Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ.Ε.Σ.Φ.Α. ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΥΠΟ ΟΜΗ ΚΑΙ ΣΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Transcript

1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΚΑ ΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ Ε.Μ.Π.- Κ.Α.Π.Ε. Αθήνα 4 Απριλίου 2008 Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ.Ε.Σ.Φ.Α. ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΥΠΟ ΟΜΗ ΚΑΙ ΣΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Κωνσταντίνος Ε. Μαρούλης ΕΣΦΑ A.E. Γενικός ιευθυντής Μεταφοράς, ιοικητικών & Οικονοµικών Λ. Μεσογείων 207, Αθήνα τηλ.: , fax , , k.maroulis@desfa.gr Web site: Keywords: ιαχειριστής, Εθνικό Σύστηµα, Φυσικό Αέριο, Ενέργεια Περίληψη. Εισαγωγή, ευρωπαϊκή αγορά και απελευθέρωση ενέργειας. Η ταυτότητα και ο ρόλος του ΕΣΦΑ σήµερα. Περιγραφή των δραστηριοτήτων του ΕΣΦΑ. Χρήσεις του φυσικού αερίου στην σύγχρονη καθηµερινότητα. Στοιχεία και εξέλιξη κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Συγκριτικά πλεονεκτήµατα του φυσικού αερίου σε σχέση µε εναλλακτικά καύσιµα. Οι φιλικές προς το περιβάλλον ιδιότητες του φυσικού αερίου και τα περιβαλλοντολογικά οφέλη που απορρέουν από τη χρήση του. Εκτίµηση περιβαλλοντικού οφέλους από τη νέα µονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας µε χρήση φυσικού αερίου στη Κρήτη. Η συµβολή του φυσικού αερίου στην ανάπτυξη της εγχώριας βιοµηχανίας και της Εθνικής Οικονοµίας.

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σε έναν κόσµο που διαρκώς αλλάζει, η ενέργεια αναδεικνύεται σε παράγοντα ειρήνης, σταθερότητας, ανάπτυξης και ποιότητας ζωής για δισεκατοµµύρια ανθρώπους σε όλο τον πλανήτη. Οι εξελίξεις στις ενεργειακές αγορές, τα µέτρα που λαµβάνονται σε παγκόσµιο επίπεδο για την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και οι διεθνείς συνθήκες για χάραξη µιας κοινής οικολογικής πολιτικής, επιβάλλουν ένα σαφή προσανατολισµό σε καθαρές µορφές ενέργειας και αναδεικνύουν το φυσικό αέριο ως το σηµαντικότερο ενεργειακό καύσιµο του 21 ου αιώνα. Η εντεινόµενη ανησυχία για το περιβάλλον έχει οδηγήσει την παγκόσµια κοινότητα στην ανάληψη συστηµατικών πρωτοβουλιών για την αξιοποίηση εναλλακτικών, καθαρότερων µορφών ενέργειας. Καίριος παράγοντας για τη διαµόρφωση του διεθνούς ενεργειακού σκηνικού στάθηκε και η σταδιακή απελευθέρωση των ευρωπαϊκών αγορών ενέργειας, στους τοµείς του ηλεκτρισµού και του φυσικού αερίου, σε εφαρµογή των αντίστοιχων κοινοτικών Οδηγιών. Το νέο αυτό καθεστώς απέκτησε µάλιστα ευρύτερη ισχύ, µε την υπογραφή στην Αθήνα της Συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Πρόκειται για µια συµφωνία ιδιαίτερης σηµασίας, η οποία επεκτείνει το κοινοτικό κεκτηµένο σε περισσότερες χώρες, προωθώντας τον ελεύθερο ανταγωνισµό και τη δηµιουργία σταθερού ρυθµιστικού πλαισίου σε όλα τα µέλη της, είτε ανήκουν είτε όχι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αποτέλεσµα των σηµαντικών αυτών εξελίξεων είναι η δηµιουργία µιας µεγάλης και ενιαίας πανευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας, στην οποία οι διακρατικές συνεργασίες και οι υποδοµές αποκτούν ύψιστη σηµασία. Στο πλαίσιο της νέας πραγµατικότητας, η Ελλάδα διαθέτει ένα σηµαντικό πλεονέκτηµα, το οποίο προκύπτει από την κοµβική γεωπολιτική της θέση ανάµεσα σε Ανατολή και ύση. Ένα φυσικό προνόµιο, που της παρέχει τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε πρωταγωνιστή των ενεργειακών εξελίξεων στην Ευρώπη, στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Μέσα από µια σειρά διπλωµατικών κινήσεων και συµφωνιών σε διακρατικό επίπεδο, η Ελλάδα επιτυγχάνει τη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας για τις αναπτυξιακές της ανάγκες και ταυτόχρονα µετατρέπεται σε ενεργειακό σταυροδρόµι. Η συµφωνία µε την Τουρκία για την ιασύνδεση των ικτύων Μεταφοράς Φυσικού Αερίου, αποτελεί µια µεγάλης σηµασίας στρατηγική κίνηση για τη χώρα µας, καθώς µε τον τρόπο αυτό η Ελλάδα διαφοροποιεί περαιτέρω τις πήγες προµήθειας αερίου. Παράλληλα, η συµφωνία των κυβερνήσεων Ελλάδας και Ιταλίας για στήριξη της κατασκευής υποθαλάσσιου αγωγού, δηµιουργεί τις προοπτικές για να συνδεθεί η χώρα µας µε την Ιταλία και την υπόλοιπη Ευρώπη.

3 ΤΟ Ε.Σ.Φ.Α. Η δηµιουργία του Εθνικού Συστήµατος Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα έργα υποδοµής της σύγχρονης Ελλάδας. Ένα ενεργειακό έργο που µπορεί να συγκριθεί σε µέγεθος µόνο µε τον εξηλεκτρισµό της χώρας. Σχήµα 1. Το Εθνικό Σύστηµα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Το Εθνικό Σύστηµα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου µεταφέρει φυσικό αέριο από τα ελληνοβουλγαρικά και ελληνοτουρκικά σύνορα και τον τερµατικό σταθµό υγροποιηµένου φυσικού αερίου, ο οποίος βρίσκεται εγκατεστηµένος στη νήσο Ρεβυθούσα του κόλπου Μεγάρων, σε καταναλωτές εγκατεστηµένους στην ηπειρωτική Ελλάδα. Αποτελείται από: Τον κεντρικό αγωγό µεταφοράς, συνολικού µήκους 512 χλµ και πίεσης σχεδιασµού 70 barg από όπου ξεκινούν κλάδοι υψηλής πίεσης, συνολικού µήκους 609 χλµ Τους ανά την επικράτεια εγκατεστηµένους Μετρητικούς και Ρυθµιστικούς σταθµούς φυσικού αερίου Το Μετρητικό Συνοριακό Σταθµό Σιδηροκάστρου και το Μετρητικό Συνοριακό Σταθµό Κήπων στον Έβρο Το Κέντρο Ελέγχου και Κατανοµής Φορτίου στο Πάτηµα Ελευσίνας Τα Κέντρα Λειτουργίας και Συντήρησης νοτίου, κεντρικού, βορείου και βορειοανατολικού Τοµέα Τον Τερµατικό Σταθµό ΥΦΑ στην νήσο Ρεβυθούσα

4 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ.Ε.Σ.Φ.Α. Ο ΕΣΦΑ ιδρύθηκε τον Απρίλιο του 2007, µετά την ολοκλήρωση του νοµικού διαχωρισµού των δραστηριοτήτων µεταφοράς και εµπορίας της ηµόσιας Επιχείρησης Αερίου ( ΕΠΑ) Α.Ε., σύµφωνα µε το νόµο 3428/2005 περί απελευθέρωσης της αγοράς φυσικού αερίου. Σήµερα, ο ΕΣΦΑ µε γνώµονα τη µεγιστοποίηση της κοινωνικής ευηµερίας και του δηµόσιου συµφέροντος : Λειτουργεί, συντηρεί, διαχειρίζεται και αναπτύσσει το Εθνικό Σύστηµα Φ.Α. και τις διασυνδέσεις του. Μελετά και εφαρµόζει, µετά την έγκριση των θεσµικών φορέων (ΡΑΕ, ΥΠΑΝ), την τιµολογιακή πολιτική και τις διαδικασίες µεταφοράς Φ.Α. για τους Χρήστες του Συστήµατος, οι οποίοι αναλαµβάνουν τη διάθεσή του στους τελικούς καταναλωτές. Παρέχει πρόσβαση στο Εθνικό Σύστηµα Φ.Α. σε κάθε Χρήστη, που θα θελήσει να αναπτύξει δραστηριότητα εµπορίας ή απευθείας προµήθεια Φ.Α. για ίδια χρήση, µε απόλυτη διαφάνεια, αξιοπιστία και σεβασµό στους κανόνες του ελεύθερου ανταγωνισµού. Ο ΕΣΦΑ παρέχει τις υπηρεσίες µεταφοράς φυσικού αερίου, µέσω του Εθνικού Συστήµατος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου, συνάπτοντας σχετικές συµβάσεις µε φυσικά ή νοµικά πρόσωπα (Χρήστες), που πληρούν τις αντίστοιχες προϋποθέσεις, βάσει του νόµου 3428/2005. Πέραν των υπηρεσιών πρόσβασης στο Εθνικό Σύστηµα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου και την εγκατάσταση υγροποιηµένου φυσικού αερίου, ο ΕΣΦΑ παρέχει σε τρίτους πρόσθετες υπηρεσίες, σύµφωνα µε τους όρους και τις αποζηµιώσεις που προσδιορίζονται σε αντίστοιχες συµβάσεις, οι οποίες συµφωνούνται αµοιβαία µεταξύ των δύο µερών. Τέτοιες υπηρεσίες σχετίζονται µε την παροχή υπηρεσιών λειτουργίας και συντήρησης συστηµάτων φυσικού αερίου (δίκτυα µέσης και χαµηλής πίεσης, σταθµοί ανεφοδιασµού οχηµάτων κλπ.), την παροχή υπηρεσιών τιµολόγησης καταναλωτών φυσικού αερίου, την ψύξη των πλοίων µεταφοράς υγροποιηµένου φυσικού αερίου, το σχεδιασµό τεχνικών υποδοµών δικτύων φυσικού αερίου υψηλής, µέσης και χαµηλής πίεσης, τη διαχείριση έργων, την εκπαίδευση σε θέµατα διαχείρισης έκτακτων περιστατικών σε σχέση µε υποδοµές φυσικού αερίου και άλλες συναφείς υπηρεσίες. ΧΡΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Οι φυσικές ιδιότητες του Φυσικού Αερίου σε συνδυασµό µε το φθηνό κόστος παραγωγής και την υψηλή θερµική του απόδοση, το καθιστούν ιδανικό καύσιµο για την Ηλεκτροπαραγωγή. Η χρήση του για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εγγυάται τον υψηλό βαθµό απόδοσης των παραγωγικών µονάδων και συµβάλλει καθοριστικά στην προστασία του περιβάλλοντος, και εξελίσσεται µε ταχύτατους ρυθµούς σε όλη την Ευρώπη. Μετά την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και στη χώρα µας, οι σταθµοί συνδυασµένου κύκλου φυσικού αερίου και η συµπαραγωγή θερµότητας και ηλεκτρισµού αποκτούν ιδιαίτερα επίκαιρο χαρακτήρα. Η Συµπαραγωγή ηλεκτρισµού και θερµότητας, αποτελεί επί του παρόντος µία από τις πιο αποδοτικές χρήσεις του Φυσικού Αερίου. Παρέχει µία οικονοµική εναλλακτική λύση σε περιπτώσεις όπου απαιτείται ταυτόχρονα σηµαντική ποσότητα θερµικών φορτίων και ηλεκτρισµού. Η διείσδυση του Φυσικού Αερίου στον βιοµηχανικό τοµέα διευρύνεται σταθερά. Σηµαντικά κίνητρα προς αυτή την κατεύθυνση αποτελούν η αναγκαιότητα για µείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο, δεδοµένης της διεθνούς συγκυρίας, και τα σηµαντικά πλεονεκτήµατα του Φυσικού Αερίου ως βιοµηχανικό καύσιµο. Χρησιµοποιείται για την παραγωγή θερµικής ενέργειας, καθώς και στην παραγωγή αµµωνίας και µεθανόλης ως πρώτη ύλη. Η σύνδεση βιοµηχανιών µε το δίκτυο εξασφαλίζει τον απρόσκοπτο εφοδιασµό τους, ενώ συγχρόνως µειώνει το κόστος τους αφού αποδεσµεύει κεφάλαια τα οποία µε τη χρήση συµβατικών καυσίµων θα χρησιµοποιούνταν για τη διατήρηση αποθεµάτων και αποθηκευτικών χώρων. Ταυτόχρονα, η χρήση του µειώνει τα λειτουργικά έξοδα που προκύπτουν από τη διαχείριση υγρών καυσίµων και τη συντήρηση των απαραίτητων εγκαταστάσεων. ιαθέτοντας αυξηµένη ενεργειακή απόδοση σε σχέση µε τα συµβατικά καύσιµα, συνεισφέρει και στην εξοικονόµηση ενέργειας, ενώ σε συνδυασµό και µε τις φιλικές προς το περιβάλλον ιδιότητές του µειώνει σηµαντικά την εκποµπή αερίων ρύπων και συµβάλλει στην αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής. Παρόµοια πλεονεκτήµατα παρουσιάζονται και στον εµπορικό τοµέα. Στον συγκεκριµένο τοµέα περιλαµβάνεται µεγάλος αριθµός εγκαταστάσεων και υπηρεσιών, από ξενοδοχειακές µονάδες και νοσοκοµεία έως και πλυντήρια, εµπορικά καταστήµατα και συνεργεία αυτοκινήτων. Το Φυσικό Αέριο χρησιµοποιείται, µεταξύ άλλων εξειδικευµένων εφαρµογών, κυρίως για θέρµανση χώρων και παραγωγή ζεστού νερού. Το Φυσικό Αέριο στα νοικοκυριά υποκαθιστά τον ηλεκτρισµό και το πετρέλαιο, δύο σηµαντικά ακριβότερες µορφές ενέργειας, ενώ δίνει τη δυνατότητα αποκεντρωµένων χρήσεων και ακριβέστερης ρύθµισης των οικιακών συσκευών. Λόγω του ότι δεν είναι τοξικό και τα καυσαέριά του στερούνται αιθάλης, αιωρούµενων σωµατιδίων

5 και τέφρας, αυξάνεται η διάρκεια ζωής των οικιακών συσκευών και κατά συνέπεια περιορίζονται και τα έξοδα λειτουργίας και συντήρησης τους. Επιπρόσθετα, από πλευράς ασφάλειας κατά την χρήση, τα προβλήµατα σε σχέση µε την κατανάλωση Φυσικού Αερίου που προέκυψαν σε προηγούµενες δεκαετίες και είχαν ως αποτέλεσµα την δηµιουργία φοβικών αντιλήψεων για την κατανάλωση Φυσικού Αερίου κατ οίκον, ένα πρόβληµα που δυστυχώς αντιµετωπίζουµε ακόµα και σήµερα στη χώρα µας, έχουν πλέον εκλείψει µε την πάροδο των ετών και την ανάπτυξη σύγχρονων ασφαλιστικών συστηµάτων που διαθέτουν οι συσκευές. Ακόµη και στην περίπτωση διαρροής, η οποία θεωρείται πλέον σχεδόν αδύνατη, το Φυσικό Αέριο ανιχνεύεται εύκολα µε τη χρήση ειδικών ανιχνευτών, ενώ επειδή είναι ελαφρύτερο από τον ατµοσφαιρικό αέρα η διαφυγή του στο περιβάλλον είναι εύκολη. Σ αυτό το σηµείο ιδιαίτερης µνείας χρήζει µία συγκεκριµένη υποκατηγορία του εµπορικού τοµέα, η αυτοκίνηση. Το Φυσικό Αέριο µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε συµπιεσµένη µορφή για την κίνηση οχηµάτων. Το συνεχώς διογκούµενο πρόβληµα της ατµοσφαιρικής ρύπανσης στα αστικά κέντρα, σηµαντικό µέρος του οποίου οφείλεται στην αυτοκίνηση, καθιστά επιτακτική την ανάγκη σταδιακής αντικατάστασης µεγάλου µέρους του συµβατικού στόλου οχηµάτων µε οχήµατα εναλλακτικών καυσίµων. Η Ε.Ε. έχει θέσει ως στόχο το 10% των οχηµάτων που θα κυκλοφορούν το 2020 να είναι οχήµατα εναλλακτικών καυσίµων. Επί του παρόντος, το ποσοστό αυτό κυµαίνεται περίπου στο 0,2%. Ο ΕΣΦΑ αυτή στη στιγµή διαθέτει ιδιωτικής χρήσης επιβατικά τα οποία ως καύσιµο χρησιµοποιούν το φυσικό αέριο. Λαµβάνοντας υπόψη στοιχεία της εταιρίας OPEL για το µοντέλο Zafira 1.6 CNG και υπολογίζοντας µία µέση κατανάλωση καυσίµου, περίπου 5.3 κιλά φυσικού αερίου ανά 100 χιλιόµετρα µε εκτιµωµένη τιµή 0.76 Ευρώ το κιλό του φυσικού αερίου, το κόστος καυσίµου µπορεί να µειωθεί µέχρι 30% συγκριτικά µε τις πετρελαιοκίνητες εκδόσεις, ή ακόµα και 50% σε σχέση µε τα βενζινοκίνητα µοντέλα. Κατά συνέπεια, σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. υλοποιούνται σήµερα εθνικές πολιτικές και προγράµµατα εισαγωγής και ενθάρρυνσης της αυτοκίνησης µε φυσικό αέριο. Στο πλαίσιο αυτό, εντάσσεται η κατασκευή και η λειτουργία των πρώτων Σταθµών Ανεφοδιασµού Λεωφορείων µε Φυσικό Αέριο στη χώρα µας, στα Νέα Λιόσια και την Ανθούσα. Η λειτουργία των εν λόγω σταθµών, αποτελεί ευθύνη του ΕΣΦΑ. Σε συνθήκες κανονικής λειτουργίας οι σταθµοί είναι πλήρως οικολογικοί, µε µηδενικές εκποµπές υδρογονανθράκων προς το περιβάλλον. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ Το φυσικό αέριο είναι η δεύτερη µεγαλύτερη πηγή ενέργειας στον χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλύπτοντας πάνω από το 23% των πρωτογενών ενεργειακών της αναγκών. Το ποσοστό αυτό εκτιµάται ότι θα φθάσει το 30% το Τα δεδοµένα που απεικονίζονται στους Πίνακες 1 και 2 αφορούν την επταετή περίοδο από το 2001 έως και το 2007, λαµβάνοντας υπόψη τρεις µεγάλους τοµείς κατανάλωσης την ηλεκτροπαραγωγή, τον τοµέα της βιοµηχανίας και τον οικιακό τοµέα. Έτος ΗΛΕΚ/ΓΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Ε.Π.Α. ΣΥΝΟΛΟ ,11 4,26 0,55 20, ,98 4,45 1,30 22, ,89 5,14 1,78 25, ,49 5,47 2,42 28, ,45 6,16 3,42 30, ,51 6,07 4,51 35, ,75 6,05 5,27 43,07 Πίνακας 1. Κατανάλωση Φυσικού Αερίου στην Ελλάδα σε εκατ. MWh Όπως φαίνεται και στο Σχήµα 2, η συνολική κατανάλωση αερίου την εν λόγω περίοδο υπερδιπλασιάστηκε. Συγκεκριµένα, από 21, περίπου, εκατοµµύρια MWh το 2001, αυξήθηκε σε 43 εκατοµµύρια MWh το 2007 µία αύξηση της τάξεως του 105%. Μια πρώτη παρατήρηση που εξάγεται από το σχετικό διάγραµµα, είναι ότι ενώ η συνολική κατανάλωση αερίου αυξάνεται σχεδόν γραµµικά από το 2001 έως και το 2005, σηµειώνεται µια

6 ραγδαία αύξηση κατά τα έτη 2006 και Όπως φαίνεται από τα στοιχεία καταναλώσεων του Πίνακα 1, η αύξηση αυτή οφείλεται πρωτίστως στην αύξηση της κατανάλωσης στον τοµέα της ηλεκτροπαραγωγής, και δευτερευόντως στον οικιακό τοµέα % 40 80% 35 70% 30 60% 25 50% 20 40% 15 30% 10 20% 5 10% % ΗΛΕΚ/ΓΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Ε.Π.Α. ΣΥΝΟΛΟ Σχήµα 2. Εξέλιξη Κατανάλωσης Φυσικού Αερίου στην Ελλάδα σε εκατ. MWh. Περίοδος Αυτή η απότοµη αύξηση των καταναλώσεων στους προαναφερθέντες τοµείς, συµπίπτει χρονικά µε την έναρξη των αναταράξεων στις διεθνείς πετρελαϊκές αγορές, που είχαν ως αποτέλεσµα την εκτίναξη των τιµών του αργού πετρελαίου που συνεχίζεται µέχρι και σήµερα. Ο αριθµητικός µέσος όρος της τιµής του πετρελαίου τύπου BRENT, από το 2001 έως και το 2005, ήταν $ 34,2 ανά βαρέλι. Ο ίδιος µέσος όρος για τα έτη 2006 και 2007 άγγιξε τα $ 68,8 ανά βαρέλι. Λαµβάνοντας υπόψη ότι το πετρέλαιο είναι ένα από τα βασικότερα καύσιµα που χρησιµοποιούνται σε ηλεκτροπαραγωγικές µονάδες, ενώ συγχρόνως καλύπτει και το µεγαλύτερο µέρος της οικιακής κατανάλωσης καυσίµων για σκοπούς θέρµανσης, µπορούµε µε ασφάλεια να συµπεράνουµε ότι το γεγονός αυτό αποτέλεσε το κίνητρο για την αύξηση της κατανάλωσης στους δύο αυτούς τοµείς. Ειδικά στην περίπτωση του τοµέα της ηλεκτροπαραγωγής, η εισαγωγή του Συστήµατος Εµπορίας Αερίων Ρύπων της Ε.Ε. και στην χώρα µας µέσα στο 2005, αποτέλεσε ακόµα ένα ισχυρό κίνητρο για την αντικατάσταση του λιγνίτη και του πετρελαίου, δύο ιδιαίτερα ρυπογόνων καύσιµων, µε το περιβαλλοντολογικά φιλικότερο Φυσικό Αέριο. Η δε εφαρµογή του εν λόγω Συστήµατος στο µέλλον, αναµένεται να αναγκάσει τους ηλεκτροπαραγωγούς να αυξήσουν ακόµα περισσότερο την χρήση Φυσικού Αερίου, προκειµένου να µειώσουν περαιτέρω την ποσότητα των ρύπων που εκπέµπουν στο περιβάλλον. Έτος ΗΛΕΚ/ΓΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Ε.Π.Α. ΣΥΝΟΛΟ ,00% 20,38% 2,63% 100% ,69% 19,60% 5,71% 100% ,19% 19,90% 6,91% 100% ,20% 19,26% 8,54% 100% ,09% 20,52% 11,40% 100% ,86% 17,30% 12,84% 100% ,72% 14,06% 12,23% 100% Πίνακας 2. Συµµετοχή κάθε Τοµέα στη συνολική Κατανάλωση

7 Αυτό είναι ιδιαίτερα σηµαντικό για την εξέλιξη της κατανάλωσης σε µελλοντικά έτη. Όπως φαίνεται στον Πίνακα 2, όπου αποτυπώνεται η συµµετοχή έκαστου τοµέα στην συνολική κατανάλωση Αερίου, ο τοµέας της ηλεκτροπαραγωγής συµµετέχει κάθε χρόνο µε πολύ µεγάλα ποσοστά που αγγίζουν ή και ξεπερνούν το 75%, µε εξαίρεση τα έτη 2005 και 2006, όπου τα ποσοστά συµµετοχής της ηλεκτροπαραγωγής στην συνολική κατανάλωση Αερίου είναι 68,1 και 69,9% αντίστοιχα. Αυτή η ελαφρά κάµψη στα ποσοστά συµµετοχής των ηλεκτροπαραγωγών για τα δύο αυτά έτη, δικαιολογείται από την αύξηση της κατανάλωσης στον οικιακό τοµέα για τα αντίστοιχα έτη, η οποία οδήγησε και στην αύξηση του ποσοστού συµµετοχής αυτού στην συνολική κατανάλωση. Η κατανάλωση που σχετίζεται µε τον οικιακό τοµέα παρουσιάζει µία σταθερά αυξητική τάση στη χώρα µας. Η οικιακή κατανάλωση το 2001 ήταν 550 χιλιάδες MWh, ενώ το 2007 άγγιξε τα 5,3 εκατοµµύρια MWh. Τα ποσοστά συµµετοχής του οικιακού τοµέα στην συνολική κατανάλωση Αερίου στην υπό εξέταση περίοδο εξαπλασιάστηκαν. Παίρνοντας ως δεδοµένο ότι η ηλεκτροπαραγωγή αποτελεί τη βάση της εγχώριας αγοράς Φυσικού Αερίου µε σχετικά σταθερό ποσοστό συµµετοχής στην συνολική κατανάλωση, συµπεραίνουµε ότι η αύξηση της κατανάλωσης στον οικιακό τοµέα είναι αυτή που ωθεί την διεύρυνση της αγοράς. Σχήµα 3. Συµµετοχή κάθε Τοµέα στη συνολική Κατανάλωση για το έτος 2007 Όσον αφορά στον βιοµηχανικό τοµέα, η συµµετοχή του στην συνολική κατανάλωση δεν παρουσιάζει σηµαντικές διακυµάνσεις και χαρακτηρίζεται από µία σχετική σταθερότητα. Η κατανάλωση Αερίου στις βιοµηχανίες έχει παρουσιάσει ελαφρά κάµψη κατά τη διάρκεια της τελευταίας διετίας. Συγκεκριµένα, τα έτη 2006 και 2007 παρουσιάστηκε µείωση στην κατανάλωση της τάξεως του 1,45 και 0,3% αντίστοιχα, σε αντίθεση µε την πενταετία που προηγήθηκε όπου υπήρχε σταθερά αυξητική τάση µε ετήσια ποσοστά αύξησης από 4,4 έως και 15,5 %. Η αναµενόµενη σύνδεση της Βιοµηχανίας Αλουµίνιο της Ελλάδος (ADG) εντός του 2008 παρόλα αυτά εκτιµάται ότι θα επαναφέρει την κατανάλωση του εν λόγω τοµέα σε αυξητική τροχιά. ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Η εισαγωγή Φυσικού Αερίου στη Ελληνική Επικράτεια και η χρήση του στο βιοµηχανικό αλλά και στον οικιακό τοµέα, έχει ήδη επιφέρει µια σειρά ευνοϊκών επιπτώσεων στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας. Επί δεκαετίες, στο ενεργειακό µίγµα πρωτογενών πηγών ενέργειας της χώρας, κυριαρχούσε το πετρέλαιο, µεταξύ άλλων εισαγόµενων πηγών ενέργειας. εδοµένων των διεθνών εξελίξεων στις πετρελαϊκές αγορές και τις αλλεπάλληλες αυξήσεις στην τιµή του, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η µείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο θα πρέπει µελλοντικά να θεωρείται ως πρωταρχικός στόχος της χώρας µας. Η συνεισφορά του Φυσικού Αερίου προς αυτή την κατεύθυνση είναι καθοριστικής σηµασίας. Η ευρεία χρήση Φυσικού Αερίου, τόσο στον οικιακό αλλά κυρίως στον βιοµηχανικό τοµέα και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αναµένεται να ορθολογικοποιήσει το υπάρχον ενεργειακό µίγµα πρωτογενών πηγών ενέργειας. Όσον αφορά τον οικιακό και τον εµπορικό τοµέα, το Φυσικό Αέριο υποκαθιστά τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας σε ένα πλήθος εφαρµογών, ακολουθώντας την πρακτική που εφαρµόστηκε στις υτικοευρωπαϊκές χώρες. Το αποτέλεσµα εφαρµογής αυτής της πρακτικής στη χώρα µας, θα οδηγήσει στην εξοικονόµηση σηµαντικών

8 ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας, λαµβάνοντας υπόψη την µείωση που θα επέλθει στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για τους εν λόγω τοµείς. Αυτή η µείωση στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, έχει ως άµεσο αποτέλεσµα την εξοικονόµηση των απωλειών των ηλεκτροπαραγωγών κατά την µετατροπή της θερµικής ενέργειας σε ηλεκτρισµό, καθώς και των απωλειών που προκύπτουν κατά τη µεταφορά του ηλεκτρισµού στα αστικά κέντρα. Σε ότι αφορά τον τοµέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, η χρήση Φυσικού Αερίου καθιστά δυνατή την παραγωγή ηλεκτρισµού σε παραγωγικές µονάδες συνδυασµένου κύκλου. Οι σταθµοί αυτοί αυξάνουν τον βαθµό απόδοσης της παραγωγής ηλεκτρισµού σε %, έναντι 35-40% των συµβατικών σταθµών παραγωγής. Η βελτίωση του βαθµού απόδοσης των σταθµών παραγωγής µειώνει την συνολική κατανάλωση καυσίµου, γεγονός που επιφέρει ευεργετικές συνέπειες και όσον αφορά στο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Μεγάλα οφέλη από τη χρήση Φυσικού Αερίου µπορεί να αποκοµίσει και ο βιοµηχανικός τοµέας της χώρας µας. Λόγω της «καθαρότητας» των αερίων που προκύπτουν κατά την καύση Φυσικού Αερίου, δίνεται η δυνατότητα στις βιοµηχανικές µονάδες να αποφύγουν τη χρήση εναλλακτών, που προκαλούν ενεργειακές απώλειες, χρησιµοποιώντας Φυσικό Αέριο απευθείας σε ένα ευρύ φάσµα εφαρµογών. Η δυνατότητα απευθείας χρήσης Φυσικού Αερίου στον βιοµηχανικό τοµέα, εισαγάγει νέες τεχνολογίες µε αυξηµένη ενεργειακή απόδοση, παρέχοντας το απαραίτητο κίνητρο για τον εκσυγχρονισµό του ενεργειακού εξοπλισµού βιοµηχανικών µονάδων. Παράλληλα σε συγκεκριµένες βιοµηχανίες, ενισχύεται και η παραγωγή ποιοτικά ανώτερων προϊόντων. Επιπλέον, λόγω των περιβαλλοντολογικών ιδιοτήτων του Φυσικού Αερίου, µειώνεται το εξωτερικό περιβαλλοντολογικό κόστος που υφίστανται οι βιοµηχανίες και καθίσταται δυνατή η αρµονικότερη συνύπαρξή τους µε τις τοπικές κοινωνίες. Ακόµα ένα σηµαντικό όφελος που προκύπτει από τη χρήση Φυσικού Αερίου, αφορά την Εθνική Οικονοµία. Στην περίπτωση των εργοστασίων παραγωγής αµµωνίας, η συνεισφορά του Φυσικού Αερίου υπήρξε καταλυτική, παρέχοντάς τους την δυνατότητα να συνεχίσουν την λειτουργία τους, παράγοντας µία πρώτη ύλη απαραίτητη για τον ελληνικό κλάδο παραγωγής λιπασµάτων, και κατά συνέπεια για την Εθνική Οικονοµία, εάν λάβουµε υπόψη την συνεισφορά του γεωργικού τοµέα στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν. Η εισαγωγή Φυσικού Αερίου στην Ελληνική Επικράτεια, και η συνεχής διείσδυση αυτού στην αγορά, δηµιούργησε και δηµιουργεί νέες ανάγκες, για εξειδικευµένο και µη, ανθρώπινο δυναµικό. Τόσο ο εµπορικός, όσο και ο βιοµηχανικός τοµέας αναπτύσσονται και διευρύνονται περαιτέρω, χάριν στις νέες αγορές που διαµορφώνονται ως αποτέλεσµα της εισαγωγής Φυσικού Αερίου. Στην παρούσα φάση, φάση διείσδυσης του αερίου στην αγορά, απαιτούνται κατασκευές εσωτερικών εγκαταστάσεων σε σπίτια, επιχειρήσεις και εργοστάσια. Σε συνδυασµό µε την ανάπτυξη δορυφορικών δραστηριοτήτων για την παραγωγή εξοπλισµού, υλικών και συσκευών Φυσικού Αερίου, καθώς και την ανάγκη εγκατάστασης των συσκευών αυτών, γίνεται σαφές ότι η ενίσχυση της εγχώριας βιοµηχανίας, τόσο από πλευράς αύξησης του κύκλου εργασιών, όσο και από πλευράς αύξησης των διαθέσιµων θέσεων εργασίας, είναι σηµαντικότατη. Στο επίπεδο των διεθνών σχέσεων, το Φυσικό Αέριο ενισχύει τη διαπραγµατευτική θέση της χώρας µας στο διεθνές γίγνεσθαι. Πέραν από την ανάπτυξη και την εδραίωση άριστων διµερών σχέσεων συνεργασίας µε τις προµηθεύτριες χώρες, η Ελλάδα λόγω της πλεονεκτικής γεωπολιτικής θέσης της είναι σε θέση να παίξει το ρόλο του συνδετικού κρίκου, ανάµεσα στις προµηθεύτριες χώρες της Ανατολής και τις καταναλώτριες χώρες της υτικής Ευρώπης. Με το δίκτυο αγωγών που αναπτύσσουµε, καθώς και τις πρόσφατες διακρατικές συµφωνίες που αφορούν την διακοµιδή ποσοτήτων Φυσικού Αερίου προς την Ιταλία, η χώρα µας ανάγεται σε στρατηγικής σηµασίας κόµβο για την ασφάλεια εφοδιασµού των χωρών της Ε.Ε. µε Φυσικό Αέριο. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί µια από τις προτεραιότητες του ΕΣΦΑ. Βασικός στόχος της εταιρείας είναι να ελαχιστοποιεί τις συνέπειες στο περιβάλλον, στους φυσικούς πόρους και στην ατµόσφαιρα σε κάθε περιοχή όπου δραστηριοποιείται. Ο ΕΣΦΑ, τόσο κατά το χρόνο κατασκευής όσο και κατά τη λειτουργία των εγκαταστάσεών του, τηρεί τις αυστηρότερες περιβαλλοντικές προδιαγραφές που προβλέπονται από την ελληνική και την ευρωπαϊκή νοµοθεσία. Στο πλαίσιο της ορθότερης διαχείρισης των φυσικών πόρων και της ελαχιστοποίησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, εφαρµόζει Σύστηµα Περιβαλλοντικής ιαχείρισης κατά το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001, ενώ συµµετέχει στο Εθνικό Συλλογικό Σύστηµα Εναλλακτικής ιαχείρισης Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων.

9 Αξίζει να σηµειωθεί, ότι οι εγκαταστάσεις ΥΦΑ της Ρεβυθούσας λειτουργούν µε περιβαλλοντικές προδιαγραφές αυστηρότερες ακόµη και από αυτές που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων καθώς και οι Περιβαλλοντικοί Όροι έχουν εγκριθεί από το ΥΠΕΧΩ Ε, ενώ το σύνολο των κατασκευαστικών και λειτουργικών δραστηριοτήτων του Σταθµού έχει πιστοποιηθεί από τη Lloyd s Register ως προς τη συµµόρφωση µε τους επιµέρους κώδικες και προδιαγραφές. Στο νησί λειτουργεί αυτόνοµος βιολογικός καθαρισµός, ενώ το θαλάσσιο περιβάλλον της περιοχής διατηρείται ουσιαστικά ανέγγιχτο. Η εκποµπή αιωρούµενων σωµατιδίων είναι σχεδόν µηδενική, δεν έχει καθόλου οξείδιο του θείου, καθόλου µόλυβδο και ελάχιστες εκποµπές οξειδίου του αζώτου και υδρογονανθράκων. Με άλλα λόγια, η λειτουργία της εγκατάστασης στερείται επιβλαβών στοιχείων, τα οποία συµβάλλουν στο φωτοχηµικό νέφος, και αιωρούµενων σωµατιδίων, που δηµιουργούν σοβαρά προβλήµατα υγείας, ειδικά σε άτοµα µε αναπνευστικά προβλήµατα. Το Φυσικό Αέριο εκπέµπει κατά την καύση του, για την παραγωγή ίσου ποσού ενέργειας, 43 % λιγότερο CO2 από το κάρβουνο και 30 % λιγότερο από το πετρέλαιο. Κατ αυτό τον τρόπο, συµβάλλει σηµαντικά στη µείωση του φαινόµενου του θερµοκηπίου. Στα οφέλη από τη χρήση του φυσικού αερίου θα πρέπει να προστεθεί και η µείωση κατανάλωσης των συµβατικών καυσίµων κατά 4-10%, λόγω της αυξηµένης ενεργειακής του απόδοσης. Σηµαντικό είναι το γεγονός, ότι οι µονάδες φυσικού αερίου συγκριτικά σε όλους τους βιοµηχανικούς τοµείς παρέχουν υψηλότερο βαθµό απόδοσης, απαιτούν χαµηλότερο κόστος επένδυσης, έχουν χαµηλότερο λειτουργικό κόστος, απαιτούν µικρότερο χρόνο κατασκευής, ενώ συντριπτική είναι και η υπεροχή τους από πλευράς περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Τέλος οι µονάδες φυσικού αερίου εµφανίζουν και χωροταξικά πλεονεκτήµατα, λόγω απαίτησης µικρότερης έκτασης για την εγκατάστασή τους. Σε άµεση επιβεβαίωση των προαναφερθέντων, η ΕΗ έχει αποφασίσει από κοινού µε το υπ. Ανάπτυξης την εισαγωγή φυσικού αερίου στο ενεργειακό ισοζύγιο της Κρήτης για την κάλυψη των αναγκών ηλεκτροπαραγωγής, αλλά και για την εξάλειψη των κινδύνων που προκαλούν στο περιβάλλον και στη δηµόσια υγεία τα ρυπογόνα εργοστάσια στα Λινοπεράµατα Ηρακλείου και στην Ξυλοκαµάρα Χανίων. Το φυσικό αέριο θα ενταχθεί στο ενεργειακό ισοζύγιο της Κρήτης µε την κατασκευή τερµατικού σταθµού υγροποιηµένου φυσικού αερίου στο βόρειο τµήµα του νησιού, στα όρια των νοµών Ρεθύµνου και Ηρακλείου. Με την ολοκλήρωση του έργου θα δροµολογηθεί η σταδιακή κατάργηση των µονάδων στα Λινοπεράµατα, ενώ παράλληλα η ΕΗ στοχεύει να θέσει εκτός λειτουργίας τρεις αεροστροβίλους παλιάς τεχνολογίας του εργοστασίου των Χανίων. Σύµφωνα µε µελέτη του πραγµατοποιήθηκε από το Ε.Μ.Π. το 2006, οι εκποµπές διοξειδίου του θείου και οξειδίου του αζώτου που προήλθαν από Ηλεκτροπαραγωγή στην Κρήτη κατά το έτος 2000, οπότε και δεν υπήρχε µονάδα παραγωγής, που να χρησιµοποιεί Φυσικό Αέριο, ανήλθαν σε τόνους και τόνους αντίστοιχα. Χωρίς την χρήση Φυσικού Αερίου για Ηλεκτροπαραγωγή, και µε δεδοµένη τη µελλοντική αύξηση στη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια στην Κρήτη, οι εκποµπές διοξειδίου του θείου για τα έτη 2010,2015 και 2020, εκτιµάται ότι θα ανέλθουν σε 4.433, και τόνους αντίστοιχα. Οι δε εκποµπές οξειδίου του αζώτου εκτιµάται ότι θα ανέλθουν σε 5.714, και 7314 τόνους στα αντίστοιχα έτη ΜΕ ΤΟ ΝΕΟ ΣΤΑΘΜΟ ΦΑ ΕΚΠΟΜΠΕΣ SO 2 ΕΤΗΣΙΩΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΝΟ Χ ΕΤΗΣΙΩΣ ΧΩΡΙΣ ΤΟ ΝΕΟ ΣΤΑΘΜΟ ΦΑ ΕΚΠΟΜΠΕΣ SO 2 ΕΤΗΣΙΩΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΝΟ Χ ΕΤΗΣΙΩΣ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΕΣ SO 2 ΕΤΗΣΙΩΣ 0-81% -82% -87% ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΝΟ Χ ΕΤΗΣΙΩΣ 0-31% -40% -44% Πίνακας 3. Εκτίµηση περιβαλλοντικού οφέλους από τη νέα µονάδα ηλεκτροπαραγωγής µε αέριο στην Κρήτη Η µείωση των εν λόγω µεγεθών µε την κατασκευή νέας µονάδας παραγωγής, µε χρήση Φυσικού Αερίου, είναι σηµαντικότατη. Οι εκποµπές οξειδίου του αζώτου εκτιµάται ότι θα ανέλθουν σε 3.922, και τόνους για τα έτη 2010,2015 και 2020 αντίστοιχα. Προκύπτει δηλαδή µία ποσοτική βελτίωση της τάξεως του 31, 40 και 44 % για τα αντίστοιχα έτη, σε σχέση µε την περίπτωση όπου η ΕΗ δεν είχε τη δυνατότητα χρήσης Φυσικού Αερίου στην Κρήτη.

10 Μεγαλύτερη ακόµα µείωση προκύπτει στις εκποµπές διοξειδίου του θείου. Εκτιµάται ότι µε την χρήση Αερίου, οι εκποµπές διοξειδίου του θείου θα ανέλθουν σε 823, 787 και 724 τόνους αντίστοιχα για τα έτη 2010, 2015 και Η ποσοτική βελτίωση που παρουσιάζεται σε αυτή την περίπτωση αγγίζει το 81, 82 και 87 % για τα αντίστοιχα έτη. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Στη σηµερινή εποχή, η ενέργεια αναδεικνύεται σε παράγοντα κλειδί για την βιώσιµη ανάπτυξη, αλλά και τη σταθερότητα σε όλο τον πλανήτη. Η συνολική στροφή προς νέες και εναλλακτικές µορφές ενέργειας και η αξιοποίηση των πηγών της Ασίας για την εξασφάλιση ενεργειακής επάρκειας, αναδεικνύονται πλέον στη µεγαλύτερη παγκόσµια πρόκληση. Στο περιβάλλον αυτό, ο ιαχειριστής Εθνικού Συστήµατος Φυσικού Αερίου ( ΕΣΦΑ) αναλαµβάνει να οδηγήσει την Ελλάδα στο προσκήνιο της διεθνούς σκηνής, συνδέοντας το µέλλον της χώρας µας µε το καύσιµο του 21ου αιώνα. Το φυσικό αέριο. Ο ΕΣΦΑ ανήκει σε έναν σύγχρονο όµιλο εταιρειών, µε εξειδικευµένο ανθρώπινο δυναµικό και συσσωρεµένη γνώση, που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της ελεύθερης πλέον αγοράς, διεκδικεί κυρίαρχη θέση, δηµιουργεί τις προϋποθέσεις για την περαιτέρω διείσδυση του φυσικού αερίου σε όλους τους τοµείς της κατανάλωσης, αλλά και ανοίγει νέους ορίζοντες για την άσκηση της εθνικής ενεργειακής πολιτικής. Υλοποιώντας την Εθνική Ενεργειακή πολιτική, ο ΕΣΦΑ γίνεται ο ισχυρός µοχλός, που θα επιτρέψει στην Ελλάδα να αξιοποιήσει την κοµβική γεωπολιτική της θέση και να αναδειχθεί σε πρωταγωνιστή των ενεργειακών εξελίξεων, εξασφαλίζοντας παράλληλα ενεργειακή επάρκεια για τις µελλοντικές ανάγκες της χώρας µας. Φέρνοντας σταδιακά το φυσικό αέριο σε κάθε περιοχή της Ελλάδας, δίνει τη δυνατότητα σε όλο και περισσότερες ελληνικές βιοµηχανίες, επιχειρήσεις και νοικοκυριά να επωφεληθούν από τα πλεονεκτήµατα ενός φθηνού και καθαρού καυσίµου. Ενισχύει έτσι την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων και τις βοηθά να τοποθετηθούν µε καλύτερους όρους στο σύγχρονο περιβάλλον, επιτελώντας παράλληλα σηµαντικό κοινωνικό και περιβαλλοντολογικό έργο. Το φυσικό αέριο προσφέρει τη δυνατότητα εισαγωγής νέων τεχνολογιών αυξηµένης ενεργειακής απόδοσης σε πολλούς βιοµηχανικούς κλάδους. Παρέχει το κίνητρο για τον εκσυγχρονισµό του ενεργειακού εξοπλισµού των µονάδων και ενισχύει την παραγωγή ποιοτικά ανώτερων προϊόντων σε συγκεκριµένους τοµείς. Παρέχοντας την κατάλληλη τεχνογνωσία και προωθώντας παράλληλα την αεριοκίνηση οχηµάτων, Ο ΕΣΦΑ δίνει τη δυνατότητα για καλύτερες και λιγότερο ρυπογόνες µετακινήσεις, βελτιώνοντας την καθηµερινότητα µας, ειδικά στις πόλεις. Παράλληλα, µε την ανάπτυξη νέων, εναλλακτικών µορφών χρήσης του φυσικού αερίου, όπως στη γεωργία, δηµιουργεί τις προϋποθέσεις για την ευρύτερη αξιοποίηση των πλεονεκτηµάτων του. Τέλος, µε την ενεργειακή και κατασκευαστική της δραστηριότητα σε όλη τη χώρα, Ο ΕΣΦΑ δηµιουργεί θέσεις εργασίας και συµβάλει αποφασιστικά στην τόνωση της ελληνικής περιφέρειας. Στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, Ο ΕΣΦΑ µετατρέπει το φυσικό αέριο σε πηγή ζωής για τον άνθρωπο, για την κοινωνία, για το περιβάλλον.