Επιµέλεια: ΗΛΙΑΣ ΗΜΗΤΡΙΟΥ & Ε Υ Α Κ Ο Λ Ο Μ Π Α Ρ Η,

Transcript

1 ράσεις ιατήρησης των Μεσογειακών Εποχικών Λιµνίων (Μ.Ε.Λ.) στην Κρήτη ((LLIIFFEE0044NAATT//GGRR// )) Καταγραφή ειιδών Ορνιιθοπανίίδας στιις περιιοχές των Μ.Ε.Λ. της υτιικής Κρήτης Επιµέλεια: ΗΛΙΑΣ ΗΜΗΤΡΙΟΥ & Ε Υ Α Κ Ο Λ Ο Μ Π Α Ρ Η, Ε Λ. Κ Ε. Θ. Ε. Μυγοχάφτης (Muscicapa striata) Τσαλαπετεινός (Upupa epops) Κοκκινοκεφαλάς (Lanius senator) ενδροσταρήθρα (Lullula arborea) Ποταµοσφυριχτής (Charadrius dubius) ΙΙ αα νν οο υυ άά ρρ ιιι οο ςς Σπίνος (Fringilla coelebs) - Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ο Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Θ Α Λ Α Σ Σ Ι Ω Ν Ε Ρ Ε Υ Ν Ω Ν ( Ε Λ. Κ Ε. Θ. Ε. ), - Μ Ε Σ Ο Γ Ε Ι Α Κ Ο Α Γ Ρ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Ο Ι Ν Σ Τ Ι Τ Ο Υ Τ Ο Χ Α Ν Ι Ω Ν ( Μ. Α. Ι. Χ. ), - Ε Υ Η Λ Ο Σ

2 Από την παρακολούθηση της ορνιθοπανίδας, ανά εποχή (χειµώνα και άνοιξη), στις περιοχές των Μεσογειακών Εποχικών Λιµνίων (Φαλάσαρνα, Κουρνάς, και στη Νήσο Γαύδο) παρουσιάζονται ορισµένα από τα πιο κοινά εµφανιζόµενα είδη της ορνιθοπανίδας που χρησιµοποιούν τις εν λόγω περιοχές των λιµνίων. Σιρλοτσίχλονο (Emberiza cirlus) Απαντάται σε ανοιχτές εκτάσεις µε λίγα δέντρα, βραχώδεις πλαγιές µε θάµνους, καθώς και σε αγρούς, πολλές φορές ψάχνωντας για τροφή στο έδαφος, µικρούς σπόρους και έντοµα µαζί µε άλλα τσιχλιόνια. Εµφανισιακά ξεχωρίζει από µία ελαιόχρωµη φαρδιά λωρίδα στο στήθος, µαύρο λάρυγγα, µαύρη λωρίδα µπρος και πίσω από τα µάτια, πάνω από τα αφτιά και σκοτεινό ελαιοπράσινο σκέπασµα στο κεφάλι και στον αυχένα. Το θηλυκό και τα νεαρά έχουν έντονες ραβδώσεις, λιγότερο κίτρινο και σκοτεινό ουροπύγιο. Η φωνή του είναι ένα µικρό παραπονιάρικο «ντζιπ» όταν κάθεται, και ένα σιγανό µικρόσυρτο «τσισι-τσισι-τσισιπ» όταν πετάει. Φωλιάζει σε δέντρα, φράχτες και θάµνους, µερικές φορές και στο έδαφος. Το θηλυκό χτίζει τη φωλιά σε σχήµα κούπας µε χόρτα, τρίχες και πούπουλα και γεννάει 2-3 φορές το χρόνο από 3-4 αυγά που τα κλωσσάει µόνο του για µέρες. Οι νεοσσοί ανατρέφονται και από τους δύο γονείς και πετούν µετά από περίπου 2 εβδοµάδες. Τσιφτάς (Miliaria calandra) Ο Τσιφτάς µοιάζει πάρα πολύ µε το θηλυκό Σπουργίτι. Θα τον δούµε να κάθεται συνήθως στην κορυφή δέντρων ή πάνω σε σύρµατα.ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι ότι συχνά κρέµονται τα πόδια του όταν πετάει. Το σώµα του (µήκος 18εκ.), στο πάνω και στο κάτω µέρος του, έχει καστανό φτέρωµα µε ραβδώσεις. Το ράµφος, όπως και τα πόδια του, είναι κιτρινωπά. Και το αρσενικό και το θηλυκό έχουν τον ίδιο χρωµατισµό. Φωλιάζει στην ηπειρωτική Ελλάδα και στα περισσότερα από τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου. Θα τον δούµε σε αγροτικές περιοχές µε φυτοφράχτες, αραιούς θάµνους και χαµηλά δέντρα, όπως κοντά σε υγρότοπους. Συνήθως, κατά τη διάρκεια της µέρας, βρίσκονται σε µεγάλα κοπάδια στα χωράφια, ενώ το απόγευµα συγκεντρώνονται για να κουρνιάσουν σε καλαµιώνες. Το χειµώνα έρχονται και άλλα πουλιά από το Βορρά. Τρέφεται µε σπόρους και έντοµα. Γεννά στο έδαφος ανάµεσα στη βλάστηση, 2-3 φορές το χρόνο, από 3-5 αυγά που κλωσσά το θηλυκό για µέρες. Άλλωτε εµφανίζεται µονογαµικός και άλλωτε το αρσενικό µπορεί να ζευγαρώσει µέχρι και µε 7 θηλυκά, και το θηλυκό αντίστοιχα. Καταγραφή των ειδών Ορνιθοπανίδας στις περιοχές των Μ.Ε.Λ. στη. Κρήτη, σελ. 1

3 Νησιωτική Πέρδικα (Alectoris chukar) Είναι το είδος Πέρδικας που συναντάµε στα νησιά του Αιγαίου, την Κρήτη και στην Ανατολική Θράκη. Τη συναντάµε σε ξερές περιοχές, πετρώδεις πλαγιές βουνών, ενώ φωλιάζει µέσα στα βράχια. Η φωλιά παραγεµισµένη µε ξερόχορτα, είναι προσανατολισµένη νότια. Το µέγεθος της αρσενικής είναι 33 εκ. ενώ το θηλυκό είναι λίγο µικρότερο. Το σώµα της είναι χοντρό µε στρογγυλεµένο σχήµα. Το ράµφος και τα πόδια είναι κόκκινα. Η ράχη σταχτιά και δύο ταινίες µαύρες που ξεκινούν πάνω από το ράµφος και καταλήγουν, αφού περάσουν από τα δύο µάτια, στο στήθος µπροστά. Στο πλάι έχουν ραβδώσεις σκούρες εναλλάξ µε λευκές. Η πέρδικα περπατά και τρέχει πολύ καλά σε όλα τα εδάφη. Πετά σπάνια αλλά γρήγορα και καλύτερα από όλα τα ορνιθόµορφα. Τρέφεται µε έντοµα κάθε είδους, µυρµήγκια, µύγες, ακρίδες, σκουλήκια, σπόρους φύλλα και βλαστούς. Οι πέρδικες είναι µονογαµικά πουλιά. Γεννάνε συνήθως δύο φορές το χρόνο, από 8-11 αβγά που τα κλωσούν επί µέρες. Τα µικρά µπορούν να πραγµατοποιούν σύντοµες πτήσεις από την ηλικία των 10 µόλις ηµερών. Πετούν πολύ καλά σε 3 εβδοµάδες και θα µείνουν όλα µαζί ως τον επόµενο χειµώνα. Μόλις εκκολαφθούν τα µικρά βαδίζουν και ακολουθούν τη µητέρα τους. Στον κίνδυνο ρισκάρει τη ζωή της για να τα σώσει. εν πετά να φύγει αµέσως, αλλά µένει στον χώρο αυτό για λίγο, και µε µια χαρακτηριστική κραυγή τα ειδοποιεί για τον κίνδυνο ώστε να κρυφτούν στους θάµνους ή στα χόρτα. Στη συνέχεια µε ένα σφύριγµα διακοπτόµενο, όταν αποµακρυνθεί ο κίνδυνος, τα ξαναµαζεύει κοντά της. Φτάνουν σε σεξουαλική ωριµότητα στην ηλικία του ενός χρόνου, και τα δύο φύλα. Η περίοδος της αναπαραγωγής αρχίζει τον Φεβρουάριο-Μάρτιο. Οι ερωτικές επιδείξεις µπορεί να επεκταθούν µέχρι τον Ιούνη. Είναι ενδηµικά πουλιά, δεν µεταναστεύουν. Το χειµώνα υποφέρουν από την έλλειψη τροφής. Εξ αιτίας και του ανελέητου κυνηγιού έχουν λιγοστέψει οι πληθυσµοί της πάρα πολύ. Αγαπούν τον ήλιο. Ζουν αρµονικά σε οµάδες, οι οποίες περιλαµβάνουν πολλά ζευγάρια. Εξηµερώνονται εύκολα. Εχθροί της είναι τα γεράκια, οι ζουρίδες, τα φίδια και ο άνθρωπος. Ορτύκι (Coturnix coturnix) Μεταναστευτικό, κοντόχοντρο, στρογγυλωπό πουλί της οικογένειας της πέρδικας, ζει µονίµως κρυµµένο στη βλάστιση των ανοιχτών πεδινών εκτάσεων και των καλλιεργειών. Αναγνωρίζεται από τη χαρακτηριστική τρισύλλαβη κραυγή του αρσενικού. Κοινό χαρακτηριστικό και στα δύο φύλα είναι τα λευκά φρύδια και µία ασπρουδερή γραµµή στο σκουροκάστανο πάνω µέρος της κεφαλής. Σπάνια ορατό, φωλιάζει σε κοιλότητες στο έδαφος, ανάµεσα στα χορτάρια, σε βοσκοτόπια, αγρούς και λιβάδια. Γεννά 8-13 κιτρινοκάστανα αυγά µε µαύρες κηλίδες. Η επώαση διαρκεί µέρες και οι νεοσσοί πετούν µετά από µέρες. Καταγραφή των ειδών Ορνιθοπανίδας στις περιοχές των Μ.Ε.Λ. στη. Κρήτη, σελ. 2

4 Φαλάσαρνα Κατσουλιέρης ή Κορυδαλλός (Galerida cristata) Ο κορυδαλλός ο λοφιοφόρος φέρει δύο λοφία στο κεφάλι του. Ονοµαστά πουλιά για το χαρούµενο και αρµονικό κελάηδηµά τους. Έχει λεπτό σώµα, µε µήκος περίπου 18 εκατοστά. Το φτέρωµα είναι γκρι καφέ µε ραβδώσεις δηλαδή µοιάζει µε το χρώµα του εδάφους που ζει. Η κοιλιά είναι λευκωπή. Οι φτερούγες του είναι αρκετά µακριές και µυτερές. Χαρακτηριστικό του είναι ότι το πίσω δάχτυλο του ποδιού έχει ένα µακρύ νύχι που παρουσιάζει πολύ µικρή κάµψη και έχει µήκος διπλάσιο από το δάχτυλο. Αυτό τον διευκολύνει να βαδίζει στο έδαφος αλλά δεν µπορεί να κρατιέται στα κλαδιά. Πετά προς τα πάνω, µε µια µόνο κατακόρυφη κίνηση, και φτάνει τόσο ψηλά που δε διακρίνεται µε το µάτι. Είναι πουλί ζωηρό, ευκίνητο, έχει εριστική διάθεση ιδιαίτερα την άνοιξη και τα αρσενικά µαλώνουν συνεχώς. Τρέφονται µε σπόρους και έντοµα, αλλά και χλόη την άνοιξη. Κατασκευάζουν τη φωλιά τους στο έδαφος, µέσα σε χαµόκλαδα. Το θηλυκό γεννά το καλοκαίρι 3-5 αυγά. Τα επωάζει επί δύο εβδοµάδες. Αν η καλοκαιρία παρατείνεται, µπορεί να υπάρξουν 2 ή 3 επωαστικές περίοδοι. Αποδηµητικά πουλιά. Το φθινόπωρο φεύγουν κατά κοπάδια για την Αφρική και τις πρώτες µέρες της Άνοιξης επιστρέφουν. Ζουν και στην αιχµαλωσία, αναφέρονται περιπτώσεις κορυδαλλών που έζησαν χρόνια. Έχει πολλούς εχθρούς, όπως τα µικρά αρπακτικά και πολλά µικρά σαρκοφάγα θηλαστικά. Είναι αρκετά γόνιµο είδος ώστε να αναπληρώνει τις απώλειες του. Μικρογαλιάντρα (Calandrella brachydactyla) Μικρό ωδικό πουλί που συναντάται σε άγονα, πετρώδη και αµµώδη εδάφη. Ιδιαίτερα κοινή στα στεγνά αλίπεδα γύρω από τους υγρότοπους. Έχει µήκος 14 εκ. και επισκέπτεται την Ελλάδα το καλοκαίρι όπου και φωλιάζει ανάµεσα στα χόρτα. Θα τη συναντήσουµε να τριγυρίζει σε ξερές και γυµνές εκτάσεις, στις αµµοθίνες και σε πετρώδεις περιοχές. Η ράχη της είναι καστανοκίτρινη µε ζωηρές σκουρόχρωµες ραβδώσεις και το κάτω µέρος της είναι λευκόχρωµο. Το ράµφος της είναι κοντό και µυτερό, κιτρινωπό και µόλις διακρίνονται οι µαυριδερές κηλίδες στα πλάγια του λαιµού. Όταν πετά σε µεγαλύτερο ύψος κελαηδάει µε φωνή µελωδική και γεµάτη παραλλαγές. Όταν φοβηθεί αφήνει ένα «τι-ου» ή ένα «τσι-τσιρπ». Τρέφεται µε έντοµα και κορφές φυτών. Γεννά στο έδαφος δύο φορές το χρόνο (από Μάιο έως Ιούλιο) από 3-5 αυγά που τα κλωσσάει κυρίως το θηλυκό για 15 ηµέρες.οι νεοσσοί πετούν µετά τις 12 µέρες. Καταγραφή των ειδών Ορνιθοπανίδας στις περιοχές των Μ.Ε.Λ. στη. Κρήτη, σελ. 3

5 Ποταµοσφυριχτής (Charadrius dubius) Μικρό παρυδάτιο πουλί που έρχεται στην Ελλάδα στα µέσα Μαρτίου, περαστικός. Έχει µήκος 14 έως 15 εκ. Ο Ποταµοσφυριχτής έχει ράχη αµµόχρωµη που τον κρύβει καλά στο βιότοπό του, καθώς φωλιάζει κυρίως σε αµµουδιές και εκτάσεις µε χαλίκια (κοίτες ποταµών ή όχθες λιµνών), λιγότερο δε σε λιµνοθάλασσες. Η κοιλιά και το στήθος του είναι κατάλευκα σε αντίθεση µε το λεπτό, µαύρο «κολάρο», τη µαύρη «µάσκα» και τα ασπρόµαυρα σχέδια στα µέτωπο. Γύρω από το µάτι του υπάρχει λεπτός κίτρινος δακτύλιος. Τσιµπολογά διάφορα έντοµα και άλλα ασπόνδυλα, που βρίσκει τρέχοντας στην υγρή άµµο ή σε πολύ ρηχό νερό. Η φωνή του είναι ένα σύντοµο, δισύλλαβο σφύριγµα, όπως προδίδει και το όνοµά του. Γεννά 4 αβγά στο έδαφος που έχουν το χρώµα της άµµου µε σκουρότερα στίγµατα και είναι τόσο δυσδιάκριτα όσο και οι νεοσσοί. Τα κλωσσούν και οι δύο γονείς για µέρες και είναι έτοιµα να πετάξουν στις µέρες. Κουρνά, Φαλάσαρνα, Βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus) Το πιο γνωστό και διαδεδοµένο είδος γερακιού, αποκαλείται και ιέραξ ο γνήσιος (Falco tinunculus). Έχει σώµα επίµηκες, εύρωστο και φτάνει σε µήκος τα εκ. Η ουρά του είναι λεπτή, µακριά και στρογγυλεµένη. Οι φτερούγες του είναι µακριές και µυτερές και του εξασφαλίζουν ελαφρύ και γρήγορο πέταγµα. Το κεφάλι, ο λαιµός και η ουρά του είναι γκριζωπά, ενώ η ράχη του καστανόχρωµη. Το χρώµα της κοιλιάς είναι λευκό µε γραµµωτά στίγµατα. Το χρώµα των ποδιών είναι κίτρινο και καταλήγουν σε δυνατά µαύρα νύχια. Το ράµφος του είναι κοντό και γαµψό για να κόβει τη λεία του. Προτιµά τα ανοιχτά µέρη, αγρούς ακτές, βουνοπλαγιές και πολύ συχνά και τις πόλεις. Φωλιάζουν σε ψηλά δέντρα ή σε ερειπωµένα κτίρια ή χρησιµοποιούν εγκαταλελειµµένες φωλιές καρακάξας και κουρούνας, σε δάση µε ξέφωτα και στα λιβάδια. Τρέφεται µε ποντίκια, µικρά πουλιά, ερπετά, ακρίδες και έντοµα. Η κραυγή του ακούγεται πιο έντονη την περιόδο του ζευγαρώµατος και είναι ένα διαπεραστικό «κλι,κλι,κλι» που επαναλαµβάνεται. Το θηλυκό γεννά 3-6 αυγά που είναι σχεδόν κοκκινωπά µε σκούρα στίγµατα. Η επώαση γίνεται από το θηλυκό και κρατά µέρες. Την ανατροφή και εκπαίδευση των νεοσσών στην αναζήτηση τροφής την αναλαµβάνουν και οι δύο γονείς. Τα µικρά εξαρτώνται από αυτούς για 3-8 εβδοµάδες. Ως τότε το αρσενικό φέρνει τροφή για όλη την οικογένεια, ενώ το θηλυκό προσέχει τα µικρά. Καταγραφή των ειδών Ορνιθοπανίδας στις περιοχές των Μ.Ε.Λ. στη. Κρήτη, σελ. 4

6 Φαλάσαρνα, Φανέτο (Carduelis cannabina) Αρκετά συνηθισµένη σπίζα στον τόπο µας, απαντάται σε ανοιχτές εκτάσεις µε λίγα δέντρα και κυρίως θάµνους. Πουλί αγελαίο, τριγυρνάει κατά σµήνη σε χωράφια, βάλτους, ακόµα και κοντά στη θάλασσα ή ψηλά στα βουνά. Μήκους 13-13,5 εκ., το αρσενικό έχει κοκκινωπό στήθος και στέµµα, τεφρωπό κεφάλι, καστανωπή ράχη, σκουροκάστανες φτερούγες και ουρά, ενώ το κάτω µέρος είναι σχεδόν άσπρο µε καστανωπές ραβδώσεις. Από το θηλυκό απουσιάζουν τα πιο έντονα ροδόχρωµα σηµάδια. Αφήνει πολλά τερετίσµατα µε εναλλαγές ενώ, όταν πετάει, βγάζει ένα µελωδικό κάλεσµα σαν του Φλώρου. Τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά µε σπόρους. Ζευγαρώνει δύο ή και τρειςφορές το χρόνο. Η φωλιά του µοιάζει µε µικρή κούπα και χτίζεται αποκλειστικά από το θηλυκό, συνήθως σε φράχτες και θάµνους, σπανιότερα δε στο έδαφος. Γεννάει 4-6 αβγά, που κλωσσά το θηλυκό για 12-13µέρες, ξεκινώντας πριν ακόµα ολοκληρωθεί το χτίσιµο της φωλιάς. Τη φροντίδα των νεοσσών αναλαµβάνουν και οι δύο γονείς, ενώ τα µικρά πετούν αφού συµπληρώσουν µέρες ζωής. Κουρνά, Φαλάσαρνα, Λιβαδοκελάδα (Anthus pratensis) Από τα πιο κοινά πουλιά το χειµώνα στα χωράφια και τις ανοιχτές εκτάσεις. Έχει µήκος µόλις 15 εκ., είναι µικρό χερσόβιο πουλί που επισκέπτεται την Ελλάδα κατά τους χειµερινούς µήνες. Η ράχη της είναι λαδί-καστανή, έχει ανοιχτόχρωµο στήθος µε πολλές λεπτές ραβδώσεις και πόδια καστανωπά µε ένα µακρύ νύχι στο πίσω δάκτυλο. Τα εξωτερικά φτερά της ουράς είναι λευκά. Το κελάηδηµά της είναι ένα λεπτό σφύριγµα («τσιπ») µε ρυθµό που σταδιακά επιτυγχάνεται, καταλήγοντας σε µελωδική τρίλια. Καταγραφή των ειδών Ορνιθοπανίδας στις περιοχές των Μ.Ε.Λ. στη. Κρήτη, σελ. 5

7 Φαλάσαρνα, Κιτρινοσουσουράδα (Motacilla flava) Κοινό µεταναστευτικό πουλί που επισκέπτεται την Ελλάδα την άνοιξη και φεύγει το φθινόπωρο. Έχει µήκος σώµατος 17 εκ. και αναγνωρίζεται από το λαδοπράσινο πάνω µέρος του σώµατός της και το κίτρινο κάτω µέρος. Συναντάται στις παρυφές των υγροτόπων, σε έλη και υγρά λιβάδια. Τρέφεται µε έντοµα και υδρόβια ασπόνδυλα. Η φωνή της είναι ένα ηχηρό «πσουιτ» ή ένα «τσιρ», ενώ το κελάηδηµά της είναι ένα λιτό «τσιπ-τσιπ-τσίπσι». Φτιάχνει τη φωλιά της, καλά προφυλαγµένη, µέσα στα χόρτα και τους θάµνους. Γεννά δύο φορές το χρόνο από 5-6 αυγά, κρεµ χρώµατος µε σκοτεινές κηλίδες. Η επώαση διαρκεί 13 µέρες και οι νεοσσοί πετούν µετά από άλλες 13 µέρες. Κουρνά, Φαλάσαρνα Λευκοσουσουράδα (Motacilla alba) Ασπρόµαυρο πουλί µήκους 18 εκ. µε χαρακτηριστική µακριά ουρά (µαύρου χρώµατος µε λευκά τα εξωτερικά φτερά που λειτουργούν ως πηδάλιο). Η κοιλιά της έχει λευκό χρώµα, ενώ η ράχη και τα φτερά στη βάση της είναι ανοιχτότεφρα. Λευκά είναι και τα πλάγια του κεφαλιού, καθώς και το µέτωπο. Η φωνή της είναι ένα ζωηρό «τσίλιπ», ενώ το κελάηδηµά της είναι ένα τερέρισµα µε πολλές παραλλαγές. Τρέφεται κυρίως µε έντοµα. Φωλιάζει σε κοιλώµατα κτηρίων και βράχων, σε κισσούς και σε ψηλά δέντρα. Γεννά δύο φορές το χρόνο (Απρίλιο- Αύγουστο) 5-6 αυγά που κλωσσάει για 13 µέρες. Καταγραφή των ειδών Ορνιθοπανίδας στις περιοχές των Μ.Ε.Λ. στη. Κρήτη, σελ. 6

8 Λευκοτσικνιάς (Egretta garzetta) Είναι αποδηµητικό πουλί. Τυπικά συναντάται σε υγρότοπους όπως λιµνοθάλασσες, λίµνες και τέλµατα, αλλά και στις ακτές ή σε περιοχές κοντά στον άνθρωπο. Φωλιάζει κατά αποικίες πάνω σε δέντρα και θάµνους. Τρέφεται µε ψάρια, βατράχια, έντοµα, και σκουλήκια τα οποία κυνηγάει µε ιδιαίτερη µεθοδικότητα. Είναι ένα πολύ όµορφο πουλί. Το χρώµα του είναι εκθαµβωτικά λευκό. Το ράµφος του είναι µακρύ, λεπτό και µαύρο. Τα πόδια του είναι µαύρα και τα δάκτυλα κίτρινα. Την άνοιξη όµως τα δάχτυλα του πουλιού παίρνουν µέχρι και κοκκινωπή απόχρωση. Κατά την αναπαραγωγική περίοδο εµφανίζει ένα εντυπωσιακό, µακρύ και λεπτό λοφίο που κρέµεται προς τα κάτω, ενώ τα φτερά στους ώµους, πολύ µακριά, εµφανίζουν κρεµαστό «µανδύα». ιαλαλεί τις ερωτικές του προτιµήσεις µε ένα «κερκ» και ένα γουργουριστό «ουαλά-ουαλά-ουαλά». Γεννά από Απρίλιο-Ιούνιο 3-5 γαλαζοπράσινα αυγά που κλωσσούν και οι δύο γονείς για µέρες. Οι νεοσσοί πετούν µετά από µέρες. Μελισσοφάγος (Merops apiaster) Το πιο πολύχρωµο ελληνικό πουλί, µήκους 28 εκατοστών. Η ράχη του είναι πυρόξανθη και κίτρινη, τα φτερά και η ουρά γαλαζοπράσινα, το κεφάλι καστανοκόκκινο µε µία χαρακτηριστική µαύρη λωρίδα να χωρίζει τον κίτρινο λάρυγγα από το γαλάζιο στήθος. Τα ενήλικα άτοµα έχουν µακριά τα µεσαία φτερά της ουράς τους που λειτουργούν ως πηδάλιο. Η φωνή του είναι ένα επαναλαµβανόµενο και υπόκωφο «κουρ, κουρ». Συναντάται σε ανοιχτά θαµνώδη εδάφη µε λίγα δέντρα, σε ξέφωτα του δάσους, κοντά σε ποτάµια και λίµνες. Τρέφεται, εκτός από τις µέλισσες, και µε σφήκες και άλλα έντοµα. Φωλιάζει συνήθως κοντά σε τρεχούµενα νερά, µέσα σε κοιλώµατα που σκάβει στις πλαγιές του εδάφους, σε αµµόλακκους ή στις σύρτες της όχθης. Από το Μάιο έως τον Ιούνιο γεννά 6-7 αυγά που κλωσσούν και οι δύο γονείς για 20 µέρες. Οι νεοσσοί πετούν στις µέρες ζωής. Καταγραφή των ειδών Ορνιθοπανίδας στις περιοχές των Μ.Ε.Λ. στη. Κρήτη, σελ. 7

9 Κουρνά, Φαλάσαρνα Τρυγόνι (Streptopelia turtur) Το µέγεθος του είναι 28 εκατοστά και ζυγίζει κατά µέσον όρο 150 γρ. Τα αρσενικά είναι λίγο µεγαλύτερα από τα θηλυκά. Φτέρωµα παχύ και πυκνό. Όµορφο πουλί µε αρµονικούς χρωµατισµούς στο σώµα σταχτί και στη ράχη ανοιχτοκάστανο µε µαύρες στίξεις. Στα πλάγια του λαιµού εµφανίζει µία κηλίδα µε 3-4 παβδώσεις. Το ράµφος του είναι ίσιο και µακρύ. Τα πόδια του είναι κοντά. Έχει µονότονο κελάηδηµα που ακούγεται σαν ευχάριστο µουρµούρισµα. Στο ήχο του τραγουδιού του, «τουρρ-τουρρ-τουρρ», οφείλεται και η λατινική του ονοµασία turtur. Η πτήση του είναι ταχύτατη, αθόρυβη και µε πολλούς ελιγµούς Τρέφεται κυρίως µε σπόρους, έντοµα και σαλιγκάρια. Πίνουν νερό µε αναρροφήσεις, βουτώντας το ράµφος τους ως τα ρουθούνια, χωρίς να ανασηκώνουν το κεφάλι. Το τρυγόνι αγαπά τις ηµι-δασώδεις περιοχές, που περιβάλλονται από καλλιέργειες όπου βρίσκει την τροφή του. Το συναντούµε και σε πυκνούς φράκτες, σε αλσύλλια, ακόµη και µέσα στα πάρκα των πόλεων. Στις µεσογειακές περιοχές συχνάζει και σε πευκώνες, θάµνους η σύδεντρα. Είναι µονογαµικά πουλιά, γνωστά για την τρυφερότητα ανάµεσα στο ζευγάρι. Κατασκευάζουν φωλιές, πολύ πρόχειρα, µε λίγα ξερά κλαδιά πάνω σε δένδρα, κυρίως σε µικρό ύψος από το έδαφος. Το τρυγόνι από τα µέσα Μάη ως τον Ιούλη γεννάει 2 ή και σπάνια τρεις φορές, 2 λευκά αυγά κάθε φορά, που τα κλωσσάει επί 14 ηµέρες. Σε αυτή την διαδικασία συµµετέχει και το αρσενικό. Τα µικρά, παραµένουν στην φωλιά και πετούν στην ηλικία των 3 εβδοµάδων. Οι γονείς τους τα ταΐζουν µε µια παχύρρευστη ουσία, που κατασκευάζεται στον πρόλοβο τους και λέγεται "γάλα του περιστεριού". Οι νεοσσοί βάζουν το µαλακό ράµφος τους βαθιά µέσα στο στόµα των γονέων για να πάρουν την τροφή αυτή. Ζουν περίπου 12 χρόνια. * Στη Γαύδο δεν πραγµατοποιήθηκε παρατήρηση ορνιθοπανίδας λόγω δυσµενών καιρικών συνθηκών. Καταγραφή των ειδών Ορνιθοπανίδας στις περιοχές των Μ.Ε.Λ. στη. Κρήτη, σελ. 8

10 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, Όλα τα πουλιά της Ελλάδας, ηµοσιογραφική Επιµέλεια: Ζέφη Κληρονόµου, Εκδόσεις: Ελεύθερος Τύπος. Βασιλάκης Kώστας, Τα πουλιά που ζουν στους αγρούς και στα δάση. Το φωτογραφικό υλικό ανακτήθηκε από την ιστοσελίδα της Εταιρίας Προστασίας Καστοριάς ( καθώς και από την ιστoσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων ( ). Καταγραφή των ειδών Ορνιθοπανίδας στις περιοχές των Μ.Ε.Λ. στη. Κρήτη, σελ. 9