Η ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟ 2007

Transcript

1 Η ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟ Εισαγωγή Μετά από τα οριακά αποτελέσματα της πορτογαλικής οικονομίας από το 2000 και εξής, το 2006 άρχισε μια περίοδος ανάκαμψης που στηρίχθηκε κυρίως στις εξαγωγές, ενώ η ιδιωτική ζήτηση αυξήθηκε λίγο. Το δημοσιονομικό έλλειμμα ακολούθησε σταθερά πτωτική πορεία, o χαμηλός, όμως, ρυθμός ανάπτυξης κατέστησε δυσχερή την προσέγγιση άλλων ανεπτυγμένων οικονομιών της ΕΕ και του ΟΟΣΑ. Οι προσπάθειες αναμόρφωσης της αγοράς εργασίας δεν απέφεραν τα αναμενόμενα αποτελέσματα και το ποσοστό ανεργίας ανέβηκε σημαντικά. Η πορεία της πορτογαλικής οικονομίας κατά το 2007 παρέμεινε ανοδική και ο ρυθμός ανάπτυξης σημείωσε τη μεγαλύτερη τιμή της τελευταίας επταετίας. Σε αντίθεση με το 2006, έτος κατά το οποίο η αύξηση του ΑΕΠ οφειλόταν στην άνοδο των εξαγωγών, κατά το 2007 σημειώθηκε άνοδος της εσωτερικής ζήτησης και των ιδιωτικών επενδύσεων. Αξίζει να υπενθυμισθεί ότι κατά το υπό εξέταση έτος συνεχίσθηκαν οι προσπάθειες δημοσιονομικής εξυγίανσης. Η ιδιωτική κατανάλωση σημείωσε μικρή άνοδο κατά 1,5% έναντι 1,2% το 2006.

2 1.2 Οικονομική ανάπτυξη Το 2007 ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της Πορτογαλίας σε πραγματικές τιμές επιταχύνθηκε κατά 1,9% έναντι 1,3% το Πρόκειται για μία από τις χαμηλότερες τιμές ανάπτυξης στην ευρωζώνη με απόκλιση 0,7 ποσοστιαίας μονάδας έναντι του μέσου όρου. Σε ονομαστικές τιμές το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 4,9% και ανήλθε σε 162,9 δισεκατομμύρια. Ετήσια μεταβολή ΑΕΠ Ιδιωτική κατανάλωση 1,3-0,2 2,5 1,9 1,2 1,5 Δημόσια κατανάλωση 2,6 0,2 2,6 3,2-1,2-0,1 Επενδύσεις -4,7-8,3 2,5-1,5-1,4 3,8 Ακαθ.Επ.Παγίου Κεφ. -3,5-7,4 0,2-0,9-1,6 3,2 Εσωτερική ζήτηση 0,0-2,0 2,4 0,9 0,2 1,7 Εξαγωγές 1,5 3,9 4,4 1,1 8,8 7,7 Εισαγωγές -0,7-0,8 6,6 1,9 4,3 6,1 ΑΕΠ 0,8-0,7 1,3 0,5 1,3 1,9 Η επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας συνοδεύτηκε από μεταβολή της σύνθεσης της ανάπτυξης έναντι του 2006, με αύξηση της συνεισφοράς της εσωτερικής ζήτησης και πτώση της συμμετοχής της εξωτερικής ζήτησης. Μεγαλύτερος δυναμισμός παρατηρήθηκε στις ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου που για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια είχαν ανοδική πορεία. Η καθαρή εξωτερική ζήτηση διαμορφώθηκε από την επιβράδυνση των εξαγωγών, κυρίως προϊόντων, και αύξηση των εισαγωγών. H ιδιωτική κατανάλωση, που αυξήθηκε με χαμηλότερο από το ΑΕΠ ρυθμό αλλά υψηλότερο έναντι του 2006, εντοπίσθηκε κυρίως στην αγορά διαρκών αγαθών. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών σημείωσαν επιβράδυνση και αυξήθηκαν κατά 7,7% έναντι 9,2% το Η πτώση του ρυθμού αύξησης οφείλεται κυρίως στις εξαγωγές εμπορευμάτων, ενώ οι εξαγωγές υπηρεσιών σημείωσαν άνοδο 12,2% (έναντι 11,7% το 2006). Συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ Εσωτερική ζήτηση 0,1-2,2 2,7 1,6 0,3 1,8 Καθαρή εξωτερική.ζήτηση 0,7 1,5-1,4-0,8 1,1 0,1 ΑΕΠ 0,8-0,8 1,5 0,9 1,3 1,9

3 Το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών βελτιώθηκε από 7,6% του ΑΕΠ το 2006 σε 6,9% το Οι δανειακές ανάγκες της πορτογαλικής οικονομίας ανήλθαν σε 8,6% του ΑΕΠ έναντι 9,3% το Ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών % ΑΕΠ Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών -8,1-6,1-7,6-9,5-10,1-9,9 Αγαθά -10,4-9,1-10,3-11,0-10,7-10,7 Υπηρεσίες 2,5 2,6 2,8 2,6 3,1 3,8 Τουρισμός 2,8 2,7 2,8 2,5 2,6 2,8 Εισοδήματα -2,3-1,7-2,1-2,6-4,1-4,5 Τρέχουσες μεταβιβάσεις 2,2 2,1 2,0 1,5 1,6 1,6 Μεταναστευτικά εμβάσματα 1,8 1,4 1,4 1,2 1,2 1,2 Ισοζύγιο κεφαλ. μεταβιβάσεων 1,5 1,9 1,5 1,2 0,8 1,3 Τρέχ,συναλλ.+κεφαλ.μεταβιβάσεις -6,6-4,2-6,1-8,3-9,3-8,6 1.3 Απασχόληση Το ποσοστό ανεργίας επί του ενεργού πληθυσμού ανήλθε σε 8% έναντι 7,7% το Ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 4,9% έναντι του Ένα από τα θετικά σημεία που συνιστά και αντιστροφή της τάσης των τελευταίων ετών, είναι η μείωση της μακροχρόνιας (άνω των 12 μηνών) ανεργίας από 51,7% σε 48,9% το 2007 και της μέσης διάρκειας της ανεργίας. Στενά συνυφασμένη με αυτή την εξέλιξη είναι η νομοθετική πρόβλεψη (Νοέμβριος 2006) για μείωση της χρονικής διάρκειας λήψης του επιδόματος ανεργίας σε ορισμένες κατηγορίες ανέργων. Εντονότερη υπήρξε η άνοδος της ανεργίας στις γυναίκες και στους μη ειδικευμένους νέους. Ως προς τη γεωγραφική κατανομή, η αύξηση της ανεργίας υπήρξε ομοιόμορφη και τα ποσοστά ανεργίας παρέμειναν ανώτερα στο Βορρά και την ευρύτερη περιοχή της Λισσαβώνας Το ποσοστό απασχόλησης αυξήθηκε κατά 0,2% με κύριο χαρακτηριστικό την αύξηση της απασχόλησης ορισμένου χρόνου κατά 8% και την μείωση της απασχόλησης αορίστου χρόνου κατά 2,2%. Σημαντική υπήρξε η μείωση των θέσεων απασχόλησης στην μεταποιητική βιομηχανία (2,7%) ενώ αύξηση 0,4% σημειώθηκε στον τομέα των υπηρεσιών. Οριακή υπήρξε η αύξηση του ρυθμού κινητικότητας των εργαζομένων και δεν μετέβαλε την εικόνα της αγοράς. Μείωση κατά 0,3% παρατηρήθηκε στη μέση διάρκεια του ωραρίου εργασίας, φαινόμενο που συνδέεται με την αύξηση των εργαζομένων σε καθεστώς μερικής απασχόλησης από 11,3 σε 12,1%.

4 1.4 Πληθωρισμός Ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός μειώθηκε κατά το 2007 σε 2,5% από 3,1% το Η επιβράδυνση του πληθωρισμού οφείλεται στη μείωση του ρυθμού αύξησης των τιμών καυσίμων και πρώτων υλών, εκτός τροφίμων, έναντι του 2006 αλλά και στη μείωση του εργατικού κόστους κυρίως στον ιδιωτικό τομέα. Ο ρυθμός ανόδου του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος επιβραδύνθηκε κατά 0,6% στο σύνολο της οικονομίας και κατά 1,9% στον ιδιωτικό τομέα.. Κατά του τελευταίους όμως μήνες του 2007 η άνοδος των τιμών των ενεργειακών προϊόντων και των τροφίμων παρατηρήθηκε ανοδική πορεία του πληθωρισμού, τάση που διατηρείται έως σήμερα. Η BdP υπολογίζει την αύξηση των τιμών επεξεργασμένων τροφίμων κατά το διάστημα Ιανουαρίου 2006-Ιανουαρίου 2007 σε 6,5% ενώ το Μάρτιο 2008 ανήλθε σε 8,2%. Δείκτης τιμών καταναλωτή-κύριοι παράγοντες Ετήσια εκατοστιαία μεταβολή Πηγή Banco de Portugal Σύνολο 3,7 3,3 2,5 2,1 3,0 2,4 Σύνολο χωρίς ενεργειακά 3,9 3,1 2,3 1,4 2,5 2,3 Σύνολο χωρίς επεξεργ. διατροφής 4,5 3,3 2,6 1,7 2,4 2,2 Αγαθά 2,4 2,4 1,6 1,9 3,2 2,2 Τρόφιμα 1,9 2,6 1,4 0,1 3,6 2,8 Μη επεξεργασμένα 0,2 2,1 0,0-0,5 3,2 3,0 Επεξεργασμένα 3,8 3,1 2,8 0,8 4,1 2,6 Βιομηχανικά 2,7 2,4 1,8 2,8 3,0 1,9 Μη ενεργειακά 3,1 1,8 0,8 1,0 1,5 1,4 Ενεργειακά 1,2 4,9 5,4 10,0 8,1 3,5 Υπηρεσίες 5,9 4,6 3,9 2,5 2,7 2,8 Πληθωρισμός 3,6 3,3 2,4 2,3 3,1 2,5

5 1.5 Αποδοχές Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε η κεντρική τράπεζα της Πορτογαλίας (Banco de Portugal, BdP) σε αντιπροσωπευτικό δείγμα ιδιωτικών επιχειρήσεων, κατά το 2007 οι αμοιβές των εργαζομένων σε αυτές αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 2%, το 40% των επιχειρήσεων μείωσε τον αριθμό των εργαζομένων, ενώ ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων στο δείγμα αυξήθηκε κατά 1,8%. Στο δημόσιο τομέα οι αυξήσεις μισθών για το 2007 υπήρξαν 1,5% με προβλεπόμενο πληθωρισμό 2,1% έναντι του τελικού 2,5%. Σε πραγματικές τιμές οι αποδοχές των Πορτογάλων αυξήθηκαν κατά μόλις 0,2%. Σύμφωνα με μελέτη του ευρωπαϊκού ιδρύματος για τη βελτίωση τω συνθηκών εργασίας, στην Πορτογαλία οι αποδοχές των εργαζομένων γυναικών υπήρξαν κατά 25,4% χαμηλότερες από αυτές των ανδρών που προσφέρουν την ίδια εργασία. Παρ ότι η τάση ισχύει σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η διαφορά αποδοχών ανδρών και γυναικών στην Πορτογαλία είναι η μεγαλύτερη (ευρωπαϊκός μέσος όρος διαφοράς 15,9%) με εξαίρεση την Σλοβακία. Ο κατώτατος μισθός ήταν 403 ευρώ. Όπως αναφέρθηκε, κατά το 2007 η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε με ρυθμό ανώτερο από το 2006 και χαμηλότερο από το ρυθμό ανάπτυξης, αλλά υψηλότερο από το ρυθμό αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος και σημειώθηκε νέα πτώση των αποταμιεύσεων. Διαθέσιμο εισόδημα ιδιωτών (ποσοστιαία ονομαστική αύξηση) Διαθέσιμο εισόδημα 4,2 3,0 4,2 3,6 3,8 3,4 Αμεσοι φόροι 2,0 1,0 0,6 4,9 6,2 9,0 Ασφαλ.εισφορές 5,6 5,6 2,9 8,6 4,1 6,4 Ονομαστική ιδ.κατανάλωση 4,4 2,9 5,1 4,7 4,6 4,3 Πραγματική ιδ.κατανάλωση 1,3-0,2 2,5 1,9 1,2 1,5 Αποταμίευση 10,6 10,5 9,7 9,2 8,4 7,9 Η χαμηλή δυναμική του διαθέσιμου εισοδήματος ήταν εντονότερη στους μισθωτούς ενώ συνεχίσθηκε η αύξηση της άμεσης και της έμμεσης φορολογίας και των ασφαλιστικών εισφορών. Επιπρόσθετα, η βαθμιαία αύξηση των επιτοκίων από τα τέλη του 2005, επέδρασε έντονα στο διαθέσιμο εισόδημα, λόγω των σχετικά υψηλών επιπέδων δανεισμού.

6 1.6 Παραγωγικότητα Η παραγωγικότητα ανά εργαζόμενο επιταχύνθηκε από 0,5 σε 1,7% το Η επιτάχυνση της παραγωγικότητας αντανακλά όχι μόνο τη μεγαλύτερη ανάπτυξη της οικονομίας αλλά και την περιορισμένη αύξηση των θέσεων εργασίας, σε αντίθεση με το 2006 που παρατηρήθηκε μεγαλύτερη άνοδος της απασχόλησης σε χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης. Με την αύξηση της μερικής απασχόλησης και τη μείωση της μέσης διάρκειας του ωραρίου εργασίας αυξημένη υπήρξε η παραγωγικότητα ανά ώρα εργασίας. Μισθοί και Παραγωγικότητα στην Πορτογαλία και την Ευροζώνη Μέση ετήσια μεταβολή % Πηγή Banco de Portugal Πορτογαλία Σύνολο οικονομίας Αποδοχές ανά εργαζόμενο 3,0 2,8 2,4 3,9 2,8 3,4 Παραγωγικότητα 0,3 0,3 1,7 1,2 0,5 1,7 Κόστος εργασίας/μονάδα προϊόντος 2,8 2,5 0,7 2,7 2,3 1,7 Ιδιωτικός τομέας Αμοιβές ανά εργαζόμενο 2,8 3,1 3,0 4,3 3,3 3,8 Παραγωγικότητα 0,3 0,2 2,0 1,4 0,4 1,9 Κόστος εργασίας/μονάδα προϊόντος 2,4 2,9 1,0 2,8 2,9 1,9 Ευροζώνη Σύνολο οικονομίας Αμοιβές ανά εργαζόμενο 2,6 2,1 2,2 1,8 2,2 2,3 Παραγωγικότητα 0,2 0,3 1,1 0,8 1,3 0,8 Κόστος εργασίας/μονάδα προϊόντος 2,4 1,8 1,0 1,0 0,9 1,5

7 1.7 Δημόσια Οικονομικά Κατά το 2007 το δημοσιονομικό έλλειμμα της Πορτογαλίας περιορίσθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά από 6,1% του ΑΕΠ το 2005 και 3,9% το 2006 σε 2,6%. Το θετικό αυτό αποτέλεσμα οφείλεται στην επαρκέστερη είσπραξη των φόρων αλλά κυρίως στην αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης, τόσο όσον αφορά τη φορολογία εισοδήματος όσο και επιχειρήσεων. Τα έσοδα από τη φορολογία εισοδήματος αυξήθηκαν κατά 9,2% από 5,7 σε 5,9% του ΑΕΠ ενώ τα έσοδα από την φορολογία κερδών αυξήθηκαν κατά 29,2% από 3,1 σε 3,8% του ΑΕΠ. Οι πρωτογενείς δαπάνες περιορίστηκαν από 42,9 σε 42,3% του ΑΕΠ σημειώνοντας αύξηση 3,1% (έναντι αύξησης 2,6% το 2006). Οι δαπάνες προσωπικού μειώθηκαν κατά 0,5% του ΑΕΠ, με την εφαρμογή του κανόνα ένα προς δύο στις προσλήψεις, το πάγωμα των αυτόματων προαγωγών και τις χαμηλές μισθολογικές αυξήσεις. Για το 2008 αναμένεται, σύμφωνα με τον κρατικό προϋπολογισμό, περιορισμός του ελλείμματος 2,4% του ΑΕΠμε ισόμοιρη μείωση των εσόδων και των δαπανών. Το πορτογαλικό Υπουργείο Οικονομικών αναμένει αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 5,6% που θα ανέλθουν σε 22% του ΑΕΠ. Ως προς το ύψος των προγραμματιζόμενων δημοσίων επενδύσεων. το κείμενο του Προϋπολογισμού προβλέπει αύξηση 4% (από 3.642,2 σε 3.793,2 εκατ.ευρώ). Οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν την μετατόπιση του κέντρου βάρους των επενδύσεων από την κεντρική κυβέρνηση στους ΟΤΑ, αφού σημειώνεται πτώση 7,4% στα κονδύλια της κεντρικής κυβέρνησης (από 1.447,5 σε εκατ.ευρώ) και άνοδος 13% (από 2.130,4 σε 2.399,8 εκατ.ευρώ) σε εκείνα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ειδικότερα, χαμηλότερα κατά 27,2% θα είναι τα κονδύλια που προβλέπονται για συγχρηματοδότηση προγραμμάτων της ΕΕ. Σύμφωνα πάντως με στοιχεία που δημοσίευσε η Επιτροπή, η Πορτογαλία κατατάσσεται στην τρίτη θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ με την υψηλότερη απορροφητικότητα για το διάστημα , με ποσοστό 82%, έναντι μέσου όρου 75% των 15 (58% της Ελλάδας). Το δημόσιο χρέος διαμορφώθηκε σε 63,6% του ΑΕΠ έναντι 64,7% το Εξέλιξη Δημοσίου χρέους % ΑΕΠ Πηγή: Banco de Portugal Χρέος στην αρχή του έτους 52,9 55,6 56,8 58,2 63,6 64,7 Πρωτογενές έλλειμμα 0,0 0,2 0,7 3,4 1,1 0,2 Επίδραση επιτοκίων 2,9 2,7 2,6 2,7 2,8 2,8 Επίδραση ανάπτυξης -2,4-1,3-2,2-1,9-2,6 3,0 Προσαρμογή αποθεμάτωνροών 2,2-0,4 0,3 1,2-0,2-0,8 Χρέος στο τέλος του έτους 55,6 56,8 58,2 63,6 64,7 63,6

8 1.8 Επενδύσεις Από το 2000 ο όγκος των ακαθάριστων επενδύσεων παγίου κεφαλαίου στην Πορτογαλία μειώθηκε σωρρευτικά κατά 6%. Κατά τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερα έντονη υπήρξε η πτώση στον τομέα των κατασκευών, κυρίως στην αγορά κατοικιών, αλλά και την αγορά αυτοκινήτων. Το 2007 οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου αυξήθηκαν κατά 3,2% μετά από την πτώση 0,8% το Η εξέλιξη αυτή αντανακλά κυρίως την μεγάλη άνοδο των επιχειρηματικών επενδύσεων σε μηχανήματα και εξοπλισμό που αυξήθηκαν κατά 6,9% (αύξηση 1,4% το 2006). Οι επενδύσεις σε μέσα μεταφοράς αυξήθηκαν κατά 10,4%. Στις κατασκευές, μετά την πτώση του 5,4% που σημειώθηκε το 2006, η μείωση των επενδύσεων περιορίσθηκε σε 0,1% το Οι επενδύσεις σε κατοικίες μειώθηκαν κατά 2,5% (μείωση 4% το 2006). Σύμφωνα με έρευνα της Banco de Portugal περιοριστικοί παράγοντες των επιχειρηματικών επενδύσεων υπήρξαν περισσότερο οι χαμηλές προσδοκίες πώλησης παρά η χαμηλή αποδοτικότητα ή τα υψηλά επιτόκια. Μετά από μείωση της τάξης του 9% και του 17,4% τα έτη 2005 και 2006 οι δημόσιες επενδύσεις σημείωσαν το 2007 αύξηση 8,6% και από 2,3% του ΑΕΠ διαμορφώθηκαν σε 2,4%. Η εξέλιξη αυτή επηρρεάσθηκε κατά πολύ από τη επιβράδυνση των εσόδων από πωλήσεις ακινήτων σε σύγκριση με το Η Banco de Portugal εκτιμά ότι αν εξαιρεθεί ο τελευταίος παράγων η αύξηση υπολογίζεται σε 1,2% το 2007 έναντι μείωσης 14,8% το Πορεία επενδύσεων Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή Πηγή Banco de Portugal Ιδιωτική κατανάλωση 1,3-0,2 2,5 1,9 1,2 1,5 Δημόσια κατανάλωση 2,6 0,2 2,6 3,2-1,2-0,1 Επενδύσεις -4,7-8,3 2,5-1,5-1,4 3,8 Ακαθάριστες επ.παγίου κεφαλαίου -3,5-7,4 0,2-0,9-1,6 3,2 Μηχανήματα -5,8-2,7 7,5 2,4-0,6 7,0 Υλικό μεταφοράς -14,7-9,8-1,3-3,1 21,2 10,0 Κατασκευές -3,4-9,6-1,5-3,0-6,6 0,3 Άλλα 8,2-5,5-3,6 2,4 0,7 0,1 Υπενθυμίζουμε ότι για την επόμενη δεκαετία έχουν ανακοινωθεί δημόσιες επενδύσεις συνολικού ύψους 40 δισ.ευρώ. Πρόκειται για επενδύσεις σε οδικά δίκτυα (6,6 δισεκατ.), το νέο αεροδρόμιο, σιδηροδρομικό δίκτυο (10,4 δισεκατ.), υδροηλεκτρική ενέργεια και περιβάλλον (5,6 δισ.), λιμάνια και κέντρα αποθήκευσης και διακίνησης. Από την πραγματοποίηση εξαγγελθέντων μεγάλων έργων η πορτογαλική συνομοσπονδία κατασκευαστικών επιχειρήσεων (Fepicop), αναμένει αύξηση της

9 κατασκευαστικής δραστηριότητας με ρυθμό ανόδου μεταξύ 2,5%-4,5%. Σημειώνουμε ότι στον ευρύτερο τομέα κατασκευών παράγεται το 5,8% του πορτογαλικού ΑΕΠ και απασχολείται περί το 10% του ενεργού πληθυσμού της Πορτογαλίας. Κατά τα τελευταία έξι συνεχόμενα έτη η πορεία των κατασκευών στη χώρα υπήρξε πτωτική, το 2007 όμως εξελίχθηκε καλύτερα από το αναμενόμενο (μείωση 0,5% έναντι προβλεπόμενου 2,6%). -Υπερταχεία Λισσαβώνας-Μαδρίτης. Σύμφωνα με το μέχρι τώρα χρονοδιάγραμμα το έργο θα ανατεθεί με 4 επιμέρους διαγωνισμούς που θα διενεργηθούν μεταξύ του δευτέρου εξαμήνου 2008 και του δευτέρου εξαμήνου Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2009 θα προκηρυχθεί και ο διαγωνισμός προμήθειας των σιδηροδρομικών οχημάτων. Το συνολικό κόστος του έργου εκτιμάται να ανέλθει σε 8,18 δισεκατ.ευρώ. Η γραμμή προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία το 2013, ορισμένοι όμως επισημαίνουν ότι τα χρονικά περιθώρια ολοκλήρωσης του έργου είναι πολύ περιορισμένα. Σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες μελέτες στη γραμμή Λισσαβώνας-Μαδρίτης θα μετακινούνται 7,4 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως, ενώ και οι εμπορευματικές μεταφορές θα είναι επικερδείς. Σημειώνεται, ότι η υπερταχεία Λισσαβώνας-Μαδρίτης, έργο τεράστιας σημασίας για την Πορτογαλία, δεν είναι συγκρίσιμο με τα σχέδια των ισπανικών υποδομών, που περιλαμβάνουν την επέκταση του δικτύου υψηλής ταχύτητας κατά χλμ μέχρι το 2020, επένδυση που θα ανέλθει σε 83 δισεκατομμύρια ευρώ. -Νέο Αεροδρόμιο. Στις αρχές Ιανουαρίου 2008 ανακοινώθηκε η τοποθεσία κατασκευής του νέου αεροδρομίου.στην περιοχή Alcochete. Το κόστος κατασκευής θα ανέλθει σε 4,9 δισεκατομμύρια ευρώ και αναμένεται να λειτουργήσει το 2017, ενώ για την αποτελεσματική λειτουργία του θα απαιτηθεί η κατασκευή τρίτης γέφυρας (οδικής και σιδηροδρομικής) που θα ενώνει τις δύο όχθες του ποταμού Τάγου. Θα πρέπει επίσης να σχεδιασθεί η επέκταση της υπερταχείας Μαδρίτης-Λισσαβώνας, ώστε το νέο αεροδρόμιο να αποτελέσει τον καταληκτικό σταθμό. Σημειώνουμε ότι αρχικά είχε αποφασισθεί η κατασκευή του νέου αεροδρομίου στην περιοχή Ota (ανατολικά της Λισσαβώνας), απόφαση η οποία είχε προκαλέσει διαμαρτυρίες και πλήθος εναλλακτικών προτάσεων (επέκταση του υπάρχοντος αεροδρομίου, διατήρηση του υπάρχοντος και δημιουργία συμπληρωματικού για εταιρίες low cost, άλλες τοποθεσίες κλπ). κατά το τελευταίο έτος. Η τοποθεσία Alcochete επελέγη μετά από έντονες αντιδράσεις, της αντιπολίτευσης, της κοινωνίας των πολιτών αλλά και έμμεση επέμβαση του Πορτογάλου προέδρου της Δημοκρατίας, κ.cavaco Silva. -ΤΤΤ Τρίτη γέφυρα διάβασης του Τάγου. Η ανάγκη κατασκευής της τρίτης διάβασης προέκυψε από την απόφαση της πορτογαλικής Κυβέρνησης να κατασκευασθεί το νέο διεθνές αεροδρόμιο της Λισσαβώνας στην τοποθεσία Alcochete Το έργο ανακοινώθηκε τον Απρίλιο του 2008 και φαίνεται να ολοκληρώνει το πλέγμα των μεγάλων έργων στην Πορτογαλία.

10 Το προβλεπόμενο ύψος της επένδυσης, που προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί το 2013, ανέρχεται σε 1,7 δισεκατ.ευρώ, θα εκτείνεται σε 13 χιλιόμετρα και θα περιλαμβάνει από δύο κατευθύνσεις για τη συμβατική σιδηροδρομική γραμμή και τη γραμμή υψηλής ταχύτητας (TGV). Στις αρχές του 2007 είχε αναγγελθεί η εντός του έτους.ιδιωτικοποίηση της ΑΝΑ - Aeroportos de Portugal, η οποία σήμερα διαχειρίζεται επτά αεροδρόμια στην χώρα, με την πώλησης της πλειοψηφίας (50%+1) σε επιχείρηση η οποία θα αναλάβει και την κατασκευή του νέου αεροδρομίου της Λισσαβώνας. Εν όψει της διεθνούς οικονομικής κατάστασης ο αρμόδιος Υπουργός Οικονομίας δήλωσε τον Ιούλιο του 2008 ότι η πώληση της ΑΝΑ αναβάλλεται. 1.9 Αμεσες Ξένες Επενδύσεις Από στοιχεία της Banco de Portugal, προκύπτει ότι κατά το 2007 οι άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα μειώθηκαν κατά 37% έναντι του 2006 και ανήλθαν σε 3,7 δισεκ.ευρώ. Σύμφωνα με δηλώσεις του Προέδρου της AICEP, πορτογαλικού φορέα για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, για το 2008 ξένες επενδύσεις της τάξεως του 1,5 δισεκατ.ευρώ. Ο κύριος όγκος των ξένων επενδύσεων στην Πορτογαλία προέρχεται από χώρες της ΕΕ (Ισπανία, Γαλλία, Ολλανδία, το Ην.Βασίλειο). Αντίθετα, κατά το ίδιο έτος, οι πορτογαλικές επενδύσεις στο εξωτερικό ανήλθαν σε 5,2 δισεκ.ευρώ σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 85%. Το 69% των πορτογαλικών επενδύσεων στο εξωτερικό βρίσκεται σε χώρες ΕΕ (Ολλανδία, Ισπανία, Πολωνία), το 9% στην Βραζιλία και το 7% στις χώρες PALOP, κυρίως την Αγκόλα (χώρες PALOP: οι χώρες με επίσημη γλώσσα την πορτογαλική).

11 1.10 Οικονομική δραστηριότητα Σύμφωνα με υπολογισμούς της BdP η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία στο σύνολο της πορτογαλικής οικονομίας επιταχύνθηκε κατά 1,9% το 2007 έναντι 1,3% το Στο βιομηχανικό τομέα η άνοδος υπήρξε 3,5% (έναντι 2,2% το 2006), αφορούσε όλους τους υποτομείς της βιομηχανίας και οφείλεται στην εξέλιξη της εσωτερικής ζήτησης αφού οι εξαγωγές επιβραδύνθηκαν. Έτσι ενώ ο όγκος των συναλλαγών στο εσωτερικό αυξήθηκε κατά 5,7% στο εξωτερικό επιβραδύνθηκε κατά 5,2%. Στις υπηρεσίες, όπου η ΑΠΑ αυξήθηκε κατά 1,9% (1,5% το 2006), ιδιαίτερα συνεισέφερε ο τομέας μεταφορών, αποθήκευσης και επικοινωνιών. Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά τομέα δραστηριότητας Ποσοστιαία μεταβολή σε πραγματικές τιμές Πηγή Banco de Portugal Γεωργία Κτηνοτροφία 2,4-2,2 5,9-5,6 6,8-4,2 Βιομηχανία -0,6-1,0 0,2-1,0 2,2 3,5 Εξόρυξη -10,7-6,0 3,1 0,2-6,3 5,5 Μεταποίηση -0,4-0,9 0,2-1,1 2,4 3,4 Ηλεκτρισμός, αέριο, νερό 0,3 8,3 3,1-3,1 4,1 3,3 Κατασκευές -4,0-8,7-0,3-3,1-6,1 0,1 Υπηρεσίες 1,5 0,3 2,0 2,0 1,5 1,9 Εμπόριο -1,1-2,4 2,5 0,7 1,7 2,5 Μεταφορές+Τηλεπικοινωνίες 2,7 1,2 6,1 2,1 0,5 3,4 Χρηματοπιστωτικές 7,2 8,0 3,5 1,8 7,9 4,6 ΑΠΑ 0,8-0,5 1,7 0,8 1,3 1,9

12 1.11 Υπηρεσίες Σύμφωνα με στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Πορτογαλίας (BdP), οι εξαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 12,2% και ανήλθαν σε 16 δισεκατ. Ευρώ το 2007 ενώ η συμμετοχή τους στο σύνολο των εξαγωγών ανήλθε σε 30% (από 25% το 1997). Ο τουρισμός παρέμεινε η υπηρεσία με τα σημαντικότερα έσοδα. Τα έσοδα από τον τουρισμό αυξήθηκαν κατά 11% το 2007, αποτέλεσαν το 45% των εσόδων από τις υπηρεσίες και με αύξηση εκροών 6% δημιούργησαν πλεόνασμα 4,5 δισεκ.ευρώ. Έντονη υπήρξε η ανάπτυξη και άλλων υποκατηγοριών υπηρεσιών, όπως των υπηρεσιών πληροφορικής και των δικαιωμάτων χρήσης, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 20% το 2007 ενώ η συμμετοχή τους στο σύνολο των υπηρεσιών υπερδιπλασιάσθηκε μέσα στην τελευταία δεκαετία από 0,7 σε 1,7%. Η υποκατηγορία, άλλωστε, των μεταφορών και άλλων υπηρεσιών (τριγωνικό εμπόριο, υπηρεσίες διαμεσολάβησης) επωφελούμενη από αύξηση του διεθνούς εμπορίου αύξησε τη συμμετοχή της στο σύνολο των υπηρεσιών από 30% το 2000 σε 40% το 2007.Αναλυτικότερα: Η παροχή υπηρεσιών μεταφορών στο εξωτερικό αυξήθηκε κατά 13% το 2007, ενώ οι αντίστοιχες εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 6%. Οι κυριότεροι πελάτες υπήρξαν η Ισπανία, η Γερμανία, η Γαλλία και το Ην.Βασίλειο, ενώ η παροχή υπηρεσιών επικοινωνιών αυξήθηκε κατά 25% και δημιούργησε πλεόνασμα 199 εκατ.ευρώ. Στις κατασκευαστικές υπηρεσίες η άνοδος υπήρξε 37% (το 73% της αύξησης προήλθε από την Ισπανία). Σημειώνουμε εδώ ότι Ισπανία αποτελεί τον σημαντικότερο αποδέκτη πορτογαλικών εμπορευμάτων (28% έναντι 13% της Γερμανίας και 12% της Γαλλίας) και των δεύτερο αποδέκτη στην παροχή υπηρεσιών με 16% (18% το Ην.Βασίλειο, 13% η Γαλλία και 11% η Γερμανία). Οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίας σημείωσαν αύξηση 25%(Ισπανία, Ην.Βασίλειο, Γαλλία και ΗΠΑ), η πληροφορική 29% και οι υπηρεσίες προς επιχειρήσεις αύξηση 19%. Τράπεζες Παρά την διεθνή τραπεζική κρίση τα καθαρά κέρδη των τριών εκ των τεσσάρων σημαντικότερων πορτογαλικών ιδιωτικών τραπεζών (BES, Millenium BCP, BPI και Santander Totta) αυξήθηκαν συνολικά το 2007 κατά 317 εκατ.ευρώ (27%) σε 1.472,2 εκατ.ευρώ. Την μεγαλύτερη αύξηση 46% πέτυχε η BES (Banco Espirito Santo) ενώ τα καθαρά κέρδη των Santander Totta και BPI (Banco Industrial Portugues) αυξήθηκαν κατά 20% και 15% αντίστοιχα. Μείωση καθαρών κερδών κατά 28%, από 787,1 σε 563,3 εκατ.ευρώ εμφάνισε η τράπεζα Millenium BCP λόγω εσωτερικών γεγονότων (ατελέσφορη προσπάθεια συγχώνευσης με BPI, δύο φορές αλλαγή Προέδρου, διαπίστωση κάλυψης ελλειμμάτων μετά από καταγγελία μετόχου). Σημειώνουμε ότι κατά τη διάρκεια του 2007 με εξαίρεση την Santander Totta, στην οποία ο μέσος όρος τραπεζικών προμηθειών και χρεώσεως μειώθηκε κατά 2%, στις υπόλοιπες σημειώθηκε αύξηση άνω του 10%.

13 1.12 Προβλέψεις 2008 Στην ετήσια αναφορά της κεντρικής τράπεζας της Πορτογαλίας για το 2007, προβλέπεται επιβράδυνση σε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες, εξαγωγές, επενδύσεις και εσωτερική ζήτηση, ενώ τονίζεται η αβεβαιότητα που προκύπτει από τη διεθνή χρηματοοικονομική κατάσταση.. Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης, που κατά το 2007 ανήλθε σε 1,9%, θα περιορισθεί σε 1,2% το 2008 και 1,3% το Υπενθυμίζουμε εδώ ότι οι προβλέψεις της Banco de Portugal (BdP) για την ανάπτυξη έλαβαν χαμηλότερες τιμές τόσο από αυτές της Κυβέρνησης (1,5 και 2%) όσο και του ΔΝΤ (1,3 και 1,4%) που ανακοινώθηκαν τον Απρίλιο. Η ιδιωτική επενδυτική δραστηριότητα, που στις αρχές του έτους αποτελούσε τη μεγάλη ελπίδα της πορτογαλικής οικονομίας θα επιβραδυνθεί, αφού αναμένεται αύξηση 1,9% και 1,1% το 2008 και 2009 αντίστοιχα. Ειδικότερα δε οι επενδύσεις σε νέες κατοικίες αναμένεται να μειωθούν κατά 1,2% το 2008 και να αυξηθούν κατά 2,3% το Η αύξηση της εσωτερικής ζήτησης, που το 2007 σημείωσε τιμή 1,8%, θα περιορισθεί σε 1% το 2008 και το Οι εξαγωγές, που στο διάστημα αποτέλεσαν την κύρια αιτία οικονομικής ανάπτυξης και αυξήθηκαν κατά 7,7% το 2007, θα περιορισθούν σε αυξήσεις 4,4 και 4% το 2008 και 2009 αντίστοιχα αλλά και οι εισαγωγές θα περιορισθούν λόγω μειωμένης εσωτερικής ζήτησης. Παρ ότι προβλέπεται αύξηση του ρυθμού δημιουργίας νέων θέσεων απασχόλησης σε 0,7% το 2008 από 0,5% το 2007, επισημαίνεται ότι, δεδομένης της συνολικής επιβράδυνσης, το φαινόμενο ενδέχεται να είναι συγκυριακό. Η αύξηση των θέσεων εργασίας δεν θα υπερβεί το 0,4% το O πληθωρισμός από 2,4% το 2007 θα ανέλθει σε 3% το 2008 με προοπτικές μείωσης σε 2,5% το 2009, εφ όσον δεν συνεχισθεί η άνοδος των τιμών του πετρελαίου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν στο διάστημα Ιουνίου 2007-Ιουνίου 2008 κατά 3,4%. Στο διάστημα αυτό οι τιμές τροφίμων αυξήθηκαν κατά 5,8% ενώ ειδικότερα των γαλακτοκομικών και αυγών κατά 14%. Οι αυξήσεις στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων ορίσθηκαν βάσει της προβλεπόμενης από τον Προϋπολογισμό 2008 τιμής 2,1%. Η πτώση της αγοραστικής δύναμης κατά το 2008 υπολογίζεται σε 1% για τους απασχολούμενους στο δημόσιο τομέα και μεταξύ 0,5-0,7% για τους απασχολούμενους στον ιδιωτικό. Η Κυβέρνηση έχει αναγγείλει μέτρα περιορισμού των δυσμενών συνεπειών της επιβράδυνσης της οικονομίας όπως, μείωση του ΦΠΑ (από 21 σε 20%, ), δημιουργία πιστωτικής γραμμής ενίσχυσης μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μείωση των δημοτικών φόρων επί ακινήτων. Ο Διοικητής της BdP, έχει επανειλημένα τονίσει το η ενδεδειγμένο εφαρμογής δημοσιονομικών πολιτικών που θα συνεπάγονταν αύξηση των δημοσίων δαπανών ή μείωση των εσόδων και θα έθεταν σε κίνδυνο τη δημοσιονομική επιτυχία της μείωσης του ελλείμματος σε 2,6% του ΑΕΠ. Τα όποια μέτρα θα πρέπει να στοχεύουν στην αναδιανομή του εισοδήματος προς όφελος των οικονομικά αδυνάτων και να αποφευχθεί η αλυσιδωτή αύξηση μισθών και τιμών.

14 ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ Κατά το 2007 οι πορτογαλικές εξαγωγές αυξήθηκαν με ρυθμό 8,8% και οι εισαγωγές με 7,4%. Το εμπορικό έλλειμμα αυξήθηκε κατά 4,1%. Τόσο οι εξαγωγές όσο και οι εισαγωγές καυσίμων και λιπαντικών μειώθηκαν κατά 14,5% και 2,2% αντίστοιχα. Αύξηση σημειώθηκε στις εισαγωγές τροφίμων και ποτών, βιομηχανικών προϊόντων και στις εξαγωγές τροφίμων-ποτών, βιομηχανικών προϊόντων, μηχανημάτων και καταναλωτικών αγαθών. Σύνολο Μεταβολή Εξαγωγές Fob , , ,4 8,8 Εισαγωγές Cif , , ,4 7,4 Ισοζύγιο , ,0 4,7 Κάλυψη % 62, ,9 ΕΕ Εξαγωγές Fob , ,8 7,8 Εισαγωγές Cif , , ,9 7,1 Ισοζύγιο , , ,1 5,7 Κάλυψη % 65,3 66,5 67,0 Τρίτες Χώρες Εξαγωγές Fob 6.213, , ,6 12,0 Εισαγωγές Cif , , ,6 8,1 Ισοζύγιο , , ,0 3,3 Κάλυψη % 53,5 60,2 62,3 Πηγή: Πορτογαλική στατιστική υπηρεσία Ποσά: εκατομμύρια ευρώ Εισαγωγές Εξαγωγές Κατηγορία %Μεταβολή %Μεταβολή Τρόφιμα Ποτά , ,3 Βιομηχανικά Προϊόντα , ,2 Καύσιμα Λιπαντικά , ,5 Μηχανήματα , ,0 Υλικό μεταφορών , ,1 Καταναλωτικά αγαθά ,1 Λοιπά , ,6 Πηγή Πορτογαλική στατιστική υπηρεσία Ποσά: εκατομμύρια ευρώ

15 Εξαγωγές Οι πορτογαλικές εξαγωγές κατευθύνθηκαν κατά το μεγαλύτερο μέρος (76,7%) σε χώρες ΕΕ ενώ οι εξαγωγές προς τρίτες χώρες αυξήθηκαν κατά 0,8% και ανήλθαν σε 23,3% της συνολικής αξίας. Οι χώρες που απορρόφησαν το μεγαλύτερο μέρος των πορτογαλικών εξαγωγών παρέμειναν οι ίδιες. Οι Ισπανία, Γερμανία και Γαλλία απορρόφησαν το 70,4% των πορτογαλικών εξαγωγών, η αξία των οποίων προς τις χώρες αυτές αυξήθηκε κατά 2,1% έναντι του Ειδικά οι πορτογαλικές εξαγωγές προς την Ισπανία αυξήθηκαν κατά 11,7% και διαμορφώθηκαν σε 36,9% του συνόλου. Αντίθετα το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία και η Ολλανδία μείωσαν το μερίδιό τους κατά 1,6% σε 17,6%. Σημαντική υπήρξε η μείωση των πορτογαλικών εξαγωγών προς το Ηνωμένο Βασίλειο και το Βέλγιο κατά 7,4 και 12,2% αντίστοιχα. Οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 15,3%. Η επιβράδυνση των εξαγωγών αγαθών υπήρξε εντονότερη σε αγορές που είχαν γνωρίσει ιδιαίτερη ανάπτυξη το προηγούμενο έτος, όπως χαρακτηριστικά συνέβη με τις εξαγωγές καυσίμων προς την Ισπανία και τις ΗΠΑ. Συνολικά οι εξαγωγές καυσίμων, που κατά το 2006 είχαν σημειώσει άνοδο κατά 48%, μειώθηκαν κατά 11%. Οι πορτογαλικές εξαγωγές κατά το 2007 απαρτίσθηκαν κυρίως από μηχανές και συσκευές (12,07% του συνόλου), αυτοκίνητα (12%), μηχανές και συσκευές της κατηγορίας 84 (7,72%), ενδύματα (4,6%), ορυκτά καύσιμα και λάδια (4,4%), πλαστικά (4%), υποδήματα (3,5%), χαρτί (2,8%), χυτοσίδηρο και τεχνουργήματα από χυτοσίδηρο (2,7%), έπιπλα (2,7%), φελλό και αλκοολούχα ποτά με συμμετοχή 2,2%. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στις κατηγορίες του χυτοσιδήρου, ξυλείας, πλαστικών υλών, επίπλων, ποτών, μηχανών και αργιλίου. Σύμφωνα με υπολογισμούς της BdP βάσει στοιχείων της ΙΝΕ οι εξαγωγές προϊόντων χαμηλής τεχνολογίας (κλωστοϋφαντουργικά, δέρματα, υποδήματα) αυξήθηκαν κατά 9,3%, ενώ των προϊόντων μέσης τεχνολογίας (αυτοκίνητα, ηλεκτρικές μηχανές και συσκευές, τηλεπικοινωνιακό υλικό, φαρμακευτικά και ιατρικά μηχανήματα) κατά 8,7%. Οι εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας αυξήθηκαν κατά 7%. Στον πίνακα που ακολουθεί αναφέρονται αναλυτικά τα προϊόντα που εξήγαγε η Πορτογαλία κατά το 2007 σε διψήφια ταξινόμηση.

16 Εισαγωγές Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΙΝΕ για το εξωτερικό εμπόριο της Πορτογαλίας, το 75,4% των πορτογαλικών εισαγωγών προήλθε από χώρες της ΕΕ, ενώ το μερίδιο των τρίτων χωρών αυξήθηκε κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες έναντι του 2006 σε 24,6%. Κύριοι προμηθευτές της Πορτογαλίας παρέμειναν η Ισπανία, η Γερμανία και η Γαλλία από τις οποίες προήλθε το 70% των πορτογαλικών εισαγωγών από χώρες ΕΕ. Ακολουθούν η Ιταλία, η Ολλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Βέλγιο. Οι επτά αυτές χώρες προμήθευσαν το 92,1% της αξίας του συνόλου των πορτογαλικών εισαγωγών κατά το Οι εισαγωγές από την Ισπανία αυξήθηκαν κατά 8,8% και κατέλαβαν μερίδιο 41,1% επί του συνόλου των εξαγωγών, ενώ και οι Γερμανία και Γαλλία αύξησαν τις εξαγωγές τους καταλαμβάνοντας μερίδια 17,4% και 11,5% επί του συνόλου. Οι εισαγωγές από την Ολλανδία και το Βέλγιο αυξήθηκαν κατά 10,8% και 12% αντίστοιχα ενώ κάμψη παρατηρήθηκε στις εισαγωγές αγαθών από το Ηνωμένο Βασίλειο (-11,2%). Το μεγαλύτερο μέρος των πορτογαλικών εισαγωγών αποτέλεσαν ορυκτά καύσιμα (14% του συνόλου), οχήματα (10%), μηχανές και συσκευές (9,5%), τεχνουργήματα από χυτοσίδηρο (4,3%), πλαστικά (3,8%), φαρμακευτικά προϊόντα (3,2%) και ιχθυρά (2,3%). Οι σημαντικότερες αυξήσεις σημειώθηκαν στα τεχνουργήματα από χυτοσίδηρο και χαλκό, παιχνίδια, πλαστικά, ενδύματα, ιχθυρά και φαρμακευτικά προϊόντα. Ακολουθούν πίνακες ανάλυσης των πορτογαλικών εισαγωγών σε διψήφια κατηγορία.

17 ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Ελληνικές επενδύσεις στην Πορτογαλία -CHIPIMA, κοινοπραξία της εταιρείας CHIPITA με την Πορτογαλική MATUTANO, η οποία ανήκει μέσω της Chipita στην Vivartia A.E -Εργοστάσιο παραγωγής εξηλασμένης πολυστερίνης, το οποίο βρίσκεται στο Ovar, που δημιουργήθηκε από την ελληνική εταιρεία Fibran-Δ.Αναστασιάδης μέσω της θυγατρικής της Iberfibran -Viadeconaval Lda, που δραστηριοποιείται στον τομέα συντήρησης, εξοπλισμού και εσωτερικής διακόσμησης πλοίων -Εφοπλιστική εταιρεία Classic International Cruises Arcalia Shipping που διαθέτει τέσσερα κρουαζιερόπλοια υπό πορτογαλική σημαία. Τον Φεβρουάριο 2007 ο Όμιλος Πετζετάκι πώλησε το σύνολο της συμμετοχής τόσο της μητρικής εταιρίας όσο και λοιπών θυγατρικών της στη θυγατρική της στην Πορτογαλία Heliflex, που ιδρύθηκε το 1969 από την AG Petzetakis AE καθιστώντας την μητρική εταιρία την πρώτη ελληνική πολυεθνική. Η Heliflex ήταν ο σημαντικότερος παραγωγός σωλήνων από PVC, πολυαιθυλένιο και πολυπροπυλένιο στην πορτογαλική αγορά Η παραγωγική δραστηριότητα της επιχείρησης αναπτυσσόταν σε τέσσερεις κατηγορίες προϊόντων, ήτοι σωλήνες για την αγροτική παραγωγή, για οικιακή χρήση, για τον κλάδο κατασκευών και την βιομηχανία και το 30% της παραγωγής κατευθυνόταν στις εξαγωγές. Η πώληση εντάσσεται στα πλαίσια μείωσης των συνολικών δανειακών υποχρεώσεων του ομίλου και την επικέντρωση του σε μονάδες, αγορές και προϊόντα, που θα επιφέρουν άμεσες ταμειακές ροές. Πορτογαλικές επενδύσεις στην Ελλάδα -Ο πορτογαλικός τραπεζικός όμιλος Millenium BCP εξαγόρασε το 2005 την συμμετοχή του ομίλου Interamerican στην Nova Bank και από το Δεκέμβριο του 2006 το τραπεζικό ίδρυμα μετονομάσθηκε σε Millenium Bank. -Το εμπορικό κέντρο Mediterrenean Cosmos στη Θεσσαλονίκη κοινοπραξία της Sonae Sierra του ομίλου Sonae με την Lamda Developments και τον όμιλο Χαραγκιώνη. Τον Οκτώβριο του 2008 θα εγκαινιασθεί το εμπορικό κέντρο Pantheon Shopping στη Λάρισα. Πρόκειται για επένδυση ύψους 76,3 εκατ.ευρώ της Sonae Sierra και της βρετανικής Rockspring. Την άνοιξη του 2010 θα λειτουργήσει νέο εμπορικό κέντρο που αναπτύσσει η κοινοπραξία Sonae Sierra με τον όμιλο Χαραγκιώνη στις εγκαταστάσεις του Ολυμπιακού Κέντρου Γαλατσίου.

18 ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ Κατά το 2007 οι ελληνικές εξαγωγές προς την Πορτογαλία ανήλθαν σε 116,13 εκατομμύρια ευρώ σημειώνοντας αύξηση 23,1% έναντι του 2006, έτος κατά το οποίο διαμορφώθηκαν σε 94,3 εκατομμύρια ευρώ.. Αύξηση κατά 3,88% σημείωσαν οι ελληνικές εισαγωγές από την Πορτογαλία από 113,8 το 2006 σε 116,1 το 2007 Ο όγκος του διμερούς εμπορίου αυξήθηκε κατά 12,7% ενώ το εις βάρος της Ελλάδος εμπορικό έλλειμμα συνέχισε την πτωτική τάση των τελευταίων ετών με αποτέλεσμα να περιορισθεί σε μόλις 295 χιλιάδες ευρώ. Στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών, των μερίδιο των εξαγωγών προς την Πορτογαλία αυξήθηκε από 0,57 σε 0,68% ενώ το μερίδιο των πορτογαλικών εξαγωγών επί του συνόλου των ελληνικών εισαγωγών παρέμεινε σταθερό σε 0,22%. Το ελάχιστο έλλειμμα εις βάρος της Ελλάδος που παρουσίασαν οι διμερείς εμπορικές σχέσεις κατέστησε τη συνεισφορά του προς το συνολικό εμπορικό έλλειμμα της χώρας μας σχεδόν μηδενική. ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ ΕΤΗ % Συνόλου * %Μεταβολή Eλληνικές εξαγωγές ,10 0,68 Ελληνικές εισαγωγές ,88 0,22 Ογκος εμπορίου ,67 0,33 Ισοζύγιο ,34 0,00 Πηγή : ΕΣΥΕ Ποσά σε ευρώ *ελληνικών εξαγωγών

19 Εξαγωγές Οι σημαντικότερες κατηγορίες ελληνικών προϊόντων που εξήχθησαν στην Πορτογαλία κατά το 2007 υπήρξαν οι πλαστικές ύλες και τα τεχνουργήματα από αυτές, τα ψάρια και τα μαλακόστρακα, το βαμβάκι, αργίλιο και τεχνουργήματα από αργίλιο, φαρμακευτικά προϊόντα και καπνά και βιομηχανοποιημένα υποκατάστατα καπνού. Τα προϊόντα αυτά αποτέλεσαν το 72,7% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών προς την Πορτογαλία κατά το Ειδικότερα: Η κατηγορία 39-Πλαστικές ύλες και τεχνουργήματα από αυτές τις ύλες απετέλεσε το 28,72% των ελληνικών εξαγωγών προς την Πορτογαλία. Η αξία των εξαγωγών μεταξύ των ετών 2006 και 2007 αυξήθηκε κατά 52% από 16 σε 33 εκατομμύρια ευρώ. Στην κατηγορία 39 διακρίνουμε τα εξής προϊόντα: Κωδικός Περιγραφή Συμμετοχή Μεταβολή Πολυμερή προπυλενίου ,06 120, Άλλες πλάκες, φύλλα, μεμβράνες από πλαστικές ύλες μη κυψελώδεις ,16 284, Πολυμερή του στυρολίου ,10 8, Είδη εξοπλισμού για κατασκευές από πλαστικές ύλες ,48 143, Σωλήνες ,28 63, Άλλες πλάκες, φύλλα, μεμβράνες από πλαστικές ύλες ,16-64, Άλλα τεχνουργήματα από πλαστικές ύλες ,16-20, Πιατικά, άλλα είδη νοικοκυριού ,13 135, Πλάκες, φύλλα, ταινίες, μεμβράνες από πλαστικές ύλες ,11-32, Είδη μεταφοράς ή συσκευασίας από πλαστικές ύλες ,03 48,6 Πηγή: ΕΣΥΕ Ποσά 000 ευρώ Επισημαίνουμε εδώ τα Πολυμερή προπυλενίου (39.02). Οι ελληνικές εξαγωγές αυτής της κατηγορίας υπερδιπλασιάσθηκαν κατά το 2007 έναντι του 2006 και κατέλαβαν 24% επί του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών προς την Πορτογαλία, ενώ ήδη μεταξύ 2005 και 2006 είχαν τριπλασιασθεί.. Οι συνολικές πορτογαλικές εισαγωγές του προϊόντος αυξήθηκαν κατά 20%. Οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν σε 28 εκατομμύρια ευρώ έναντι 12 εκατομμυρίων το 2006 και κάλυψαν το 13,5% του συνόλου των πορτογαλικών εισαγωγών.. Η χώρα μας βρέθηκε στην τρίτη θέση μεταξύ των κυριότερων προμηθευτών της Πορτογαλίας μετά την Ισπανία και το Βέλγιο, ακολουθούμενη από την Γερμανία, την Ολλανδία, τη Γαλλία και την Ιταλία.

20 Η συνεισφορά της κατηγορίας 03-Ψάρια και μαλακόστρακα στις ελληνικές εξαγωγές προς την Πορτογαλία, υπήρξε της τάξης του 14% περίπου. Οι ελληνικές εξαγωγές, που αφορούν κυρίως νωπά ψάρια (03.02), παρέμειναν σχεδόν σταθερές. Κωδικός Περιγραφή Συμμετοχή Μεταβολή Ψάρια νωπά ,61% 0,1% Ψάρια κατεψυγμένα ,08% 39,5% Οι εξαγωγές νωπών ψαριών αποτέλεσαν κατά το 2007 το 13,6% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών της Ελλάδας προς την Πορτογαλία. Ανήλθαν σε 15,8 εκατομμύρια ευρώ από 15,7 το 2006 και 10,9 το 2005 παραμένοντας σχεδόν σταθερές. Οι συνολικές εισαγωγές νωπών ψαριών της Πορτογαλίας αυξήθηκαν το 2007 κατά 16% και ανήλθαν σε 195 εκατομμύρια ευρώ έναντι 168 εκατομμυρίων το Το μερίδιο των ελληνικών εξαγωγών επί του συνόλου της υπό εξέτασης κατηγορίας προϊόντων ανήλθε σε 8% έναντι 9,4% το Η Ελλάδα υπήρξε ο τρίτος σημαντικότερος προμηθευτής νωπών ψαριών της Πορτογαλίας μετά την Ισπανία και τη Σουηδία. Στην κατηγορία 76-Αργίλιο και τεχνουργήματα από αργίλιο σημειώθηκε μείωση εξαγωγών της τάξεως του 7% μετά αύξηση 54% κατά το διάστημα Οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν σε 8,9 εκατομμύρια ευρώ από 9,6 το Το σημαντικότερο προϊόν της κατηγορία υπήρξαν οι Πλάκες, ταινίες και φύλλα από αργίλιο (76.06). Οι ελληνικές εξαγωγές της κατηγορίας αυτής, που κατά το διάστημα είχαν αυξηθεί κατά 47,6%, μειώθηκαν κατά 1% από 8,5 σε 8,4 εκατομμύρια ευρώ και αποτέλεσαν το 7,2% των ελληνικών εξαγωγών προς την Πορτογαλία.. Το σύνολο των πορτογαλικών εισαγωγών των προϊόντων αυτών αυξήθηκαν κατά 33% και τα ελληνικά προϊόντα κάλυψαν το 8% των πορτογαλικών εισαγωγών της κατηγορίας. Η Ελλάδα βρέθηκε στην πέμπτη μεταξύ των κυριότερων προμηθευτών μετά την Ισπανία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία. Κωδικός Περιγραφή Συμμετοχή Μεταβολή Πλάκες, ταινίες και φύλλα από αργίλιο ,28-1, Φύλλα και ταινίες από αργύλιο ,31-60, Κατασκευές και μέρη αυτών ( π.χ. γέφυρες, πύργοι, πυλώνες) ,05 55, Ράβδοι και είδη καθορισμένης μορφής από αργίλιο ,04 108, Άλλα τεχνουργήματα από αργίλιο ,03 67,0

21 Οι εξαγωγές της κατηγορίας 52-Βαμβάκι παρ ότι για δεύτερη συνεχή χρονιά μειώθηκαν (κατά 29% έναντι του 2006) κατέλαβαν ποσοστό 7% επί του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών προς την Πορτογαλία και ανήλθαν σε 8,1 εκατομμύρια ευρώ (. Το μεγαλύτερο μέρος της κατηγορίας αφορά Βαμβακερά Νήματα (52.05). Κωδικός Περιγραφή Συμμετοχή Μεταβολή Νήματα από βαμβάκι ,13-32, Υφάσματα από βαμβάκι ,44 10, Νήματα ,23-41, Νήματα από βαμβάκι, με λιγότερο από 85 % βαμβάκι , Υφάσματα από βαμβάκι ,09-1, Υφάσματα από βαμβάκι,, σύμμεικτα ,02 84,8 Οι εξαγωγές βαμβακερών νημάτων προς τη Πορτογαλία αποτέλεσαν το 6% των ελληνικών εξαγωγών προς την Πορτογαλία, και μειώθηκαν κατά 32%, σε 7,1 εκατομμύρια ευρώ το 2007 έναντι 10,4 εκατομμυρίων ευρώ το Κατά το 2007 οι συνολικές πορτογαλικές εισαγωγές του υπό εξέταση προϊόντος μειώθηκαν με ρυθμό 4%.. Οι ελληνικές εξαγωγές αντιστοιχούν στο 3,4% του συνόλου των πορτογαλικών εισαγωγών έναντι 4,8% το Η Ελλάδα κατέλαβε κατά το 2007 την πέμπτη θέση μεταξύ των σημαντικότερων προμηθευτών βαμβακερών νημάτων της Πορτογαλίας, μετά την Τουρκία, την Ινδία, το Πακιστάν, την Ισπανία και την Ιταλία. Στην κατηγορία 30-Φαρμακευτικά προϊόντα οι ελληνικές εξαγωγές προς την Πορτογαλία αυξήθηκαν από 5,1 σε 7 εκατομμύρια ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 37,6%, ενώ το διάστημα είχαν τετραπλασιασθεί από 1,5 σε 5,1 εκατομμύρια ευρώ. Πρόκειται σχεδόν αποκλειστικά για εξαγωγές Φαρμάκων (30.04) αξίζει όμως να σημειώσουμε ότι κατά το 2007 εμφανίζονται στις εξαγωγές της κατηγορίας οι υποκατηγορίες των μη συσκευασμένων φαρμάκων και των προϊόντων (βαμβάκι, γάζες, επίδεσμοι κλπ). Οι ελληνικές εξαγωγές συσκευασμένων φαρμάκων (30.04) σημείωσαν αύξηση από 5,1 σε 6,9 εκατομμύρια ευρώ, και κατέλαβαν το 6% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών προς την Πορτογαλία και 0,5% των πορτογαλικών εισαγωγών φαρμάκων κατά το 2007 έναντι 0,3% το Οι συνολικές πορτογαλικές εισαγωγές φαρμάκων αυξήθηκαν κατά 1,2% έναντι του Οι σημαντικότεροι προμηθευτές φαρμάκων υπήρξαν η Γαλλία, το Ην.Βασίλειο, η Γερμανία, η Ελβετία, το Βέλγιο η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Ιταλία. Κωδικός Περιγραφή Συμμετοχή Μεταβολή Φάρμακα συσκευασμένα ,01 35, Φάρμακα που δεν είναι συσκευασμένα για τη λιανική , Βαμβάκι, γάζες, επίδεσμοι κλπ ,03

22 Αναφέρουμε τέλος την κατηγορία 24-Καπνά και βιομηχανοποιημένα υποκατάστατα καπνού. Οι ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 30% περίπου από 4,9 σε 6,4 εκατομμύρια ευρώ και απετέλεσαν το 5,5% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών προς την Πορτογαλία, Πρόκειται κυρίως για εξαγωγές Ακατέργαστων καπνών (24.01) που αυξήθηκαν κατά 27,6% αλλά και τσιγάρων της κατηγορίας οι εξαγωγές των οποίων αυξήθηκαν κατά 1%. Οι ελληνικές εξαγωγές του συγκεκριμένου προϊόντος προς την Πορτογαλία ανήλθαν σε 5 εκατ.ευρώ και ακολούθησαν την αυξητική τάση των πορτογαλικών εισαγωγών ακατέργαστων καπνών, οι οποίες αυξήθηκαν με ρυθμό 31% το 2007, από 19 σε 25 εκατ.ευρώ. Οι ελληνικές εξαγωγές καπνών κατέλαβαν, όπως και το 2006, το 20% επί του συνόλου των πορτογαλικών εισαγωγών της κατηγορίας και το 4,4% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών προς την Πορτογαλία. Η Ελλάδα υπήρξε ο μεγαλύτερος προμηθευτής ακατέργαστων καπνών της Πορτογαλίας ακολουθούμενη από τις ΗΠΑ, την Τουρκία και τη Βραζιλία. Κωδικός Περιγραφή Συμμετοχή Μεταβολή Καπνά ακατέργαστα ,40 27, Πούρα, πουράκια και τσιγάρα ,10 38,2 Ακολουθούν αναλυτικοί πίνακες των ελληνικών εξαγωγών προς την Πορτογαλία με διψήφια και τετραψήφια ταξινόμηση καθώς και πίνακας με σύγκριση των ελληνικών εξαγωγών προς το σύνολο των πορτογαλικών εισαγωγών των έξι σημαντικότερων εξαγωγικών προϊόντων κατά το 2007.

23 Εισαγωγές Οι ελληνικές εισαγωγές από την Πορτογαλίας που σημείωσαν αύξηση κατά 3,88% από 113,8 το 2006 σε 116,1 το 2007 απαρτίσθηκαν από χαρτί και χαρτόνια, (κυρίως προϊόντα του κωδικού 48.05, χαρτιά και χαρτόνια χωρίς επάλειψη), Υποδήματα (κυρίως πάνινα), Αυτοκίνητα, μηχανές και συσκευές, προϊόντα κεραμευτικής, δεψικά και βαφικά εκχυλίσματα. Το 13% των ελληνικών εισαγωγών ήταν προϊόντα της κατηγορίας 48, χαρτί και χαρτόνια. Οι εισαγωγές αυτές σημείωσαν μικρή αύξηση 2,12% έναντι του 2007 και ανήλθαν σε 15,5 εκατομμύρια ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος αφορούσε χαρτί για γράψιμο. Οι εισαγωγές της κατηγορίας 64, υποδημάτων σημείωσε αύξηση 10,43% έναντι του 2007 και ανήλθε σε 10,8 εκατομμύρια ευρώ. Πρόκειται για υποδήματα με βάση από πλαστικό ή καουτσούκ που στο επάνω μέρος είναι κυρίως πάνινα. Επίσης σημαντική άνοδο 19,5% παρουσίασαν οι εισαγωγές των προϊόντων κεραμευτικής, που ανήλθαν σε 9 εκατ.ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών της κατηγορίας ήταν πλακάκια και είδη υγιεινής, περιλαμβάνονταν όμως και είδη οικιακής χρήσης και διακοσμητικά. Το μεγαλύτερο μέρος της κατηγορίας 32, αποτέλεσαν τα χρώματα και βερνίκια από συνθετικά πολυμερή και στόκος. Οι εισαγωγές κατά το 2007 αυξήθηκαν κατά 7% και ανήλθαν σε 6,4 εκ.ευρώ. Επίσης άνοδος σημειώθηκε στις εισαγωγές πλαστικών, οργανικών χημικών προϊόντων και εσωρούχων. Πτώση αντίθετα σημειώθηκε στις εισαγωγές φελλού και τεχνουργημάτων από φελλό, μηχανημάτων, άλλων έτοιμων υφαντουργικών ειδών και προϊόντων αρτοποιίας. Ακολουθούν πίνακες των πορτογαλικών εξαγωγών προς την Ελλάδα σε διψήφια και τετραψήφια ανάλυση.