Σύγχρονος χορός: Ιστορία, εκπαίδευση, σύνθεση και χορογραφία

Transcript

1 Σύγχρονος χορός: Ιστορία, εκπαίδευση, σύνθεση και χορογραφία Ενότητα 4: Από την μέθοδο του Laban και τον εκφραστικό χορό της Dunkan, στο χοροθέατρο της Bausch. Γαλάνη Μαρία (Μάρω) PhD Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης 1

2 Σκοπός της ενότητας Διερεύνηση των σύγχρονων μεθόδων του χορού μέσα από τα πρόσωπα που άλλαξαν την έννοιά του και την πρακτική του τον περασμένο αιώνα. 2

3 RUDOLF LABAN Περιεχόμενα ενότητας ISADORA DUNCAN PINA BAUSCH Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΧΟΡΟΘΕΑΤΡΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΧΟΡΟΘΕΑΤΡΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ 3

4 RUDOLF LABAN ( ) O Laban, ουγγρικής καταγωγής, ξεκινά την καριέρα του ως ζωγράφος, αρχιτέκτων. Σιγά σιγά αρχίζει να ενδιαφέρεται για το χορό και επιχειρεί να τον απελευθερώσει από τους περιορισμούς που επιβάλλουν τα παραδοσιακά βήματα του μπαλέτου, η συνήθης μιμική και η εξάρτησή του από τη μουσική. Εικόνα 1: 4

5 Η ΟΜΑΔΑ DANCE THEARE TOY LABAN Έδινε στον κόσμο την ευκαιρία να χορέψει ομαδικά, με αρκετό αυτοσχεδιασμό, μετά από μικρής διάρκειας κινητική εκπαίδευση. 5

6 STRUCTURAL ANALYSIS OF MOVEMENT σώμα βάρος ροή ενέργεια δυναμική χρόνος χώρος η συναρμογή των οποίων είναι ο ρυθμός σχέση κι επικοινωνία Εικόνα 2: 6

7 Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ LABAN Συμπεριλαμβάνει αυτοσχεδιασμό και οδηγεί στη δημιουργία είδους χορού που χαρακτηρίζεται από ενέργεια που θυμίζει την ένταση των εξπρεσιονιστών ζωγράφων. Εκτός από τη δημιουργία θεωρητικών αρχών για τον χορό, την θεωρία για τη δυναμική/ποιότητα της κίνησης (Eukinetics) και την θεωρία για την αρμονία του χώρου (Choreutics) ο Laban κατέληξε σε μια σημειογραφία του χορού (Labanotation). 7

8 Ο ΧΟΡΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ LABAN ΕΙΝΑΙ: οι σωματικές απαντήσεις του βάρους της έντασης της ροής ανάλογα με το χώρο και το χρόνο για την μετα _ κίνηση προς την σχέση και την επικοινωνία 8

9 ISADORA DUNCAN ( ) Γεννήθηκε στο Σαν Φρανσίσκο, μόλις ήταν πέντε μηνών όταν η τράπεζα του πατέρα της πτώχευσε και ο ίδιος εξαφανίστηκε και έτσι μεγάλωσε με στερήσεις, χωρίς επίβλεψη, αλλά μέσα στο οικογενειακό της περιβάλλον έμαθε να αγαπά τις τέχνες παίζοντας με τα αδέλφια της μέσα στο σπίτι τους θέατρο και μουσική. Εγκατέλειψε το σχολείο σε ηλικία 10 περίπου ετών και άρχισε να δίνει μαθήματα χορών σαλονιού στα παιδιά της γειτονιάς μαζί με τα αδέλφια της και τη μητέρα στο πιάνο. Άρχισε να δίνει ατομικές παραστάσεις σε θέατρα και σε ιδιωτικές συγκεντρώσεις σε σπίτια. Έφυγε με τα αδέλφια της για την Ευρώπη όπου χόρεψε, δίδαξε γνώρισε διάφορους λόγιους και καλλιτέχνες και είχε μια πολυτάραχη προσωπική και μια πλούσια καλλιτεχνική ζωή. 9

10 «Η τέχνη μου δεν είναι παρά μια προσπάθεια να εκφράσω την ύπαρξή μου. Για μένα ο χορός δεν είναι μόνον η τέχνη που εκφράζει την ανθρώπινη ψυχή μέσω της κίνησης, αλλά κυρίως η θεμελίωση μιας πλήρους κοσμοθεωρίας πιο ελεύθερης, πιο αρμονικής, πιο φυσικής». «Μια απλή αναστροφή του κεφαλιού προς τα πίσω, καμωμένη με πάθος, αρκεί για να νιώσουμε να μας διαπερνά ένα βακχικό ρίγος χαράς, ηρωισμού ή πόθου». Εικόνα

11 Η Ντάνκαν δεν δημιούργησε καινούργια τεχνική, αλλά υποστήριξε μια καινούργια αντίληψη για την ίδια την έννοια του χορού και της ζωής γενικότερα. Έκοψε κάθε δεσμό με τους κώδικες που δέσμευαν την τέχνη του χορού για αιώνες. Ήρθε σε ρήξη με την παραδοσιακή χορογραφία και υπερασπίστηκε την έκφραση της ελευθερίας του σώματος και των συναισθημάτων, καθώς και τη δύναμη της επικοινωνίας των ανθρώπων μεταξύ τους και με το υπερφυσικό. Για να μπορέσει το σώμα να εκφραστεί καλύτερα, έπρεπε να απαλλαχτεί από καθετί που το δεσμεύει και για το λόγο αυτό χόρευε ξυπόλητη, φορώντας μόνο μια διάφανη τουνίκ (στη μορφή αρχαιοελληνικού χιτώνα) θέμα για το οποίο δέχθηκε έντονη κριτική. Εικόνα

12 Pina Bausch ( ) Η Pina (Philippina) Bausch γεννήθηκε 27 Ιουλίου στο Solingen της Γερμανίας, το τρίτο παιδί του August και της Αnita Bausch. Ξεκίνησε να χορεύει σε μικρή ηλικία, στην αρχή από χόμπι ανάμεσα στα τραπέζια της οικογενειακής τους επιχείρησης εστίασης. Στα 15 χρόνια της γράφεται στην Ακαδημία Χορού Folkwang στο Essen, την οποία διευθύνει ο Kurt Jooss. Το 1959, κερδίζει μια τριετή υποτροφία για την Νέα Υόρκη. Το 1962, επιστρέφει στη Γερμανία όπου γίνεται η βασική χορεύτρια του Jooss Folkwang Ballet για εφτά χρόνια. Τo 1972 γίνεται καλλιτεχνική διευθύντρια του Wuppertal Opera Ballet, το οποίο μετονομάσθηκε σε Tanztheater Wuppertal Pina Bausch. 12

13 «Μου άρεσε να χορεύω, γιατί φοβόμουν να μιλήσω. Όταν κινιόμουν, μπορούσα να αισθανθώ». «Δεν ενδιαφέρομαι για το πώς κινούνται οι άνθρωποι, ενδιαφέρομαι για το τι τους κάνει να κινηθούν». Εικόνα 5: Εικόνα 6: «dance, dance... otherwise we are lost» 13

14 Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΧΟΡΟΘΕΑΤΡΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Στοιχείων δημιουργικού χορού Στοιχείων θεατρικού παιχνιδιού 14

15 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΣ ΧΟΡΟΣ Θεωρία και πρακτική που ο Laban μας απέδωσε έτσι όπως την διαμόρφωσε κατά την ιστορική στιγμή που δημιουργήθηκε το κίνημα του σύγχρονου χορού. 15

16 ΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ Όπως το ορίζει ο MIGUEL DEMUYNCK, ως μέσου ικανού να δηλώσει έναν προοδευτικό ανθρωπισμό, να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους νέους και τα παιδιά για την κοινωνία στην οποία ζούνε για το ρατσισμό, τους πολέμους, τις κοινωνικές αδικίες, την κατάχρηση εξουσίας, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την οικονομική δικαιοσύνη. 16

17 ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΧΟΡΟΘΕΑΤΡΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ενδυναμώνει το σώμα δίνει στο σώμα μια ξεχωριστή δυνατότητα έκφρασης και συναίσθησης αναδεικνύει τη μοναδικότητα του Προσώπου είναι πράξη και εμπειρία τέχνης συλλογικής ενδυναμώνει την επιθυμία για προσοχή και ενδιαφέρον για τη γνώμη του άλλου αποδίδει ιδιαίτερη αξία στις εναλλακτικές οπτικές που μπορούν να προκύψουν για κάθε θέμα συγκρατεί δυναμικά στη συλλογικότητα 17

18 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ Προσδιορίζεται το «τι» από το δάσκαλο ο οποίος προσφέρει μαζί με το θέμα βασικές πληροφορίες γι' αυτό και οργανώνει τη μαθησιακή κατάσταση. Ερευνάται το «πώς» από τα παιδιά μέσα από τις δραστηριότητες των βασικών κινήσεων, τη δομή της κίνησης Laban, του παιχνιδιού στο χώρο και το χρόνο, την κινητική μετάφραση των λέξεων και τα παιχνίδια με την εκφορά λόγου. 18

19 Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΕΧΕΙ ΚΑΘΗΚΟΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ Να αναπτύξει την ικανότητα του μαθητή, ώστε να μπορεί: να πειραματιστεί κινητικά να εξερευνήσει πολλαπλές λύσεις για κάθε πρόβλημα να επιλέξει μέσα από την διαδικασία κρίσης και απόφασης. να φτάσει στο αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας αναδεικνύοντας την προσωπική του έκφραση διαμέσου μιας δομής που στηρίζει το καθαρό (ως προς την πρόθεση) περιεχόμενο συνεργαζόμενος με την ομάδα 19

20 ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΘΗΤΗ Η κατανόηση της υποκειμενικής ματιάς, κάθε μέλους της ομάδας, πλουτίζει τη δυνατότητα να αντιμετωπίζεται κριτικά η κοινωνική πραγματικότητα και δημιουργεί την αρχή για τον πολιτισμό της επικοινωνίας, του ενδιαφέροντος και της αλληλεγγύης. 20

21 Τέλος Ενότητας 21

22 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Γαλάνη Μαρία (Μάρω). «Σύγχρονος χορός: Ιστορία, εκπαίδευση, σύνθεση και χορογραφία». Έκδοση: 1.0. Πάτρα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: 22

23 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 23

24 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 24

25 Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες Εικόνα 1: Εικόνα 2: Εικόνες 3: Εικόνα 4: Εικόνα 5: Εικόνα 6: 25