Ο ενεργειακός συμψηφισμός (net metering) ως λύση στην ομαλή ανάπτυξη μιας υγιούς και βιώσιμης αγοράς φωτοβολταϊκών στην υπηρεσία του πολίτη

Transcript

1 Ο ενεργειακός συμψηφισμός (net metering) ως λύση στην ομαλή ανάπτυξη μιας υγιούς και βιώσιμης αγοράς φωτοβολταϊκών στην υπηρεσία του πολίτη 11/3/2013 1

2 Net Metering Ποιες είναι οι δυνατότητες εφαρμογής σήμερα Προτάσεις του συνδέσμου Συνοδευτικό υλικό (πίνακες, παραδείγματα) 11/3/2013 2

3 Σχήματα Net Metering Net Metering ~ Συμψηφισμός της παραγόμενης ενέργειας με την καταναλισκόμενη σε ετήσια βάση Απλό Net Metering Χωρίς πώληση της περίσσειας Με πώληση της περίσσειας υνατότητα πώλησης σε εγγυημένη τιμή υνατότητα πώλησης στην ελεύθερη αγορά Συνύπαρξη και των δυο δυνατοτήτων (βλ. Ιταλία Scambio sul posto) Virtual Net metering Πίστωση της ενέργειας που παράγει ένα σύστημα σε περισσότερους από ένα μετρητές κατανάλωσης Bill Credit Transfers Πίστωση της ενέργειας σε ένα ή περισσότερους μετρητές κατανάλωσης που βρίσκονται σε διαφορετική γεωγραφική θέση από το σύστημα 11/3/2013 3

4 υνατότητες σήμερα Εκτίμηση της δυνατότητας εφαρμογής Οικονομικοί παράγοντες Βγαίνουν τα νούμερα λαμβάνοντας υπόψη το κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και το κόστος της προμήθειας και εγκατάστασης; Χρειάζεται επιδότηση; Ψυχολογικοί παράγοντες Απαιτείται εκτέλεση άσκησης Υπάρχουν παράγοντες που θα επηρεάσουν την αποδοχή του πλαισίου πέρα από την αποτίμηση του οικονομικού όφελους; Απαιτείται έρευνα αγοράς 11/3/2013 4

5 Παραδοχές άσκησης Οικιακοί καταναλωτές: Τιμολόγιο Γ1 - Λογαριασμός & κόστος επένδυσης με ΦΠΑ Ποσοστό επιδότησης: Επί του συνολικού κόστους του συστήματος συμπ. ΦΠΑ Επιχειρήσεις Τιμολόγιο Γ21 Εμπορικό Λογαριασμός & κόστος επένδυσης χωρίς ΦΠΑ Ποσοστό επιδότησης: Επί του συνολικού κόστους του συστήματος χωρίς ΦΠΑ Συνυπολογίζεται το όφελος από την απόσβεση του συστήματος Αγρότες Τιμολόγιο Τ33 Αγροτικό Κατά τα άλλα όπως οι επιχειρήσεις Σχήμα Net Metering χωρίς αποζημίωση για την περίσσεια Εγκατάσταση συστήματος ώστε Συνολική ετήσια παραγωγή = Συνολική κατανάλωση Όλες οι χρεώσεις υπολογίζονται μετά το συμψηφισμό (τιμολόγια, τέλη, φόροι, κοκ.) Επίπεδο κόστους προμήθειας & εγκατάστασης: Σημερινά επίπεδα Ενδεικτικά 10 kwp: συμπ. ΦΠΑ Απόδοση φωτοβολταϊκών: kwh/kwp 11/3/2013 5

6 Παράμετροι Το κόστος ενέργειας έχει αυξηθεί σημαντικά και αναμένεται να αυξηθεί κι άλλο Π.χ. Κόστος για kwh/έτος: : +25% (Κόστος ~ τι πληρώνει ο πελάτης συνολικά για την προμήθεια ρεύματος) Κόστος εξοπλισμού Από αρχές 2011 έως αρχές 2013 Μείωση 50% Οι περισσότεροι κατασκευαστές πλαισίων γράφουν ζημιές Αναμένεται σταθεροποίηση ίσως και ελαφριά αύξηση (απουσία ευρωπαϊκής παραγωγής, επιβολή δασμών σε εξοπλισμό από την Κίνα) Παράμετροι Κόστος ενέργειας 11/3/2013 6

7 Αποτελέσματα Αδύνατος ο υπολογισμός IRR Εξαρτάται από το μελλοντικό κόστος προμήθειας ρεύματος Αντ αυτού υπολογισμός ενός απλού δείκτη ( ): Απόδοση 1 ου έτους των ιδίων κεφαλαίων χωρίς δανειοδότηση λαμβάνοντας υπόψη διάφορα επίπεδα επιδότησης από 0% έως 75% = (Οικονομικό όφελος 1 ου έτους) (Ύψος επένδυσης Επιδότηση) Οικίες ΦΠΑ μη ανακτήσιμος Επιλέξιμη δαπάνη για επιδότηση Επιχειρήσεις, Αγρότες ΦΠΑ ανακτήσιμος Μη επιλέξιμη δαπάνη για επιδότηση 11/3/2013 7

8 Αποτελέσματα Κατανάλωση kwh/έτος kwh/έτος Κατοικίες: Επιδότηση 25% 50% 75% Εμπορικές επιχειρήσεις: Επιδότηση 25% 50% 75% Αγρότες: Επιδότηση 25% 50% 75% <8% >12% 11/3/2013 8

9 Συμπέρασμα είκτης (Απόδοση 1 ου έτους ιδίων κεφαλαίων) > 12% Κατοικίες Εμπ. Επιχ. Αγρότες Χωρίς επιδότηση: > kwh > kwh - Με επιδότηση 25%: > kwh > kwh > kwh Με επιδότηση 35%: > kwh > kwh > kwh Με επιδότηση 50%: > kwh > kwh > kwh Με επιδότηση 70%: > kwh - - Σημείωση: Το όριο του 12% δεν σημαίνει IRR 12% αλλά μεγαλύτερο λόγω της αναμενόμενης αύξησης του κόστους προμήθειας ρεύματος 11/3/2013 9

10 Ψυχολογικός παράγοντας Από την εμπειρία μας από την καθημερινή επαφή με καταναλωτές Πολλοί είναι πια εξοικιωμένοι με την τεχνολογία (κάποιος γνωστός τους έχει «βάλει» φωτοβολταϊκά) Μεγάλο ποσοστό καταναλωτών αντιλαμβάνεται ως παράλογη ή επισφαλή τη λογική της πώλησης ρεύματος «... Ποιος είμαι εγώ που θα πουλάω ρεύμα στη ΕΗ;...» «... Θα μου αγοράζει η ΕΗ πιο ακριβά απ ότι το πουλάει;» «... Θα φορολογηθεί και αυτό όπως τα πάρκα...» «... Συμβόλαιο με το κράτος;» Οι ίδιοι καταναλωτές σε αναφορά για ιδία χρήση: «... Αυτό μάλιστα. Εγώ το παράγω εγώ το καταναλώνω...» (βλ. λογική «έχω δικό μου περιβόλι») εν υπάρχουν πολλοί ίδιοι καταναλωτές με συμπεριφορά μέσου όρου. Υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί. Κάποιοι θα προχωρήσουν άμεσα ακόμα και χωρίς επιδότηση γιατί τους συμφέρει λόγω μεγάλης κατανάλωσης... αντιλαμβάνονται ότι κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον θα τους συμφέρει (λόγω μελλοντικής αύξησης των τιμολογίων) κι αφού τώρα έχουν την οικονομική δυνατότητα θα το κάνουν άμεσα... επιθυμούν να αυξήσουν την ηλεκτρική τους κατανάλωση, αλλά δεν τους το επιτρέπει το υψηλό κόστος ρεύματος (π.χ. αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου)... το έκανε ο γείτονας και άρα θα το κάνουν κι αυτοί γιατί τον εμπιστεύονται... το έκαναν στην επιχείρησή τους και είδαν ότι συμφέρει... θέλουν να δουν αν συμφέρει για να το κάνουν και στην επιχείρησή τους 11/3/

11 Τελικά Για τους οικιακούς πελάτες Ελκυστικό σήμερα σε οικιακούς καταναλωτές με πολύ μεγάλη κατανάλωση Μια αύξηση της τάξης του 25% στο κόστος προμήθειας του ηλεκτρικού ρεύματος το κάνει ελκυστικό στη μεγάλη μάζα των οικιακών καταναλώσεων (~ kwh) Σημείωση: Οιμεγάλεςοικιακέςκαταναλώσειςχρησιμοποιούνσυνήθωςνυχτερινόρεύμα, Άρα το κόστος του ρεύματος είναι χαμηλότερο από αυτό που έχει θεωρηθεί στην άσκηση. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι απαιτείται μεγαλύτερη αύξηση του κόστους προμήθειας ρεύματος ή μεγαλύτερη επιδότηση για να φτάσουμε στο ίδιο όριο ελκυστικότητας. Για τις επιχειρήσεις Ελκυστικό σήμερα σε εμπορικούς καταναλωτές με κατανάλωση > kwh Μια αύξηση 25% τουκόστουςπρομήθειαςτουηλεκτρικούρεύματος το κάνει ελκυστικό ακόμα και σε μικρά γραφεία (~ kwh) Για τους αγρότες Λόγω των χαμηλών αγροτικών τιμολογίων ρεύματος είναι ελκυστικό για πάρα πολύ μεγάλες καταναλώσεις Λόγω της άρδευσης οι μεγάλες καταναλώσεις σε αγρότες είναι ιδιαίτερα συνηθισμένο φαινόμενο Εκτιμάται ότι θα υπάρξει και εδώ κάποια ζήτηση Συμπέρασμα: Η εφαρμογή του net metering σήμερα θα έχει ανταπόκριση σε μια σημαντική μερίδα καταναλωτών και ειδικά στις επιχειρήσεις. Για τους οικιακούς καταναλωτές, θα πρέπει να υπάρξει κάποια μορφή επιδότησης κεφαλαίου μέχρι να αυξηθεί αρκετά το κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Σημείωση: Παρά το γεγονός ότι το Πρόγραμμα φωτοβολταϊκών στις Στέγες έδινε ξεκάθαρο οικονομικό όφελος απότηστιγμήπουξεκίνησε, χρειάστηκαν 2 χρόνια για να φανούν ουσιαστικά αποτελέσματα στην αγορά. 11/3/

12 Ειδικά για τους οικιακούς καταναλωτές Η υιοθέτηση του net metering από οικιακούς καταναλωτές δεν θα είναι ανάλογη με το σημερινό πλήθος των μεγάλων καταναλώσεων Αναμένεται να είναι μεγαλύτερη Πολλοί καταναλωτές με μέση ετήσια κατανάλωση 3.000~4.000 kwh εφ όσον μπορούν να αντισταθμίσουν το υψηλό κόστος ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούν να περάσουν σε συνήθειες με μεγαλύτερη κατανάλωση (π.χ. αγορά και χρήση ηλεκτρικού αυτοκινήτου) Ανάπτυξη 11/3/

13 Πρόταση Άμεση θέσπιση του net metering με ημιουργία προγράμματος επιδότησης για οικιακούς καταναλωτές ανεξαρτήτως ισχύος Ένταξη αγροτών και επιχειρήσεων στο ΕΣΠΑ (τώρα επιδοτεί αυτόνομα συστήματα με μπαταρίες η παραγωγή δεν καταγράφεται, άρα δεν προσμετράται στην επίτευξη στόχων ΑΠΕ) Το ισχύον Πρόγραμμα για στέγες Να παραμείνει ως έχει αφού απευθύνεται σε διαφορετικό κοινό Αν αποσυρθεί, θα δημιουργηθεί ισχυρό πλήγμα στην αγορά, αφού ένα νέο προγραμμα net metering θα χρειαστεί χρόνο μέχρι να δημιουργήσει ανάλογη ζήτηση Στήριξη της ζήτησης με άρση των περιορισμών, π.χ. ένα σύστημα ανά ιδιοκτήτη Κάθετης ιδιοκτησίας ιατήρηση της τιμής στα σημερινά επίπεδα μέχρις ότου θεσπιστεί ένα πλαίσιο net metering Να εξετασθεί η δυνατότητα εφαρμογής του net metering και για άλλες τεχνολογίες με ή χωρίς επιδότηση Μικρές ανεμογεννήτριες Συμπαραγωγή μικρής κλίμακας 11/3/

14 Σχήμα Net metering Να μην υπάρχει αποζημίωση για την πώληση περίσσειας ενέργειας μέχρι να ισοσκελισθεί το έλλειμα του ειδικού λογαριασμού του ΛΑΓΗΕ Το μέτρο αναφέρεται στην εξοικονόμηση Η πώληση νοθεύει το χαρακτήρα του προγράμματος Η περίσσεια υπερ του ΛΑΓΗΕ Να μην υπάρχει άνω όριο ισχύος ημιουργεί διακρίσεις Η μη ύπαρξη αποζημίωσης για την περίσσεια ωθεί από μόνη της στον περιορισμό του μέγεθους της εγκατάστασης χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες ελέγχου πχ. υπεύθυνες δηλώσεις μηχ/κών (βλ. ΕΣΠΑ) Tυπικό οικιακό σύστημα 3 5 kw, τυπικό σύστημα για επιχείρηση kw Σημείωση: Για την αποφυγή υπερβολών θα μπορούσε να τεθεί ένα αρκετά μεγάλο απόλυτο άνω όριο (π.χ. 500 kw βλ. Ιταλία scambio sul posto) Να μην υπάρχουν περιορισμοί εγκατάστασης Να επιτρέπονται οι εγκαταστάσεις επί εδάφους Το περιορισμένο μέγεθος των εγκαταστάσεων περιορίζει την αισθητική επιβάρυνση Πάρ αυτά συγκεκριμένοι όροι για την αισθητική ενσωμάτωση Να επιτρέπεται η εγκατάσταση συστημάτων με δικαίωμα χρήσης (π.χ. από μισθωτές με τη σύμφωνη γνώμη του ιδιοκτήτη) Τα οικιακά συστήματα αναμένεται να είναι μικρού μεγέθους και η μετεγκατάσταση τους δεν είναι ακριβή. Οι επιχειρήσεις συνήθως συνάπτουν μακροχρόνιες μισθώσεις, οπότε μπορούν να ωφεληθούν. Οφελούνται οι πάντες, αφού: (α) οι μισθωτές σε συνεννόηση με τον ιδιοκτήτη μπορούν να ζητούν μείωση ενοικίου με τη συμφωνία ότι το σύστημα θα μείνει μετά στον ιδιοκτήτη (β) οι ιδιοκτήτες κάνουν πιο ελκυστικό το ακίνητο αν έχει εγκατεστημένο σύστημα 11/3/

15 Σχήμα Net metering Να επιτρέπεται η συνύπαρξη συστημάτων από διαφορετικά Προγράμματα (FiT και Net Metering) στο ίδιο κτίριο Οι ιδιοκτήτες συστημάτων με Feed in Tariff είναι οι πιο εξοικιωμένοι με την τεχνολογία Αυτοί θα είναι και οι πρώτοι που θα δώσουν ώθηση στο νέο Πρόγραμμα Περιορισμός ένα σύστημα ανά παροχή κατανάλωσης και όχι ανά κτίριο Π.χ. υο μετρητές δυο συστήματα (βλ. πολυκατοικίες) Κοινόχρηστοι χώροι Να επιτρέπεται η παραχώρηση από τους έχοντες το δικαίωμα χρήσης Γιακτίριαμεπολλούςενοίκους Να εξεταστεί η εφαρμογή Virtual net metering Για όσους δεν έχουν χώρο στη διάθεσή τους Bill Credit Transfers Να μειωθεί το κόστος σύνδεσης αφού δεν απαιτείται εγκατάσταση δεύτερου μετρητή Απλά αντικατάσταση του παλιού μετρητή με μετρητή διπλής κατεύθυνσης Μείωση του κόστους της επένδυσης αφού δεν απαιτούνται εργασίες στο χώρο των μετρητών 11/3/

16 Σχήμα επιδότησης Κατοικίες: Συγκεκριμένο ποσό ανά kw (μεγαλύτερο για εξοπλισμό ευρωπαϊκής προέλευσης;) Ετήσια αναθεώρηση του ποσού επιδότησης ανάλογα με το κόστος εξοπλισμού και το κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας Εκταμίευση από την τράπεζα απ ευθείας στον εγκαταστάτη με την επίδειξη της βεβαίωσης σύνδεσης Εξέταση της δυνατότητας, ένα μέρος της επιδότησης να δίνεται ως πίστωση φόρου (tax credit) Όχι ποσοστό επί του τιμολογίου με ταυτόχρονο άνω όριο στην επιλέξιμη δαπάνη (κίνητρο υπερτιμολόγησης και προσθέτει γραφειοκρατικές διαδικασίες ελέγχου και έγκρισης) Όχι ένταξη στο «εξοικονομώ κατ οίκον» (Περιλαμβάνει σύνθετα έργα που απαιτούν έλεγχο και έγκριση. Ένα φωτοβολταϊκό έργο είναι απλό και συγκεκριμένο έργο. Αν ενταχθεί στο «εξοικονομώ» θα μπουν επιπλέον διαδικασίες έγκρισης που θα καθυστερήσουν το πρόγραμμα χωρίς λόγο) Επιχειρήσεις και αγρότες Μέσω των υφιστάμενων μηχανισμών του ΕΣΠΑ Σημείωση: Τώρα οι επιχειρήσεις ωθούνται στην εγκατάσταση αυτόνομων συστημάτων χωρίς να υπάρχει τρόπος καταγραφής της παραγόμενης ενέργειας για συνυπολογισμό στην επίτευξη των στόχων διείσδυσης των ΑΠΕ 11/3/

17 Πλεονεκτήματα Μηδενική επιβάρυνση του ελλείματος του ΛΑΓΗΕ Προστασία των οικιακών καταναλωτών από τις συνεχείς αυξήσεις του κόστους προμήθειας ηλεκτρικής ενέργείας Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων Τόνωση της ανάπτυξης δημιουργία/προστασία θέσεων εργασίας Όχι μόνο πράσινη αλλά και βιώσιμη ανάπτυξη 11/3/

18 Πίνακες 11/3/

19 Απόδοση διασυνδεδεμένου φωτοβολταϊκού σε καθεστώς net metering (Τιμολόγιο ΔΕΗ Γ1 - Οικιακό) Οικίες Απόδοση φωτοβολταϊκού συστήματος kwh/kwp/έτος Κόστος προμήθειας ρεύματος σε σχέση με σήμερα 0% Κόστος εξοπλισμού σε σχέση με σήμερα 0% Ετήσια κατανάλωση (K) kwh Κατανομή ανά τετράμηνο Τετράμηνο 1 (T1) kwh Τετράμηνο 2 (T2) kwh Τετράμηνο 3 (T3) kwh kwh Λογαριασμός ρεύματος (αξία ρεύματος με όλες τις επιβαρύνσεις συμπ. ΦΠΑ) Τετράμηνο 1 (A1) Τετράμηνο 2 (A2) Τετράμηνο 3 (A3) Σύνολο (Α) Προτεινόμενο φωτοβολταϊκό σύστημα για μηδενισμό λογαριασμού Ονομ. Ισχύς (KW) kwp 1,5 2,0 2,5 2,5 3,0 3,5 4,0 4,0 4,5 5,0 5,0 5,5 6,0 6,5 6,5 7,0 7,5 7,5 8,0 8,5 9,0 9,0 9,5 10,0 10,0 10,5 11,0 11,5 Ετήσια παραγωγή kwh Πλεόνασμα (Λ) Λογαριασμός ρεύματος μετά την εγκατάσταση (αξία ρεύματος με όλες τις επιβαρύνσεις συμπ. ΦΠΑ) Τετράμηνο 1 (Π1) Τετράμηνο 2 (Π2) Τετράμηνο 3 (Π3) Σύνολο (Π) Ετήσιο όφελος Μείωση λογαριασμού (Ο1) Ασφάλεια (Ο2) Ετήσια επιθεώρηση (Ο3) Σύνολο (Ο) Πρϋπολογισμός έργου (συμπ. ΦΠΑ 23%) Κόστος εξοπλ. & εγκ. (Q1) Κόστος σύνδεσης (Q2) Σύνολο (Q) Απόδοση επένδυσης Ετήσια κατανάλωση (kwh) Ποσοστό επιδότησης 0% 0,5% 2,0% 2,8% 4,1% 4,6% 4,9% 5,7% 6,5% 8,1% 8,6% 9,3% 9,8% 10,0% 10,4% 11,1% 11,3% 11,4% 12,0% 12,2% 12,5% 12,6% 13,2% 13,3% 13,4% 13,9% 13,7% 13,8% 13,9% 5% 0,6% 2,1% 3,0% 4,3% 4,8% 5,2% 5,9% 6,8% 8,5% 9,0% 9,8% 10,2% 10,5% 10,9% 11,7% 11,9% 11,9% 12,6% 12,8% 13,1% 13,2% 13,8% 13,9% 14,0% 14,6% 14,3% 14,4% 14,6% 10% 0,6% 2,2% 3,1% 4,5% 5,0% 5,4% 6,2% 7,1% 9,0% 9,4% 10,3% 10,8% 11,0% 11,5% 12,3% 12,5% 12,5% 13,3% 13,5% 13,8% 13,9% 14,5% 14,6% 14,8% 15,4% 15,0% 15,1% 15,3% 15% 0,6% 2,3% 3,3% 4,7% 5,3% 5,7% 6,6% 7,5% 9,5% 9,9% 10,8% 11,3% 11,6% 12,1% 12,9% 13,1% 13,2% 14,0% 14,2% 14,5% 14,7% 15,3% 15,4% 15,6% 16,2% 15,8% 16,0% 16,2% 20% 0,7% 2,5% 3,4% 5,0% 5,6% 6,0% 6,9% 7,9% 10,0% 10,5% 11,5% 11,9% 12,3% 12,8% 13,6% 13,9% 14,0% 14,8% 15,0% 15,4% 15,5% 16,2% 16,3% 16,5% 17,1% 16,7% 16,8% 17,1% 25% 0,7% 2,6% 3,6% 5,3% 5,9% 6,4% 7,3% 8,4% 10,6% 11,2% 12,2% 12,6% 13,0% 13,5% 14,4% 14,7% 14,8% 15,6% 15,9% 16,3% 16,4% 17,2% 17,3% 17,5% 18,2% 17,7% 17,8% 18,1% 30% 0,7% 2,8% 3,9% 5,6% 6,3% 6,8% 7,8% 8,9% 11,3% 11,9% 12,9% 13,4% 13,8% 14,4% 15,4% 15,6% 15,8% 16,6% 16,9% 17,3% 17,5% 18,3% 18,4% 18,6% 19,4% 18,8% 19,0% 19,2% 35% 0,8% 2,9% 4,1% 6,0% 6,7% 7,2% 8,3% 9,6% 12,1% 12,7% 13,8% 14,3% 14,7% 15,3% 16,4% 16,7% 16,8% 17,8% 18,1% 18,5% 18,7% 19,6% 19,7% 19,9% 20,7% 20,1% 20,2% 20,5% 40% 0,8% 3,1% 4,4% 6,4% 7,1% 7,8% 9,0% 10,2% 12,9% 13,6% 14,9% 15,3% 15,8% 16,4% 17,6% 17,9% 18,1% 19,1% 19,4% 19,9% 20,1% 21,0% 21,2% 21,4% 22,3% 21,5% 21,7% 22,0% 45% 0,9% 3,4% 4,7% 6,9% 7,7% 8,4% 9,7% 11,1% 14,0% 14,7% 16,1% 16,5% 17,0% 17,7% 18,9% 19,3% 19,5% 20,6% 21,0% 21,5% 21,7% 22,7% 22,9% 23,1% 24,1% 23,2% 23,4% 23,7% 50% 0,9% 3,6% 5,1% 7,4% 8,3% 9,1% 10,5% 12,0% 15,2% 16,0% 17,5% 17,9% 18,4% 19,2% 20,5% 20,9% 21,2% 22,4% 22,8% 23,4% 23,6% 24,7% 24,9% 25,2% 26,2% 25,1% 25,4% 25,7% 55% 1,0% 3,9% 5,6% 8,1% 9,1% 9,9% 11,5% 13,1% 16,6% 17,6% 19,1% 19,5% 20,1% 21,0% 22,4% 22,9% 23,1% 24,5% 24,9% 25,6% 25,9% 27,1% 27,3% 27,6% 28,7% 27,4% 27,7% 28,1% 60% 1,1% 4,3% 6,1% 8,8% 10,0% 10,9% 12,7% 14,5% 18,4% 19,4% 21,2% 21,4% 22,1% 23,1% 24,7% 25,2% 25,5% 27,0% 27,5% 28,3% 28,6% 29,9% 30,2% 30,6% 31,8% 30,2% 30,5% 31,0% 65% 1,2% 4,7% 6,7% 9,8% 11,1% 12,1% 14,1% 16,1% 20,5% 21,7% 23,7% 23,8% 24,6% 25,7% 27,5% 28,1% 28,5% 30,1% 30,7% 31,6% 32,0% 33,5% 33,8% 34,2% 35,6% 33,5% 33,9% 34,5% 70% 1,3% 5,3% 7,5% 10,9% 12,4% 13,7% 15,9% 18,2% 23,2% 24,6% 26,9% 26,8% 27,7% 29,0% 31,0% 31,7% 32,2% 34,1% 34,8% 35,8% 36,3% 37,9% 38,3% 38,9% 40,4% 37,8% 38,3% 38,9% 75% 1,5% 6,0% 8,6% 12,4% 14,2% 15,7% 18,3% 21,0% 26,8% 28,5% 31,0% 30,5% 31,7% 33,3% 35,6% 36,5% 37,1% 39,2% 40,1% 41,3% 41,9% 43,8% 44,3% 45,0% 46,8% 43,2% 43,8% 44,6% DPM 11/3/2013 <8,0% >12,0%

20 Απόδοση διασυνδεδεμένου φωτοβολταϊκού σε καθεστώς net metering (Τιμολόγιο ΔΕΗ Γ21 - Εμπορικό) Επιχειρήσεις Απόδοση φωτοβολταϊκού συστήματος kwh/kwp/έτος Κόστος προμήθειας ρεύματος σε σχέση με σήμερα 0% Κόστος εξοπλισμού σε σχέση με σήμερα 0% Συντ. Φορολόγησης επιχειρήσεων 27% Συντ. Απόσβεσης εγκατάστασης 5% Ετήσια κατανάλωση (K) kwh Κατανομή ανά τετράμηνο Τετράμηνο 1 (T1) kwh Τετράμηνο 2 (T2) kwh Τετράμηνο 3 (T3) kwh kwh Λογαριασμός ρεύματος (αξία ρεύματος με όλες τις επιβαρύνσεις μη συμπ. ΦΠΑ) Τετράμηνο 1 (A1) Τετράμηνο 2 (A2) Τετράμηνο 3 (A3) Σύνολο (Α) Προτεινόμενο φωτοβολταϊκό σύστημα για μηδενισμό λογαριασμού Ονομ. Ισχύς (KW) kwp 2,0 2,0 2,5 3,0 3,5 3,5 4,0 4,5 5,0 5,0 5,5 6,0 6,5 7,0 7,0 7,5 8,0 8,5 8,5 9,0 9,5 10,0 10,0 10,5 11,0 11,5 12,0 12,0 Ετήσια παραγωγή kwh Πλεόνασμα (Λ) Λογαριασμός ρεύματος μετά την εγκατάσταση (αξία ρεύματος με όλες τις επιβαρύνσεις μη συμπ. ΦΠΑ) Τετράμηνο 1 (Π1) Τετράμηνο 2 (Π2) Τετράμηνο 3 (Π3) Σύνολο (Π) Ετήσιο όφελος Μείωση λογαριασμού (Ο1) Ασφάλεια (Ο2) Ετήσια επιθεώρηση (Ο3) Μείωση φόρου από αποσβ. (Ο4) Σύνολο (Ο) Πρϋπολογισμός έργου (μη συμπ. ΦΠΑ 23%) Κόστος εξοπλ. & εγκ. (Q1) Κόστος σύνδεσης (Q2) Σύνολο (Q) Απόδοση επένδυσης Ετήσια κατανάλωση (kwh) Ποσοστό επιδότησης 0% 3,1% 4,7% 5,7% 6,4% 7,0% 8,1% 8,6% 9,0% 9,4% 10,2% 10,2% 10,5% 10,7% 11,0% 11,7% 11,8% 12,1% 12,3% 12,9% 13,0% 13,2% 13,3% 13,9% 13,7% 13,8% 14,0% 14,1% 14,6% 5% 3,2% 4,9% 6,0% 6,7% 7,3% 8,5% 9,0% 9,4% 9,8% 10,7% 10,7% 11,0% 11,2% 11,5% 12,2% 12,4% 12,6% 12,9% 13,5% 13,7% 13,8% 14,0% 14,6% 14,3% 14,5% 14,7% 14,8% 15,3% 10% 3,4% 5,1% 6,3% 7,1% 7,7% 8,9% 9,5% 9,9% 10,3% 11,3% 11,2% 11,6% 11,8% 12,1% 12,8% 13,0% 13,3% 13,6% 14,2% 14,4% 14,5% 14,7% 15,3% 15,0% 15,2% 15,4% 15,6% 16,1% 15% 3,5% 5,4% 6,6% 7,4% 8,1% 9,4% 10,0% 10,4% 10,9% 11,9% 11,8% 12,2% 12,4% 12,7% 13,5% 13,7% 14,0% 14,3% 15,0% 15,2% 15,3% 15,5% 16,1% 15,8% 16,0% 16,3% 16,4% 17,0% 20% 3,7% 5,7% 6,9% 7,9% 8,6% 9,9% 10,6% 11,0% 11,5% 12,6% 12,5% 12,9% 13,1% 13,5% 14,3% 14,5% 14,8% 15,1% 15,8% 16,0% 16,2% 16,4% 17,1% 16,7% 16,9% 17,2% 17,3% 17,9% 25% 3,9% 6,0% 7,3% 8,3% 9,1% 10,5% 11,2% 11,7% 12,2% 13,3% 13,2% 13,6% 13,9% 14,3% 15,2% 15,4% 15,7% 16,0% 16,8% 17,0% 17,2% 17,4% 18,1% 17,7% 17,9% 18,2% 18,4% 19,0% 30% 4,2% 6,4% 7,8% 8,8% 9,7% 11,2% 11,9% 12,4% 13,0% 14,2% 14,0% 14,5% 14,8% 15,2% 16,1% 16,3% 16,7% 17,0% 17,9% 18,1% 18,3% 18,5% 19,3% 18,8% 19,0% 19,3% 19,5% 20,2% 35% 4,4% 6,8% 8,3% 9,4% 10,3% 12,0% 12,7% 13,3% 13,9% 15,2% 14,9% 15,4% 15,8% 16,2% 17,2% 17,4% 17,8% 18,2% 19,1% 19,3% 19,6% 19,8% 20,6% 20,1% 20,3% 20,6% 20,9% 21,6% 40% 4,7% 7,2% 8,9% 10,1% 11,1% 12,8% 13,7% 14,3% 14,9% 16,3% 16,0% 16,5% 16,9% 17,4% 18,5% 18,7% 19,2% 19,6% 20,5% 20,8% 21,0% 21,3% 22,2% 21,5% 21,8% 22,1% 22,4% 23,1% 45% 5,1% 7,8% 9,5% 10,9% 11,9% 13,8% 14,7% 15,4% 16,1% 17,6% 17,2% 17,8% 18,2% 18,7% 19,9% 20,2% 20,7% 21,1% 22,2% 22,4% 22,7% 23,0% 24,0% 23,2% 23,5% 23,9% 24,1% 24,9% 50% 5,5% 8,4% 10,3% 11,8% 12,9% 15,0% 16,0% 16,8% 17,5% 19,2% 18,7% 19,3% 19,8% 20,3% 21,6% 21,9% 22,5% 23,0% 24,1% 24,4% 24,7% 25,1% 26,1% 25,1% 25,5% 25,9% 26,2% 27,0% 55% 5,9% 9,1% 11,2% 12,8% 14,1% 16,4% 17,5% 18,3% 19,2% 21,0% 20,3% 21,1% 21,6% 22,2% 23,6% 24,0% 24,6% 25,1% 26,4% 26,7% 27,1% 27,5% 28,6% 27,4% 27,8% 28,3% 28,6% 29,6% 60% 6,5% 9,9% 12,3% 14,1% 15,5% 18,0% 19,3% 20,3% 21,2% 23,2% 22,4% 23,2% 23,8% 24,5% 26,0% 26,5% 27,2% 27,8% 29,1% 29,6% 29,9% 30,4% 31,7% 30,2% 30,6% 31,2% 31,5% 32,6% 65% 7,2% 10,9% 13,6% 15,6% 17,3% 20,1% 21,5% 22,6% 23,7% 26,0% 24,8% 25,8% 26,5% 27,3% 29,0% 29,5% 30,3% 31,0% 32,6% 33,1% 33,5% 34,1% 35,5% 33,6% 34,1% 34,7% 35,1% 36,3% 70% 8,0% 12,2% 15,2% 17,6% 19,5% 22,6% 24,3% 25,6% 26,9% 29,5% 27,9% 29,0% 29,9% 30,8% 32,8% 33,4% 34,3% 35,2% 36,9% 37,5% 38,0% 38,7% 40,3% 37,8% 38,4% 39,1% 39,7% 41,0% 75% 9,0% 13,7% 17,2% 20,0% 22,3% 25,9% 27,9% 29,5% 31,1% 34,1% 31,8% 33,2% 34,3% 35,4% 37,6% 38,4% 39,5% 40,5% 42,5% 43,3% 44,0% 44,8% 46,6% 43,3% 44,0% 44,9% 45,5% 47,0% DPM 11/3/2013 <8,0% >12,0%

21 Απόδοση διασυνδεδεμένου φωτοβολταϊκού σε καθεστώς net metering (Τιμολόγιο ΔΕΗ Τ33 - Αγροτικό) Αγρότες Απόδοση φωτοβολταϊκού συστήματος kwh/kwp/έτος Κόστος προμήθειας ρεύματος σε σχέση με σήμερα 0% Κόστος εξοπλισμού σε σχέση με σήμερα 0% Συντ. Φορολόγησης επιχειρήσεων 27% Συντ. Απόσβεσης εγκατάστασης 5% Ετήσια κατανάλωση (K) kwh Κατανομή ανά τετράμηνο Τετράμηνο 1 (T1) kwh Τετράμηνο 2 (T2) kwh Τετράμηνο 3 (T3) kwh kwh Λογαριασμός ρεύματος (αξία ρεύματος με όλες τις επιβαρύνσεις μη συμπ. ΦΠΑ) Τετράμηνο 1 (A1) Τετράμηνο 2 (A2) Τετράμηνο 3 (A3) Σύνολο (Α) Προτεινόμενο φωτοβολταϊκό σύστημα για μηδενισμό λογαριασμού Ονομ. Ισχύς (KW) kwp 2,0 2,0 2,5 3,0 3,5 3,5 4,0 4,5 5,0 5,0 5,5 6,0 6,5 7,0 7,0 7,5 8,0 8,5 8,5 9,0 9,5 10,0 10,0 10,5 11,0 11,5 12,0 12,0 Ετήσια παραγωγή kwh Πλεόνασμα (Λ) Λογαριασμός ρεύματος μετά την εγκατάσταση (αξία ρεύματος με όλες τις επιβαρύνσεις μη συμπ. ΦΠΑ) Τετράμηνο 1 (Π1) Τετράμηνο 2 (Π2) Τετράμηνο 3 (Π3) Σύνολο (Π) Ετήσιο όφελος Μείωση λογαριασμού (Ο1) Ασφάλεια (Ο2) Ετήσια επιθεώρηση (Ο3) Μείωση φόρου από αποσβ. (Ο4) Σύνολο (Ο) Πρϋπολογισμός έργου (μη συμπ. ΦΠΑ 23%) Κόστος εξοπλ. & εγκ. (Q1) Κόστος σύνδεσης (Q2) Σύνολο (Q) Απόδοση επένδυσης Ετήσια κατανάλωση (kwh) Ποσοστό επιδότησης 0% -0,2% 0,6% 1,4% 2,0% 2,4% 3,0% 3,4% 3,7% 3,9% 4,4% 4,5% 4,7% 4,9% 5,0% 5,4% 5,5% 5,7% 5,8% 6,1% 6,2% 6,3% 6,4% 6,7% 6,6% 6,7% 6,8% 6,9% 7,1% 5% -0,2% 0,6% 1,4% 2,1% 2,6% 3,1% 3,5% 3,8% 4,1% 4,6% 4,7% 4,9% 5,1% 5,3% 5,6% 5,8% 5,9% 6,1% 6,4% 6,5% 6,6% 6,7% 7,0% 6,9% 7,0% 7,1% 7,2% 7,5% 10% -0,2% 0,6% 1,5% 2,2% 2,7% 3,3% 3,7% 4,0% 4,4% 4,8% 4,9% 5,2% 5,4% 5,6% 5,9% 6,1% 6,2% 6,4% 6,7% 6,8% 6,9% 7,1% 7,4% 7,3% 7,4% 7,5% 7,6% 7,9% 15% -0,3% 0,7% 1,6% 2,3% 2,8% 3,5% 3,9% 4,3% 4,6% 5,1% 5,2% 5,4% 5,6% 5,8% 6,2% 6,4% 6,6% 6,7% 7,1% 7,2% 7,3% 7,4% 7,8% 7,7% 7,8% 7,9% 8,0% 8,3% 20% -0,3% 0,7% 1,7% 2,4% 3,0% 3,7% 4,1% 4,5% 4,8% 5,4% 5,5% 5,7% 6,0% 6,2% 6,6% 6,7% 6,9% 7,1% 7,5% 7,6% 7,7% 7,9% 8,2% 8,1% 8,2% 8,4% 8,5% 8,7% 25% -0,3% 0,7% 1,7% 2,5% 3,2% 3,9% 4,4% 4,8% 5,1% 5,7% 5,8% 6,1% 6,3% 6,5% 7,0% 7,1% 7,4% 7,6% 7,9% 8,1% 8,2% 8,4% 8,7% 8,6% 8,7% 8,9% 9,0% 9,3% 30% -0,3% 0,8% 1,9% 2,7% 3,4% 4,1% 4,7% 5,1% 5,5% 6,1% 6,2% 6,5% 6,7% 7,0% 7,4% 7,6% 7,8% 8,0% 8,5% 8,6% 8,7% 8,9% 9,3% 9,1% 9,2% 9,4% 9,5% 9,9% 35% -0,3% 0,8% 2,0% 2,9% 3,6% 4,4% 5,0% 5,4% 5,9% 6,5% 6,6% 6,9% 7,2% 7,4% 7,9% 8,1% 8,4% 8,6% 9,0% 9,2% 9,3% 9,5% 9,9% 9,7% 9,9% 10,0% 10,2% 10,5% 40% -0,3% 0,9% 2,1% 3,1% 3,9% 4,7% 5,3% 5,8% 6,3% 7,0% 7,0% 7,4% 7,7% 8,0% 8,5% 8,7% 9,0% 9,2% 9,7% 9,9% 10,0% 10,2% 10,7% 10,4% 10,6% 10,8% 10,9% 11,3% 45% -0,4% 0,9% 2,3% 3,3% 4,2% 5,1% 5,8% 6,3% 6,8% 7,5% 7,6% 8,0% 8,3% 8,6% 9,2% 9,4% 9,7% 10,0% 10,5% 10,7% 10,9% 11,1% 11,5% 11,2% 11,4% 11,6% 11,8% 12,2% 50% -0,4% 1,0% 2,5% 3,6% 4,5% 5,5% 6,3% 6,8% 7,4% 8,2% 8,2% 8,6% 9,0% 9,3% 10,0% 10,2% 10,5% 10,8% 11,4% 11,6% 11,8% 12,0% 12,5% 12,2% 12,4% 12,6% 12,8% 13,2% 55% -0,4% 1,1% 2,7% 3,9% 4,9% 6,0% 6,8% 7,5% 8,1% 9,0% 8,9% 9,4% 9,8% 10,2% 10,9% 11,2% 11,5% 11,9% 12,5% 12,7% 12,9% 13,2% 13,7% 13,3% 13,5% 13,8% 14,0% 14,4% 60% -0,5% 1,2% 2,9% 4,3% 5,4% 6,6% 7,5% 8,3% 9,0% 9,9% 9,8% 10,4% 10,8% 11,2% 12,0% 12,3% 12,7% 13,1% 13,8% 14,1% 14,3% 14,6% 15,2% 14,6% 14,9% 15,2% 15,4% 15,9% 65% -0,5% 1,3% 3,2% 4,8% 6,0% 7,4% 8,4% 9,2% 10,0% 11,1% 10,9% 11,5% 12,0% 12,5% 13,4% 13,7% 14,2% 14,6% 15,4% 15,7% 16,0% 16,4% 17,0% 16,2% 16,5% 16,9% 17,1% 17,7% 70% -0,6% 1,5% 3,6% 5,4% 6,8% 8,3% 9,5% 10,5% 11,4% 12,6% 12,3% 13,0% 13,6% 14,1% 15,1% 15,5% 16,1% 16,6% 17,4% 17,8% 18,2% 18,6% 19,4% 18,3% 18,6% 19,0% 19,4% 20,0% 75% -0,6% 1,7% 4,1% 6,1% 7,8% 9,5% 10,9% 12,1% 13,1% 14,6% 14,0% 14,8% 15,5% 16,2% 17,3% 17,9% 18,5% 19,1% 20,1% 20,6% 21,0% 21,5% 22,4% 20,9% 21,4% 21,8% 22,2% 23,0% DPM 11/3/2013 <8,0% >12,0%

22 Παραδείγματα 11/3/

23 Κατοικία με ενδεικτική ετήσια κατανάλωση kwh χωρίς νυχτερινό Πρόγραμμα net metering + Πρόγραμμα επιδότησης Χωρίς όριο ισχύος και περιορισμούς ιδιοκτησίας και τοποθέτησης σε στέγη Έτος Παραγωγή Παραγωγή υπερ ΛΑΓΗΕ Μείωση λογαριασμού Ο&Μ άνειο Κέρδη Ενδεικτικός καταναλωτής Κατοικία με ετήσια κατανάλωση ενέργειας kwh Τιμολόγιο ΕΗ Γ1 - οικιακό Χωρίς νυχτερινό Αξία ρεύματος προ φ/β Αξία ρεύματος μετά φ/β Ιδανικό σύστημα Ισχύς απαιτούμενου συστήματος: 3,5 kwp Κόστος συστήματος (συμπ. ΦΠΑ) Κόστος σύνδεσης (συμπ. ΦΠΑ) Συνολικό κόστος επένδυσης (συμπ. ΦΠΑ) ομή επένδυσης Ιδία κεφάλαια 25% Επιδότηση 50% άνειο 25% άνειο Ποσό δανείου Επιτόκιο 7% ιάρκεια 10 έτη όση δανείου x Υποθέσεις εργασίας Ετήσια ενεργειακή απόδοση kwh/kwp Ετήσια μείωση απόδοσης φβ 0,5% IRR 13,3% Ετήσια αύξηση αξίας ρεύματος 3% Πλεονεκτήματα Πληθωρισμός 2% Φιλοσοφία βασισμένη στην εξοικονόμηση και όχι στον επενδυτικό χαρακτήρα Ετήσιο O&M 250 Συνεισφέρει στη μείωση του ελλείματος του ΛΑΓΗΕ λόγω μη αποζημίωσης για τη περίσσεια Επιταχύνει την απορρόφηση του ΕΣΠΑ Αποτελέσματα Ελεγχόμενη αγορά μέσω της σταδιακής μείωσης της επιδότησης καθώς αυξάνεται η αξία ρεύματος Ποσοστό επιδότησης κεφαλαίου* 0% 25% 35% 50% 70% Συστήματα λογικού μεγέθους αφού δεν υπάρχει αποζημίωση για την περίσσεια IRR on project 4,7% 7,3% 8,7% 11,6% 18,9% Η δυνατότητα hedging της αξίας ρεύματος αποτελεί κίνητρο για αύξηση της κατανάλωσης => Ανάπτυξη IRR on equity 3,9% 7,6% 9,5% 13,3% 20,2% Ύψος επένδυσης σχετικά προσιτό στο μέσο καταναλωτή *επί του συνολικού προϋπoλογισμού συμπ. ΦΠΑ και κόστους σύνδεσης 35% Επιδότηση κεφαλαίου? 15% tax credit? DPM - 11/3/2013

24 Εμπορική επιχείρηση με ενδεικτική ετήσια κατανάλωση kwh χωρίς νυχτερινό Πρόγραμμα net metering χωρίς όριο ισχύος + ΕΣΠΑ Χωρίς όριο ισχύος και περιορισμούς ιδιοκτησίας και τοποθέτησης σε στέγη Έτος Παραγωγή Παραγωγή υπερ ΛΑΓΗΕ Μείωση λογαριασμού Μείωση φόρου από αποσβέσεις Ο&Μ άνειο Κέρδη Ενδεικτικός καταναλωτής Κατοικία με ετήσια κατανάλωση ενέργειας kwh Τιμολόγιο ΕΗ Γ21 - εμπορικό Χωρίς νυχτερινό Αξία ρεύματος προ φ/β (μη συμπ. ΦΠΑ) Αξία ρεύματος μετά φ/β (μη συμπ. ΦΠΑ) Ιδανικό σύστημα Ισχύς απαιτούμενου συστήματος: 3,5 kwp Κόστος συστήματος (μη συμπ. ΦΠΑ) Κόστος σύνδεσης (μη συμπ. ΦΠΑ) Συνολικό κόστος επένδυσης ομή επένδυσης Ιδία κεφάλαια 25% Επιδότηση 50% άνειο 25% άνειο Ποσό δανείου Επιτόκιο 7% ιάρκεια 10 έτη όση δανείου x Υποθέσεις εργασίας Ετήσια ενεργειακή απόδοση kwh/kwp Ετήσια μείωση απόδοσης φβ 0,5% IRR 26,0% Ετήσια αύξηση αξίας ρεύματος 3% * εν υπολογίζεται και η έκπτωση φόρου από τους τόκους του δανείου Πληθωρισμός 2% Φορολογικός συντελεστής 25% Πλεονεκτήματα Συντελεστής αποσβέσεων 5% Φιλοσοφία βασισμένη στην εξοικονόμηση και όχι στον επενδυτικό χαρακτήρα Ετήσιο O&M 203 Συνεισφέρει στη μείωση του ελλείματος του ΛΑΓΗΕ λόγω μη αποζημίωσης για τη περίσσεια Επιταχύνει την απορρόφηση του ΕΣΠΑ Αποτελέσματα Ελεγχόμενη αγορά μέσω της σταδιακής μείωσης της επιδότησης καθώς αυξάνεται η αξία ρεύματος Ποσοστό επιδότησης κεφαλαίου* 0% 25% 35% 50% Συστήματα λογικού μεγέθους αφού δεν υπάρχει αποζημίωση για την περίσσεια IRR on project 9,8% 13,4% 8,70% 19,8% Η δυνατότητα hedging της αξίας ρεύματος αποτελεί κίνητρο για αύξηση της κατανάλωσης => Ανάπτυξη IRR on equity 11,8% 17,5% 9,5% 26,0% Ύψος επένδυσης σχετικά προσιτό στο μέσο καταναλωτή *επί του συνολικού προϋπoλογισμού συμπ. ΦΠΑ και κόστους σύνδεσης Τρέχει ήδη το ΕΣΠΑ με αυτό το ποσοστό DPM - 11/3/2013