ΕΙΣΑΚΤΕΟΙ 2008 ΝΟΜΙΚΗ ΔΠΘ ΕΜΠΟΡΙΚΟ IV ΔΙΚΑΙΟ ΑΞΙΟΓΡΑΦΩΝ ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ

Transcript

1 ΕΙΣΑΚΤΕΟΙ 2008 ΝΟΜΙΚΗ ΔΠΘ ΕΜΠΟΡΙΚΟ IV ΔΙΚΑΙΟ ΑΞΙΟΓΡΑΦΩΝ ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ ΑΞΙΟΓΡΑΦΟ είναι το έγγραφο στο οποίο ενσωματώνεται ένα ιδιωτικό δικαίωμα σε τέτοιο βαθμό ώστε η άσκησή του να προϋποθέτει την κατοχή του εγγράφου. Είναι έγγραφο καθημερινής συναλλαγής. Έχουμε στο κάθε αξιόγραφο δύο δικαιώματα : i) εμπράγματο δικαίωμα επί του εγγράφου και ii) ενοχικό δικαίωμα επί του εγγράφου. ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1. Έγγραφο : εγχάρτωση του δικαιώματος. 2. Δικαίωμα ιδιωτικό : ενοχικό (απαίτηση), εμπράγματο (δικαίωμα κυριότητας ή ενεχύρου) ή και σύνθετο/συμμετοχικό δικαίωμα (δικαίωμα συμμετοχής σε εταιρία). 3. Ιδιόρρυθμη σχέση εγγράφου και δικαιώματος : το δικαίωμα να μην μπορεί να ασκηθεί χωρίς την κατοχή του εγγράφου. ΤΡΙΑ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1. Πλήρης ενσωμάτωση : η πλήρης εξάρτηση του δικαιώματος <<εκ του εγγράφου>> από το δικαίωμα <<επί του εγγράφου>>. 2. Γραμματικότητα ή γραμματοπάγεια : το γράμμα του εγγράφου προσδιορίζει ακριβώς και αποκλειστικώς την ύπαρξη και την έκταση του δικαιώματος. Ούτε ο δανειστής ούτε ο οφειλέτης μπορούν να επικαλεστούν στοιχεία που αφορούν το δικαίωμα, εφόσον αυτά δεν προκύπτουν από το έγγραφο. 3. Αυτοτέλεια ή αυτονομία : ο κομιστής του εγγράφου έχει αυτοτελές δικαίωμα, αποκομμένο και ανεξάρτητο από το δικαίωμα όλων αυτών που προηγήθηκαν στην κατοχή του τίτλου. ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΑΞΙΟΓΡΑΦΩΝ I. Αξιόγραφα με ευρεία και αξιόγραφα με στενή έννοια. II. Αξιόγραφα γνήσια και αξιόγραφα καταχρηστικά. III. Αξιόγραφα ενοχικά (χρηματόγραφα-εμπορευματόγραφα), αξιόγραφα εμπράγματα, αξιόγραφα συμμετοχικά. IV. Αξιόγραφα αιτιώδη, αξιόγραφα αναιτιώδη. V. Αξιόγραφα συστατικά, αξιόγραφα δηλωτικά. VI. Αξιόγραφα ονομαστικά, αξιόγραφα εις διαταγήν (γεννημένα εις διαταγήν-δυνητικά εις διαταγή, τεχνικώς οπισθογραφήσιμα- απλώς οπισθογραφήσιμα), αξιόγραφα στον κομιστή.

2 Η πιο σημαντική κατηγορία της διάκρισης είναι η τελευταία γι αυτό ακολουθεί περαιτέρω ανάλυση Ονομαστικά είναι τα αξιόγραφα στα οποία κατονομάζεται ο δικαιούχος και μεταβιβάζονται εν ζωή με εκχώρηση και όχι με οπισθογράφηση ή απλή παράδοση. Εις διαταγήν είναι τα αξιόγραφα που εκδίδονται υπέρ ορισμένου προσώπου που κατονομάζεται σε αυτό και το οποίο έχει το δικαίωμα να υποδείξει με οπισθογράφηση άλλον ως δικαιούχο. Στα αξιόγραφα αυτά πλάι στο όνομα του δικαιούχου υπάρχει η ρήτρα <<εις διαταγήν>>, ενώ υπάρχουν και κάποια αξιόγραφα που χαρακτηρίζονται από τον νόμο ως εις διαταγήν, ακόμα κι αν δεν περιέχουν την συγκεκριμένη ρήτρα. Στον κομιστή ή ανώνυμα είναι τα αξιόγραφα που εκδίδονται υπέρ του κομιστή και μεταβιβάζονται όπως τα κινητά με συμφωνία και παράδοση. Σε αυτά δεν είναι ανάγκη να κατονομάζεται ο δικαιούχος και το δικαίωμα μπορεί να το ασκήσει αυτός που κάθε φορά είναι ο κομιστής του τίτλου. ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗ (Ν. 5325/1932 <<περί συναλλαγματικής και γραμματίου εις διαταγήν>>) Είναι το αξιόγραφο που εκδίδεται κατά ορισμένο τύπο και χαρακτηρίζεται ρητά ως συναλλαγματική, με το οποίο ένα πρόσωπο εντέλλεται άλλο να πληρώσει σε τρίτο ορισμένο χρηματικό ποσό σε ορισμένο τόπο και χρόνο. Περιέχει εντολή πληρωμής και αποτελεί λογικά τριπρόσωπη σχέση. Πρόσωπα στην συν/κή είναι ο εκδότης, ο πληρωτής (αποδέκτης), ο λήπτης (κομιστής) και ενδεχομένως οι οπισθογράφοι και οι τριτεγγυητές. Λειτουργεί ως μέσο παροχής πίστωσης και είναι αναιτιώδης. ΝΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗΣ Γνήσιο αξιόγραφο Ενοχικό αξιόγραφο Αναιτιώδες αξιόγραφο Συστατικό αξιόγραφο (η έκδοση της συν/κής είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη γέννηση του δικαιώματος που ενσωματώνεται) Γεννημένο εις διαταγήν αξιόγραφο Τεχνικώς οπισθογραφήσιμο ΤΥΠΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗΣ(άρθρα 1, 2 ν.5325/32) 1) Η ονομασία <<συναλλαγματική>> να είναι καταχωρημένη στο κείμενο του τίτλου. 2) Απλή και καθαρή εντολή πληρωμής ορισμένου ποσού. Όχι αίρεση, όρο, προϋποθέσεις. Η εντολή πρέπει να αναφέρεται μόνον σε χρηματικό ποσό. Ο νόμος απαγορεύει ρητά την ρήτρα τόκου και πάντως αν αυτή υπάρχει θεωρείται ως μη γραμμένη. Το ποσό της συν/κής μπορεί να γράφεται αριθμητικώς ή ολογράφως. Σε περίπτωση αντίθεσης μεταξύ των δύο τρόπων υπερισχύει η ολόγραφη γραφή.

3 3) Το όνομα εκείνου που οφείλει να πληρώσει (πληρωτής). Ο πληρωτής βάζοντας την υπογραφή του επί του εγγράφου αναλαμβάνει υποχρέωση από αυτό και γίνεται αποδέκτης. Η υπογραφή του αυτή δεν είναι μέσα στα τυπικά στοιχεία. Αν δεν υπογράψει ο πληρωτής, η συν/κή παραμένει έγκυρη. Αν δεν κατονομαστεί ο πληρωτής κατά την έκδοση της συν/κής, αυτή είναι άκυρη. 4) Η σημείωση του χρόνου λήξης. Έχει μεγάλη σημασία γιατί έτσι προσδιορίζεται ο χρόνος κατά τον οποίο πρέπει να εμφανιστεί η συν/κή και βέβαια ο χρόνος πληρωμής της. Πάντως, ο χρόνος λήξης δεν είναι οπωσδήποτε ουσιώδης προϋπόθεση για το κύρος της συν/κής γιατί μπορεί να λειτουργήσει και χωρίς το στοιχείο αυτό. Κατά το άρθρο: 33 ν.5325/32 ο καθορισμός του χρόνου λήξης της συν/κής μπορεί να γίνει αποκλειστικά με τέσσερις τρόπους. Εν όψει, δηλαδή μέχρι ένα χρόνο από την έκδοσή της. Η συν/κή είναι πληρωτέα κατά την εμφάνισή της σύμφωνα με το 34 1ν Μετά προθεσμία από την όψη. Εδώ η συν/κή είναι πληρωτέα μετά από προθεσμία που καθορίζει ο εκδότης και αρχίζει να τρέχει από την εμφάνιση της προς αποδοχή. Μετά από προθεσμία από τη χρονολογία εκδόσεως. Εδώ η λήξη καθορίζεται από προθεσμία που τάσσει ο εκδότης και ου αρχίζει από την χρονολογία έκδοσης της συν/κής. Σε ρητή μέρα. 5) Σημείωση του τόπου πληρωμή είναι πολύ σημαντικό για τη λειτουργία της συν/κης γιατί χωρίς αυτό ο κομιστής δε θα γνωρίζει που να εμφανίσει την συν/κή προς πληρωμή. Το άρθρο 2 3 περισώζει το κύρος της συν/κής ελλείψει του τόπου πληρωμής υποκαθιστώντας τον με τον τόπο που σημειώνεται κοντά στο όνομα του πληρωτή (τόπος κατοικίας). 6) Το όνομα του λήπτη/δικαιούχου. Είναι απαραίτητο γιατί η συν/κή είναι αξιόγραφο που δεν μπορεί να εκδοθεί εις τον κομιστή. Ως λήπτης μπορεί να σημειώνεται και ο ίδιος ο εκδότης κατά το άρθρο: ) Η σημείωση της χρονολογίας και του τόπου έκδοσης. Η έλλειψη του τόπου έκδοσης αναπληρώνεται από τον τόπο που σημειώνεται δίπλα στο όνομα του εκδότη κατά 2 4ν Αν δεν σημειώνεται τόπος δίπλα στο όνομα του εκδότη, έχουμε άκυρη συν/κή. 8) Υπογραφή του εκδότη. Ολοκληρώνει τη δήλωση βουλήσεως του εκδότη και προσδιορίζει τη συν/κή ως ιδιωτικό έγγραφο. ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ Οι ουσιαστικές προϋποθέσεις προβλέπονται από το κοινό δίκαιο για κάθε δικαιοπραξία και απαιτούνται γιατί η ανάληψη της υποχρέωσης από συν/κή είναι δικ/ξία. Αφορούν το πρόσωπο που την εκδίδει. Πρέπει να έχει ικανότητα ανάληψης υποχρέωσης από συν/κή, απαιτείται δηλαδή δικαιοπρακτική ικανότητα και μάλιστα πλήρης. Άρα, όποιος δεν έχει αυτήν την ικανότητα, έστω κι αν έχει περιορισμένη, είναι ανίκανος να αναλάβει τέτοια υποχρέωση. Ανίκανοι να αναλάβουν υποχρέωση από συν/κή, λοιπόν, είναι: o Αυτοί που βρίσκονται υπό δικαστική νόμιμη απαγόρευση.

4 o Αυτοί που κατά τον χρόνο υπογραφής της συν/κής δεν έχουν συνείδηση του τι πράττουν. o Αυτοί που βρίσκονται υπό δικαστική συμπαράσταση. o Οι ανήλικοι. Η ακυρότητα της δ.β του ανικάνου αφορά μόνο την υπογραφή του ίδιου και δεν επιφέρει ακυρότητας της συν/κής ή των άλλων υπογραφών. Αυτό συνάγεται από την αρχή της αυτοτέλειας των υπογραφών κατά άρθρο 7 ν έτσι αν υπογράψει πρόσωπο που κατά το άρθρο 79ν.5325 δεν έχει ικανότητα να αναλάβει υποχρέωση από αυτή, δε δημιουργεί υποχρέωση σε βάρος του, κι αν υπογράψει ως οπισθογράφος όχι μόνον δε δημιουργεί υποχρέωση σε βάρος του αλλά ούτε και μεταβιβάζει το αξιόγραφο γιατί η δ.β που εκφράζεται με την υπογραφή του είναι άκυρη. Η ακυρότητα είναι σχετική και προτείνεται ΜΟΝΟΝ από τον ανίκανο ή τους νόμιμους εκπροσώπους του, εναντίον οποιουδήποτε κομιστή και καλόπιστου, δηλαδή που δεν γνώριζε την έλλειψη ικανότητας του υπογραφέα. Με την αρχή της αυτοτέλειας ο νομοθέτης θέλησε να ενισχύσει την κυκλοφοριακή ικανότητα της συν/κής και την πίστη της. ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΣΗ Όπως κάθε δ.β έτσι και η δ.β που περιέχεται στη συν/κή μπορεί να γίνει και με αντιπρόσωπο κατά άρθρα: 3 3(έμμεση αντιπροσώπευση), 7, 8(άμεση αντιπροσώπευση) ν η αντιπροσώπευση χωρεί για την ανάληψη οποιασδήποτε υποχρέωσης από την συν/κή καθώς και για τη μεταβίβαση της συν/κής. Συνεπώς, χωρεί για την έκδοση, αποδοχή, οπισθογράφηση και τριτεγγύηση. ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΚΥΡΗΣ ΣΥΝ/ΚΗΣ Ο τίτλος από τον οποίο λείπει στοιχείο απαραίτητο για το κύρος της συν/κής καθώς και η νόμιμη χαρτοσήμανση δεν ισχύει ως συν/κή. Είναι δυνατόν ο τίτλος αυτός να ισχύει ως άλλη δικαιοπραξία κατά μετατροπή με τις προϋποθέσεις του άρθρου: 182ΑΚ. Εάν, δηλαδή, η άκυρη συν/κή περιέχει τα στοιχεία άλλης δικ/ξίας, αυτή ισχύει εφόσον συνάγεται ότι τα μέρη την ήθελαν, αν ήξεραν την ακυρότητα. Τέτοιες δικ/ξίες είναι: η εντολή πληρωμής από έμπορο σε έμπορο, το χρεωστικό ομόλογο ή η αφηρημένη υπόσχεση ή η αναγνώριση χρέους. ΛΕΥΚΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗ Άρθρο: 10 ν. 5325/32 a. Ηθελημένη παράλειψη τυπικού στοιχείου. Ο νόμος δεν καθορίζει την έκταση της ηθελημένης ατέλειας, γι αυτό και ο τίτλος μπορεί να φτάνει να έχει μόνο μια υπογραφή του εκδότη ή του αποδέκτη. b. Συμφωνία για συμπλήρωση. Να υπάρχει έγγραφη συμφωνία που να αναφέρεται στο ζήτημα συμπλήρωσης τυπικού στοιχείου που παραλείφθηκε. Το δικαίωμα συμπλήρωσης είναι διαπλαστικό και μεταβιβαστό και μεταβιβάζεται μαζί με τον τίτλο. Σημαντική εξαίρεση από τον κανόνα της αυστηρής τυπικότητας της συν/κής.

5 Αποτελέσματα συμπλήρωσης κατά την συμφωνία: η συν/κή γίνεται τέλεια και υποβάλλεται στην ίδια νομική μεταχείριση που θα έβρισκε αν από την αρχή είχε το περιεχόμενο που απέκτησε με την συμπλήρωση. Αποτελέσματα αντισυμβατικής συμπλήρωσης: αν η συμπλήρωση έγινε αντισυμβατικά, τότε κατά το άρθρο: 10 ν.5325, η αντισυμβατική συμπλήρωση δεν μπορεί να αντιταχθεί κατά του κομιστή, παρά μόνον αν αυτός απέκτησε την συν/κή με κακή πίστη ή αν κατά την απόκτηση της διέπραξε βαρύ πταίσμα. Η διάταξη αυτή ευνοεί τον καλής πίστεως κομιστή. Τον καλόπιστο κομιστή πρέπει να τον πληρώσουμε. Απέναντι σε αυτόν που πλήρωσε ευθύνεται ο υπογραφέας της συν/κής, όπως συμπληρώθηκε πέρα από τους συμφωνημένους όρους. ΑΠΟΔΟΧΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗΣ Νέα μορφή υπόχρεου. Είναι σε κάθε περίπτωση δικαίωμα του πληρωτή και λαμβάνει χώρα με την υπογραφή του επί του τίτλου. Με την υπογραφή του αποκτά ευθεία ευθύνη απέναντι στον κομιστή. Κατά τον άρθρο: 47 όλοι οι υπόχρεοι ευθύνονται εις ολόκληρον απέναντι στον κομιστή για την αποπλήρωμη. Σε αυτήν την εις ολόκληρον ευθύνη έχουμε διαβαθμίσεις: Ευθεία ευθύνη: μόλις το χρέος γίνει ληξιπρόθεσμο, ο κομιστής θα στραφεί για πληρωμή στο πρόσωπο που ευθύνεται ευθέως, δηλαδή στον αποδέκτη. των οπισθογράφων, μόλις ισχύσει μια προϋπόθεση: η άρνηση του ευθέως Εγγυητική/εξ αναγωγής ευθύνη: ανοίγει ο κύκλος ευθύνης του εκδότη των οπισθογράφων, μόλις ισχύσει μια προϋπόθεση: η άρνηση του ευθέως και ευθυνόμενου να καταβάλλει. Εάν εξοφλήσει ο αποδέκτης, δεν έχει αναγωγικό δικαίωμα έναντι κάποιου άλλου προσώπου γιατί έχει ευθύνη σε πρώτο και τελευταίο βαθμό. Κατά το άρθρο: 26 ν.5325, η δ.β της αποδοχή πρέπει να είναι απλή και ξεκάθαρη. Όχι όρος, αίρεση ή προϋπόθεση. Εάν δεν είναι απλή και καθαρή, άκυρη η αποδοχή και καθ όλα έγκυρη η συν/κή. Ο νόμος επιτρέπει να έχουμε και μερική αποδοχή, δηλαδή, ο πληρωτής να αναλαμβάνει υποχρέωση μόνο για ένα συγκεκριμένο ποσό. Εάν δεν έχουμε αποδέκτη, τι γίνεται? Ο κομιστής μπορεί: Να περιμένει να λήξει η συν/κή και να στραφεί εναντίον των εγγυητικά ευθυνόμενων. Κατά το άρθρο:43 να ασκήσει το δικαίωμα επιλογής του. ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΑ Για τη μεταβίβαση της συν/κής <<εν ζωή>> υπάρχουν δύο δυνατότητες: η εκχώρηση και η οπισθογράφηση. Αν, όμως, η συν/κή έχει την τελευταία οπισθογράφηση λευκή, μπορεί να μεταβιβαστεί και με απλή παράδοση ως κινητό. ΕΚΧΩΡΗΣΗ vs ΟΠΙΣΘΟΓΡΑΦΗΣΗ

6 Είναι άτυπη δικ/ξία και για να Είναι τυπική δικ/ξία που γίνεται εγγράφως έχει αποτελέσματα απέναντι στον οφειλέτη πάνω στην συν/κή καθώς και με παράδοση. χρειάζεται αναγγελία προς αυτόν (460ΑΚ). Ο οφειλέτης μπορεί να προτείνει Εναντίον αυτού που απέκτησε την συν/κή κατά του εκδοχέα όλες τις ενστάσεις που καλόπιστα δεν προτείνονται ενστάσεις που είχε κατά του εκχωρητή πριν την αναγγελία. δεν προκύπτουν απ το έγγραφο της συν/κής. Ο εκχωρητής ευθύνεται απέναντι Ο οπισθογράφος ευθύνεται πάντα και μάλιστα στον εκδοχέα μόνο για την ύπαρξη της όχι μόνο για την ύπαρξη της απαιτήσεως από απαιτήσεως όχι και για τη φερεγγυότητα την συν/κή αλλά και για την πληρωμή της. του οφειλέτη, δηλαδή, για την υποχρέωση εκπλήρωσης του. Ο εκχωρητής ευθύνεται μόνον Ο οπισθογράφος ευθύνεται όχι μόνον απέναντι στον εκδοχέα, όχι και απέναντι σ αυτόν σε αυτόν προς τον οποίο οπισθογράφησε την ή σε αυτούς που μεταγενέστερα αποκτούν συν/κή, αλλά και απέναντι σε όλους εκείνους την απαίτηση. προς τους οποίους μετά από αυτόν περιήλθε η συν/κή. ΟΠΙΣΘΟΓΡΑΦΗΣΗ Είναι ιδιαίτερος τρόπος μεταβίβασης που το δίκαιο επιφυλάσσει μόνον για τα εις διαταγήν αξιόγραφα. Πρόκειται για ιδιόρρυθμη μεταβίβαση, με δοσμένα από το νόμο τα αποτελέσματά της, έτσι ώστε να διευκολύνεται η μεταβίβαση τους, αλλά ταυτόχρονα να διασφαλίζεται και η ασφάλεια των συναλλαγών. Τύπος και ουσιαστικό περιεχόμενο: άρθρα 12 και 13 1 Πρόσωπα που μετέχουν στην οπισθογράφηση: εκείνος που μεταβιβάζει την συν/κή(οπισθογράφος) και εκείνος που αποκτά το εκ της συν/κής δικαίωμα και γίνεται νέος δικαιούχος(υπέρ ου η οπισθογράφηση). Ο νέος δικαιούχος μπορεί να είναι οποιοδήποτε πρόσωπο. Μπορεί και να μετέχει ήδη στην συν/κή με άλλη ιδιότητα. (11 3) Οπισθογράφος είναι πάντοτε ο εκάστοτε δικαιούχος. Δηλαδή, πρώτος οπισθογράφος θα είναι ο λήπτης και σε κάθε επόμενη οπισθογράφηση, ο δικαιούχος (υπέρ ου) της προηγούμενης. Επειδή το αξιογραφικό δικαίωμα είναι περιουσιακό και κληρονομείται,

7 οπισθογράφος μπορεί να είναι και ο γενικός ή ειδικός διάδοχος του δικαιούχου που απεβίωσε. Αποτελέσματα: ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΟ (16 1) H οπισθογράφηση νομιμοποιεί τυπικά και ταυτόχρονα δημιουργεί τεκμήριο ουσιαστικής νομιμοποίησης υπέρ του εκάστοτε δικαιούχου(υπέρ ου), προκειμένου αυτός να ασκήσει τα δικαιώματα που απορρέουν από την συν/κή. Για να λειτουργήσει το αποτέλεσμα αυτό, ο νόμος απαιτεί να συντρέχουν στο πρόσωπο του υπέρ ου η οπισθογράφηση, δύο στοιχεία: a) να κατέχει τον τίτλο (απόρροια της αξιογραφικής φύσης της συν/κής), b) να αποτελεί τον τελευταίο κρίκο μιας αδιάσπαστης αλυσίδας που ξεκινά από τον πρώτο οπισθογράφο και φτάνει μέχρι τον ίδιο. Με άλλα λόγια, πρέπει ο δικαιούχος της μίας οπισθογράφησης να είναι ο οπισθογράφος της επόμενης. ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ (14 ΚΑΙ 16 2) Μ ε τη μεταβιβαστική δικ/ξια της οπισθογράφησης μεταβιβάζεται τόσο το εμπράγματο δικαίωμα κυριότητας του τίτλου, το <<επί του εγγράφου δικαίωμα>>, όσο και το ενοχικό δικαίωμα που ενσωματώνεται σε αυτόν, το <<εκ του εγγράφου δικαίωμα>>.(άρθρο 14) Σε ό, τι αφορά το εμπράγματο δικαίωμα κυριότητας του τίτλου, η μεταβίβαση καλύπτει ακόμα και την έλλειψη κυριότητας του οπισθογράφου που μεταβιβάζει, ανεξάρτητα από το εάν η έλλειψη αυτή είναι συνέπεια κλοπής ή απώλειας του τίτλου. (16 2) Το ενοχικό, πάλι, δικαίωμα που είναι ενσωματωμένο στον τίτλο συμμεταβιβάζεται και, άρα, συναποκτάται και στην παραπάνω περίπτωση, όπου ο οπισθογράφος δεν έχει εξουσία διαθέσεως, κατά παρέκκλιση των κανόνων του κοινού δικαίου που ρυθμίζουν τη μεταβίβαση δικαιωμάτων. Προϋπόθεση για την απόκτηση της συν/κής από μη κύριο, είναι η ειδική καλή πίστη (άρθρο: 16 2) του προσώπου προς το οποίο γίνεται η μεταβίβαση (υπέρ ου η οπισθογράφηση αυτή). ΕΓΓΥΗΤΙΚΟ(15) Κάθε οπισθογράφος, εκτός από τη μεταβίβαση του τίτλου που είναι προϊόν της βούλησής του, επωμίζεται από το νόμο και ευθύνη για την εκπλήρωση της αξίωσης από συν/κή. Ευθύνεται εις ολόκληρον μαζί με όλους τους άλλους υπογραφείς και για τη μη αποδοχή και για τη μη πληρωμή της συν/κής. Επιτρέπεται, όμως, αναγραφή απαλλακτικής ρήτρας. Είτε απόλυτης <<άνευ ευθύνης>>, που λειτουργεί απέναντι σε όλους που ενδεχομένως οπισθογραφήσουν την συν/κή μετά από αυτόν, είτε σχετικής <<ουχί εις διαταγήν, που διατηρεί την ευθύνη του συγκεκριμένου οπισθογράφου μόνον απέναντι στον υπέρ ου η δική του οπισθογράφηση (δηλαδή, απέναντι στο πρόσωπο που ο ίδιος μεταβιβάζει). Μερική οπισθογράφηση δεν επιτρέπεται!!!! ΛΕΥΚΗ/ΑΤΑΚΤΗ ΟΠΙΣΘΟΓΡΑΦΗΣΗ Τύπος: άρθρα 12 3, Ρύθμιση δικαιώματος για πιο πέρα μεταβίβαση της συν/κής: 14 2 Νομιμοποίηση κατόχου από λευκή συν/κή: 16 1 Περιπτώσεις λευκής οπισθογράφησης:

8 i) Αναγράφουμε <<αντ εμού..>>και το αφήνω κενό, δηλαδή, δεν αναγράφω το όνομα του δικαιούχου. Μεταβιβάζεται η εντολή του εκδότη στον πληρωτή (13 2εδ:γ) ii) Καθόλου δε γράφουμε <<αντ εμού..>> απλώς το υπογράφουμε. Αυτή η υπογραφή θα πρέπει να βρίσκεται στο πίσω μέρος της συν/κής. Αν είναι μπροστά, μπορεί να θεωρηθεί τριτεγγύηση. iii) <<αντ εμού στον κομιστή >> ή απλά στον κομιστή. Η λευκή οπισθογράφηση έχει τα ίδια αποτελέσματα με την πλήρη οπισθογράφηση, δηλαδή, μεταβιβαστικό, εγγυητικό, νομιμοποιητικό. Γι αυτό, όπως συνάγεται από το άρθρο: 16 1εδ.α και η νομιμοποίηση του κομιστή υπάρχει ακόμα και όταν μία ή περισσότερες ενδιάμεσες οπισθογραφήσεις είναι λευκές, ακόμα και όταν είναι λευκή η τελευταία οπισθογράφηση. Πλεονεκτήματα της λευκής οπισθογράφησης είναι: Ο κάτοχος της συν/κής μπορεί να τη μεταβιβάσει χωρίς οπισθογράφηση, αποφεύγοντας έτσι να αναλάβει ευθύνη από την συν/κή, και μάλιστα κατά τρόπο διακριτικό χωρίς την προσθήκη ρήτρας. Η συν/κή μπορεί να μεταβιβάζεται με συμφωνία και παράδοση με αποτέλεσμα να ενισχύεται η κυκλοφοριακή της ικανότητα. Μειονεκτήματα της λευκής οπισθογράφησης είναι: Αυτός που έχει αποκτήσει τη συν/κή με λευκή οπισθογράφηση και τη μεταβιβάζει χωρίς οπισθογράφηση δεν αναλαμβάνει ευθύνη από την συν/κή, αφού δεν την υπογράφει. Αυτό είναι μειονέκτημα για τον υπέρ ου, αφού δεν έχει υπεύθυνο τον μεταβιβάζοντα. Επίσης, είναι μειονέκτημα γιατί μειώνει την φερεγγυότητα του τίτλου. Αφήνει έκθετο το δικαιούχο. ΟΠΙΣΘΟΓΡΑΦΗΣΗ ΜΕ ΡΗΤΡΕΣ <<ουχί εις διαταγήν>>(άρθρο 15 2): δεν απαγορεύει την παραπέρα μεταβίβαση με οπισθογράφηση. περιορίζει μόνον το εγγυητικό αποτέλεσμα της οπισθογραφήσεως, αφού ο οπισθογράφος είναι υπεύθυνος μόνον απέναντι στο πρόσωπο προς το οποίο μεταβιβάζει ο ίδιος την συν/κή. <<άνευ ευθύνης>>( άρθρο 15 1): αποκλείει τελείως το εγγυητικό αποτέλεσμα της οπισθογραφήσεως, αφού ο οπισθογράφος δεν ευθύνεται όχι μόνον απέναντι σε όσους αποκτούν μετά από αυτόν την συν/κή, αλλά και απέναντι σ εκείνους προς τον οποίο ο ίδιος μεταβιβάζει. <<αξία προς είσπραξη>>(άρθρο 18): δεν μεταβιβάζεται τα δικαιώματα που απορρέουν από την συν/κή. Παρέχει μόνο εξουσία στον υπέρ ου η οπισθογράφηση να ασκήσει τα δικαιώματα αυτά στο όνομα και για λογαριασμό του οπισθογράφου, που είναι και ο δικαιούχος. Κατά του υπέρ ου η οπισθογράφηση προτείνονται μόνον ενστάσεις που έχει ο υπόχρεος από τη συν/κή κατά του δικαιούχου, δηλαδή του οπισθογράφου. <<λόγω ενεχύρου>>(άρθρο 19): Συνιστά ενέχυρο υπέρ εκείνου προς τον οποίο μεταβιβάζεται η συν/κή. Αυτός ως ενεχυρούχος δανειστής ασκεί στο όνομα του όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από την συν/κή, αλλά στα πλαίσια του σκοπού του ενεχύρου, δηλαδή της προνομιακής ικανοποίησης του από το ποσό της συν/κής.

9 Προτείνονται ενστάσεις που έχει ο υπόχρεος κατά του ίδιου του υπέρ ου η οπισθογράφηση. <<όψιμη οπισθογράφηση>>(20 1εδ.β): ενεργεί ως κοινή εκχώρηση. Αυτό συμβαίνει, όταν η συν/κή οπισθογραφείται μετά την σύνταξη διαμαρτυρικού ή τη λήξη της προθεσμίας προς σύνταξη διαμαρτυρικού. ΤΡΙΤΕΓΓΥΗΣΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗΣ Άρθρα: ν.5325/32 Προσθέτει έναν ακόμη υπόχρεο που ευθύνεται σε ολόκληρο με τους άλλους για την πληρωμή της συν/κής (30 1) Πρόσωπο τριτεγγυητή: τρίτος ή υπογραφέας της συν/κής που αναλαμβάνει υποχρέωση από συν/κή υπέρ οποιουδήποτε υπόχρεου από αυτήν (30 2). Η τριτεγγύηση είναι δ.β, η οποία διατυπώνεται στην συν/κή με την οποία ένα πρόσωπο δεσμεύεται να πληρώσει την συν/κή με τους ίδιους όρους με τους οποίους δεσμεύεται από αυτήν κάποιο πρόσωπο που την έχει ήδη υπογράψει. Έτσι κάποιο πρόσωπο βάζοντας την υπογραφή του στην συν/κή, αναλαμβάνει υπέρ άλλου αυτοτελώς την υποχρέωση πληρωμής, αν η συν/κή δεν πληρωθεί. Η τριτεγγύηση δίνεται υπέρ οποιουδήποτε υπόχρεου από την συν/κή. Συνήθως, όμως, η τριτεγγύηση ζητείται από τον εκδότη για δική του ασφάλεια και τότε παρέχεται υπέρ του αποδέκτη. Τριτεγγύηση μπορεί να δοθεί και για πρόσωπο που δεν έχει ακόμα αναλάβει υποχρέωση από την συν/κή, π.χ: για τον πληρωτή ενόψει της αποδοχής του. Στην περίπτωση αυτή η υποχρέωση του τριτεγγυητή δε γεννάται παρά μόνον αν αυτός υπέρ του οποίου τριτεγγυητή ανέλαβε υποχρέωση υπογράφοντας την συν/κή. Αν το πρόσωπο αυτό δεν σημειώνεται θεωρείται κατά το άρθρο: 31 4 ότι η τριτεγγύηση δόθηκε υπέρ του εκδότη. Φυσικότερο θα ήταν να θεωρείται ότι δόθηκε υπέρ του αποδέκτη. Ενδέχεται, όμως, στην συν/κή να μην υπάρξει αποδοχή, οπότε θα χανόταν η τριτεγγύηση, αν κατά νόμο ήταν υπέρ του αποδέκτη. Ο κανόνας του 31 4 είναι ερμηνευτικός και ανεπίδεκτος ανταποδείξεως. Η τριτεγγύηση πρέπει να είναι έγγραφη επί της συν/κής ή στο πρόθεμα ή σε αντίγραφο της συν/κής. Κατά κανόνα, τίθεται στο μπρος μέρος της συν/κής. Μερική τριτεγγύηση επιτρέπεται. Ο τριτεγγυητής, δηλαδή, περιορίζει την ευθύνη του σε μέρος μόνο του ποσού της υποχρέωσης υπέρ της οποίας τριτεγγυάται. Η υποχρέωση υπέρ της οποίας δίνεται η τριτεγγύηση πρέπει να είναι τυπικά έγκυρη. Δεν χρειάζεται να είναι και ουσιαστικά έγκυρη, όπως συνάγεται από το 32 2 ν.5325/32. μια τριτεγγύηση, όμως, όταν μπει σε τυπικά άκυρη συν/κή, θα πάσχει και αυτή από ακυρότητα. Δεν μπορούμε να έχουμε ακυρότητα της συν/κής και εγκυρότητα της τριτεγγύησης. Ο χαρακτήρας της τριτεγγύησης είναι τόσο αυτοτελής όσο και παρεπόμενος / παρακολουθηματικός. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑΣ: o Άρθρο 30 1 από την οποία συνάγεται ότι ο τριτεγγυητής μπορεί να δώσει μερική μόνον τριτεγγύηση. Στην περίπτωση αυτή, η ευθύνη του τριτεγγυητή είναι μικρότερη από την ευθύνη του υπέρ ου. o Οι διατάξεις του άρθρου 46 στις οποίες ρητά καθιερώνεται αυτοτελές δικαίωμα του τριτεγγυητή να αναγράψει στην συν/κή τη ρήτρα <<ανέξοδος επιστροφή>>, απαλλάσσοντας τον κομιστή από την υποχρέωση να συντάξει διαμαρτυρικό

10 προκειμένου να ασκήσει αναγωγή εναντίον του. Επιπλέον, ο τριτεγγυητής μπορεί να προσθέσει αυτοτελώς στην τριτεγγύηση και άλλες ρήτρες μεταξύ των οποίων και την ρήτρα <<άνευ ευθύνης μου για την αποδοχή>>. Πάλι, λοιπόν, ο τριτεγγυητής μπορεί να έχει ελαφρότερη ευθύνη από τον υπέρ ου. o Η διάταξη 32 2 που ρητά ορίζει ότι η υποχρέωση του τριτεγγυητή είναι ισχυρή και όταν η ενοχή για την οποία δόθηκε η τριτεγγύηση είναι άκυρη για ουσιαστικούς λόγους. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΜΑΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ: o Από τη διάταξη του άρθρου: 32 1 κατά την οποία ο τριτεγγυητής ενέχεται κατά τον τρόπο που ενέχεται και ο υπέρ ου η τριτεγγύηση. Στρεφόμαστε κα τα του τριτεγγυητή με ευθεία αγωγή. o Από τη διάταξη του άρθρου: 32 2 από την οποία προκύπτει ότι η υποχρέωση του τριτεγγυητή είναι άκυρη, όταν είναι άκυρη για τυπικό λόγο η ενοχή υπέρ της οποία τριτεγγυήθηκε. Τυπική εξάρτηση της τριτεγγύησης από την υποχρέωση εξάρτησης για την οποία δίνεται. Ως κανόνας για την τριτεγγύηση πρέπει να θεωρηθεί η αυτοτέλεια και ως εξαίρεση η εξάρτηση της από την υποχρέωση υπέρ της οποίας δίνεται. Πραγματικά, σκοπός της τριτεγγύησης είναι η ενίσχυση της συν/κής με την υπογραφή ενός ακόμα προσώπου. Ο σκοπός αυτός δεν μπορεί να εκπληρωθεί παρά μόνον εάν η ενίσχυση αυτή γίνεται με τον ίδιο τρόπο που γίνεται και η ενίσχυση στην οποία αποβλέπουν όλες οι υπογραφές που τίθενται στη συν/κή. Θα ήταν συνεπώς αδιανόητη η πραγμάτωση του σκοπού της τριτεγγύησης, αν η υποχρέωση του τριτεγγυητή δεν υπαγόταν στην αρχή της αυτοτέλειας που το άρθρο 7 καθιερώνει για όλες τις υπογραφές, κι αν ο τριτεγγυητής δεν εντασσόταν στον κύκλο αυτών που ευθύνονται απέναντι στον κομιστή εις ολόκληρον για την πληρωμή της συν/κής. Σύμφωνα με τα άρθρα: 32 3 και 49 καθιερώνεται δικαίωμα αναγωγής του τριτεγγυητή που πλήρωσε την συν/κή κατά του υπέρ ου η τριτεγγύηση και των προσώπων που ενέχονται απέναντι σ αυτόν. Αν η τριτεγγύηση δόθηκε υπέρ του αποδέκτη, ο τριτεγγυητής μπορεί να στραφεί μόνον κατά του αποδέκτη. Αν η τριτεγγύηση δόθηκε υπέρ του εκδότη, ο τριτεγγυητής μπορεί να στραφεί εναντίον όλων όσων θα μπορούσε να στραφεί ο εκδότης, δηλαδή κατά του αποδέκτη. ΛΗΞΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗΣ Η συν/κή είναι προορισμένη να πληρωθεί κατά τη λήξη της. Και λήξη είναι ημέρα κατά την οποία η συν/κή γίνεται ληξιπρόθεσμη. Η λήξη της συν/κής δεν εμπίπτει κατ ανάγκη με την ημέρα της πληρωμής. Αποτελεί την αφετηρία μίας προθεσμίας 2 ημερών μέσα στην οποία πρέπει να γίνει η πληρωμή ή να συνταχθεί διαμαρτυρικό. Προσδιορίζει την έναρξη του χρόνου παραγραφής των αξιώσεων από τη συν/κή κατά τον αποδέκτη και αφετηρία υπολογισμού των τόκων υπερημερίας σε περίπτωση άρνησης πληρωμής. Το άρθρο: 33 ν.5325 προβλέπει περιοριστικά 4 δυνατούς τρόπους προσδιορισμού λήξης της συν/κής. Εν όψει Μετά προθεσμίαν από της όψεως Μετά προθεσμίαν από τη χρονολογία

11 Σε ρητή μέρα. Πληρωμή της συν/κής το τέλος του σταδίου της κυκλοφοριακής λειτουργίας της συν/κής, ακολουθείται από το στάδιο της επιδίωξης της πληρωμής της. Η πληρωμή επιχειρείται πρώτα εκούσια και αν αυτό δεν επιτευχθεί, ακολουθεί η δικαστική επιδίωξη της. 1. Η εκούσια επιδίωξη πληρωμής. Διαδικασία. Α) Το χρέος, αν και χρηματικό, είναι κατ εξαίρεση, λόγω της αξιογραφικής του φύσης, άρσιμο. Εκείνος, λοιπόν, που κατά τη λήξη της συν/κής κατέχει νόμιμα τη συν/κή (ο κατά 16 1 νόμιμος κομιστής), την εμφανίζει προς πληρωμή στον πληρωτή, είτε αυτός έχει δηλώσει βούληση για ανάληψη υποχρέωσης πληρωμής (έχει γίνει, δηλαδή, αποδέκτης), είτε όχι. Στο διαδικαστικό αυτό στάδιο η εμφάνιση της συν/κής υποδηλώνει προσπάθεια πληρωμής και όχι άσκηση αγώγιμης αξίωσης. Για το λόγο αυτό, η έλλειψη αποδοχής δεν εμποδίζει την εμφάνιση του τίτλου στον πληρωτή. Πάντως, η ενδεχόμενη καταβολή του αιτούμενου ποσού από τον μη εκ συν/κής υπόχρεο πληρωτή, όπως, άλλωστε και από τον αποδέκτη, έχει αποσβεστική ενέργεια απέναντι σε όλους τους υπογραφείς. Η εμφάνιση πρέπει να γίνει στον τόπο πληρωμής (αν υπάρχει η ρήτρα <<εις κατοικίαν>>, η εμφάνιση θα γίνει στον τόπο και στο πρόσωπο που προσδιορίζεται από τη ρήτρα αυτή). Εφόσον πραγματοποιηθεί η εξόφληση του εκ συν/κής χρέους στο στάδιο αυτό από τον πληρωτή ή τον αποδέκτη(ή και από τον τριτεγγυητή του, εφόσον υπάρχει), περατούται η αποστολή της συν/κής και η εφαρμογή του ν.5325/32. Β) Εάν, όμως, ο πληρωτής (ή αποδέκτης) αρνηθεί την πληρωμή, διευρύνεται ο κύκλος των ευθυνόμενων προσώπων, αφού η άρνηση αυτή ενεργοποιεί την εγγυητική ή αναγωγική ευθύνη του εκδότη, των τυχόν οπισθογράφων και των τριτεγγυητών τους (άρθρο 43 1 << οι εκδόσαντες εάν δεν έλαβε χώραν πληρωμή>>). Για να ενεργοποιηθεί, όμως, και να διατηρηθεί η ευθύνη αυτή, πρέπει να πληρούνται συγκεκριμένες ουσιαστικές και τυπικές προϋποθέσεις. Ουσιαστικές προϋποθέσεις: i) ο κομιστής να έχει τηρήσει επακριβώς τη διαδικασία εμφάνισης που αναφέρθηκε παραπάνω. ii) η εμφάνιση αυτή να έχει γίνει εμπρόθεσμα. Η προθεσμία εμφανίσεως προσδιορίζεται στο άρθρο 34 (για συν/κή που λήγει <<εν όψει>>) και στο άρθρο 38 (για τους άλλους τρόπους λήξεως). Ειδικότερες ρυθμίσεις σε ότι αφορά την έναρξη και τη διαδρομή των προθεσμιών, προβλέπονται στα άρθρα ν.5325/32. Τυπική προϋπόθεση: να διαμαρτυρηθεί για την μη ομαλή εξέλιξη της ενοχής από την συν/κή, με τον επίσημο τρόπο που αναφέρεται στο νόμο, δηλαδή με την σύνταξη διαμαρτυρικού για μη πληρωμή (άρθρο 44 2). Το διαμαρτυρικό βεβαιώνει παράλληλα, ότι τηρήθηκαν οι ουσιαστικές προϋποθέσεις που προαναφέρθηκαν. Η τυπική αυτή προϋπόθεση δεν απαιτείται, εάν ο εκδότης ή κάποιος οπισθογράφος, την απέκλεισε με σχετική ρήτρα. (άρθρο 46 1). Μετά, λοιπόν, από την άρνηση πληρωμής, και αφού τηρήθηκαν οι παραπάνω προϋποθέσεις, ο κομιστής μπορεί να κινηθεί κατά την κρίση του, έχοντας απέναντι του

12 υπόχρεους για την πληρωμή, όχι μόνον τον αποδέκτη (προσοχή, ο πληρωτής δεν συνυπολογίζεται πλέον, αφού δεν έχει δηλώσει σχετική βούληση) αλλά και τους εξ αναγωγής υπευθύνους (δηλ. τον εκδότη, τους οπισθογράφους και- εφόσον υπάρχουντους τριτεγγυητές των προσώπων αυτών). Όλοι ευθύνονται πλέον με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή αλληλεγγύως και εις ολόκληρον, χωρίς να πρέπει ο κομιστής να τηρήσει καμία χρονολογική ή άλλη ιεράρχηση στην επιδίωξη της ικανοποίησης του. Πρόκειται για την αλματική ή άρρυθμη ευθύνη που καθιερώνει το άρθρο άρα, μπορεί να ζητήσει πληρωμή είτε εκούσια είτε με τη δικαστική οδό, από οποιονδήποτε υπεύθυνο για την πληρωμή υπογραφέα, ακόμη και ταυτόχρονα από όλους μαζί( άρθρο 47 2), ασκώντας την αξίωση του πριν συμπληρωθεί ο προβλεπόμενος σύντομος χρόνος της παραγραφής της (άρθρο 70 1 και 2). Εάν, όμως, δεν τηρηθούν οι προϋποθέσεις που προαναφέρθηκαν, ο κομιστής εκπίπτει του δικαιώματος να αξιώσει πληρωμή από τους υπόχρεους εξ αναγωγής. Μόνος υπεύθυνος παραμένει ο αποδέκτης (άρθρο 53), εναντίον του οποίου ο κομιστής πρέπει να κινηθεί, όπως είπαμε, πριν σημειωθεί ο χρόνος παραγραφής της αξίωσής του(άρθρο 70 1). Η συνέπεια αυτή είναι εύλογη και οφείλεται στη διαφορά μεταξύ ευθείας ή άμεσης ευθύνη που υπέχει ο αποδέκτης απέναντι στον κομιστή (μόνη προϋπόθεση είναι η λήξη της συν/κής κατά άρθρο 28) και της εγγυητικής ή εξ αναγωγής ευθύνης που υπέχουν οι άλλοι υπόχρεοι (ενεργοποιείται μετά την εμφάνιση της συν/κής στον πληρωτή και την άρνηση πληρωμής, άρθρα 43 1 και 53).δηλαδή μόνον και εφόσον τηρηθεί η παραπάνω διαδικασία. Η μη τήρησή της, λοιπόν, επιφέρει και την μη ενεργοποίηση της παραπάνω ευθύνης. Γ) Το άρθρο 40 ορίζει ποιοι είναι οι έλεγχοι που πρέπει να γίνουν από εκείνον που πληρώνει. Τι πρέπει, δηλαδή, να ελέγξει εκείνος που πληρώνει, για να έχει η πληρωμή του εξοφλητικό αποτέλεσμα. 2. Δικαστική επιδίωξη της εκ της συν/κής αξίωσης. Έκδοση διαταγής πληρωμής (άρθρα 623 επ. ΚΠολΔ) ή η διαδικασία διαφορών από πιστωτικούς τίτλους (άρθρα 635 επ. ΚΠολΔ). 3. Αναγωγή προς απόδοση η οφειλή εις ολόκληρον των υπογραφέων της συν/κής (άρθρο 47 1), έχει ως συνέπεια, να δικαιούται εκείνος που κατέβαλε στον κομιστή το οφειλόμενο ποσό, να το αναζητήσει από τους υπογραφείς που υπέχουν απέναντι του θέση οφειλέτη (άρθρο 47 3). Το ποια είναι τα πρόσωπα αυτά, εξαρτάται κάθε φορά, από τη θέση που κατέχει στην ανάληψη της ευθύνης εκείνος που πλήρωσε και από τη βαθμίδα στην οποία βρίσκονται στην συν/κή οι υπόλοιποι υπεύθυνοι. Όλοι οι υπογραφείς, είναι τοποθετημένοι ο ένας πίσω από τον άλλον, ώστε εκείνος που πληρώνει να έχει απέναντι του υπεύθυνους όσους προηγούνται. Ο αποδέκτης είναι πρώτος στην σειρά των υπόχρεων (άρα και τελευταίος, αφού δεν έχει απέναντι του κανέναν άλλον υπεύθυνο και πληρώνοντας ελευθερώνει από την υποχρέωση όλους).στην επόμενη θέση βρίσκεται ο εκδότης, ο οποίος πληρώνοντας το ποσό της συν/κής απαλλάσσει όλους τους μεταγενέστερους από αυτόν υπογραφείς και μπορεί να στραφεί μόνον κατά του αποδέκτη. Ακολουθούν οι οπισθογράφοι. Η αναγωγική ευθύνη των τελευταίων

13 προσδιορίζεται από τη θέση που κατέχουν στην σειρά των οπισθογραφήσεων. Ο πρώτος οπισθογράφος απαλλάσσει όλους τους μεταγενέστερους και μπορεί να στραφεί κατά του εκδότη και του αποδέκτη, ο δεύτερος απαλλάσσει επίσης όλους τους μεταγενέστερους υπογραφείς και διατηρεί το δικαίωμα να στραφεί κατά του πρώτου οπισθογράφου, του εκδότη, του αποδέκτη κλπ. Οι τριτεγγυητές βρίσκονται στην ίδια βαθμίδα με εκείνον υπέρ του οποίου τριτεγγυήθηκαν. Άρα, όσο πιο χαμηλά βρίσκεται ένας οπισθογράφος (και τριτεγγυητής του) στην σειρά των οπισθογράφων, τόσο περισσότερους αναγωγικά υπεύθυνους έχει απέναντι του σε περίπτωση που εξοφλήσει τον κομιστή. ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗ Άρθρα: 17 ν.5325/32 και 78 2 ν.δ 1923 Η διάταξη του άρθρου 17 είναι αρνητικά διατυπωμένη και καθορίζει ποιες ενστάσεις δεν προβάλλονται κατά του καλής πίστεως κομιστή της συν/κής, ενώ η διάταξη του 78 2 είναι θετικά διατυπωμένη και ορίζει κατά κατηγορίες ποιες ενστάσεις επιτρέπεται να προβληθούν κατά του κομιστή. Η διάταξη του άρθρου 17 είναι ειδική διάταξη που εφαρμόζεται μόνον στην συν/κή, ενώ η διάταξη του άρθρου 78 2 είναι γενικότερη και αφορά σε όλα τα αξιόγραφα εις διαταγήν και κατά συνέπεια και την συν/κή. Άρθρο: 17 v.5325/32 Εδώ θεμελιώνεται η αρχή του περιορισμού ή απροβλήτου των ενστάσεων. Κανόνας: εναντίον του κομιστή που εμφανίζεται για να πληρωθεί, ο οφειλέτης δεν προτείνει τις προσωπικές ενστάσεις που έχει ο ίδιος (οφειλέτης) έναντι των άλλων προσώπων μέχρι του εκδότη. Προϋπόθεση ο κομιστής να είναι καλόπιστος. Εξαίρεση: ο οφειλέτης μπορεί να προτείνει κατά κομιστή ενστάσεις που αφορούν προηγούμενους κομιστές, αν ο κομιστής είναι κακόπιστος. Προϋποθέσεις συγκρότησης κακής πίστης i) αν γνώρισε κατά τον χρόνο κτήσης της συν/κής τα πραγματικά γεγονότα που θεμελιώνουν την ένσταση και ii) να έχει σκοπό να βλάψει συνειδητά τον οφειλέτη. Ενστάσεις αποκλειόμενες a) Από τη βασική σχέση (δάνειο, πώληση, μίσθωση) προερχόμενες. Η ενδεχόμενη ανυπαρξία, μη λειτουργία, λήξη ή ακυρότητα της βασικής σχέσης έχουν σημασία μόνον μεταξύ των προσώπων που συνδέονται άμεσα από αυτή και δεν μπορούν να στηρίξουν ενστάσεις κατά του καλόπιστου κομιστή που δεν μετέχει στην σχέση αυτή. b) Συμφωνίες ή πράξεις ανάμεσα στον οφειλέτη και τον συγκεκριμένο δανειστή, όταν δεν σημειώνονται στην συν/κή (παράταση του χρόνου λήξης της συν/κής, άφεση χρέους, πληρωμή της συν/κής, αντισυμβατική συμπλήρωση λευκής συν/κής). Όλες αυτές δικαιολογούν την προβολή ενστάσεως μόνον στις σχέσεις των προσώπων μεταξύ των οποίων πραγματοποιήθηκαν, όχι και κατά τρίτων προσώπων ξένων προς αυτές. Αν, όμως, οι συμφωνίες ή πράξεις σημειωθούν στο έγγραφο της συν/κής, η σχετική ένσταση προβάλλεται και κατά του καλόπιστου κομιστή που απέκτησε μεταγενέστερα την συν/κή. Γιατί τότε πρόκειται για ένσταση που συνάγεται από το κείμενο της συνκής, η οποία επιτρέπεται κατά το 78 2 ν.δ

14 c) Από αυτοτελές δικαίωμα του οφειλέτη άσχετο με την ενοχή από την συν/κή (ένσταση συμψηφισμού).η ένσταση αυτή ως προσωπική μπορεί να λειτουργήσει μόνον ανάμεσα σε δύο πρόσωπα άμεσα συνδεόμενα με την ενοχή από την συν/κή. Το άρθρο: 17 θεμελιώνει το απρόβλητο των ενστάσεων με δύο προϋποθέσεις, μία αντικειμενική και μία υποκειμενική. 1. την προβολή των ενστάσεων μπορεί να αποκρούσει μόνον ο κομιστής της συν/κής, όχι και ο απλός κάτοχος. Την έννοια του κομιστή την προσδιορίζει το άρθρο Έτσι κομιστής είναι ο κάτοχος της συν/κής που στηρίζει το δικαίωμά του σε αδιάκοπη σειρά οπισθογραφήσεων. 2. υποκειμενική προϋπόθεση για το απρόβλητο των ενστάσεων είναι η καλή πίστη του κομιστή κατά τον χρόνο απόκτησης της συν/κής. Η προϋπόθεση αυτή είναι απαραίτητη για να λειτουργήσει η προστασία του <<φαινόμενου>>. Η γνώση του κομιστή πάνω στην οποία θεμελιώνεται η κακή του πίστη πρέπει να περιλαμβάνει τα περιστατικά εκείνα που θεμελιώνουν ορισμένη ένσταση αλλά και την ίδια την ύπαρξη της ενστάσεως. Η γνώση αυτή δεν αρκεί μόνη της. Ο κομιστής πρέπει να ενήργησε όχι μόνο εν γνώσει αλλά και προς βλάβη του οφειλέτη. Μ άλλα λόγια ο κομιστής δεν αρκεί να γνώριζε όταν αποκτούσε την συν/κή την ύπαρξη της ενστάσεως που θα μπορούσε να προβάλλει ο οφειλέτης κατά του κομιστή. Χρειάζεται να ενήργησε έχοντας συνείδηση ότι με την απόκτηση της συν/κής και τη ματαίωση της δυνατότητας προβολής της ένστασης, ο οφειλέτης υφίσταται βλάβη. Άρθρο: 78 2 ν.δ Εδώ ορίζονται ποιες ενστάσεις επιτρέπεται να προβάλλονται. a. οι ενστάσεις που αφορούν το κύρος της δ.β του οφειλέτη πάνω στην συν/κή. ένσταση πλαστότητας, αλλοίωσης περιεχομένου του τίτλου, ελλείψεως αντιπροσωπευτικής εξουσίας, σωματικής βίας, έλλειψης δικ/κής ικανότητας, ανηλικότητας, έλλειψης δήλωσης σύμβασης δόσης και λήψης. b. Οι ενστάσεις που συνάγονται από το περιεχόμενο της συν/κής. ενστάσεις που στηρίζονται σε ελλείψεις τυπικών στοιχείων, σε ρήτρες που επηρεάζουν την ευθύνη κάποιου υπόχρεου ή ένσταση ελλείψεως ή μη κανονικής χαρτοσημάνσεως. c. Οι ενστάσεις που ανήκουν στον οφειλέτη άμεσα κατά του κομιστή. εδώ πρόκειται για εκείνες τις προσωπικές ενστάσεις που κατά την αρνητική διατύπωση του άρθρου 17 δεν προβάλλονται κατά του καλής πίστεως κομιστή. Οι ενστάσεις αυτές βασίζονται στην έννομη σχέση που συνδέει συγκεκριμένο οφειλέτη με συγκεκριμένο κομιστή και που φαίνεται στην συν/κή. ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ-ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟΣ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ Οι αξιώσεις κατά του αποδέκτη παραγράφονται μετά από 3 έτη από τη χρονολογία λήξεως της συν/ής. Στην 3ετή παραγραφή υπόκεινται όλες οι αξιώσεις κατά του αποδέκτη, συνεπώς τόσο η αξίωση του κομιστή όσο και η αξίωση αυτού που πληρώσε από αναγωγή και δικαιούται σε απόδοση των καταβληθέντων. Στην 3ετή παραγραφή υπόκεινται και οι αξιώσεις κατά του τριτεγγυητή του αποδέκτη. Οι αξιώσεις του κομιστή κατά των εξ αναγωγής υπόχρεων (οπισθγράφου, εκδότη και τριτεγγυητών), δηλαδή οι αξιώσεις από αναγωγή προς πληρωμή παραγράφονται μετά 1 έτος από την χρονολογία του διαμαρτυρικού που συντάχθηκε εμπρόθεσμα.

15 Τέλος οι αξιώσεις αυτού που έχει αναγωγή προς απόδοση παραγράφονται μετά από 6 μήνες από τη μέρα κατά την οποία αυτός πλήρωσε την συν/κή ή ενήχθη προς πληρωμή. Για να απαλύνει την σκληρή ενέργεια της παραγραφής και της εκπτώσεως ο ν5325 καθιέρωσε στο άρθρο 80 την αγωγή αδικαιολόγητου πλουτισμού που αποτελεί το έσχατο μέσο προστασίας του δικαιούχου, όταν η αγωγή από την συν/κή αποδυναμώθηκε λόγω παραγραφής ή εκπτώσεως. Προϋποθέσεις αγωγής Ύπαρξη τυπικά έγκυρης συν/κής Να παρεγράφη η απαίτηση από τη συν/κή και να απωλέσθησαν τα αναγωγικά δικαιώματα. Ζημία του ενάγοντος. Πλουτισμός του εναγόμενου. ΕΠΙΤΑΓΗ Ν. 5960/1933 Η τραπεζική επιταγή έχει σε γενικές γραμμές λειτουργικές αξιογραφικές ομοιότητες με το αξιόγραφο της συν/κής. Έχει, όμως, και σοβαρές διαφορές που αιτιολογούνται από τον διαφορετικό οικονομικό σκοπό των δύο αυτών αξιογράφων. (μέσο παροχής πιστώσεως η συν/κή, μέσο πληρωμής η επιταγή). Οι σημαντικότερες διαφορές της νομοθετικής ρύθμισης της τραπεζικής επιταγής από εκείνη της συν/κής, είναι: Στα τυπικά στοιχεία Δεν είναι απαραίτητη για το κύρος του τίτλου η αναγραφή του ονόματος του λήπτη(αιτιολογία στο άρθρο 5), και η αναγραφή της λήξεως(αιτιολογία στο άρθρο 28 1) Πληρωτής πρέπει να είναι μόνον Τράπεζα (άρθρο 3 2). Συνέπεια της παράβασης αυτής είναι η ακυρότητα του τίτλου. Η ιδιότητα αυτή του πληρωτή έχει ως συνέπεια να απαγορεύεται η αποδοχή (άρθρο 4) και αυτονόητα να ελλείπει κάθε λειτουργία που αναφέρεται στον θεσμό αυτό. Εμφάνιση προς πληρωμή: Υποχρέωση εμπρόθεσμης(άρθρο 29) και νομότυπης( στην πληρώτρια Τράπεζα) εμφάνισης. Η προθεσμία είναι οκταήμερη(άρθρο 29 1 εδ. α ). Νομότυπη είναι η εμφάνιση που γίνεται στην πληρώτρια τράπεζα, στον τόπο πληρωμής. Μπορεί να εμφανισθεί και σε οποιοδήποτε υποκατάστημα άλλης τράπεζας, εφόσον έχει δοθεί σχετική εξουσιοδότηση της πληρώτριας. Εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι η Τράπεζα-πληρωτής, δε μετέχει στην αξιογραφική λειτουργία της επιταγής. Δεν συνδέεται από το δίκαιο της επιταγής με τον κομιστή και επομένως ο τελευταίος, δεν έχει αξιογραφική αξίωση πληρωμής κατά του πληρωτή. Ιδιαίτερα θέματα του δικαίου της επιταγής: Μεταχρονολόγηση υπάρχει όταν κατά την έκδοση της επιταγής, δεν σημειώνεται η πραγματική ημερομηνία, αλλά μεταγενέστερη. Είναι έγκυρη και νόμιμη, ο νόμος, όμως, μόνον την ανέχεται(άρθρο 28 2). Με τη μεταχρονολόγηση επιτυγχάνεται η επιμήκυνση της προθεσμίας εμφανίσεως και διαστρεβλώνεται έτσι ο οικονομικός σκοπός του αξιογράφου.

16 Ανάκληση της επιταγής από τον εκδότη της, δεσμεύει τον πληρωτή-τράπεζα, μόνο εάν γίνει μετά την πάροδο της οκταήμερης προθεσμίας εμφανίσεως(άρθρο 32 1). Στην πράξη, όμως, η τράπεζα συμμορφώνεται με την εντολή του πελάτη της οποτεδήποτε γίνει, με συνέπεια ουσιαστικά να μην εφαρμόζεται. Ακάλυπτη επιταγή. Προϋποθέσεις. I. Έγκυρη επιταγή II. Εμπρόθεσμη εμφάνιση για πληρωμή III. Νομότυπη εμφάνιση, όπως αυτή προσδιορίστηκε παραπάνω. IV. Βεβαίωση μη πληρωμής, ελλείψει διαθέσιμων κεφαλαίων. Η βεβαίωση αυτή θα γίνει είτε με διαμαρτυρικό (άρθρο40), είτε με σχετική βεβαίωση της πληρώτριας Τράπεζας(άρθρο 2 ν.δ. 1325/72). Η ημερομηνία του διαμαρτυρικού ή της βεβαίωσης πρέπει να είναι εντός της οκταημέρου προθεσμίας εμφανίσεως(άρθρο41). V. Η έκδοση να έγινε παρά το ότι δεν υπήρχαν διαθέσιμα κεφάλαια. Δεν απαιτείται γνώση της έλλειψης, άρα, αρκεί και ενδεχόμενος δόλος. Ειδικότερες περιπτώσεις ακάλυπτης επιταγής Η πρόωρα ανακληθείσα επιταγή που δεν πληρώθηκε για το λόγο αυτό από την πληρώτρια Τράπεζα, θεωρείται ακάλυπτη.( Νομολογία ΑΠ) Η μεταχρονολογημένη επιταγή που εμφανίζεται προς πληρωμή οποιαδήποτε ημέρα μέσα στο χρονικό διάστημα που οριοθετείται από την πραγματική ημερομηνία εκδόσεως έως την τελευταία ημέρα της οκταήμερης προθεσμίας εμφανίσεως με αφετηρία την αναγραφόμενη ημερομηνία εκδόσεως, εάν δεν πληρωθεί, είναι ακάλυπτη(πάγια Νομολογία ΑΠ). Στηρίζεται το σκεπτικό στον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 28 και 79, 29 4 και 56.