Γρηγόρης Γουρδοµιχάλης, πρόεδρος Περιβαλλοντικού Συνδέσµου ήµων Αθήνας Πειραιά. Ιανουάριος 2008 Σελίδα 1 από 6. Εισήγηση

Transcript

1 Ιανουάριος 2008 Σελίδα 1 από 6 Εισήγηση «Η ηχορύπανση στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά. Μέθοδοι και προτάσεις αντιµετώπισής της» Σήµερα η ηχορύπανση αποτελεί έναν από τους σηµαντικότερους παράγοντες περιβαλλοντικής υποβάθµισης των αστικών κυρίως περιοχών. Ωστόσο δεν χρήζει ανάλογης επιστηµονικής ενασχόλησης και αντιµετώπισης µε τους άλλους περιβαλλοντικούς ρύπους. Μερικοί πιθανοί λόγοι που συµβαίνει αυτό είναι: παροδικότητα και υποκειµενικότητα του φαινοµένου (τα επίπεδα όχλησης διαφέρουν από άτοµο σε άτοµο) έλλειψη στοιχείων επιδηµιολογικών µελετών που να συσχετίζουν την ηχορύπανση µε την ανθρώπινη θνησιµότητα αλλά και γενικότερα µε την πρόκληση ανίατων ασθενειών πολυπλοκότητα στις τεχνικές αντιµετώπισης εξάρτηση του φαινοµένου από ατοµικές συµπεριφορές και κοινωνικές συνθήκες Τα νοµοθετηµένα «όρια έκθεσης» δεν είναι δυνατόν να είναι µονοσήµαντα αλλά εξαρτώνται από τις δραστηριότητες που επιτελούνται σε κάθε περιοχή. Έτσι π.χ ο καθορισµός δεικτών και ανώτατων ορίων θορύβου που προέρχεται από την κυκλοφορία σε οδικά και συγκοινωνιακά έργα είναι διαφορετικός από αυτόν που δηµιουργείται από µηχανήµατα και συσκευές εργοταξίου και διαφορετικός στις περιοχές προστασίας ή κτιρίων ειδικών χρήσεων πολύ ευαίσθητων στο θόρυβο. Ως πολύ ευαίσθητες στο θόρυβο χρήσεις νοούνται τα κτίρια που έχουν σχέση µε εκπαίδευση (σχολεία κλπ), περίθαλψη (νοσοκοµειακή και έξω-νοσοκοµειακή, άσυλα ανιάτων, ιδρύµατα τυφλών κλπ),θρησκευτική λατρεία και κοιµητήρια εν γένει αλλά και ειδικές πολιτιστικές δραστηριότητες (ωδεία, ανοικτά θέατρα κλπ). Ο Περιβαλλοντικός Σύνδεσµος ήµων Αθήνας Πειραιά (ΠΕΣΥ ΑΠ) ανέθεσε τον Σεπτέµβρη του 2003 στην εταιρεία «ΕΠΤΑ ΕΠΕ», έργο µε τίτλο: «Ανάπτυξη Σχεδίου ράσης Αντιµετώπισης Περιβαλλοντικού Θορύβου στις περιοχές Περάµατος, Κερατσινίου, Νίκαιας,

2 Ιανουάριος 2008 Σελίδα 2 από 6 Κορυδαλλού και ραπετσώνας», που κοστολογήθηκε µε Το προαναφερόµενο έργο περιλαµβάνει συνοπτικά: α) καταγραφή της υφιστάµενης κατάστασης από άποψης θορύβου, β) την αξιολόγηση των αποτελεσµάτων των επιπέδων θορύβου και γ) προτάσεις για µέτρα και έργα ηχοπροστασίας. Μετά από σχετική συνεννόηση µε τις αρµόδιες Υπηρεσίες των 5 ήµων της περιοχής µελέτης, ανταλλαγή απόψεων και επισκέψεις αυτοψίες από κοινού µε τις Υπηρεσίες, επελέγησαν οι θέσεις των 75 σηµείων στα οποία πραγµατοποιήθηκαν οι 24ωρες µετρήσεις θορύβου. Η µέθοδος και ο τρόπος διεξαγωγής των µετρήσεων θορύβου ακολούθησαν πιστά τα διαλαµβανόµενα στην Οδηγία 2002/49. Συγκεκριµένα οι µετρήσεις πραγµατοποιήθηκαν µόνο από ευτέρα ως Παρασκευή και µόνον όταν ο καιρός ήταν καλός. Τα όργανα εκτελούσαν αυτοµάτως µια µέτρηση της ηχητικής στάθµης σε db(a), κάθε ½ του δευτερολέπτου. Συνεπώς, σε κάθε σηµείο µέτρησης, εκτελέστηκαν 24 ώρες x 60 λεπτά x 60 δευτερόλεπτα x 2 µετρήσεις/ δευτερόλεπτο = µετρήσεις. Με τη βοήθεια του στατιστικού αναλυτή και τους αυτόµατους αλγορίθµους του οργάνου, υπολογίστηκαν, από τις παραπάνω µετρήσεις, οι ωριαίες τιµές L 10 και L eq σε db(a). Μετά την ολοκλήρωση των µετρήσεων στα 75 επιλεγµένα σηµεία θεσπίστηκαν κατευθυντήριες τιµές των ορίων θορύβου που χρησιµοποιήθηκαν για την αξιολόγηση των επιπέδων θορύβου που προέκυψαν. Οι κατευθυντήριες τιµές είναι οι ακόλουθες: L eq = db(a), στους ανοιχτούς χώρους, κατά τη διάρκεια της ηµέρας L eq = db(a), στους ανοιχτούς χώρους, κατά τη διάρκεια της νύχτας L eq = db(a), µέσα στις σχολικές αίθουσες Συγκεκριµένα και µε βάση τα αποτελέσµατα των µετρήσεων προκύπτει ότι το Πέραµα είναι γενικά µια ήσυχη περιοχή, µε εξαίρεση το µέτωπο της πόλης στους 2 οδικούς άξονες (Λεωφόρος ηµοκρατίας και Λεωφόρος Ειρήνης), κατά µήκος των οποίων είναι γραµµικά αναπτυγµένη. Το σηµείο στην διασταύρωση Λεωφόρο ηµοκρατίας µε Ν. Ικονίου είναι το πιο θορυβώδες (L 10 = 79,6 db(a)) µιας και αποκλίνει από το θεσµοθετηµένο όριο κατά 10,6 db(a)

3 Ιανουάριος 2008 Σελίδα 3 από 6 και από τις κατευθυντήριες τιµές για µεν την ηµέρα κατά 19,6 db(a) και για τη νύχτα δε κατά 25,5 db(a). Ο Μέσος Όρος (Μ.Ο.) της ηχητικής πίεσης για το Πέραµα ανέρχεται στα L 10 = 71,2 db(a), ξεπερνώντας οριακά (κατά 2,2 db(a)) το επιτρεπτό όριο. Αξίζει να αναφερθεί το γεγονός ότι οι τιµές που αποτυπώθηκαν στα σχολικά κτίρια, υπερβαίνουν όλες τις κατευθυντήριες τιµές, ωστόσο όχι σε τέτοιον βαθµό ώστε να παρακάµπτεται η ηχοµονωτική ικανότητα του κελύφους των κτιρίων, που στεγάζουν τα σχολεία. Η εν λόγω µελέτη µέτρησης περιβαλλοντικού θορύβου καταδεικνύει ότι στο Κερατσίνι υπάρχει σοβαρό πρόβληµα ηχορύπανσης. Αυτό οφείλεται, καταρχήν, στο γεγονός ότι εντοπίζονται 11 οδικοί άξονες µε µεγάλη κυκλοφορία οχηµάτων. Παράλληλα, εκτός των µεγάλων οδικών αξόνων παρουσιάζονται σχετικά αυξηµένες στάθµες θορύβου, που οφείλονται στην πυκνή δόµηση της ευρύτερης περιοχής του Κερατσινίου και κατ επέκταση στη µεγάλη κυκλοφορία οχηµάτων. Το σηµείο µέτρησης στην Λεωφόρο ηµοκρατίας είναι και πάλι το πιο θορυβώδες (L 10 = 81,8 db(a)), καθώς διαφέρει από το θεσµοθετηµένο όριο κατά 12,8 db(a) και από τις κατευθυντήριες τιµές κατά 22,3 db(a) και 25,5 για ηµέρα και νύχτα αντίστοιχα. Η Νίκαια είναι πολύ θορυβώδης περιοχή και ίσως η πιο θορυβώδης από όλες τις περιοχές της µελέτης. Το γεγονός αυτό οφείλεται, κυρίως στο ότι διαθέτει τουλάχιστον 29 οδικούς άξονες µε µεγάλη κυκλοφορία, αλλά και εκτός των µεγάλων οδικών αξόνων παρουσιάζονται σχετικά αυξηµένες στάθµες θορύβου, που οφείλονται στην πυκνή δόµηση και στη στενότητα των δρόµων. Από τα σηµεία που µετρήθηκαν το πιο θορυβώδες είναι το σηµείο µέτρησης στην Λεωφόρο Γρηγορίου Λαµπράκη εµπρός από το γήπεδο του Ιωνικού (L 10 = 80,4 db(a)) µε απόκλιση 11,4 db(a) από το θεσµοθετηµένο όριο και διαφορά 20,4 db(a) και 25,7 db(a) για ηµέρα και νύχτα αντίστοιχα. Ο Κορυδαλλός είναι επίσης θορυβώδης περιοχή κατά τα φαινόµενα. Αυτό οφείλεται, καταρχήν, στο γεγονός ότι εντοπίζονται 9 οδικοί άξονες µε µεγάλη κυκλοφορία οχηµάτων, αλλά και αρκετούς άλλους µε ηµερήσιο φόρτο κοντά στα 8000 οχήµατα την ηµέρα. Τα πιο θορυβώδη σηµεία εντοπίζονται στον «Ποταµό» µε τιµές L 10 = 80,9 db(a) και L 10 = 81,1 db(a), ξεπερνώντας το θεσµοθετηµένο όριο κατά 11,9 db(a) και 12,1 db(a) αντίστοιχα και αυτά των κατευθυντήριων τιµών κατά 20,9 db(a) και 21,1 db(a) την ηµέρα και κατά 24,2 db(a) και 24,4 db(a) τη νύχτα.

4 Ιανουάριος 2008 Σελίδα 4 από 6 Από την άλλη η ραπετσώνα είναι σχετικά ήσυχη περιοχή. ιαπερνάται από 4 κύριους οδικούς άξονες, που, όµως έχουν σαφώς λιγότερη κυκλοφορία από τις οδικές αρτηρίες των άλλων περιοχών και περιβάλλεται, σε ένα µέρος από την Αναπαύσεως, δρόµο µε σηµαντική κυκλοφορία, που ανήκει στο Κερατσίνι. Ειδικότερα, το νότιο µέρος της πόλης (από την Εθν. Αντιστάσεως και κάτω) είναι πολύ ήσυχο, ενώ το βόρειο, λόγω εµπορικών δραστηριοτήτων κλπ, είναι πιο θορυβώδες. Από τα σηµεία που µετρήθηκαν, το σηµείο στην διασταύρωση των οδών Αθανασίου ιάκου και Οδυσσέα Ανδρούτσου είναι το πιο ήσυχο L 10 = 57,0 db(a), ενώ το πιο θορυβώδες είναι αυτό στη διασταύρωση των οδών Βενιζέλου και Σωκράτους, µε τιµή L 10 = 76,5 db(a), που ξεπερνά κατά 7,5 db(a) το θεσµοθετηµένο όριο και διαφέρει κατά 17,3 db(a) και 19,4 db(a) από τις κατευθυντήριες τιµές της ηµέρας και νύχτας αντίστοιχα. Για την αποτελεσµατική µείωση του θορύβου και την ουσιαστική εξάλειψη των πιθανών συνεπειών του, κρίνεται σκόπιµο να πραγµατοποιηθούν γενικά τα εξής: Έλεγχος και αντιµετώπιση στην πηγή Έλεγχος και αντιµετώπιση κατά τη διάδοση Έλεγχος και αντιµετώπιση στον αποδέκτη Έλεγχος του θορύβου στην πηγή-αντιµετώπιση: Αφορά στη µέτρηση του θορύβου που προκαλείται από διάφορες κατηγορίες οχηµάτων και µηχανηµάτων. Για την πραγµατοποίησή του απαιτείται σύγχρονος εξοπλισµός, εξειδικευµένο και κατάλληλα εκπαιδευµένο προσωπικό. Με σωστό συνδυασµό ελέγχου και εφαρµογής της κατάλληλης νοµοθεσίας που καθορίζει τα ανώτατα όρια εκποµπής ανά κατηγορία οχήµατος ή µηχανήµατος, µπορεί να επιτευχθεί µείωση του θορύβου. Έλεγχος του θορύβου κατά τη διάδοσή του-αντιµετώπιση: Αφορά στη µέτρηση του θορύβου σε σηµεία της διαδροµής του από την πηγή στον αποδέκτη. Οι παράγοντες που επηρεάζουν τον ήχο είναι η απόσταση και η ύπαρξη φυσικών ή τεχνητών φραγµάτων που εµποδίζουν τη διάδοσή του. Σηµαντικό µέτρο αντιµετώπισης του θορύβου, που εφαρµόζεται διεθνώς, είναι η τοποθέτηση ηχοπετασµάτων, κυρίως κατά µήκος οδικών αξόνων ταχείας κυκλοφορίας.

5 Ιανουάριος 2008 Σελίδα 5 από 6 Έλεγχος του θορύβου στον αποδέκτη-αντιµετώπιση: Η κατά περιόδους µέτρηση του θορύβου στους αποδέκτες, ειδικά στις ευαίσθητες στο θόρυβο χρήσεις. Ένα τέτοιο µέτρο είναι η ηχοµόνωση των κτιρίων. Για την αντιµετώπιση του περιβαλλοντικού θορύβου στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά, κρίνεται απαραίτητος ο σχεδιασµός µιας δέσµης µέτρων που θα αφορούν στις ακόλουθες κατηγορίες: Την Οδική κυκλοφορία Την προστασία των σχολείων/ νοσοκοµείων Την προστασία των κατοικιών Στο πλαίσιο αυτό, ο οδικός κυκλοφοριακός θόρυβος στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά αντιµετωπίζεται, σε ένα βαθµό, µε την εφαρµογή: Μέτρων αποτροπής της χρήσης αυτοκινήτων (ενθάρρυνση της χρήσης ποδηλάτων, των πεζών µετακινήσεων και της χρησιµοποίησης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς) Σχεδίων µείωσης της ταχύτητας της κυκλοφορίας (επιβολή χωρικών ή χρονικών περιορισµών πρόσβασης σε κυκλοφοριακά κορεσµένες περιοχές, µέτρα ηπιοποίησης της κυκλοφορίας) Σχεδίων εκτροπής της κυκλοφορίας (εναλλακτικές διαδροµές διαµέσου λιγότερο ευαίσθητων περιοχών, παρακαµπτήριες αρτηρίες) Σχεδίων βελτιστοποίησης των κυκλοφοριακών συνθηκών (διαχείριση της κυκλοφορίας, συντονισµός σηµατοδοτών, σύστηµα ελεγχόµενης στάθµευσης) Βελτίωσης και συντήρησης των επιφανειών κύλισης (οδοστρωµάτων) Παράλληλα, κρίνεται απαραίτητη η χάραξη µιας στοχευµένης στρατηγικής που θα προσβλέπει στην προστασία των χώρων διδασκαλίας από το θόρυβο, ο οποίος σύµφωνα µε όλες τις έρευνες έχει εξαιρετικά δυσµενείς επιπτώσεις στην µαθησιακή διαδικασία. Συγκεκριµένα, η προστασία των σχολείων από τον εξωτερικό θόρυβο πραγµατοποιείται αποκλειστικά µε τους εξής δυο τρόπους:

6 Ιανουάριος 2008 Σελίδα 6 από 6 Την εγκατάσταση ηχοπετασµάτων Την ηχοµόνωση των προσόψεων Συγχρόνως, επιβάλλεται πλησίον των µεγάλων οδικών αξόνων η µόνωση των ανοιγµάτων των κατοικιών, µε απώτερο στόχο την εξασφάλιση υγιεινών αλλά και άνετων περιβαλλοντικών συνθηκών διαβίωσης στους κατοίκους τους. Από την πλευρά τους οι Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθµού, που έχουν σήµερα αρκετές αρµοδιότητες σε θέµατα που έχουν σχέση µε την προστασία του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα µε την καταπολέµηση της ηχορύπανσης, έχουν τη δυνατότητα να µεταφέρουν αυτές τις αρµοδιότητες στην πράξη. Προϋπόθεση είναι η πολιτική βούληση και η γνώση! Στο πλαίσιο αυτό οι ΟΤΑ έχουν τη δυνατότητα αλλά και την υποχρέωση να προχωρήσουν στον: Καθορισµό και προστασία «ήσυχων περιοχών» Περιορισµό στην κυκλοφορία οχηµάτων και κυρίως δικύκλων Καθορισµό ωρών τροφοδοσίας καταστηµάτων Καθορισµό ωρών αποκοµιδής απορριµµάτων Κανονισµό ελάχιστου θορύβου στην εκτέλεση έργων Καταλήγοντας, θα επιθυµούσα να επισηµάνω την αναγκαιότητα του εντοπισµού, σχεδιασµού και της υλοποίησης από την τοπική αυτοδιοίκηση, µέτρων πολιτικών και δράσεων για την βελτίωση του ακουστικού περιβάλλοντος και κατά συνέπεια των συνθηκών διαβίωσης των πολιτών στις ήδη διαµορφωµένες οικιστικά περιοχές. Ουσιώδες στοιχείο επιτυχίας της όλης προσπάθειας είναι, το ζήτηµα αυτό να µην το βλέπει κανείς αποσπασµατικά ή ως λεπτοµέρεια ή ως πολυτέλεια µέσα στο πλήθος των περιβαλλοντικών και γενικότερα κοινωνικών προβληµάτων της ευρύτερης περιοχής του Πειραιά, αλλά ως σηµαντική υποχρέωση, προς τις εθνικές και κοινοτικές αρχές και κυρίως προς τους δηµότες πολίτες. Γρηγόρης Γουρδοµιχάλης