ΘΕΜΑ: "Υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές το διανεμόμενο ποσοστό κερδών από ημεδαπές Ανώνυμες Εταιρείες στο εργατοϋπαλληλικό προσωπικό τους".

Transcript

1 ΘΕΜΑ: "Υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές το διανεμόμενο ποσοστό κερδών από ημεδαπές Ανώνυμες Εταιρείες στο εργατοϋπαλληλικό προσωπικό τους". ΣΧΕΤ.: Γεν. Έγγραφο Α40/28/ Εγκύκλιος 74/ Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 15 και αυτές της παρ 5 του άρθρου 43, του ν.2065/1992 "Αναμόρφωση της άμεσης φορολογίας και άλλες διατάξεις"(φεκ 113 Α )καθώς και αυτές της παρ.1 του άρθρου 18 του ν.2166/1993 "Κίνητρα ανάπτυξης επιχειρήσεων διαρρυθμίσεις στην έμμεση και άμεση φορολογία και άλλες διατάξεις" (ΦΕΚ 137Α ) και σας γνωρίζουμε ότι το ποσό που διανέμουν οι ημεδαπές ανώνυμες εταιρείες στο εργατοϋπαλληλικό προσωπικό τους τόσο με τη μορφή των μετρητών όσο και με τη μορφή των μετοχών είναι αποδοχές για τις οποίες υπάρχει υποχρέωση καταβολής εισφορών. Τα διανεμόμενα κέρδη που υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές είναι αυτά που προέρχονται από ισολογισμούς που κλείνουν από τη δημοσίευση του νν2065/1992, στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως δηλαδή από 30/6/1992 και εφεξής. Αυτό γιατί ως γνωστόν, προηγουμένως απαλλάσονταν ρητώς από την καταβολή εισφορών (παρ. 2 άρθρου 43 ν.1892/90 εγκ. 74/90). Οι υπηρεσίες εσόδων θα πρέπει να προβούν σε ελέγχους των εργοδοτών Α.Ε. και στις περιπτώσεις που διαπιστώσουν αποδοχές από διανομή κερδών για τις οποίες δεν έχουν καταβληθεί εισφορές να φροντίσουν για τον καταλογισμό τους μετά τον επιμερισμό τους στη μισθολογική περίοδο που αφορούν. Σημειώνουμε, ότι ο υπολογισμός των εισφορών θα γίνει μέχρι του ποσού του ανωτάτου ορίου της ανώτατης κάθε φορά ασφαλιστικής κλάσης αν πρόκειται για παλαιούς ασφαλισμένους και χωρίς ;τον περιορισμό αυτό για τους νέους ασφαλισμένους, δηλαδή για τους εισερχόμενους στην ασφάλιση από 1/1/1993 και εντεύθεν (εγκ.73/1993). Αν προκόψει θέμα καταβολής αναδρομικών εισφορών δεν θα επιβαρυνθούν με πρόσθετα τέλη εφόσον καταβληθούν μέχρι 30/12/94. 2.Για όσους επιθυμούν να γνωρίζουν την αιτιολόγηση των ανωτέρω, παραθέτουμε αφενός τις διατάξεις που προσδιορίζουν την έννοια των αποδοχών και αφετέρου τις διατάξεις των νόμων εξελικτικά που προβλέπουν τη διανομή των κερδών των ανωνύμων εταιρειών τόσο υπό τη μορφή των μετρητών όσο και υπό τη μορφή των μετοχών.

2 ΕΝΝΟΙΑ ΑΠΟΔΟΧΩΝ Η έννοια του όρου "αποδοχές" που υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές προσδιορίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 25 παρ. 4 του αν.ν.1846/51 όπως αντικαταστάθηκαν με αυτές του άρθρου 4 του ν.4476/65 και τροποποιήθηκαν με το άρθρο 1 παρ. 3 του ν.825/1778 σε συνδυασμό και με τις διατάξεις του άρθρου 17 του ΚΑ-ΙΚΑ. Κατά την ανωτέρω έννοια στον όρο "αποδοχές" περιλαμβάνεται το σύνολο των παροχών, του εργοδότη προς τους μισθωτούς, σε είδος ή σε χρήμα, τακτικών ή εκτάκτων είτε δίνονται από συμβατική ή νόμιμη υποχρέωση του εργοδότη είτε είναι οικειοθελείς εκ μέρους του παροχές. Από τις ανωτέρω ρυθμίσεις εξαιρούνται ορισμένες μόνο έκτακτες παροχές κοινωνικού χαρακτήρα που λαθορίστηκαν περιοριστικά κατ εξουσιοδότηση του ν.4476/1965 με την Απόφαση του Υπουργείου Εργασίας 38171/1191/1967 (άρθρο 17 ΚΑ- ΙΚΑ) και είναι: Δώρα λόγω γάμου του ασφαλισμένου και των τέκνων του, λόγω γεννήσεως παιδιών του ασφαλισμένου και το βοήθημα σε οικογένεια αποβιώσαντος ασφαλισμένου. Και οι μεταγενέστερες διατάξεις του άρθρου 7 του ν.1305/1982 (άρθρο 25 παρ. 11 αν.ν.1846/51) που προβλέπουν διάφορες απαλλαγές από εισφορές ή μειώσεις εισφορών που έχουν θεσπιστεί υπέρ ν.π.δ.δ, ν.π.ι.δ. Ιδρυμάτων και οποιουδήποτε άλλου Οργανισμού ή Λογαριασμού δεν καταλαμβάνουν τις εισφορές υπέρ ΙΚΑ και των λοιπών Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης, εκτός αν αυτό περιέχεται ρητά σε σχετική διάταξη νόμου. Τέλος και ο ασφαλιστικός νόμος 2084/1992 (άρθρο 22 παρ. 2) ως αποδοχές για τον υπολογισμό των εισφορών για τους νεοασφαλισμένους αναφέρει ότι "νοούνται αι πάσης φύσεως αποδοχές εξαιρουμένων των εκτάκτων παροχών, λόγω γάμου, γεννήσεως τέκνων, θανάτου και βαριάς ασθένειας του μισθωτού και των μελών της οικογένειας του". 2.2.ΚΕΡΔΗ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ α. Διανομή μετρητών α.α. Ιστορικά Με το ν.δ/γμα 3843/1958 (ΦΕΚ 148Α ) περί φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και συγκεκριμένα με τις διατάξεις του άρθρου 4 αυτού ρυθμίστηκαν τα θέματα που αποτελούν το αντικείμενο του φόρου αυτού του ν.δ/τος. Συγκεκριμένα η περίπτωση α του άρθρου αυτού όριζε ότι το αντικείμενο του φόρου για τις ημεδαπές ανώνυμες εταιρείες είναι το προκύπτον καθαρό εισόδημα ή κέρδος στην ημεδαπή ή στην αλλοδαπή, πλην του τμήματος αυτού το οποίον είτε διανέμεται εις τους μετόχους είτε παρέχεται με μορφή ποσοστών και αμοιβών στα μέλη του Δ.Σ. ή καταβάλλεται υπό μορφή εκτός μισθού αμοιβών και ποσοστών εις τους διευθυντάς και διαχειριστάς αυτών.

3 Αργότερα το α εδάφιο της περίπτωοης α του άρθρου αυτού αντικαταστάθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 9 του ν.1473/1984. (ΦΕΚ 127 Α). Σύμφωνα με το περιεχόμενο των τελευταίων στο αντικείμενο του φόρου, εκτός αϊτό τη διανομή ποσοστών και αμοιβών στους ανωτέρω δεν περιλαμβάνεται και αυτό πού καταβάλλεται στο εργατοϋπαλληλικό προσωπικό τους. Κατά τις διατάζεις του εδαφίου β το ύψος του ποσού που κάθε φορά μπορούν να καταβάλουν οι ανώνυμες εταιρείες από τα κέρδη στο προσωπικό τους καθορίζεται με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Οι τελευταίες διατάζεις (εδαφ. β άρθρου 9 ν.1473/84) αντικαταστάθηκαν με αυτές της παρ. 1 του άρθρου 12 του ν. 1882/1990. (ΦΕΚ 43 Α ) και καθορίστηκε οριστικά το ποσό των κερδών σε μετρητά που μπορεί να διανεμηθεί στο εργατοϋπαλληλικό προσωπικό. Σύμφωνα μαυτές το ποσό που διανέμεται δεν μπορεί να είναι ανώτερο του δέκα πέντε τοις εκατό (15%) των ετήσιων καθαρών κερδών, κάθε διαχειριστικής χρήσης όπως αυτά προσδιορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 45 ν.2190/1920 "περί ανωνύμων εταιρειών" και αφετέρου ότι δεν μπορεί να υπερβεί κατά διαχειριστική χρήση το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) των ετήσιων ακαθάριστων αποδοχών του όπως αυτές προκύπτουν από τις μισθολογικές καταστάσεις της επιχείρησης. Οι ίδιες διατάξεις περαιτέρω όριζαν ότι οι Ανώνυμες Εταιρείες που θα προβαίνουν σε διανομή κερδών στο προσωπικό τους έχουν υποχρέωση να συντάσσουν αναλυτική κατάσταση που να περιλαμβάνει τους εργαζομένους που δικαιούνται διανεμόμενα κέρδη καθώς και το ποσό που λαμβάνει ο καθένας από αυτούς. Αντίγραφο της κατάστασης αυτής πρέπει υποχρεωτικά να γνωστοποιείται στο Συμβούλιο των εργαζομένων του ν.1767/1988 (ΦΕΚ 63Α ) εντός μηνός από το χρόνο έγκρισης της διάθεσης των κερδών από την τακτική γενική συνέλευση. Αργότερα στις ανωτέρω φορολογικές διατάξεις προστέθηκε εδάφιο με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 43 του ν. 1892/1990 (ΦΕΚ 101 Α ) με τις οποίες ρητώς ορίστηκε ότι για το ποσό του εισοδήματος αυτού (δηλαδή του προερχομένου από τη διανομή των κερδών) δεν υπάρχει υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών σε Οργανισμούς και Ταμεία κύριας η επικουρικής ασφάλισης (Γεν.έγγραφο Α40/28/ , εγκύκλιος 74/1990 ΙΚΑ). α.β. Διατάξεις που κοινοποιούνται Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 15 του ν.2065/1992 (ΦΕΚ 113 Α ) οι διατάξεις της παρ. α του άρθρου 4 του ν.δ.3843/1958 αντικατεστάθηκαν και επαναπρασδιορίστηκε το υποκείμενο και το αντικείμενο του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων. Επίσης προσδιορίστηκε από που λαμβάνονται τα διανεμόμενα κέρδη.

4 - 4 - Σύμφωνα μαυτές αντικείμενο του φόρου ημεδαπών γενικά ανωνύμων εταιρειών και ΕΠΕ, με εξαίρεση τις Τραπεζικές και ασφαλιστικές εταιρείες, είναι το συνολικό καθαρό εισόδημα ή κέρδος που προκύπτει στην ημεδαπή ή αλλοδαπή. Τα διανεμόμενα δε κέρδη λαμβάνονται από το υπόλοιπο των κερδών που απομένει μετά την αφαίρεση του αναλογούντος φόρου εισοδήματος. Ειδικά για τις ημεδαπές Τραπεζικές και Ασφαλιστικές εταιρείες αντικείμενο του φόρου είναι το συνολικό καθαρό εισόδημα ή κέρδος που προκύπτει στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή μετά την αφαίρεση του μέρους αυτών, που αναλογεί στα αφορολόγητα έσοδα ή στα εισοδήματα που φορολογούνται κατά ειδικό τρόπο με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης. Για τον προσδιορισμό του μέρους των κερδών που αναλογούν στα αφορολόγητα έσοδα ή στα εισοδήματα που φορολογούνται κατά ειδικό τρόπο με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης γίνεται επιμερισμός των συνολικών καθαρών κερδών, ανάλογα με το ύφος των φορολογουμένων εσόδων και των αφορολογήτων ή φορολογηθέντων κατά ειδικό τρόπο με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης εσόδων. Σε περίπτωση διανομής, στα ανωτέρω προκύψαντα φορολογούμενα κέρδη, προστίθεται το μέρος των αφορολόγητων κερδών ή των φορολογούμενων κατά ειδικό τρόπο με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης. Όπως γίνεται σαφές με τις κοινοποιημένες διατάζεις, πέραν του προσδιορισμού του αντικειμένου του φόρου, προβλέπεται η διανομή κερδών τόσο για το σύνολο των ανωνύμων εταιρειών όσο και για τις Τραπεζικές και ασφαλιστικές ανώνυμες εταιρείες. Κατά την αντικατάσταση όμως δεν επαναλήφθηκαν οι ρητές διατάξεις περί απαλλαγής των διανεμομένων κερδών από την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών σε Οργανισμούς και Ταμεία κύριας ή επικουρικής ασφάλισης. Έτσι το ποσό το προερχόμενο από τη διανομή των κερδών κατά τα ανωτέρω ειδικότερα οριζόμενα στις διατάζεις είναι αποδοχές που υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές. β.διανομή μετοχών β.α. Ιστορικό Με τις διατάξεις του άρθρου 18 παρ. 1 του ν.1731/1987 (ΦΕΚ 161Α) οι ημεδαπές βιομηχανικές, βιοτεχνικές, μεταλλευτικές και λατομικές ανώνυμες εταιρείες μπορούσαν να διανέμουν σε κάθε διαχειριστική χρήση, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων, μέρος των ετήσιων καθαρών κερδών όπως τα τελευταία προσδιορίζονται με τις διατάξεις του άρθρου 45 του ν.2190/1920 και με τη μορφή των μετοχών στο εργατοϋπαλληλικό προσωπικό. Οι μετοχές όμως πρέπει να προέρχονται από αντίστοιχη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας. Για τον προσδιορισμό δε των καθαρών κερδών που φορολογούνται αφαιρούνται και τα ποσά που διανέμονται στους εργαζόμενους με τη μορφή μετοχών.

5 - 5 - Αργότερα το α εδάφιο των ανωτέρω διατάξεων αντικαταστάθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 12 του ν.1882/1990 (43Α ). Σύμφωνα με το περιεχόμενο των τελευταίων οι ημεδαπές ανώνυμες εταιρείες μπορούν να διανέμουν σε κάθε διαχειριστική περίοδο, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων, μέρος των ετήσιων καθαρών κερδών, όπως αυτά προσδιορίζονται με τις διατάζεις του άρθρου 45 του ν.2190/1920 με τη μορφή των μετοχών στο εργατοϋπαλληλικό προσωπικό. Τέλος με τις διατάζεις της παρ. 1 του άρθρου 43 του ν.1892/1990 (101 Α ) στο τέλος των ανωτέρω διατάξεων προστέθηκε εδάφιο σύμφωνα με το περιεχόμενο του οποίου για το ποσό του εισοδήματος αυτού (δηλαδή του προερχομένου από τη διανομή μετοχών) δεν υπάρχει υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών σε Οργανισμούς και Ταμεία κύριας ή επικουρικής ασφάλισης. β.β. Διατάξεις που κοινοποιούνται Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 43 του ν.2065/92 τα εδάφια τρίτο και τέταρτο της παρ. 1 του άρθρου 18 του ν.1731/1987 καταργούνται για τα διανεμόμενα κέρδη, που προέρχονται από ισολογισμούς, που κλείνουν από τη δημοσίευση του νόμου αυτού ( ) στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Με την κατάργηση των συγκεκριμένων εδαφίων καταργήθηκε και αυτό το οποίο είχε προστεθεί με τις διατάξεις της παρ. 1 άρθρου 43 ν.1892/90 που προέβλεπαν την απαλλαγή από καταβολή ασφαλιστικών εισφορών. 3.ν.2166/1993 (άρθρο 18 παρ. 1) Με τις ανωτέρω διατάξεις προστέθηκαν νέα εδάφια στην περ. α του άρθρου 4 του ν.δ. 3843/1958 με τις οποίες προσδιορίζεται το αντικείμενο του φόρου των ημεδαπών ανωνύμων εταιρειών που απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος βάσει ειδικών διατάξεων. Με την προσθήκη όμως αυτών δεν αλλοιώνεται η διάταξη όπως είχε διαμορφωθεί με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 15 και παρ. 5 άρθρου 43 του ν.2065/1992. Έτσι η διανομή των κερδών εξακολουθεί να αποτελεί μισθό που υπόκαιται σε ασφαλιστικές εισφορές. 4.Διευκρινίζεται ότι όσα προστέθηκαν αφορούν τις ημεδαπές ανώνυμες εταιρείες. Όσον αφορά τις αλλοδαπές ουδέποτε υπήρξε απαλλαγή των διανεμομένων κερδών από ασφαλιστικές εισφορές. Επίσης διευκρινίζεται ότι ο υπολογισμός των εισφορών γίνεται επί του συνόλου των αποδοχών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και τα διανεμόμενα κέρδη με οποιαδήποτε μορφή, και μέχρι του ανωτάτου ορίου της ανωτάτης ασφαλιστικής κλάσης για τους παλαιούς ασφ/νους αφού βέβαια γίνει επιμερισμός στη χρονική περίοδο που αφορούν και χωρίς τον περιορισμό αυτό για τους νέους ασφ/νους. Για να γίνουν κατανοητά τα ανωτέρω στο τέλος παραθέτουμε τις διατάξεις όπως ισχύουν σήμερα. Ακριβές Αντίγραφο Με εντολή του Διοικητή Ο ΤΜΗΜ/ΡΧΗΣ ΔΙΕΚ/ΣΗΣ & ΠΡΩΤ/ΛΟΥ Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ-ΕΣΟΔΩΝ ΠΑΡ. ΤΖΑΝΕΤΑΤΟΥ Κ.ΠΟΛΙΤΗΣ

6 ν.δ.3843/1958 Άρθρο 4 περ. α όπως ισχύει σήμερα (Αντικείμενο του φόρου) Σε ημεδαπές γενικά ανώνυμες εταιρείες και εταιρείες περιορισμένης ευθύνης με εξαίρεση τις τραπεζικές και ασφαλιστικές εταιρείες, το συνολικό καθαρό εισόδημα ή κέρδος που προκύπτει στην ημεδαπή ή αλλοδαπή. Τα διανεμόμενα κέρδη λαμβάνονται από το υπόλοιπο των κερδών, που απομένει μετά την αφαίρεση του αναλογούντος φόρου εισοδήματος. Ειδικά, σε ημεδαπές τραπεζικές και ασφαλιστικές ανώνυμες εταιρείες, το συνολικό καθαρό εισόδημα ή κέρδος που προκύπτει στην ημεδαπή ή αλλοδαπή μετά την αφαίρεση του μέρους αυτών, που αναλογεί στα αφορολόγητα έσοδα ή στα εισοδήματα που φορολογούνται κατά ειδικό τρόπο με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης. Για τον προσδιορισμό του μέρους των κερδών που αναλογούν στα αφορολόγητα έσοδα ή στα εισοδήματα που φορολογούνται κατά ειδικό τρόπο με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης γίνεται επιμερισμός των συνολικών καθαρών κερδών, ανάλογα με το ύψος των φορολογουμένων εσόδων και των αφορολόγητων ή των φορολογηθέντων κατά ειδικό τρόπο με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης εσόδων. Περαιτέρω, σε περίπτωση διανομής, στα ανωτέρω προκύψαντα φορολογούμενα κέρδη, προστίθεται το μέρος των αφορολόγητων κερδών ή των φορολογούμενων κατά ειδικό τρόπο με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης, που αναλογούν στα διανεμόμενα κέρδη με οποιαδήποτε μορφή μετά την αναγωγή του εξευρισκόμενου αυτού ποσού σε μικτό ποσό με την προσθήκη του αναλογούντος οε αυτό φόρου. Επίσης, επί ημεδαπών ανωνύμων εταιρειών, οι οποίες απαλλάσσονται του φόρου, εισοδήματος βάσει ειδικών διατάξεων νόμων, αντικείμενο φόρου είναι τα κεφαλαιοποιούμενα ή διανεμόμενα με οποιαδήποτε μορφή κέρδη, μετά την αναγωγή αυτώνσαε μικτό ποσό με την προσθήκη του αναλογούντος σε αυτά φόρου εισοδήματος. Οι διατάξεις του προηγούμενου εδαφίου έχουν ανάλογο εφαρμογή και σε οποιαδήποτε περίπτωση κεφαλαιοποίησης ή διανομής κερδών για τα οποία δεν έχει καταβληθεί φόρος εισοδήματος.

7 Άρθρο 18 ν.1731/87 όπως ισχύει σήμερα. Ημεδαπές ανώνυμες εταιρείες μπορούν να διανέμουν σε κάθε διαχειριστική σχολή χρήση, με απόφαση της γενικής συνέλευσης των μετόχων, μέρος των ετήσιων καθαρών κερδών, όπως αυτά προσδιορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 45 του ν.2190/1920 με τη μορφή των μετοχών τους στο εργατοϋπαλληλικό προσωπικό. Για τον προσδιορισμό των καθαρών κερδών που φορολογούνται στο όνομα του νομικού προσώπου της ανώνυμης εταιρείας αφαιρούνται, πέρα των ποσών που προβλέπονται από την περ. α του άρθρου 4 του ν.δ. 3843/1958, και το ποσό που διανέμεται στους εργαζόμενους με τη μορφή μετοχών.