Άδειες - Υποχρεωτικές αργίες Ε.Ο.Γ.Μ.Ε. Έχει γραφτεί από ΕΟΓΜΕ Δημιουργήθηκε: Παρασκευή, 07 Μάιος 2010 Τελευταία Τροποποίηση: Παρασκευή, 07 Μάιος 2010

Transcript

1 ΑΔΕΙΕΣ - ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΑΡΓΙΕΣ 1. Ετήσια άδεια Ι. Ρύθμιση άδειας κατά το 1ο ημερολογιακό έτος ΙΙ. Ρύθμιση άδειας κατά το 2ο ημερολογιακό έτος ΙΙΙ. Ρύθμιση άδειας κατά το 3ο και επόμενα ημερολογιακά έτη 2. Ποιες ημέρες υπολογίζονται στην άδεια; 3. Πότε πρέπει να χορηγείται άδεια; 4. Επιτρέπεται η άδεια να δοθεί τμηματικά; 5. Τι αποδοχές δικαιούται ο εργαζόμενος κατά την άδεια; 6. Πότε πρέπει να καταβάλλονται οι αποδοχές αδείας και επιδόματος αδείας; 7. Πότε διπλασιάζονται οι αποδοχές αδείας; 8. Απαγορεύεται η εργασία κατά την άδεια; 9. Απαγορεύεται η απόλυση κατά τη άδεια; 10. Μεταφέρεται η άδεια; 11. Δικαιούται άδεια ο εργαζόμενος όταν λήξει η σύμβασή του; 12. Άδεια κατά την στράτευση 13. Άδεια γάμου & γέννησης παιδιού 14. Ευνοϊκότερες ρυθμίσεις 15. Άδεια μητρότητας 16. Άδεια θηλασμού & φροντίδας παιδιού (μειωμένο ωράριο) 17. Εναλλακτική χρήση του μειωμένου ωραρίου ως άδεια φροντίδας παιδιού 18. Ποιος από τους γονείς δικαιούται άδεια φροντίδας παιδιού; 19. Άδεια φροντίδας υιοθετημένων παιδιών 20. Άδεια φροντίδας παιδιού με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας 21. Πότε ο εργαζόμενος δικαιούται γονική άδεια; 22. Οι προϋποθέσεις λήψεως της γονικής άδειας ανατροφής είναι: 23. Άδειες στις Μονογονεϊκές οικογένειες 24. Άδεια για ασθένεια μελών της οικογένειας 25. Άδεια σχολικής παρακολούθησης 26. Ποιοι γονείς δικαιούνται μειωμένο ωράριο εργασίας; 27. Άδεια για μεταγγίσεις αίματος & παραγώγων αιμοκάθαρσης 28. Άδεια γονέα για παιδί με νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος 29. Άδεια λόγω θανάτου συγγενούς 30. Πότε ο εργαζόμενος δικαιούται άδεια σπουδών (Ν. 1346/83 άρθρο 2) 31. Άδεια εξετάσεων σε μεταπτυχιακούς φοιτητές 32. Άδεια εκπαίδευσης συνδικαλιστών 33. Εκλογική άδεια 34. Υποχρεωτικές αργίες 1. Ετήσια άδεια Τα θέματα χορήγησης ετήσιας άδειας με αποδοχές στους μισθωτούς ρυθμίζονται από τις διατάξεις του Α.Ν. 539/1945, όπως αυτός ισχύει σήμερα μετά τις τροποποιήσεις που έχει υποστεί με το άρθρο 6 του Ν. 3144/2003 και το άρθρο Ι Ν. 3302/2004. Ως βάση χορήγησης της ετήσιας άδειας με αποδοχές των εργαζομένων επαναφέρεται το ημερολογιακό έτος, σύμφωνα με τις τελευταίες ρυθμίσεις του άρθρου Ι.Ν. 3302/2004, ενώ έχει ήδη κατοχυρωθεί το δικαίωμα λήψης αναλογικής άδειας από τον πρώτο μήνα απασχόλησης των εργαζομένων, σύμφωνα με το άρθρο 6 Ν. 3144/2003. Ειδικότερα, με τη νέα παράγραφο Ια του Α.Ν. 539/1945, προβλέπεται ότι όλοι οι εργαζόμενοι οι οποίοι συνδέονται με σύμβαση ή σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου, δικαιούνται να λάβουν ετήσια άδεια με αποδοχές από την έναρξη της απασχόλησης τους σε συγκεκριμένη υπόχρεη επιχείρηση. Η άδεια αυτή χορηγείται από τον εργοδότη αναλογικώς (ποσοστό) με βάση το χρονικό διάστημα που απασχολήθηκε ο εργαζόμενος στον εργοδότη αυτό. Η αναλογία της χορηγούμενης άδειας υπολογίζεται βάση ετήσιας άδειας 20 εργάσιμων ημερών επί πενθημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και 24 εργάσιμων ημερών, επί εξαημέρου, η οποία αντιστοιχεί σε 12 μήνες συνεχούς απασχολήσης. Παράλληλα, διευκρινίζεται πλήρως και συμπληρώνεται η διαδικασία λήψης της άδειας κατά τα δύο πρώτα ημερολογιακά έτη της εργασιακής σχέσης του μισθωτού. Η διάταξη του άρ. Ι του Ν. 3302/2004, όπως και αυτή του άρ. 6 του Ν. 3144/2003, αναφέρει ρητώς ότι η ετήσια άδεια με αποδοχές, καθώς και το επίδομα αδείας, διέπονται και από τις λοιπές οικείες διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας. Ως εκ τούτου, εξασφαλίζεται η συνέχεια της ισχύος των κειμένων διατάξεων που αφορούν το μηχανισμό και τον τρόπο χορήγησης της άδειας και του επιδόματος αδείας. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρ. 3 του Ν. 3755/1957, καθώς και τη σχετική νομολογία, σε περίπτωση μη χορήγησης από τον εργοδότη λόγω υπαιτιότητας του (άρνηση, πταίσμα, αμέλεια), της άδειας που δικαιούται ο εργαζόμενος εντός του ημερολογιακού έτους, υποχρεούται να καταβάλλει σ αυτόν τις αντίστοιχες αποδοχές αδείας με προσαύξηση 100%, όχι όμως και του επιδόματος αδείας. Σελίδα 1 / 7

2 Ι. Ρύθμιση άδειας κατά το 1ο ημερολογιακό έτος Με την νέα Ιβ του Α.Ν. 539/1945, καθιερώνεται για το πρώτο ημερολογιακό έτος, εντός του οποίου προσελήθφη ο μισθωτός, υποχρέωση του εργοδότη να χορηγεί μέχρι την 31η Δεκεμβρίου αναλογία - ποσοστό των ημερών αδείας που δικαιούται ο μισθωτός, βάσει του χρονικού διαστήματος απασχόλησης στο έτος αυτό. Η αναλογία της άδειας, η οποία υπολογίζεται επί των 20 (επί πενθημέρου) και των 24 (επί εξαημέρου) ημερών, θα πρέπει να χορηγείται από τον εργοδότη έως την 31η Δεκεμβρίου του ημερολογιακού έτους πρόσληψης ακόμη και αν δεν έχει ζητηθεί από τους εργαζόμενους (άρ. 4 του Α.Ν. 539/1945, όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 15 του αρ. 3 του Ν. 4504/1966). ΙΙ. Ρύθμιση άδειας κατά το 2ο ημερολογιακό έτος Κατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος, ο μισθωτός δικαιούται να λάβει τμηματικά την άδεια του, η οποία αναλογεί στο χρόνο απασχόλησης του στο δεύτερο αυτό έτος, στον οικείο εργοδότη. Η αναλογία της άδειας υπολογίζεται εκ νέου, όπως και κατά το πρώτο ημερολογιακό έτος, με βάση τις 20 ημέρες επί πενθημέρου και τις 24 ημέρες επί εξαημέρου. Κατά τη διάρκεια του έτους αυτού και κατά το χρονικό σημείο συμπληρώσεως 12 μηνών από την ημερομηνία πρόσληψης, η άδεια επαυξάνεται κατά μία εργάσιμη ημέρα. Ως εκ τούτου, η άδεια κατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος, η οποία θα πρέπει να χορηγηθεί από τον εργοδότη αναλογικώς ή ολόκληρη στο τέλος, έως την 31η Δεκεμβρίου του έτους αυτού, φθάνει στο ύψος των 21 επί πενθημέρου και 25 επί εξαημέρου, εργάσιμων ημερών. ΙΙΙ. Ρύθμιση άδειας κατά το 3ο και επόμενα ημερολογιακά έτη Κατά το τρίτο ημερολογιακό έτος, καθώς και τα επόμενα, ο μισθωτός δικαιούται να λάβει ολόκληρη την ετήσια άδειά του και σε κάθε χρονικό σημείο του έτους αυτού. Η άδεια αυτή, θα φτάσει τις 22 ημέρες επί πενθημέρου και τις 26 επί εξαημέρου, εάν έχουν συμπληρωθεί 2 έτη απασχόλησης εντός του τρίτου αυτού ημερολογιακού έτους. ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΔΕΙΩΝ (κατά το Ν.3302/2004) Υπάλληλοι και εργοδότες με συνολική υπηρεσία ή προϋπηρεσία μέχρι 10 έτη στον ίδιο εργοδότη ή μέχρι 12ετή σε οποιονδήποτε εργοδότη. Ημερολογιακά έτη απασχόλησης Μισθωτοί στον απασχολούμενοι ίδιο εργοδότη Μισθωτοί με πενθήμερο απασχολούμενοι Αποδοχές με εξαήμερο αδείας και Επιδόματος με 5νθήμε 1 ο έτος από προσλήψεως μέχρι 2 ημέρες για κάθε μήνα 2 απασχόλησης ημέρες για κάθε μέχρι μήνα εξαντ απ 2 ημερομίσθια ή 2/25 του μηνιαίου μισθού για κάθε μήνα απασχόλησης από την πρόσληψη μέχρι ο Ημερολογιακά έτη απασχόλησης Μισθωτοί στον απασχολούμενοι ίδιο εργοδότη Μισθωτοί με πενθήμερο απασχολούμενοι Αποδοχές με εξαήμερο αδείας και Επιδόματος με 5νθήμερο Τμήματα αδείας ανάλογα 21 με ημέρες το χρόνο για όλο υπηρεσίας το έτος 25 από 2 ημέρες για για έως όλο κάθε το μήνα έτος Από Αν 2 απασχόλησης δεν ημέρες χορηγηθούν μέχρι για κάθε συμπληρώσεως (20/12Χμήνες μήνα τμήματα απασχόλησης αδείας, 12μήνου απασχόλησης υποχρεω (24/122 ημ 3 ο έτος και τα επόμενα Μισθωτοί απασχολούμενοι Μισθωτοί με πενθήμερο απασχολούμ Αποδοχές αδείας και Επιδόματος με 5νθήμερο και με 6ήμερο Ολόκληρη η άδεια σε οποιοδήποτε 24 μήνες συμπλ. χρονικό (2 έτη): σημείο 24 μήνες 21 του ημ έτους 36 συμπλ. μήνες ακόμα (2 συμπλ. έτη): και 1 μηνιαίος 25 την (3 ημ έτη): μισθός μήνες 22 ημ ή συμπλ. 25 ημερομίσθια. (3 έτη): 261 ημ μηνια ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΔΕΙΩΝ (κατά το Ν. 3302/2004) Υπάλληλοι και εργοδότες με συνολική υπηρεσία ή προϋπηρεσία μέχρι 10 έτη στον ίδιο εργοδότη και με συνολική 12ετή σε οποιονδήποτε εργοδότη. Μισθωτοί απασχολούμενοι Μισθωτοί με πενθήμερο απασχολούμενοι Αποδοχές με εξαήμερο αδείας με απασχόληση Αποδοχές 5νθήμερου Επιδόματος και αδείας με 6ήμερου απασχόλησ 25 ημέρες άδεια 30 ημέρες άδεια 30/25 του μισθού ή 301/2 ημερομίσθια του μισθού ή 13 ημερομίσθια καταβαλλόμε 2. Ποιες ημέρες υπολογίζονται στην άδεια; Στην άδεια υπολογίζονται μόνο οι εργάσιμες ημέρες (παρ. 1,3 του άρθρου 2 του Α.Ν. 539/45). Δεν συμπεριλαμβάνονται οι Κυριακές, οι αργίες και οι ημέρες ασθενείας (κατά τις οποίες ο μισθωτός παρέμεινε στο σπίτι του ή νοσηλεύτηκε σε νοσοκομείο), που εμπίπτουν στο διάστημα της άδειας. Για τους μισθωτούς πενθήμερης εργασίας δεν περιλαμβάνεται στο αριθμό ημερών αδείας, η ημέρα της εβδομάδας κατά την οποία δεν παρέχουν εργασία λόγω πενθημέρου. 3. Πότε πρέπει να χορηγείται άδεια; Ο χρόνος χορηγήσεως των αδειών σύμφωνα με το άρθρο 4 του Α.Ν. 539/45, καθορίζεται κατόπιν συμφωνίας μεταξύ μισθωτών και εργοδότη. Οι μισοί τουλάχιστον από τους μισθωτούς πρέπει να λάβουν την άδειά τους μέσα στο χρονικό από την 1η Μαΐου μέχρι 30 Σεπτεμβρίου. Ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να χορηγήσει την άδεια εντός δύο μηνών από το χρονικό σημείο που διατυπώθηκε το σχετικό αίτημα. 4. Επιτρέπεται η άδεια να δοθεί τμηματικά; Σελίδα 2 / 7

3 Η άδεια χορηγείται ολόκληρη. Επιτρέπεται όμως η χορήγηση της άδειας σε δύο περιόδους, στις εξής περιπτώσεις: α) Όταν υπάρχει σοβαρή ή επείγουσα ανάγκη της επιχείρησης ή του εργοδότη γενικά β) Όταν υπάρχει αίτηση του μισθωτού για δικαιολογημένη αιτία και πάντοτε μετά από έγκριση της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Εργασίας. Στην περίπτωση αυτή το πρώτο μέρος της άδειας πρέπει να περιλαμβάνει 6 τουλάχιστον εργάσιμες μέρες και για τους ανήλικους κάτω των 18 ετών 12 τουλάχιστον εργάσιμες μέρες. Σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου για την διάρκεια της άδειας και το χρόνο χορήγησής της, αποφασίζει τριμελής Επιτροπή της αρμόδιας Επιθεώρησης Εργασίας, ύστερα από αίτηση των ενδιαφερομένων. 5. Τι αποδοχές δικαιούται ο εργαζόμενος κατά την άδεια; Κατά την διάρκεια της άδειας ο μισθωτός δικαιούται να λάβει από τον εργοδότη τις «συνήθεις αποδοχές» που θα λάμβανε αν πραγματικά απασχολούνταν στην επιχείρηση κατά τον αντίστοιχο χρόνο της άδειας του. Στην έννοια των συνήθων αποδοχών περιλαμβάνεται, ότι καταβάλλεται στο μισθωτό τακτικά και μόνιμα ως αντάλλαγμα της εργασίας του, τόσο ο πάγιος μισθός ή το ημερομίσθιο, όσο και κάθε είδους πρόσθετες συμπληρωματικές παροχές, είτε σε χρήμα είτε σε είδος (όπως λ.χ. τροφή, κατοικία, ποσοστά, επιδόματα κλπ). Εκτός από τις αποδοχές της άδειας ο μισθωτός δικαιούται και επίδομα αδείας. Το επίδομα αδείας δεν μπορεί να υπερβεί για όσους αμείβονται με μίσθιο το 1/2 του μισθού και για όσους αμείβονται με ημερομίσθιο τα 13 ημερομίσθια. 6. Πότε πρέπει να καταβάλλονται οι αποδοχές αδείας και επιδόματος αδείας; Τόσο οι αποδοχές αδείας όσο και το επίδομα αδείας προκαταβάλλονται στον μισθωτό κατά την έναρξη της αδείας του και δεν συμψηφίζονται με ανώτερες των νομίμων καταβαλλόμενες αποδοχές. 7. Πότε διπλασιάζονται οι αποδοχές αδείας; Αν από υπαιτιότητα του εργοδότη δεν χορηγηθεί η άδεια μέχρι το τέλος του ημερολογιακού έτους, ο εργαζόμενος δικαιούται τις αποδοχές άδειας αυξημένες στο 100% (διπλάσιο). Δεν διπλασιάζεται όμως το επίδομα άδειας. 8. Απαγορεύεται η εργασία κατά την άδεια; Απαγορεύεται η απασχόληση του μισθωτού κατά τη διάρκεια της άδειάς του. 9. Απαγορεύεται η απόλυση κατά τη άδεια; Απαγορεύεται η καταγγελία σύμβασης κατά τη διάρκεια της άδειας του μισθωτού από τον εργοδότη. Η απαγόρευση είναι απόλυτη και δεν επιτρέπει την απόλυση για οποιοδήποτε λόγο. Σε περίπτωση που γίνει, θεωρείται άκυρη. 10. Μεταφέρεται η άδεια; Απαγορεύεται η μεταφορά της άδειας στο επόμενο ημερολογιακό έτος, έστω και αν ακόμα έχει γίνει συμφωνία εργαζόμενου - εργοδότη. 11. Δικαιούται άδεια ο εργαζόμενος όταν λήξει η σύμβασή του; Εάν λήξει η σύμβαση εργασίας με οποιονδήποτε τρόπο (απόλυση, παραίτηση, θάνατος εργαζόμενου, λήξη σύμβασης ορισμένου χρόνου), και ο εργαζόμενος δεν είχε πάρει τη κανονική του άδεια που του οφείλεται, τότε δικαιούται τις αποδοχές τις οποίες θα έπαιρνε αν του είχε χορηγηθεί η άδεια (άρθρο 1 παρ.3 του Ν. 1346/1983). Αποζημίωση άδειας και επίδομα άδειας, αναλόγως προς τον χρόνο υπηρεσίας. α) Κατά το πρώτο ημερολογιακό έτος που έγινε η πρόσληψή του, δικαιούται να λάβει 2 ημερομίσθια ή 2/25 του μισθού για κάθε μήνα απασχόλησης, όπως και 2 ημερομίσθια σαν επίδομα αδείας (με τον περιορισμό του μισού μισθού ή των 13 ημερομισθίων). β) Κατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος, ο μισθωτός δικαιούται επίσης 2 ημερομίσθια ή 2/25 του μισθού για κάθε μήνα απασχόλησης, όπως και 2 ημερομίσθια σαν επίδομα αδείας (με τον περιορισμό του μισού μισθού ή των 13 ημερομισθίων). γ) Κατά το τρίτο ημερολογιακό έτος και για τα επόμενα οφείλονται αποδοχές πλήρους άδειας και επιδόματος αδείας, που αντιπροσωπεύουν αυτές που θα δικαιούταν ο μισθωτός εάν έπαιρνε την άδεια του κατά του χρονικό διάστημα της λύσης της σχέσης εργασίας. 12. Άδεια κατά την στράτευση Οι στρατευμένοι μισθωτοί δεν δικαιούνται άδεια κατά το διάστημα της στράτευσής τους. Αν όμως γνωστοποίησαν εγκαίρως στον εργοδότη τη μέλλουσα στράτευσή τους, δικαιούνται να λάβουν άδεια κατά το ημερολογιακό έτος στο οποίο εμπίπτει η στράτευση τους, εφ' όσον βέβαια υπάρχει χρόνος για τη λήψη της άδειας τους. Αν συνεχίσουν την εργασία τους στο ίδιο εργοδότη θα λάβουν κανονικά την άδεια τους, αν όμως δεν συνεχίσουν θα λάβουν αποζημίωση αδείας. 13. Άδεια γάμου & γέννησης παιδιού Όλοι οι εργαζόμενοι δικαιούνται άδεια γάμου 5 εργάσιμων ημερών για όσους εργάζονται με πενθήμερο και 6 εργάσιμων ημερών με αποδοχές για αυτούς που εργάζονται για εξαήμερο (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε άρθρο 10). Επίσης σε περίπτωση γέννησης παιδιού ο πατέρας δικαιούται δύο (2) ημέρες άδεια με αποδοχές για κάθε παιδί. Σελίδα 3 / 7

4 Οι άδειες αυτές είναι πρόσθετες και δεν συμψηφίζονται με τις ημέρες κανονικής άδειας. 14. Ευνοϊκότερες ρυθμίσεις Με ευνοϊκότερες κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας δίδεται άδεια γάμου μεγαλύτερη των 5 ημερών (π.χ. 6 ημέρες για λογιστές, προσωπικό Α.Ε. - Ε.Π.Ε. επιχειρήσεων, προσωπικό καταστημάτων, προσωπικό κλινικών και νοσηλευτικών ιδρυμάτων, 7 ημέρες για αρχιτέκτονες, πολιτικούς μηχανικούς, αγρονόμους - τοπογράφους - μηχανικούς με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου κλπ). 15. Άδεια μητρότητας Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας 17 εβδομάδων. Οι 8 εβδομάδες χορηγούνται υποχρεωτικά πριν την πιθανή ημερομηνία τοκετού, και οι υπόλοιπες 9 μετά τον τοκετό. Σε περίπτωση που ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε προγενέστερη από την πιθανή ημερομηνία, το υπόλοιπο της άδειας χορηγείται μετά τον τοκετό, ώστε να συμπληρωθούν οι 17 εβδομάδες (Ε.Γ.Σ.Ε.Ε , αρ. 7) 16. Άδεια θηλασμού & φροντίδας παιδιού (μειωμένο ωράριο) Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται: α) Για το χρονικό διάστημα 30 μηνών από την λήξη της άδειας λοχείας, δηλαδή 9 εβδομάδες μετά τον τοκετό, (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε άρθρο 8), είτε να προσέρχονται αργότερα, είτε να αποχωρούν νωρίτερα κατά μία ώρα κάθε ημέρα από την εργασία τους. β) Εναλλακτικά, με συμφωνία του εργοδότη, το ημερήσιο ωράριο των μητέρων μπορεί να ορίζεται μειωμένο κατά δύο (2) ώρες ημερησίως για τους πρώτους δώδεκα (12) μήνες και σε μία (1) ώρα ημερησίως για έξι (6) επιπλέον μήνες (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε άρθρο 6). 17. Εναλλακτική χρήση του μειωμένου ωραρίου ως άδεια φροντίδας παιδιού Το μειωμένο ωράριο «άδειας» θηλασμού και φροντίδας παιδιών του άρθρου 9 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. του 1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, δικαιούται ο/η εργαζόμενος/η με αίτηση του/της να το ζητήσει εναλλακτικά ως συνεχόμενη ισόχρονη άδεια με αποδοχές, εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία δικαιούται μειωμένου ωραρίου για την φροντίδα του παιδιού. 18. Ποιος από τους γονείς δικαιούται άδεια φροντίδας παιδιού; Την άδεια απουσίας για λόγους φροντίδας παιδιού μπορεί εναλλακτικά να ζητήσει και ο πατέρας, εφόσον δεν κάνει χρήση η εργαζόμενη μητέρα. Το μειωμένο ωράριο για την φροντίδα θεωρείται και αμείβεται ως χρόνος εργασίας (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε., 1993, άρθρο 9) και δεν πρέπει να δημιουργεί δυσμενείς συνθήκες στην απασχόληση και στις εργασιακές σχέσεις. 19. Άδεια φροντίδας υιοθετημένων παιδιών Το δικαίωμα διακοπής της εργασίας ή καθυστερημένης προσέλευσης ή πρόωρης αποχώρησης της μητέρας και εναλλακτικά του πατέρα για την φροντίδα παιδιών, σύμφωνα με το άρθρο 9 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. του 1993, έχουν και οι θετοί γονείς παιδιών ηλικίας έως 6 ετών (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε άρθρο 8) την άδεια φροντίδας παιδιού δικαιούνται και οι άγαμοι γονείς, με χρονική αφετηρία την ημερομηνία της υιοθεσίας. 20. Άδεια φροντίδας παιδιού με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε άρθρο 7) Σε περίπτωση απόκτησης παιδιού με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας οι αποκτώντες γονείς δικαιούνται τις άδειες που αφορούν τη φροντίδα και την ανατροφή του παιδιού, ως εάν ήσαν φυσικοί γονείς. Κατά την διάρκεια του θηλασμού, το μειωμένο ωράριο του άρθρου 9 Ε.Γ.Σ.Σ.Ε όπως ισχύει δικαιούνται η γυναίκα που γέννησε και η αποκτώσα μητέρα. 21. Πότε ο εργαζόμενος δικαιούται γονική άδεια; Η γονική άδεια χορηγείται στους μισθωτούς κάθε επιχείρησης ανεξάρτητα του αριθμού απασχολουμένων σ' αυτήν. Επίσης κατά τον Ν. 2639/98 γονική άδεια χορηγείται σ' όλους τους γονείς με σειρά προτεραιότητας, χωρίς δηλαδή το όριο που καθόριζαν τόσο ο Ν.1483/84, όσο και η Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. της 9/6/93. (8% του συνόλου των απασχολουμένων στην επιχείρηση). Η άδεια χορηγείται μέχρι το παιδί να συμπληρώσει τα 3,5 έτη και η διάρκειά της μπορεί να φτάσει μέχρι και 3,5 μήνες για κάθε γονέα. Οι προϋποθέσεις λήψεως της γονικής άδειας ανατροφής είναι: 1) Η συμπλήρωση 1 έτους εργασίας στο ίδιο εργοδότη και 2) Το να απασχολείσαι ο άλλος γονιός έξω από το σπίτι. Το χρονικό διάστημα της γονικής άδειας αρχίζει από τη στιγμή που λήγει η άδεια μητρότητας. Η γονική άδεια ανατροφής είναι άνευ αποδοχών. Σε περίπτωση που υπάρχουν περισσότερα παιδιά, το δικαίωμα των παιδιών είναι αυτοτελές για το κάθε ένα απ' αυτά, εφόσον από την ημερομηνία που χορηγήθηκε για το προηγούμενο παιδί πέρασε ένας χρόνος πραγματικής απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη. Αν και οι δύο γονείς πληρούν τις προϋποθέσεις λήψεως της γονικής αδείας ανατροφής, αποφασίζουν με κοινή συμφωνία, κάθε φορά, ποιος απ' τους δύο θα κάνει πρώτος χρήση αυτού του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα. Το δικαίωμα λήψεως της άδειας έχουν και όσοι έχουν υιοθετήσει παιδί. Σε περίπτωση διαστάσεως ή διαζυγίου ή χηρείας ή γεννήσεως τέκνου εκτός γάμου τη γονική άδεια και μέχρι 6 μηνών δικαιούται ο γονιός που έχει την επιμέλεια του παιδιού. Μετά τη λήξη της γονικής άδειας ανατροφής, ο εργαζόμενος δικαιούται να επανέλθει στην εργασία του, στην ίδια ή σε παρόμοια θέση, η οποία δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να είναι κατώτερη από αυτήν που κατείχε Σελίδα 4 / 7

5 πριν πάρει την γονική άδεια ανατροφής. Ο χρόνος αποχής από την εργασία λόγω γονικής άδειας ανατροφής υπολογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για τον υπολογισμό αποδοχών τους (επιδόματα προϋπηρεσίας κ.λ.π.), για τη χορήγηση της ετήσιας κανονικής άδειας και του επιδόματος αδείας, καθώς και για τον υπολογισμό της αποζημίωσης σε περίπτωση απολύσεως. Με το άρθρο 5 του Ν.2335/95 προβλέπεται ότι ως χρόνος ασφαλίσεως υπολογίζεται και ο χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών. Σχετικά με την καταβολή εισφορών, δικαιούται αυτό το χρόνο ο εργαζόμενος να συνεχίσει την ασφάλισή του αλλά καταβάλλοντας το σύνολο των εισφορών (εγκύκλιος ΙΚΑ 90/95). Στο άρθρο 25 του Ν. 2639/98 για πρώτη φορά μπήκε διάταξη, σύμφωνα με την οποία η καταγγελία σύμβασης που γίνεται εξ αιτίας της ασκήσεως του δικαιώματος για λήψη γονική άδειας είναι άκυρη. 22. Άδειες στις Μονογονεϊκές οικογένειες Στους εργαζόμενους-ες που έχουν χηρέψει και στον άγαμο - άγαμη γονέα, που έχουν την επιμέλεια του παιδιού, χορηγείται άδεια με αποδοχές έξι (6) εργάσιμων ημερών το χρόνο, πέραν αυτής που δικαιούται με άλλες διατάξεις. Γονέας με τρία (3) παιδιά ή περισσότερα, δικαιούται άδεια οκτώ (8) εργάσιμων ημερών. Η άδεια αυτή χορηγείται λόγω αυξημένων αναγκών φροντίδας των παιδιών, ηλικίας μέχρι 12 ετών συμπληρωμένων, χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά μετά από συνεννόηση με τον εργοδότη σύμφωνα με τις ανάγκες του γονέα και δεν πρέπει να συμπίπτουν χρονικά με την αρχή ή το τέλος της ετήσιας κανονικής άδειας (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε , άρθρο 7). 23. Άδεια για ασθένεια μελών της οικογένειας Στην περίπτωση ασθενείας εξαρτώμενων παιδιών ή άλλων μελών της οικογένειας χορηγείται άδεια με τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) ο εργαζόμενος γονέας θα πρέπει να απασχολείται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου σε επιχείρηση ή εκμετάλλευση, ανεξάρτητα αν έχει συμπληρώσει υπηρεσία 1 έτους στον ίδιο εργοδότη και β) ύπαρξη ασθενείας εξαρτωμένων από αυτόν μελών της οικογένειας του. Εξαρτώμενα πρόσωπα είναι: παιδιά μέχρι 16 ετών εφόσον πάσχουν από βαριά ασθένεια ή αναπηρία, σύζυγος που δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί, γονείς ή ανύπαντρα αδέλφια, μπορεί να χορηγηθεί εφάπαξ ή και τμηματικά και η διάρκειά της δεν μπορεί να ξεπεράσει τις 6 εργάσιμες ημέρες κάθε ημερολογιακό έτος, εάν ο δικαιούχος προστατεύει ένα παιδί με δυνατότητα αύξησης της σε 8 εργάσιμες ημέρες, εάν ο δικαιούχος προστατεύει δύο παιδιά και σε 12 εργάσιμες ημέρες για περισσότερα από δύο παιδιά (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε άρθρο 11). 24. Άδεια σχολικής παρακολούθησης Όταν έχει παιδιά μέχρι 16 ετών που παρακολουθούν μαθήματα στοιχειώδους ή μέσης εκπαίδευσης, μπορεί να απουσιάζει ορισμένες ώρες ή ολόκληρη ημέρα από την εργασία του για να επισκεφτεί το σχολείο των παιδιών. Η άδεια είναι με αποδοχές και φτάνει συνολικά μέχρι 4 ημέρες το χρόνο. Την παραπάνω άδεια δικαιούνται και οι γονείς με παιδιά στο νηπιαγωγείο. 25. Ποιοι γονείς δικαιούνται μειωμένο ωράριο εργασίας; Οι γονείς που έχουν παιδιά ανεξαρτήτως ηλικίας με πνευματική, σωματική ή ψυχική αναπηρία, δικαιούνται μειωμένου ωραρίου κατά 1 ώρα την ημέρα για να μπορούν να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στις ειδικές φροντίδες των παιδιών (Ν.1483/84). Με ποιες προϋποθέσεις: α) Να εργάζεται σε επιχείρηση που απασχολεί τουλάχιστον 50 άτομα. β) Να έχει παιδί με πνευματική, ψυχική ή σωματική αναπηρία, η οποία διαπιστώνεται με ιατρική γνωμάτευση. Το ωράριο του εργαζόμενου γονέα σε αυτήν την περίπτωση μειώνεται κατά 1 ώρα την ημέρα, με ανάλογη περικοπή των αποδοχών. 26. Τι επιπλέον προστασία έχουν; Στον προγραμματισμό αδειών: Οι εργοδότες που απασχολούν γονείς παιδιών μέχρι 16 ετών ή άνω των 16 με βαριά ή χρόνια ασθένεια ή αναπηρία, υποχρεούνται κατά τον προγραμματισμό χρόνου χορήγησης των ετήσιων αδειών να δίνουν προτεραιότητα σε αυτούς τους εργαζόμενους. Στην καταγγελία συμβάσεων εργασίας: Οι οικογενειακές υποχρεώσεις των εργαζομένων δεν αποτελούν λόγο καταγγελίας της σύμβασης. 27. Άδεια για μεταγγίσεις αίματος & παραγώγων αιμοκάθαρσης Εργαζόμενοι με εξαρτημένη σχέση εργασίας, που έχουν υπηρεσία μέχρι τέσσερα (4) έτη στον ίδιο εργοδότη, οι οποίοι πάσχουν από νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση και το οποίο έχει γνωστοποιηθεί στον εργοδότη, δικαιούνται έως 22 εργάσιμες ημέρες τον χρόνο επιπλέον άδεια με αποδοχές (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε άρθρο 8). 28. Άδεια γονέα για παιδί με νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος Στους φυσικούς ή θετούς γονείς παιδιού ηλικίας ως δέκα έξι (16) ετών συμπληρωμένων, το οποίο πάσχει από νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του η αιμοκάθαρση χορηγείται πρόσθετη δέκα (10) εργασίμων ημερών ετησίως. Η άδεια υτή είναι με αποδοχές και χορηγήταικαι στους δύο γονείς επιπλέον της άδειας που διακιούνται από άλλες διατάξεις (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2004, άρθρο 12). 29. Άδεια λόγω θανάτου συγγενούς Στους εργαζόμενους με εξαρτημένη σχέση εργασίας χορηγείται άδεια δύο (2) ημερών με αποδοχές, σε Σελίδα 5 / 7

6 περίπτωση θανάτου συζύγου, τέκνων, γονέων και αδελφών (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε , άρθρο 9). 30. Πότε ο εργαζόμενος δικαιούται άδεια σπουδών (Ν. 1346/83 άρθρο 2) Εκτός από την κανονική τους άδεια, οι εργαζόμενοι που είναι μαθητές ή σπουδαστές ή φοιτητές εκπαιδευτικών μονάδων οποιουδήποτε τύπου και οποιασδήποτε βαθμίδας του Δημοσίου ή εποπτευομένων από το Δημόσιο με οποιοδήποτε τρόπο, δικαιούνται να λάβουν από τον εργοδότη τους και πρόσθετη άδεια άνευ αποδοχών διάρκειας 30 ημερών, (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 96 άρθρο 7), συνεχών ή διακεκομμένων κατ έτος για τη συμμετοχή τους στις εξετάσεις. Την ειδική άδεια δικαιούνται να λάβουν όλοι οι εργαζόμενοι - εργαζόμενες σπουδαστές, χωρίς όριο ηλικίας, αλλά μόνο για την προβλεπόμενη διάρκεια των σπουδών που κάθε φορά παρακολουθεί ο εργαζόμενος, προσαυξημένη κατά δύο έτη, ανεξάρτητα αν οι σπουδές διανύθηκαν συνεχώς ή διακεκομμένα και ανεξάρτητα αν έχουν συμπληρώσει 1 χρόνο υπηρεσίας στον εργοδότη. Η ιδιότητα του μαθητή, σπουδαστή φοιτητή και η συμμετοχή του στις εξετάσεις αποδεικνύεται με βεβαίωση της σχολής του που υποβάλλεται στον εργοδότη από τον εργαζόμενο. Για τους ανήλικους εργαζόμενους που είναι συγχρόνως μαθητές ή σπουδαστές ο Ν. 1837/89, ορίζει ότι δικαιούται για την συμμετοχή τους στις εξετάσεις άδεια άνευ αποδοχών δύο ημερών, συνεχόμενη ή τμηματική, για κάθε μέρα εξετάσεων. Για την άδεια αυτή που δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 14 ημέρες, καταβάλλονται αποδοχές από τον Ο.Α.Ε.Δ.. Για τις ημέρες αδείας εξετάσεων οι μαθητές - σπουδαστές δικαιούνται αποδοχές από τον Ο.Α.Ε.Δ. Οι μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές που εργάζονται στο Δημόσιο ή ΝΠΔΔ δικαιούνται άδεια 14 ημέρων με αποδοχές. 31. Άδεια εξετάσεων σε μεταπτυχιακούς φοιτητές Όσοι συμμετέχουν σε πρόγραμμα για μεταπτυχιακό δίπλωμα ετήσιας τουλάχιστον φοίτησης ή διδακτορικό δίπλωμα ΑΕΙ και ΤΕΙ της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, δικαιούνται άδεια 10 εργασίμων ημερών. Η άδεια αυτή είναι άνευ αποδοχών από τον εργοδότη, χορηγείται σε συνεχείς ημέρες ή τμηματικά και ανεξάρτητα από την ηλικία του/της δικαιούχου και ισχύει μέχρι δύο έτη (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε , άρθρο 10). 32. Άδεια εκπαίδευσης συνδικαλιστών Για να διευκολύνεται η εκπαίδευση και η επιμόρφωση των συνδικαλιστών στελεχών, καθώς και η ανάδειξη νέων στελεχών μεταξύ των εργαζομένων, προβλέπεται οι επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες που απασχολούν πάνω από 50 μισθωτούς, να χορηγούν πρόσθετη κανονική άδεια με αποδοχές, διάρκειας μέχρι δύο εβδομάδων το έτος, σε μισθωτούς που επιλέγονται για το σκοπό αυτό από τη ΓΣΕΕ και σε αναλογία 1% επί του προσωπικού που απασχολούν. Ο αριθμός των μισθωτών που θα επιλέγονται κάθε έτος δεν μπορεί να είναι μικρότερος από 3 μισθωτούς, αλλά ούτε μεγαλύτερος από 15 (αρ. 5 Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 1998). 33. Εκλογική άδεια Η ειδική άδεια που δίδεται για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι για τον ιδιωτικό τομέα με αποδοχές. Η άδεια αυτή δεν συμψηφίζεται με την κανονική ή άλλης μορφής άδεια. Η διάρκεια της είναι ανάλογη με τη χιλιομετρική απόσταση. Συγκεκριμένα για το πενθήμερο: από χλμ., μια εργάσιμη ημέρα από 401 και πάνω, δύο εργάσιμες ημέρες για τα νησιά μέχρι 3 ημέρες για το εξαήμερο: από χλμ., μια εργάσιμη ημέρα από χλμ., δύο εργάσιμες ημέρες από 401 και πάνω, τρεις εργάσιμες ημέρες για τα νησιά μέχρι 3 ημέρες 34. Υποχρεωτικές αργίες Εξαιρέσιμες γιορτές θεωρούνται από το νόμο οι παρακάτω (Υπ. Εργ. 388/82). 1) Η πρώτη μέρα των Χριστουγέννων 2) Η δεύτερη μέρα του Πάσχα 3) Η 25η Μαρτίου 4) Η 15η Αυγούστου 5) Η 1η Μαΐου 6) Η 28η Οκτωβρίου (προαιρετική αργία) Για τις παραπάνω επίσημες γιορτές ισχύει ό,τι ισχύει και για τις Κυριακές, με τη διαφορά μόνο, ότι οι εργαζόμενοι στις επίσημες γιορτές δε δικαιούνται άλλη μέρα ανάπαυσης στη βδομάδα, που έρχεται μετά την Κυριακή. Επίσης, αν μια από τις παραπάνω αργίες, συμπίπτει με ημέρα Κυριακή ή Σάββατο δεν μετατίθεται σε άλλη μέρα (αρθ. 7 Ν 1400/83). Από τις παραπάνω υποχρεωτικές μέρες αργίας η 28η Οκτωβρίου συμπεριλαμβάνεται στις υποχρεωτικές αργίες, μόνο με τη θέληση του κάθε εργοδότη. Δηλαδή, αν θελήσει ο εργοδότης, μπορεί να λειτουργήσει η επιχείρηση του κατά την 28η Οκτωβρίου, ενώ για τις υπόλοιπες 5 μέρες αργίας, για να λειτουργήσει η επιχείρηση, θα πρέπει να ανήκει στις εξαιρούμενες επιχειρήσεις. Γενικά, για τις παραπάνω έξι (6) επίσημες ημέρες αργίας, παρατηρούνται τα εξής: α) Αν η επιχείρηση δεν λειτουργήσει σε μια από τις παραπάνω εξαιρούμενες έξι (6) μέρες εργασίας, τότε: Στους Σελίδα 6 / 7

7 υπαλλήλους δεν καταβάλλεται καμιά πρόσθετη αμοιβή, δηλαδή δε καταβάλλεται το 1/25 του μισθού αλλά ούτε και γίνεται καμιά μείωση του μισθού τους. β) Αν η επιχείρηση λειτουργήσει νόμιμα σε μια από τις εξαιρούμενες έξι (6) μέρες εργασίας, τότε συμβαίνουν τα εξής: 1) Στους υπαλλήλους που εργάστηκαν σε επιχείρηση, που λειτούργησε νόμιμα σε μια από τις 5 πρώτες μέρες αργίας (δηλ. 25η Δεκεμβρίου, 2η μέρα του Πάσχα, 25η Μαρτίου, 15η Αυγούστου, 1η Μαΐου), καταβάλλεται το 1/25 του πραγματικού μισθού τους και επί πλέον η προσαύξηση του 75% στο νόμιμο ημερήσιο μισθό του (δηλ. του 1/25 του νόμιμου μισθού τους). Σε περίπτωση όμως, που η επιχείρηση ανήκει σ αυτές που λειτουργούν και τις Κυριακές, τότε καταβάλλεται στους υπαλλήλους μόνο η προσαύξηση του 75% πάνω στις νόμιμες αποδοχές τους (Υπ. Εργ. 670/82). 2) Στους υπαλλήλους που εργάσθηκαν σε επιχείρηση που λειτούργησε νόμιμα την 28η Οκτωβρίου, καταβάλλεται μόνο η νόμιμη προσαύξηση του 75% του ημερήσιου μισθού και όχι επί πλέον και το 1/25 του μισθού, που καταβάλλεται στις άλλες μέρες αργίας. 3) Στους υπάλληλους που δεν ήλθαν να εργαστούν σε επιχείρηση, που λειτούργησε νόμιμα την 28η Οκτωβρίου, όχι μόνο δεν καταβάλλεται η νόμιμη προσαύξηση του 75%, αλλά έχει δικαίωμα ο εργοδότης να περικόψει επί πλέον τις πραγματικές αποδοχές τους κατά το 1/25 (πράγμα που δεν εφαρμόζεται στην πράξη). Αν η αργία (εξαιρέσιμη γιορτή) συμπίπτει με μέρα Κυριακή ή με μέρα Σάββατο (για τις επιχειρήσεις που εργάζονται πενθήμερο), τότε δεν μεταφέρεται η αργία σε άλλη εργάσιμη μέρα της βδομάδας που έρχεται μετά την Κυριακή, ούτε και υποχρεώνεται ο εργοδότης να χορηγήσει άλλη μέρα για ανάπαυση, στους εργάτες και υπαλλήλους της επιχείρησής του (Ν 1400/83). Υποχρεώνεται όμως, ο εργοδότης να καταβάλλει το ημερομίσθιο στους εργάτες, χωρίς την προσαύξηση του 75% (Εγγρ. 674/82 Υπ. Εργ.) Για τοπικές γιορτές (όπως π.χ. ο Άγιος-Δημήτριος για τη Θες/νίκη κλπ.), για τις γιορτές των Θεοφανείων, της Μ. Παρασκευής, της δεύτερης μέρας των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς, της Καθαράς Δευτέρας και τις υπόλοιπες γιορτές, που δεν θεωρούνται από το νόμο εξαιρέσιμες, καθώς επίσης και για τις επίσημες μέρες γενικού πένθους κλπ. Παρατηρούνται τα εξής: 1) Σε περίπτωση που δεν θα λειτουργήσει η επιχείρηση, τότε: οι μεν εργάτες χάνουν το ημερομίσθιο τους της μέρας αυτής ενώ οι υπάλληλοι θα λάβουν στο τέλος του μήνα όλο το μισθό τους, χωρίς καμία περικοπή ή πρόσθετη αμοιβή. 2) Σε περίπτωση που θα λειτουργήσει η επιχείρηση, τότε οι υπάλληλοι, που εργάστηκαν τη μέρα αυτή, θα πάρουν εκτός από τον μισθό τους επί πλέον και 1/25 του πραγματικού μηνιαίου μισθού τους, χωρίς την προσαύξηση του 75% (Υπ. Εργ. 122/79, 28905/69).Εννοείται πως αν δεν εργαστούν, δε θα πάρουν τις παραπάνω αποδοχές. Σελίδα 7 / 7