Τον θόρυβο μπορούμε να τον μετρήσουμε με βάση την ένταση, την συχνότητα και τη διάρκεια έκθεσης.

Transcript

1 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ 7 ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΚΛΙΜΑ Η κύρια περιβαλλοντική παράμετρος που συνιστά το ακουστικό κλίμα είναι η στάθμη του θορύβου. ΉΧΟΣ - ΟΡΙΣΜΟΣ Ήχος καλείται οτιδήποτε ερεθίζει την ακοή και προκαλείται από τις μεταβολές της ατμοσφαιρικής πίεσης π.χ στον αέρα, το νερό ή οποιοδήποτε άλλο ελαστικό μέσο. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΗΧΟΥ Τα ηχητικά κύματα ανιχνεύονται με δέκτες τους οποίους θέτουν σε ταλάντωση. Παράδειγμα τέτοιου δέκτη είναι η μεμβράνη που έχουν τα μικρόφωνα ή το τύμπανο του αυτιού μας. Ο άνθρωπος ανιχνεύει τους ήχους με τα τύμπανα των αυτιών του και τους αντιλαμβάνεται με τον εγκέφαλο. Τα χαρακτηριστικά που συνδέονται με τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον ήχο ονομάζονται υποκειμενικά χαρακτηριστικά. Υποκειμενικά o Χροιά -> η διαφορετικότητα των ήχων που εκπέμπονται με ίδια ένταση και σε ίδια συχνότητα. o Ακουστότητα -> η υποκειμενική ικανότητα του κάθε δέκτη να αντιλαμβάνεται ήχους ίδιας έντασης, συχνότητας και χροιάς στο ίδιο περιβάλλον. o Ύψος --> ονομάζεται το υποκειμενικό χαρακτηριστικό σύμφωνα με το οποίο διακρίνουμε έναν οξύ ή ψηλό ήχο από ένα βαρύ ή χαμηλό ήχο. Το ύψος καθορίζεται από τη συχνότητα του ηχητικού κύματος. Όσο μεγαλύτερη είναι η συχνότητα τόσο ψηλότερος είναι ο ήχος. Αντικειμενικά o Ένταση -> ισχύς των ηχητικών κυμάτων σε μία επιφάνεια. o Συχνότητα -> αριθμός μεταβολών της μεταφορικής πίεσης (Hz). ΕΙΔΗ ΗΧΩΝ Σύνθετοι ήχοι -> προκαλούν περιοδικές μεταβολές. Απλοί ήχοι -> προκαλούν ημιτονοειδή μεταβολές. Θόρυβος -> μεταβολές χωρίς συγκεκριμένη περιοδικότητα αλλά ατάκτως. Κρότος -> στιγμιαία μεταβολή και αυτόματη επαναφορά στην αρχική κατάσταση ΜΕΤΡΗΣΗ ΘΟΡΥΒΟΥ Τον θόρυβο μπορούμε να τον μετρήσουμε με βάση την ένταση, την συχνότητα και τη διάρκεια έκθεσης. 1 P a g e

2 Ένταση Η ένταση έχει μονάδα μέτρησης το ντεσιμπέλ (db). Η κλίμακα των ντεσιμπέλ κυμαίνεται από το μείον άπειρο ( -έως το συν άπειρο( +αλλά το ανθρώπινο αυτί μπορεί να ακούσει από τα 0 db (φυσιολογική έναρξη ανθρώπινης ακοής) έως τα 130 db (όριο που δημιουργεί πόνο στο αυτί). Λόγω της λογαριθμικής φύσης του ντεσιμπέλ αύξηση 20 ντεσιμπέλ σημαίνει 100 φορές μεγαλύτερη ένταση του ήχου. Συχνότητα Η μονάδα μέτρησης της συχνότητας είναι το Ηertz (Hz). Η συχνότητα αναφέρεται στον αριθμό των ταλαντώσεων των ηχητικών κυμάτων ανά δευτερόλεπτο στον αέρα. Συνήθως η ακουστική συχνότητα είναι από 20 έως Hertz για ένα υγιές άτομο. Το ανθρώπινο αυτί όμως έχει διαφορετική ευαισθησία του ήχου σε διαφορετικές συχνότητες. Συνήθως είναι πιο ευαίσθητο σε συχνότητα 2000 Hz Hz. Οι ήχοι των υψηλών συχνοτήτων είναι οι περισσότερο επικίνδυνοι για την πρόκληση βαρηκοΐας σε σχέση πάντα με την ένταση και την διάρκεια της έκθεσης. ΜΕΡΙΚΟΙ ΚΟΙΝΟΙ ΗΧΟΙ ΗΧΗΤΙΚΗ ΣΤΑΘΜΗ ΣΕ ΝΤΕΣΙΜΠΕΛ ΙΣΧΥΣ ΤΟΥ ΗΧΟΥ Ο πιο ασθενής ήχος που μπορεί να ακουστεί 0 1 Θρόισμα φύλλων Ήσυχο σπίτι Θορυβώδες κατάστημα Κινητήρας αυτοκινήτου μεγάλης ισχύος Κεραυνός κοντά δις Επώδυνος ήχος τρις ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑΚΑ ΕΚΘΕΜΑΤΑ Ορισμένες συχνότητες ακουστικής πηγής, μπορούν να θέσουν σε συντονισμό και επομένως σε ταλαντώσεις ένα μουσειακό αντικείμενο. Οι ταλαντώσεις που προκαλούνται αποτελούν μια μορφή ενέργειας που απορροφάται από το ίδιο το αντικείμενο. Η απορρόφηση αυτής της ενέργειας εάν είναι μεγάλη μπορεί να προξενήσει μερική ή και ολική καταστροφή του. Οι δονήσεις που μπορούν να προκληθούν από θόρυβο, μπορούν να προκαλέσουν ρωγμές, μετατοπίσεις ή και θραύσεις αντικειμένων όπως είναι π.χ τα γυάλινα αντικείμενα και οι εύθραυστες τοιχογραφίες. 2 P a g e

3 Αντικείμενα που πιθανότατα πέσουν και σπάσουν μπορούν να προκαλέσουν ζημιές και σε άλλα μουσειακά αντικείμενα που βρίσκονται στον ίδιο χώρο. ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΠΗΓΕΣ ΘΟΡΥΒΟΥ Οι πιο σημαντικές πηγές θορύβου, που ευθύνονται για την υποβάθμιση του ακουστικού περιβάλλοντος, είναι οι ακόλουθες : 1. Η κυκλοφορία των μέσων μεταφοράς κάθε είδους 2. Οι βιομηχανικές και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις 3. Οι εγκαταστάσεις αναψυχής και διασκέδασης 4. Οι οικιακές συσκευές Οι περιοχές με ιδιαίτερο πρόβλημα υποβάθμισης του ακουστικού περιβάλλοντος, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Υπουργείου Περιβάλλοντος, είναι σχεδόν όλες οι αστικές περιοχές της χώρας. Βεβαίως το πρόβλημα είναι σαφώς εντονότερο στα μεγάλα αστικά κέντρα όπως στην Αθήνα, (που συγκεντρώνει το 40% του πληθυσμού, το 50% της βιομηχανικής και βιοτεχνικής δραστηριότητας, το 55 % των οχημάτων και το 70 % των Υπηρεσιών ), στη Θεσσαλονίκη κλπ. Εκτός από τις μεγάλες αστικές περιοχές, εντονότατο πρόβλημα θορύβου αντιμετωπίζουν και σχεδόν όλες οι τουριστικές περιοχές της χώρας. Οι κυριότερες ακουστικές πηγές που μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα μέσα στα μουσεία είναι η κυκλοφορία των αυτοκινήτων στους γειτονικούς δρόμους, τα αεροπλάνα εφόσον το μουσείο βρίσκεται κοντά σε αεροδρόμιο, κάποιο κτιριολογικό έργο που γίνεται μέσα στο μουσείο ή σε διπλανό χώρο. ΜΕΓΙΣΤΕΣ ΤΙΜΕΣ ΘΟΡΥΒΟΥ - ΟΡΙΑ ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΓΙΣΤΩΝ ΕΠΙΤΡΕΠΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΧΟΡΥΠΑΝΣΗ ΣΕ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας 2008) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Εξωτερικοί χώροι ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Σοβαρή ενόχληση ημέρα και νύχτα ΕΝΤΑΣΗ ΘΟΡΥΒΟΥ (db) ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ (ΣΕ ΩΡΕΣ) ΜΕΓΙΣΤΗ ΤΙΜΗ- ΣΤΙΓΜΙΑΙΑ ΤΙΜΗ (db) Εξωτερικοί χώροι Κατοικίες Εσωτερικοί χώροι Μικρή ενόχληση ημέρα και νύχτα Κατανόηση ομιλίας, μικρή ενόχληση ημέρα και νύχτα P a g e

4 Δωμάτια ύπνου Διαταραχή ύπνου νύχτα Σχολικές αίθουσες Ενόχληση στην κατανόηση ομιλίας 35 Διάρκεια μαθήματος Δωμάτια ύπνου για προσχολική ηλικία Διαταραχή ύπνου 30 Διάρκεια ύπνου 45 Σχολικές αυλές Ενόχληση 55 Διάρκεια ημέρας Νοσοκομεία θάλαμοι Βιομηχανία, εμπορικές επιχειρήσεις, μαγαζιά, συγκοινωνίες Τελετές, φεστιβάλ, συναυλίες κλπ Συγκεντρώσεις σε κλειστό χώρο Μουσική και άλλοι ήχοι από ηχεία και ακουστικά Σειρήνες από παιχνίδια, πυροσβεστική κλπ Διαταραχή ύπνου Επίδραση στην ακοή ΖΩΝΕΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΗΧΟΥ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ >=81 ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΛΥ ΘΟΡΥΒΩΔΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΘΟΡΥΒΩΔΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΧΕΔΟΝ ΑΝΕΚΤΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 69 4 P a g e

5 <=68 ΑΝΕΤΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΘΟΡΥΒΟΥ - ΠΡΟΛΗΨΗ Στα πλαίσια της αναβάθμισης του ακουστικού περιβάλλοντος οι ενέργειες που πρέπει να πραγματοποιούνται πρέπει να ακολουθούν το κλασσικό μοντέλο τεχνικής πρόληψης: έλεγχος στην πηγή έλεγχος κατά τη διάδοση έλεγχος στον αποδέκτη. Έλεγχος στην πηγή του θορύβου Μέτρα για την βελτίωση του σχεδιασμού των μηχανών και των κατασκευαστικών τους χαρακτηριστικών για τη μείωση του εκπεμπόμενου θορύβου. Μέτρα για βελτίωση του σχεδιασμού συνολικά της παραγωγικής διαδικασίας σε κάθε συγκεκριμένο χώρο, ώστε να εξασφαλίζεται η ελαχιστοποίηση της ηχορύπανσης. Έλεγχος στη διάδοση του θορύβου Την κατασκευή καμπίνων χειρισμού- όταν είναι τεχνικά δυνατό - ηχομονωμένων, για την προστασία του εργαζομένου χειριστή. Μέτρα που εξασφαλίζουν - όπου είναι τεχνικά δυνατό - πλήρη ηχομόνωση της πηγής του θορύβου. Μέτρα που στοχεύουν στην αύξηση της απόστασης ανάμεσα στη πηγή του θορύβου και τον εργαζόμενο δέκτη. Μέτρα εφαρμογής κατάλληλων ηχοαπορροφητικών υλικών στα τοιχώματα, τις οροφές και τα δάπεδα των χώρων, με αυξημένο θόρυβο. Στον δέκτη του θορύβου Δηλαδή τον εργαζόμενο, που είναι εκτεθειμένος στο θόρυβο: Χορήγηση ατομικών μέσων προστασίας όπως ωτοασπίδες (έσχατο μέτρο). Την κυκλική εναλλαγή των εργαζομένων στις θέσεις εργασίας που είναι περισσότερο επιβαρημένες από τον θόρυβο. Τη θέσπιση διακοπών - διαλειμμάτων ανάπαυσης - σε ήσυχους χώρους κατά την εργασία. ΕΠΙΘΥΜΗΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΘΟΡΥΒΟΥ ΣΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ Σε γενικές γραμμές μέσα στο μουσειακό χώρο το επιθυμητό επίπεδο στάθμης θορύβου είναι από 35-45dB (ντεσιμπέλ). Για τη δημιουργία κατάλληλου ακουστικού κλίματος, θα πρέπει να αποφεύγεται η κατασκευή των μουσειακών χώρων σε περιοχές με υψηλές τιμές ηχορύπανσης. Επειδή όμως τα περισσότερα μουσεία στεγάζονται σε παλαιά ιστορικά κτήρια, τα μέτρα αντιμετώπισης του θορύβου περιορίζονται αναγκαστικά στην αναχαίτιση της διαδρομής του ήχου, όπως με τη χρήση εμποδίων περιμετρικά του μουσείου, με τη φύτευση δενδροστοιχιών κατά μήκος των περιμετρικών οδικών αρτηριών ή με την τοποθέτηση καλυμμάτων γύρω από την ηχητική πηγή κ.ά. Ακόμη ενδείκνυται και η κατασκευή των μουσειακών 5 P a g e

6 κτηρίων από κατάλληλα υλικά (ηχομόνωση) και τα διπλά τζάμια στα παράθυρα, που μπορούν να μειώσουν αρκετά την ηχορύπανση εντός των εκθεσιακών και αποθηκευτικών χώρων. Ήχος και δονήσεις - Παράδειγμα υπόγειου μουσείου Αρχαίας Αγοράς Θεσσαλονίκης Για τη μέτρηση του ηχητικού περιβάλλοντος στο χώρο του μουσείου χρησιμοποιήθηκε ψηφιακός μετρητής ήχου. Οι μετρήσεις έγιναν κατά τη διάρκεια του ωραρίου εργασίας, αλλά και κατά τις απογευματινές ώρες όταν το μουσείο ήτανε κλειστό. Οι μετρήσεις έγιναν χωρίς παρουσία επισκεπτών και σε όλους τους χώρους του μουσείου. Καταγράφηκαν δύο ομάδες ηχητικής έντασης: μία στο εύρος των 40 db και μία στο εύρος των 55 db. Η πρώτη ομάδα μετρήσεων λήφθηκε όταν το κεντρικό σύστημα θέρμανσης - ψύξης ήταν ανενεργό και η δεύτερη όταν αυτό ήταν σε λειτουργία. Αυτό σημαίνει ότι κατά τη λειτουργία του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού ο ήχος πενταπλασιάζεται (διαφορά 15 db). Η αύξηση αυτή δεν ξεπερνά το επιτρεπτό ημερήσιο όριο θορύβου (DNL Day Night sound Level) του προτύπου ISO :2003 για κατοικημένες περιοχές και για εργασιακούς χώρους (Schomera, 2005). Δηλαδή κατά τις ώρες που το μουσείο είναι επισκέψιμο, τα επίπεδα θορύβου είναι μηδαμινά, όταν δεν λειτουργεί η θέρμανση/ψύξη και φυσιολογικά όταν αυτή λειτουργεί. Φαίνεται λοιπόν πως ο υπόγειος χώρος παρέχει μεγάλη προστασία στους επισκέπτες από τους εξωτερικούς θορύβους, αφού το μουσείο βρίσκεται στο κέντρο τη Θεσσαλονίκης, σε μία περιοχή με πολύ αυξημένη ηχορύπανση και με μέσο όρο θορύβου τα 75dB (Καρύδα και Νικολάου, 2011) (Σχ.11). Το φαινόμενο των κτιριακών δονήσεων στο μουσείο δε μετρήθηκε. Οι πιθανές πηγές δονήσεων στην περιοχή είναι η σεισμική δραστηριότητα, η κίνηση των τροχοφόρων οχημάτων και η λειτουργία των μηχανολογικών συστημάτων θέρμανσης/ψύξης. Το έδαφος έχει την ιδιότητα να μειώνει το πλάτος από τα κύματα των δονήσεων και να μην επιτρέπει τις ταλαντώσεις στα υπόγεια κτίρια, αποτρέποντας τη δράση των επιφανειακών σεισμικών κυμάτων Love και Rayleigh που είναι και τα πλέον καταστροφικά, ενώ αν η πηγή της δόνησης είναι πάνω ή κοντά στην επιφάνεια του εδάφους, η ένταση της δόνησης αποσβήνεται ταχύτατα σε αναλογία με το βάθος και την απόσταση από την πηγή (Northwood 1973). Έτσι η πιθανή φθορά που μπορεί να προκληθεί στα εκθέματα του μουσείου από τις δονήσεις με τη μορφή ρήξης υλικού λόγω φυσικής καταπόνησης και συντονισμού είναι μικρότερη σε σχέση με ένα υπέργειο κτίριο. Τέλος οι δονήσεις που προκαλούνται κατά τη λειτουργία του συστήματος θέρμανσης και ψύξης, αν και δε μετρήθηκαν δε θεωρούνται επιζήμιες λόγω της περιορισμένης χρήσης του. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΣΥΧΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Το πρόγραμμα "Ήσυχα Προϊόντα" αφορά στην καθιέρωση " Κάρτας Θορύβου " στις οικιακές κυρίως συσκευές και συνεπώς επιτρέπει στους καταναλωτές να προστατευτούν από τον θόρυβο από οικιακές συσκευές, κλιματιστικά κλπ. Η σχετική Απόφαση ορίζει ότι όλες οι συσκευές κλιματισμού που εισάγονται ή παράγονται στην χώρα υποχρεούνται να συνοδεύονται από την Κάρτα Θορύβου. 6 P a g e

7 Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η δυνατότητα καλύτερης πληροφόρησης του καταναλωτή, για την αγορά και τοποθέτηση των κλιματιστικών συσκευών η αποφυγή παραπλανητικής διαφήμισης και η ανάπτυξη αντιθορυβικής νοοτροπίας Βιβλιογραφία Καρολίδης Δ. (2011). Ζητήματα προληπτικής συντήρησης στα υπόγεια μουσεία. Η περίπτωση του μουσείου της Αρχαίας Αγοράς Θεσσαλονίκης, Πρακτικά Ετήσιας Ημερίδας 2011 της Πανελλήνιας Ένωσης Συντηρητών Αρχαιοτήτων, Αθήνα. Κοτσιφάκος Ι.Π. (2013).Προληπτική συντήρηση για την έκθεση αποθήκευση εγχόρδων κλασικών μουσικών οργάνων: βιολιών. Μουσείο - Περιοδική έκδοση του κέντρου μουσειακών ερευνών του Πανεπιστημίου Αθηνών. 7 P a g e