Δημιουργία Ιστοσελίδας για προώθηση αγροτικών προϊόντων του Κτήματος Ευκαρπία

Transcript

1 ΑΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ Δημιουργία Ιστοσελίδας για προώθηση αγροτικών προϊόντων του Κτήματος Ευκαρπία ΠΤΥΧ ΙΑ ΚΗ ΕΡΓ ΑΣΙΑ Κέντρα Σοφοκλή (ΑΜ:Τ01737) Επιβλέπων: Δρ. Λιόλιος Νικόλαος ΛΑΡΙΣΑ 2014

2

3 «Εγώ ο Σοφοκλής Κέντρας, δηλώνω υπεύθυνα ότι η παρούσα Πτυχιακή Εργασία με τίτλο Δημιουργία Ιστοσελίδας για προώθηση αγροτικών προϊόντων του Κτήματος Ευκαρπία είναι δική μου και βεβαιώνω ότι: Σε όσες περιπτώσεις έχω συμβουλευτεί δημοσιευμένη εργασία τρίτων, αυτό επισημαίνεται με σχετική αναφορά στα επίμαχα σημεία. Σε όσες περιπτώσεις μεταφέρω λόγια τρίτων, αυτό επισημαίνεται με σχετική αναφορά στα επίμαχα σημεία. Με εξαίρεση τέτοιες περιπτώσεις, το υπόλοιπο κείμενο της πτυχιακής αποτελεί δική μου δουλειά. Αναφέρω ρητά όλες τις πηγές βοήθειας που χρησιμοποίησα. Σε περιπτώσεις που τμήματα της παρούσας πτυχιακής έγιναν από κοινού με τρίτους, α- ναφέρω ρητά ποια είναι η δική μου συνεισφορά και ποια των τρίτων. Γνωρίζω πως η λογοκλοπή αποτελεί σοβαρότατο παράπτωμα και είμαι ενήμερος(-η) για την επέλευση των νομίμων συνεπειών» Σοφοκλής Κέντρας

4 Εγκρίθηκε από την τριμελή εξεταστική επιτροπή Τόπος: Ημερομηνία: ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

5 Περίληψη Σήμερα για την κατασκευή ιστοσελίδων γίνεται όλο και μεγαλύτερη η χρήση Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου (ΣΔΠ, Content Management Systems, CMS),τα ο- ποία είναι διαδικτυακές εφαρμογές που επιτρέπουν την online τροποποίηση του περιεχομένου ενός δικτυακού τόπου. Ουσιαστικά πρόκειται για εργαλεία με τα οποία χρησιμοποιώντας έτοιμα κομμάτια κώδικα με δυνατότητα να προσαρμόζονται ο χρήστης μπορεί να κατασκευάσει ιστοσελίδες. Τέτοια είναι το Drupal, το Joomla καθώς και το Wordpress. Στα πλαίσια της παρούσας πτυχιακής θα ασχοληθούμε με το Joomla το οποίο θα χρησιμοποιήσουμε για την κατασκευή μιας ιστοσελίδες. Στα στάδια που θα ακολουθήσουν από την εγκατάσταση του Joomla εώς την ολοκλήρωση της ιστοσελίδας θα μας δοθεί η δυνατότητα να ανακαλύψουμε τις δυνατότητες του, τις τεχνολογίες που χρησιμοποιεί και τον τρόπο λειτουργίας του. -i-

6

7 Ευχαριστίες Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ευχαριστήσω το κύριο Νικόλαο Λιόλιο για την εμπιστοσύνη που μου έδειξε με την ανάθεση της εργασίας καθώς και την βοήθεια που μου παρείχε καθ όλη την διάρκεια της συγγραφής. Σοφοκλής Κέντρας -iii-

8

9 Περιεχόμενα ΠΕΡΙΛΗΨΗ...I ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ...III ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... V 1 ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Γέννηση του Διαδικτύου Το πρώτο δίκτυο Το διαδίκτυο σήμερα Τα πρωτόκολλα TCP/IP και UDP Υπηρεσίες του Διαδικτύου Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΙΣΤΟΣ Δημιουργία του Παγκόσμιου Ιστού Συστατικά μέρη του Παγκόσμιου Ιστού ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ΤΥΠΟΙ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΩΝ Γενική κατηγοριοποίηση ιστοσελίδων Ειδικευμένη κατηγοριοποίηση ιστοσελίδων ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΩΝ Κατασκευή custom ιστοσελίδων Κατασκευή ιστοσελίδων με την χρήση Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου(CMS) ΓΛΩΣΣΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΩΝ HTML CSS PHP MySQL v-

10 2.3.5 PHPMyAdmin APACHE HTTP SERVER ΤΟ JOOMLA ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ JOOMLA ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΤΟ JOOMLA ΔΟΜΗ ΤΟΥ JOOMLA ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ JOOMLA ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ JOOMLA ΚΥΡΙΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ JOOMLA ΕΠΙΠΕΔΑ ΧΡΗΣΤΩΝ SEO SEARCH ENGINE OPTIMIZATION ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ JOOMLA ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΠΙΚΟΥ SERVER XAMPP Τι είναι το Xampp Βήματα εγκατάστασης του Xammp ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ JOOMLA ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ vi-

11 ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΚΤΗΜΑ ΕΥΚΑΡΠΙΑ Δομή της ιστοσελίδας ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ Προσθήκη πτροτύπου Προσθήκη και διαχείριση Αρχείων vii-

12 5.2.3 Προσθήκη-επεξεργασία Εφαρμογών, Ενθεμάτων και Προσθέτων Προσθήκη Άρθρων Δημιουργία Μενού To Global Configuration ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ viii-

13 1 Γνωριμία με το Διαδίκτυο 1.1 Το Διαδίκτυο Γέννηση του Διαδικτύου Όλα ξεκίνησαν στην Αμερική και συγκεκριμένα στον αμερικανικό στρατό όταν κατά την διάρκεια του ψυχρού πολέμου γεννήθηκε η ανάγκη να δημιουργηθεί ένα δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών σε μικρό χρονικό διάστημα Το πρώτο δίκτυο Το πρώτο δίκτυο που κατασκευάστηκε είχε τη ονομασία ARPANET.Αποτελούνταν αρχικά από τέσσερις ηλεκτρονικούς υπολογιστές οι οποίοι ήταν του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα, του πανεπιστημίου στη Γιούτα και το SRI του Στάφορντ. Η ταχύτητα η οποία επιτεύχθηκε για την ανταλλαγή πληροφοριών ήταν της τάξεως των 50 kbps. Αργότερα προστέθηκαν στο υπάρχων δίκτυο και άλλοι υπολογιστές φτάνοντας το 1972 τους 23.Αποτέλεσμα αυτής της αύξησης ήταν η δημιουργία νέων λειτουργιών μεταξύ των συνδεδεμένων υπολογιστών όπως αυτή του ηλεκτρονικό ταχυδρομείου Το διαδίκτυο σήμερα Σήμερα με τον όρο διαδίκτυο ή όπως συνηθίζεται να συναντιέται με τον αγγλικό όρο Internet ο οποίος προέρχεται από τις λέξεις International Network αναφερόμαστε σε ένα αρκετά μεγάλο αριθμό ηλεκτρονικών υπολογιστών, καθώς επίσης πλέον και σε άλλες ηλεκτρονικές συσκευές, που είναι διασκορπισμένες σε όλο τον πλανήτη και μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους ανταλλάσοντας δεδομένα. Για να μπορέσει να υπάρξει σωστή επικοινωνία μεταξύ των συσκευών άρα και σωστή ανταλλαγή δεδομένων πρέπει να υπάρχουν κανόνες. Οι κανόνες αυτοί ονομάζονται πρωτόκολλα επικοινωνίας. Τα δύο σημαντικότερα που χρησιμοποιούνται στο διαδίκτυο είναι το TCP/IP και το UDP. -9-

14 1.1.4 Τα πρωτόκολλα TCP/IP και UDP Όταν θέλουν να επικοινωνήσουν δύο ή περισσότεροι ηλεκτρονικοί υπολογιστές θα πρέπει να ανταλλάξουν δεδομένα. Αυτά τα δεδομένα για να μεταφερθούν στο δίκτυο χωρίζονται σε μικρότερου όγκου κομμάτια τα οποία ονομάζονται πακέτα. Σκοπός των πρωτοκόλλων TCP/IP και UDP είναι να θέτουν τους κανόνες αλλά και τους τρόπους ώστε τα πακέτα να φτάνουν σωστά από τον αποστολέα στο παραλήπτη. Το TCP/IP προέρχεται από τα αρχικά των λέξεων Transmission Control Protocol/Internet Protocol (Πρωτόκολλο Ελέγχου Μετάδοσης και πρωτόκολλο του Internet). Κατά την εφαρμογή αυτού του πρωτοκόλλου γίνεται σύζευξη μεταξύ του α- ποστολέα και του παραλήπτη. Όσο διαρκεί η σύζευξη τα πακέτα που αποστέλλονται αποκτούν έναν αριθμό ώστε όταν φτάσουν στον παραλήπτη να γνωρίζει την σειρά τους. Αν υπάρξει σφάλμα κατά την μεταφορά τότε ο αποστολέας θα κληθεί να ξαναστείλει τα πακέτα από το σημείου του λάθους και μετά. Κατά την εφαρμογή του πρωτοκόλλου UDP - User Datagram Protocol, τα πακέτα μεταδίδονται από την αποστολέα προς πολλούς παραλήπτες χωρίς να εξετάζετε αν κατά την αποστολή υπήρξαν σφάλματα και δεν παραδόθηκαν όλα τα πακέτα στους παραλήπτες Υπηρεσίες του Διαδικτύου Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο( ) Πρωτοεμφανίστηκε το 1972 ως ένα απλό μήνυμα κειμένου. Από τότε έχουν αλλάξει πολλά. Πλέον με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο εκτός από κείμενο αποστέλλονται εικόνες, αρχεία, βίντεο και αρχεία ήχου. Τα πρωτόκολλα που χρησιμοποιούνται στην αποστολή και λήψη μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είναι το POP3,SMTP και το IMAP. Απομακρυσμένη Πρόσβαση(Telnet) Χρησιμοποιώντας μια γκάμα προγραμμάτων όπως είναι το telnet, το SSH(Secure Shell) και άλλα ο χρήστης μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές αλλά και σε συσκευές δικτύου από μεγάλη απόσταση χωρίς να έχει φυσική πρόσβαση στη συσκευή. -10-

15 Μεταφορά Αρχείων(FTP) Με τη βοήθεια του File Transfer Protocol (Πρωτόκολλο Μεταφοράς Αρχείων) δίνεται η δυνατότητα σε απομακρυσμένους υπολογιστές να έχουν πρόσβαση σε ένα κεντρικό server στον οποίο μπορεί ο καθένας να αποθηκεύει αρχεία όπως εικόνες έγγραφα και άλλα. Ακόμη μια λειτουργία του FTP είναι η απομακρυσμένη χρήση ενός υπολογιστή από κάποιον άλλο που ανήκει στο ίδιο δίκτυο. 1.2 Ο Παγκόσμιος Ιστός Με τον όρο Παγκόσμιος Ιστός αναφερόμαστε στο σύνολο των υπολογιστών αλλά και στο σύνολο των δικτύων στα οποία αυτοί είναι συνδεδεμένοι σε παγκόσμιο επίπεδο οι οποίοι επικοινωνούν χρησιμοποιώντας τo πρωτόκολλο http Δημιουργία του Παγκόσμιου Ιστού Το 1989 στις εγκαταστάσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Πυρηνικών Ερευνών ο Βρετανός Τιμ Μπέρνερς Λη είχε την ιδέα της δημιουργίας ενός δικτύου στο οποίο ο καθένας θα μπορεί να ανταλλάσει πληροφορίες με άτομα από όλο τον κόσμο. Το όνομα που έδωσε στην εφεύρεση αυτή ήταν World Wide Web ή όπως είναι πιο γνωστό WWW. Η μεταφορά των πληροφοριών στον Παγκόσμιο Ιστό πραγματοποιείται με την βοήθεια του πρωτοκόλλου Hypertext Transfer Protocol(HTTP) Συστατικά μέρη του Παγκόσμιου Ιστού Υπερκείμενο(hypertext) Με τον όρο υπερκείμενο αναφερόμαστε στην χρήση λέξεων, φράσεων ή ακόμη και ολόκληρου κειμένου με δυνατότητα σύνδεσης με αρχεία κείμενου, εικόνας, ήχου ή και βίντεο. Αυτή η σύνδεση επιτυγχάνεται με τη χρήση των υπερσυνδέσμων (hyperlinks). Ιστοσελίδα και Ιστότοπος Ιστοσελίδα είναι ένα σύνολο από υπερκείμενα, εικόνες, ήχου, βίντεο αλλά και επιπλέον γραφικών που μας παρέχουν πληροφορίες. Ένα σύνολο από πολλές ιστοσελίδες με ίδιο περιεχόμενο αποτελούν τον ιστότοπο. -11-

16 Διακομιστής Ιστού Ο διακομιστής ιστού ή web server είναι ένας κεντρικός υπολογιστής με εγκατεστημένο ειδικό λογισμικό στον οποίο είναι αποθηκευμένες όλες οι ιστοσελίδες. Έτσι κάθε φορά που θέλουμε να επισκεφτούμε μια ιστοσελίδα ουσιαστικά επικοινωνούμε με αυτών τον υπολογιστή. Πρόγραμμα Περιήγησης Το πρόγραμμα περιήγησης γνωστό και ως web browser χρησιμοποιείται από τους χρήστες του διαδικτύου ώστε να μπορούν να επισκέπτονται μια ιστοσελίδα. Οι γνωστότεροι web browser είναι ο Internet Explorer, ο Firefox και ο Chrome. 2 Ιστοσελίδες 2.1 Τύποι ιστοσελίδων Στις μέρες μας λόγω της αύξησης της χρήσης του internet και της ανάγκης των ανθρώπων να πραγματοποιούν τις καθημερινές τους ανάγκες μέσω του internet είχε ως αποτέλεσμα να εξελιχθούν οι ιστοσελίδες. Ενώ αρχικά το περιεχόμενο τους αποτελούνταν μόνο από κείμενο και μερικές φωτογραφίες πλέον έχουν εμπλουτιστεί με τεχνολογίες που καλύπτουν σχεδόν όλες τις ανάγκες των χρηστών του internet. Για το λόγω αυτό δημιουργήθηκαν κατηγορίες γενικού περιεχομένου ανάλογα με τον σκοπό τις κάθε ιστοσελίδας Γενική κατηγοριοποίηση ιστοσελίδων Στατικές ιστοσελίδες Με τον όρο στατική ιστοσελίδα αναφερόμαστε σε εκείνες τις ιστοσελίδες το περιεχόμενο των οποίων δεν αλλάζει συχνά ή και καθόλου και αυτές οι αλλαγές δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν από τον ιδιοκτήτη της ιστοσελίδας αλλά πραγματοποιούνται από τον προγραμματιστή που την έφτιαξε. Το περιεχόμενο αυτού του τύπου ιστοσελίδων -12-

17 είναι κυρίως κείμενο μαζί με μερικές φωτογραφίες και βίντεο. Η χρήση στατικών ιστοσελίδων έχει αρκετά πλεονεκτήματα όπως : Δεν χρειάζονται προγραμματιστικές δεξιότητες για να δημιουργήσει κάποιος μια στατική ιστοσελίδα. Έχουν χαμηλό κόστος κατασκευής Μπορούν να κατασκευαστούν σε μικρό χρονικό λόγω τις απλότητας τους Για την φιλοξενία μιας στατικής ιστοσελίδας απαιτείται λιγότερος αποθηκευτικός χώρος στον εξυπηρετητή κάτι που ισοδυναμεί με μικρότερο κόστος για την φιλοξενία. Δεν χρειάζεται ειδικό λογισμικό στον εξυπηρετητή ιστοσελίδων για την δημοσίευση στατικών σελίδων. Εκτός από πλεονεκτήματα η χρήση στατικών ιστοσελίδων έχει και αρκετά μειονεκτήματα όπως: Υστερούν τεχνολογικά Απαιτείτε η παρέμβαση εξειδικευμένου ατόμου για να αλλαχθεί το παραμικρό στην ιστοσελίδα Η διαχείριση μεγάλου αριθμού στατικών ιστοσελίδων δεν είναι εύκολη χωρίς αυτόματα εργαλεία Δυναμικές ιστοσελίδες Δυναμική ιστοσελίδα (ονομάζουμε μια ιστοσελίδα, το περιεχόμενο της οποίας, δημιουργείται δυναμικά από ένα σενάριο εντολών, το οποίο είτε εκτελείται τοπικά στον φυλλομετρητή του χρήστη είτε στο εξυπηρετητή ιστοσελίδων είτε και στον χρήστη και στον εξυπηρετητή. Οι δυναμικές ιστοσελίδες είναι ουσιαστικά ολόκληρες εφαρμογές που χρειάζονται μια βάση δεδομένων για να λειτουργήσουν, μέσα στην οποία αποθηκεύονται όλα τα δεδομένα. Οι δυναμικές ιστοσελίδες αποτελούν το δομικό στοιχείο της νέας γενιάς του παγκόσμιου ιστού όπου η αλληλεπίδραση με τον χρήστη θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό. Η δυναμική ιστοσελίδα παρέχει τη δυνατότητα πλήρους διαχείρισης των περιεχομένων της μέσα από ένα απλό περιβάλλον διαχείρισης, φιλικότητα στις μηχανές αναζήτησης, ευελιξία και επεκτασιμότητα. Η χρήση βάσης δεδομένων στις δυναμικές ιστοσελίδες, είναι αυτή που μας επιτρέπει την εύκολη προσθαφαίρεση περιεχομένου, καθώς δεν απαιτείται να επεξεργάζεται -13-

18 κανείς κάθε φορά την ίδια την ιστοσελίδα, όπως συμβαίνει με τις στατικές ιστοσελίδες, αλλά απλά να διαχειρίζεται έμμεσα το περιεχόμενο στη βάση δεδομένων. Πλεονεκτήματα των δυναμικών ιστοσελίδων είναι: Η δυναμική ιστοσελίδα επιτρέπει τον διαχειριστή της, μέσω ενός απλού και εύχρηστου περιβάλλοντος διαχείρισης, να τροποποιήσει εύκολα και γρήγορα τα περιεχόμενά της. Η δυναμική ιστοσελίδα έχει μηδενικό κόστος συντήρησης ανανέωσης μιας και δεν χρειάζεται, όπως στη στατική ιστοσελίδα κάποιο εξειδικευμένο άτομο να πραγματοποιεί τις αλλαγές Δεν υπάρχουν περιορισμοί στον όγκο που μπορεί να αποκτήσει ένας ιστότοπος. Διαδεδομένη τεχνογνωσία, σε παγκόσμιο επίπεδο, αφού οι πλατφόρμες που χρησιμοποιούνται συνήθως είναι ανοιχτού κώδικα. Τα μειονεκτήματα των δυναμικών ιστοσελίδων είναι: Πιο χρονοβόρα και ακριβή η ανάπτυξή της. Μια δυναμική ιστοσελίδα, λόγω της βάσεως δεδομένων και του όγκου των περιεχομένων, συνήθως χρειάζεται περισσότερο αποθηκευτικό χώρο στον εξυπηρετητή ιστοσελίδων. Δυσκολότερη αντιμετώπιση προβλημάτων και τεχνικών δυσκολιών Ειδικευμένη κατηγοριοποίηση ιστοσελίδων Ηλεκτρονικό κατάστημα (e-shop) Είναι ένας τύπος ιστοσελίδας που κύριος σκοπός του είναι η προώθηση και η πώληση των προϊόντων μιας επιχείρησης, μέσω τις οποίας ο υποψήφιος πελάτης μπορεί να πραγματοποιήσει άμεσα τις αγορές του από οποιοδήποτε σημείο βρίσκεται. Blog Αυτός ο τύπος χρησιμοποιείτε κυρίως από άτομα τα οποία θέλουν να προωθήσουν μια συζήτηση ή να αναμεταδώσουν ένα άρθρο. Δεν απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις πληροφορικής για την δημιουργία και την συντήρηση ενός blog διότι υπάρχουν έτοιμα πρότυπα στο διαδίκτυο. -14-

19 Ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης(social networks) Με τον όρο Ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης εννοούμε ιστοσελίδες όπου ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει το δικό του προφίλ με εικόνες και πληροφορίες και να έρθει σε εικονική επαφή με άλλους ανθρώπους της ιστοσελίδας, να μιλήσει, να παίξει παιχνίδια και επικοινωνήσει με κάθε μέσο. Από τις πιο γνωστές αυτού του είδους ιστοσελίδας είναι το Facebook και το Twitter. Ειδησεογραφικές Ιστοσελίδες Οι ειδησεογραφικές ιστοσελίδες παρουσιάζουν νέα με άρθρα και εικόνες όπως μια κοινή εφημερίδα ή περιοδικό και πλέον μεγάλη ειδησεογραφικοί οργανισμοί έχουν καταργήσει την έντυπη μορφή και ενημερώνουν τους αναγνώστες μόνο μέσω ιστοσελίδων Portal Οι ιστοσελίδες αυτού του τύπου συγκεντρώνουν πληροφορίες για πολλά αντικείμενα όπως αθλητικές και πολιτικές ειδήσεις πληροφορίες για διασκέδαση καθώς επίσης περιέχει εφαρμογές αναζήτησης παιχνίδια και πολλά άλλα. 2.2 Κατασκευή ιστοσελίδων Η κατασκευή μιας ιστοσελίδας μπορεί να πραγματοποιηθεί κυρίως με δύο τρόπους. Ο πρώτος είναι η κατασκευή custom ιστοσελίδων και ο δεύτερος με την χρήση Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου του οποίους θα αναλύσουμε παρακάτω Κατασκευή custom ιστοσελίδων Custom είναι ο τύπος ιστοσελίδας που έχει κατασκευαστεί από το μηδέν τόσο σχεδιαστικά όσο και προγραμματιστικά ώστε να εξυπηρετεί ακριβώς τις ανάγκες του εκάστοτε πελάτη. Για την κατασκευή αυτού του τύπου ιστοσελίδων γίνεται κυρίως χρήση των γλωσσών προγραμματισμού HTML και PHP αλλά και κατάλληλων εργαλείων ό- πως το Dreamweaver το Notepad++ και άλλων. -15-

20 Χαρακτηριστικά custom ιστοσελίδων Μοναδικός σχεδιασμός Η σχεδίαση τις σελίδας είναι μοναδική και δεν μοιάζει με καμία άλλη ιστοσελίδα και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η σελίδα δημιουργήθηκε από το μηδέν και βάση των προδιαγραφών που θέτονται κάθε φορά από τον εκάστοτε που επιθυμεί να αποκτήσει μια ιστοσελίδα. Ευχρηστία Ένα ακόμη σημαντικό χαρακτηριστικό των custom ιστοσελίδων είναι η δυνατότητα δημιουργίας του σκελετού της ιστοσελίδας δηλαδή σε πια θέση στην ιστοσελίδα μπορεί να τοποθετηθεί το οτιδήποτε και πως είναι οργανωμένη η πληροφορία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, ειδικά σε μεγάλης έκτασης έργα, η ιστοσελίδα να μπορεί να χρησιμοποιηθεί εύκολα από τον εκάστοτε χρήστη. Ταχύτητα Για να φορτώσει μια custom ιστοσελίδα σε ένα περιηγητή απαιτείται λιγότερος χρόνος συγκριτικά με ιστοσελίδα κατασκευασμένη με άλλο τρόπο. Αυτό οφείλεται στη εκτέλεση μικρότερων κομματιών κώδικα για την κάλυψη των αναγκών μας και στη μη ύπαρξη περιττών λειτουργιών στην ιστοσελίδα. Επεκτασιμότητα Κατά τη διάρκεια ζωής της μια ιστοσελίδα θα χρειαστεί να υποστεί αλλαγές είτε στο περιεχόμενο είτε στα γραφικά της και στις λειτουργίες της. Όλες αυτές οι αλλαγές μπορούν να πραγματοποιηθούν με ευκολία από τον δημιουργό της ιστοσελίδας διότι όλη η δομή της είναι γνωστή Κατασκευή ιστοσελίδων με την χρήση Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου(CMS) -16-

21 Τι είναι το Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου Με τον όρο Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου ή Content Management Systems (CMS) όπως είναι κυρίως γνωστός αναφερόμαστε σε εκείνες της εφαρμογές που επιτρέπουν στον χρήστη μιας ιστοσελίδας να διαχειρίζεται το περιεχόμενό της όπως κείμενα, εικόνες, πίνακες καθώς και άλλα με την χρήση ενός κειμενογράφου. Αυτές οι αλλαγές μπορούν να επιτευχθούν από οποιονδήποτε ηλεκτρονικό υπολογιστή συνδεδεμένο στο Διαδίκτυο αρκεί να είναι εγκατεστημένο ένα πρόγραμμα φυλλομετρητή ιστοσελίδων. Η όλη διαδικασία μπορεί να πραγματοποιηθεί από άτομα που έχουν βασικές γνώσεις των προγραμμάτων επεξεργασίας κειμένου και όχι απαραίτητα από προγραμματιστές κάτι που καθιστά τα Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου ως ένα από τα πιο χρήσιμα εργαλεία για την επεξεργασία των ιστοσελίδων. Χαρακτηριστικά των Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου Γρήγορη ενημέρωση, διαχείριση και αρχειοθέτηση του περιεχομένου του δικτυακού τόπου Ταυτόχρονη ενημέρωση από πολλούς χρήστες και διαφορετικούς υπολογιστές Δεν απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις από τους διαχειριστές Εύκολη χρήση και άμεση γνώση του τελικού αποτελέσματος, όπως γίνεται με τους γνωστούς κειμενογράφους Δυνατότητα αναζήτησης του περιεχομένου που καταχωρείται και αυτόματη δημιουργία αρχείου Ασφάλεια και προστασία του σχεδιασμού του site από λανθασμένες ενέργειες, που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν προβλήματα στην εμφάνισή του Διαχωρισμός του περιεχομένου από το σχεδιασμό και την πλοήγηση του δικτυακού τόπου Αλλαγή σχεδιασμού ή τρόπου πλοήγησης χωρίς να είναι απαραίτητη η ενημέρωση όλων των σελίδων από τον ίδιο το χρήστη Αυτόματη δημιουργία των συνδέσμων μεταξύ των σελίδων και αποφυγή προβλημάτων ανύπαρκτων σελίδων (404 error pages) -17-

22 Μικρότερος φόρτος στον εξυπηρετητή (server) και χρήση λιγότερου χώρου, αφού δεν υπάρχουν πολλές επαναλαμβανόμενες στατικές σελίδες, από τη στιγμή που η ανάπτυξη των σελίδων γίνεται δυναμικά Όλο το περιεχόμενο καταχωρείται στην/στις βάσεις δεδομένων, τις οποίες μπορούμε πιο εύκολα και γρήγορα να τις προστατεύσουμε τηρώντας αντίγραφα ασφαλείας Εύκολη προσθήκη περιεχομένου στον εκάστοτε ιστότοπο από οποιονδήποτε υπολογιστή διαθέτει σύνδεση στο διαδίκτυο με απλή πληκτρολόγηση και μορφοποίηση του κειμένου, μεταφόρτωση των φωτογραφιών και άμεση δημοσίευση. Δυνατότητα συνεργασίας με όσους μπορούν να συμβάλουν στην επεξεργασία του περιεχομένου από οποιονδήποτε υπολογιστή με σύνδεση στο διαδίκτυο και με καθορισμό του πλαισίου των αρμοδιοτήτων τους. Δημοσίευση απεριόριστων σελίδων, χωρίς περιορισμό καθώς επίσης δυνατότητα αναζήτησης και αρχειοθέτησης όλου του περιεχομένου. Ενσωματωμένη υποστήριξη διαφημιστικών banners για προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών καθώς και υποστήριξη RSS feeds. Υποστηρίξει εκατοντάδων πρόσθετων εφαρμογών (extensions) που επεκτείνουν τη λειτουργικότητα του όπως forum, photo galleries, βιβλιοθήκες αρχείων, βιβλία επισκεπτών και φόρμες επικοινωνίας. Χρήσεις των Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου Αποτέλεσμα της εύκολης αλλαγής και ενημέρωσης των ιστοσελίδων οι οποίες είναι κατασκευασμένες με κάποιο Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου είναι η χρησιμοποίηση τους κυρίως σε ιστοσελίδες : Ειδησεογραφικού περιεχομένου Δικτυακές Πύλες Ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες Ηλεκτρονικά καταστήματα Δελτία τύπου Διαφημίσεις Εταιρικές ιστοσελίδες -18-

23 Κατηγορίες Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου Υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου Enterprise CMS Component CMS Web CMS Enterprise CMS (ECM) Το Enterprise CMS είναι οι στρατηγικές, οι μέθοδοι και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για τη συλλογή, τη διαχείριση,την αποθήκευση,τη διατήρηση και τον διαμερισμό του υλικού και των εγγράφων σχετικά με τις οργανωτικές διαδικασίες μια επιχείρησης ή ενός οργανισμού. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι το ECM να είναι υπεύθυνο για την διαχείριση των πληροφοριών σε ολόκληρη την επιχείρηση ή τον οργανισμό είτε πρόκειται για έγγραφα σε χαρτί είτε για ψηφιακά έγγραφα. Μερικά από τα πιο γνωστά ECM είναι : Mognolia Liferay DNN AxCMS.net Component CMS (CCMS) Το Component CMS είναι ένας τύπος Συστήματος Διαχείρισης Περιεχομένου ο ο- ποίος διαχειρίζεται το περιεχόμενο σε σπυρωτό επίπεδο,component, περιεχομένων παρά σε επίπεδο εγγράφου. Αποτέλεσμα αυτής της τεχνικής είναι το περιεχόμενο διασπάτε σε μικρότερα κομμάτια όπως μια λέξη, μια εικόνα ή ένας σύνδεσμος. Πλεονεκτήματα της διαχείρισης του περιεχομένου σε σπυρωτό επίπεδο είναι: Μεγαλύτερη συνοχή και την ακρίβεια Μείωση του κόστους συντήρησης Μειωμένο κόστος παράδοσης Μειωμένο κόστος μετάφρασης Κάθε component αποθηκεύετε μια φορά στο CMS παρέχοντας μια μοναδική και ασφαλής πηγή περιεχομένων. Για παράδειγμα αρκεί μια αποθήκευση του λογότυπου -19-

24 μια εταιρίας έτσι ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί όσες φορές χρειασθεί. Η χρήση του Content CMS έχει ως οφέλη: Έκδοση και τον έλεγχο των εγγράφων και το περιεχόμενο - επαναχρησιμοποιούνται ή όχι Έλεγχος για επιπτώσεις στα επαναχρησιμοποιούμενα περιεχόμενα από αλλαγές που ενδέχεται να πραγματοποιηθούν Βελτιωμένη συνεργασία και αυτοματισμό με ροές εργασίας Ευκολία στην συντήρηση του περιεχομένου Web CMS (WCMS) Το Web CMS είναι ένα πρόγραμμα συντήρησης, ελέγχου, αλλαγής και επανασχεδίασης του περιεχομένου μιας ιστοσελίδας που είναι συνήθως αποθηκευμένο σε μια βάση δεδομένων και είναι γραμμένο σε γλώσσα προγραμματισμού XML ή.νετ. Όλες αυτές οι αλλαγές μπορούν να πραγματοποιηθούν από χρήστες χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις προγραμματισμού αλλά με την χρήση ενός φυλλομετρητή ιστοσελίδων. Πρωτοεμφανίστηκε όταν γεννήθηκε στις επιχειρήσεις η ανάγκη για καλύτερη και ευκολότερη διαχείριση τόσο τον ενδοεταιρικών όσο και των γενικών ιστοσελίδων. Πλέον στο Web CMS χρησιμοποιούνται στοιχεία του Web 2.0 όπως λειτουργίες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, λειτουργίες RSS καθώς και πολλά άλλα. Οι τύποι ιστοσελίδων που για τους οποίου ενδείκνυται η χρήση του Web CMS για την κατασκευή τους είναι : Προσωπικές Εταιρικές Ενημερωτικές Κοινωνικής δικτύωσης Ηλεκτρονικά καταστήματα Εκπαιδευτικού περιεχομένου Οι δυνατότητες και τα χαρακτηριστικά ενός Web CMS : Επιτρέπετε η δημιουργία ενός θέματος (template) και η εφαρμογή του σε όλο το περιεχόμενο της ιστοσελίδας είτε αυτό είναι νέο είτε υπάρχει ήδη μέσω κεντρικής διαχείρισης. -20-

25 Παρέχετε η δυνατότητα δημιουργίας ομάδων με διαφορετικά δικαιώματα η καθεμία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ένα μέρος το περιεχομένου της ιστοσελίδας να είναι ορατό μόνο από συγκεκριμένους χρήστες. Η αλλαγή του περιεχομένου γίνεται εύκολα και γρήγορα χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις προγραμματισμού με την χρήση κειμενογράφου. Αρκετά από τα υπάρχοντα Web CMS μπορούν να επεκτείνουν τις λειτουργίες τους με την χρήση έτοιμων εργαλείων τα γνωστά και ως plug-in και modules Το περιεχόμενο μιας ιστοσελίδας μπορεί να είναι διαθέσιμο σε παραπάνω από μία γλώσσες. Κατηγοριοποίηση του περιεχομένου για την ευκολότερη διαχείρισή του. Η ενημέρωση του δικτυακού τόπου γίνεται άμεσα και από πολλούς χρήστες. Ο κάθε χρήστης ωστόσο έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί ταυτόχρονα τα δεδομένα που εισάγουν άλλοι χρήστες. Παρέχει τη δυνατότητα δημιουργίας μενού μενού, υπομενού και εφαρμόζει μορφοποιήσεις σε όλες τις σελίδες. Η χρήση Web CMS έχει αρκετά πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα. Τα πλεονεκτήματα είναι: Η απόκτηση του CMS είναι χαμηλού κόστους ή ακόμη και δωρεάν. Εξαιτίας της ομοιότητας των εργαλείων διαχείρισης περιεχομένου όλων των Web CMS η παραμετροποίηση τους γίνεται αρκετά εύκολα. Είναι απλά στη χρήση. Διαθέτουν μηχανισμούς για να ελέγχουν πως θα δημοσιευθεί το περιεχόμενο, πότε θα δημοσιευθεί και από ποιον. Βοηθούν στο να εμφανίζετε μια ιστοσελίδα σε καλή θέση στις μηχανές αναζήτησης Τα μειονεκτήματα από την χρήση Web CMS: Τα μεγάλα έκτασης έργα που για την υλοποίηση τους χρησιμοποιείται ένα Web CMS έχουν αυξημένο κόστος διότι σε αρκετές περιπτώσεις η αγορά νέου software και hardware καθώς και εκπαίδευση του προσωπικού. Έχουν μεγάλο κόστος συντήρησης. -21-

26 Σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθούν προβλήματα με την απόδοση του Web CMS ιδιαίτερα σε μεγάλα έργα τα οποία οφείλονται στη μη ανανέωση του υλικού,στη κακή κατασκευή της βάσης δεδομένων αλλά και σε άλλους παράγοντες. Δημιουργούνται θέματα ασφάλειας καθώς το Web CMS είναι ευάλωτο σε επιθέσεις από hackers και μπορεί να παραβιαστεί εύκολα με αποτέλεσμα να γεννιέται η ανάγκη ύπαρξης και άλλων συστημάτων για την ασφάλεια. CMS Κλειστού Κώδικα Τα κλειστού κώδικα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου είναι δημιουργία μιας ομάδας προγραμματιστών και παρέχονται για χρήση έναντι αμοιβής. Στην αμοιβή συνήθως περιλαμβάνετε και η τεχνική υποστήριξη ως ένα βαθμό. Για περεταίρω συντήρηση και αναβάθμιση του συστήματος θα υπάρξουν οι ανάλογες χρεώσεις σε σχέση με το μέγεθος των αλλαγών. Η επιλογή ενός CMS κλειστού κώδικα για την ολοκλήρωση ενός έργου έχει ως πλεονέκτημα την καλύτερη ασφάλεια απέναντι σε επιθέσεις από hackers και αυτό οφείλετε στο γεγονός ότι ο κώδικας του έργου δεν διατίθεται στο ευρύ κοινό. Επίσης στα πλεονεκτήματα συμπεριλαμβάνετε και η υποστήριξη που παρέχετε από τον κατασκευαστή κατά την διάρκεια ζωής του έργου. Πρόβλημα με τη χρήση CMS κλειστού κώδικα προκύπτει αν γεννηθεί η ανάγκη να μεταφερθεί ένα υπάρχων έργο σε άλλη ομάδα προγραμματιστών. Τα πιο δημοφιλή CMS κλειστού κώδικα είναι: IBM Workplace Web Content Management Το Workplace Web Content Management της IBM έχει σκοπό να επιτύχει την δημιουργία κα ανάπτυξη του ψηφιακού περιεχομένου για χρήση σε όλα τα ηλεκτρονικά μέσα. Το λογισμικό δίνει τη δυνατότητα στον χρήστη να δημιουργήσει, να ελέγξει και να δημοσιεύσει το περιεχόμενο μιας ιστοσελίδας με την βοήθεια ενός φυλλομετρητή (browser) αλλά η διαχείριση της ιστοσελίδας παραμένει δουλεία τις ομάδας προγραμματιστών που την κατασκεύασε. Παράλληλα παρέχετε η δυνατότητα να κάθε χρήστης να έχει πρόσβαση σε προκαθορισμένη πληροφορία. Μερικές από τις λειτουργίες που παρέχει στους χρήστες το Workplace Web Content Management είναι οι παρακάτω: -22-

27 Παρέχει στον χρήστη τα κατάλληλα εργαλεία επεξεργασίας κειμένου έτσι ώστε να μην χρειάζονται ειδικοί τις πληροφορικής για την δημοσιοποίηση ενός άρθρου Γρήγορη δημιουργία ιστοσελίδας με τη χρήση εργαλείων κατασκευής ιστοσελίδων και τη χρήση θεμάτων πολλαπλού περιεχομένου Ύπαρξη λειτουργιών ώστε να θέτονται κανόνες κατά την δημιουργία ενός άρθρου πριν τη δημοσίευση Ενσωματώνετε στα ήδη υπάρχοντα συστήματα της επιχείρησης Jalios JCMS To σύστημα διαχείρισης περιεχομένου JCMS είναι δημιούργημα της γαλλικής εταιρίας Jalios. Πρόκειται για μια web-based εφαρμογή και έκανε την πρώτη της εμφάνιση το Όπως όλα τα CMS έτσι και το JCMS περιλαμβάνει και αυτό πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου, διαχείρισης περιεχομένου καθώς και όλα τα άλλα στοιχεία. Powerfront CMS Ακόμη ένα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου είναι το Powerfront της αυστραλέζικης εταιρίας Powerfront. Παρέχει ένα ASP-based και web-based κειμενογράφο με δυνατότητα προεπισκόπησης των εργασιών που έγιναν πριν να δημοσιευθεί ένα άρθρο. Το περιεχόμενο δημιουργείτε και αποθηκεύετε ως άρθρο ενημερώνοντας αυτόματα την ιστοσελίδα. Χαρακτηριστικά του Powerfront είναι η στοχευόμενη αποστολή μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, η χρήση τόσο σε δίκτυα intranet όσο και σε δίκτυα extranet, η ύπαρξη διαχειριστών, η χρήση του στο ηλεκτρονικό εμπόριο και ο έλεγχος των συναλλαγών. CMS Ανοιχτού Κώδικα Χρησιμοποιώντας τον όρο CMS ανοιχτού κώδικα αναφερόμαστε στο λογισμικό που παρέχετε από τα μέλη μη κερδοσκοπικών οργανισμών με τη δυνατότητα πρόσβασης και παραμετροποίησης του πηγαίου κώδικα. Τα μέλη αυτών των κοινοτήτων αναπτύσσουν και διανέμουν δωρεάν το λογισμικό. Για την εγκατάστασή του και τη χρήση του χρειάζονται βασικές γνώσεις και επίσης παρέχετε βοήθεια και από τις κοινότητες χρηστών και προγραμματιστών. Ακόμη μπορούν να επεκταθούν με την χρήση plug-in και components. -23-

28 Μερικά από τα θετικά χαρακτηριστικά της χρήσης συστημάτων διαχείρισης περιεχομένου ανοιχτού κώδικα είναι τα εξής: Εξαιτίας της ελεύθερης διανομής του λογισμικού το κόστος είναι αρκετά μικρό και εξαρτάτε κυρίως από το κόστος αγοράς αδειών για εμπορική χρήση. Αποτέλεσμα της δυνατότητας πρόσβασης και επεξεργασίας του πηγαίου κώδικα είναι η ευκολία προσαρμογής του CMS στις εκάστοτε απαιτήσεις. Η χρήση στην ανάπτυξη των CMS γλωσσών προγραμματισμού και εργαλείων ανάπτυξης ανοιχτού κώδικα διευρύνει Συνεργασία μεταξύ των οργανισμών που παράγουν ένα CMS για την βελτιστοποίηση του εφαρμόζοντας τεχνολογίες που έχουν αναπτυχθεί από τη μία στην άλλη. Άλλο ένα όφελος του ανοιχτού κώδικα είναι η εύκολη ενσωμάτωση των συστημάτων που παράγονται με αυτού του είδους συστήματα με τα ήδη υπάρχοντα συστήματα μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού Υποστήριξη από μια μεγάλη κοινότητα χρηστών και προγραμματιστών Πριν την χρήση για την κατασκευή του έργου μας μπορούμε να δοκιμάσουμε εκτενώς ένα CMS ανοιχτού κώδικα και αν τελικά ικανοποιεί τις ανάγκες μας να το χρησιμοποιήσουμε κάτι το οποίο δεν είναι εφικτό με τα συστήματα κλειστού κώδικα Τυχόν προβλήματα που δημιουργούνται κατά την χρήση ενός CMS ανοιχτού κώδικα μπορούν να επιλυθούν σχετικά γρήγορα είτε με την γνωστοποίηση του προβλήματος στην κοινότητα υποστήριξης του CMS είτε να το λύσει ο χρήστης από μόνος του εξαιτίας της πρόσβασης στον κώδικα του CMS. Εκτός από τα θετικά τα συστήματα ανοιχτού κώδικα έχουν και αρνητικά μερικά από τα οποία είναι τα παρακάτω: Παρόλο που το CMS είναι δωρεάν μπορεί να υπάρξουν χρεώσεις και αρκετές φορές αρκετά μεγάλες που έχουν να κάνουν με την υλοποίηση και τροποποίηση Πολλές φορές τα ανοιχτού κώδικα CMS δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή μεγάλων έργων -24-

29 Τα ανοιχτού κώδικα CMS πάσχουν από έλλειψη εμπορικής υποστήριξης γεγονός το οποίο δεν συμβαίνει στα κλειστού κώδικα CMS Φτωχή χρηστικότητα. Εστιάζεται περισσότερο στην τεχνική αρχιτεκτονική και σύνολο χαρακτηριστικών παρά στην εμπειρία του χρήστη Έλλειψη τεκμηρίωσης Δεν συνιστάται για επιχειρήσεις με πολύ υψηλές απαιτήσεις Έλλειψη ποιοτικής τεχνικής υποστήριξης σε ειδικές περιπτώσεις Μερικά από τα πιο γνωστά CMS ανοιχτού κώδικα είναι το Wordpress, το Drupal, το Joomla,το Xoops και το Plone. Wordpress Το Wordpress πρωτοεμφανίστηκε το 2003 ως αποτέλεσμα της συνεργασίας των Matt Mullenweg και Mike Little. Αποτελεί και αυτό ένα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου ανοιχτού κώδικα και μπορεί να αποκτηθεί δωρεάν. Έχει αναπτυχθεί με την χρήση των γλωσσών PHP και MySQL. Κατέχει το μεγαλύτερο τμήμα της αγοράς για την κατασκευή ιστότοπων. Το WordPress έχει ένα σύστημα προτύπων ιστού το οποίο χρησιμοποιεί έναν επεξεργαστή προτύπων. Οι χρήστες του μπορούν να αλλάζουν τη θέση διαφόρων στοιχείων του γραφικού περιβάλλοντος χωρίς να χρειάζεται να επεξεργάζονται κώδικα PHP ή HTML. Μπορούν επίσης να εγκαθιστούν και να αλλάζουν μεταξύ διαφόρων οπτικών θεμάτων. Μπορούν ακόμα να επεξεργαστούν τον κώδικα PHP και HTML στα οπτικά θέματα, προκειμένου να επιτύχουν προχωρημένες τροποποιήσεις. Χρησιμοποιείται κυρίως για την ανάπτυξη ιστότοπων τύπου blog εξαιτίας των πολύ καλών συστημάτων που έχει για την επεξεργασία των σχολίων που κάνουν οι επισκέπτες του ιστότοπου. Τα άρθρα έχουν χρονολογική ταξινόμηση. Το WordPress έχει επίσης δυνατότητα ενσωματωμένης διαχείρισης συνδέσμων, μόνιμους συνδέσμους οι οποίοι είναι φιλικοί προς τις μηχανές αναζήτησης, δυνατότητα ανάθεσης πολλαπλών κατηγοριών και υποκατηγοριών στα άρθρα, και υποστήριξη για ετικέτες στα άρθρα και τις σελίδες. Drupal Όλα ξεκίνησαν από τον Dries Buytaert ως μια εργασία με την οποία αυτός και οι φίλοι του θα μπορούσαν να ανταλλάζουν νέα και πληροφορίες. Έπειτα το 2001 το Drupal έγινε project ανοιχτού κώδικα με αποτέλεσμα σε μικρό χρονικό διάστημα κέντρισε το ενδιαφέρον αρκετών ανθρώπων οι οποίοι δημιούργησαν κοινότητες -25-

30 για την περεταίρω ανάπτυξη του. Το Drupal είναι ένα Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου ανοιχτού κώδικα γραμμένο σε php το οποίο σου επιτρέπει την παραμετροποίηση μιας ιστοσελίδας μέσω ενός προγράμματος περιήγησης (browser). Το Drupal χρησιμοποιεί βάσεις δεδομένων, όπως την MySQL αλλά και πολλές άλλες,για την αποθήκευση των περιεχομένων καθώς και των ρυθμίσεων. Ακόμη μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλα τα λειτουργικά συστήματα (Windows, Linux κ.ά.) αρκεί να υποστηρίζουν είτε τον Apache Server είτε τον Internet Information Services (IIS) είτε οποιονδήποτε άλλο αρκεί να μπορεί να υ- ποστηρίξει την γλώσσα προγραμματισμού PHP. Ένα επιπλέον σημαντικό χαρακτηριστικό του συστήματος είναι η χρήση έτοιμου και δωρεάν υλικού το οποίο μπορεί να είναι θέματα αλλά και modules για τα οποία θα μιλήσουμε στη συνέχεια. XOOPS Το XOOPS είναι και αυτό ένα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου ανοιχτού κώδικα και μπορεί να αποκτηθεί δωρεάν. Είναι γραμμένο σε PHP και δίνει την δυνατότητα στους χρήστες να το παραμετροποιήσουν και να το προσαρμόσουν στις ανάγκες τους. Το XOOPS είναι τα αρχικά των λέξεων extensible Object Oriented Portal System. Αν και ξεκίνησε ως ένα σύστημα δικτυακής πύλης, το XOOPS στην πραγματικότητα εντάσσεται στην κατηγορία CMS Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου, γι αυτό μπορεί να χρησιμεύσει ως ανάπτυξη ιστοτόπων από μικρές, μεσαίες έως και μεγάλες δικτυακές πύλες. Δίνει τη δυνατότητα παραμετροποίησης του με τη χρήση προσθέτων. Plone Το Plone είναι ένα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου ανοιχτού κώδικα το οποίο αναπτύχθηκε για να χρησιμοποιείται με τον εξυπηρετητή Zope.Έκανε την πρώτη εμφάνιση το Στο μεγαλύτερο τμήμα του είναι γραμμένο με τη γλώσσα προγραμματισμού Python αλλά γίνετε χρήση και άλλων γλωσσών προγραμματισμού όπως JavaScript, XML και άλλες. Είναι ιδανικό για την κατασκευή blog, ιστοτόπων και εσωτερικών εταιρικών ιστοσελίδων. Προσφέρει αρκετά μεγάλη ασφάλεια, ευχρηστία, καλή διαχείριση της ροής των εργασιών και επεκτασιμότητα. -26-

31 2.3 Γλώσσες ανάπτυξης Ιστοσελίδων Για την κατασκευή μια ιστοσελίδας γίνετε χρήση αρκετών γλωσσών προγραμματισμού όπως η PHP για τις λειτουργίες της ιστοσελίδας,η HTML και το CSS για το γραφικό κομμάτι της ιστοσελίδας και η MySQL για τις βάσεις δεδομένων HTML Ο όρος HTML προέρχεται από τα αρχικά των αγγλικών λέξεων HyperText Markup Language και όπως λέει το όνομα της πρόκειται για μια γλώσσα σήμανσης δηλαδή ένας ειδικός τρόπος γραφής κειμένου και όχι για καθαρά γλώσσα προγραμματισμού. Για την προβολή των αρχείων τα οποία είναι γραμμένα με την HTML χρειαζόμαστε έναν φυλλομετρητή. Ο φυλλομετρητής παίρνει τις πληροφορίες από τον Web server, τις μορφοποιεί και τις εμφανίζει κατάλληλα για το σύστημά μας. Διαφορετικά προγράμματα φυλλομετρητή μπορεί να μορφοποιούν και να εμφανίζουν το ίδιο αρχείο με διαφορετικό τρόπο, ανάλογα με τις δυνατότητες του συστήματος στο οποίο τρέχουν και τις επιλογές διαμόρφωσης του προγράμματος του φυλλομετρητή. Βασική προϋπόθεση είναι τα αρχεία να είναι αποθηκευμένα με την κατάληξη.html Ιστορία της HTML Έκανε την εμφάνιση της για πρώτη φορά το 1991 όταν ο Μπέρνερς Λι δημοσίευσε ένα έγγραφο με την ονομασία Ετικέτες της HTML στο οποίο γινόταν αναφορά για το πώς συντάσσεται η γλώσσα πολλά από αυτά τα στοιχεία ήταν εμπνευσμένα από την γλώσσα SGML. Βασική λειτουργία είναι η αναπαραγωγή των τεχνικών των τυπογράφων αλλά παρέχει την δυνατότητα για την ύπαρξη περισσότερων επιλογών με τη χρήση εμφωλευμένων στοιχείων. Σύνταξη της HTML Η γλώσσα HTML χρησιμοποιεί τις ετικέτες ή tags για την σύνταξη της. Αυτές ορίζονται ως μεταβλητές οι οποίες βρίσκονται ανάμεσα από τα σύμβολα < και > π.χ. <όνομα μεταβλητής>. Για να ισχύσουν οι παραμετροποιήσεις που προέρχονται από μια ετικέτα στο περιεχόμενο μια ιστοσελίδας είτε αυτό είναι κείμενο, εικόνα είτε οτιδήποτε άλλο θα πρέπει να βρίσκετε μεταξύ μιας ετικέτας έναρξης <όνομα μεταβλητής> και μιας ετικέτας λήξης </όνομα μεταβλητής>. -27-

32 Για την δημιουργία ιστοσελίδας με την HTML δεν χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί κάποιο ειδικό πρόγραμμα αλλά μπορεί να πραγματοποιηθεί με την χρήση απλών κειμενογράφων όπως το Notepad++, Wordpad και Write αρκεί τα αρχεία να αποθηκεύονται με την κατάληξη.html. Μερικές εντολές της γλώσσας HTML είναι : <head> και </head> : Περιέχει τον τίτλο της ιστοσελίδας που εμφανίζεται στον φυλλομετρητή. <h1> και </h1> : Χρησιμοποιείτε για να δηλώσουν επικεφαλίδα. Ξεκινάν από το h1 και μπορούν να φτάσουν έως το h6. <br> και </br> : Τα χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να αλλάξουμε γραμμή. <p> και </p> : Δηλώνει την έναρξη µια καινούργιας παραγράφου <body> και </body> : Ανάμεσα σε αυτό βρίσκετε το περιεχόμενο που θα εμφανιστεί στην ιστοσελίδα CSS Στις μέρες μας η χρήση της HTML συνεπάγετε με ταυτόχρονη χρήση του CSS. Τα αρχικά CSS προέρχονται από τις λέξεις Cascading Style Sheets πρόκειται ουσιαστικά για μια γλώσσα τις κατηγορίας γλωσσών φύλλων στυλ. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο κώδικας που ευθύνεται για το σχεδιαστικό κομμάτι της ιστοσελίδας δηλαδή το CSS διαχωρίζετε από το περιεχόμενο. Έτσι αν θέλουμε να πραγματοποιήσουμε για παράδειγμα αλλαγή στο χρώμα του φόντου της ιστοσελίδας μας δεν χρειάζεται να το κάνουμε σε κάθε τμήμα ξεχωριστά αλλά αλλάζοντας το κατάλληλο αρχείο CSS οι αλλαγές γίνονται αυτόματα σε όλο το περιεχόμενο. Για την ανάπτυξη ενός αρχείου CSS και την τροποποίηση τους μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένας απλός κειμενογράφος όπως το Notepad++ ή ακόμη και ειδικά προγράμματα επεξεργασίας αρχείων CSS όπως το CSSED. Πλεονεκτήματα της χρήσης CSS είναι: Πιο καθαρός κώδικας HTML Χρειάζεται πολύ λίγος χρόνος για την πραγματοποίηση των αλλαγών Αύξηση του χρόνου προβολής των ιστοσελίδων Μικρότερο μέγεθος των αρχείων Στα μειονεκτήματα ανήκει η μη υποστήριξη του CSS από παλιότερους φυλλομέτρητες και υπάρχουν περιπτώσεις που η ίδια ιστοσελίδα εμφανίζετε διαφορετικά σε κάθε φυλλομετρητή. -28-

33 2.3.3 PHP Η PHP ανήκει στην κατηγορία των γλωσσών προγραμματισμού που για την εκτέλεση του κώδικα απαιτείται η ύπαρξη sever στον οποίο παράγεται σε πραγματικό χρόνο το περιεχόμενο μιας ιστοσελίδας και έπειτα αποστέλλετε στον φυλλομετρητή του επισκέπτη της ιστοσελίδας σε μορφή HTML. Έκτος από την χρήση της σε web εφαρμογές με δυναμικό περιεχόμενο χρησιμοποιείτε και σε άλλες εφαρμογές. Η PHP είναι υπεύθυνη κυρίως για της λειτουργίες μιας ιστοσελίδας και όχι για το γραφικό κομμάτι της. Ο κώδικας της PHP μπορεί να συνδυαστεί εξίσου καλά με των κώδικας της HTML αλλά και με τον κώδικα και άλλων γλωσσών. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί και με μηχανισμούς δημιουργίας template. Ιστορικά όλα ξεκίνησαν από τον Rasmus Lerdorf το 1994 όταν ήταν φοιτητής χρησιμοποιώντας την γλώσσα προγραμματισμού Perl ένα κώδικα για να συντηρεί την ι- στοσελίδα του. Αυτό των κώδικα τον αποθήκευσε με το όνομα php.cgi και δουλειά του ήταν να κρατάει στατιστικά για το πόσα άτομα έβλεπαν το βιογραφικό του στην ιστοσελίδα του. Αργότερα αυτό των κώδικα τον έδωσε στους φίλους του οι οποίοι του ζητούσαν να προσθέσει και άλλες λειτουργίες. Για να αναγνωριστεί ένα κομμάτι κώδικα ότι είναι γραμμένο σε γλώσσα PHP θα πρέπει να βρίσκετε μεταξύ των συμβόλων <?php και?> ή <? και?>. Όπως όλες η γλώσσες προγραμματισμού υποστηρίζει και αυτή όλους τους τύπους μεταβλητών λόγου χάρη ακέραιους, δεκαδικούς. Βασική προϋπόθεση για να αναγνωρίζεται ένα στοιχείο ως μεταβλητή θα πρέπει να ξεκινάει με το σύμβολο $. Για την ανάπτυξη κώδικα σε PHP χρειάζεται ένας απλός κειμενογράφος ή μπορούν να χρησιμοποιηθούν και πιο ε- ξειδικευμένα προγράμματα. Μερικά από τα πλεονεκτήματα της PHP είναι: Το κόστος χρήσης της είναι μηδενικό γιατί είναι γλώσσα ανοιχτού κώδικα Μπορεί εύκολα να ενσωματωθεί απευθείας στον κώδικα της HTML Μπορεί να τρέξει σε όλους τους servers το ίδιο είτε τρέχουν λειτουργικό της Microsoft είτε τρέχουν Linux. Είναι εύκολη στην εκμάθηση. Υπάρχουν κοινότητες που προσφέρουν δωρεάν για χρήση εφαρμογές αναπτυγμένες σε PHP. -29-

34 2.3.4 MySQL H MySQL είναι ένα περιβάλλον διαχείρισης (manager) σχεσιακών βάσεων δεδομένων. Εκεί μπορούν να προστεθούν, να ανακτηθούν και να διαχειριστούν πληροφορίες που είναι αποθηκευμένες σε μια βάση δεδομένων. Η σχεσιακή MySQL σημαίνει ότι μια πληροφορία αποθηκεύεται σε χωριστούς πίνακες και όχι σε έναν μεγάλο πίνακα. Μπορούν να καθιερωθούν σχέσεις μεταξύ πινάκων και να ανακτούνται οι πληροφορίες χρησιμοποιώντας δομημένη γλώσσα διατύπωσης ερωτήσεων (SQL). Για να μπορέσει να επιτευχθούν αυτά βασική προϋπόθεση είναι η ύπαρξη ενός server στον οποίο είναι εγκατεστημένο το πρόγραμμα της MySQL παρέχοντας ταυτόχρονη πρόσβαση σε πολλούς χρήστες. Ο MySQL server ελέγχει την πρόσβαση στα δεδομένα για να διασφαλίσει ότι πολλοί χρήστες θα μπορούν να δουλεύουν ταυτόχρονα, για να παρέχει γρήγορη πρόσβαση και για να διασφαλίζει ότι µόνο οι πιστοποιημένοι χρήστες θα έχουν πρόσβαση. Η MySQL μπορεί να αποκτηθεί δωρεάν ωστόσο υπάρχουν κάποιες λειτουργίες που αποκτώνται πληρώνοντας κάποιο αντίτιμο. Μερικές από τις λειτουργίες της MySQL είναι οι εξής : Υποστηρίζεται από το σύνολο των λειτουργικών συστημάτων Υποστηρίζει τις τεχνολογίες Unicode και SSL Ένα σύνολο επιλογών λειτουργίας SQL για να ελέγξει τη συμπεριφορά χρόνου εκτέλεσης, συμπεριλαμβανομένων ενός αυστηρού τρόπου για την καλύτερη τήρηση των προτύπων SQL. Διαδικασίες αποθήκευσης δεδομένων χρησιμοποιώντας μια διαδικαστική γλώσσα που προσκολλάται στενά για SQL / PSM Ευρετηρίου πλήρους κειμένου και αναζήτησης Ενσωματωμένη βιβλιοθήκη της βάσης δεδομένων Πολλαπλές μηχανές αποθήκευσης, επιτρέποντας να επιλέγετε αυτή που είναι πιο αποτελεσματική για κάθε πίνακα στην εφαρμογή Μεθόδους προστασίας των ευαίσθητων δεδομένων Συναλλαγές ACID για τη δημιουργία αξιόπιστων και ασφαλών κρίσιμων εταιρικών εφαρμογών Σχήμα Πληροφοριών για την παροχή εύκολης πρόσβασης σε δεδομένα Αποθηκευμένες διαδικασίες για τη βελτίωση της παραγωγικότητας των προγραμματιστών -30-

35 2.3.5 PHPMyAdmin Το PHPMyAdmin είναι ένα ελεύθερο λογισμικό ανοιχτού κώδικα γραμμένο στη γλώσσα προγραμματισμού PHP και λειτουργία του είναι να διαχειρίζεται την MySQL με την βοήθεια ενός φυλλομετρητή. Κύριες λειτουργίες της είναι η δημιουργία, η διαγραφή, η τροποποίηση μιας ολόκληρης βάσης δεδομένων ή ενός πίνακα εκτελώντας κομμάτια κώδικα σε γλώσσα SQL και ακόμη μπορεί να διαχειριστεί τα δικαιώματα των χρηστών. Ιστορικά PHPMyAdmin είναι δημιούργημα του Tobias Ratschiller, οποίος ήταν σύμβουλος πληροφορικής και αργότερα ιδρυτής της εταιρίας ανάπτυξης λογισμικού Maguma, όταν το 1998 άρχισε να δουλεύει πάνω σε ένα έργο για τον έλεγχο της MySQL με εφαρμογές ιστού γραμμένο στη γλώσσα PHP. Ένα έργο το οποίο λίγο αργότερα σταμάτησε να αναπτύσσει λόγω έλλειψης χρόνου. Άλλες σημαντικές λειτουργίες της PHPMyAdmin είναι τα ακόλουθα: Εμφανίζει πολλαπλά σύνολα αποτελεσμάτων μέσω αποθηκευμένων διαδικασιών ή ερωτημάτων Δημιουργεί, αντιγράφει, διαγράφει, μετονομάζει και επεξεργάζεται βάσεις δεδομένων, πίνακες αλλά και τα συστατικά του πίνακα Εκτελεί, δημιουργεί και αποθηκεύει οποιαδήποτε κώδικα σε SQL Δημιουργεί πίνακες από αρχεία κειμένου Μπορεί να παράγει διάφορων τύπων αρχεία όπως PDF,CSV,XML και άλλα Μπορεί να διαχειριστεί ταυτόχρονα περισσότερους από ένα server Διαχειρίζεται τους χρήστες και τα δικαιώματα του κάθε χρήστη της MySQL Ελέγχει την ακεραιότητα των αναφορών στους πίνακες MyISAM Δημιουργεί γραφικά τύπου PDF από την διάταξη της βάσης δεδομένων Εντοπίζει αλλαγές που γίνονται στις βάσεις δεδομένων και στους πίνακες Υποστηρίζει InnoDB πίνακες και ξένα κλειδιά Επίσης υποστηρίζει την mysqli, μια βελτιωμένη έκδοση της MySQL Δημιουργεί, επεξεργάζεται, καλεί, εξάγει και διαγράφει αποθηκευμένες διαδικασίες και λειτουργίες Έχει μεταφραστεί σε 62 γλώσσες Αλλάζει τις αποθηκευμένες πληροφορίες σε οποιαδήποτε μορφή χρησιμοποιώντας ένα σύνολο από προκαθορισμένες λειτουργίες. -31-

36 2.4 Apache HTTP Server O Apache HTTP είναι ένας εξυπηρετητής του παγκόσμιου ιστού. Είναι ίσως ο πιο δημοφιλής εξυπηρετητής κάτι που οφείλεται στο γεγονός ότι αποκτάτε δωρεάν και μπορεί να εγκατασταθεί σε όλα τα λειτουργικά συστήματα όπως τα Windows, το Unix, τα Linux και το Mac OS. Βασική λειτουργία του Apache είναι να παράγει και να αποστέλλει, με τη βοήθεια του πρωτοκόλλου HTTP, ιστοσελίδες στους χρήστες όταν γίνεται κλήση από κάποιο πρόγραμμα φυλλομετρητή. Επίσης ο Apache χρησιμοποιείται και σε τοπικά δίκτυα σαν διακομιστής συνεργαζόμενος με συστήματα διαχείρισης Βάσης Δεδομένων, όπως Oracle και MySQL λογισμικού. Είναι μια πλατφόρμα πάνω στην ο- ποία τόσο τα άτομα όσο και οι εταιρίες μπορούν να δημιουργούν αξιόπιστα συστήματα, είτε για πειραματικούς είτε και για πιο κρίσιμους σκοπούς.. Το λογισμικό Apache υ- πάρχει για να παρέχει ισχυρές και εμπορικής ποιότητας εφαρμογές οι οποίες αναφέρονται σε πολλούς τύπους Υπεύθυνοι για την ανάπτυξη και εξέλιξη του Apache είναι μια κοινότητα χρηστών και όλη η διαδικασία πραγματοποιείται κάτω από την επίβλεψη του Ιδρύματος Λογισμικού Apache. Ιστορικά η πρώτη του έκδοση, γνωστή ως NCSA HTTPd (HTTP daemon), δημιουργήθηκε από τον Robert McCool και κυκλοφόρησε το Η περίοδος έναρξης της δημιουργίας του προγράμματος χρονολογείται στις αρχές του 1990, ως ένα έργο του National Center for Supercomputing Applications (NCSA). Το 1994 ο Robert McCool αποχώρησε από το NCSA με αποτέλεσμα το NCSA HTTPd να μείνει σχεδόν εγκαταλειμμένο, πέρα από κάποιες διορθώσεις (patches) που ανέπτυσσαν και διένειμαν εκτός από τον McCool και άλλοι προγραμματιστές. Το Ίδρυμα Λογισμικού Apache ανέλαβε από το 1995 έως και σήμερα την περαιτέρω ανάπτυξη του. O Apache υποστηρίζει μεγάλο πλήθος λειτουργιών πολλές από τις οποίες παρέχονται με την μορφή επεκτάσεων (modules) και επεκτείνουν τις δυνατότητας του πυρήνα του Apache. Μερικές λειτουργίες των επεκτάσεων μπορεί να αφορούν την υποστήριξη από τον Apache κάποιων γλωσσών προγραμματισμού όπως η Perl, η Python, η Tcl, και η PHP. Άλλες επεκτάσεις ασχολούνται με την ασφάλεια και την ταυτοποίηση των χρηστών εκ των οποίων οι πιο δημοφιλής είναι mod_access, mod_auth, mod_digest και mod_auth_digest. Για την ασφαλή επικοινωνία χρησιμοποιείται (SSL και TLS) το mod_ssl, για ανακατευθύνσεις διευθύνσεων χρησιμοποιεί το mod_rewrite, για, καταγραφές mod_log_config, συμπίεση αρχείων µέσω του mod_gzip τα οποία διατίθενται είτε από το Apache Software Foundation είτε από τρίτες εταιρίες λογισµικού. -32-

37 3 Το Joomla Το Joomla είναι ένα ελεύθερο και ανοικτού κώδικα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου. Χρησιμοποιείται για τη δημοσίευση περιεχομένου στον παγκόσμιο ιστό (World Wide Web) και σε τοπικά δίκτυα - intranets. Είναι γραμμένο σε PHP και αποθηκεύει τα δεδομένα του στη βάση MySQL. Το βασικό χαρακτηριστικό του είναι ότι οι σελίδες που εμφανίζει είναι δυναμικές, δηλαδή δημιουργούνται την στιγμή που ζητούνται. Ένα σύστημα διακομιστή (server) όπως είναι ο Apache λαμβάνει τις αιτήσεις των χρηστών και τις εξυπηρετεί. Με ερωτήματα προς τη βάση λαμβάνει δεδομένα τα οποία μορφοποιεί και αποστέλλει στον εκάστοτε φυλλομετρητή (web browser) του χρήστη. Το Joomla έχει και άλλες δυνατότητες εμφάνισης όπως η προσωρινή αποθήκευση σελίδας, RSS feeds, εκτυπώσιμες εκδόσεις των σελίδων, ειδήσεις, blogs, δημοσκοπήσεις, έρευνες, καθώς και πολύγλωσση υποστήριξη των εκδόσεών του. Η δυνατότητα εγκατάστασης επεκτάσεων, προσθέτων αλλά και θεμάτων (templates),τα οποία μπορεί να κατασκευάσει ο ίδιος ο χρήστης ή να τα προμηθευτεί έτοιμα, καθιστούν το Joomla ένα χρήσιμο εργαλείο τόσο για την ανάπτυξη μεγάλων εταιρικών δικτυακών τόπων και όχι μόνο. Επίσης η χρήση WYSIWYG (What You See Ιs What You Get) επεξεργαστή κειμένου για την προσθήκη ή επεξεργασία του περιεχομένου δίνει τη δυνατότητα χρήσης του Joomla και από άτομα χωρίς προγραμματιστικές γνώσεις. 3.1 Ιστορία του Joomla Το Joomla έκανε την πρώτη του εμφάνιση το 2005 με την έκδοση 1.0. Αποτελεί εξέλιξη του Mambo έργου της αυστραλέζικης μη κερδοσκοπικής εταιρίας Miro Corporation σκοπός τις οποία ήταν η χρηματοδότηση του Mambo. Το Mambo είναι ένα ανοιχτού κώδικα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου που βασίζεται στη χρήση template και plug-in το οποίο πρωτοεμφανίστηκε το Μια διαφωνία που προέκυψε μεταξύ της ομάδας ανάπτυξης και της εταιρίας χρηματοδότησης είχε ως αποτέλεσμα η πρώτη να εγκαταλείψει την ανάπτυξη του Mambo και μέσα από διάφορα προβλήματα που ακολούθησαν η ομάδα αποφάσισε να ακολουθήσει μια πλήρως ελεύθερη διανομή ενός συστήματος διαχείρισης που οι συντελεστές θα συνεισφέρουν όπως ορίζεται από τους ορισμούς «ανοιχτού κώδικα», δίχως να πα- -33-

38 ρεμβάλλεται καμία εταιρεία και δίχως να ξεφεύγει από αυτή τη λογική. Ως αποτέλεσμα ήταν την 1 Σεπτεμβρίου 2005 έκανε την εμφάνιση του το Joomla το όνομα του οποίου είναι µια φωνητική γραφή της γλώσσας Σουαχίλι (Swahili) στην οποία η λέξη "jumla" σημαίνει "όλοι µαζί" ή "ως σύνολο". Επέλεξαν αυτό το όνομα για να αντικατοπτρίζει τη δέσμευση της Κοινότητας και την ομάδα ανάπτυξης του έργου. 3.2 Πως λειτουργεί το Joomla Όταν ένας φυλλομετρητής (browser) κάνει έτοιμα για προβληθεί μια ιστοσελίδα από ένα εξυπηρετητή (server) ενεργοποιείτε σε αυτόν ένα σύστημα διεργασιών. Το αίτημα έχει ως αποτέλεσμα να φορτωθεί ένα τμήμα του Joomla στον web server και να εκτελείτε από την μηχανή της PHP που είναι εγκατεστημένη στον server. Έπειτα το Joomla ελέγχει την αίτηση ώστε να προσδιορίσει τι περιεχόμενο πρέπει να εμφανίσει και στη συνέχει δημιουργεί σύνδεση με τη βάση δεδομένων ώστε να κάνει ανάκτηση του εγγράφου που έχει ζητηθεί. Εφόσον τα έγγραφα ανακτηθούν από τη βάση δεδομένων το Joomla αναλαμβάνει τη μορφοποίηση του εγγράφου χρησιμοποιώντας τις επιλογές του προεπιλεγμένου θέματος (template). Έπειτα δημιουργεί το έγγραφο σε μορφή HTML και το αποστέλλει στο φυλλομετρητή που έκανε κλήση για την εμφάνιση της ιστοσελίδας. Όπως όλα τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου έτσι και το Joomla δυναμικά δέχεται τα έγγραφα από μια βάση δεδομένων και τα προσαρμόζει βάση των ρυθμίσεων του θέματος (template). Έτσι κάθε φορά που θέλουμε να αλλάξουμε την εικόνα μιας ιστοσελίδας αρκεί να κάνουμε μικρές αλλαγές στο template ή ακόμη να αντικαταστήσουμε το υπάρχον template με ένα καινούριο. 3.3 Δομή του Joomla Σε αυτό το κομμάτι θα ασχοληθούμε με το πώς είναι δομημένο το Joomla δηλαδή με τις λειτουργίες που παρέχονται από αυτό και γενικά από όλα τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου. Το σύνολο όλων αυτών των λειτουργιών ονομάζεται πυρήνας του Joomla και διανέμεται δωρεάν. -34-

39 Δημόσιο Τμήμα - front end Με τον όρο δημόσιο τμήμα αναφερόμαστε στην ιστοσελίδα δηλαδή σε αυτό που βλέπει ο επισκέπτης. Αυτό περιέχει τα άρθρα, τις φωτογραφίες και γενιά οτιδήποτε θέλουμε να προβάλουμε με την ιστοσελίδα μας. Περιοχή διαχείρισης - Back end Η περιοχή είναι το τμήμα εκείνο στο οποίο έχει πρόσβαση ο διαχειριστής της ιστοσελίδας. Μέσω αυτού του τμήματος γίνεται η επεξεργασία, η συντήρηση, η διαγραφή περιεχομένου, η παραγωγή στατιστικών στοιχείων και η δημιουργία νέου περιεχομένου. Για την πρόσβαση στην περιοχή διαχείρισης χρησιμοποιείται διαφορετική διεύθυνση URL από αυτή για την πρόσβαση στην ιστοσελίδα. Μενού Μενού ή εργαλεία πλοήγησης στην ιστοσελίδα ονομάζονται εκείνοι οι μηχανισμοί που βοηθούν τον χρήστη να πλοηγείται στην ιστοσελίδα και να προσδιορίζει σε ποιο σημείο βρίσκετε. Μπορεί να είναι είτε οριζόντια στοιχισμένο είτε κάθετα και μπορεί να τοποθετηθεί σε όλες τις δυνατές θέσεις τις ιστοσελίδας. Τα μενού δημιουργούνται δυναμικά και συνδέονται με τα αντικείμενα του Joomla και επιπλέον σε μια ιστοσελίδα μπορούν να υπάρχουν περισσότερα από ένα μενού Περιεχόμενο Το περιεχόμενο αποτελείτε από οποιαδήποτε μορφή πληροφορίας με όποια μορφή και αν είναι αποθηκευμένη. Συνήθως το περιεχόμενο αποτελείτε από απλό κείμενο, ή- χο, εικόνες, βίντεο,σύνδεσμοι προς άλλες ιστοσελίδες και άλλα. Για να οργανωθεί όσο το δυνατόν καλύτερα όλη αυτή η πληροφορία που μπορεί να προστεθεί το Joomla παρέχει τη δυνατότητα της διάταξης της πληροφορίας σε Ενότητες και κατηγορίες μέσα στις οποίες προστίθενται τα άρθρα των χρηστών. Η ιεραρχία είναι απλή και έτσι κάθε ενότητα, που αποτελεί τον κύριο κορμό της πληροφορίας μας, μπορεί να αποτελείται από μια ή περισσότερες κατηγορίες και κάθε κατηγορία μπορεί να αποτελείται από ένα ή περισσότερα άρθρα. -35-

40 Επεκτάσεις (extensions) Ο όρος επεκτάσεις αναφέρετε σε όλες αυτές τις λειτουργίες που πραγματοποιεί το Joomla οι οποίες δεν παρέχονται με την απόκτηση του αλλά προστίθενται σε αυτό από τον χρήστη. Αυτές μπορεί να είναι πρότυπα (templates), ενότητες και πρόσθετα Εφαρμογές (components) Αποτελούν το κομμάτι εκείνο που δίνει τη δυνατότητα στο Joomla να επεκτείνει τις δυνατότητες του. Οι εφαρμογές έχουν τον δικό τους κώδικα που εκτελείτε κάθε φορά και μπορεί ο χρήστης να τις αποκτήσει είτε ελεύθερα είτε καταβάλλοντας κάποιο χρηματικό ποσό. Μερικές από τις λειτουργίες των εφαρμογών είναι η δημιουργία ηλεκτρονικών καταστημάτων, δημιουργίας gallery φωτογραφιών, forum και πολλά άλλα. Ενθέματα (modules) Τα ενθέματα είναι τα «κουτιά» μέσα στα οποία εμφανίζετε το περιεχόμενο, οι εφαρμογές, τα πρόσθετα και γενικά όλα τα αντικείμενα που εμφανίζονται στο δημόσιο τμήμα (front end) της ιστοσελίδας. Για παράδειγμα μπορεί να δείχνει πόσα α- ντικείμενα υπάρχουν στο καλάθι αγορών, να δείχνει το μενού και άλλα Πρόσθετα (Plug-in) Τα πρόσθετα αποτελούν και αυτά ξεχωριστά κομμάτια κώδικα που επιτελούν κάποιες λειτουργίες που βοηθούν το σύστημα να κάνει επιπλέον πράγματα που επιθυμεί ο χρήστης. Τέτοια πρόσθετα είναι η μηχανή αναζήτησης, τα πρόσθετα που κάνουν μεγέθυνση στις φωτογραφίες και πολλά άλλα. Πρότυπα (templates) Τα πρότυπα είναι υπεύθυνα για την εμφάνιση της ιστοσελίδας. Καθορίζουν τα χρώματα, τις γραμματοσειρές, εικόνες φόντου, τις αποστάσεις και το διαχωρισμό της σελίδας. Ένα πρότυπο στο Joomla αποτελείται από τουλάχιστον ένα αρχείο HTML για τη δομή της σελίδας και ένα αρχείο CSS για το σχεδιασμό και της απεικόνισης των συστατικών της στοιχείων. -36-

41 3.4 Χαρακτηριστικά του Joomla Το Joomla παρέχεται με ένα πλήθος χαρακτηριστικών που το κάνουν εύκολο στη χρήση και το καθιστούν ένα από τα πιο δημοφιλή σύστημα διαχείρισης περιεχομένου. Μερικά χαρακτηριστικά είναι τα εξής : Ανοιχτός κώδικας. Αποτέλεσμα αυτού είναι η δωρεάν απόκτηση του και ο μη περιορισμός στην παραμετροποίηση του Ιδιαίτερα απλή εγκατάσταση και αρχική παραμετροποίηση που πραγματοποιούνται σε λίγα βήματα Εύκολο στη χρήση. Άτομα χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις πληροφορικής μπορούν να προσθέσουν άρθρα και άλλο περιεχόμενο Παρέχει την δυνατότητα της τροποποίησης του περιεχομένου από οποιοδήποτε ηλεκτρονικό υπολογιστή όπου και αν βρίσκετε αρκεί να είναι συνδεδεμένος στο internet Μεγάλη κοινότητα χρηστών σε όλο τον κόσμο και έτσι τυχόν προβλήματα που παρουσιάζονται από τη χρήση του Joomla επιλύονται σχετικά γρήγορα Ολοκληρωμένο σύστημα για μεταφόρτωση και διαχείριση των αρχείων καθώς και της δημοσίευσής τους Δυνατότης χρήσης της τεχνολογίας RSS Ενσωματωμένη υποστήριξη διαφημιστικών banner για προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών Υποστηρίζει μεγάλο αριθμό από πρόσθετες εφαρμογές όπως βιβλιοθήκες αρχείων, βιβλία επισκεπτών, φόρμες επικοινωνίας και άλλα Υποστηρίζει την πολυγλωσσικότητα κάτι που γίνετε εφικτό με την χρήση πακέτων γλώσσας Είναι φιλικό προς της μηχανές αναζήτησης δηλαδή χρησιμοποιώντας το Joomla η ιστοσελίδα προβάλλετε σε καλύτερη θέση στα αποτελέσματα αναζητήσεων στις μηχανές αναζήτησης Εύκολη εγκατάσταση εφαρμογών και προσθέτων Παρέχει τη δυνατότητα ύπαρξης πολλών επιπέδων χρηστών το καθένα με διαφορετικά δικαιώματα -37-

42 Μπορεί να κρατάει στατιστικά στοιχεία επισκεπτών και χρήσης της ιστοσελίδας Διαθέτει επεξεργαστή κειμένου WYSIWYG- What You See Is What You Get με παρόμοιες λειτουργίες με το Word Παρέχει τη δυνατότητα να υπάρχουν στην ιστοσελίδα συστήματα ψηφοφοριών, αξιολόγησης και σχολιασμού άρθρων Πλήρης μηχανισμός διαχείρισης της βάσης δεδομένων της ιστοσελίδας Πλήρως επεξεργάσιμο περιβάλλον διαχείρισης μενού Εύκολη διαχείριση και διαμόρφωση σελίδων με αναδιάταξη των άρθρων Μπορεί να πραγματοποιηθεί προεπισκόπηση των αλλαγών πριν την δημοσιοποίηση Δημοσίευση χωρίς περιορισμό απεριόριστο αριθμό ιστοσελίδων Δυνατότητα λήψης αντιγράφου ασφαλείας της ιστοσελίδας Παρέχει αυτόματο Path-finder Μπορεί να συνδέεται με όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook, το twitter και άλλα για την πραγματοποίηση εισόδου στις διάφορες λειτουργίες του Κάθε άρθρο μπορεί να εκτυπωθεί και να αποσταλεί με 3.5 Χρήση του Joomla Το Joomla είναι ιδανικό για την κατασκευή και ανάπτυξη πολλών ειδών ιστοσελίδων. Μερικές από τις οποίες είναι : Δημιουργία προσωπικής ή εταιρικής ιστοσελίδας Δημιουργία blog ή Gallery με φωτογραφίες Δημιουργία δικτυακών τόποι με προσανατολισμό την ενημέρωση Δημιουργία Ε- shop ( Ηλεκτρονικό Κατάστημα) Δημιουργία ιστοσελίδων προβολής προϊόντων ή υπηρεσιών Υποστήριξη Ξενοδοχείων (marketing,e-booking,κ.λπ.) Ανάπτυξη ιστοσελίδων για Συλλόγους και Οργανισμούς Υποστήριξη και προβολή ηλεκτρονικών εκδόσεων Περιοδικών και Εφημερίδων Υποστήριξη Μεσιτικών Γραφείων Παρουσίαση και προβολή γεωγραφικών περιοχών -38-

43 3.6 Κύρια μέρη του Joomla Το Joomla αποτελείτε από τρία μέρη τα οποία είναι το σύστημα συλλογής, το σύστημα διαχείρισης και το σύστημα δημοσίευσης. Σύστημα συλλογής Αυτό το κομμάτι ασχολείται κυρίως με την προεργασία που γίνεται ώστε μια πληροφορία να καταστεί έτοιμη προς δημοσίευση. Αποτελείται από έναν αριθμό σταδίων τα οποία είναι : Υπηρεσίες συλλογής : Είναι όλοι εκείνοι οι μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται για τη συλλογή των απαραίτητων πληροφοριών. Τέτοιες είναι για παράδειγμα οι εφαρμογές συμπλήρωσης φορμών Απόκτηση : Η διαδικασία κατά την οποία γίνεται η συλλογή των πληροφοριών από υπάρχουσες πηγές Μετατροπή: Σε αυτό το στάδιο γίνεται διαχωρισμός των πληροφοριών σε χρήσιμες και μη. Για να επιτευχθεί αυτό πραγματοποιούνται αλλαγές ακόμη και στη μορφή του περιεχομένου Συσσώρευση : Στάδιο κατά το οποίο γίνεται επεξεργασία του περιεχομένου όπως ο εμπλουτισμός του με επιπλέον δεδομένα και άλλα Σύστημα διαχείρισης Δουλειά του συστήματος διαχείρισης είναι η αποθήκευση των συστατικών του περιεχομένου καθώς και όλων των αρχείων που χρησιμοποιούνται καθώς και όλες τις δυνατότητες διαχείρισης. Έτσι μερικές από τις δουλείες που πρέπει να είναι σε θέση να εκτελέσει το σύστημα διαχείρισης περιεχομένου είναι να μας παρέχει πληροφορίες : για τι είδους συστατικά περιεχομένου έχουν συλλεχθεί και σε πιο στάδιο του κύκλου ζωής τους βρίσκονται για τον τρόπο που είναι τακτοποιημένο το αρχείο των υλικό που έχουμε στην κατοχή μας και αν μπορεί να προκληθεί συμφόρηση για το περιεχόμενο που σπάνια χρησιμοποιείται και για το περιεχόμενο που πρόκειται να διαγραφεί για τους κανόνες ασφαλείας που ισχύουν για κάθε χρήστη ξεχωριστά καθώς και για το πόσες φορές επισκέπτεται ο κάθε χρήστης την ιστοσελίδα -39-

44 Για να μπορέσουν όλες αυτές οι πληροφορίες να φτάσουν στον τελικό χρήστη το Joomla έχει : Αποθήκη στην οποία υπάρχουν το περιεχόμενο το οποίο χρησιμοποιείται στην ιστοσελίδα Σύστημα διαχείρισης για τις ρυθμίσεις του Συστηματοποιημένες διαδικασίες ώστε το περιεχόμενο να καταστεί έτοιμο προς δημοσίευση Ένα σύνολο συνδέσεων συνήθως μέσα στον οργανισμό μεταξύ δικτύων, ε- ξυπηρετητών και αποθηκών δεδομένων Σύστημα δημοσίευσης Δουλειά του συστήματος δημοσίευσης είναι η εξαγωγή του περιεχομένου από την αποθήκη με σκοπό την δημοσίευση του. Για να μπορεί να επιτευχθεί αυτή η διαδικασία ένα σύστημα δημοσίευσης περιέχει τα ακόλουθα συστατικά : Ειδικές φόρμες οι οποίες δημιουργούν αυτόματα δημοσιεύσεις Ένα σύνολο εργαλείων που ελέγχουν τι έχει δημοσιευθεί και πώς έχει δημοσιευθεί Μέθοδοι και εργαλεία που χρησιμοποιούνται για να εισάγουν δεδομένα από συστήματα εκτός του συστήματος που έχει χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή της ιστοσελίδας 3.7 Επίπεδα χρηστών Το Joomla παρέχει τη δυνατότητα να δημιουργηθούν επίπεδα χρηστών που το καθένα να καθορίζει κανόνες για το τι μπορεί να αλλάξει ή να επισκεφτεί ο κάθε χρήστης στην ιστοσελίδα. Τα επίπεδα χρηστών είναι: Μέλη : Μπορούν να αλλάζουν τη γλώσσα της ιστοσελίδας και να βλέπουν κάποιο από το περιεχόμενο το οποίο δεν μπορούν να βλέπουν οι απλοί χρήστες Συντάκτες επιπέδου 1 : Έχουν τα ίδια δικαιώματα με τα μέλη αλλά και μερικά επιπλέον όπως την δημιουργία άρθρων και την αποστολή του έχοντας αρχικά εγκριθεί από τον διαχειριστή. -40-

45 Συντάκτες επιπέδου 2 : Έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους συντάκτες επιπέδου 1 και επιπλέον έχουν τη δυνατότητα να επεξεργαστούν οποιοδήποτε δημοσιευμένο άρθρο, ανεξάρτητα με το συγγραφέα του. Εκδότης : Ο εκδότης έχει τα ίδια δικαιώματα με τους συντάκτες επιπέδου 2 και επιπλέον έχει το δικαίωμα να αποφασίσει αν ένα άρθρο θα δημοσιευτεί. Συντονιστής : Ο συντονιστής έχει τα ίδια δικαιώματα με τον εκδότη καθώς επίσης και πρόσβαση στη διαχείριση της ιστοσελίδας, όπου έχει πρόσβαση στη διαχείριση πολυμέσων, στη διαχείριση των μενού εκτός της δημιουργίας, σε όλα τα είδη του περιεχομένου και στις εφαρμογές του Joomla. Διαχειριστής : Ο διαχειριστής έχει τα ίδια δικαιώματα με τον συντονιστή και ε- πιπλέον έχει πρόσβαση στη διαχείριση χρηστών, στη δημιουργία των μενού καθώς και στην διαχείριση των εκθεμάτων (modules) και των προσθέτων (components). Υπέρ διαχειριστής : Ο υπέρ-διαχειριστής έχει πρόσβαση σε όλες τις λειτουργίες του Joomla, όπως και στο να δημιουργήσει, να επεξεργαστεί και να διαγράψει κάποιον χρήστη, καθώς και να ενεργοποιήσει ή απενεργοποιήσει κάποιον χρήστη στο σύστημα ή ακόμα και να τον αποσυνδέσει από αυτό. 3.8 SEO Search Engine Optimization Με τον όρο Search Engine Optimization αναφερόμαστε σε όλες εκείνες τις διαδικασίες που γίνονται κατά την κατασκευή της ιστοσελίδας έτσι ώστε να βελτιώσουμε την θέση στην οποία εμφανίζετε στις μηχανές αναζήτησης. Όλη αυτή η διαδικασία πραγματοποιείται διότι όσο νωρίτερα εμφανίζεται μια ιστοσελίδα στις μηχανές αναζήτησης τόσο μεγαλύτερος αριθμός χρηστών θα την επισκεφτεί. Για να επιτευχθούν όσο το δυνατόν καλύτερα αποτελέσματα θα πρέπει να γίνουν τα εξής : Δημιουργία λέξεων-κλειδιών που αναφέρονται στο περιεχόμενο της ιστοσελίδας για το οποίο θα ενδιαφερθεί να αναζητήσει ο εκάστοτε χρήστης. Η ύπαρξη συνδέσμων που οδηγούν σε ιστοσελίδες με το ίδιο περιεχόμενο και η χρήση από πλευράς του συνδέσμων που οδηγούν στην δική βοηθούν στην διαδικασία του SEO. -41-

46 Ο τίτλος, η περιγραφή και τα μεταδεδομένα βοηθούν στην επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων αρκεί βέβαια να ανταποκρίνονται στο περιεχόμενο της ιστοσελίδας Ένας ακόμη πολύ βασικός παράγοντας στην διαδικασία του SEO είναι το όνομα που φέρει ο τίτλου του ιστότοπου. Το όνομα που θα δοθεί βοηθάει την ιστοσελίδα να εμφανίζεται σε καλύτερη θέση και ειδικότερα στις μηχανές αναζήτησης που χρησιμοποιούν τον τίτλο του ιστότοπου ώστε να παράγουν τα αποτελέσματα τους. Κατά την ονοματοδοσία θα πρέπει να προσέξουμε ορισμένα πράγματα όπως ο τίτλος να είναι σχετικός με το περιεχόμενο της ιστοσελίδας, το μέγεθος να κυμαίνεται μεταξύ 64 και 66 χαρακτήρων. Θα πρέπει να υπάρξει μια περιγραφή του ιστότοπου που να αναφέρει ακριβώς το περιεχόμενο της ιστοσελίδας και θα πρέπει να έχει μέγεθος μεταξύ 170 και 200 χαρακτήρων και περιλαμβάνει λέξεις που υπάρχουν και στον τίτλο Ύπαρξη λέξεων-κλειδιών σε όλο το περιεχόμενο της ιστοσελίδας. Αρκετές από αυτές τις λέξεις θα πρέπει να περιέχονται στο τίτλο του ιστότοπου και καλό θα ήταν να μην γίνεται επανάληψη αυτών των λέξεων κατά την δημιουργία τους. Κατά την διαδικασία του SEO θα πρέπει να αποφευχθούν κάποιες διαδικασίες. Έτσι δεν θα πρέπει να υπάρχει κρυφό κείμενο στον ιστότοπο και αυτό διότι ορισμένες μηχανές αναζήτησης περιορίζουν την εμφάνιση του ιστότοπου αν γίνετε χρήση κρυφού κειμένου. Αποφυγή χρήσης Doorway Pages, ιστοσελίδες που παρεμβάλλονται στα αποτελέσματα αναζήτησης των μηχανών αναζήτησης και αποστέλλουν τον επισκέπτη σε μία άλλη ιστοσελίδα από αυτήν που έχει επιλέξει. Τέλος δεν θα πρέπει να τοποθετούμε τον ιστότοπο σε ιστότοπους αυτοματοποιημένης υποβολής. 4 Εγκατάσταση του Joomla Σε αυτό το κομμάτι θα ασχοληθούμε με την εγκατάσταση του Joomla αλλά και ό- λων εκείνων των προγραμμάτων που απαιτούνται για να την σωστή λειτουργία του. -42-

47 4.1 Εγκατάσταση τοπικού server Xampp Για να μπορέσουμε να εγκαταστήσουμε το Joomla σε έναν προσωπικό υπολογιστή βασική προϋπόθεση είναι η ύπαρξη ενός τοπικού server. Το ρόλο του server μπορεί να αναλάβουν διάφορα προγράμματα όπως το Xampp, το Wamp αλλά και πολλά άλλα Τι είναι το Xampp Η λέξη Xampp είναι το ακρωνύμιο των λέξεων X (αναφέρεται στο «cross-platform» που σημαίνει λογισμικό ανεξάρτητο πλατφόρμας), Apache HTTP εξυπηρετητής, MySQL, PHP, Perl. Το XAMPP είναι ένα ελεύθερο λογισμικό το οποίο περιέχει ένα εξυπηρετητή ιστοσελίδων το οποίο μπορεί να εξυπηρετεί και δυναμικές ιστοσελίδες τεχνολογίας PHP/MySQL. Μπορεί να τρέξει σε Microsoft Windows, Linux, Solaris, and Mac OS X και χρησιμοποιείται ως πλατφόρμα για την σχεδίαση και ανάπτυξη ι- στοσελίδων με την τεχνολογίες όπως PHP, JSP και Servlets. Το XAMPP προϋποθέτει μόνο τα λογισμικά συμπίεσης αρχείων zip, tar, 7z ή exe κατά την διάρκεια της εγκατάστασης. Το XAMPP έχει δυνατότητα αναβάθμισης σε νέες εκδόσεις του εξυπηρετητή ιστοσελίδων http Apache, της βάσης δεδομένων MySQL, της γλώσσας PHP και Perl. Το ΧΑΜΠΠ συμπεριλαμβάνει επίσης τα πακέτα OpenSSL και το phpmyadmin. Επίσημα οι σχεδιαστές του XAMPP προόριζαν το λογισμικό ως εργαλείο ανάπτυξης και δοκιμής ιστοσελίδων τοπικά στον υπολογιστή χωρίς να είναι απαραίτητη η σύνδεση στο διαδίκτυο. Για να είναι δυνατή η χρήση του, πολλές σημαντικές λειτουργίες ασφάλειας έχουν απενεργοποιηθεί. Στην πράξη το XAMPP ορισμένες φορές χρησιμοποιείται και για την φιλοξενία ιστοσελίδων. Υπάρχει ειδικό εργαλείο το οποίο περιέχεται στο XAMPP για την προστασία με κωδικό των σημαντικών μερών. Το XAMPP υποστηρίζει την δημιουργία και διαχείριση βάσεων δεδομένων τύπου MySQL και SQLite. Όταν το XAMPP εγκατασταθεί στον τοπικό υπολογιστή διαχειρίζεται τον localhost ως ένα απομακρυσμένο κόμβο, ο οποίος συνδέεται με το πρωτόκολλο μεταφοράς αρχείων FTP. Η σύνδεση στον localhost μέσω του FTP. Το XAMPP με άλλα λόγια ένα χρήσιμο βοήθημα που μας δίνει την δυνατότητα να κάνουμε τον υπολογιστή μας ένα web server και όχι μόνο. Κατά την απόκτηση του Xampp αποκτάμε παράλληλα μια σειρά από λειτουργίες όπως : -43-

48 Apache MySQL PHP PHP pl1 + PEAR PHP-Switch win XAMPP Control Version 2.3 XAMPP Security 1.0 SQLite OpenSSL 0.9.8b phpmyadmin ADOdb 4.80 Mercury Mail Transport System v4.01b FileZilla FTP Server c Webalizer Zend Optimizer Βήματα εγκατάστασης του Xammp Αρχικά μπορούμε να αποκτήσουμε δωρεάν το Xampp από την ιστοσελίδα επιλέγοντας την κατάλληλη έκδοση. Εφόσον τελείωση το κατέβασμα του εκτελέσιμου αρχείου τρέχουμε το αρχείο με την κατάληξη.exe Το παράθυρο που εμφανίζεται μας ζητάει να επιλέξουμε την γλώσσα που θα χρησιμοποιήσουμε το Xampp. Για τις ανάγκες μας θα επιλέξουμε τα Αγγλικά. Εικόνα 1-επιλογή γλώσσας -44-

49 Έπειτα συνεχίζουμε τον οδηγό εγκατάστασης επιλέγοντας που θα γίνει εγκατάσταση του Xampp (βέλος 1) και πατάμε install (βέλος 2) Εικόνα 2-επιλογή προορισμού εγκατάστασης -45-

50 Εικόνα 3-διαδικασία εγκατάστασης Εικόνα 4-Έναρξη Apache Server -46-

51 Εφόσον ολοκληρωθεί η εγκατάσταση ανοίγουμε το control panel του Xampp ώστε να ξεκινήσουμε τον Apache server (εικόνα 4) πατώντας το κουμπί start ώστε να εμφανιστεί η ένδειξη Running δίπλα από την λέξη Apache( εικόνα 5). Εικόνα 5-ένδειξη ότι ο Apache λειτουργεί Εικόνα 6-έλεγχος λειτουργιών apache -47-

52 Με την βοήθεια ενός φυλλομετρητή χρησιμοποιώντας την διεύθυνση μπορούμε να δούμε τη λειτουργίες υποστηρίζει ο Apache (εικόνα 6) 4.2 Δημιουργία της βάσης δεδομένων Βασική προϋπόθεση για την σωστή λειτουργία της ιστοσελίδας μας είναι η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων στην οποία θα αποθηκεύονται τα δεδομένα μας. Για να δημιουργήσουμε μια βαση δεδομένων χρησημοποιούμε ένα φυλλομετρητή και επισκευθόμαστε την σελίδα (εικόνα 7) Εικόνα 7-σελίδα βάσης δεδομένων Για να δημιουργήσουμε την βάση μας γράφουμε το όνομα το οποίο επιθυμούμε να έχει η βάση μας (εικόνα 8 βέλος 1) και πατάμε το κουμπί create ώστε να δημιουργηθεί (εικόνα 8 βέλος 2) -48-

53 Εικόνα 8-δημιουργία της βάσης 4.3 Εγκατάσταση του Joomla Για να αποκτήσουμε το Joomla πηγαίνουμε στην επίσημη ιστοσελίδα του οργανισμού και το κατεβάζουμε δωρεάν την τελευταία έκδοση σε συμπιεσμένο αρχείο. Έπειτα εντοπίζουμε την εγκατάσταση του Xampp και στον φάκελο htdocs (C:\xampp\htdocs) δημιουργούμε ένα φάκελο συνήθως με το όνομα της ιστοσελίδας μας, στη περίπτωση μας θα τον ονομάσουμε test. Μέσα σε αυτών τον φάκελο αποσυμπιέζουμε το αρχείο.zip που περιέχει το Joomla.Στη συνέχεια ανοίγουμε ένα φυλλομετρητή στη διεύθυνση όπου θα ξεκινήσει και εγκατάσταση του Joomla. Από το σημείο αυτό θα ακολουθήσουν ορισμένα βήματα για την εγκατάσταση του. Στο πρώτο βήμα γίνεται η επιλογή της γλώσσας στην οποία θα εμφανίζεται αργότερα το περιεχόμενο του Joomla (εικόνα 9). Για τις ανάγκες μας θα επιλέξουμε τα αγγλικά (βέλος 1) και πατάμε το κουμπί next (βέλος 2). -49-

54 Εικόνα 9-επιλογή γλώσσας Στο επόμενο βήμα δεν χρειάζεται να κάνουμε κάποια ενάργεια και πατάμε το κουμπί next (εικόνα 10). Την ίδια διαδικασία ακολουθούμε και στο επόμενο βήμα. Εικόνα

55 Στο 4 βήμα γίνεται η σύνδεση του Joomla με την βάση δεδομένων την οποία δημιουργήσαμε σε προηγούμενο βήμα. Στις επιλογές που μας δίνονται επιλέγουμε τα εξής: Database Type : Mysqli (εικόνα 11 βέλος 1) Host name : localhost (εικόνα 11 βέλος 2) Username : root (εικόνα 11 βέλος 3) Password : το αφήνουμε κενό (εικόνα 11 βέλος 4) Database Name : test2 (η βάση που δημιουργήσαμε στην αρχή -εικόνα 11 βέλος 5) Εφόσον τελειώσουμε με τις επιλογές πατάμε το κουμπί next (εικόνα 11 βέλος 6) ώστε να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα. Στο επόμενο βήμα που θέλει να διαμορφώσουμε το FTP δεν κάνουμε καμία αλλαγή και απλός πατάμε το κουμπί next ώστε να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα. Εικόνα 11-σύνδεση με βάση δεδομένων Στο επόμενο βήμα ρυθμίζουμε βασικές πληροφορίες για την ιστοσελίδα όπως το όνομα της (name- εικόνα 12 βέλος 1), το του διαχειριστή της ιστοσελίδας (Your - εικόνα 12 βέλος 2 ), το όνομα χρήστη του διαχειριστή (Admin username-εικόνα 12 βέλος 3) τον κωδικό του διαχειριστή (Admin password- εικόνα 12 βέλος 4).Τέλος πατάμε το κουμπί next για να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα. -51-

56 Εικόνα 12-ρύθμιση πληροφοριών Στο τελευταίο βήμα της εγκατάσταση μας ζητείτε διαγράψουμε το φάκελο εγκατάσταση κάτι που μπορεί να γίνει πατώντας το κουμπί Remove installation folder (εικόνα 13 βέλος 1). Εφόσον κάνουμε και αυτό το Joomla έχει εγκατασταθεί με επιτυχία μπορούμε να επισκεφτούμε την αρχική σελίδα του Joomla στο κουμπί site (εικόνα 13 βέλος 2) Εικόνα 13-τελευταίο βήμα εγκατάστασης -52-

57 5 Δημιουργία Ιστοσελίδας -53-

58 5.1 Ιστοσελίδα Κτήμα Ευκαρπία Τις δυνατότητες του Joomla θα τις δούμε καλύτερα μέσα από την κατασκευή ιστοσελίδας για το Κτήμα Ευκαρπία. Το Κτήμα Ευκαρπία είναι μια επιχείρηση που ασχολείται με την παραγωγή και διάθεση αρωματικών και όχι μόνο φυτών και την παραγωγή διάφορων παρασκευασμάτων με την χρήση φυτών Δομή της ιστοσελίδας Η ιστοσελίδα μας αποτελείται από τέσσερα κύρια μέρη το πρώτο είναι η αρχική σελίδα δεύτερο το μενού πλοήγησης, το τρίτο είναι το κύριο μέρος και τέταρτο και τελευταίο το footer. Αρχική σελίδα Με τον όρο αρχική σελίδα αναφερόμαστε στη πρώτη σελίδα που βλέπει ο χρήστης όταν επισκέπτεται την ιστοσελίδα μας και για αυτό θα πρέπει να περιέχει στοιχεία τέτοια ώστε να παροτρύνει τον επισκέπτη να εξερευνήσει σε βάθος το περιεχόμενο της ιστοσελίδας. Για να επιτευχθεί αυτό η ιστοσελίδα θα πρέπει να περιέχει τα εξής χαρακτηριστικά: Πρέπει να υπάρχει το λογότυπο καθώς και το όνομα της ιστοσελίδας Ποιος είναι ο σκοπός της ιστοσελίδας και η φύση της Το σημαντικότερο θέμα της ιστοσελίδας Τα στοιχεία πλοήγησης Επιλεγμένα ή τα πιο πρόσφατα νέα Μενού Πλοήγησης Το μενού παρέχει τη δυνατότητα στον χρήστη να επισκέπτεται όλο το περιεχόμενο της ιστοσελίδας. Το μενού τις ιστοσελίδας μας περιέχει: Αρχική σελίδα: είναι ένας σύνδεσμος πατώντας τον σε μεταφέρει στην αρχική σελίδα της ιστοσελίδας Αγρόκτημα ευκαρπία: περιέχει πληροφορίες σχετικά με την ιστορία της οικογένειας ιδιοκτητών καθώς και για την επιχείρηση Προϊόντα: σε αυτό το κομμάτι περιέχονται όλα τα προϊόντα που παράγει το κτήμα -54-

59 Βρείτε τι σας ταιριάζει: περιέχει πληροφορίες για την χρήση των βοτάνων που παράγονται Επικοινωνία: περιέχει φόρμα επικοινωνία καθώς και άλλους τρόπους επικοινωνίας Κύριο μέρος και footer Στο κύριο μέρος γίνεται παρουσίαση όλων των πληροφοριών τις οποίες θέλουμε να προβάλουμε με την ιστοσελίδα μας. Στο footer υπάρχει το όνομα της ιστοσελίδας και το 5.2 Κατασκευή της ιστοσελίδας Εικόνα 14-Αρχική σελίδα εγκατάστασης Με την ολοκλήρωση της εγκατάστασης αυτό που παίρνουμε είναι μια σελίδα τελείως με πληροφορίες για τον οργανισμό που παρέχει το Joomla (εικόνα 14). Για να προχω- -55-

60 ρήσουμε την ιστοσελίδα μας θα πρέπει να εγκαταστήσουμε ένα template, για τις ανάγκες μας θα χρησιμοποιήσουμε το template charity της εταιρίας Ice Theme. Για να μπορέσουμε να εγκαταστήσουμε το template της αρεσκείας μας θα πρέπει να συνδεθούμε στο τμήμα διαχείρισης της ιστοσελίδας μας. Μπορούμε να αποκτήσουμε πρόσβαση σε αυτό γράφοντας το όνομα της ιστοσελίδας και προσθέτοντας δίπλα της τη λέξη administrator σε ένα φυλλομετρητή, (εικόνα 15).Όταν επισκεφτούμε αυτή την ιστοσελίδα θα εμφανιστεί μία φόρμα που ζητάει να δώσουμε όνομα χρήστη και κωδικό πρόσβασης. Εκεί θα χρησιμοποιήσουμε τα στοιχεία που χρησιμοποιήσαμε σε προηγούμενο βήμα (εικόνα 16) Εικόνα 15 Εικόνα 16-φόρμα εισόδου στο administrator Έχοντας πραγματοποιηθεί η σύνδεση εμφανίζεται μια νέα σελίδα με τις επιλογές για τη διαχείριση του Joomla(εικόνα 17). Από αυτή τη σελίδα πραγματοποιούνται όλες οι αλλαγές στην ιστοσελίδα μας -56-

61 Εικόνα 17-control panel Προσθήκη πτροτύπου Για να προσθέσουμε το πρότυπο (template) που επιλέξαμε θα πατήσουμε το κουμπί extensions (εικόνα 18 βέλος 1) και στη συνέχεια στο κουμπί extension manager(εικόνα 18 βέλος 2). Εικόνα 18-διαδικασία για την προσθήκη πρόσθετων Στη σελίδα που θα εμφανιστεί πατώντας το κουμπί αναζήτηση (εικόνα 19 βέλος 1) για να βρούμε το αρχείο.zip με το πρότυπο και έπειτα πατάμε το κουμπί Upload & Install για να το εγκαταστήσουμε (εικόνα 19 βέλος 2). -57-

62 Εικόνα 19-εισαγωγή προτύπου Μια από τις πολλές δυνατότητας που μας προσφέρει το Joomla είναι και η εγκατάσταση περισσότερων από ένα πρότυπα(template). Αποτέλεσμα αυτού είναι δυνατότητα η χρήση διαφορετικών προτύπων σε κάθε τμήμα της ιστοσελίδας. Για να επιλέξουμε ένα πρότυπο χρησιμοποιούμε τον πίνακα ελέγχου προτύπων. Η πρόσβαση εκεί γίνετε πατώντας το κουμπί template manager που βρίσκετε στην κατηγορία Extensions(εικόνα 20). Εικόνα 20-πρόσβαση στο πίνακα ελέγχου προτύπων Από τον πίνακα ελέγχου προτύπων μπορούμε να διαγράψουμε ένα πρότυπο κάνοντας κλικ στο κουτάκι που βρίσκεται πριν από το όνομα του προτύπου (εικόνα 21 βέλος 1)και έπειτα πατώντας το κουμπί delete. Ακόμη μπορούμε να επεξεργαστούμε να επεξεργαστούμε τα πρότυπα πατώντας το κουμπί Edit(εικόνα 21 βέλος 2). Επίσης η επιλογή ενός προτύπου ως προεπιλεγμένο για την ιστοσελίδα μας γίνεται από αυτό το μενού κάνοντας κλικ στο κουμπί με το αστεράκι (εικόνα 21 βέλος 3 ) -58-

63 Εικόνα 21-πίνακας ελέγχου προτύπων Προσθήκη και διαχείριση Αρχείων Για να μεταβούμε στο μενού διαχείρισης αρχείων από το κεντρικό μενού επιλογών επιλέγουμε Contend και έπειτα Media Manager. Από αυτό το μενού διαχειριζόμαστε τα πολυμέσα που θα χρησιμοποιήσουμε στην ιστοσελίδα μας. Τα αρχεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι αρχεία εικόνας με καταλήξεις.bmp,.gif,.ico,.jpg,.png,.odg,.xcf, αρχεία κειμένου με καταλήξεις.doc,.txt,.pdf,.odt,.epg, αρχεία λογιστικών φύλλων με καταλήξεις.xls,.csv,.ods, αρχεία παρουσιάσεων με καταλήξεις.ppt,.odp και αρχεία Flash με κατάληξη.swf -59-

64 5.2.3 Προσθήκη-επεξεργασία Εφαρμογών, Ενθεμάτων και Προσθέτων Εικόνα 22-επεξεργασία Εφαρμογών Για την προσθήκη Εφαρμογών, Ενθεμάτων και Προσθέτων ακολουθούμε τον ίδιο τρόπο με αυτόν της εισαγωγή προτύπων. Δηλαδή κάνουμε κλικ στο κουμπί Extension και έπειτα στο κουμπί Extension Management. Εφαρμογές Αν επιθυμούμε την τροποποίηση, την παραμετροποίηση ή την πραγματοποίηση ο- ποιασδήποτε αλλαγών στις εφαρμογές που χρησιμοποιούμε μπορούμε να το πραγματοποιήσουμε κάνοντας κλικ στο κουμπί Components εμφανίζετε μια λίστα με τις εφαρμογές (εικόνα 22 ). Ενθέματα-Πρόσθετα Για να αποκτήσουμε πρόσβαση στο μενού των ενθεμάτων και τον προσθέτων κάνουμε κλικ στο κουμπί extensions και έπειτα στα Module manager και Plug-in manager αντίστοιχα (εικόνα 23). -60-

65 Εικόνα 23-Επιλογή για είσοδο στα μενού Εφόσον εισέλθουμε στο μενού είτε των ενθεμάτων είτε των προσθέτων μπορούμε να κάνουμε μια σειρά από ενέργειες. Μερικές από τις οποίες είναι η ενεργοποίηση ή απενεργοποίηση τους, η διαγραφή τους, η επεξεργασία τους καθώς και άλλες ενέργειες (εικόνα 24) Προσθήκη Άρθρων Εικόνα 24-Μενού ενθεμάτων Για να προσθέσουμε μια νέα σελίδα με πληροφορίες στην ιστοσελίδα, μας είτε πρόκειται για απλό κείμενο είτε για μια σελίδα με ποιο σύνθετο περιεχόμενο, μπορούμε να το πραγματοποιήσουμε με την δημιουργία ενός άρθρου. Το άρθρο αυτό μπορεί να εμφανίζετε σε όλα τα τμήματα της ιστοσελίδας μας Το Joomla! μας παρέχει την δυνατότητα να οργανώσουμε τα άρθρα μας σε κατηγορίες και υπό-κατηγορίες ώστε να μπορέσουμε να τα διαχειριστούμε καλύτερα. Γι να αποκτήσουμε περισσότερα εργαλεία για την δημιουργία των άρθρων κάνουμε εγκατάσταση του JCKeditor με την ίδια διαδικασία που κάνουμε εγκατάσταση το ενθέματα. Κατηγορίες Πριν δημιουργήσουμε τα άρθρα μας θα πρέπει να δημιουργήσουμε τις κατηγορίες στις οποίες θα ανήκουν. Οι κατηγορίες βοηθούν στην καλύτερη ταξινόμηση των άρθρων και ακόμη στην παραμετροποίηση των άρθρων καθώς επιλογές εμφάνισης που ορίζονται στην κατηγορία κληρονομούνται σε όλα τα άρθρα που ανήκουν σε αυτή. -61-

66 Για την δημιουργία μιας κατηγορίας από το κεντρικό μενού επιλέγουμε το Content και έπειτα το Category manager(εικόνα 25). Στο νέο παράθυρο που θα εμφανιστεί υ- πάρχουν όλες οι κατηγορίες που έχουμε δημιουργήσει ως τώρα (εικόνα 26 ). Επίσης από αυτό το μενού μπορούμε να δημιουργήσουμε νέες κατηγορίες, να παραμετροποιήσουμε τις ήδη υπάρχουσες και ακόμη να τις διαγράψουμε. Εικόνα 25-είσοδος στις κατηγορίες Εικόνα 26-Μενού κατηγοριών Κατά την δημιουργία μιας κατηγορίας θα πρέπει να συμπληρώσουμε κάποιες πληροφορίες. Αρχικά θα πρέπει να συμπληρώσουμε το όνομα της κατηγορίας στο πεδίο Title. Έπειτα συμπληρώνουμε το πεδία Alias συνήθως γράφουμε το όνομα χρησιμοποιώντας το αγγλικό αλφάβητο. Ακόμη από το πεδίο Parent ορίζουμε την γονική κατη- -62-

67 γορίας αν πρόκειται να δημιουργήσουμε μια υποκατηγορία. Τέλος μπορούμε να μα ρυθμίσουμε τις παραμέτρους που θα ισχύουν σε όλα τα άρθρα της κατηγορία καθώς και επιλογές για τις μηχανές αναζήτησης (εικόνα 27). Εικόνα 27-Δημιουργία κατηγορίας Άρθρα Έχοντας ολοκληρώσει τη δημιουργία των κατηγοριών προχωράμε με την δημιουργία των άρθρων. Για να μεταβούμε στο μενού διαχείρισης των άρθρων από το κεντρικό μενού πηγαίνουμε στο Contents και έπειτα στο επιλέγουμε Article manager. Από αυτό το μενού μπορούμε να δημιουργήσουμε, να παραμετροποιήσουμε και να διαγράψουμε ένα άρθρο (εικόνα 28 ) Εικόνα 28-μενού άρθρων Κατά την διαδικασία της δημιουργίας ενός νέου άρθρου (εικόνα 29) αρχικά δίνουμε το ό- νομα του άρθρου συμπληρώνοντας το πεδίο με το όνομα Title. Έπειτα συμπληρώνουμε το πε- -63-

68 δίο Alias με το τίτλο που δώσαμε στο άρθρο γραμμένο στα αγγλικά. Στη συνέχει γίνεται η επιλογή της κατηγορίας στην οποία θα ανήκει το άρθρο. Στη συνέχει ακολουθεί ένα πλαίσιο. Το πλαίσιο αυτό είναι ο επεξεργαστής κειμένου που μας βοηθάει να δημιουργήσομε το περιεχόμενο του άρθρου μας. Ο επεξεργαστής κειμένου μας δίνει πλήθος επιλογών όπως η εισαγωγή κειμένου και η παραμετροποίηση του, εισαγωγή πινάκων εισαγωγή εικόνων, εισαγωγή υπερσυνδέσμων και πολλά άλλα. Εικόνα 29-Δημιουργία άρθρων Δημιουργία Μενού Για να δημιουργήσουμε το μενού της ιστοσελίδα μας με το περιεχόμενο της από το κεντρικό μενού διαχείρισης επιλέγουμε Menu όπου εμφανίζεται μια λίστα με τα ήδη διαθέσιμα μενού αλλά και επιλογή δημιουργίας νέου (εικόνα 30). -64-

69 Εικόνα 30-είσαγωγή στο μενού Εφόσον εισέλθουμε στο πίνακα ελέγχου των μενού μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα νέο να παραμετροποιήσουμε κάποιο από αυτά που υπάρχουν ή να διαγράψουμε κάποιο από αυτά (εικόνα 31) Εικόνα 31-πίνακας ελέγχου μενού Για να δημιουργήσουμε ένα νέο μενού πατάμε το κουμπί New. Πατώντας το εμφανίζετε μια φόρμα (εικόνα 32 ) στο πρώτο πεδίο Title γράφουμε το όνομα του νέου μενού μας και στο δεύτερο πεδίο Menu type δίνουμε το όνομα του τύπου του μενού και τέλος πατάμε το κουμπί Save -65-

70 Εικόνα 32-δημιουργία μενού Στη συνέχεια θα πρέπει να ορίσουμε ένα module για το που θα εμφανίζεται το μενού. Για να το πετύχουμε αυτό πατάμε το Modules Linked to the Menu και επιλέγουμε το module της αρεσκείας μας ή διαφορετικά αν δεν καλύπτονται οι ανάγκες από τα υ- πάρχοντα δημιουργούμε εμείς ένα νέο. Εφόσον τελειώσουμε με τις παραπάνω διαδικασίες πατώντας στο όνομα του μενού εμφανίζετε ένας πίνακας (εικόνα 33) στον οποίο υπάρχουν τα υπό-μενού που πραγματοποιούμε τις διαδικασίες της δημιουργίας, της επεξεργασίας και της διαγραφής. Εικόνα 33-πίνακας υπό-μενού To Global Configuration Στο κομμάτι αυτό γίνονται αλλαγές που αφορούν τις λειτουργίες της ιστοσελίδας μας. Για να αποκτήσουμε πρόσβαση στο Global Configuration από το κεντρικό μενού -66-