Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 9: Η συνεργατική διδασκαλία & μάθηση

Transcript

1 Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 9: Η συνεργατική διδασκαλία & μάθηση Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία

2 Σκοποί ενότητας Να συζητηθούν τα βασικά χαρακτηριστικά της συνεργατικής διδασκαλίας και μάθησης

3 Περιεχόμενα ενότητας Βασικά χαρακτηριστικά της συνεργατικής διδασκαλίας και μάθησης Ρόλος εκπαιδευτικού

4 Λέξεις κλειδιά Συνεργασία, επικοινωνία, κοινός στόχος

5 Εισαγωγή (1) Συναντάμε τους όρους «ομαδοσυνεργατική», «συνεργατική», «εργασία σε ομάδες». Περιγράφουν το μαθησιακό πλαίσιο κατά το οποίο οι μαθητές μιας τάξης οργανώνονται σκόπιμα σε ομάδες εργασίας για να πραγματοποιήσουν συγκεκριμένους μαθησιακούς στόχους. Συγκεκριμένα, ανταλλάσσουν ιδέες, συντονίζουν τις ενέργειές τους, μοιράζονται υλικά & προσπαθούν να πετύχουν έναν κοινό στόχο. Τι νομίζετε ότι χρειάζεται για να πραγματοποιηθεί στο νηπιαγωγείο;

6 Είναι σημαντική γιατί ενισχύει (1) την ανάπτυξη της επικοινωνίας & της αλληλεπίδρασης με τους άλλους μέσα από τις οποίες τα παιδιά έρχονται σε επαφή με νέες γνώσεις, διαφορετικές στρατηγικές σκέψης & δράσης, ποικιλία εμπειριών & σχέσεων την ανάπτυξη θετικής εικόνας, αυτό-εκτίμησης, και θετικής στάσης για τη μάθηση την ανάπτυξη θετικών διαπροσωπικών σχέσεων ανάμεσα στα παιδιά = λιγότερα προβλήματα πειθαρχίας (Μπιρμπίλη, 2005) Τίτλος Ενότητας 6

7 Είναι σημαντική γιατί ενισχύει (2) τη δυνατότητα να κάνουν συσχετίσεις, υποθέσεις, επαληθεύσεις κ.λπ. να ανακαλύψουν τη λύση ενός προβλήματος, να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα, την ανταλλαγή απόψεων= έκφραση ιδεών, εμπλουτισμός ή τροποποίηση, συνεπώς συμβάλλει στην βαθύτερη κατανόηση των εννοιών Οι συνεργατικές εμπειρίες στο σχολείο αποτελούν & έναν τρόπο μύησης σε δημοκρατικές διαδικασίες. Τίτλος Ενότητας 7

8 Στο νηπιαγωγείο Η συνεργασία στην τάξη δεν μπορεί να προκύψει «αυτόματα», αν τα παιδιά δεν μυηθούν σε συνεργατικούς τρόπους μάθησης. Βλέπουμε συχνά στο νηπιαγωγείο τα παιδιά να κάθονται μαζί σε ένα τραπέζι, έχοντας μια κοινή εργασία να κάνουν, όμως δουλεύουν συνεργατικά; Ή μήπως δουλεύουν δίπλα-δίπλα με το ίδιο θέμα, π.χ. κολάζ (δεν έχουν αποφασίσει για τον τρόπο & την κατανομή εργασίας, δεν συνεργάζονται).

9 Βασικά χαρακτηριστικά της εργασίας σε ομάδες (1) Η ύπαρξη κοινού στόχου στην ομάδα ο κοινός στόχος ή ένα μέσο το οποίο μοιράζονται διευκολύνει την επικοινωνία με διάφορους τρόπους όπως με τον προφορικό λόγο, το σχέδιο, τη γραφή, κ.ά. - (shared activity) νόημα για τα ίδια και παράλληλα αποτύπωση του τρόπου με τον οποίο σκέφτεται κάθε παιδί.

10 Βασικά χαρακτηριστικά της εργασίας σε ομάδες (2) Η επικοινωνία είναι σημαντική για την επίτευξη των στόχων της ομάδας ωθεί τα παιδιά να επεξεργαστούν και να κάνουν περισσότερο σαφή τη σκέψη τους προκειμένου να κατανοήσει ο ένας τον άλλον

11 Βασικά χαρακτηριστικά της εργασίας σε ομάδες (3) Συμβολή όλων των μελών (στο βαθμό που μπορεί να προσφέρει ο καθένας)- αλληλεξάρτηση και σεβασμός.

12 Βασικά χαρακτηριστικά της εργασίας σε ομάδες (4) Επιδίωξη της συνεργατικής διδασκαλίας είναι η σταδιακή ενίσχυση πρωτοβουλιών & η ανάληψη αρμοδιοτήτων από τα παιδιά.

13 Σχεδιασμός εργασίας σε ομάδες στο νηπιαγωγείο Γνώση των χαρακτηριστικών & των ικανοτήτων των παιδιών στην τάξη (διαφοροποιημένη προσέγγιση, πραγματικές ανάγκες, ρεαλιστικοί στόχοι) «εξάσκηση» στη συνεργασία = καθόμαστε κοντά, συζητάμε ένα θέμα, περιμένουμε τη σειρά μας, βοηθάμε/μοιραζόμαστε υλικά Επιλογή εργασιών που απαιτούν συνεργασία & συντονισμό (Μπιρμπίλη, 2005)

14 Οργάνωση ομάδων στο νηπιαγωγείο Μικρές ομάδες: αρχικά ζευγάρια, αργότερα 3-4 άτομα Σύνθεση ομάδων Βαθμός δυσκολίας εργασίας που ανταποκρίνεται στο επίπεδο των παιδιών Σαφήνεια στον στόχο αλλά και τη διαδικασία που θα ακολουθήσουν τα παιδιά Ανάθεση ρόλων-θετική αλληλεξάρτηση ομάδας = ο ένας χρειάζεται τον άλλον για την επίτευξη του στόχου Κανόνες λειτουργίας της ομάδας Αξιολόγηση όχι μόνο του αποτελέσματος αλλά και της συνεργασίας (τι πήγε καλά και τι όχι, πώς θα το βελτιώσουμε ) Τίτλος Ενότητας 14

15 Ο εκπαιδευτικός (1) διευκολύνει την κατάκτηση δεξιοτήτων συνεργασίας μέσα από παιχνίδια, κατασκευές, συζητήσεις (π.χ. περιμένω σειρά, βρίσκω λύση, ενδιαφέρομαι για τον άλλο, βοηθάω ) εφαρμόζει την εργασία σε ομάδες ως διαδικασία στην τάξη (κανόνες συνεργασίας, κοινά ενδιαφέροντα, διαπραγμάτευση, αλλά και συστηματική εφαρμογή) Τίτλος Ενότητας 15

16 Ο εκπαιδευτικός (2) εμπλέκει τα παιδιά σε συζητήσεις για το κοινό έργο ενισχύοντας την ενεργή συμμετοχή & τη δημιουργία κοινού πλαισίου νοήματος αποσαφηνίζει τους διδακτικούς στόχους παρατηρεί και καταγράφει διαφορετικούς τρόπους δράσης των παιδιών.

17 Ο εκπαιδευτικός (3) Ο εκπαιδευτικός αφιερώνει χρόνο στην παρατήρηση των παιδιών καθώς εργάζονται σε ομάδες & παρεμβαίνει υποστηρικτικά (ενθάρρυνση επικοινωνίας, ανταπόκριση σε ατομικές δυσκολίες). Προχωρά σταδιακά (π.χ. δραστηριότητες αρχικά για την ανάπτυξη εμπιστοσύνης ναυαγοί στο νησί που όλο μικραίνει!!).

18 Ο εκπαιδευτικός (4) Συντονίζει παράλληλα διαφορετικές ομάδες μέσα στην τάξη Αξιοποιεί το αποτέλεσμα της συνεργατικής δραστηριότητας

19 Βιβλιογραφικές πηγές Οδηγός Εκπαιδευτικού για το Πρόγραμμα Σπουδών του Νηπιαγωγείου (2011), ανακτήθηκε από Κακανά, Δ.Μ. (2008). Η ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθηση. Θεσσαλονίκη: Κυριακίδη. Μπιρμπίλη, Μ. (2005). Η ομαδοσυνεργατική μάθηση στο νηπιαγωγείο. Μακεδνόν, 14,

20 Τέλος Ενότητας

21 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Πατρών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

22 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Μαρία Καμπεζά, «Εκπαιδευτική Διαδικασία και μάθηση στο Νηπιαγωγείο». Ενότητα 9: Η συνεργατική διδασκαλία & μάθηση. Έκδοση: 1.0. Πάτρα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση:

23 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.