VPRC. ΠΡΟΣ ΕΔΕΤ: Επιτροπή Παραλαβής ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ Π-7. Συγκριτική Έκθεση Συμπερασμάτων και Τάσεων. 8 Μαρτίου

Transcript

1 ΠΡΟΣ ΕΔΕΤ: Επιτροπή Παραλαβής ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ Π-7 8 Μαρτίου 2007 Συγκριτική Έκθεση Συμπερασμάτων και Τάσεων -1-

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η «Εθνική Έρευνα για τις Νέες Τεχνολογίες και την Κοινωνία της Πληροφορίας» (ΕΕΝΤΚΠ), διεξήχθη από την VPRC, για λογαριασμό του Εθνικού Δικτύου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ), κατά τα έτη 2003 έως και 2006, με σκοπό την καταγραφή της διείσδυσης των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στον γενικό πληθυσμό. Προηγουμένως, και προτού καθιερωθεί η ετήσια επανάληψη της ΕΕΝΤΚΠ την τελευταία τετραετία, συγκεκριμένα κατά τα έτη 2001 και 2002, είχαν διεξαχθεί από την VPRC, για λογαριασμό του ΕΔΕΤ και της Κοινωνίας της Πληροφορίας (ΚΤΠ), έρευνες με το ίδιο αντικείμενο, οι οποίες και αποτέλεσαν την πρωταρχική μορφή της ΕΕΝΤΚΠ. Συμπληρωματικός σκοπός της ΕΕΝΤΚΠ, εκτός από την απλή καταγραφή της διείσδυσης των ΤΠΕ στον γενικό πληθυσμό, αποτέλεσε και η αποτύπωση των κυρίαρχων απόψεων, αντιλήψεων και στάσεων της σύγχρονης ελληνικής Κοινής Γνώμης απέναντι στις Νέες Τεχνολογίες, καθώς και οι διαφοροποιήσεις τους, κατά την διάρκεια των εν λόγω ετών. -2-

3 Τα διαδοχικά κύματα της έρευνας, πραγματοποιήθηκαν στο γενικό πληθυσμό της χώρας ηλικίας, 15 ετών και άνω, και κάλυψαν γεωγραφικά το σύνολο της χώρας, συμπεριλαμβανομένων των νήσων Αιγαίου, Ιονίου και Κρήτης. Για την επιλογή του δείγματος, χρησιμοποιήθηκε η τεχνική της πολυσταδιακής στρωματοποιημένης δειγματοληψίας. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με προσωπικές συνεντεύξεις (face to face) και χρήση δομημένου ερωτηματολογίου, στα νοικοκυριά των ερωτώμενων. Και στα τέσσερα τελευταία κύματα, περιελήφθησαν στον υπό διερεύνηση πληθυσμό και οι αλλοδαποί (μετανάστες) που διαμένουν στη χώρα. Το συνολικό σχεδιασθέν μέγεθος του δείγματος κατ έτος, ανήλθε σε περίπου 3000 άτομα. Επιπλέον, εκτός των ερωτώμενων, καταγράφηκαν τα σχετικά στοιχεία χρήσης Νέων Τεχνολογιών και για τα υπόλοιπα μέλη του νοικοκυριού. Αναλυτικότερη περιγραφή της μεθοδολογίας των ερευνών, περιλαμβάνεται στις ετήσιες εκθέσεις μεθοδολογίας. -3-

4 Α. ΨΗΦΙΑΚΟ ΧΑΣΜΑ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΧΡΗΣΗ Η/Υ, ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΟΥ ΤΗΛΕΦΩΝΟΥ Η χρήση Ηλεκτρονικού Υπολογιστή από τον γενικό πληθυσμό, αποτέλεσε ένα από τα βασικά μεγέθη καταγραφής, κατά τη διάρκεια όλων των ετών διεξαγωγής της ΕΕΝΤΚΠ. Το 2001, όταν μετρήθηκε για πρώτη φορά, το ποσοστό χρήσης Η/Υ στον γενικό πληθυσμό 15 ετών και άνω, ήταν μόλις 20,8%, ενώ το 2006, έφτασε στο 31%, δηλαδή μέσα στην εξαετία παρατηρήθηκε αύξηση, σχεδόν 10 ποσοστιαίων μονάδων. Η αντίστοιχη αύξηση στον γενικό πληθυσμό, ηλικίας ετών, αγγίζει τις 13 ποσοστιαίες μονάδες. Αυτή η διαφοροποίηση στην αύξηση του ποσοστού, που παρατηρείται, επιβεβαιώνει την υπόθεση περί αύξησης του ψηφιακού χάσματος, ως προς τη χρήση Η/Υ, μεταξύ των νεότερων και γηραιότερων ηλικιακών ομάδων του πληθυσμού. -4-

5 Ενώ κατά τη διάρκεια της τελευταίας εξαετίας, το ποσοστό χρήσης Η/Υ αυξάνει, στις μικρότερες ηλικιακές κατηγορίες (15-17 ετών και ετών), έως και ποσοστιαίες μονάδες, στις μεγαλύτερες ηλικιακές κατηγορίες (65 ετών και άνω) δεν καταγράφεται καμία μεταβολή στη χρήση Η/Υ, η οποία παραμένει σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα. Το ίδιο συμβαίνει και μεταξύ των ατόμων που δηλώνουν ανώτερο επίπεδο μόρφωσης, σε σχέση με όσους δηλώνουν κατώτερο επίπεδο μόρφωσης. Ενώ, σε όσους δηλώνουν κατώτερο επίπεδο μόρφωσης, το ποσοστό χρήσης Η/Υ παραμένει καθηλωμένο σε μηδενικά επίπεδα, τα τελευταία 6 έτη, αντιθέτως, σε όσους δηλώνουν ανώτερο επίπεδο μόρφωσης, παρατηρείται αύξηση της τάξης των 21 ποσοστιαίων μονάδων. Το φαινόμενο αυτό, δεν παρατηρείται στον ίδιο βαθμό μεταξύ ανδρών και γυναικών. Η αύξηση στο ποσοστό χρήσης Η/Υ στις γυναίκες, την τελευταία εξαετία, περιορίζεται στις 9 μονάδες, έναντι των 11 ποσοστιαίων μονάδων στους άνδρες. Αυτό, δείχνει μια ελαφρά υστέρηση στην ικανότητα του γυναικείου φύλου, έναντι των αντρών, να ακολουθήσει τις εξελίξεις, σε ό,τι αφορά στη χρήση υπολογιστή. Αντίθετα, σε ότι έχει να κάνει με την αστικότητα κατοικίας των ερωτώμενων, οι εξελίξεις ακολουθούν τον ίδιο ρυθμό, αφού τόσο στις αστικές, όσο και στις αγροτικές περιοχές, παρατηρείται αύξηση ιδίου μεγέθους, στο ποσοστό χρήσης Η/Υ (10 ποσοστιαίες μονάδες). -5-

6 Το δεύτερο βασικό μέγεθος καταγραφής, κατά τη διάρκεια όλων των ετών διεξαγωγής της ΕΕΝΤΚΠ, αποτελεί η χρήση Ίντερνετ. Το 2001, όταν μετρήθηκε για πρώτη φορά, το ποσοστό χρήσης Ίντερνετ στον γενικό πληθυσμό 15 ετών και άνω, ήταν μόλις 10,6%, ενώ το 2006, έφτασε στο 24,6%, δηλαδή παρατηρήθηκε αύξηση 14 ποσοστιαίων μονάδων. Η αντίστοιχη αύξηση στον γενικό πληθυσμό ηλικίας ετών, αγγίζει τις 18 ποσοστιαίες μονάδες. Το φαινόμενο της αύξησης του ψηφιακού χάσματος, επαναλαμβάνεται με την ίδια χαρακτηριστικά, και στην περίπτωση της χρήσης Ίντερνετ. Παρατηρείται δηλαδή, μεγάλη αύξηση του ψηφιακού χάσματος, μεταξύ των διαφορετικών ηλικιακών ομάδων και των διαφορετικών επιπέδων μόρφωσης, και σαφώς μικρότερη αύξηση μεταξύ των δύο φύλων και των διαφορετικών περιοχών αστικότητας κατοικίας. Τέλος, ένα από τα βασικά μεγέθη καταγραφής στην ΕΕΝΤΚΠ, όλα αυτά τα έτη, αποτέλεσε και η χρήση κινητού τηλεφώνου. Το 2001, όταν μετρήθηκε για πρώτη φορά, το ποσοστό χρήσης κινητού στον γενικό πληθυσμό 15 ετών και άνω, ήταν ήδη 49,5%, ενώ το 2006, έφτασε στο 77,6%. Εμφάνισε, δηλαδή, αύξηση 28 ποσοστιαίων μονάδων. Η αντίστοιχη αύξηση στον γενικό πληθυσμό ηλικίας ετών, είναι 27 μονάδες, φαινόμενο, που συνηγορεί υπέρ της διαφοροποίησης του κινητού ως ΤΠΕ, σε σχέση με τον Η/Υ και το Ίντερνετ. -6-

7 Όλες, ανεξαιρέτως, οι υποομάδες του πληθυσμού, εξελίσσονται με παρόμοιο ρυθμό, κατά την τελευταία εξαετία, ως προς τη χρήση κινητού τηλεφώνου. Επιπλέον, παρατηρείται βελτίωση των ποσοστών χρήσης κινητού, στις ομάδες που παρουσιάζονταν ως «προβληματικές», στα προηγούμενα δύο βασικά μεγέθη καταγραφής της ΕΕΝΤΚΠ (γυναίκες, άτομα 65 ετών και άνω, άτομα με κατώτερο επίπεδο εκπαίδευσης). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την μείωση του ψηφιακού χάσματος ως προς το κινητό τηλέφωνο, τα τελευταία έτη. Πράγματι, οι γυναίκες, φαίνεται να βελτιώνουν, διαρκώς τα τελευταία έτη, τα ποσοστά χρήσης κινητού, σε σχέση με τους άνδρες. Ενώ το 2001 υπολείπονταν σε ποσοστό χρήσης κινητού, έναντι των ανδρών, κατά 14 ποσοστιαίες μονάδες, η αντίστοιχη διαφορά στη χρήση κινητού μεταξύ των δύο φύλων το 2006, καταγράφεται, μόλις στις 9 μονάδες. Το ίδιο φαινόμενο, καταγράφεται και σε όσους πολίτες είναι 65 ετών και άνω. Κατά την τελευταία εξαετία, το ποσοστό χρήσης κινητού (το οποίο, σημειωτέον, ουδέποτε περιοριζόταν σε μηδενικά επίπεδα, όπως το αντίστοιχο ποσοστό χρήσης Η/Υ και Ίντερνετ, στη συγκεκριμένη ηλικιακή κατηγορία), έχει αυξηθεί κατά 32 μονάδες, έναντι αύξησης 27 μονάδων, στην ηλικιακή ομάδα ετών. Κατ αντιστοιχία, το ποσοστό χρήσης κινητού, στα άτομα με κατώτερο εκπαιδευτικό επίπεδο, παρουσίασε αύξηση 28 ποσοστιαίων μονάδων, την τελευταία εξαετία, έναντι 24 μονάδων αύξησης, σε όσους δηλώνουν ανώτερο επίπεδο εκπαίδευσης. -7-

8 Ακόμα και σε ότι αφορά την αστικότητα κατοικίας, όσοι κατοικούν σε αγροτικές περιοχές, εμφανίζονται να έχουν αυξήσει το ποσοστό χρήσης κινητού, κατά 30 σχεδόν μονάδες. Το αντίστοιχο ποσοστό αύξησης, σε όσους κατοικούν σε αστικές περιοχές, καταγράφεται σε 26 σχεδόν μονάδες. Στον επόμενο πίνακα εμφανίζονται τα παραπάνω συμπεράσματα συνοπτικά. Μεταβολή (%), Χρήση Η/Υ Χρήση Ίντερνετ Χρήση κινητού τηλεφώνου Γενικός Πληθυσμός 15 ετών και άνω Γενικός Πληθυσμός ετών 10,2 14,0 28,1 13,1 17,9 27,0 Άνδρες 11,3 16,5 25,3 Γυναίκες 9,1 11,7 30, ετών 22,5 33,5 26,9 65 ετών και άνω -1,0-0,4 32,2 Ανώτερο επίπεδο εκπαίδευσης 20,5 29,9 24,9 Κατώτερο επίπεδο εκπαίδευσης 0,0 0,4 28,3 Αστικές περιοχές κατοικίας 9,8 15,5 25,9 Αγροτικές περιοχές κατοικίας 10,5 11,4 30,4-8-

9 B. ΧΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ Ένας από τους βασικούς άξονες διερεύνησης της ΕΕΝΤΚΠ, είναι η χρήση H/Υ. Σε όλα τα έτη διεξαγωγής της έρευνας, εξετάσθηκαν, σε βάθος, θέματα σχετικά με τις συνήθειες χρήσης Η/Υ, όπως: ο τόπος, ο χρόνος και η συχνότητα χρήσης, ο μέσος χρόνος χρήσης ανά εβδομάδα, ο τρόπος εκμάθησης Η/Υ, η χρήση συγκεκριμένων προγραμμάτων και εφαρμογών, η τηλεεργασία, οι κυριότεροι λόγοι χρήσης αλλά και μη χρήσης Η/Υ, καθώς και τα κίνητρα για την έναρξη της χρήσης Η/Υ. Τα σημαντικότερα συμπεράσματα που προέκυψαν από την επανάληψη των παραπάνω ερωτήσεων είναι τα εξής: Ο Η/Y χρησιμοποιείται κυρίως στο σπίτι και στη δουλειά Σχεδόν οι μισοί χρήστες Η/Y, δηλώνουν, πλέον, ως χρόνια χρήσης Η/Υ, πάνω από 6 χρόνια, ή και περισσότερο Η χρήση Η/Y παραμένει καθημερινή συνήθεια σχεδόν για τους μισούς χρήστες Παρατηρείται αύξηση, σχεδόν 3 ωρών, στη μέση χρήση υπολογιστή ανά εβδομάδα Οι χρήστες εξακολουθούν να δηλώνουν ότι έμαθαν μόνοι τους, να χρησιμοποιούν Η/Υ -9-

10 Τα συνηθέστερα προγράμματα που χρησιμοποιούν, εξακολουθούν να είναι τα προγράμματα επεξεργασίας κειμένου, χρήσης Ίντερνετ, ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου καθώς και λογιστικά φύλλα Η τηλεεργασία εξακολουθεί να κυμαίνεται σε χαμηλά ποσοστά. Μόνο 1 στους 4 χρήστες Η/Υ, που χρησιμοποιούν Η/Υ για να εργαστούν από το σπίτι, στέλνει την εργασία που εκτέλεσε μέσω Ίντερνετ στο γραφείο ή σε πελάτες. Στους αναφερόμενους λόγους χρήσης Η/Υ, παρατηρείται σημαντική διαφοροποίηση τα τελευταία έτη. Το 2002, έτος που για πρώτη φορά καταγράφηκαν οι κύριοι λόγοι χρήσης Η/Υ, οι τρεις (3) πρώτοι, σε συχνότητα, λόγοι που αναφέρθηκαν ήταν: α) η διασκέδαση/ψυχαγωγία/ηλεκτρονικά παιχνίδια, β) η εργασία και γ) το Ίντερνετ/ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Αντιθέτως, το 2006, οι λόγοι χρήσης Η/Υ διαφοροποιήθηκαν ως εξής: α) το Ίντερνετ/ ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, β) η διασκέδαση/ψυχαγωγία/ηλεκτρονικά παιχνίδια και γ) η εργασία. Από την άλλη πλευρά, οι σημαντικότεροι λόγοι που αναφέρονται από τους ερωτώμενους για την αιτιολόγηση της μη-χρήσης Η/Υ, παραμένουν με την ίδια ιεράρχηση: α) «Δεν το χρειάζονται», β) «Δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ» και γ) «Δεν τους ενδιαφέρει». Το ίδιο παρατηρείται και για τους λόγους που, ενδεχομένως, θα τους προέτρεπαν να ασχοληθούν με τους Η/Υ. Όλα τα έτη διεξαγωγής των ερευνών από το 2002, η στερεοτυπική απάντηση «κανένας λόγος» δίνεται σχεδόν από τους 6, ή και 7 στους 10 μη-χρήστες Η/Υ. -10-

11 Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κατά, τα έτη 2004 και 2006, διερευνήθηκε μια επιπλέον ενότητα σχετικά με το Ελεύθερο Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα (ΕΛΑΚ). Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, οι χρήστες Η/Υ εξακολουθούν να μην γνωρίζουν περί τίνος πρόκειται (8 στους 10), αλλά και όσοι γνωρίζουν, αν και το κρίνουν ως σημαντικό, εξακολουθούν να μην το χρησιμοποιούν σε αξιόλογο βαθμό. -11-

12 Γ. ΧΡΗΣΗ ΙΝΤΕΡΝΕΤ Ο δεύτερος σημαντικός θεματικός άξονας της ΕΕΝΤΚΠ, είναι η χρήση Ίνερνετ. Καθ όλη τη διάρκεια των ετών διεξαγωγής της έρευνας, διερευνήθηκαν, σε βάθος, θέματα σχετικά με τις συνήθειες χρήσης Ίντερνετ, όπως: ο τόπος, ο χρόνος και η συχνότητα χρήσης, ο μέσος χρόνος χρήσης ανά εβδομάδα, οι κυριότεροι λόγοι χρήσης αλλά και μη-χρήσης Ίντερνετ, καθώς και τα κίνητρα για την έναρξη χρήσης Ίντερνετ. Τα σημαντικότερα συμπεράσματα που προέκυψαν από τη διαχρονική επανάληψη των εν λόγω ερωτήσεων είναι τα εξής: Συνηθέστεροι τόποι χρήσης Ίντερνετ είναι το σπίτι και ο χώρος εργασίας των ερωτώμενων Σχεδόν 1 στους 3 χρήστες Ίντερνετ, δηλώνουν πλέον ως χρόνο χρήσης Ίντερνετ, πάνω από 5 χρόνια Η χρήση Ίντερνετ παραμένει καθημερινή συνήθεια για σχεδόν 3 στους 10 χρήστες Έχει παρατηρηθεί αύξηση, σχεδόν 2,3 ωρών, στη μέση χρήση Ίντερνετ ανά εβδομάδα -12-

13 Στους λόγους χρήσης Ίντερνετ, δεν παρατηρείται σημαντική διαφοροποίηση τα τελευταία έτη. Εξακολουθεί να εμφανίζεται ως πρώτος λόγος χρήσης το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και να ακολουθεί η αναζήτηση πληροφοριών για προϊόντα και υπηρεσίες. Σε ό,τι έχει να κάνει με τον τρίτο σημαντικότερο λόγο χρήσης Ίντερνετ, δηλαδή την ενημέρωση (νέα, καιρός, αθλητικά), παρατηρείται μια συνεχής ελαφρά αύξηση προτίμησης. Αντιθέτως, με την πάροδο των ετών, οι σημαντικότεροι λόγοι μη-χρήσης Ίντερνετ, τείνουν να διαφοροποιούνται. Ενώ, το 2002, έτος που για πρώτη φορά καταγράφηκαν οι κύριοι λόγοι μη-χρήσης Ίντερνετ, οι πρώτος σε συχνότητα λόγος που αναφέρθηκε ήταν ότι «δεν υπάρχει σύνδεση Ίντερνετ» και ακολουθούσαν ως λόγοι το ότι «δεν το χρειάζονται» και «δεν τους ενδιαφέρει», το 2006, οι λόγοι μη-χρήσης Ίντερνετ τροποποιήθηκαν ως εξής: α) δεν το χρειάζονται, β) δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ με το Ίντερνετ και γ) δεν υπάρχει σύνδεση Ίντερνετ. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και για τους λόγους που θα τους έκαναν να χρησιμοποιήσουν Ίντερνετ. Ενώ, το 2002, οι τρεις (3) πρώτοι σε συχνότητα λόγοι που αναφέρθηκαν ήταν: α) η αναζήτηση πληροφοριών για προϊόντα και υπηρεσίες, β) η ενημέρωση (νέα, καιρός, αθλητικά) και γ) η ψυχαγωγία-παιχνίδια, το 2006, οι λόγοι πρόθεσης χρήσης Ίντερνετ διαφοροποιήθηκαν ως εξής: α) η ψυχαγωγία-παιχνίδια, β) η αναζήτηση πληροφοριών για προϊόντα και υπηρεσίες και γ) η ενημέρωση (νέα, καιρός, αθλητικά). -13-

14 Γ1. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ (E-SHOPPING) Ειδικότερα για τους χρήστες Ίντερνετ, στους οποίους και έγιναν οι ερωτήσεις που αναφέρονται στις ηλεκτρονικές αγορές, τα συμπεράσματα έχουν ως εξής: Ενώ σχεδόν το 17% των χρηστών Ίντερνετ αναφέρουν ως κύριο λόγο χρήσης την αναζήτηση πληροφοριών για προϊόντα και υπηρεσίες, μόνο το 2,6% αναφέρει ως κύριο λόγο χρήσης του Ίντερνετ την αγορά προϊόντων και υπηρεσιών. Το 21,6% των χρηστών Ίντερνετ έχουν αγοράσει κάποιο προϊόν, ή υπηρεσία μέσω Ίντερνετ Από αυτούς το 18,3% αγόρασε το προϊόν, ή την υπηρεσία τον τελευταίο χρόνο, ενώ το 3,3% παλαιότερα Δηλαδή το ποσοστό των αγοραστών προϊόντων, ή υπηρεσιών μέσω Ίντερνετ τον τελευταίο χρόνο, ανέρχεται σε περίπου 4,5% του γενικού πληθυσμού Οι αγορές που πραγματοποίησαν κυρίως αφορούσαν τόσο ελληνικές όσο και ξένες ιστοσελίδες (παρατηρείται διαφοροποίηση από τα προηγούμενα έτη, όπου οι αγορές είχαν γίνει κυρίως μέσω ξένων ιστοσελίδων). -14-

15 Τα βασικότερα προϊόντα και υπηρεσίες που αγόρασαν, οι ερωτώμενοι, φέτος μέσω Ίντερνετ είναι: Εισιτήρια για ταξίδια, κρατήσεις ξενοδοχείων, Ενοικίαση αυτοκινήτων / μηχανών, Βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά και συνδρομές σε αυτά, Αναλώσιμα είδη για υπολογιστές, Ηλεκτρονικός εξοπλισμός Το 56% όσων πραγματοποίησαν αγορές μέσω Ίντερνετ δηλώνει ότι δεν επισκέφθηκε τα αντίστοιχα καταστήματα για να ενημερωθεί Οι λόγοι για τους οποίους πραγματοποίησαν τις αγορές μέσω Ίντερνετ είναι ότι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που επέλεξαν είναι φθηνότερα μέσω Ίντερνετ, καθώς και ότι είναι «πιο βολικό» και «εξυπηρετικό» να τα αγοράσουν μέσω Ίντερνετ Το ποσό που ξοδεύουν κάθε φορά που κάνουν κάποια αγορά μέσω Ίντερνετ είναι περίπου 193, ενώ το ποσό που ξοδεύουν ετησίως για τις αγορές τους μέσω Ίντερνετ είναι κατά μέσο όρο 754 Ο χρόνος παραλαβής των προϊόντων είναι κυρίως 1-3 ημέρες, και έχει μειωθεί σε σχέση με τα παλαιότερα έτη, στα οποία ήταν κυρίως μία εβδομάδα Ο τρόπος με τον οποίο πληρώνουν, κυρίως, για τις αγορές τους μέσω Ίντερνετ είναι με αντικαταβολή, σε αντίθεση με τα προηγούμενα έτη, που ήταν με on-line χρέωση της πιστωτικής τους κάρτας Το 95% είναι ικανοποιημένο με τις αγορές του από το Ίντερνετ -15-

16 Για τους χρήστες Ίντερνετ, οι οποίοι δεν πραγματοποιούν αγορές μέσω Ίντερνετ, τα συμπεράσματα που προκύπτουν, έχουν ως εξής: 4 στους 10 χρήστες Ίντερνετ οι οποίοι δεν πραγματοποιούν αγορές μέσω Ίντερνετ, δηλώνουν πως έχουν πληροφορηθεί μέσω του Ίντερνετ για προϊόντα τα οποία τελικά έχει αγοράσει από καταστήματα Μόνο το 6,7% των χρηστών Ίντερνετ οι οποίοι δεν πραγματοποιούν αγορές μέσω Ίντερνετ, δηλώνει πρόθεση αγορά μέσω Ίντερνετ στο επόμενο εξάμηνο Οι χρήστες Ίντερνετ, οι οποίοι δεν πραγματοποιούν αγορές μέσω Ίντερνετ, και οι οποίοι δεν δηλώνουν πρόθεση αγοράς μέσα στο επόμενο εξάμηνο, δηλώνουν ως βασικό λόγο μη-πρόθεσης αγοράς, το ότι δεν εμπιστεύονται τα συστήματα με τα οποία γίνονται οι πληρωμές -16-

17 Γ2. ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΜΕ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ (E-GOVERNMENT) Ειδικότερα για τους χρήστες Ίντερνετ, στους οποίους τέθηκαν και ερωτήσεις που αναφέρονται στις συναλλαγές με δημόσιες υπηρεσίες μέσω Ίντερνετ, τα συμπεράσματα έχουν ως εξής: Μόνο το 3,9% των χρηστών Ίντερνετ, αναφέρει ως κύριο λόγο χρήσης του Ίντερνετ την αναζήτηση πληροφοριών για Υπηρεσίες Δημοσίου. Επίσης μόνο το 1,3% των χρηστών αναφέρει ως κύριο λόγο χρήσης του Ίντερνετ, τη χρήση Υπηρεσιών Δημοσίου (Συναλλαγές με Εφορία / TAXIS, ΙΚΑ, Δήμους) Το 25% των χρηστών Ίντερνετ, δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν το Ίντερνετ για να εξυπηρετούνται από τις Δημόσιες Υπηρεσίες. Συμπληρωματικά, το 26,4% των χρηστών Ίντερνετ, δηλώνουν πως δεν το χρησιμοποιούν για να εξυπηρετούνται από τις Δημόσιες Υπηρεσίες, αλλά θα τους ενδιέφερε να το χρησιμοποιήσουν Δηλαδή το ποσοστό των χρηστών Δημόσιων Υπηρεσιών μέσω Ίντερνετ ανέρχεται σε περίπου 6,2% του γενικού πληθυσμού. Επιπλέον, περίπου το 6,5% του γενικού πληθυσμού δηλώνει ενδιαφέρον, για την εξυπηρέτησή του από Δημόσιες Υπηρεσίες μέσω Ίντερνετ. -17-

18 Τα θέματα για τα οποία συναλλάσσονται, ήδη, μέσω Ίντερνετ, είναι κυρίως τα εξής: Φορολογικά θέματα / φορολογικές δηλώσεις Δημόσιες βιβλιοθήκες Αναζήτηση εργασίας μέσω των φορέων του δημοσίου Θέματα ασφαλιστικών ταμείων Τα θέματα, για τα οποία εκδηλώνουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον συναλλαγής μέσω Ίντερνετ, είναι τα εξής: Θέματα που αφορούν την υγεία Αιτήσεις και παραδόσεις πιστοποιητικών Δημόσιες βιβλιοθήκες Ανακοινώσεις για αλλαγή διεύθυνσης Αναζήτηση εργασίας μέσω των φορέων του δημοσίου Τα θέματα, για τα οποία δεν θα ήθελαν να συναλλάσσονται μέσω Ίντερνετ, είναι τα εξής: Αιτήσεις για οικοδομικές άδειες Άδειες αυτοκινήτων Εγγραφές σε ΑΕΙ, ΤΕΙ Δηλώσεις στην Αστυνομία Προσωπικά έγγραφα Μόνο 2 στους 3 χρήστες ηλεκτρονικών συναλλαγών με Δημόσιες Υπηρεσίες, δήλωσαν πως είχαν κάποια δραστηριότητα τους τελευταίους 12 μήνες. -18-

19 Δεν έχει εντοπισθεί κάποιος ιδιαίτερος λόγος, για τον οποίο οι υπόλοιποι χρήστες Ίντερνετ δεν χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για τη εξυπηρέτησή τους από τις Δημόσιες Υπηρεσίες. Οι λόγοι που καταγράφηκαν με μικρά ποσοστά είναι κυρίως οι εξής: Δεν υπάρχει προσωπική επαφή Δεν υπάρχει άμεση απάντηση / εξυπηρέτηση Είναι πολύ πολύπλοκο Προβληματίζει η προστασία και ασφάλεια των δεδομένων Τέλος, σε σχέση με τις απαντήσεις του γενικού πληθυσμού, για τις επιδράσεις του Ίντερνετ στην καθημερινή ζωή: Μόνο το 4,9% του γενικού πληθυσμού, αναφέρει ως πιο σημαντική επίδραση του Ίντερνετ στην καθημερινή ζωή, την ευκολότερη πρόσβαση στις Δημόσιες Υπηρεσίες. -19-

20 Δ. ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗΣ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ Τα σημαντικότερα συμπεράσματα για τις απόψεις του γενικού πληθυσμού, σε σχέση με τις επιδράσεις της εισαγωγής και χρήσης Νέων Τεχνολογιών, είτε είναι οι ίδιοι χρήστες - είτε όχι, συνοψίζονται στα εξής: 5 στους 10 ερωτηθέντες πιστεύουν πως υπάρχει κίνδυνος διαρροής προσωπικών δεδομένων, όταν κάποιος συνδέεται με το Ίντερνετ 6 στους 10 πιστεύουν πως υπάρχει κίνδυνος διαρροής προσωπικών δεδομένων, όταν κάποιος χρησιμοποιεί πιστωτική κάρτα για ηλεκτρονικές αγορές -20-

21 Ε. ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο τρίτος σημαντικός θεματικός άξονας της ΕΕΝΤΚΠ, είναι η κατοχή και χρήση κινητού τηλεφώνου. Σε όλα τα έτη διεξαγωγής της έρευνας, διερευνήθηκαν, σε βάθος, θέματα σχετικά με τις συνήθειες χρήσης κινητού τηλεφώνου, όπως: η σημαντικότητα του κινητού τηλεφώνου, και η συχνότητα χρήσης συγκεκριμένων υπηρεσιών (αποστολή και λήψη μηνυμάτων, σύνδεση στο Ίντερνετ μέσω κινητού τηλεφώνου). Επίσης διερευνήθηκε το ενδιαφέρον του κοινού για μια σειρά υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας όπως: αποστολή και λήψη φωτογραφιών και ήχου, σύνδεση με υπολογιστή σε υψηλότερη ταχύτητα από εκείνη της απλής τηλεφωνικής γραμμής, σύνδεση με Η/Υ σε ακόμα υψηλότερη ταχύτητα, εικονοτηλεδιάσκεψη, πληροφορίες γεωγραφικής θέσης μέσω συστήματος gps, φωτογραφική μηχανή και κάμερα, ραδιόφωνο, Mp3 καιvideo. -21-

22 Τα σημαντικότερα συμπεράσματα που προέκυψαν από τις παραπάνω ερωτήσεις είναι τα εξής: 2 στους 3 ερωτηθέντες αξιολογούν το κινητό τηλέφωνο, ως «πολύ» και «αρκετά σημαντικό». Οι μικρότερες ηλικιακές ομάδες, και ειδικότερα όσοι είναι ετών και ετών, χρησιμοποιούν πολύ συχνά τις υπηρεσίες αποστολής και λήψης σύντομων μυνημάτων. Η σύνδεση στο Ίντερνετ μέσω κινητού τηλεφώνου, παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Οι υπηρεσίες για τις οποίες εκδηλώνεται το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, είναι: το ραδιόφωνο, οι πληροφορίες γεωγραφικής θέσης μέσω συστήματος gps και η φωτογραφική μηχανή - κάμερα. Οι υπηρεσίες τις οποίες χρησιμοποιούν ήδη, είναι η φωτογραφική μηχανή κάμερα, Video, η αποστολή και λήψη φωτογραφιών και ήχου. -22-

23 ΣΤ. ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ Στην έρευνα του 2006, διερευνήθηκε για πρώτη φορά το ζήτημα της ψηφιακής τηλεόρασης. Ανιχνεύθηκαν: η αναγνωρισιμότητα, η κατοχή καθώς και η πρόθεση απόκτησης ψηφιακής τηλεόρασης στο νοικοκυριό στο επόμενο εξάμηνο. Τα σημαντικότερα συμπεράσματα που προέκυψαν από τις παραπάνω ερωτήσεις είναι τα εξής: 1 στους 2 πολίτες έχει ακούσει κάτι για την ψηφιακή τηλεόραση Από όσους έχουν ακούσει για τη ψηφιακή τηλεόραση, το 13% δηλώνει ότι διαθέτει ήδη στο νοικοκυριό του ψηφιακή τηλεόραση. Δηλαδή το ποσοστό των νοικοκυριών που διαθέτει ψηφιακή τηλεόραση ανέρχεται σε περίπου 7% των νοικοκυριών του γενικού πληθυσμού. Το 6,8% των νοικοκυριών που δεν διαθέτουν ψηφιακή τηλεόραση, δηλώνουν πρόθεση απόκτησης το επόμενο εξάμηνο. Δηλαδή το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνει πρόθεση απόκτησης ψηφιακής τηλεόρασης το επόμενο εξάμηνο ανέρχεται σε περίπου 6.3% των νοικοκυριών του γενικού πληθυσμού. -23-

24 Ζ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗΣ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ Συνοπτικά τα αποτελέσματα των βασικών Δεικτών Κατοχής και Χρήσης Νέων Τεχνολογιών, κατά τα έτη 2001 έως 2006, διαμορφώθηκαν ως εξής: Πληθυσμός Ελλήνων Κατοχή κινητού τηλεφώνου 49,5 58,5 64,7 69,4 73,1 77,6 Κατοχή Η/Υ 23,3 27,2 30,5 29,9 32,5 36,4 Πρόθεση αγοράς Η/Υ 6,0 7,5 8,3 4,9 4,9 4,6 Χρήση Η/Υ 20,8 25,8 27,1 25,9 27,3 31,0 Χρήση Διαδικτύου 10,6 17,2 19,9 19,7 19,5 24,6 Κατοχή προσωπικού κωδικού ηλεκτρ. ταχυδρομείου Κατοχή προσωπικής συνδρομής στο Διαδίκτυο Κατοχή συνδρομής στο Διαδίκτυο νοικοκυριού Πρόθεση συνδρομής στο Διαδίκτυο 6,5 11,1 12,4 12,5 13,1 16,4 5,7 7,8 9,1 9,5 9, ,4 15,2 17,1 16,4 18,3 1,1 7,6 8,6 4,3 4,3 4,2 Χρήστες υπηρεσιών wap 0,8 1,2 2,3 2,9 3,3 4,8-24-

25 Τα ποσοστά (%) μεταβολής των βασικών Δεικτών Κατοχής και Χρήσης Νέων Τεχνολογιών για το 2006, σε σχέση με τους αντίστοιχους ρυθμούς του 2005, του 2004, του 2003 και του 2002, διακρίνονται στον επόμενο Πίνακα. Πληθυσμός Ελλήνων 15++ Ποσοστό μεταβολής Ποσοστό μεταβολής Ποσοστό μεταβολής Ποσοστό μεταβολής Ποσοστό μεταβολής Κατοχή κινητού τηλεφώνου 9,0 6,2 4,7 3,7 4,5 Κατοχή Η/Υ 3,9 3,3-0,6 2,6 3,9 Πρόθεση αγοράς Η/Υ 1,5 0,8-3,4 0,0-0,3 Χρήση Η/Υ 5,0 1,3-1,2 1,4 3,7 Χρήση Διαδικτύου 6,6 2,7-0,2-0,2 5,1 Κατοχή προσωπικού κωδικού ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Κατοχή προσωπικής συνδρομής στο Διαδίκτυο Κατοχή συνδρομής στο Διαδίκτυο νοικοκυριού Πρόθεση συνδρομής στο Διαδίκτυο 4,6 1,3 0,1 0,6 3,3 2,1 1,3 0,4-0,5 5,0-2,8 1,9-0,7 1,9 6,5 1,0-4,3 0,0-0,1 Χρήστες υπηρεσιών wap 0,4 1,1 0,6 0,4 1,5-25-

26 Η μεταβολή των βασικών Δεικτών Κατοχής και Χρήσης Νέων Τεχνολογιών, στην εξαετία, παρουσιάζεται στο επόμενο πίνακα: Πληθυσμός Ελλήνων Ποσοστό μεταβολής Κατοχή κινητού τηλεφώνου 49,5 77,6 28,1 Κατοχή Η/Υ 23,3 36,4 13,1 Πρόθεση αγοράς Η/Υ 6,0 4,6-1,4 Χρήση Η/Υ 20,8 31,0 10,2 Χρήση Διαδικτύου 10,6 24,6 14,0 Κατοχή προσωπικού κωδικού ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Κατοχή προσωπικής συνδρομής στο Διαδίκτυο Κατοχή συνδρομής στο Διαδίκτυο νοικοκυριού Πρόθεση συνδρομής στο Διαδίκτυο 6,5 16,4 9,9 5,7 14,0 8,3-18,3-1,1 4,2 3,1 Χρήστες υπηρεσιών wap 0,8 4,8 4,0-26-

27 Η. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥ ΗΜΕΔΑΠΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ Σε ότι αφορά στους αλλοδαπούς, παρατηρούνται σταθεροποιητικές τάσεις ως προς τους βασικούς δείκτες χρήσης Νέων Τεχνολογιών. Εξαίρεση αποτελεί η πρόθεση αγοράς Η/Υ και η πρόθεση συνδρομής Ίντερνετ στο νοικοκυριό, που παρουσιάζουν πτωτικές τάσεις, σε αντίθεση με την κατοχή προσωπικής συνδρομής και συνδρομής του νοικοκυριού στο Ίντερνετ, καθώς και την κατοχή κινητού τηλεφώνου. Μεγέθη, τα οποία παρουσιάζουν αυξητικές τάσεις, όπως φαίνεται και από τον επόμενο πίνακα: Πληθυσμός Αλλοδαπών Κατοχή κινητού τηλεφώνου 76,9 82,8 85,4 90,1 Κατοχή Η/Υ 12,9 22,8 22,3 22,9 Πρόθεση αγοράς Η/Υ 12,9 10,0 9,6 4,2 Χρήση Η/Υ 21,8 22,8 24,2 22,9 Χρήση Διαδικτύου 17,0 18,9 20,4 19,3 Κατοχή προσωπικού κωδικού ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Κατοχή προσωπικής συνδρομής στο Διαδίκτυο Κατοχή συνδρομής στο Διαδίκτυο νοικοκυριού 12,9 12,8 9,6 13,5 6,1 6,7 5,1 9,4 8,8 15,5 12,1 13,0 Πρόθεση συνδρομής στο Διαδίκτυο 10,2 6,7 6,4 4,7 Χρήστες υπηρεσιών wap 3,4 2,2 7,0 3,1-27-

28 Οι διαφορές, μεταξύ Ελλήνων και αλλοδαπών, που παρουσιάστηκαν στα βασικά μεγέθη, κατά το 2006, αποτυπώνονται στον επόμενο πίνακα: Έλληνες Αλλοδαποί Αλλοδαποί Έλληνες (Διαφορά %) Κατοχή κινητού τηλεφώνου 77,6 90,1 12,5 Κατοχή Η/Υ 36,4 22,9-13,5 Πρόθεση αγοράς Η/Υ 4,6 4,2-0,4 Χρήση Η/Υ 31,0 22,9-8,1 Χρήση Διαδικτύου 24,6 19,3-5,3 Κατοχή προσωπικού κωδικού ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Κατοχή προσωπικής συνδρομής στο Διαδίκτυο Κατοχή συνδρομής στο Διαδίκτυο νοικοκυριού Πρόθεση συνδρομής στο Διαδίκτυο 16,4 13,5-2,9 14,0 9,4-4,6 18,3 13,0-5,3 4,2 4,7 0,5 Χρήστες υπηρεσιών wap 4,8 3,1-1,7-28-