ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ. Διπλωματική Εργασία

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Διπλωματική Εργασία Του Φοιτητή του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών: ΑΝΤΩΝΑΔΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Αριθμός Μητρώου: 5584 Θέμα: «ΣΧΕΔΙΑΣΗ-ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ (AutoCAD) ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΗΣ ΤΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ» Επιβλέπουσα: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΠΥΡΓΙΩΤΗ Επίκουρη Καθηγήτρια Πάτρα, Οκτώβριος

2 2

3 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Πιστοποιείται ότι η διπλωματική εργασία με θέμα: «ΣΧΕΔΙΑΣΗ-ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ (AutoCAD) ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΗΣ ΤΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ» του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών ΑΝΤΩΝΑΔΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Α.Μ.: 5584 Παρουσιάστηκε δημόσια και εξετάσθηκε στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών στις / / Η επιβλέπουσα: Ο Διευθυντής του Τομέα: Πυργιώτη Ελευθερία Επίκουρη Καθηγήτρια Αλεξανδρίδης Αντώνιος Καθηγητής 3

4 Ευχαριστίες: Ευχαριστώ την καθηγήτριά μου και επιβλέπουσα της διπλωματικής εργασίας κ. Ελευθερία Πυργιώτη για την καθοδήγησή και τις συμβουλές της όσον αφορά στην εκπόνηση της παρούσας εργασίας. Ιδιαίτερα θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ Παπαμιχαήλ Παναγιώτη (Προϊστάμενο Διεύθυνσης Δικτύων και Μηχανογράφησης των τεχνικών υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Πατρών) για την βοήθεια του πάνω στο πρακτικό κομμάτι της διπλωματικής καθώς και το γενικότερο ενδιαφέρον που έδειξε. Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω την οικογένειά μου και την Ειρήνη για τη συμπαράστασή τους. 4

5 Αριθμός Διπλωματικής Εργασίας: Τίτλος: ΣΧΕΔΙΑΣΗ-ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ (AutoCAD) ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΗΣ ΤΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Φοιτητής: ΑΝΤΩΝΑΔΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Επιβλέπουσα: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΠΥΡΓΙΩΤΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η προστασία της ανθρώπινης ζωής είναι βασική υποχρέωση της Πολιτείας και θεμελιακό δικαίωμα του πολίτη. Αυτονόητη είναι λοιπόν η προστασία ενός κτιρίου από τη φωτιά, ιδιαίτερα δε όταν πρόκειται για ένα εκπαιδευτήριο που φιλοξενεί εκατοντάδες ανθρώπους. Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως αντικείμενο την αποτύπωση και την σχεδίαση των εγκαταστάσεων Πυρασφάλειας και Πυρόσβεσης του κτιρίου των Χημικών Μηχανικών. Μέσα από την διαδικασία της αποτύπωσης στόχος της διπλωματικής εργασίας είναι να διαπιστώσει αν οι μηχανισμοί πρόληψης, αντίδρασης αλλά και καταπολέμησης της φωτιάς του κτιρίου, επαρκούν ώστε να εκπληρώνονται οι βασικοί στόχοι της πυροπροστασίας. Δηλαδή, η ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής και υγείας, η παρεμπόδιση εξάπλωσης της φωτιάς σε γειτονικά κτήρια ή σε άλλα διαμερίσματα του ίδιου κτιρίου, η ασφαλής εκκένωσή του και τέλος η προστασία της περιουσίας. Στο πρώτο κεφάλαιο δίνονται ορισμοί και βασικές έννοιες, παρουσιάζεται το τρίγωνο και το τετράεδρο της φωτιάς οι αιτίες πρόκλησης πυρκαγιών αλλά και η διάκριση των αιτιών ανάλογα 5

6 με την πρόθεση ή την υπαιτιότητα. Γίνεται αναφορά στα είδη και τις κατηγορίες των πυρκαγιών. Περιγράφονται οι αρχές κατάσβεσης της φωτιάς που αποτελούν την βάση για τα υλικά και τις μεθόδους που χρησιμοποιούμε για τον έλεγχο κάθε είδους πυρκαγιάς. Το κεφάλαιο κλείνει με παρουσίαση των υιοθετημένων προτύπων στην Ελλάδα. Το δεύτερο κεφάλαιο αναλύει την πυρασφάλεια κτηρίων, Παθητική και Ενεργητική. Στην Παθητική πυροπροστασία δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην κατηγορία των εκπαιδευτηρίων οπού εμπίπτει το κτίριο του τμήματος των Χημικών Μηχανικών Παρουσιάζονται όλοι οι τρόποι πυροπροστασίας αλλά και τα μέσα πυρανίχνευσης και πυρόσβεσης που χρησιμοποιούνται σήμερα καθώς και τα κριτήρια επιλογής τους βάση της ισχύουσας νομοθεσίας. Στο τρίτο κεφάλαιο αποτυπώνονται οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις του κτιρίου του τμήματος των Χημικών Μηχανικών και παρουσιάζεται φωτογραφικό υλικό από την επί τόπου αυτοψία που έγινε. Το κεφάλαιο τέσσερα είναι η μελέτη Ενεργητικής πυροπροστασίας του κτιρίου του τμήματος των Χημικών Μηχανικών που έγινε σύμφωνα με όσα προβλέπει η Ελληνική νομοθεσία. Τέλος στο παράρτημα παρουσιάζονται οι κανονισμοί πυρασφάλειας και πυροπροστασίας όπως αυτοί έχουν καθοριστεί από το Πυροσβεστικό Σώμα. Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζεται το προεδρικό διάταγμα «Κανονισμός Πυροπροστασίας Κτιρίων (Π.Δ. 71/88)», το οποίο αποτελεί το βασικό διάταγμα σύμφωνα με το οποίο γίνονται όλες οι μελέτες πυροπροστασίας, και επισυνάπτονται τα σχέδια των αποτυπώσεων και τα σχέδια της μελέτης. ABSTRACT The protection of human life is a basic obligation of the state and fundamental right of the citizen. Therefore the protection of a building from fire is mandatory, especially when that building is a school that hosts hundreds of people. This thesis is intended to capture and design the Fire safety and security system of the building of Chemical Engineering. Through the process of recording, the goal of this thesis is to determine whether the mechanisms of prevention, 6

7 response and firefighting of building, are sufficient to meet the basic objectives of fire protection. Those being, safety of human life and health, spreading of fire to neighboring buildings or in other apartments of the same building, safe evacuation and finally the protection of property. The first chapter provides definitions and basic concepts, presents the triangle and pyramid of fire, the causes of fires and the distinction of causes depending on the intent or fault. There is a presentation of the types and classes of fires and a description of the principles of extinguishing fire form the basis of the materials and methods used to control any kind of fire. The chapter ends with the presentation of the adopted standards in Greece. The second chapter analyzes the Passive and Active fire safety of buildings. Emphasis is given to the passive fire protection of schools which applies to the department of Chemical Engineering. Also there is a description of the ways and means of fire detection and extinguishing systems in use today and their selection criteria based on current legislation. The third chapter depicts the existing facilities of the building of the department of Chemical Engineering and photographs of the on-site inspection that was made are presented. Chapter four is the study of active Fire safety building department of Chemical Engineering, which was made according to the provisions of the Greek law. Finally in the appendix is presented the fire safety and fire regulations as laid down by the Fire Brigade. More specifically, is presented the Presidential Decree "Building Fire Safety Regulation (Decree 71/88)", which is the main decree under which all fire protections designs are made, and accompanied by the drawings and renderings of the design drawings. 7

8 8

9 Περιεχόμενα Κεφάλαιο Βασικές Έννοιες Ορισμοί Αιτίες πρόκλησης πυρκαγιών Είδη-Κατηγορίες πυρκαγιών Έλεγχος Πυρκαγιάς- Τρόποι Κατάσβεσης Πυρκαγιών Υιοθετούμενα πρότυπα Κεφάλαιο Πυροπροστασία Πυροπροστασία γενικά Μελέτη Παθητικής Πυροπροστασίας Ταξινόμηση κτιρίων Χρήσιμες έννοιες Καταγραφή εμβαδών χρήσεων Οδεύσεις Διαφυγής Πλάτη διαδρομών Έξοδοι-αδιέξοδο Χώροι με σταθερές θέσεις Φωτισμός ασφαλείας Σήμανση οδεύσεων διαφυγής Μελέτη Ενεργητικής Πυροπροστασίας Μόνιµα κατασταλτικά συστήµατα πυροπροστασίας Μόνιµα προληπτικά συστήµατα πυροπροστασίας Φορητά µέσα πυροπροστασίας Βιβλίο ελέγχου συντήρησης και καλής λειτουργίας Κεφάλαιο

10 Αποτύπωση των εγκαταστάσεων πυρασφάλειας και πυρόσβεσης του κτιρίου των Χημικών Μηχανικών Υπόγειο Ισόγειο ος Όροφος ος Όροφος ος Όροφος Δώμα Παρατηρήσεις Κεφάλαιο Μελέτη Ενεργητικής πυροπροστασίας του κτιρίου του τμήματος των Χημικών Μηχανικών 83 Συμπεράσματα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ (ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ 71/88) ΣΧΕΔΙΑ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΗΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

11 Περιεχόμενα σχημάτων Κεφάλαιο Βασικές Έννοιες Σχήμα 1: Τετράεδρο- πυραμίδα της φωτιάς Κεφάλαιο Πυροπροστασία Σχήμα 2. Διαμερισματοποίηση Σχήμα 3. Μέγιστα επιτρεπόμενα μήκη για εκπαιδευτήρια βάσει του Π.Δ. 71/ Σχήμα 4. Ανάγκη προσθήκης πόρτας σε αίθουσα διδασκαλίας Σχήμα 5. Πραγματική απόσταση απροστάτευτης όδευσης Σχήμα 6. Ανοχές όδευσης Σχήμα 7. Κανόνες για τις πόρτες αιθουσών που ανοίγουν σε κοινόχρηστο χώρο 33 Σχήμα 8. Κανόνες για τις πόρτες αιθουσών που ανοίγουν σε κοινόχρηστο χώρο Σχήμα 9. Ελεύθερη οριζόντια απόσταση μεταξύ των καθισμάτων διαδοχικών σειρών

12 12

13 Κεφάλαιο 1 Βασικές Έννοιες 13

14 1.1 Ορισμοί Καύση: Πρόκειται για μια εξώθερμη χημική αντίδραση η οποία συνοδεύεται από έκλυση θερμότητας ίσως και φωτός, που συνδυάζονται (συχνά) με την εμφάνιση φλόγας, από θερμά αέρια προϊόντα, ή λάμψης. Οι καύσεις είναι εξώθερμες οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις, μεταξύ ενός (τουλάχιστον) καυσίμου και ενός (τουλάχιστον) οξειδωτικού. Παλιότερα ονομάζονταν καύση κάθε αντίδραση με το οξυγόνο (Ο 2 ) που ελευθερώνει θερμότητα και φως. Σήμερα είναι δεκτό ότι και άλλες χημικές ουσίες εκτός του Ο 2 μπορούν να προκαλέσουν διάφορες καύσεις (π.χ. το όζον (O 3 ), το φθόριο(f 2 ), το χλώριο (Cl 2 ) κ.ά ). Βέβαια συνήθως όταν αναφέρεται ο όρος καύση χωρίς περαιτέρω διευκρινήσεις, εννοείται ότι πρόκειται για καύση με οξυγόνο ή αέρα. Όταν η καύση συνοδεύεται από φλόγα, δηλαδή είναι αντιληπτή από τον άνθρωπο έχουμε το φαινόμενο της φωτιάς. Η φωτιά αποτελεί ένα ορατό και θερμικό φαινόμενο, αναφέρεται σε καύση με ταυτόχρονη ανάπτυξη φλόγας και θερμότητας. Ο όρος πυρκαγιά χρησιμοποιείται για την ανεπιθύμητη και εκτός ελέγχου καύση υλών, όπως είναι η καύση χρήσιμων έμβιων οργανισμών, αντικειμένων, κτηρίων, εγκαταστάσεων κ.λπ. Θερμοκρασία ανάφλεξης: ονομάζεται η θερμοκρασία του άμεσου περιβάλλοντος, που είναι απαραίτητη για να ξεκινήσει το φαινόμενο της καύσης. Όταν μια πηγή θερμότητας πλησιάσει ένα υλικό, η κατώτατη θερμοκρασία στην οποία το υλικό αναφλέγεται αλλά και παύει να καίγεται όταν η πηγή θερμότητας απομακρυνθεί αποτελεί το σημείο ανάφλεξης. Για να πραγματοποιηθεί η ανάφλεξη και να παρατηρηθεί το φαινόμενο της καύσης, πρέπει το καύσιμο υλικό να έρθει σε επαφή με το οξυγόνο και να θερμανθεί μέχρι τη στιγμή της έναρξης της καύσης. Για να πετύχουμε μια τεχνητή ανάφλεξη στις περισσότερες περιπτώσεις πρέπει να διαθέτουμε μία αρχική φλόγα. Όταν μια πηγή θερμότητας πλησιάσει ένα υλικό, η κατώτατη θερμοκρασία στην οποία το υλικό αναφλέγεται αλλά και συνεχίζει να καίγεται όταν η πηγή θερμότητας απομακρυνθεί ονομάζεται σημείο καύσης. Αυτανάφλεξη έχουμε στις περιπτώσεις κατά τις οποίες δημιουργούνται κατάλληλα μίγματα τέτοια ώστε να επιτρέπουν την αυτόματη αναπήδηση φλόγας και φωτιάς. Η κατώτατη θερμοκρασία στην οποία το υλικό αναφλέγεται μόνο του, χωρίς την απαραίτητη ύπαρξη εξωτερικής πηγής θερμότητας αποτελεί το σημείο αυτανάφλεξης. 14

15 Η έναρξη της καύσης και η εμφάνιση της φωτιάς για κάθε είδος καυσίμου απαιτεί ειδικές συνθήκες οι οποίες εξαρτώνται από τους ποσοτικούς συνδυασμούς του διαθέσιμου οξυγόνου (αέρα), το είδος του καυσίμου και της θερμοκρασίας του άμεσου περιβάλλοντος. Πυρκαγιά: Ο όρος περιγράφει την ανεπιθύμητη και εκτός ελέγχου καύση υλών (π.χ. οργανισμών, αντικειμένων, κτηρίων, εγκαταστάσεων κτλ). Τρίγωνο φωτιάς: Έτσι ονομάζονται τα τρία στοιχεία τα οποία απαιτούνται για να υπάρχει αλλά και να διατηρείται η φωτιά. Αυτά είναι: καύσιμη ύλη αέρας (οξυγόνο η άλλος έντονα οξειδωτικά παράγωγα) θερμότητα (για την ανάφλεξη) Αν κάποιος από τους παράγοντες λείπει δεν μπορεί να ξεκινήσει πυρκαγιά και σε περίπτωση πυρκαγιάς, αν αφαιρέσουμε κάποιον από τους τρεις παράγοντες, σταματάει αμέσως η πυρκαγιά. Όλες οι μέθοδοι κατάσβεσης βασίζονται σ' αυτήν ακριβώς την παρατήρηση. Σχήμα 1: Τετράεδρο- πυραμίδα της φωτιάς Τετράεδρο-πυραμίδα της φωτιάς: Ένα βήμα παρακάτω από το τρίγωνο της φωτιάς είναι η «Πυραμίδα-Τετράεδρο της Φωτιάς», το οποίο εμπεριέχει και την «αλυσιδωτή χημική 15

16 αντίδραση». Όπως περιγράφει ο Γερμανός χημικός Max Bodenstein: «όταν δύο μόρια αντιδρούν μεταξύ τους πέραν του τελικού σταθερού νέου μορίου παράγονται και κάποια άλλα μόρια, ασταθή, τα οποία μπορεί επίσης να αντιδράσουν με την αρχική ουσία και να δημιουργήσουν νέα ασταθή μόρια και ούτω καθεξής». Στις φωτιές κλάσης «D» (δηλαδή όταν εμπλέκονται μέταλλα όπως το νάτριο, το τιτάνιο, το μαγνήσιο, το κάλιο, το ουράνιο, το λίθιο, το πλουτώνιο, το ασβέστιο, κλπ) η παραγόμενη θερμότητα καθώς και η ταχύτητα μετάδοσης της είναι πολύ μεγαλύτερη από τις υπόλοιπες κατηγορίες. Τα μέταλλα αντιδρούν πολύ πιο γρήγορα με το νερό παρά με το οξυγόνο έχοντας ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση περισσότερης ενέργειας. Όταν επιχειρείται πυρόσβεση με νερό έχουμε είτε απότομη άνοδο της θερμοκρασίας της φωτιάς, είτε «έκρηξη ατμού», έναν βίαιο βρασμό του νερού και ατμοποίηση του, ή και «αλληλεπίδραση καύσιμου-ψυκτικού» όπου μαζί με τον ατμό συχνά έχουμε και εκτόξευση σταγονιδίων μέταλλου. Για αυτού του είδους τις πυρκαγιές χρειάζονται ειδικά μέσα πυρόσβεσης. 1.2 Αιτίες πρόκλησης πυρκαγιών Οι κυριότερες αιτίες από τις οποίες μπορούν να προκληθούν πυρκαγιές είναι: Οι γυμνές φλόγες (λυχνιών, κεριών, σπίρτων, αναπτήρων, εστιών πυρός κ.λπ.) ερχόμενες σε επαφή με καύσιμα υλικά. Ο ηλεκτρισμός (σπινθήρες, βραχυκύκλωμα) όταν η εγκατάσταση είναι πλημμελής. Αναμμένες θερμάστρες πετρελαίου, ξύλου ή μαγκάλια. Τα υπολείμματα καπνίσματος (αποτσίγαρα, πούρα κ.α.). Η τριβή, κρούση, πίεση. Φυσικά φαινόμενα (κεραυνός - σεισμός - ηφαίστεια). Οι ηλιακές ακτίνες που πέφτουν σε γυαλιά ή συγκεντρώνονται. Η αυτόματη ανάφλεξη (λόγω οξειδώσεως ή ζυμώσεως). Οι σπινθήρες ή η υπερθέρμανση που προέρχονται από την λειτουργία συσκευών ή μηχανημάτων (ατμομηχανών, λεβήτων, καυστήρων, κλιβάνων κ.α.). 16

17 Οι αιτίες πρόκλησης πυρκαγιάς, ανάλογα με την πρόθεση ή την υπαιτιότητα κατατάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες: Λόγω Αμέλειας: Εδώ ανήκουν όλες οι πυρκαγιές που οφείλονται σε αμέλεια ή απροσεξία των ανθρώπων. Π.χ. ανατροπή αναμμένης λάμπας, πέταγμα τσιγάρου, κακή συντήρηση μηχανήματος, μη λήψη μέτρων προφύλαξης κατά το κάψιμο ξερών χόρτων, άναμμα φωτιάς στο δάσος για ψήσιμο κ.α. Διακρίνεται ελαφριά ή βαριά αμέλεια. Από Δόλο: Στην κατηγορία αυτή ανήκει ο εμπρησμός από πρόθεση. Τα κίνητρα του εμπρησμού είναι διάφορα: είσπραξη ασφάλειας, εκδίκηση, καταστροφή πειστηρίων άλλων εγκλημάτων κ.α. Ο εμπρησμός από πρόθεση είναι σοβαρό έγκλημα γιατί κινδυνεύει η ζωή και η περιουσία των ανθρώπων, ακόμα και ολόκληρων περιοχών. Τυχαίες: Ονομάζονται οι πυρκαγιές που προκαλούνται από ηλεκτρικό βραχυκύκλωμα, από τριβή, κρούση ή πίεση, από τις ηλιακές ακτίνες, από αυτανάφλεξη κ.α. Μπορούν να καταταγούν σε πυρκαγιές από ελαφρά αμέλεια, οι οποίες αν ερευνηθούν στο βάθος, θα μπορούσαν να αποφευχθούν εάν είχαν παρθεί τα σωστά μέτρα προστασίας και προληπτικού ελέγχου. Λόγω Ανώτερης βίας: Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι πυρκαγιές από κεραυνούς, σεισμούς, ηφαίστεια και από πολεμικά γεγονότα. Δεν μπορούν να προβλεφθούν, όμως η λήψη προληπτικών μέτρων μπορεί να αποτρέψει την καταστροφική επέκτασή τους. 1.3 Είδη-Κατηγορίες πυρκαγιών Ανάλογα με το καιγόμενο καύσιμο οι πυρκαγιές χωρίζονται κατ αρχάς σε 4 βασικές κατηγορίες και χαρακτηρίζονται με τα γράμματα A, B, C και D όπως αναφέρεται παρακάτω. Επειδή όμως ένας μεγάλος αριθμός πυρκαγιών προέρχεται από ηλεκτρικό ρεύμα ή παρουσιάζεται σε χώρους που υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα και επομένως είναι ανάγκη να καταπολεμηθεί η πυρκαγιά πάνω ή κοντά σε ηλεκτρικές συσκευές και εγκαταστάσεις υπό τάση καθώς και πυρκαγιά που προέρχεται από μαγειρικό λάδι και λίπη καθιερώθηκαν η 5η και η 6η κατηγορία. 17

18 Κατηγορία Α Είναι πυρκαγιές που προέρχονται από την καύση στερεών υλικών, οργανικής συνήθως συνθέσεως, τα οποία καιγόμενα σχηματίζουν στάχτη και κάρβουνο (ξύλο, χαρτί, ύφασμα, πλαστικά κλπ). Κατηγορία Β Είναι οι πυρκαγιές που προέρχονται από υγρά καύσιμα η υγροποιημένα αέρια (π.χ. αιθέρας, οινόπνευμα, βενζίνη, λάδια, λίπη κλπ). Κατηγορία C Είναι οι πυρκαγιές που προέρχονται από αέρια καύσιμα (υγραέριο, φυσικό αέριο, ασετιλίνη, μεθάνιο, προπάνιο, βουτάνιο, κλπ) κλπ). Κατηγορία D Είναι οι πυρκαγιές που οφείλονται στην καύση μετάλλων (νάτριο, κάλλιο, μαγνήσιο, τιτάνιο 18

19 Κατηγορία E Είναι οι πυρκαγιές που προέρχονται από τα καύσιμα των προηγούμενων κατηγοριών (Α, Β, C, D) πάνω ή κοντά σε ηλεκτρικές συσκευές ή εγκαταστάσεις που βρίσκονται υπό τάση. Κατηγορία F Η κατηγορία αυτή πρόσφατα έχει χαρακτηριστεί για πυρκαγιές σε κουζίνες δηλαδή σε πυρκαγιές που προέρχονται από μαγειρικό λάδι και λίπη. (στην Αμερικανική κατηγοριοποίηση πυρκαγιών ονομάζεται κατηγορία Κ). 1.4 Έλεγχος Πυρκαγιάς- Τρόποι Κατάσβεσης Πυρκαγιών Κατά την προσπάθεια κατάσβεσης πυρκαγιάς πρέπει να έχουμε υπόψη ότι ενδέχεται η χρήση ενός πυροσβεστικού μέσου να προξενήσει κακό αντί καλό. Γι' αυτό, η μεθόδευση πυρόσβεσης που ακολουθείται κάθε φορά, εξαρτάται από τις ειδικές και τοπικές συνθήκες, το είδος και την ποσότητα των καιγόμενων υλών, τα διατιθέμενα πυροσβεστικά μέσα κ.λπ.. Όμως, η σοβαρότητα που έχει το πρόβλημα του έλεγχου των πυρκαγιών επιτρέπει να τονισθεί επιγραμματικά ότι ο έλεγχος αυτός μπορεί να εξασφαλισθεί με: ψύξη των καιόμενων σωμάτων, απομόνωση, απομάκρυνση της καύσιμης ύλης, αρνητική κατάλυση. Οι παραπάνω μέθοδοι είναι αποτελεσματικές όταν υπάρχουν γνώσεις και γενικά κατάλληλες προϋποθέσεις στους εργασιακούς χώρους π.χ. απαιτείται συνεργασία μεταξύ (τεχνικών) μέσων 19

20 (εξοπλισμού σε καλή κατάσταση ετοιμότητα) και ανθρώπων που να έχουν υποστεί εκπαίδευση προκειμένου να αναπτύσσουν την πρέπουσα στρατηγική, ακολουθούν την επιβαλλόμενη τακτική και διακρίνονται για δημιουργική σκέψη (λήψη αποφάσεων) δράσης ανάλογα με την πυρκαγιά. Η διάσταση που παίρνει το θέμα «έλεγχος πυρκαγιών» επιβάλλει την πιο κάτω ανάλυση αναφορικά με τις μεθόδους που υπόσχονται την επίτευξη του ελέγχου αυτού: Ψύξη των καιγόμενων σωμάτων: Με ψύξη μπορεί να κατασβησθεί μία πυρκαγιά μόνο όταν η ταχύτητα με την οποία απάγεται η θερμότητα είναι μεγαλύτερη εκείνης με την οποία παράγεται. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει το ψυκτικό μέσο να προσβάλει απευθείας το καιγόμενο υλικό. Η διεργασία ψύξης μπορεί, επίσης, να σταματήσει την έκλυση καυσίμων αερίων και ατμών. Πάρα πολλές φορές, αποτελεσματικό μέσο (ψύξης) είναι το νερό (εφαρμοζόμενο με σταθερή βολή, ή ως ομίχλη, ή συμμετέχοντας σε αφρό). Σε αρκετές, πάλι, περιπτώσεις η ψύξη κατορθώνεται με χρήση αδρανών αερίων, π.χ. αζώτου, διοξειδίου του άνθρακα. Ψύξη μπορεί να γίνει και με διαχωρισμό-διασπορά των καιόμενων σωμάτων π.χ. δεμάτων βάμβακα (για να μη «εγκλωβίζεται» θερμότητα μέσα σε αυτά αλλά να διευκολύνεται η απαγωγή της). Απομόνωση: Η απομόνωση μπορεί να ονομασθεί και απόπνιξη της εστίας της πυρκαγιάς. Επιδιώκεται με αποκλεισμό της πυρκαγιάς από τον ατμοσφαιρικό αέρα (ή το οξειδωτικό περιβάλλον, εάν επικρατεί τέτοιο στο χώρο της πυρκαγιάς). Έτσι, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την απόπνιξη (ανάλογα των διαφόρων παραμέτρων του προβλήματος, π.χ. διευθετήσεων χώρων, κλειστά διαμερίσματα κ.λπ.): διοξείδιο του άνθρακα, υδρατμός, χημικός ή μηχανικός αφρός, άμμος, γραφίτης κ.λπ. κατάλληλα (αδρανή) μέσα. Απομάκρυνση της καύσιμης ύλης: Με τον τρόπο αυτό, που σε παλαιότερα κείμενα αναφέρεται ως αποστέρηση του πυρός, μειώνεται ή αφαιρείται το καύσιμο υλικό, με επακόλουθο η καύση να επιβραδύνεται ή διακόπτεται δηλαδή η διεργασία της πυρκαγιάς να μη μπορεί να συνεχισθεί. Στην πράξη, η όλη μεθόδευση συνίσταται στο σκόρπισμα των καιόμενων σωμάτων π.χ. α) μετακίνηση καιόμενου πλοίου από παρακείμενο (σε επισκευαστικό χώρο/βάση), β) διευθέτηση δεξαμενών εύφλεκτου υγρού κατά τρόπο που να αντλείται το περιεχόμενο από οποιαδήποτε δεξαμενή και να διοχετεύεται το υγρό σε άδεια μονωμένη δεξαμενή, σε περίπτωση πυρκαγιάς γ) διακοπή παροχής εύφλεκτου αέριου, καιγόμενου κατά τη ροή του μέσω σωληνώσεων, δ) προσθήκη περίσσειας αέρα σε μίγμα καυσίμων αερίων ή ατμών 20

21 σε αέρα για να πέσει η συγκέντρωση του καύσιμου κάτω του ελάχιστου ορίου της ευανάφλεκτης περιοχής. Αρνητική κατάλυση: Η μέθοδος στοχεύει να σταματήσει η αλυσωτή/ αλυσιδωτή αντίδραση, για να σταματήσει ο σχηματισμός στα στάδια διεξαγωγής διακλαδωμένων αλυσωτών αντιδράσεων ασταθών ενδιαμέσων προϊόντων (ελευθέρων ριζών) που ευθύνονται για την εξέλιξη η οποία δίνει φλόγες. Με αυτή την έννοια πιο σωστό είναι η μέθοδος να λέγεται «διακοπή της αλυσωτής/αλυσιδωτής αντίδρασης», όπως, άλλωστε, υιοθετείται τελευταία. Μείωση ή μηδενισμός, λοιπόν, της συγκέντρωσης των ελευθέρων ριζών, που είναι και ο καθοριστικός παράγοντας της ταχύτητας των φλογών αναμένεται να έχει ανάλογη επίπτωση στην απειλή, πυρκαγιά. Για την απομάκρυνση των ελευθέρων ριζών στις διακλαδωμένες αλυσωτές αντιδράσεις από τη λειτουργική τους διαδικασία, προκειμένου να παύσουν να είναι οι φορείς της αλυσίδας τέτοιων δράσεων, χρησιμοποιούνται ως κατασβεστικά υλικά ξερές χημικές σκόνες και αλογονωμένοι υδρογονάνθρακες. 1.5 Υιοθετούμενα πρότυπα Σήµερα στην Ελλάδα υπάρχει ο ΕΛΟΤ ( Ελληνικός Οργανισµός Τυποποίησης ), ο οποίος ασχολείται µε την εκπόνηση Ελληνικών Προτύπων για όλα τα παραγόµενα στην Ελλάδα προϊόντα και φυσικά και για τα προϊόντα εκείνα µε πυροσβεστικό ενδιαφέρον (π.χ. προδιαγραφές πυροσβεστήρων, προδιαγραφές συστημάτων πυρανίχνευσης, αυτόµατης κατάσβεσης κ.λ.π.). Στις Επιτροπές εκπόνησης Ελληνικών Προτύπων για τα διάφορα υλικά και μέσα πυρόσβεσης συμμετέχουν και Αξιωματικοί του Πυρ/κού Σώµατος Ελλάδος. Η Ελληνική Πυρ/κή Υπηρεσία δέχεται τα Πρότυπα του ΕΛΟΤ και όταν δεν υπάρχουν τέτοια, δέχεται τα Πρότυπα από οποιαδήποτε χώρα µέλος της Ευρωπαϊκής 'Ένωσης. Για την πιστοποίηση των μέσων Παθητικής πυρ/σίας (δοµικά υλικά, πυράντοχες πόρτες κ.λ.π.) ότι δηλαδή αυτά είναι κατασκευασμένα σύµφωνα µε συγκεκριμένα Ευρωπαϊκά Πρότυπα, δέχεται τις µμετρήσεις αναγνωρισμένων Εργαστηρίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα φορητά μέσα πυρόσβεσης (φορητοί και τροχήλατοι πυροσβεστήρες) πρέπει να κατασκευάζονται σύµφωνα µε τα Εθνικά ή τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα και το κατασβεστικό υλικό 21

22 µε το οποίο έχουν γοµωθεί οι πυροσβεστήρες πρέπει να είναι εγκεκριμένο από την Πυροσβεστική Υπηρεσία. 22

23 Κεφάλαιο 2 Πυροπροστασία 23

24 2.1 Πυροπροστασία γενικά Σκοπός των μελετών πυροπροστασίας ή πυρασφάλειας είναι η εφαρμογή του κανονισμού πυροπροστασίας στα κτίρια. ο οποίος ενσωματώνει τις απαιτήσεις και τα μέτρα που θα πρέπει να λαμβάνονται προκειμένου να εκπληρώνονται σε περίπτωση πυρκαγιάς οι τρεις βασικοί στόχοι: Προστασία της ανθρώπινης Ζωής Προστασία από την εξάπλωση της πυρκαγιάς Προστασία του κτιρίου και του περιεχομένου του. Στην γενική περίπτωση, μια ολοκληρωμένη μελέτη πυροπροστασίας αποτελείται από τον φάκελο της μελέτης της Παθητικής πυροπροστασίας και από τον φάκελο της μελέτης Ενεργητικής πυροπροστασίας. Η μελέτη Παθητικής πυροπροστασίας αποβλέπει στην αποφυγή της πυρκαγιάς μέσα από τον προσδιορισμό δομικών κυρίως απαιτήσεων, που συνδέονται με την χρήση του κτιρίου, την μορφολογία του και τα υλικά κατασκευής του. Η εξασφάλιση οδεύσεων διαφυγής, ο περιορισμός της διάδοσης με την κατάλληλη διαμερισματοποίηση (πυροδιαμερίσματα) η επιλογή υλικών αποτροπής ή επιβράδυνσης της φωτιάς αποτελούν αντικείμενο της μελέτης Παθητικής πυροπροστασίας. Η μελέτη Ενεργητικής πυροπροστασίας στοχεύει στην εγκατάσταση συστημάτων πυρανίχνευσης, έγκαιρης εξακρίβωσης και συναγερμού, καθώς και στην αντιμετώπιση της φωτιάς πριν καταστεί ανεξέλεγκτη. Τα δίκτυα πυρανίχνευσης και συναγερμού, τα συστήματα καταιονισμού κατασβεστικών υλικών (νερό, αφρός,co 2 κλπ) και τα μόνιμα μέσα πυρόσβεσης (μόνιμο υδροδοτικό δίκτυο - πυροσβεστικές φωλιές) αποτελούν αντικείμενο της μελέτης Ενεργητικής πυροπροστασίας. Η μελέτη Παθητικής πυροπροστασίας είναι υποχρεωτική για κάθε κτίριο. Η μελέτη Ενεργητικής πυροπροστασίας είναι υποχρεωτική υπό προϋποθέσεις, όπως το μέγεθος και η χρήση του κτιρίου. Ως προς τον έλεγχο των μελετών Παθητικής πυροπροστασίας, αρμόδιες είναι οι πολεοδομικές αρχές. Για κάθε νέα οικοδομική αδεία η μελέτη συνυποβάλλεται μαζί με τις υπόλοιπες στην Πολεοδομική υπηρεσία. Εφόσον απαιτείται και μελέτη Ενεργητικής πυροπροστασίας, τότε αυτή συνυποβάλλεται στην Πυροσβεστική μαζί με την μελέτη της 24

25 Παθητικής, όπως αυτή έχει ελεγχθεί και θεωρηθεί από την Πολεοδομική αρχή. Η μελέτη της Παθητικής πυροπροστασίας βασίζεται πάνω στον «Κανονισμό πυροπροστασίας κτιρίων» του αρχηγείου του Πυροσβεστικού Σώματος με βάση το Προεδρικό Διάταγμα 71/ Μελέτη Παθητικής Πυροπροστασίας Με τον όρο Παθητική πυροπροστασία εννοούμε το σύνολο των μέτρων που έχουν παρθεί με την κατασκευή του κτιρίου και εξασφαλίζουν την έγκαιρη και ασφαλή διαφυγή του κοινού από το κτίριο σε περίπτωση συμβάντος, καθώς και την αποφυγή μετάδοσης της πυρκαγιάς σε άλλους χώρους ή άλλα κτήρια. Ο κανονισμός Πυροπροστασίας επηρεάζει μια σειρά από τις διαστάσεις και τη δομή του κτιρίου όπως τον αριθμό των κλιμακοστασίων και ανελκυστήρων, το πλάτος της σκάλας, το πλάτος και το μήκος των διαδρόμων, τις μέγιστες διαστάσεις των χώρων, το διαχωρισμό του κτιρίου σε πύρο διαμερίσματα και τις διαστάσεις τους, τις διαστάσεις των ανοιγμάτων, τις αποστάσεις τους από τα όρια, τον φωτισμό, το είδος των υλικών που χρησιμοποιούνται στα δομικά στοιχεία και τα εσωτερικά τελειώματα. Τα δεδομένα που θα πρέπει να καταγράφουν στην περίπτωση αυτή και οι αντίστοιχοι απαιτούμενοι υπολογισμοί που θα πρέπει να ικανοποιούν τους ισχύοντες περιορισμούς περιγράφονται στη συνέχεια Ταξινόμηση κτιρίων Το πρώτο βασικό βήμα για την μελέτη πυροπροστασίας είναι η αντιστοίχηση του προς μελέτη κτιρίου σε μια ή και περισσότερες από τις κατηγορίες ανάλογα με την χρήση του. Η αντιστοίχηση σε περισσότερες από μια κατηγορίες γίνεται όταν το κτίριο διαθέτει και χώρους από μια άλλη κατηγορία πέραν της κύριας χρήσης του (π.χ Κατάστημα με υπόγειο χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων). Βάση της κατηγορίας του κτιρίου γίνονται όλοι οι υπολογισμοί τόσο της Παθητικής όσο και της Ενεργητικής πυροπροστασίας. Τα κτήρια ταξινομούνται ανάλογα με την χρήση τους σε εννέα κατηγορίες όπως φαίνεται στον πίνακα 1: 25

26 Κατηγορία Είδη κτιρίων Α. Κατοικίες Κτίρια διαμερισμάτων. Ξεχωριστές κατοικίες, Οικοτροφεία. Β. Ξενοδοχεία Ξενοδοχεία, Ξενώνες. Γ. Εκπαιδευτήρια Σχολικά Κτίρια όλων των κατηγοριών και βαθμίδων εκπαίδευσης. Δ. Γραφεία Κτίρια με δημόσια ή και ιδιωτικά γραφεία. Ε. Καταστήματα Κτίρια για αποθήκευση, έκθεση και πώληση εμπορευμάτων. ΣT. Χώροι συνάθροισης κοινού Κτίρια που χρησιμοποιούνται για τη συνάθροιση ατόμων, για κοινωνικές, οικονομικές, πνευματικές, ψυχαγωγικές ή αθλητικές δραστηριότητες. Ζ. Βιομηχανίες- Αποθήκες Κτίρια που στεγάζουν βιομηχανικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες ή και χρησιμοποιούνται για αποθήκευση πρώτων υλών Α βιομηχανικών προϊόντων. Η. Νοσηλευτικές εγκαταστάσεις - φυλακές Θ. Χώροι στάθμευσης οχημάτων και πρατήρια υγρών καυσίμων. Νοσοκομειακά κτίρια, Γηροκομεία, Παιδοβρεφονηπιακοί σταθμοί (με ύπνο), Κτίρια σωφρονισμού (φυλακές - αναμορφωτήρια}. Υπαίθρια, υπόγεια και υπέργεια κτίρια στάθμευσης αυτοκινήτων και πρατήρια υγρών καυσίμων. Πίνακας 1. Κατηγορίες κτιρίων ανάλογα με τη χρήση τους Ανεξάρτητα από τη χρήση του, ένα κτίριο ή ένα τμήμα κτιρίου μπορεί να χαρακτηρισθεί υψηλού βαθμού κινδύνου από τη φύση των περιεχομένων του. Συγκεκριμένα, όταν τα περιεχόμενα παρουσιάζουν μεγάλη αναφλεξιμότητα, ταχύτητα επιφανειακής εξάπλωσης της φλόγας και έκλυση θερμότητας ή παράγουν πολλά τοξικά καυσαέρια ή έχουν κίνδυνο έκρηξης Χρήσιμες έννοιες Πυραντίσταση: η ικανότητα μιας κατασκευής ή ενός δομικού στοιχείου ν αντιστέκεται για ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα, που ονομάζεται δείκτης πυραντίστασης (Δ.Π.), στα 26

27 θερμικά αποτελέσματα της φωτιάς, χωρίς απώλεια της ευστάθειας, της ακεραιότητας και της αντίστασης στη δίοδο της θερμότητας. Πυροθερμικό Φορτίο: το ποσό της εκλυόμενης θερμότητας από την καύση όλων των υλικών σ ένα χώρο κτιρίου. Πυροφραγμός: κάθε κατασκευή από άκαυστα ή περιορισμένης καυστότητας υλικά, που διακόπτει οικοδομικό διάκενο ή γεμίζει αρμούς και χάσματα οικοδομικών στοιχείων, ώστε να εμποδίζεται η διέλευση καπνού και φλογών μέσα από αυτά. Επικίνδυνος Χώρος: κάθε χώρος ενός κτιρίου όπου, παράγονται ή και χρησιμοποιούνται ή και αποθηκεύονται ιδιαίτερα εύφλεκτα και εκρηκτικά υλικά, υγρά, εμπορεύματα κλπ. Πυροδιαμέρισμα : τμήμα κτιρίου ή και ολόκληρο κτίριο που περικλείεται ερμητικά από δομικά στοιχεία με προκαθορισμένο, κατά περίπτωση, δείκτη πυραντίστασης. Ο διαχωρισμός ενός κτιρίου σε πυροδιαμερίσματα έχει στόχο να περιορίσει την πυρκαγιά μέσα στο χώρο που εκδηλώθηκε και να ανέχεσαι την οριζόντια ή και την κατακόρυφη εξάπλωση της στο υπόλοιπο κτίριο. Σχήμα 2. Διαμερισματοποίηση Για κάθε κατηγορία κτιρίων καθορίζεται ένα μέγιστο εμβαδό ορόφου η ορόφων ή και όγκου κτιρίου πέρα από το οποίο ο όροφος η το κτίριο υποδιαιρείται σε πυροδιαμερίσματα. Τα δομικά στοιχεία του περιβλήματος ενός πυροδιαμερίσματος δηλαδή οι τοίχοι, τα πατώματα και τα κουφώματα έχουν δείκτη πυραντίστασης που καθορίζεται στις Ειδικές διατάξεις για κάθε χρήση κτιρίου. Τα μέγιστα όρια εμβαδών πυροδιαμερίσματος μπορούν να αυξηθούν : 25 % όταν το 50% της περιμέτρου του κτιρίου είναι ελεύθερο για προσπέλαση 27

28 50% όταν το 100% της περιμέτρου του κτιρίου είναι ελεύθερο για προσπέλαση πυροσβεστικών οχημάτων, με την προϋπόθεση ύπαρξης άρτια οργανωμένης Πυροσβεστικής Υπηρεσίας στην περιοχή. Συγκεκριμένα για τα εκπαιδευτήρια στο άρθρο 7 τον γενικών διατάξεων αναφέρεται ότι τα δομικά στοιχεία των πυροπροστατευμένων οδεύσεων διαφυγής (προθάλαμοι, κλιμακοστάσια, διάδρομοι), οι οποίες απαιτούνται, όταν εξαντλείται το όριο της απόστασης της απροστάτευτης όδευσης, πρέπει να έχουν δείκτη πυραντίστασης σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Πίνακα 2: ΕΛΑΧΙΣΤΟΙ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΥΡΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ Τύπος κτιρίου Ισόγειο και όροφοι Υπόγειο Μονόροφα 30 λεπτά 60 λεπτά * Ύψους 7,5-15 μ. 60 λεπτά 60 λεπτά Ύψους > 15 μ. 60 λεπτά 90 λεπτά Πίνακας 2: Ελάχιστοι επιτρεπόμενοι δείκτες πυραντίστασης Σε κτίρια εκπαίδευσης με τρείς ή περισσότερους ορόφους τα ανοίγματα των πατωμάτων πυροδιαμερίσματος πρέπει να περικλείονται από πυροπροστατευμένα φρέατα. Τα φέροντα δομικά στοιχεία, καθώς και τα στοιχεία του περιβλήματος των πυροδιαμερισμάτων δεν επιτρέπεται να παρουσιάζουν δείκτη πυραντίστασης μικρότερο από τον αναφερόμενο στον πίνακα 2. Τα μέγιστα επιτρεπόμενα εμβαδά για τη δημιουργία πυροδιαμερίσματος δίνονται στον Πίνακα 3: ΜΕΓΙΣΤΑ ΕΜΒΑΔΑ ΠΥΡΟΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΟΣ Τύπος κτιρίου Εμβαδόν πυροδιαμερίσματος Υπόγειο Εγκατάσταση καταιονητήρων (συντελεστής)* Μονόροφα τ. μέτρα τ. μέτρα απεριόριστο Ύψους 7,5-15 μ τ. μέτρα 750 τ. μέτρα 3,0 Ύψους > 15 μ τ. μέτρα 750 τ. μέτρα 3,0 * Συντελεστής επαύξησης μέγιστου εμβαδού πυροδιαμερίσματος. Πίνακας 3: Μέγιστα επιτρεπόμενα εμβαδά πυροδιαμερίσματος 28

29 Οι επικίνδυνοι χώροι σύμφωνα με την παράγραφο των Γεν. Διατάξεων συμπεριλαμβανομένων και των μαγειρείων, πλυντηρίων, χώρων συγκέντρωσης απορριμμάτων κ.λ.π., πρέπει ν αποτελούν αυτοτελή πυροδιαμερίσματα ανεξαρτήτως εμβαδού, να διαθέτουν ανοίγματα εξαερισμού και να μην τοποθετούνται κάτω ή δίπλα από τις τελικές εξόδους. Για τα εσωτερικά τελειώματα ισχύει ο Πίνακας ΙΙ της παραγράφου των Γεν. Διατάξεων με την διαφοροποίηση ότι, επιτρέπονται μέχρι και κατηγορίας 3 για αίθουσες μικρότερες των 40 τ. μέτρων. Απαλλάσσεται από την απαίτηση πυροπροστατευμένου φρέατος το άνοιγμα πατώματος σκάλας (παράγραφος των Γεν. Διατάξεων), που συνδέει τον όροφο εκκένωσης με τον υπερκείμενό του, εφόσον η σκάλα δεν εξυπηρετεί άλλον όροφο Καταγραφή εμβαδών χρήσεων Ειδικότερα θα πρέπει να υπολογιστεί το μεικτό εμβαδόν κάτοψης κάθε ορόφου (σε m 2 ), όπου συμπεριλαμβάνονται και οι ανοικτοί εξώστες (πατάρια). Τα εμβαδά χρησιμεύουν στον υπολογισμό του αριθμού των ατόμων, με βάση το Προεδρικό Διάταγμα 71/88 και όπως φαίνονται στον Πίνακα 3 παρακάτω: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΚΤΙΡΙΩΝ 1. Εκπαιδευτήρια : 1.1. Αίθουσες - 1 ατ./m Εργαστήρια - 1 ατ./ 4.5 m2 2. Καταστήματα 2.1. Χώροι πωλήσεων 1ατ./6 m Χώροι πωλήσεων υπεραγορών-1ατ./2 m2 2.3 Κυλικεία - 1ατ./1 m2 2.4 Αποθήκες - χώροι σταθμ. -1 ατ./30 m2 3. Θέατρα, κ.λπ Όσα και τα καθίσματα ή ατ./0.45 m μήκους συνεχών καθισμάτων 4. Νοσοκομεία ατ. /11 m2 στους χώρους νοσηλείας ατ. /22 m2 αλλού 5. Αποθήκες-Βιοτεχνικά ατ./10 m2 μικτής επιφανείας( κτίρια βιοτεχνίες) ατ. 40 m2 μικτής επιφανείας(αποθήκες) 6. Ξενοδοχεία : ατ./15 m2 επιφανείας ή 29

30 6.2. Αριθμ. Κλινών + Πλήθος μόνιμου προσωπικού Πίνακας 4: Θεωρητικός πληθυσμός κτιρίων Αναλυτικότερα για τα «Εκπαιδευτήρια» στο Άρθρο 7 του Π.Δ. 71/88 [Όπως τροποποιήθηκε με την Υ.Α /2474/1991 (ΦΕΚ 360 τ. Α )] ο θεωρητικός πληθυσμός των κτιρίων εκπαίδευσης υπολογίζεται ως εξής: α) Για τις αίθουσες διδασκαλίας είναι ίσος με τον αριθμό των καθισμάτων χωρίς όμως να υπολείπεται την αναλογία 1 ατόμου / 2 τετρ. μέτρα καθαρού εμβαδού δαπέδου της αίθουσας. β) Για τα εργαστήρια και παρόμοιους εκπαιδευτικούς χώρους είναι ίσος με τον αριθμό των θέσεων εργασίας και όχι μικρότερος από την αναλογία 1 ατόμου / 4,5 τετρ. μέτρα καθαρού εμβαδού δαπέδου. γ) Για τους υπόλοιπους χώρους υπολογίζεται με αναλογία 1 ατόμου / 6 τετρ. μέτρα καθαρού εμβαδού δαπέδου. Για ξεχωριστές μεγάλες αίθουσες γυμναστηρίων, εστιατορίων, διαλέξεων κλπ., όπου μπορούν να συγκεντρωθούν πάνω από 100 άτομα, ισχύουν για τις οδεύσεις διαφυγής οι αντίστοιχες διατάξεις του κεφαλαίου ΣΤ για τους χώρους συνάθροισης κοινού Οδεύσεις Διαφυγής Πλάτη διαδρομών Όδευση διαφυγής: Πρόκειται για το μεγαλύτερο μήκος μιας συνεχούς και χωρίς εμπόδια πορείας που πρέπει να διανύσει ένα άτομο για να διαφύγει σε περίπτωση πυρκαγιάς, από οποιοδήποτε σημείο του κτιρίου-ορόφου προς έναν ασφαλή, συνήθως υπαίθριο, χώρο. Θα πρέπει να ελεγχτεί για κάθε όροφο του κτιρίου. Πλάτος διαδρομών διαφυγής: είναι το ελεύθερο πλάτος στο στενότερο σημείο της όδευσης διαφυγής και μέχρι 2m ύψους. Η παροχή της όδευσης διαφυγής ανά μονάδα πλάτους (0,60 μέτρου) καθορίζεται, για τα εκπαιδευτήρια σε: 100 άτομα για τις οριζόντιες οδεύσεις (διάδρομοι - πόρτες) 60 άτομα για τις κατακόρυφες οδεύσεις (σκάλες - ράμπες). 30

31 και γενικά απαιτούνται δύο εναλλακτικές οδεύσεις διαφυγής με τις αντίστοιχες εξόδους κινδύνου, όπως φαίνεται στον Πίνακα 4: Πληθυσμός Ελάχιστος Αριθμός Εξόδων Ελάχιστο πλάτος μιας εξόδου άτομα 2 1,10μ άτομα 2 1,40μ άτομα 3 1,60μ άτομα 4 1,80μ Πίνακας 4: Αριθμός εξόδων κινδύνου ανά κτίριο Για πληθυσμό μεγαλύτερο των 1000 ατόμων προστίθεται μία έξοδος πλάτους 1,80 μέτρων ανά 250 άτομα Έξοδοι-αδιέξοδο Έξοδος κινδύνου: είναι το άνοιγμα εισόδου σε πυροπροστατευμένη όδευση διαφυγής, εσωτερικό κλιμακοστάσιο ή κατευθείαν σε ασφαλή υπαίθριο χώρο. Οριζόντια έξοδος : μια έξοδος μέσω της οποίας παρέχεται δυνατότητα διαφυγής από ένα πυροδιαμέρισμα προς άλλο πυροδιαμέρισμα που βρίσκεται στον ίδιο όροφο ή από έναν όροφο κτιρίου προς όροφο γειτονικού κτιρίου που βρίσκεται περίπου στην ίδια στάθμη. Οι οριζόντιες έξοδοι επιτρέπεται να υποκαθιστούν μέχρι και τις μισές από τις απαιτούμενες εξόδους κινδύνου. Τελική έξοδος : η κατάληξη μιας όδευσης διαφυγής από ένα κτίριο, που οδηγεί σε μια οδό ή σ ένα ανοιχτό χώρο ασφαλή από τον κίνδυνο της φωτιάς ή του καπνού. Το πλάτος των τελικών εξόδων στον όροφο ή το επίπεδο εκκένωσης πρέπει να επαρκεί για το άθροισμα των παροχών α + β + γ όπου: α = παροχή κλιμακοστασίων + ραμπών από υπερκείμενους ορόφους ή επίπεδα β = παροχή κλιμακοστασίων + ραμπών από υποκείμενους ορόφους ή επίπεδα γ = παροχή από τον ίδιο όροφο ή το επίπεδο εκκένωσης Αδιέξοδο: μια κοινόχρηστη περιοχή του ορόφου, από κάθε σημείο της οποίας η διαφυγή μπορεί να γίνει προς μία κατεύθυνση. 31

32 Σχήμα 3. Μέγιστα επιτρεπόμενα μήκη για εκπαιδευτήρια βάσει του Π.Δ. 71/88 Η άμεση απόσταση του πιο απομακρυσμένου σημείου από την πόρτα μιας αίθουσας διδασκαλίας δεν πρέπει να ξεπερνά τα 12 μέτρα. Σε αντίθετη περίπτωση πρέπει να προστίθεται μια δεύτερη πόρτα(σχ. 4). Σχήμα 4. Ανάγκη προσθήκης πόρτας σε αίθουσα διδασκαλίας Σε σχολεία με ένα το πολύ όροφο πάνω από το ισόγειο και σύνολο μαθητών μικρότερο από 150, γίνεται δεκτή μία μόνο έξοδος κινδύνου. Η πραγματική απόσταση απροστάτευτης όδευσης τότε δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των 24 μέτρων (σχ. 5). Σχήμα 5. Πραγματική απόσταση απροστάτευτης όδευσης 32

33 Για όλες τις περιπτώσεις, όπου υπάρχουν τουλάχιστον δύο έξοδοι κινδύνου, το μέγιστο επιτρεπόμενο όριο της πραγματικής απροστάτευτης όδευσης είναι 40 μέτρα. Ακόμα, Επιτρέπεται τα πρώτα 18 μέτρα της όδευσης διαφυγής να συμπίπτουν, εφόσον οι αίθουσες που εξυπηρετούνται από τους αδιέξοδους διαδρόμους δεν έχουν περισσότερους από 150 μαθητές, όταν βρίσκονται σε ισόγειο όροφο ή έχουν περισσότερους από 120 μαθητές σε κάποιον άλλον όροφο (σχ. 6). Σχήμα 6. Ανοχές όδευσης Στην παραπάνω περίπτωση πρέπει να κατασκευάζεται πυράντοχη αυτοκλειόμενη πόρτα (Δ) με δείκτη πυραντίστασης 30 λεπτών που να απομονώνει την περιοχή του αδιεξόδου. Παρόμοιες πυράντοχες αποκλειόμενες πόρτες 30 λεπτών τοποθετούνται σε επιμήκεις διαδρόμους, ώστε τα τμήματα ανάμεσα σε δύο πόρτες να μην έχουν μήκος μεγαλύτερο από 35 μέτρα. Οι πόρτες αιθουσών που ανοίγουν σε κοινόχρηστο χώρο με χρήση και για άλλους σκοπούς εκτός από την κυκλοφορία (σχ. 7), πρέπει να απέχουν το πολύ 12 μέτρα από την έξοδο κινδύνου στην περίπτωση αδιεξόδου, και 18 μέτρα στην περίπτωση δύο τουλάχιστον εξόδων. Σχήμα 7. Κανόνες για τις πόρτες αιθουσών που ανοίγουν σε κοινόχρηστο χώρο 33

34 Οι διάδρομοι μέσα σε αίθουσες με πληθυσμό μεγαλύτερο από 50 μαθητές διαμορφώνονται σύμφωνα με τις αντίστοιχες απαιτήσεις για τις αίθουσες συνάθροισης κοινού: Πληθυσμός Ελάχιστος Αριθμός Εξόδων Ελάχιστο πλάτος μιας εξόδου Μέχρι ,90μ Μία 1,80 & η άλλη 0,90 μ ,80μ ,80μ Πίνακας 5. Διάδρομοι σε αίθουσες με πάνω από 50 μαθητές Για κάθε 300 άτομα επιπλέον προστίθεται μία τουλάχιστον έξοδος με ελάχιστο πλάτος 1,80 μ. Το απαιτούμενο πλάτος κάθε εξόδου κινδύνου υπολογίζεται με βάση τον αριθμό των ατόμων που διέρχονται από αυτήν και δεν είναι μικρότερο από το ελάχιστο πλάτος που αναφέρεται στον παραπάνω πίνακα. Οι πόρτες στις αίθουσες αυτές δεν επιτρέπεται να έχουν ελεύθερο πλάτος μικρότερο από 1 μέτρο. Κάθε πόρτα που ανήκει στις οδεύσεις διαφυγής και προέρχεται από αίθουσα με πληθυσμό μεγαλύτερο των 30 ατόμων, πρέπει ν ανοίγει προς την κατεύθυνση διαφυγής και να είναι πυράντοχη, με δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον 20 λεπτών. Όταν η πόρτα εξυπηρετεί περισσότερα από 50 άτομα, απαγορεύεται να έχει οποιοδήποτε σύστημα κλειδώματος, εκτός από ειδικό εξοπλισμό κατάλληλο για συνθήκες πανικού. Ακόμα εάν ο πληθυσμός χώρου κτιρίου είναι μεγαλύτερος των 50 ατόμων ή ο χώρος κτιρίου είναι υψηλού κινδύνου, τότε οι πόρτες εξόδου πρέπει να ανοίγουν προς την κατεύθυνση της όδευσης διαφυγής: 50 ατόμων. Σχήμα 8. Σωστή κατεύθυνση ανοίγματος πόρτας σε κτίριο με πληθυσμό μεγαλύτερο των 34

35 Κάθε πόρτα που προβλέπεται να παραμένει κλειστή σε περίπτωση πυρκαγιάς (πχ πόρτα σε περίβλημα κλιμακοστασίου), πρέπει να είναι αυτοκλειόμενη και δεν επιτρέπεται να στερεώνεται σε θέση ανοιχτή. Απαγορεύεται η περιστρεφόμενη πόρτα γύρω από κεντρικό άξονα σε οδεύσεις διαφυγής Εξαίρεση γίνεται σε ειδικά κτίρια, με την προϋπόθεση ότι οι πόρτες αυτές καλύπτουν ποσοστό μικρότερο ή ίσο με το 50% από το σύνολο των απαιτούμενων μονάδων πλάτους όδευσης. Για κάθε περιστρεφόμενη πόρτα υπολογίζεται μόνο μισή μονάδα πλάτους, κατά τον υπολογισμό των μονάδων της όδευσης διαφυγής. Εάν έχουμε ισόγειο χώρο τότε τα παράθυρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως οδεύσεις διαφυγής. Η όδευση διαφυγής μπορεί να περνάει από εξωτερικούς εξώστες ή υπαίθρια τμήματα (δώματα, βεράντες) υπό τον όρο ότι το μέγιστο μήκος το υπαίθριου τμήματος είναι το ½ της συνολικής επιτρεπόμενης απόστασης, προκειμένου για απροστάτευτη όδευση και δεν δημιουργεί αδιέξοδα. Τα παράθυρα των πυροπροστατευμένων οδεύσεων διαφυγής δεν πρέπει να είναι ανοιγόμενα (πλην εξαιρέσεων μετά από έγκριση της ελέγχουσας αρχής) το πλαίσιό τους πρέπει να είναι χαλύβδινο οι υαλοπίνακές τους ενισχυμένοι με συρμάτινο πλέγμα και ο δεικτης πυραντιστασης μεγαλύτερος η ίσος των 30 min. Σε κτίρια εκπαίδευσης υψηλότερα των 15 μέτρων πρέπει να προβλέπεται κλιμακοστάσιο (παράγραφος των Γεν. Διατάξεων) ή ανελκυστήρας (παράγραφος των Γεν. Διατάξεων) για την πρόσβαση των πυροσβεστών Χώροι με σταθερές θέσεις Στις αίθουσες διδασκαλίας του κτιρίου των Χημικών Μηχανικών υπάρχουν χώροι με σταθερές θέσεις (αίθουσες διδασκαλίας ισογείου) αυτοί εμπίπτουν στο άρθρο 10 των γενικών διατάξεων « Απαιτήσεις για χώρους με σταθερές θέσεις.» Σε χώρους συνάθροισης κοινού με σταθερές θέσεις ισχύουν τα εξής: i. Σειρές καθισμάτων που περικλείονται από δύο διαμήκεις διαδρόμους δεν πρέπει να περιλαμβάνουν περισσότερα από 16 καθίσματα. Όταν έχουν πρόσβαση μόνο προς ένα διαμήκη διάδρομο το όριο είναι 8 καθίσματα εφόσον η ελεύθερη οριζόντια απόσταση (l) μεταξύ των 35

36 καθισμάτων διαδοχικών σειρών μετρούμενη σε μη αναδιπλώμενα καθίσματα, είναι μεταξύ 0,30 μ. (ελάχιστη επιτρεπτή) και 0,35 μ. (Σχ. 8): Σχήμα 9. Ελεύθερη οριζόντια απόσταση μεταξύ των καθισμάτων διαδοχικών σειρών ii. Όταν η ελεύθερη οριζόντια απόσταση (l) μεταξύ των καθισμάτων είναι από 0,35 μ. και άνω, τότε επιτρέπονται μέχρι 12 και 24 καθίσματα σε κάθε σειρά με πρόσβαση προς ένα δύο διαμήκεις διαδρόμους αντίστοιχα. iii. Κατ εξαίρεση δεν υπάρχει περιορισμός στον αριθμό καθισμάτων κάθε σειράς αν ισχύουν οι παρακάτω προϋποθέσεις: α) Το μήκος όδευσης διαφυγής από κάθε κάθισμα μέχρι μία τουλάχιστον έξοδο κινδύνου δεν υπερβαίνει τα 15 μέτρα. β) Στο τέλος κάθε σειράς καθισμάτων υπάρχουν διαμήκεις διάδρομοι ή έξοδοι κινδύνου. Οι διαμήκεις αυτοί διάδρομοι πρέπει να οδηγούν σε κατεύθυνση αντίθετη από τον χώρο που βρίσκεται η σκηνή ή τμήμα του χώρου στο οποίο επικεντρώνεται το ενδιαφέρον των θεατών. γ) Η ελεύθερη οριζόντια απόσταση (l) μεταξύ των καθισμάτων είναι υποχρεωτικά 0,40 μ. έως 0,50 μ. Ειδικά σε χώρους με σταθερές θέσεις οι οποίες είναι διαμορφωμένες σε διαδοχικούς αναβαθμούς του δαπέδου με ελάχιστη υψομετρική διαφορά 0,35 μ. και χρησιμοποιούνται είτε απ' ευθείας για καθίσματα (κερκίδες αθλητικών χώρων, θεάτρων κ.λπ.) είτε για την τοποθέτηση άλλων καθισμάτων πάνω σ' αυτούς ισχύουν τα εξής: i. Το πλάτος του αναβαθμού πρέπει να είναι τουλάχιστον 0,85 μ. ii. Σε αναβαθμούς με σταθερά καθίσματα τοποθετημένα επάνω τους η ελεύθερη απόσταση (l) μεταξύ των καθισμάτων διαδοχικών σειρών μετρούμενη σε μη αναδιπλωμένα 36

37 καθίσματα, πρέπει να είναι τουλάχιστον 0,30 μ. 'Όταν το (l) είναι μεταξύ 0,30 και 0,35 μ. τότε σε κάθε σειρά επιτρέπονται μέχρι 8 καθίσματα από την κάθε πλευρά διαμήκους διαδρόμου. Όταν το (l) είναι από 0,35 μ. και άνω επιτρέπονται μέχρι 12 καθίσματα. (Το (l) μετράται σε μη αναδιπλωμένα καθίσματα βλπ σχ. ΣΤ1 ). iii. Όταν χρησιμοποιούνται απ' ευθείας οι αναβαθμοί χωρίς να στερεώνονται επάνω τους καθίσματα, τότε επιτρέπονται σε κάθε σειρά μέχρι 12 θέσεις από την κάθε πλευρά διαμήκους διαδρόμου. Γενικώς στους χώρους συνάθροισης κοινού με σταθερές θέσεις τα πλάτη των διαμήκων και εγκαρσίων διαδρόμων υπολογίζονται έτσι ώστε να εξυπηρετούν την παροχή του πληθυσμού κατά την διαφυγή. Το ελάχιστο πλάτος του διαδρόμου που εξυπηρετεί λιγότερες από 60 θέσεις ορίζεται σε 0,90 μ. Για περισσότερες από 60 θέσεις το ελάχιστο πλάτος καθορίζεται σε 1,00 μ. όταν οι θέσεις βρίσκονται στη μία πλευρά του διαδρόμου και σε 1,10 μ. όταν οι θέσεις βρίσκονται και από τις δύο πλευρές του διαδρόμου. Σε χώρους με διαδοχικούς αναβαθμούς το ελάχιστο πλάτος του διαδρόμου ορίζεται σε 1,10 μ. Διάδρομοι με κλίση μικρότερη του 1:8 διαμορφώνονται σε ράμπες ενώ με μεγαλύτερη κλίση διαμορφώνονται σε σκάλες. Σε διαμήκεις ή εγκάρσιους διαδρόμους απαγορεύεται το μήκος των αδιεξόδων να είναι μεγαλύτερο από 12 μ Φωτισμός ασφαλείας Ο φωτισμός ασφαλείας είναι απαραίτητος σε κτίρια με 5 ή περισσότερους ορόφους (παρ των Γενικών διατάξεων), καθώς και στις παρακάτω περιπτώσεις: α) Ξενοδοχείων με πληθυσμό περισσότερο από 20 άτομα β) Εκπαιδευτηρίων εφόσον λειτουργούν και μετά τη δύση του ηλίου γ) Γραφείων με πληθυσμό περισσότερο από 100 άτομα. Σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις απαιτείται οπωσδήποτε, πλην αποθηκών που χρησιμοποιούνται μόνο την ημέρα και έχουν επαρκή φυσικό φωτισμό. Ο τεχνητός φωτισμός των οδεύσεων διαφυγής πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον χρονικό διάστημα ίσο με το γινόμενο: Αριθμός ορόφων Χ 20 δευτερόλεπτα. Έξαλλου, σε κτίρια όπου 37

38 υπάρχουν τουλάχιστον δύο εναλλακτικές οδεύσεις με τις αντίστοιχες τελικές εξόδους επιβάλλεται σήμανση σύμφωνα με την παράγραφο 2.6 των Γεν. Διατάξεων. Ο φωτισμός πρέπει να πληροί τα εξής: α) Η επιτρεπόμενη διακοπή του φωτισμού δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 10 δευτερόλεπτα β) Θα πρέπει να τροφοδοτείται από σίγουρη εφεδρική πηγή ενέργειας και να εξασφαλίζεται η ελάχιστη τιμή των 10lux, μετρούμενη στη στάθμη του δαπέδου. γ) Το σύστημα φωτισμού ασφαλείας θα πρέπει να διατηρεί τον προβλεπόμενο φωτισμό για 90 λεπτά της ώρας τουλάχιστον, σε περίπτωση διακοπής του κανονικού φωτισμού Σήμανση οδεύσεων διαφυγής Η σήμανση οδεύσεων διαφυγής απαιτείται σε όλα τα είδη κτηρίων εκτός από τις κατοικίες, στις οποίες απαιτείται μόνο όταν έχουν τουλάχιστον δυο εναλλακτικές οδεύσεις διαφυγής. Κάθε σήμανση που απαιτείται, πρέπει να είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του Π. Διατάγματος 4222/ «περί συστήματος σηματοδοτήσεως ασφαλείας εις τους χώρους εργασίας», ενώ κάθε επιγραφή η σήμα που δείχνει μια έξοδο η πρόσβαση διαφυγής, πρέπει να είναι άμεσα ορατή. Επάνω από κάθε πόρτα εξόδου διαφυγής πρέπει να τοποθετείται το σήμα διάσωσης του άρθρου 4 του Π. διατάγματος 4222/ με ύψος προσαυξημένο, έτσι ώστε να υπάρχει χώρος για την λέξη «ΕΞΟΔΟΣ», κάτω από το σύμβολο. Στα σημεία εισόδου κυλιομένης σκάλας ή κυλιόμενου διαδρόμου, που δεν περιλαμβάνονται σε όδευση διαφυγής, πρέπει να τοποθετούνται σήματα διασωσμένου τα οποία θα προσδιορίζουν την κατεύθυνση προς την πλησιέστερη έξοδο. Κάθε πόρτα που σύμφωνα με τον κανονισμό πρέπει να παραμένει κλειστή σε κανονικές συνθήκες λειτουργιάς του κτιρίου, πρέπει να φέρει επιγραφή «Η ΠΟΡΤΑ ΝΑ ΜΕΝΕΙ ΚΛΕΙΣΤΗ» 2.3 Μελέτη Ενεργητικής Πυροπροστασίας Με τον όρο Ενεργητική πυροπροστασία εννοούμε τα µέσα πυροπροστασίας που πρέπει να εγκαθίστανται σε ένα κτίριο και τα οποία αποσκοπούν στην έγκαιρη εξακρίβωση µιας πυρκαγιάς ή στην άµεση αντιµετώπισή της πριν αυτή καταστεί ανεξέλεγκτη. Τα µέτρα ή µέσα Ενεργητικής πυροπροστασίας μπορούν να καταταγούν 38

39 α) ανάλογα µε τον τρόπο εγκατάστασης σε: Μόνιµα συστήµατα Φορητά µέσα β) ανάλογα µε τον το χρόνο έναρξης λειτουργίας των συστημάτων σε: Προληπτικά µέσα Κατασταλτικά µέσα Μόνιµα κατασταλτικά συστήµατα πυροπροστασίας είναι: Τα συνηθέστερα σε χρήση πυροσβεστικά µέσα που χρησιμοποιούν αυτά τα συστήµατα Το νερό Οι αφροί Οι σκόνες Το διοξείδιο του άνθρακα Όλα αυτά τα παραπάνω µέσα αποθηκεύονται στις αναγκαίες ποσότητες, σε κατάλληλες σταθερές συσκευές, οι οποίες προστατεύουν ένα συγκεκριμένο χώρο ή αντικείμενο. Η εκτόξευση του κατασβεστικού υλικού µπορεί να γίνεται στην δεδηγμένη στιγµή µε χειροκίνητο τρόπο ή µε ηµιαυτόµατο (ένας απλός χειρισµός όπως η πίεση ενός µπουτόν ή έλξη ενός µοχλού) ή ακόµη αυτόµατος µε εντολή που θα δοθεί από ένα κέντρο ελέγχου (ανίχνευση). Τρία είναι τα βασικά σηµεία στα οποία είναι απαραίτητο να δοθεί µεγάλη προσοχή ώστε να επιτευχθεί σωστός σχεδιασµός ενός τέτοιου συστήµατος. Σωστή επιλογή του µέσου που χρειάζεται η κάθε περίπτωση Σωστός υπολογισµός της απαιτούµενης ποσότητας Σωστή και απρόσκοπτη διανοµή την ώρα της εκτόξευσης και σε προϋπολογισµένους ρυθµούς εκκένωσης που θα επιβάλλουν οι πιθανές συνθήκες της αναπτυσσόµενης φωτιάς 39

40 Για όλα αυτά τα συστήµατα (εκτός ίσως από το νερό) υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι σχεδιασµού. Η µέθοδος µε ολοκληρωτικό «κατακλυσµό» του χώρου που προστατεύεται. Η µέθοδος µε τοπικό «καταιονισµό» Ι. Μόνιµα συστήµατα µε νερό Είναι βασικά δύο τύπων: Πυροσβεστικές φωλιές µε µάνικες και αυλούς εκτόξευσης για επέµβαση µε το χέρι Συστήµατα καταιονισµού (SPRINKLER) αυτόµατα ή ανοιχτά 1. Μόνιµο Υδροδοτικό Πυροσβεστικό ίκτυο (Μ.Υ.Π..) Τα χαρακτηριστικά που επιβάλλονται από την Πυροσβεστική Υπηρεσία στα Μ.Υ.Π.. ανάλογα µε την χρήση τους, προδιαγράφονται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β, 3/80 Πυρ/κη ιάταξη όπως τροποποιήθηκε µε την 3γ/1995 (ΦΕΚ 717/Β/ ) Πυρ/κη ιάταξη, αλλά και στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. 2451/86. Το μόνιμο πυροσβεστικό υδροδοτικό δίκτυο ή σύστημα με πυροσβεστικές λήψεις είναι διάταξη σωληνώσεων, βαλβίδων λήψεων για πυροσβεστικούς σωλήνες και λοιπού σχετικού εξοπλισμού, η οποία αποτελεί μόνιμη εγκατάσταση του κτιρίου ή της κατασκευής. Οι λήψεις είναι έτσι τοποθετημένες, ώστε να παρέχουν νερό για συμπαγή ή διασκορπισμένη εκτόξευση του, μέσω πυροσβεστικών σωλήνων και αυλών, με σκοπό την κατάσβεση της πυρκαγιάς. Στις συνήθεις περιπτώσεις, το υδροδοτικό δίκτυο καταλήγει στις πυροσβεστικές φωλιές οι οποίες είναι ειδικά ερμάρια ερυθρού χρώματος στα οποία περιέχονται η βάνα και ο διπλωτήρας με τον εύκαμπτο πυροσβεστικό σωλήνα με τον αυλό. Κατάταξη Μόνιµων Υδροδοτικών υκτίων. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Ι: Για χρήση από την Π.Υ. και από ειδικώς εκπαιδευµένα άτοµα. Πυροσβεστικοί σωλήνες 65 mm (2 ½ ). Ελάχιστες απαιτήσεις σε νερό: Για µία στήλη παροχή 1900 lt/min για χρονική 40

41 περίοδο τουλάχιστον 30 min. Όπου υπάρχουν περισσότερες στήλες, παροχή 1200 lt/min στην πρώτη στήλη και 750 lt/min σε κάθε πρόσθετη στήλη για χρονική περίοδο 30 min. Η συνολική παροχή δεν πρέπει να ξεπερνά τα 7200 lt/min. Η πηγή υδροδότησης πρέπει να είναι ικανή να διατηρεί στο υδραυλικά πιο αποµακρυσµένο σηµείο λήψης κάθε στήλης πίεση 4,4 bar µε παροχή 1200 lt/min στην πρώτη στήλη και 750 lt/min σε κάθε µία από τις υπόλοιπες στήλες. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΙΙ: Για χρήση από τους ενοίκους µέχρι την άφιξη της Π.Υ. Πυροσβεστικοί σωλήνες mm (1 1 ¾ ). Ελάχιστες απαιτήσεις σε νερό: Για µία στήλη παροχή 380 lt/min για χρονική περίοδο τουλάχιστον 30 min. Η πηγή υδροδότησης πρέπει να είναι ικανή να διατηρεί στο υδραυλικά πιο αποµακρυσµένο σηµείο λήψης κάθε στήλης πίεση 4,4 bar µε παροχή 380 lt/min. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΙΙΙ: Για χρήση από την Π.Υ. και ειδικά εκπαιδευµένα άτοµα αλλά και από τους ενοίκους. Τα συστήµατα αυτά πρέπει να ανταποκρίνονται συγχρόνως στις απαιτήσεις των κατηγοριών 1 και 2. Η επιλογή της κατηγορίας του μόνιμου υδροδοτικού δικτύου για κάθε συγκεκριμένη περίπτωση πρέπει να γίνεται μετά από έγκριση της πυροσβεστικής αρχής ανάλογα με το μέγεθος των προς προστασία χώρων και του κινδύνου εκρήξεως πυρκαγιάς σ' αυτούς. Το μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο περιλαμβάνει: α) Αποθήκη ή πηγή νερού β) Πυροσβεστικές αντλίες, εάν απαιτούνται. γ) Πίνακα αυτοματισμών για τις αντλίες. δ) Ρυθμιστή (μειωτή) πιέσεως όπου απαιτείται. ε) Σωληνώσεις καταλλήλου διαμέτρου, για την παροχή της απαιτουμένης ποσότητας νερού και πιέσεως στις συνδέσεις των πυροσβεστικών φωλιών. στ) Πυροσβεστικές φωλιές. Κάθε πυροσβεστική φωλιά θα αποτελείται: α) Από τη βάνα, ορθογωνικής κατασκευής. β) Από τον κορμό με τον ημισύνδεσμο. γ) Από το διπλωτήρα ή τυλικτήρα για να δέχεται τυλιγμένο ή διπλωμένο τον εύκαμπτο 41