 10

11 Κλέψιμο ευαίσθητων πληροφοριών Υπάρχουν επιθέσεις κατά τις οποίες ένας επιτιθέμενος αποκτά πρόσβαση σε ευαίσθητες πληροφορίες εξ αποστάσεως, χωρίς την άμεση επαφή με το μηχάνημα Συνήθως οι επιθέσεις αυτού του είδους εκμεταλλεύονται Internet υπηρεσίες που είναι σχεδιασμένες για χρήση σε ασφαλή τοπικά δίκτυα και όχι κατά μήκος του internet Ένα καλά ρυθμισμένο firewall συνήθως είναι ικανό να αποτρέψει τέτοιες επιθέσεις 11

12 Τεχνικές Επιθέσεων Επίθεση στις ιστοσελίδες Επίθεση στην υπηρεσία ονοματολογίας (DNS) Επίθεση με Δούρειους Ίππους, σκουλήκια, ιούς, ανιχνευτές Επίθεση στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και στο πρωτόκολλό του (SMTP) Επίθεση από εύρεση των κωδικών πρόσβασης Sniffing Πλαστογράφηση Κ.α. 12

13 Αναλογία εμφάνισης επιθέσεων Είδη επιθέσεων σε υπολογιστές και αναλογία εμφάνισής τους 13

14 Κρυπτογραφία Η κρυπτογραφία είναι η κυριότερη τεχνολογία ασφαλείας Ο όρος 'κρυπτογραφία' αναφέρεται σε ένα σύνολο τεχνικών που χρησιμοποιούνται για να διασφαλίσουν ότι τα δεδομένα δεν μπορούν να διαβαστούν από κάποιον που δεν είναι ο αποστολέας ή κανονικός παραλήπτης τους Περιλαμβάνει την μετατροπή ενός συνόλου δεδομένων σε μια μπερδεμένη και δυσνόητη μορφή 14

15 Πρώτες μέθοδοι κρυπτογράφησης Οι πρώτες μέθοδοι που χρησιμοποιούνταν ήταν: Η αντικατάσταση Ο μετασχηματισμός Στην πρώτη αντικαθιστώνται διακριτά κομμάτια του αρχικού κειμένου με άλλα, π.χ. αλλάζοντας κάθε δυάδα γραμμάτων με κάποια άλλα βάσει ενός κώδικα Στην δεύτερη, γίνονται σύνθετοι μετασχηματισμοί μεταξύ πολλών κομματιών του αρχικού κειμένου Παράδειγμα αντικατάστασης: η συσκευή Enigma που χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου 15

16 Μοντέρνα κρυπτογραφία Βασίζεται σε εξαιρετικά πολύπλοκους αλγορίθμους για την μετατροπή ενός κειμένου σε κρυπτογραφημένο, διαδικασία γνωστή ως κρυπτογράφηση Οι αλγόριθμοι αλλάζουν τη λειτουργία τους βάσει ενός κλειδιού, ένα σύνολο χαρακτήρων που αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η μετατροπή του κειμένου Απλό παράδειγμα: Η αντικατάσταση κάθε χαρακτήρα με τον ASCII χαρακτήρα που βρίσκεται n θέσεις μπροστά στον πίνακα των ASCII, με το κλειδί να είναι το n. Αποκρυπτογράφηση: Ο παραλήπτης χρησιμοποιεί τον αλγόριθμο και το κλειδί για να ανακτήσει το αρχικό μήνυμα 16

17 Κρυπτογράφηση και αποκρυπτογράφηση Διαδικασία κρυπτογράφησης και αποκρυπτογράφησης 17

18 Κρυπτογραφία συμμετρικού κλειδιού Ο αποστολέας ενός μηνύματος κρυπτογραφεί το μήνυμα χρησιμοποιώντας έναν αλγόριθμο που βασίζεται σε κλειδί Το κρυπτογραφημένο μήνυμα στέλνεται μέσω του (ανασφαλούς) δικτύου Το κλειδί μεταφέρεται με κάποιο ασφαλή τρόπο στον παραλήπτη Ο παραλήπτης λαμβάνει το κλειδί και αποκρυπτογραφεί το μήνυμα Πλεονέκτημα: πολύ αποδοτική όσον αφορά τους πόρους Μειονέκτημα: το κλειδί πρέπει να μεταφερθεί μέσω ενός ασφαλούς μέσου 18

19 Αλγόριθμοι συμμετρικού κλειδιού Γνωστοί αλγόριθμοι συμμετρικού κλειδιού που ακόμη χρησιμοποιούνται: DES Τριπλό DES Blowfish IDEA RC4 19

20 Τρόποι επίθεσης σε αλγορίθμους συμμετρικού κλειδιού Δοκιμή όλων των δυνατών κλειδιών Επίθεση γνωστού κειμένου Επίθεση επιλεγμένου κειμένου Διαφορική επίθεση κρυπτανάλυσης Διαφορική επίθεση λαθών 20

21 Κρυπτογραφία συμμετρικού κλειδιού Κρυπτογραφία συμμετρικού κλειδιού, όπου το ίδιο κλειδί χρησιμοποιείται για την κρυπτογράφηση και αποκρυπτογράφηση 21

22 Κρυπτογραφία δημοσίου κλειδιού (1/2) Χρησιμοποιεί δυο κλειδιά: ένα δημόσιο και ένα ιδιωτικό Το δημόσιο διανέμεται και μπορεί να το έχει στην κατοχή του οποιοσδήποτε ενώ το ιδιωτικό όχι Τα κλειδιά δημιουργούνται σε ζευγάρια και με τρόπο ώστε να είναι ανέφικτο να βρεθεί το ένα κλειδί από το άλλο Κείμενο που κρυπτογραφείται με το ένα κλειδί μπορεί να αποκρυπτογραφηθεί μόνο από το άλλο κλειδί του ζευγαριού και αντίστροφα Προτάθηκε ώστε να μην υπάρχει η ανάγκη μετάδοσης του κλειδιού όπως συμβαίνει στην κρυπτογραφία συμμετρικού κλειδιού 22

23 Κρυπτογραφία δημοσίου κλειδιού (2/2) Ο παραλήπτης ενός μηνύματος χρησιμοποιεί τα κλειδιά με τον ακόλουθο τρόπο: Δημοσιοποιεί το δημόσιο κλειδί του π.χ. σε ένα site Ο επίδοξος αποστολέας χρησιμοποιεί το δημόσιο κλειδί για να κάνει την κρυπτογράφηση Το κρυπτογραφημένο κείμενο αποκρυπτογραφείται από τον παραλήπτη χρησιμοποιώντας το ιδιωτικό κλειδί Δεν χρειάζεται ο παραλήπτης να δημοσιοποιήσει το κλειδί 23

24 Τεχνολογίες της κρυπτογραφίας Έξυπνες κάρτες δημοσίου κλειδιού (1/2) Από τους πιο ασφαλείς τρόπους για να διασφαλιστεί η προστασία ενός ιδιωτικού κλειδιού Έχουν μέγεθος πιστωτικής κάρτας και περιέχουν και το ιδιωτικό και το δημόσιο κλειδί Πρέπει να συνδεθούν στον υπολογιστή προκειμένου να εκτελεστεί η κρυπτογράφηση Αυτό σημαίνει ότι όποιος θέλει να αποκτήσει το ιδιωτικό κλειδί πρέπει να κλέψει την κάρτα Ανταλλαγή κλειδιού Diffie-Hellman. Τεχνική για την ανταλλαγή ενός συμμετρικού κλειδιού χρησιμοποιώντας δημόσιο κλειδί 24

25 Τεχνολογίες της κρυπτογραφίας δημοσίου κλειδιού (2/2) RSA: Είναι το πιο γνωστό σύστημα κρυπτογράφησης δημοσίου κλειδιού Χρησιμοποιείται για την αποστολή μέσω μη ασφαλούς γραμμής και για τη δημιουργία ψηφιακών υπογραφών (σειρές χαρακτήρων που πιστοποιούν την ταυτότητα του αποστολέα) ElGamel sytem: Σύστημα δημοσίου κλειδιού που βασίζεται στην τεχνική Diffie-Hellman Digital Signature Standard (DSS). Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ψηφιακές υπογραφές, και αν τροποποιηθεί, και για κανονική μεταφορά δεδομένων 25

26 Παράδειγμα κρυπτογραφίας Κρυπτογραφία (ασυμετρικού) δημόσιου κλειδιού. Ο οποιοσδήποτε μπορεί να κρυπτογραφήσει χρησιμοποιώντας το δημόσιο κλειδί, αλλά μόνο ο κάτοχος του αντίστοιχου ιδιωτικού κλειδιού μπορεί να αποκρυπτογραφήσει (source: iki/file:symmetric_key_encryptio n.svg) δημοσίου κλειδιού 26

27 Ανταλλαγή κλειδιού Diffie-Hellman Ανταλλαγή κλειδιού Diffie- Hellman. Κάθε πλευρά δημιουργεί ένα ζεύγος δημόσιου / ιδιωτικού κλειδιού και διανέμει το δημόσιο κλειδί. Μετά την απόκτηση ενός αυθεντικού αντιγράφου του δημόσιου κλειδιού της άλλης πλευράς, οι δύο πλευρές μπορούν να υπολογίσουν ένα κοινό μυστικό offline (shared secret) (source: /wiki/file:public_key_encryptio n.svg) 27

28 Επιθέσεις σε συστήματα δημοσίου κλειδιού Δυο είδη επιθέσεων υπάρχουν σε συστήματα δημοσίου κλειδιού: Η πρώτη είναι επίθεση με δεδομένα (factoring attack) και βασίζεται στην ανάλυση Η δεύτερη είναι να βρεθεί κάποιο μειονέκτημα στον αλγόριθμο που χρησιμοποιείται 28

29 SSL Το Secure Sockets Layer (SSL) είναι μια από τις πιο δημοφιλείς - ίσως την πιο δημοφιλή - τεχνολογία που βασίζεται στην κρυπτογραφία Αναπτύχθηκε αρχικά από τη Netscape Corporation για τον φυλλομετρητή Netscape Navigator Λειτουργεί σαν ένα επίπεδο που υπάρχει ανάμεσα σε πρωτόκολλα όπως το HTTP και το FTP και υποκείμενα πρωτόκολλα που υπάρχουν στο TCP/IP 29

30 Λειτουργίες που έχουν ενσωματωθεί στο SSL Αυθεντικοποίηση διακομιστή SSL. Επιτρέπει σε ένα πελάτη να πιστοποιήσει την ταυτότητα ενός διακομιστή Με κρυπτογραφία δημοσίου κλειδιού πιστοποιεί την ψηφιακή υπογραφή ενός διακομιστή και βεβαιώνει ότι αυτό εκδόθηκε από έγκυρη αρχή πιστοποίησης Αυθεντικοποίηση πελάτη SSL. Με παρόμοιο τρόπο με τον οποίο πιστοποιούνται οι διακομιστές, πιστοποιούνται και οι πελάτες Κρυπτογραφία SSL. Το SSL χρησιμοποιεί μια ποικιλία τεχνικών συμμετρικής κρυπτογραφίας για να την αποστολή και λήψη δεδομένων 30

31 Υποπρωτόκολλα του SSL SSL record protocol. Χρησιμοποιείται για την μετάδοση μεγάλων όγκων δεδομένων Πρωτόκολλο χειραψίας SSL. Χρησιμοποιείται για να εγκαταστήσει τους κωδικούς και τους αλγορίθμους που θα χρησιμοποιηθούν για τη μεταφορά δεδομένων 31

32 Σχηματική αναπαράσταση χειραψίας Σχηματική αναπαράσταση χειραψίας SSL με αμφίδρομη πιστοποίηση 32

33 Τεχνολογίες που περιλαμβάνονται στο SSL Το πρωτόκολλο SSL υποστηρίζει αρκετούς κώδικες και κρυπτογραφικούς αλγόριθμους Εξαρτώνται από την έκδοση του SSL, την πολιτική ασφαλείας των δυο πλευρών και τους περιορισμούς που θέτει η αμερικάνικη κυβέρνηση Στις τεχνολογίες περιλαμβάνονται οι αλγόριθμοι: DES (Data Encryption Standard) DSA (Digital Signature Algorithm) KEA RSA Κ.α. (MD5, SHA-1, SKIPJACK, Triple DES) 33

34 Η διαδικασία μεταφοράς (1/3) Η διαδικασία μεταφοράς δεδομένων ανάμεσα σε ένα πελάτη, (π.χ. browser), και ένα διακομιστή με τη χρήση SSL περιλαμβάνει τα εξής βήματα: Το πρώτο βήμα περιλαμβάνει τη χρήση του πρωτοκόλλου χειραψίας SSL Ο πελάτης στέλνει στον διακομιστή κάποια δεδομένα όπως την έκδοση του SSL, τις ρυθμίσεις κρυπτογράφησης κ.α. Ο διακομιστής απαντά και στέλνει και το ψηφιακό του πιστοποιητικό 34

35 Η διαδικασία μεταφοράς (2/3) Αν η ανταλλαγή δεδομένων απαιτεί από τον πελάτη να δώσει το δικό του ψηφιακό πιστοποιητικό, τότε συμβαίνει στο σημείο αυτό Ο πελάτης πιστοποιεί τον διακομιστή και αν υπάρχει πρόβλημα ο χρήστης ειδοποιείται Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα που προέκυψαν από την χειραψία, ο πελάτης δημιουργεί δεδομένα γνωστά ως premaster secret Ο διακομιστής πιστοποιεί τον πελάτη (Συνήθως δεν χρειάζεται) 35

36 Η διαδικασία μεταφοράς (3/3) Οι δυο πλευρές φτιάχνουν δεδομένα που λέγονται master secret αριθμός 48 bit που δημιουργείται εν μέρει από το premaster secret Από το master secret, ο πελάτης και ο διακομιστής δημιουργούν ένα ζευγάρι κλειδιών Το ένα δημιουργείται για την κρυπτογράφηση και αποκρυπτογράφηση δεδομένων από τον πελάτη στον διακομιστή ενώ το άλλο από τον διακομιστή στον πελάτη 36

37 Η διαδικασία μεταφοράς Χρήση του πρωτοκόλλου χειραψίας SSL 37

38 Τέλος διαδικασίας Η χειραψία είναι πλήρης και οι δυο πλευρές μπορούν να ξεκινήσουν να στέλνουν η μια στην άλλη κρυπτογραφημένα δεδομένα Χρησιμοποιούν έναν από τους αλγορίθμους που υπάρχουν στην έκδοση του SSL που χρησιμοποιείται Αφού έχει ολοκληρωθεί η επικοινωνία καταστρέφεται η σύνδεση 38

39 Επίθεση man-in-the-middle (1/2) Το SSL μπορεί να είναι ευάλωτο σε μια μορφή επίθεσης που αποκαλείται επίθεση man-in-themiddle Σε αυτήν παρεμβάλλεται ένας υπολογιστής ή πρόγραμμα μεταξύ του πελάτη και του διακομιστή Ο ενδιάμεσος υπολογιστής αρχίζει τη διαδικασία της χειραψίας με τον πελάτη και δημιουργεί ένα δικό του master secret και δυο κλειδιά Τα κλειδιά χρησιμοποιούνται για να κρυπτογραφήσουν και να αποκρυπτογραφήσουν πληροφορίες που θα έπρεπε να μεταφέρονται μεταξύ του πελάτη και του πραγματικού διακομιστή 39

40 Επίθεση man-in-the-middle (2/2) Επίθεση man-in-the-middle όπου Α και Β οι νόμιμοι χρήστες και Ε ο επιτιθέμενος 40

41 Συστήματα ασφάλειας ηλεκτρονικού PGP ταχυδρομείου Παρέχει προστασία απορρήτου, πιστοποίηση ταυτότητας, ψηφιακές υπογραφές και συμπίεση Χρησιμοποιεί κρυπτογραφία IDEA και διαχείριση κλειδιών RSA PEM Καλύπτει τους ίδιους τομείς με το PGP αλλά δεν κατάφερε να διαδοθεί S/MIME Παρέχει πιστοποίηση ταυτότητας, ακεραιότητα, μυστικότητα, και μη αποκήρυξη Υποστηρίζει μεγάλη ποικιλία κρυπτογραφικών αλγορίθμων 41

42 Λειτουργία PGP Λειτουργία PGP 42

43 IPsec Η Internet Engineering Task Force (IETF) δημιούργησε το ΙΡ Security Working Group με στόχο να σχεδιάσει μια αρχιτεκτονική ασφαλείας και τα αντίστοιχα πρωτόκολλα Το αποτέλεσμα ονομάζεται ασφάλεια ΙΡ ή IPsec (IP security) Καθώς δεν θέλουν όλοι οι χρήστες κρυπτογράφηση (επειδή είναι υπολογιστικά δαπανηρή), αντί να γίνει προαιρετική η κρυπτογράφηση, αποφασίστηκε να απαιτείται πάντοτε αλλά να επιτρέπεται η χρήση ενός κενού αλγόριθμου 43

44 Υπηρεσίες IPsec (1/2) Οι υπηρεσίες που μπορούν να θεωρηθούν μέρος του IPsec βασίζονται στην κρυπτογραφία συμμετρικού κλειδιού και περιλαμβάνουν: Έλεγχο πρόσβασης Η πρόσβαση σε οποιαδήποτε υπηρεσία ή σύστημα απαιτεί κωδικό. Διάφορα πρωτόκολλα ασφαλείας μπορούν να χρησιμοποιηθούν Ακεραιότητα δεδομένων Είναι δυνατή η πιστοποίηση ακεραιότητας ενός οποιουδήποτε ΙΡ πακέτου Πιστοποίηση του αποστολέα Γίνεται με χρήση των κατάλληλων αλγορίθμων ψηφιακών κλειδιών 44

45 Υπηρεσίες IPsec (2/2) Προστασία εναντίων επιθέσεων τύπου packet replay Παρέχονται μηχανισμοί προστασίας του κόμβου αποστολέα από επιθέσεις όπου ο επιτιθέμενος προσπαθεί να βλάψει την διαθεσιμότητα του συστήματος Κωδικοποίηση των δεδομένων Παρέχονται μηχανισμοί κωδικοποίησης για να εξασφαλιστεί το απόρρητο των δεδομένων Εξασφάλιση του απόρρητου της ροής των δεδομένων Παρέχονται μηχανισμοί προστασίας της ροής των πακέτων 45

46 IPsec πρωτόκολλα Το IPsec χρησιμοποιεί τα ακόλουθα πρωτόκολλα: Authentication Headers (AH): παρέχει ακεραιότητα και πιστοποίηση για IP datagrams και προστασία από replay attacks Encapsulating Security Payloads (ESP): παρέχει εμπιστευτικότητα, πιστοποίηση, ακεραιότητα, υπηρεσία anti-replay Security Associations (SA): περιλαμβάνει το πακέτο των αλγορίθμων και των δεδομένων που παρέχουν τις απαραίτητες παραμέτρους για τις λειτουργίες των AH και ESP 46

47 Δομή Authentication Headers Δομή Authentication Headers (source: 47

48 Δομή Encapsulating Security Payloads Δομή Encapsulating Security Payloads (source: 48

49 Τείχος προστασίας - Firewall Ο όρος firewall εμφανίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν στα σπίτια τους τούβλα ώστε να τα κάνουν πιο ανθεκτικά στην διάδοση της φωτιάς Πλέον σημαίνει το λογισμικό ή υλικό που παρεμβάλλεται μεταξύ δικτύων υπολογιστών, και επιβλέπει την κυκλοφορία, βασιζόμενο σε ένα σύνολο κανόνων Βασικός στόχος: η ρύθμιση της κυκλοφορίας μεταξύ δικτύων διαφορετικών επιπέδων εμπιστοσύνης Παράδειγμα το Internet, ένα δίκτυο χωρίς εμπιστοσύνη, και ενός εσωτερικού δικτύου, που αποτελεί ζώνη υψηλότερης εμπιστοσύνης 49

50 Firewall Το firewall παρεμβάλλεται μεταξύ δικτύων υπολογιστών 50

51 Οφέλη Ένα firewall μπορεί να μας προσφέρει : Ένα σημείο εφαρμογής των αποφάσεων που αφορούν την ασφάλεια Ένα μέσο για την εφαρμογή της πολιτικής ασφάλειας Ένα τρόπο καταγραφής της δικτυακής κίνησης Ένα φράγμα σε ανεπιθύμητες επιθέσεις 51

52 Αδυναμίες Ένα firewall δεν μπορεί να μας προστατέψει από: Εσωτερικούς χρήστες που σκοπεύουν να επιτεθούν Συνδέσεις που δεν περνούν από αυτό Εντελώς νέους τύπους απειλών-επιθέσεων 100% προστασία από ιούς Λάθη στην διαμόρφωση 52

53 Η ιστορία των firewalls Εμφανίστηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν ακόμη το Internet ήταν σε πρώιμα στάδια και είχαν παρατηρηθεί αρκετές "τρύπες" ασφαλείας στο Διαδίκτυο Πρώτη γενιά packet filters Τα packet filter firewalls ενεργούν στα πακέτα που αντιπροσωπεύουν τη βασική πληροφορία, δηλαδή στα πακέτα που μεταφέρουν τα δεδομένα μεταξύ των υπολογιστών Διαβάζουν τα πακέτα δεδομένων και εάν ένα πακέτο ταιριάζει με κάποιο κανόνα το απορρίπτουν Ο διαχειριστής ορίζει τους κανόνες Δεν εξετάζεται εάν ένα πακέτο είναι μέρος ενός ρεύματος κυκλοφορίας δεδομένων 53

54 Ροή δεδομένων στο Packet-filtering Ροή δεδομένων στο Packet-filtering 54

55 Δεύτερη γενιά- Stateful filters Τα firewall της δεύτερης γενιάς δρουν όπως τα firewall πρώτης γενιάς με κάποιες επιπρόσθετες λειτουργίες: Εξετάζουν την κατάσταση (state) του κάθε πακέτου, δηλαδή την σύνδεση από την οποία προήλθε Αποθηκεύουν δομές δεδομένων στη μνήμη με πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της σύνδεσης (πίνακες κατάστασης) Όταν ένα firewall λαμβάνει ένα πακέτο, ελέγχει πρώτα αν ανήκει σε υπάρχουσα κατάσταση στον πίνακα. Εάν ναι, τότε γίνεται αποδεκτό Διαφορετικά, συγκρίνεται με βάση τους κανόνες του firewall για την αποδοχή ή την απόρριψή του 55

56 Τρίτη γενιά - Application layer Η τρίτη γενιά firewall βασίζεται στο επίπεδο εφαρμογών σύμφωνα με το μοντέλο αναφοράς OSI Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της γενιάς firewall είναι ότι μπορεί να αντιλαμβάνεται ποια προγράμματα και πρωτόκολλα προσπαθούν να δημιουργήσουν μία νέα σύνδεση Με τον τρόπο αυτό μπορούν να εντοπιστούν εφαρμογές που προσπαθούν να δημιουργήσουν ανεπιθύμητες συνδέσεις ή καταχρήσεις ενός πρωτοκόλλου ή μίας υπηρεσίας 56

57 Firewalls 4ης γενιάς Διαθέτουν γραφικό περιβάλλον μέσω του οποίου ο χρήστης κάνει τις επιλογές του και θέτει τους κανόνες βάσει τον οποίων θα απορρίπτονται κάποια πακέτα ή συνδέσεις Μπορούν πλέον να ενσωματωθούν στο λειτουργικό σύστημα και συνεργάζονται στενά με άλλα συστήματα ασφαλείας 57

58 Λειτουργίες firewall σε γραφικό περιβάλλον Παράδειγμα λειτουργιών firewall σε γραφικό περιβάλλον 58

59 Proxy Firewalls Ένας άλλος τύπος firewall είναι το proxy firewall όπου κάθε πακέτο σταματά στο firewall Το πακέτο εξετάζεται και συγκρίνεται με τους κανόνες που διαμορφώνονται από το firewall Εάν το πακέτο περάσει τις «εξετάσεις», επαναδημιουργείται και στέλνεται Επειδή κάθε πακέτο καταστρέφεται και επαναδημιουργείται, αποτρέπονται οι άγνωστες επιθέσεις που βασίζονται στις αδυναμίες του πρωτοκόλλου TCP/IP 59

60 Λειτουργικά όρια των firewalls Τα firewalls δεν μπορούν να εμποδίσουν μια σειρά από περιστατικά και ενέργειες, όπως: Την πειρατεία συνόδου, όπου ο επιτιθέμενος παίρνει τον έλεγχο από έναν νόμιμο χρήστη Το network data sniffing (ή snooping) Την επαναδρομολόγηση δικτυακών δεδομένων Τη μεταμφίεση δικτυακών δεδομένων (spoofing) Τη διαρροή πληροφοριών, σε τρίτους, από νόμιμα εξουσιοδοτημένους χρήστες Την αποδοχή «μολυσμένων αρχείων», χωρίς προηγούμενο έλεγχό τους Τις εσωτερικές επιθέσεις 60

61 Σύντομη ανασκόπηση Εισαγωγή Κρυπτογράφηση SSL Ασφάλεια ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Ασφάλεια σε επίπεδο δικτύου Τείχος προστασίας 61

62 Βιβλιογραφία Σημειώσεις μαθήματος (Κεφάλαιο 10) Βιβλία: Computer Networks, Andrew S. Tanenbaum, David J. Wetherall Data and Computer Communications, W. Stallings Security Engineering, Anderson Cryptography Engineering: Design Principles and Practical Applications, N. Ferguson, B. Schneier, T. Kohno Network security: private communication in a public world, C. Kaufman, R. Perlman, M. Speciner 62

63 Links Links (Δικτυακός τόπος μαθήματος) security.ppt (Presentation on Network Security) (Presentation on Cryptography algorithms) 458/firewalls.ppt (Presentation on Firewalls) 63

64 Ερωτήσεις 64

65 Τέλος Ενότητας

66 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 66

67 Σημειώματα

68 Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση

69 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Χρήστος Μπούρας «Δίκτυα δημόσιας χρήσης και διασύνδεση δικτύων.». Έκδοση: 1.0. Πάτρα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: 69

70 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 70

ΔΙΚΤΥΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Ενότητα #11: Ασφάλεια δικτύων

ΔΙΚΤΥΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Ενότητα #11: Ασφάλεια δικτύων ΔΙΚΤΥΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Ενότητα #11: Καθηγητής Χρήστος Ι. Μπούρας Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής, Πανεπιστήμιο Πατρών email: bouras@cti.gr, site: http://ru6.cti.gr/ru6/bouras

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων

Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων Ενότητα 11: Δικτυακές απειλές - συστήματα προστασίας Θεματική Ενότητα: Εισαγωγή στον Προγραμματισμό Το περιεχόμενο του

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Ασφάλειας και Εμπιστοσύνης σε Πολιτισμικά Περιβάλλοντα

Διαχείριση Ασφάλειας και Εμπιστοσύνης σε Πολιτισμικά Περιβάλλοντα Διαχείριση Ασφάλειας και Εμπιστοσύνης σε Πολιτισμικά Περιβάλλοντα Ενότητα 6: ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ, ΨΗΦΙΑΚΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΑ-ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΥΠΟΓΡΑΦΕΣ Δημήτριος Κουκόπουλος Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια Υπολογιστικών Συστημάτων

Ασφάλεια Υπολογιστικών Συστημάτων Ασφάλεια Υπολογιστικών Συστημάτων Ενότητα 5: IPSec Νικολάου Σπύρος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Το διαδίκτυο προσφέρει: Μετατροπή των δεδομένων σε ψηφιακή - ηλεκτρονική μορφή. Πρόσβαση

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονικό εμπόριο. HE 7 Τεχνολογίες ασφάλειας

Ηλεκτρονικό εμπόριο. HE 7 Τεχνολογίες ασφάλειας Ηλεκτρονικό εμπόριο HE 7 Τεχνολογίες ασφάλειας Πρόκληση ανάπτυξης ασφαλών συστημάτων Η υποδομή του διαδικτύου παρουσίαζε έλλειψη υπηρεσιών ασφάλειας καθώς η οικογένεια πρωτοκόλλων TCP/IP στην οποία στηρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Ασφάλειας και Εμπιστοσύνης σε Πολιτισμικά Περιβάλλοντα

Διαχείριση Ασφάλειας και Εμπιστοσύνης σε Πολιτισμικά Περιβάλλοντα Διαχείριση Ασφάλειας και Εμπιστοσύνης σε Πολιτισμικά Περιβάλλοντα Ενότητα 5: ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΗΣΗ Δημήτριος Κουκόπουλος Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων

Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων Ενότητα 5: Διαχείριση κλειδιών Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Διαχείριση Ασφαλείας (Ι) Απειλές Ασφαλείας Συμμετρική & Μη-Συμμετρική Κρυπτογραφία

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Διαχείριση Ασφαλείας (Ι) Απειλές Ασφαλείας Συμμετρική & Μη-Συμμετρική Κρυπτογραφία ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Διαχείριση (Ι) Απειλές Συμμετρική & Μη-Συμμετρική Κρυπτογραφία Β. Μάγκλαρης maglaris@netmode.ntua.gr www.netmode.ntua.gr 13/11/2017 ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Είδη Απειλών και Επιθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια Υπολογιστικών Συστημάτων

Ασφάλεια Υπολογιστικών Συστημάτων Ασφάλεια Υπολογιστικών Συστημάτων Ενότητα 1: Εισαγωγή Νικολάου Σπύρος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου. Πληροφορική Ι. Ενότητα 10 : Ασφάλεια. Δρ. Γκόγκος Χρήστος

Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου. Πληροφορική Ι. Ενότητα 10 : Ασφάλεια. Δρ. Γκόγκος Χρήστος 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Πληροφορική Ι Ενότητα 10 : Ασφάλεια Δρ. Γκόγκος Χρήστος 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα Χρηματοοικονομικής & Ελεγκτικής

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων

Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων Ενότητα 6: Κρυπτογραφία Ι Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια Υπολογιστικών Συστημάτων

Ασφάλεια Υπολογιστικών Συστημάτων Ασφάλεια Υπολογιστικών Συστημάτων Ενότητα 4: Pretty Good Privacy (PGP) Νικολάου Σπύρος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 5 η Άσκηση Συγχώνευση & απαρίθμηση Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Email: zaro@ceid.upatras.gr Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων διαχείρισης έργου υπό συνθήκες αβεβαιότητας

Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων διαχείρισης έργου υπό συνθήκες αβεβαιότητας Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων διαχείρισης έργου υπό συνθήκες αβεβαιότητας 1 Περιεχόμενα 1 η Άσκηση... 4 2 η Άσκηση... 7 3 η Άσκηση... 10 Χρηματοδότηση... 12 Σημείωμα Αναφοράς... 13 Σημείωμα Αδειοδότησης...

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων

Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων Ενότητα 8: Επιθέσεις Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 5 η Άσκηση - Συγχώνευση Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Email: zaro@ceid.upatras.gr Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

8.3 Ασφάλεια ικτύων. Ερωτήσεις

8.3 Ασφάλεια ικτύων. Ερωτήσεις 8.3 Ασφάλεια ικτύων Ερωτήσεις 1. Με τι ασχολείται η ασφάλεια των συστηµάτων; 2. Τι είναι αυτό που προστατεύεται στην ασφάλεια των συστηµάτων και για ποιο λόγο γίνεται αυτό; 3. Ποια η διαφορά ανάµεσα στους

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης (ΜΒΑ) Ενότητα 3: Εφαρμογές Δικτυωτής Ανάλυσης (2 ο Μέρος)

Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης (ΜΒΑ) Ενότητα 3: Εφαρμογές Δικτυωτής Ανάλυσης (2 ο Μέρος) Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης (ΜΒΑ) Ενότητα 3: Εφαρμογές Δικτυωτής Ανάλυσης (2 ο Μέρος) Μπεληγιάννης Γρηγόριος Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων

Διαβάστε περισσότερα

1 η Διάλεξη. Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων

1 η Διάλεξη. Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων 1 η Διάλεξη Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων 1 Περιεχόμενα 1 η Άσκηση... 3 2 η Άσκηση... 3 3 η Άσκηση... 3 4 η Άσκηση... 3 5 η Άσκηση... 4 6 η Άσκηση... 4 7 η Άσκηση... 4 8 η Άσκηση... 5 9 η Άσκηση... 5 10

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων διαγραμμάτων περίπτωσης χρήσης (1ο Μέρος)

Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων διαγραμμάτων περίπτωσης χρήσης (1ο Μέρος) Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων διαγραμμάτων περίπτωσης χρήσης (1ο Μέρος) 1 Περιεχόμενα 1 η Άσκηση Λειτουργίες του βιβλίου διευθύνσεων σε ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου... 4 2 η Άσκηση Λειτουργίες

Διαβάστε περισσότερα

Οι απειλές. Απόρρητο επικοινωνίας. Αρχές ασφάλειας δεδομένων. Απόρρητο (privacy) Μέσω κρυπτογράφησης

Οι απειλές. Απόρρητο επικοινωνίας. Αρχές ασφάλειας δεδομένων. Απόρρητο (privacy) Μέσω κρυπτογράφησης Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Πληροφορικής στην Επιστήμη των Υπολογιστών 2014-015 Ασφάλεια Δεδομένων http://www.ionio.gr/~mistral/tp/csintro/ Οι απειλές Ένας κακόβουλος χρήστης Καταγράφει μηνύματα που ανταλλάσσονται

Διαβάστε περισσότερα

Τηλεματική και Νέες Υπηρεσίες

Τηλεματική και Νέες Υπηρεσίες Τηλεματική και Νέες Υπηρεσίες Ενότητα: Στοιχεία αυτό-αξιολόγησης Όνομα Καθηγητή: Χρήστος Μπούρας Τμήμα: Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής 1. Στοιχεία Αυτο-αξιολόγησης Παρακάτω ακολουθούν ενδεικτικές ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ Ενότητα # 3: Integrated Services (IntServ) II Καθηγητής Χρήστος Ι. Μπούρας Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής, Πανεπιστήμιο Πατρών email: bouras@cti.gr, site: http://ru6.cti.gr/ru6/bouras

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Δικτύωση Υπολογιστών

Εισαγωγή στη Δικτύωση Υπολογιστών Εισαγωγή στη Δικτύωση Υπολογιστών Ενότητα 4: Το Επίπεδο Δικτύου Δημήτριος Τσώλης Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών Στόχοι Μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Πληροφορική

Εισαγωγή στην Πληροφορική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Εισαγωγή στην Πληροφορική Ενότητα 9: [από τις σημειώσεις του Καθηγητή Ι. Βενιέρη, συγγραφέα του βιβλίου ΔΙΚΤΥΑ ΕΥΡΕΙΑΣ ΖΩΝΗΣ: ΤΕΧΝΟΛΟΓIΕΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓEΣ

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υπολογιστών Ενότητα 6: Secure Sockets Layer - SSL

Δίκτυα Υπολογιστών Ενότητα 6: Secure Sockets Layer - SSL Δίκτυα Υπολογιστών Ενότητα 6: Secure Sockets Layer - SSL Μιχάλας Άγγελος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Πληροφορικής Εισαγωγή στην Επιστήμη των Υπολογιστών Ασφάλεια Δεδομένων.

Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Πληροφορικής Εισαγωγή στην Επιστήμη των Υπολογιστών Ασφάλεια Δεδομένων. Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Πληροφορικής στην Επιστήμη των Υπολογιστών 2015-16 Ασφάλεια Δεδομένων http://www.ionio.gr/~mistral/tp/csintro/ Μ.Στεφανιδάκης Οι απειλές Ένας κακόβουλος χρήστης Καταγράφει μηνύματα

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών

Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών Ενότητα 7: Παράγωγος, ελαστικότητα, παραγώγιση συναρτήσεων (Φροντιστήριο) Μπεληγιάννης Γρηγόριος Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Δικτύωση Υπολογιστών

Εισαγωγή στη Δικτύωση Υπολογιστών Εισαγωγή στη Δικτύωση Υπολογιστών Ενότητα 3: Το Επίπεδο Συνδέσμου Δεδομένων Δημήτριος Τσώλης Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος: Μαθηματική Ανάλυση Ενότητα Γ. Ολοκληρωτικός Λογισμός

Τίτλος Μαθήματος: Μαθηματική Ανάλυση Ενότητα Γ. Ολοκληρωτικός Λογισμός Τίτλος Μαθήματος: Μαθηματική Ανάλυση Ενότητα Γ. Ολοκληρωτικός Λογισμός Κεφάλαιο Γ.4: Ολοκλήρωση με Αντικατάσταση Όνομα Καθηγητή: Γεώργιος Ν. Μπροδήμας Τμήμα Φυσικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

8.3.4 Τεχνικές Ασφάλειας Συμμετρική Κρυπτογράφηση Ασυμμετρική Κρυπτογράφηση Ψηφιακές Υπογραφές

8.3.4 Τεχνικές Ασφάλειας Συμμετρική Κρυπτογράφηση Ασυμμετρική Κρυπτογράφηση Ψηφιακές Υπογραφές Κεφάλαιο 8 8.3.4 Τεχνικές Ασφάλειας Συμμετρική Κρυπτογράφηση Ασυμμετρική Κρυπτογράφηση Ψηφιακές Υπογραφές Σελ. 320-325 Γεώργιος Γιαννόπουλος ΠΕ19, ggiannop (at) sch.gr http://diktya-epal-g.ggia.info/ Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΤΕΣΤ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΤΕΣΤ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΠΑ.Λ. Άμφισσας Σχολικό Έτος : 2011-2012 Τάξη : Γ Τομέας : Πληροφορικής Μάθημα : ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΙΙ Διδάσκων : Χρήστος Ρέτσας Η-τάξη : tiny.cc/retsas-diktya2 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΤΕΣΤ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 8.3.4-8.3.6

Διαβάστε περισσότερα

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής Διπλ. Ναυπηγός Μηχανολόγος Μηχανικός M.Sc. Διασφάλιση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Δ Εξάμηνο

ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Δ Εξάμηνο ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Δ Εξάμηνο Ψηφιακή Υπογραφή και Αυθεντικοποίηση Μηνύματος Διδάσκων : Δρ. Παρασκευάς Κίτσος Επίκουρος Καθηγητής e-mail: pkitsos@teimes.gr, pkitsos@ieee.org Αντίρριο

Διαβάστε περισσότερα

Διαφήμιση και Δημόσιες Σχέσεις Ενότητα 9: Σχέσεις διαφημιστή-διαφημιζόμενου

Διαφήμιση και Δημόσιες Σχέσεις Ενότητα 9: Σχέσεις διαφημιστή-διαφημιζόμενου Διαφήμιση και Δημόσιες Σχέσεις Ενότητα 9: Σχέσεις διαφημιστή-διαφημιζόμενου Θεοδωρίδης Προκόπης Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων (Δ.Ε.Α.Π.Τ.)

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 10η Άσκηση Αλγόριθμος Dijkstra

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 10η Άσκηση Αλγόριθμος Dijkstra Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 1η Άσκηση Αλγόριθμος Dijkra Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Email: zaro@ceid.upara.gr Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδίαση Εφαρμογών και Υπηρεσιών Διαδικτύου 11η Διάλεξη: Ασφάλεια στο Web

Σχεδίαση Εφαρμογών και Υπηρεσιών Διαδικτύου 11η Διάλεξη: Ασφάλεια στο Web Σχεδίαση Εφαρμογών και Υπηρεσιών Διαδικτύου 11η Διάλεξη: Ασφάλεια στο Web Δρ. Απόστολος Γκάμας Λέκτορας (407/80) gkamas@uop.gr Σχεδίαση Εφαρμογών και Υπηρεσιών Διαδικτύου Διαφάνεια 1 1 Εισαγωγικά Βασικές

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων

Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων Ενότητα 12: Hacker Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 6 η Άσκηση - DFS δένδρα Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Email: zaro@ceid.upatras.gr Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Ενότητα 4: Κλασσική και Κβαντική Πιθανότητα Σγάρμπας Κυριάκος Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σκοποί ενότητας Σκοπός της ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Δ Εξάμηνο

ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Δ Εξάμηνο ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Δ Εξάμηνο Εισαγωγή- Βασικές Έννοιες Διδάσκων : Δρ. Παρασκευάς Κίτσος diceslab.cied.teiwest.gr Επίκουρος Καθηγητής Εργαστήριο Σχεδίασης Ψηφιακών Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητική Λογιστική

Διοικητική Λογιστική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διοικητική Λογιστική Ενότητα 10: Προσφορά και κόστος Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων SSL/TLS

Εργαστήριο Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων SSL/TLS Εργαστήριο Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων SSL/TLS Fysarakis Konstantinos, PhD kfysarakis@staff.teicrete.gr » Το SSL (Secure Sockets Layer) αναπτύχθηκε από την εταιρεία Netscape. Η έκδοση 1.0 δεν παρουσιάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών

Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών Ενότητα 11: Διανύσματα (Φροντιστήριο) Μπεληγιάννης Γρηγόριος Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων &

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 19/5/11 Αµφιθέατρο

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 19/5/11 Αµφιθέατρο ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Θεµα : Τι είναι το SSL και πως χρησιµοποιείται. Τι χρειάζεται για να στηθεί ένα SSL. Οµάδα : Παναγιώτης Καλύβας Καρανίκας Γιώργος Μιχάλης Λιβάνιος ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 19/5/11 Αµφιθέατρο Εισαγωγή Τι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 3: Έλεγχοι στατιστικών υποθέσεων

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 3: Έλεγχοι στατιστικών υποθέσεων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 3: Έλεγχοι στατιστικών υποθέσεων Δρ.Ευσταθία Παπαγεωργίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Το περιεχόμενο του μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 1: Καταχώρηση δεδομένων

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 1: Καταχώρηση δεδομένων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 1: Καταχώρηση δεδομένων Δρ.Ευσταθία Παπαγεωργίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 9η Άσκηση - Αλγόριθμος Prim

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 9η Άσκηση - Αλγόριθμος Prim Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 9η Άσκηση - Αλγόριθμος Prim Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Emil: zro@ei.uptrs.r Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος και Διασφάλιση Ποιότητας Ενότητα 4: Μελέτη ISO Κουππάρης Μιχαήλ Τμήμα Χημείας Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας

Έλεγχος και Διασφάλιση Ποιότητας Ενότητα 4: Μελέτη ISO Κουππάρης Μιχαήλ Τμήμα Χημείας Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας Έλεγχος και Διασφάλιση Ποιότητας Ενότητα 4: Μελέτη Κουππάρης Μιχαήλ Τμήμα Χημείας Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας ISO 17025 5.9. ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΟΚΙΜΩΝ (1) 5.9.1 Το Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 2: Περιγραφική στατιστική

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 2: Περιγραφική στατιστική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 2: Περιγραφική στατιστική Δρ.Ευσταθία Παπαγεωργίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Το περιεχόμενο του μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

1. Τι είναι ακεραιότητα δεδομένων, με ποιους μηχανισμούς επιτυγχάνετε κ πότε θα χρησιμοποιούσατε τον καθένα εξ αυτών;

1. Τι είναι ακεραιότητα δεδομένων, με ποιους μηχανισμούς επιτυγχάνετε κ πότε θα χρησιμοποιούσατε τον καθένα εξ αυτών; 1. Τι είναι ακεραιότητα δεδομένων, με ποιους μηχανισμούς επιτυγχάνετε κ πότε θα χρησιμοποιούσατε τον καθένα εξ αυτών; Η ακεραιότητα δεδομένων(data integrity) Είναι η ιδιότητα που μας εξασφαλίζει ότι δεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στη διδασκαλία και τη μάθηση

Εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στη διδασκαλία και τη μάθηση Εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στη διδασκαλία και τη μάθηση Ενότητα: Εργασίες Διδάσκων: Βασίλης Κόμης, Καθηγητής komis@upatras.gr www.ecedu.upatras.gr/komis/ Τμήμα Επιστημών

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Πληροφορικής

Διδακτική Πληροφορικής Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διδακτική Πληροφορικής Ενότητα 4: Διδακτικός μετασχηματισμός βασικών εννοιών πληροφορικής Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Δ Εξάμηνο

ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Δ Εξάμηνο ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Δ Εξάμηνο Εισαγωγή- Βασικές Έννοιες Διδάσκων : Δρ. Παρασκευάς Κίτσος Επίκουρος Καθηγητής e-mail: pkitsos@teimes.gr, pkitsos@ieee.org Αντίρριο 2015 1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΡΥΠΤΟΛΟΓΙΑ?

Διαβάστε περισσότερα

Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2)

Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2) Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2) Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Ενότητα 11: Είδη και μετασχηματισμοί πινάκων Σγάρμπας Κυριάκος Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σκοποί ενότητας Είδη και μετασχηματισμοί

Διαβάστε περισσότερα

Διοίκηση Ολικής Ποιότητας & Επιχειρηματική Αριστεία Ενότητα 1.4: ISO 9004:2009

Διοίκηση Ολικής Ποιότητας & Επιχειρηματική Αριστεία Ενότητα 1.4: ISO 9004:2009 Διοίκηση Ολικής Ποιότητας & Επιχειρηματική Αριστεία Ενότητα 1.4: ISO 9004:2009 Ψωμάς Ευάγγελος Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων (Δ.Ε.Α.Π.Τ.)

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός Εικονικών Δικτύων Ενότητα 4β: VPN on IPSec (Μέρος 2ο)

Σχεδιασμός Εικονικών Δικτύων Ενότητα 4β: VPN on IPSec (Μέρος 2ο) Σχεδιασμός Εικονικών Δικτύων Ενότητα 4β: VPN on IPSec (Μέρος 2ο) Νικολάου Σπύρος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Δ Εξάμηνο

ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Δ Εξάμηνο ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Δ Εξάμηνο Τοπολογίες Διατάξεων Κρυπτογράφησης- Εισαγωγή στην Ασφάλεια Δικτύων και Ασφάλεια Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου Διδάσκων : Δρ. Παρασκευάς Κίτσος Επίκουρος Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στη διδασκαλία και τη μάθηση

Εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στη διδασκαλία και τη μάθηση Εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στη διδασκαλία και τη μάθηση Ενότητα: Εργασίες Διδάσκων: Βασίλης Κόμης, Καθηγητής komis@upatras.gr www.ecedu.upatras.gr/komis/ Τμήμα Επιστημών

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ Ενότητα # 11: Συμβάσεις Διασφάλισης Επιπέδου Ποιότητας Υπηρεσιών (ΣΔΕΠΥ) II Καθηγητής Χρήστος Ι. Μπούρας Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής, Πανεπιστήμιο Πατρών

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 1: Εισαγωγή

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 1: Εισαγωγή Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 1: Εισαγωγή Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Σκοποί ενότητας Να ενημερωθούν οι

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικά Θέματα Δικτύων Ι

Ειδικά Θέματα Δικτύων Ι Ειδικά Θέματα Δικτύων Ι Ενότητα 4: Στατικές διαδρομές Νικολάου Σπύρος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Δομές Δεδομένων Ενότητα 1

Δομές Δεδομένων Ενότητα 1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Εισαγωγή Απόστολος Παπαδόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια Υπολογιστικών Συστημάτων

Ασφάλεια Υπολογιστικών Συστημάτων Ασφάλεια Υπολογιστικών Συστημάτων Ενότητα 6: SSL Νικολάου Σπύρος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Μηχανολογικό Σχέδιο Ι

Μηχανολογικό Σχέδιο Ι ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα # 8: Άτρακτοι και σφήνες Μ. Γρηγοριάδου Μηχανολόγων Μηχανικών Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδίαση και Ανάλυση Αλγορίθμων Ενότητα 4: ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ - ΔΕΝΤΡΑ

Σχεδίαση και Ανάλυση Αλγορίθμων Ενότητα 4: ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ - ΔΕΝΤΡΑ Σχεδίαση και Ανάλυση Αλγορίθμων Ενότητα 4: ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ - ΔΕΝΤΡΑ Δημήτριος Κουκόπουλος Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Ενότητα 7: ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Διοίκηση Ολικής Ποιότητας & Επιχειρηματική Αριστεία Ενότητα 1.3.3: Μεθοδολογία εφαρμογής προγράμματος Ολικής Ποιότητας

Διοίκηση Ολικής Ποιότητας & Επιχειρηματική Αριστεία Ενότητα 1.3.3: Μεθοδολογία εφαρμογής προγράμματος Ολικής Ποιότητας Διοίκηση Ολικής Ποιότητας & Επιχειρηματική Αριστεία Ενότητα 1.3.3: Ψωμάς Ευάγγελος Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων (Δ.Ε.Α.Π.Τ.) Υποενότητα

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων

Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων Ενότητα 1: Εισαγωγή Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ι. Ενότητα 2: Θερμοδυναμικές συναρτήσεις. Σογομών Μπογοσιάν Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Χημικών Μηχανικών

ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ι. Ενότητα 2: Θερμοδυναμικές συναρτήσεις. Σογομών Μπογοσιάν Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Χημικών Μηχανικών ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ι Ενότητα 2: Θερμοδυναμικές συναρτήσεις Σογομών Μπογοσιάν Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Χημικών Μηχανικών Σκοποί ενότητας Σκοπός της ενότητας αυτής είναι η εισαγωγή νέων θερμοδυναμικών συναρτήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην επιστήμη της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών. Aσφάλεια

Εισαγωγή στην επιστήμη της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών. Aσφάλεια Εισαγωγή στην επιστήμη της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών Aσφάλεια Περιεχόμενα Πλευρές Ασφάλειας Ιδιωτικό Απόρρητο Μέθοδος Μυστικού Κλειδιού (Συμμετρική Κρυπτογράφηση) Μέθοδος Δημόσιου Κλειδιού (Ασύμμετρη

Διαβάστε περισσότερα

Βέλτιστος Έλεγχος Συστημάτων

Βέλτιστος Έλεγχος Συστημάτων Βέλτιστος Έλεγχος Συστημάτων Ενότητα 7: Βέλτιστος έλεγχος συστημάτων διακριτού χρόνου Καθηγητής Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σημείωμα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Ενότητα 11: Θεωρία Οργάνωσης & Διοίκησης Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην επιστήμη της Πληροφορικής και των. Aσφάλεια

Εισαγωγή στην επιστήμη της Πληροφορικής και των. Aσφάλεια Εισαγωγή στην επιστήμη της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών Aσφάλεια Περιεχόμενα Πλευρές Ασφάλειας Ιδιωτικό Απόρρητο Μέθοδος Μυστικού Κλειδιού (Συμμετρική Κρυπτογράφηση) Μέθοδος Δημόσιου Κλειδιού (Ασύμμετρη

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην επιστήμη της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών. Aσφάλεια

Εισαγωγή στην επιστήμη της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών. Aσφάλεια Εισαγωγή στην επιστήμη της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών Aσφάλεια ΣΤΟΧΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Ορισµός τριών στόχων ασφάλειας - Εµπιστευτικότητα, ακεραιότητα και διαθεσιµότητα Επιθέσεις Υπηρεσίες και Τεχνικές

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Σε δίκτυο υπολογιστών εμπιστευτική πληροφορία μπορεί να υπάρχει αποθηκευμένη σε μέσα αποθήκευσης (σκληροί δίσκοι, μνήμες κ.λ.π.), ή να κυκλοφορεί μέσου του δικτύου με τη μορφή πακέτων. Η ύπαρξη πληροφοριών

Διαβάστε περισσότερα

Μάρκετινγκ. Ενότητα 2: Αξία για τους Πελάτες

Μάρκετινγκ. Ενότητα 2: Αξία για τους Πελάτες Μάρκετινγκ Ενότητα 2: Αξία για τους Πελάτες Θεοδωρίδης Προκόπης Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων (Δ.Ε.Α.Π.Τ.) Σκοποί 2 ης Ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Πληροφορική

Εισαγωγή στην Πληροφορική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Εισαγωγή στην Πληροφορική Ενότητα 7: Τεχνολογία Λογισμικού Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Η/Υ. Ενότητα 2β: Αντίστροφο Πρόβλημα. Δημήτρης Σαραβάνος, Καθηγητής Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών

Εισαγωγή στους Η/Υ. Ενότητα 2β: Αντίστροφο Πρόβλημα. Δημήτρης Σαραβάνος, Καθηγητής Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών Εισαγωγή στους Η/Υ Ενότητα 2β: Δημήτρης Σαραβάνος, Καθηγητής Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών Σκοποί ενότητας Εύρεση συνάρτησης Boole όταν είναι γνωστός μόνο ο πίνακας αληθείας.

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια Υπολογιστικών Συστηµάτων

Ασφάλεια Υπολογιστικών Συστηµάτων Ορισµοί Κρυπτογράφηση: η διεργασία µετασχηµατισµού ενός µηνύµατος µεταξύ ενός αποστολέα και ενός παραλήπτη σε µια ακατανόητη µορφή ώστε αυτό να µην είναι αναγνώσιµο από τρίτους Αποκρυπτογράφηση: η διεργασία

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 9η Άσκηση - Αλγόριθμος Kruskal

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 9η Άσκηση - Αλγόριθμος Kruskal Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 9η Άσκηση - Αλγόριθμος Kruskl Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Emil: zro@ei.uptrs.r Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία Λογισμικού

Τεχνολογία Λογισμικού ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα #12: Περιπτώσεις Χρήσης Σταμέλος Ιωάννης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης Ενότητα 10: Διαχείριση Έργων (2ο Μέρος)

Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης Ενότητα 10: Διαχείριση Έργων (2ο Μέρος) Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης Ενότητα 10: Διαχείριση Έργων (2ο Μέρος) Γρηγόριος Μπεληγιάννης Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ Ενότητα # 2: Integrated Services (IntServ) I Καθηγητής Χρήστος Ι. Μπούρας Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής, Πανεπιστήμιο Πατρών email: bouras@cti.gr, site: http://ru6.cti.gr/ru6/bouras

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Κατσανού Βάνα Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Κατσανού Βάνα Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Κατσανού Βάνα Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Δ Εξάμηνο

ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Δ Εξάμηνο ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Δ Εξάμηνο Τοπολογίες Διατάξεων Κρυπτογράφησης- Ασφάλεια Δικτύων και Ασφάλεια Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου Διδάσκων : Δρ. Παρασκευάς Κίτσος Επίκουρος Καθηγητής e-mail:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Το διαδίκτυο προσφέρει: Μετατροπή των δεδομένων σε ψηφιακή - ηλεκτρονική μορφή. Πρόσβαση

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Πληροφορική

Εισαγωγή στην Πληροφορική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Εισαγωγή στην Πληροφορική Ενότητα 1: Εισαγωγή Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακή Επεξεργασία και Ανάλυση Εικόνας Ενότητα 10 η : Ανάλυση Εικόνας. Καθ. Κωνσταντίνος Μπερμπερίδης Πολυτεχνική Σχολή Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής

Ψηφιακή Επεξεργασία και Ανάλυση Εικόνας Ενότητα 10 η : Ανάλυση Εικόνας. Καθ. Κωνσταντίνος Μπερμπερίδης Πολυτεχνική Σχολή Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Ψηφιακή Επεξεργασία και Ανάλυση Εικόνας Ενότητα 10 η : Ανάλυση Εικόνας Καθ. Κωνσταντίνος Μπερμπερίδης Πολυτεχνική Σχολή Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Σκοποί ενότητας Εισαγωγή στη ψηφιακή ανάλυση εικόνας

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Ενότητα 2: Οργάνωση και Διοίκηση Εισαγωγή Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητική Λογιστική

Διοικητική Λογιστική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διοικητική Λογιστική Ενότητα 6: Μέθοδοι ς Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική ΙΙΙ. Ενότητα 4: Ηλεκτρικά Κυκλώματα. Γεώργιος Βούλγαρης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής

Φυσική ΙΙΙ. Ενότητα 4: Ηλεκτρικά Κυκλώματα. Γεώργιος Βούλγαρης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής Φυσική ΙΙΙ Ενότητα 4: Ηλεκτρικά Κυκλώματα Γεώργιος Βούλγαρης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής Ασκήσεις ΦΙΙΙ Ασκήσεις κυκλωμάτων συνεχούς ρεύματος. Κανόνες Kirchhoff. Γ. Βούλγαρης 2 Ο Νόμος των Ρευμάτων

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Ουρανία Κούβου Εθνικὸ καi Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Ενότητα 2. Το παιδικό σχέδιο ως γνωστική διεργασία:

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Ουρανία Κούβου Εθνικὸ καi Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Ενότητα 2. Το παιδικό σχέδιο ως γνωστική διεργασία:

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Ουρανία Κούβου Εθνικὸ καi Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Ενότητα 2. Το παιδικό σχέδιο ως γνωστική διεργασία:

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Ουρανία Κούβου Εθνικὸ καi Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Ενότητα 2. Το παιδικό σχέδιο ως γνωστική διεργασία:

Διαβάστε περισσότερα