Βασικές Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης της Εκπαίδευσης Α. ΑΞΙΩΤΑΚΗΣ Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ 14-2 Οδοντιάτρων

Transcript

1 Βασικές Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης της Εκπαίδευσης Α. ΑΞΙΩΤΑΚΗΣ Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ 14-2 Οδοντιάτρων Δρ.Σ.ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ Προϊστάμενος Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Δ.Ε. 1

2 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ «Αρχή Επιστήμης ή των ονομάτων επίσκεψης» Διοικητική Επιστήμη: Μελετά το διοικητικό φαινόμενο σε όλες του τις εκφάνσεις. Τύπας 2006 Διοικητικό φαινόμενο Διοίκηση Management Είναι η εξειδικευμένη ανθρώπινη δραστηριότητα που γίνεται στα πλαίσια μιας οργανωμένης συλλογικής προσπάθειας και επιδιώκει την πραγματοποίηση στο καλύτερο δυνατό βαθμό του επιθυμητού αποτελέσματος με την αξιοποίηση των διαθέσιμων μέσων μέσα από τις λειτουργίες: Προγραμματισμού Οργάνωσης Διεύθυνσης Συντονισμού Ελέγχου Θεοφανίδης 1989 ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οργάνωση Μέσων Μέθοδος Προγραμματισμού Επίτευξη προκαθορισμένου στόχου Αποτελεσματικότητα: Αποδοτικότητα: ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Η ικανότητα του φορέα να επιτυγχάνει τους στόχους του Η ικανότητα του φορέα να είναι αποτελεσματικός με το μικρότερο κόστος. 2

3 Διοίκηση της Εκπαίδευσης Είναι ένα σύστημα δράσης που συνίσταται στη χρησιμοποίηση ορθολογικής χρήσης των διαθέσιμων πόρων (υλικά άνθρωποι) για την πραγματοποίηση των στόχων που επιδιώκονται από τους διάφορους τύπους των εκπαιδευτικών οργανισμών. Σαϊτης

4 Αναγκαιότητα Διοίκησης Το οποιοδήποτε σύστημα και πολύ περισσότερο το εκπαιδευτικό για να λειτουργήσει εύρυθμα και αποδοτικά απαιτεί πέραν της βελτίωσης των ποιοτικών στοιχείων και μία διοικητική οργάνωση δομημένη κατά τέτοιο τρόπο ώστε : Να ενθαρρύνει και να καθοδηγεί Να ενθαρρύνει και να καθοδηγεί στο έργο τους εκπαιδευτικούς Να δημιουργεί κλίμα συνεργασίας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της εκπαίδευσης Να συμβάλλει στη διαρκή βελτίωση και το συντονισμό του εκπαιδευτικού έργου Να μην ακυρώνει οποιοδήποτε εσωτερικό σύστημα αξιολόγησης που κατ ανάγκη συνεπάγεται η συνεχής εναλλαγή προσώπων στη θέση των στελεχών της εκπαίδευσης Να παρέχει ουσιαστικές αρμοδιότητες σε όλες τις βαθμίδες της διοίκησης και καθοδήγησης Το έργο της εκπαιδευτικής διοίκησης αποβλέπει: Στον ακριβή προσδιορισμό των εκπαιδευτικών στόχων Στην εφαρμογή των κανόνων δικαίου που ρυθμίζουν τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των εκπ/κων κων οργανισμών. Στη δημιουργία και διατήρηση κατάλληλου εργασιακού περιβάλλοντος (Συνεργασία, ομαδική προσπάθεια, συστηματικός και αποτελεσματικός συντονισμός). Στην καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων (άνθρωποι μέσα- υλικά). Στον προσδιορισμό του βαθμού αποτελεσματικότητας (μέτρηση του εκπαιδευτικού προϊόντος ή υπηρεσιών, εντοπισμός απόκλισης μεταξύ προγραμματισμένων και πραγματοποιηθέντων στόχων) Στον επαναπροσδιορισμό των εκπαιδευτικών στόχων σύμφωνα με τις ανάγκες του εξωτερικού περιβάλλοντος - κοινωνίας. 4 Αρα η διοίκηση στη εκπαιδεύση δρα επικουρικά της εκπαιδευτικής διαδικασίας που είναι αυτοσκοπός

5 Λειτουργία της διοίκησης Είναι ομοειδείς δράσεις για την άσκηση διοίκησης 5

6 Βασικές λειτουργίες της Διοίκησης (Fayol 1949) 1.Προγραμματισμός Είναι η λειτουργία που γεφυρώνει την παρούσα κατάσταση με μία μελλοντική Εύρος σκοπών - στόχων ΔΙΑΚΡΙΝΕΤΑΙ Στρατηγικός: Μακροπρόθεσμη επίτευξη στόχων Λειτουργικός : Βραχυπρόθεσμη επίτευξη ` στόχων Χρονική διάρκεια Μακροχρόνια προγράμματα Βραχυχρόνια προγράμματα Διαθέσιμα μέσα και μέτρα υλοποίησης Ανελαστικά ή άκαμπτα Ελαστικά ή ευέλικτα 2. Οργάνωση Η λειτουργία εκείνη που το συνολικό έργο κατατμίζεται σε επιμέρους έργα (Οργανόγραμμα) 3. Διεύθυνση Η λειτουργία που συνδέεται με την ηγεσία (Η ικανότητα 6 παρακίνησης υποκίνησης υφισταμένων για επίτευξη στόχων, διαπροσωπική

7 4. Συντονισμός Είναι η λειτουργία εκείνη που το κατατμημένο έργο από τη λειτουργία της οργάνωσης αποκτά ενιαία μορφή δράση στο φορέα. 5. Ελεγχος Αξιολόγηση Η λειτουργία εκείνη με την οποία διερευνάται ο βαθμός αποτελεσματικότητας ενός φορέα και καταγράφονται οι τυχόν αποκλίσεις από τα προγραμματισθέντα. 7

8 Χαρακτηριστικά γνωρίσματα Αποτελεσματικής Διοίκησης Κατάλληλη οργάνωση (Διάρθρωση δομών Σύνδεση εργασιών και δραστηριοτήτων, Συντονισμός λειτουργιών Σταθερότητα προσωπικού) Προσδιορισμένη δομή και σύστημα ηγεσίας Σαφώς προσδιορισμένοι στόχοι Διατήρηση μέτρου σταθερότητας αλλά και ευελιξίας Συνεργασία μεταξύ των μελών Κατάλληλος μηχανισμός λήψης Αποφάσεων Αντικειμενή Αξιολόγηση Σχολές Διοίκησης Κλασσική Σχολή: Εμφαση στο αποτέλεσμα αγνοώντας τον ανθρώπινο παράγοντα Νεοκλασσική Σχολή : Εμφαση στη δημιουργία ευνοϊκού κλίματος για τους εργαζόμενους Σύγχρονη Διοίκηση: Εμφαση στις αλληλεπιδράσεις των σκοπών και των αναγκών των μελών. ΔΙΟΙΚΗΣΗ Είναι: Προγραμματισμός Εκτέλεση - Αξιολόγηση 8

9 Σκοπός Στόχοι Εκπαιδευτικού Συστήματος Ι) Γενικός Σύνταγμα - Αρθρο 16 Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους, έχει δε ως σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της ηθικής και θρησκευτικής συνειδήσεως και τη διάπλαση αυτών ως ελεύθερων πολιτών ΙΙ) Εξειδικεύεται σε επιμέρους σκοπούς στο Νόμο 1566/85 άρθρο 1. Σκοπός της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι να συμβάλλει στην ολόπλευρη αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη των διανοητικών και ψυχοσωματικών δυνάμεων των μαθητών ώστε ανεξάρτητα από φύλλο και καταγωγή να έχουν την δυνατότητα να εξελιχθούν σε ολοκληρωμένες προσωπικότητες και να ζήσουν δημιουργικά. Ειδικότερα υποβοηθεί τους μαθητές α) να γίνονται ελεύθεροι, υπεύθυνοι δημοκρατικοί πολίτες β) να καλλιεργούν πνεύμα και σώμα, κλίσεις, ενδιαφέροντα, δεξιότητες γ) να αναπτύσσουν δημιουργική και κριτική σκέψη δ) να κατανοούν τη σημασία τέχνης, επιστήμης και τεχνολογίας ΙΙΙ) Εξειδικεύονται σε στόχους ανά βαθμίδα εκπαίδευσης, ηλικία, τάξη και διδακτικό αντικείμενο με βάση: Το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.Σ.).) κα Το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (Α.Π.Σ.).) που εκπονούνται από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο 9

10 Οργανοδιοικητική δομή του Εκπαιδευτικού Συστήματος Χαρακτηριστικά Συγκεντρωτικό: τις αποφασιστικές αρμοδιότητες ασκεί η Κεντρική Διοίκηση Ιεραρχική δομή Με στοιχεία αποκέντρωσης: Μεταφορά αρμοδιοτήτων στις Π.Δ.Ε. 10

11 Οργανα Διοίκησης Ατομικά: Στα τέσσερα Επίπεδα Διοίκησης 1. Υπουργός Υφυπουργός Γενικός Γραμματέας Ειδικός Γραμματέας Διευθυντής Σπουδών 2. Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης 3. Διευθυντής Διεύθυνσης 4. Διευθυντής Σχολικής Μονάδας 5. Υποδιευθυντής Συλλογικά: 1. Κεντρικό Υπηρεσιακό Συμβούλιο 2. Ανώτερο Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο 3. Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο 4. Σύλλογος Διδασκόντων Σημείωση: Όταν υπάρχει κενό νόμου αποφασίζει το Μονομελές Διευθυντικό δικαίωμα Όργανα Λαϊκής Συμμετοχής 1.Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας Νομαρχιακές και δημοτικές Επιτροπές Παιδείας 4. Σχολικό Συμβούλιο Σχολική Επιτροπή 11

12 Θεσμικό πλαίσιο Εκπαιδευτικού Συστήματος Ονομάζονται οι κανόνες δικαίου και οι διοικητικές πράξεις που ρυθμίζουν θέματα που αφορούν το Εκπαιδευτικό Σύστημα Ιεράρχηση κανόνων δικαίου 1: Σύνταγμα Ψηφίζονται από τη Βουλή 2: Νόμος Ψηφίζονται από τη Βουλή 3: Προεδρικό Διάταγμα 4: Υπουργική Απόφαση (Υπερισχύει του Π.Δ. όταν προέρχεται από Νομοθετική εξουσιοδότηση) Πολυνομία Ελλειψη κωδικοποίησης Διοικητικές πράξεις Εγκύκλιοι Χαρακτηριστικά Θεσμικού Πλαισίου 12

13 Α) Εκπαιδευτικού Εργου Παρουσίαση Νομοθετικού Πλαισίου Ν /1985 Νόμος Πλαίσιο Οργάνωσης και λειτουργίας της Εκπαίδευσης Ν /1997 Περιεχόμενο Εκπαίδευσης Ενιαίο πλαίσιο Προγραμμάτων σπουδών Ν /2002 Διοικητική δομή Επιμόρφωση Αξιολόγηση Ν /2006 Οργάνωση Δευτεροβάθμιας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Β) Προσωπικού Δημοσιοπαλληλικός Κώδικας Ν /2007 Ωράριο εκπαιδευτικών Ν /96 άρθρ.. 48 παρ.. 4 & 1566/1985 αρθρ.. 14 παρ.. 13 Αρμοδιότητες Υπηρεσιακών Συμβουλίων ΠΔ 1/2003 Καθηκοντολόγιο Εκπαιδευτικών Υπουργική Απόφαση 353/ /16/10/02 Εκλογή Στελεχών Εκπαίδευσης Ν /2006 Γ) Μαθητικά Θέματα Υπουργική Απόφαση Υ 80033/Γ2/4 2/ Σχολικό έτος Υπηρεσιακά βιβλία & έντυπα στη Επαγγελματική Εκπαίδευση. 13

14 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΤΙΤΛΟΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: «Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης» ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΙΣΗΓHΤΩΝ ΤΩΝ: Αξιωτάκης Απόστολος Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Σχολικός Σύμβουλος Καραγιάννης Στυλιανός Προϊστάμενος Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Δ.Ε. της ΠΔΕ Αττικής Στόχος της παρούσας εισήγησης είναι η διερεύνηση, ενημέρωση-πληροφόρηση των επιμορφούμενων για τον ρόλο που διαδραματίζει η Διοίκηση στο χώρο της εκπαίδευσης και για την αντιμετώπιση από την πλευρά των νεοδιόριστων πρακτικών θεμάτων που άπτονται κυρίως των αρμοδιοτήτων τους και αντλούνται από το χώρο της Διοίκησης (ως επιστήμης) και της εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου. Γενικά δύναται να ειπωθεί ότι για την επίτευξη του ανώτερου στόχου η προσέγγιση κατά τη διδασκαλία εστιάζεται κυρίως σε δύο παραμέτρους: 14

15 α) Στην παρουσίαση θεμάτων που αφορούσαν στο αντικείμενο της Διοικητικής Επιστήμης, δηλαδή το Διοικητικό Φαινόμενο, ως εξειδικευμένη ανθρώπινη δραστηριότητα, όπου μέσω των βασικών λειτουργιών όπως του προγραμματισμού, της διεύθυνσης και του ελέγχου αξιολόγησης (στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των επιμορφούμενων) επιδιώκεται η επίτευξη υψηλού βαθμού αποτελεσματικότητας του σχολείου και β) Στην επιλογή και παρουσίαση: i) βασικών κανόνων οι οποίοι αντλήθηκαν από το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο που αφορά στην οργάνωση και λειτουργία του εκπαιδευτικού μας συστήματος καθώς και ii) στην γνωστοποίηση των βασικών αρχών του διοικητικού δικαίου με κατεύθυνση την αποτελεσματική εφαρμογή των νομοθετημάτων στο χώρο της εκπαίδευσης πάντα υπό το πνεύμα της νομιμότητας. Συγκεκριμένα η ακολουθούμενη πορεία κατά την οποία δόθηκε έμφαση στην εφαρμογή κυρίως του θεσμικού πλαισίου, αποτυπώνεται συνοπτικά ως ακολούθως: 15