Η θνησιμότητα από καρκίνο στόματος και φάρυγγα στην Ελλάδα

Transcript

1 Η θνησιμότητα από καρκίνο στόματος και φάρυγγα στην Ελλάδα Όπως υπολογίζεται, το 2012 αναφέρθηκαν στην χώρα μας 381 νέες περιπτώσεις καρκίνου του στόματος(χείλος, στοματική κοιλότητα) και άλλες 152 νέες περιπτώσεις καρκίνου του φάρυγγα. Το ίδιο έτος σημειώθηκαν, αντίστοιχα, 183 και 52 θάνατοι ενώ 1027 και 339 ασθενείς, επίσης αντίστοιχα, εξακολουθούσαν να ζουν 5 χρόνια μετά την αρχική διάγνωση(1). Όπως υπολογίζεται, το 2012 αναφέρθηκαν στην χώρα μας 381 νέες περιπτώσεις καρκίνου του στόματος(χείλος, στοματική κοιλότητα) και άλλες 152 νέες περιπτώσεις καρκίνου του φάρυγγα. Το ίδιο έτος σημειώθηκαν, αντίστοιχα, 183 και 52 θάνατοι ενώ 1027 και 339 ασθενείς, επίσης αντίστοιχα, εξακολουθούσαν να ζουν 5 χρόνια μετά την αρχική διάγνωση(1). Τα προϊόντα καπνού και τα οινοπνευματώδη ποτά θεωρούνται, από μόνα τους και κυρίως συνεργικά, οι βασικοί παράγοντες για την εκδήλωση καρκίνου στόματος και φάρυγγα, του οποίου ο συχνότερος τύπος είναι το ακανθοκυτταρικό

2 καρκίνωμα(2). Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια, ερευνάται η συμμετοχή στελεχών του ιού HPV στην εκδήλωση της νόσου, ως μάλιστα αυξάνουσα την επίπτωσή της στις πιο νεαρές ηλικίες(2,3). Στην Ελλάδα εμφανίζονται τα χαμηλότερα ποσοστά καρκίνου στόματος και φάρυγγα στην Ευρώπη το 2012, η επίπτωση/θνησιμότητα σε τιμές ASR(κατ ηλικίαν προτυπωμένος δείκτης /age standardised rate) ήταν για τους άνδρες (3.6)/(1.4) και για τις γυναίκες (1.1)/(0.5), αντίστοιχα(1). Ο καρκίνος στόματος και φάρυγγα παρουσιάζει συγκριτικά χαμηλά ποσοστά επίπτωσης σε σχέση με τις πλέον συνήθεις μορφές καρκίνου στα δύο φύλα (περίπου 15 φορές μικρότερη σε σχέση με τον καρκίνο του πνεύμονα και 30 φορές μικρότερη σε σχέση με τον καρκίνο του μαστού)(1). Στις ΗΠΑ το 2004, τα ποσοστά 5ετούς επιβίωσης για όλα τα στάδια της νόσου ήταν 60% και εμφανίζονταν βελτιωμένα κατά 15% σε σχέση με την δεκαετία του 60, αλλά η επιβίωση ελαττωνόταν περισσότερο και από 50% στα προχωρημένα στάδια(4). Στην ανάλυση που ακολουθεί παρουσιάζονται τα δεδομένα της θνησιμότητας από καρκίνο στόματος και φάρυγγα στην Ελλάδα κατά την τελευταία 20ετία, συνολικά για όλες τις ηλικίες, αλλά και με ηλικιακή τομή την ηλικία των 44 ετών. Υλικό-Μέθοδος Τα δεδομένα αντλήθηκαν από την βάση δεδομένων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας(Π.Ο.Υ) για την θνησιμότητα από κακοήθεις νεοπλασίες(5), η οποία είναι ενημερωμένη για την Ελλάδα από το 1962 μέχρι το Από αυτήν αντλήθηκαν τα δεδομένα της 20ετίας , τα οποία αφορούσαν συνολικά τις περιπτώσεις καρκίνου στόματος και φάρυγγα, δηλαδή τους κωδικούς C00-08, C09-10 και C12-14 της ICD-10(6). Στη συνέχεια καταχωρήθηκαν σε διαφορετικούς πίνακες για τους άνδρες και τις γυναίκες και εδικότερα σε σχέση με τον απόλυτο αριθμό των θανάτων, τον αδρό ρυθμό(crude rate) και τον κατ ηλικίαν προτυπωμένο δείκτη(age standardised rate). Με την βοήθεια του excel δημιουργήθηκαν διαγράμματα στα οποία καταγράφηκε η γραμμή τάσης/παλινδρόμησης(trend/regression line) των δεδομένων της περιόδου: (α) για το σύνολο των ηλικιών 0-85+, (β) για τις ηλικίες 0-44 και (γ) για τις ηλικίες 45+. Με βάση τη διακύμανση των δεδομένων

3 επιλέκτηκε o πολυωνυμικός (polynomial) τύπος. Στα διαγράμματα εμφανίζονται η πρώτη και η τελευταία τιμή καθώς και οι αντίστοιχοι R 2 (coefficient of determination). Αποτελέσματα Στον απόλυτο αριθμό θανάτων(πίνακας 1) σημειώθηκε στο σύνολο των ηλικιών μια αύξηση και στα δύο φύλα, που όμως δεν ακολούθησε σταθερή αυξητική στάση, αλλά μια πορεία με συνεχείς διακυμάνσεις, ιδιαίτερα στους άνδρες(εικόνα 1). Πίνακας 1. Απόλυτος αριθμός θανάτων από καρκίνο στόματος και φάρυγγα στην Ελλάδα( ) Ηλικία Άνδρες Αριθμός Γυναίκες Σύνολο Μέση Μέση Μέση Αριθμός Αριθμός τιμή τιμή τιμή , , , ,1 68 3, , , , ,6 Με όλες τους περιορισμούς και τις επιφυλάξεις της στατιστικής μεθόδου, διαφαίνεται μια τάση μείωσης και για τα δύο φύλα, από τα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας και ιδιαίτερα στους άνδρες. Το ίδιο μοντέλο φαίνεται να ακολουθείται και για τις ηλικίες 45 ετών. Για τις ηλικίες 44 ετών η διακύμανση, ιδιαίτερα στους άνδρες ήταν μεγάλη, χωρίς όμως να προκύπτει αύξηση των περιπτώσεων και για τα δύο φύλα(εικόνα 1).

4

5 Εικόνα 1 Ο αδρός ρυθμός(crude rate), ο οποίος προκύπτει διαιρώντας τον αριθμό των περιπτώσεων με τον πληθυσμό και υπολογίζεται ανά 100,000, δείχνει με πιο αντιπροσωπευτικό τρόπο την έκταση της θνησιμότητας στον γενικό πληθυσμό. Οι διακυμάνσεις και οι τάσεις που παρατηρήθηκαν στον απόλυτο αριθμό επιβεβαιώθηκαν με την καταγραφή και την απεικόνιση του αδρού ρυθμού θνησιμότητας(εικόνα 2).

6

7 Εικόνα 2 Ο κατ ηλικίαν προτυπωμένος δείκτης(age standardized rate), ο οποίος υπολογίζει τις περιπτώσεις για όλες τις ηλικίες με βάση πληθυσμιακό πρότυπο τυποποιημένο κατά ηλικιακή ομάδα και συνολικά ανά 100,000, ακολούθησε τις τάσεις που έχουν ήδη αναφερθεί εμφανίζοντας μια πιο ομαλή διακύμανση στις ηλικίες και 45(Εικόνα 3).

8

9 Εικόνα 3 Συζήτηση Το 2012 στην Ευρώπη τον υψηλότερο κατ ηλικίαν προτυπωμένο δείκτη(age standardized rate) επίπτωσης καρκίνου στόματος και φάρυγγα, εμφάνιζαν για τους άνδρες η Ουγγαρία (28.6), η Σλοβακία (21.5) και η Ρουμανία (19.8) και για τις γυναίκες η Ουγγαρία (6.6), η Δανία (5.8) και η Γαλλία (5.4). Την ίδια χρονιά, τον αντίστοιχο υψηλότερο δείκτη θνησιμότητας από την νόσο, εμφάνιζαν για μεν τους άνδρες η Ουγγαρία (26.6), η Σλοβακία (13.8) και η Λευκορωσσία (11.5) για δε τις γυναίκες η Ουγγαρία (2.6), η Δανία (1.7) και η Σλοβακία (1.6). Σε παγκόσμιο επίπεδο τα υψηλότερα ποσοστά επίπτωσης/θνησιμότητας καρκίνου στόματος και φάρυγγα εμφανίζονταν στην Παπούα Νέα Γουινέα με αντίστοιχους δείκτες (34.8)/(22.9) στους άνδρες και (21.7)(14) στις γυναίκες(1). Τα δεδομένα του 2012 για την Ελλάδα, κατά φύλο, εντόπιση και ηλικιακή ομάδα, περιέχονται στον Πίνακα 2 για την επίπτωση και στον Πίνακα 3 για την θνησιμότητα(1).

10 Πίνακας 2

11 Πίνακας 3 Επεξηγήσεις για τους Πίνακες 2 και 3:

12 * Οι ανατομικές θέσεις της κακοήθους νεοπλασίας «Χείλος, Στοματική κοιλότητα» και «Άλλες εντοπίσεις φάρυγγα» αντιστοιχούν στους κωδικούς C00-08 και C09-10,C12-14 της ICD-10(Διεθνής Ταξινόμηση Νοσημάτων, 10η αναθεώρηση, 1992). Ειδικότερα: «Χείλος, Στοματική κοιλότητα»: C00: Χείλους (όχι του δέρματος του χείλους), C01: Βάσης της γλώσσας, C02: Υπολοίπων και μη ειδικώς οριζομένων περιοχών της γλώσσας, C03: Ούλων, C04: Εδάφους στόματος, C05: Εδάφους στόματος, C06: Υπολοίπων και μη ειδικώς οριζομένων περιοχών του στόματος, C07: Παρωτίδας, C08: Υπολοίπων και μη ειδικώς οριζομένων μειζόνων σιαλογόνων αδένων. «Άλλες εντοπίσεις φάρυγγα»: C09: Αμυγδαλής, C10: Στοματοφάρυγγα, C12: Απιοειδούς κόλπου, C13: Υποφάρυγγα, C14: Υπολοίπων και μη ειδικώς οριζομένων περιοχών του χείλους, του στόματος και του φάρυγγα. ** Το ποσοστό κατά ηλικιακή ομάδα εκφράζεται με τον ειδικό κατ ηλικίαν δείκτη (age-specific rate), που υπολογίζεται ανά 100,000. *** Ο αδρός ρυθμός(crude rate) επίπτωσης/θνησιμότητας διαιρεί τον αριθμό των περιπτώσεων με τον πληθυσμό και υπολογίζεται ανά 100,000. Ο κατ ηλικίαν προτυπωμένος δείκτης(age-standardized rate) επίπτωσης/θνησιμότητας υπολογίζει τις περιπτώσεις για όλες τις ηλικίες με βάση πληθυσμιακό πρότυπο κατά ηλικιακή ομάδα και συνολικά ανά Ο κίνδυνος προσβολής ή θανάτου(cumulative risk) εκφράζει την πιθανότητα να προσβληθεί ή να πεθάνει ένας άνθρωπος από μια μορφή καρκίνου πριν την ηλικία των 75 ετών. Στους Πίνακες 2 και 3 παρατηρούμε ότι η αναλογία ανάμεσα στα δύο φύλα τόσο στην επίπτωση, όσο και την θνησιμότητα σχεδόν εξισορροπείται στις ηλικίες κάτω των 40 ετών στις μεγαλύτερες ηλικίες οι άνδρες προσβάλλονται και πεθαίνουν σε τουλάχιστον διπλάσια αναλογία σε σχέση με τις γυναίκες. Ωστόσο η πιθανότητα προσβολής ή θανάτου στον γενικό πληθυσμό της χώρας μας από καρκίνο στόματος και φάρυγγα εξακολουθεί να παραμένει εξαιρετικά χαμηλή κυμαινόμενη για τους άνδρες και τις γυναίκες στα επίπεδα του δύο και ένα τοις χιλίοις, αντίστοιχα. Επίσης παρατηρούμε ότι τα δεδομένα της έντονης διακύμανσης στη θνησιμότητα με τάσεις μείωσης, που καταγράφηκαν στα αποτελέσματα της ανάλυσής μας, εμφανίστηκαν και στα αποτελέσματα του 2012 σε σχέση με τα

13 δεδομένα του 2011 στους άνδρες ο απόλυτος αριθμός ήταν 162 από 192, ο αδρός ρυθμός 2,9 από 3,5 και ο κατ ηλικίαν προτυπωμένος δείκτης 1,4 από 1,84 στις γυναίκες ο απόλυτος αριθμός ήταν 73 από 86, ο αδρός ρυθμός 1,3 από 1,53 και ο κατ ηλικίαν προτυπωμένος δείκτης 0,5 από 0,59. Ενδεχομένως η αύξηση του καπνίσματος από το 26% στο 38% των ενηλίκων Ελληνίδων, από το 1989 μέχρι το 2012, να έχει συμβάλλει στην αύξηση της θνησιμότητας των γυναικών, που σημειώθηκε την τελευταία εικοσαετία από καρκίνο του στόματος και του φάρυγγα όπως μπορεί να έχει επιδράσει η αντίστοιχη ελάττωση του καπνίσματος των ενηλίκων ανδρών από 51% σε 45%, και να έχει συμβάλλει στην πρόσφατη τάση μείωσης της θνησιμότητας που παρατηρείται(7,8). Στις βάσεις δεδομένων του Π.Ο.Υ δεν υπάρχει για την Ελλάδα αναλυτική μακροχρόνια καταχώρηση των στατιστικών της επίπτωσης, όπως συμβαίνει για τη θνησιμότητα. Έτσι, ενώ υπάρχουν αναφορές ότι στελέχη του ιού HPV μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρκίνου σε περιοχές όπως η βάση γλώσσας, ο στοματοφάρυγγας και οι αμυγδαλές, δεν υπάρχουν για την χώρα μας αναλυτικές στατιστικές μελέτες για την πιθανή αλλαγή της επιδημιολογικής εικόνας τις τελευταίες δεκαετίες, όσον αφορά την επίπτωση στις νεαρότερες ηλικίες. Πάντως από τα δεδομένα για την θνησιμότητα δεν φαίνεται να προκύπτει αύξηση των περιπτώσεων, για τις ηλικίες μέχρι 44 χρονών, κατά την τελευταία εικοσαετία. Το Εθνικό Αρχείο Νεοπλασιών(ΕΑΝ)(8), που εντάσσεται στις υπηρεσίες του ΚΕΕΛΠΝΟ του υπουργείου υγείας, δεν έχει παρουσιάσει προς το παρόν επίσημα μακροχρόνια στατιστικά στοιχεία για την επίπτωση και τον επιπολασμό του συνόλου των περιπτώσεων καρκίνου στην χώρα μας. Αν τελικά το ΕΑΝ καταφέρει να εκπληρώσει τον σκοπό του τότε πράγματι θα γίνει ένα ισχυρό εργαλείο για «τον έλεγχο του καρκίνου σε εθνικό επίπεδο και την χάραξη ορθολογικής εθνικής αντικαρκινικής πολιτικής» και οι ερευνητές θα έχουν μια επίσημη επιστημονική εικόνα χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να καταφεύγουν μόνο σε ξένες πηγές για να επεξεργάζονται και να ερμηνεύουν την εγχώρια πραγματικότητα. Βιβλιογραφία (1) Globocan 2012 (2) The Oral Cancer Foundation

14 (3) Langerman A, Meyers AD. Head and NeckCarcinoma in the Young Patient (4) Surveillance, Epidemiology, and End Results(SEER) Program, National Cancer InstituteSurveillance Research Program (5) WHO Cancer Mortality Database (6) Application of the InternationalClassification of Diseases (7) Graham H. Smoking prevalence among women inthe European Community (8) WHO Report on the Global Tobacco Epidemic,2013(Greece) (9) Εθνικό Αρχείο Νεοπλασιών Oral and pharyngeal cancer mortality in Greece ( ) Δ. Τρικεριώτης (D. Trikeriotis), CV Η ανθρώπινη ζωή σαν παράπλευρη απώλεια

15 Εκτός από ξεκάθαρα γεγονότα όπως η παραθαλάσσια δολοφονία των τεσσάρων Παλαιστινίων παιδιών, η οποία απαξιώνει τους ισχυρισμούς των Ισραηλινών ότι χτυπούν μόνον στρατιωτικούς στόχους, βρίθουν οι περιπτώσεις, που όταν στο στόχαστρο μπορεί να εμπλέκονται αθώοι πολίτες κάθε ηλικίας και φύλου, πάλι δεν υπάρχει κανένας δισταγμός να τραβηχτεί η σκανδάλη. Ανεξαρτήτως επίσημης ή ανεπίσημης αιτιολόγησης από την κάθε πλευρά, το αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι αυτό της απαξίωσης της ανθρώπινης ζωής με τη μορφή της αποδοχής της παράπλευρης απώλειας, όπως άλλωστε συνέβη και με την περίπτωση της κατάρριψης του Μαλαισιανού αεροπλάνου στον εναέριο χώρο της εμπόλεμης Ουκρανίας. Η διαχείριση της αλήθειας από τους δημοσιογράφους δεν είναι ασφαλώς μια εύκολη υπόθεση σε γεγονότα τέτοιας παγκόσμιας κλίμακας και επίπτωσης. Δεν είναι τυχαίο δημοσιογράφοι να παραιτούνται, όπως στο RT, ή να παύονται, όπως στο CNN. Ωστόσο η πολιτική και ειδησεογραφική διαμάχη κατευθύνονται βασικά από τα αντικρουόμενα συμφέροντα των εμπόλεμων πλευρών και των συμμάχων τους. Οι άνθρωποι που χάνονται παρότι δεν έχουν καμία άμεση ανάμιξη στην εμπόλεμη διαμάχη, χρησιμοποιούνται απλά ως επιχείρημα της μίας ή της άλλης πλευράς, αλλά όχι ως αυτό καθεαυτό και καθοριστικό γεγονός, για την ουσιαστική αναθεώρηση πολιτικών στάσεων και στρατιωτικών πρακτικών. Τελικά ο άμαχος ως παράπλευρη απώλεια μπορεί να γίνει μια αποδεκτή καθημερινότητα στην παγκόσμια συνείδηση των πολιτών; Η παγκοσμιοποίηση της παράπλευρης ανθρώπινης απώλειας, που μετά τις 11 Σεπτεμβρίου του 2001 ξεπέρασε τα όρια της Ανατολής, συνεχίζει ακόμα να διαχέεται και να διηθεί τη συνείδηση του πολίτη της ανεπτυγμένης Δύσης, και με την οικονομική της μορφή. Σε αυτόν τον εκσυγχρονισμένο πόλεμο για οικονομική και γεωπολιτική κυριαρχία δεν υπάρχουν αθώοι και αμέτοχοι δεν υπάρχουν παιδιά και υπερήλικες δεν υπάρχουν άνδρες και γυναίκες και το κυριότερο: δεν υπάρχει ως αξία η

16 ανθρώπινη ζωή μια συνείδηση που μπορεί να ολοκληρωθεί μόνο στις συνθήκες ενός γενικευμένου πολέμου, αλλά επίσης να καλλιεργηθεί και στις συνθήκες μιας παρατεταμένης οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής αστάθειας. Η περίπτωση της σύλληψης του Νίκου Μαζιώτη στο Μοναστηράκι είναι μια μικρογραφία αυτής της πραγματικότητας το «πάσει θυσία» ανεξαρτήτως συνεπειών το ότι ο στόχος, εδώ ή σύλληψη, είναι η υπέρτερη αξία. Το γεγονός ότι εννιά σφαίρες δεν σκότωσαν ούτε έναν, ούτε μία, ούτε ένα παιδί δεν ήταν θαύμα, όπως αξίωναν η επίσημη ενημέρωση και τα ΜΜΕ, αλλά μια απλή πιθανότητα σε αυτό το σύγχρονο μοντέλο αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων, που φαίνεται να έχει θεμελιακή παράμετρο τη διασφάλιση συμφερόντων, που δεν συμπίπτουν αναγκαστικά με τα συμφέροντα των πολιτών, και βέβαια καθόλου με το δικαίωμα της διασφάλισης της σωματικής τους ακεραιότητας. Δ. Τρικεριώτης(Follow on Twitter) Impasse [ταινία] Η αγάπη και η έλξη μπορούν να υπερνικήσουν το αδιέξοδο της ανθρώπινης μισαλλοδοξίας;

17 Impasse, μια βραβευμένη ταινία μικρού μήκους, χωρίς λόγια. Ο αόρατος πολίτης Και αυτή η χώρα έχει τον «αόρατο πολίτη» της τον αόρατο άνθρωπό της όχι γιατί δεν έχει σάρκα και οστά ή αίμα στις φλέβες του ούτε γιατί κατοικεί κρυμμένος στα υπόγεια όπως ο ήρωας του Ραλφ Έλλισον, με τον οποίο, ωστόσο, έχει δύο ομοιότητες: μια τυπική, την ανωνυμία και μία ουσιαστική, το γεγονός ότι είναι αόρατος επειδή οι άλλοι δεν τον βλέπουν. Πού, όμως, οδηγεί σήμερα αυτό το κύμα του οικονομικού και κοινωνικού αποκλεισμού τ ανθρώπινα θύματά του, αν όχι underground, κάτω από ένα κράτος αδικίας και υποκρισίας, που ατράνταχτο κι αδιατάραχτο θάβει την αποκρουστική και μισάνθρωπη αλήθεια με μια επίπλαστη οικονομική, πολιτική και κοινωνική επιφάνεια; Ο αόρατος πολίτης υπήρχε και τα χρόνια πριν την τελευταία κρίση. Στα χρόνια του ευρώ σύμφωνα με τους πίνακες της eurostat έφτανε το 28-30% του ελληνικού πληθυσμού, και από το 2011 μέχρι σήμερα δείχνει να υπερβαίνει το 35%. Είναι αυτός που δεν μπορεί να πληρώνει για ενοίκιο, δόσεις, χαράτσια, λογαριασμούς, υγεία, ασφάλιστρα, φόρους αυτός που δεν μπορεί να στεγάζεται, ούτε να σιτίζεται με επάρκεια αυτός που πράγματι δεν μπορεί να κάνει διακοπές. Το πολιτικό σύστημα δεν ασχολείται σοβαρά μαζί του γιατί δεν είναι ένας

18 υποσχόμενος εκλογικός ή άλλος υποστηρικτικός πελάτης. Δεν υπάρχει προοπτική συναλλαγής με αυτόν ακόμη και αν στο παρελθόν κάτι ανάλογο υπήρξε. Είναι ένας άχρηστος παρίας, αλλά και για αυτόν το κράτος δεν αντιπροσωπεύει τίποτε περισσότερο ή λιγότερο από μια ύαινα. Από την πλευρά τους, η τρόικα και οι δανειστές, αντιμετωπίζουν αυτόν τον αόρατο πολίτη ως μια παράπλευρη απώλεια στο σχέδιο της γνωστής βίαια και άνισα κατανεμημένης οικονομικής προσαρμογής που εφαρμόζεται, έτσι ταξικά προσανατολισμένη, ώστε να «εξαϋλώνεται» βασανιστικά η μεσαία τάξη και να υποχωρεί παροπλισμένη στο περιθώριο, ως εφεδρεία σε ένα θολό οικονομικό μοντέλο του μέλλοντος, που ούτε οι ίδιοι οι σχεδιαστές του δεν έχουν καθαρό στο μυαλό τους. Αλλά σε κάθε περίπτωση, ο αόρατος πολίτης, αντιμετωπίζεται ως ένα δομικό και αναπότρεπτο στοιχείο μιας νεοφιλελεύθερης οικονομικής τάξης πραγμάτων, στην οποία ή έννοια «κοινωνική συνοχή» δεν υπάρχει. Αλλά ακόμη και στη σύγχρονη σοσιαλδημοκρατική σκέψη για την κοινωνία του υπάρχουν απόψεις με επιρροή, που δεν επικεντρώνουν το πολιτικό ενδιαφέρον πάνω σε αυτόν τον «απόλυτο» μη προνομιούχο αόρατο πολίτη. Οι σοσιαλδημοκράτες, όπως αναφέρεται σε πρόσφατη δημοσίευση του policy network, θα πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στο τμήμα της κοινωνίας, που εισοδηματικά δεν ανήκει στις ελίτ, αλλά δεν είναι ούτε φτωχοί ή περιθωριοποιημένοι να χαράξουν νέες πολιτικές του κράτους πρόνοιας, που θα απευθύνονται στο 75%, αντί να κάνουν την ανισότητα βάση της πολιτικής τους ή συγκαλυμμένα να αποσκοπούν σε στήριξη από το περιθώριο. Και όταν το 20% γίνεται 40%; Όταν σε μια ευρωπαϊκή χώρα, όπως η Ελλάδα, ο κοινωνικός αποκλεισμός για παιδιά χρονών έφτανε το 2012 ήδη το 38.7%; Όταν η ανισότητα εισοδήματος ανάμεσα στο ανώτερο και το κατώτερο 20% έφτασε μέσα σε 4 χρόνια ( ) στην Ελλάδα από το 5.9 στο 6.6 και στην Ισπανία από το 5.7 στο 7.2; Είναι δυνατόν τέτοια μεγέθη να μην φέρνουν στο επίκεντρο μιας προοδευτικής πολιτικής την ανάγκη για την αξιοπρεπή ενσωμάτωση του αόρατου πολίτη όχι ως φιλανθρωπία αλλά ως αντικείμενο επιβεβλημένης κοινωνικής πολιτικής; Το ειρωνικό είναι ότι η ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το 2010, έθεσε στόχο να

19 ελαττωθούν η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός στην ήπειρο, δηλαδή οι «αόρατοι πολίτες» της, κατά 20 εκατομμύρια ανθρώπινες ψυχές μέχρι το 2020, έκτοτε, από τα επίσημα στοιχεία που υπάρχουν μέχρι το 2012, αποδεικνύεται ότι τόσο οι 28, όσο και η ευρωζώνη, βρίσκονται «εκτός στόχων»: η εξαθλίωση των Ευρωπαίων πολιτών αυξάνεται τόσο κατά μέσο όρο, όσο και στην πλειονότητα των χωρών(20/28), μεταξύ των οποίων και η χώρα μας, που είναι τέταρτη μετά την Βουλγαρία, την Ρουμανία και την Λετονία, αλλά πρώτη πανευρωπαϊκά σε ποσοστιαία αύξηση από το Σε αυτό το καθεστώς γενικευμένης έλλειψης πολιτικής βούλησης και υποκρισίας, δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι στην χώρα μας οι άνεργοι εξακολουθούν να επιδοτούνται στα απαράδεκτα ακόμα και σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη επίπεδα της τάξης του 10% ούτε, βέβαια, ότι εξαγγελίες σαν τα πιλοτικά προγράμματα για ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα ακούγονται μόνο σαν κακόγουστα αστεία. Θα μπορούσε πολλά να γραφούν, από τα χιλιοειπωμένα, για την στάση της υπόλοιπης, ακόμα λίγο ή καλά στεκούμενης κοινωνίας, απέναντι στον κλονισμένο ή σωριασμένο αόρατο πολίτη για το πως τον κοιτάζουν χωρίς στην ουσία να βλέπουν, είτε αυτόν τον ίδιον, είτε λοξά πάνω του το καθρέφτισμα του δικού τους φόβου και ανασφάλειας για τις απάτριδες ελίτ και τις στρατιές των κομματικών και άλλων προνομιούχων του παρακμιακού καθεστώτος. Αλλά όλα αυτά πέρα από πλεονασμός δεν έχουν και πρακτική αξία. Ο αόρατος πολίτης δύσκολα έχει την πολυτέλεια ή και την διάθεση να διαβάζει, ενώ αυτοί που μπορούν άνετα να διαβάζουν, συνεχίζουν και πράττουν ωσάν να μην είχαν διαβάσει ποτέ. Δ. Τρικεριώτης (Follow on Twitter)

20 Χέρια του Bresson [video] Από τον απτικό κόσμο του Robert Bresson σε μουσική του Schubert, Σονάτα για πιάνο αρ. 20, D. 959 (Au Hasard Balthazar) Σχετικά με τον Χάρη και την Ηθική Σύμφωνα με τον νόμο υπ αριθ. 4093/ ο γενικός γραμματέας εσόδων μεταξύ άλλων: «διαμορφώνει» και «επικαιροποιεί» «το στρατηγικό σχεδιασμό της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων

21 Εσόδων» όπως επίσης «ποιοτικούς και ποσοτικούς στόχους» και «ενημερώνει σχετικά τον Υπουργό Οικονομικών». Μπορούμε λοιπόν να θέσουμε το εξής ερώτημα στον παραιτηθέντα κ. Χάρη Θεοχάρη στο πλαίσιο της κριτικής που δέχεται για τα ελάχιστα αποτελέσματα στον τομέα της μεγάλης φοροδιαφυγής: Γιατί στα φυσικά πρόσωπα μεγάλου πλούτου υποβιβάστηκε ο στόχος των ελέγχων από 910 το 2013 σε 720 το 2014 και για την % σχετική είσπραξη από το 65% στο 50% (Πηγή: publicrevenue.gr); Ένας στόχος, που παρότι ψαλιδισμένος πάνω από 20%, φαίνεται ανέφικτος και για το 2014, αφού σύμφωνα με την ίδια πηγή το πρώτο 3μηνο πραγματοποιήθηκαν μόλις 94 τακτικοί έλεγχοι! Αν η απάντηση είναι ότι δεν του διατέθηκε επαρκές προσωπικό τότε η ανταπάντηση είναι ότι στον ίδιο νόμο ο κ. Θεοχάρης, ως γενικός γραμματέας, είχε το δικαίωμα και την ισχύ «να εισηγείται στον Υπουργό Οικονομικών την υποβολή προτάσεων για την έκδοση προεδρικών διαταγμάτων με τα οποία επέρχονται αλλαγές στον αριθμό, την οργάνωση, τις αρμοδιότητες και τη διάρθρωση των οργανικών μονάδων και υπηρεσιών που υπάγονται στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, καθώς και στην κατανομή του ανθρώπινου δυναμικού» όπως επίσης τη δυνατότητα να «μεταφέρει πόρους μεταξύ των οργανικών μονάδων της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων». Το ερώτημα λοιπόν, με όλην την πολιτική και ηθική του διάσταση, παραμένει και αιωρείται μέσα στη σκόνη που άφησε η διαφαινόμενη αποπομπή του κ. Θεοχάρη. Και συμπληρώνεται: Ο κ. Θεοχάρης δέχτηκε πιέσεις στις οποίες τελικά ενέδωσε, εν γνώσει και του υπουργού οικονομικών, που σύμφωνα με τον νόμο ενημέρωνε; Γιατί ποιοι, κύριε Θεοχάρη, είναι οι μεγάλοι χαμένοι από αυτήν την de facto φορολογική μεροληψία υπέρ του μεγάλου πλούτου, αλλά και των μεγάλων επιχειρήσεων με τους επίσης υποβαθμισμένους στόχους ελέγχου για το 2014, αν όχι τα μικρομεσαία στρώματα, που όσο οι στόχοι σας για αυτά «επιτυγχάνονταν» τόσο πιο άδικα και βίαια ελεηλατούντο; Αυτά τα ερωτήματα δεν υπονοούν ότι η απομάκρυνση του κ. Θεοχάρη σηματοδοτεί την λήψη του μηνύματος των εκλογών από την κυβέρνηση για την διόρθωση της αδικίας, της ανισότητας και του παλαιοκομματισμού. Απλά, επειδή ο κ. Θεοχάρης, εμμέσως πλην σαφώς αναφέρθηκε σε έλλειμμα ηθικής κάποιων ανωτέρων του, έχει ο ίδιος την ηθική υποχρέωση απέναντι στον πολίτη, που αδίκως υπερφορολογείται, να μην σωπάσει και να δώσει υπόσταση στις καταγγελίες του. Μόνο έτσι θα υπερασπίσει το έργο και τον εαυτό του. Διότι η απλή επίκληση της αίσθησης του καθήκοντος και της πειθαρχίας στους ανώτερους, στο όνομα του συμφέροντος της πατρίδας όπως εκείνοι το εννοούν, όταν μάλιστα η άψογη εκτέλεση αυτού του καθήκοντος γεννά πόνο, δυστυχία και αδιέξοδο στην κοινωνία, μπορεί να φέρνει στο μυαλό ακόμη και αυτήν την απολογία του Άιχμαν. Δ. Τρικεριώτης (Follow on Twitter) Λιτότητα και ανάπτυξη. Το άδοξο τέλος ενός ακόμη νεοφιλελεύθερου

22 μύθου του Προκόπη Παυλόπουλου Το 1975, δηλαδή σ εποχή που ο οικονομικός νεοφιλελευθερισμός του M. Friedman και της Σχολής του Σικάγο κυριαρχούσε ιδίως στο πλαίσιο της οικονομίας των ΗΠΑ, ο Arthur Melvin Okun, βραβείο Nobel στο πεδίο της οικονομικής επιστήμης και κορυφαίος εκφραστής του νεοφιλελεύθερου mainstream, δημοσιεύει το «opus maximum» της επιστημονικής του έρευνας Equality and Efficiency: The Big Trade οff. Σ αυτό επιχειρούσε να τεκμηριώσει τη συμπυκνωμένη θέση της «αναπτυξιακής λιτότητας», ήτοι της ριζικής αντίθεσης μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και αναδιανεμητικής κρατικής πολιτικής, η οποία συντελείται μέσω των δομών και των δράσεων ενός, lato sensu, κοινωνικού κράτους δικαίου. I. Η κατά τ ανωτέρω ανάλυση του A. M. Okun επιχειρηματολογούσε υπέρ της οικονομικής «σύμπλευσης» μεταξύ λιτότητας και ανάπτυξης, κατά βάση μέσ από τ ακόλουθα δύο συμπεράσματα: Α. Η αναδιανομή εισοδήματος, ιδίως αφενός μέσω μιας φορολογίας που ανταποκρίνεται πλήρως στην αρχή της ισότητας ενώπιον των δημόσιων βαρών ήτοι στη φορολόγηση του καθενός ανάλογα με την in concreto φοροδοτική του ικανότητα και, αφετέρου, κοινωνικών παροχών που αντιστοιχούν στις απαιτήσεις ενός στοιχειώδους κοινωνικού κράτους δικαίου, έχει αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη. Διότι η τελευταία μόνον υπό όρους πλήρους ελευθερίας της αγοράς είναι δυνατό να εξελιχθεί κατά τρόπο βιώσιμο. Β. Κατά τούτο, λοιπόν, υφίσταται ένα είδος «ασυμβιβάστου» μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης υπό συνθήκες βιωσιμότητας και κάθε μορφής παροχών, άμεσων ή έμμεσων, οι οποίες αποσκοπούν στην αναδιανομή του εισοδήματος για την ικανοποίηση των απαιτήσεων της αναλογικής ισότητας μεταξύ των μελών του κοινωνικού συνόλου. E contrario, πολιτικές λιτότητας και οικονομική ανάπτυξη μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικώς, και μάλιστα με διάρκεια. Γ. Σαράντα, περίπου, χρόνια νωρίτερα, το 1936 και μέσα στην κορύφωση της μεσοπολεμικής οικονομικής κρίσης, ο John Maynard Keynes, στο κορυφαίο έργο του The General Theory of Employment, Interest and Money, είχε επισημάνει προφητικώς, ακριβώς για να εξηγήσει την κρίση του καπιταλιστικού οικονομικού συστήματος, ότι τα βασικά ελαττώματα της οικονομίας της εποχής αυτής αφορούσαν τις ίδιες τις ρίζες του ως άνω συστήματος. Μ απλές λέξεις: 1. Η καταλυτική επικυριαρχία του καπιταλιστικού οικονομικού συστήματος, έναντι οιουδήποτε «αντιπάλου» του, έγκειται στο ότι το σύστημα αυτό, από τη φύση του, η οποία ανάγεται ήδη στη θεωρητική ανάλυση του Adam Smith, επιδιώκει:

23 α) Την κατά το δυνατόν πλήρη απασχόληση, άρα την εξάλειψη του πιο επικίνδυνου εχθρού της κοινωνικής συνοχής, που είναι η ανεργία. β) Τη δικαιότερη κατανομή του πλούτου, τον οποίο δημιουργούν τα μέσα παραγωγής. Και, συνακόλουθα, τη δικαιότερη κατανομή του αντιστοίχως παραγόμενου εισοδήματος. 2. Επέκεινα, η δραματική οικονομική κρίση του Μεσοπολέμου οφειλόταν στην αδυναμία των οικονομικών πολιτικών της εποχής εκείνης να εξασφαλίσουν: α) Πλήρη, κατά το δυνατόν, απασχόληση. Αφού η ανεργία ήταν τότε το «καρκίνωμα» της όλης οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας. β) Μια στοιχειωδώς δίκαιη κατανομή του πλούτου και του εισοδήματος. Δεδομένου ότι κατά το Μεσοπόλεμο κυριαρχούσε, λόγω απουσίας αντίστοιχων οικονομικών αμυντικών μηχανισμών, η αυθαιρεσία και, επομένως, η αδικία ως προς την κατανομή του παραγόμενου πλούτου και του αναλογούντος σε καθένα εισοδήματος. II. Χρειάσθηκε, δυστυχώς, η σημερινή παγκόσμια οικονομική κρίση μια κρίση που έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός Β Παγκόσμιου, οικονομικού αυτή τη φορά, Πολέμου, η οποία οφείλεται στη μετάλλαξη της ελεύθερης αγοράς σε «αγορά ελευθερίων ηθών», για να δικαιωθούν οι αντιλήψεις του J. M. Keynes και για ν ανατραπούν πλήρως οι νεοφιλελεύθερες ακρότητες του Μ. Friedman και του Α. Μ. Okun. Και, μάλιστα, μέσ από μελέτες που προέρχονται από την ως πρότινος «Μέκκα» των νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων, ήτοι το ΔΝΤ! Α. Για ν αποδώσει όμως κανείς την πραγματικότητα στις σωστές διαστάσεις της, είχαν προηγηθεί «φωνές» στο χώρο του οικονομικού επιστητού επίσης βραβευμένες με Nobel που είχαν επισημάνει την επιστημονική «κουφότητα» των «κραυγών» εναντίον της κρατικής αναδιανεμητικής πολιτικής. Φωνές οι οποίες προειδοποιούσαν ότι ο κίνδυνος εκτροχιασμού του καπιταλιστικού οικονομικού συστήματος οφείλεται πρωτίστως στην έκρηξη των ανισοτήτων, ως συνέπεια εφαρμογής νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Προς την κατεύθυνση αυτή εμβληματικές υπήρξαν οι μαρτυρίες: ΤουJoseph Stiglitz, ο οποίος στο έργο του The Price of Inequality: How Today s Divided Society Endangers οur Future(2012) είχε αποδείξει το θανάσιμο κίνδυνο των ανισοτήτων για τη συνοχή του κοινωνικού ιστού. ΤουPaul Krugman, ο οποίος στο έργο του End This Depression Now! (2012) είχε διαγνώσει ότι η παγκόσμια οικονομική ύφεση δεν μπορεί ν αντιμετωπισθεί δίχως κρατική παρέμβαση για την αντιμετώπιση των οικονομικών ανισοτήτων, μέσω της στήριξης των πυλώνων του κοινωνικού κράτους δικαίου. Β. Σ επίρρωση της επιστημονικής θεώρησης των δύο αυτών οικονομολόγων, βλέπουν σήμερα το φως μελέτες που δεν αφήνουν κανένα, πλέον, περιθώριο στήριξης της πάλαι ποτέ διαλάμψασας νεοφιλελεύθερης «αναπτυξιακής λιτότητας». 1. Σε ειδικότερο επιστημονικό επίπεδο, αξίζει ν αναφερθεί κανείς: α) Στη μελέτη των ερευνητών οικονομολόγων του ΔΝΤ Jonathan Ostry, Andrew Berg, Charalambos Tsangarides: Redistribution, Inequality and Growth (2014), κατά τους οποίους: α1) Πρώτον, η οικονομική ανισότητα καθορίζει, σε σημαντικό βαθμό και με αρνητικό πρόσημο τόσο το ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης όσο και τη διάρκεια της περιόδου ανάπτυξης. α2) Δεύτερον, ακόμη και μια μεγάλη αναδιανομή εισοδήματος έχει, κατ αποτέλεσμα, μάλλον ουδέτερη άρα διόλου αρνητική επίπτωση στην οικονομική ανάπτυξη. Φυσικά όταν η κρατική πολιτική αναδιανομής εισοδήματος είναι σχεδιασμένη ορθολογικώς. β) Στη μελέτη των στελεχών του Οικονομικού Τμήματος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Γεωργίας Καπλάνογλου, Βασίλη Ράπανου και Ιωάννας Μπαρδάκα Does Fairness Matter for the Success of Fiscal Consolidation? (2013), στην οποία τεκμηριώνουν, μελετώντας τις οικονομίες 29 χωρών του ΟΟΣΑ μεταξύ , ότι η οικονομική στήριξη των οικονομικώς ασθενέστερων, υπό συνθήκες επιβεβλημένης οργανωμένης δημοσιονομικής προσαρμογής, μπορεί να επιφέρει: β1) Ομαλή και, κατά συνέπεια, βιώσιμη αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας. Άρα, και ακριβώς λόγω της στενής μεταξύ τους σχέσης, βιώσιμη τάση μείωσης των δύο βασικών δημοσιονομικών μεγεθών που υπολογίζονται με βάση το ΑΕΠ, δηλαδή του δημόσιου ελλείμματος και του δημόσιου χρέους. β2) Κατ επέκταση, διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, η οποία συνιστά το ανάχωμα εναντίον των απειλών ρήξης του κοινωνικού ιστού, που έχει διαχρονικώς αναδειχθεί στην κυριότερη απειλή για την αξιοπιστία του καπιταλιστικού οικονομικού συστήματος. 2. Last, but not least, δύο κορυφαίοι εκφραστές της πολιτικής του ΔΝΤ έχουν κινηθεί ευθέως προς το ίδιο

24 κοινωνικοοικονομικό στίγμα. Συγκεκριμένα: α) Οι Olivier Blanchard, επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του ΔΝΤ, και Carlo Cottarelli, επικεφαλής του Τμήματος Οικονομικών Υποθέσεων του ΔΝΤ, δημοσίευσαν το 2010 όταν η Ελλάδα έμπαινε στο καταστροφικό τούνελ των Μνημονίων και με τη «σφραγίδα» του ΔΝΤ τις «δέκα εντολές» αναφορικά με τη δημοσιονομική προσαρμογή (Ten Commandments for Fiscal Adjustment in Advanced Economies). β) Στη μελέτη τους αυτή, λοιπόν, οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ δέχονται ότι, σύμφωνα με την «6η εντολή», η δημοσιονομική προσαρμογή πρέπει να γίνεται υπό όρους κοινωνικής δικαιοσύνης, προς αποφυγή διεύρυνσης των ανισοτήτων και συνακόλουθης ρήξης του κοινωνικού ιστού! Την αξία των ως άνω διαπιστώσεων, ως προς την «πτώχευση» των νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων αναφορικώς με την περιβόητη «αναπτυξιακή λιτότητα», έχουν υιοθετήσει τόσον ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Barack Obama, κατά τη δεύτερη θητεία του, στο πλαίσιο της οποίας επιχειρεί να θεμελιώσει ένα στοιχειώδες κοινωνικό κράτος δικαίου. Όσο και ο Πάπας Φραγκίσκος ο Α, ο οποίος, urbi et orbi, έχει κηρύξει καμπάνια υπέρ των οικονομικώς ασθενέστερων και, κατ επέκταση, υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης και του κοινωνικού κράτους δικαίου. Μόνο που η «γερμανική» Ευρωπαϊκή Ένωση με αιχμή του δόρατος την Ευρωζώνη φαίνεται να «κοιμάται» ακόμη τον «ύπνο του δικαίου», από τον οποίο θα ξυπνήσει, μάλλον ανωμάλως, το βράδυ των προσεχών ευρωεκλογών. Όταν δηλαδή οι εχθροί της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακροδεξιοί και «συναφείς σύμμαχοι», θα βρίσκονται «προ των πυλών» του πολύπαθου οράματος της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Έστω και τότε, αν το διακύβευμα γίνει αντιληπτό, δεν θα είναι εντελώς αργά. Αλλ αυτή η ελπίδα δεν μπορεί να τραφεί από την προοπτική μεταστροφής της Γερμανίας η ιστορική της πορεία δεν φαίνεται να της το επιτρέπει, αλλ από τη συνειδητοποίηση των λοιπών ευρωπαϊκών λαών, που έχουν βαθύτερους και ισχυρότερους δεσμούς με τις αρχές της αξίας του Ανθρώπου, του δημοκρατικού ιδεώδους και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ (Τεύχος 233) Πηγή: Επίκαιρα On Line Σχετικές αναρτήσεις στο ΓΝΑΘΟΛΟΓΙΟ: Ανισότητα και μη βιώσιμη Ανάπτυξη: οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος; Oxfam: Το κόστος της ανισότητας ή πώς μας πλήττει ο ακραίος πλούτος Μην φοβηθούμε! Αυτή η Κυριακή μένει

25 Αυτή η Κυριακή θα περάσει στην ιστορία σαν μια πολύ σημαντική μέρα για την τύχη της πορείας ενοποίησης στην Ευρώπη. Θα επαληθευτεί άραγε το ανατρεπτικό ρεύμα της αμφισβήτησης με την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού; Οι πολίτες της χώρας μας θα αποσταθεροποιήσουν το μοντέλο-κοστούμι της λιτότητας και της βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής; Εμείς, τα πειραματόζωα της Ευρώπης, θα δείξουμε με την ψήφο μας ότι μπορούμε ακόμα να ανεχόμαστε την στέρηση και την ταπείνωση ή θα πούμε, έστω και αργά, ως εδώ και μη παρέκει; Με βάση την αίσθηση που διαχέεται, αλλά και τις προβλέψεις, η Δευτέρα θα είναι μια διαφορετική μέρα για την Ευρώπη και την χώρα διότι φαίνεται ότι θα δοθεί ένα εκβιαστικό μήνυμα στις πολιτικές εξουσίες για την ανάγκη αναθεώρησης σε ζητήματα, για τα οποία οι πολιτικές που εφαρμόζονταν μέχρι τώρα εθεωρούντο ως δεδομένες και σταθερές: για την διαχείριση του χρέους, για το μεταναστευτικό, για την ανισότητα ανάμεσα σε Βορρά και Νότο, για την δημοκρατία στα Εθνικά και Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Στην χώρα μας, λίγες ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, οι δημοσκοπικές εταιρείες, με όλο το στίγμα της χαμένης αξιοπιστίας τους, δίνουν την πρόβλεψη που περιγράφεται στον παρακάτω Πίνακα: Πίνακας. Πρόθεση* ψήφου για τις ευρωεκλογές της 25/5/2014 Διακύμανση Μέσος Πολιτικό ποσοστού όρος Κόμμα (%) (%) ΣΥΡΙΖΑ 16,7-25,3 23 ΝΔ 13,7-22,5 20,5 ΧΑ 3,5-9,1 7,3 ΠΟΤΑΜΙ 4,8-9 6,7 ΕΛΙΑ(ΠΑΣΟΚ) 3,0-7,0 5,6 ΚΚΕ 3,2-6,4 5,2 ΑΝΕΛ 1,5-4,1 3,3 ΔΗΜΑΡ 1,4-2,5 2 Aλλο κόμμα 9,9 Αναποφάσιστοι 14,3 * με βάση τις τελευταίες δημοσκοπήσεις των: PUBLIC ISSUE, KAPPA, VPRC, MARC, ALCO, RASS, MRB, GPO, PULSE και METRON ANALYSIS

26 Εκτός νέου «δημοσκοπικού απροόπτου» ο ΣΥΡΙΖΑ θα προηγηθεί της ΝΔ κατά μέσο όρο 2,5 ποσοστιαίες μονάδες διακύμανση δημοσκοπήσεων από 0,5 έως 3,6 μονάδες. Η αίσθηση στην κοινωνία προϊδεάζει για ακόμα μεγαλύτερη διαφορά, αλλά το κρίσιμο ζήτημα για την κυβέρνηση δεν είναι τόσο το μέγεθος της διαφοράς ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ όσο τα ποσοστά που θα καταφέρει να συγκεντρώσει το ΠΑΣΟΚ. Αν όντως, όπως προβλέπεται, το ΠΑΣΟΚ κινηθεί στα επίπεδα του 5-6%, τότε οι πολιτικές εξελίξεις θα είναι άμεσες και αναπόφευκτες τόσο στο εσωτερικό του όσο και σε σχέση με την βιωσιμότητα της κυβέρνησης. Επιπλέον, κρίσιμος αποσταθεροποιητικός παράγοντας για την δυνατότητα της κυβέρνησης να συνεχίσει να εφαρμόζει την σκληρή πολιτική του νέου μεσοπροθέσμου προγράμματος που πρόσφατα ψήφισε, είναι η αναμενόμενη άνοδος του ευρωσκεπτικιστικού-αντιμνημονιακού μετώπου στην χώρα μας, που προβλέπεται ακόμα πιο ισχυρό σε σχέση με τις εκλογές του Ιουνίου του Σε αυτήν την εξέλιξη θα συμβάλλουν τα υψηλά αναμενόμενα ποσοστά της ΧΑ, που προβλέπεται ως 3ηπολιτική δύναμη, αλλά και του ΚΚΕ ως πιθανής 4ης πολιτικής δύναμης. Φαίνεται, λοιπόν, ότι από την Δευτέρα ο πολιτικός χάρτης της χώρας θα αλλάξει και το πολιτικό σκηνικό θα διαπεραστεί από μια δυναμική αλλαγής, η οποία, ωστόσο, θα μπορεί να επιδέχεται πολλαπλών αναγνώσεων, όπως και να συνοδεύεται από σημαντικά γεγονότα στα πολιτικά κόμματα(διασπάσεις, νέα σχήματα, νέες συμμαχίες κ.α). Από γενική άποψη τα εκλογικά αποτελέσματα μπορεί να καταφέρουν ένα πλήγμα στην σημερινή πορεία της Ευρωπαϊκής ενοποίησης, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι από τις πληγές θα πρέπει μοιραία να ξεπηδήσουν οι γνωστοί δαίμονες του παρελθόντος, που στοίχειωσαν την ιστορία της γηραιάς ηπείρου τον περασμένο αιώνα. Από μια άλλη σκοπιά θα μπορούσαμε να πούμε ότι μονάχα με τέτοιους νέους συσχετισμούς θα μπορεί να τεθεί πιο καθαρά η πρόκληση σε κάποιους να γίνουν πιο τολμηροί και ριζοσπαστικοί και σε κάποιους άλλους πιο σώφρονες και πραγματιστές, προκειμένου να μην διασπαστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και εμείς να «μη φαγωθούμε μεταξύ μας» σε αυτήν την πολύπαθη και πανέμορφη χώρα. Αυτή η Κυριακή μένει για να αποφασίσουμε κριτικά, δημιουργικά και ψύχραιμα για το μέλλον μας. Μην φοβηθούμε να δώσουμε την ευκαιρία στον εαυτό μας να προχωρήσουμε προς την αναθεώρηση κάθε αδιέξοδης πολιτικής, που ροκανίζει και καταστρέφει την ζωή μας και τον τόπο μας. Δ. Τρικεριώτης (Follow on Twitter) Α γύρος τοπικών εκλογών: Μια διαφορετική Αττική Γη σε μια Ελλάδα που κλείνει το μάτι στα άκρα

27 Με βάση τα αποτελέσματα, οι πολιτικές τάσεις που φάνηκαν από τον πρώτο γύρο των τοπικών εκλογών και ενδεχομένως να επιβεβαιωθούν στις ευρωεκλογές είναι συνοπτικά οι παρακάτω: 1. Σημαντική πολιτική διαφοροποίηση στην προτίμηση ψήφου ανάμεσα στην Αττική και την υπόλοιπη Ελλάδα και ιδιαίτερα όσον αφορά την ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ(Πίνακας 1). Οι υποψηφιότητες στις Περιφέρειες που στηρίχτηκαν από την ΝΔ συγκέντρωσαν πανελλαδικά περίπου το 26,1% στην Αττική 14% και στην υπόλοιπη Ελλάδα το 31%! Οι υποψηφιότητες που στηρίχτηκαν στις Περιφέρειες από τον ΣΥΡΙΖΑ συγκέντρωσαν πανελλαδικά περίπου το 17,7% στην Αττική 23,8% και στην υπόλοιπη Ελλάδα το 15,2%! Πίνακας 1. Αποτελέσματα πρώτου γύρου στις Περιφέρειες. ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΔ ΣΥΡΙΖΑ ΚΚΕ ΧΑ ΑΤΤΙΚΗΣ (14%) (23,8%) (10,6%) (11,1%) ΣΥΝΟΛΟ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ (31%) (15,2%) (8%) 6,8%) ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ (26,1%) (17,7%) (8,8%) (8%) ΕΓΚΥΡΩΝ* * με καταμετρημένο το 99%-1000% των ψήφων 2. Για τον Δήμο της Αθήνας και την Περιφέρεια της Αττικής τα ποσοστά της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ υπολείπονται σημαντικά από τα ποσοστά που συγκέντρωσαν τον Ιούνιο του 2012 και προσεγγίζουν στα ποσοστά του Μαίου του 2012 (Πίνακες 2 και 3). 3. Σε σχέση με τον Ιούνιο του 2012, η ΧΑ υπερδιπλασίασε το ποσοστό της στην Αθήνα και το αύξησε στην Αττική, όπως και σε ολόκληρη την χώρα(πίνακες 2 και 3). Επίσης το ΚΚΕ και ο ΑΝΤΑΡΣΥΑ αύξησαν σημαντικά τις δυνάμεις τους σε όλην την χώρα. Πίνακας 2. Συγκριτικό αποτελεσμάτων για την εκλογική περιοχή των Αθηνών. ΔΗΜΟΣ Α Α ΑΘΗΝΑΣ ΑΘΗΝΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΜΑΙΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΜΑΙΟΣ (%) (%) (%) ΝΔ 16,9 30,9 15,8 ΣΥΡΙΖΑ 20 26,9 19,1 ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ 16,1 7,8 8,7 ΑΝΕΛ 3,5 6,3 9,9

28 ΚΚΕ 7,5 4,7 8,5 ΑΝΤΑΡΣΥΑ 1,9 0,4 1,5 ΟΙΚ. 1,3 0,9 3 48, ,7 ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ Πίνακας 3. Συγκριτικό αποτελεσμάτων για την εκλογική περιοχή της Αττικής. ΑΤΤΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ ΜΑΙΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΜΑΙΟΣ (%) (%) (%) ΝΔ 14,1 26,4 13,7 ΣΥΡΙΖΑ 23,7 30,1 19,4 ΔΗΜΑΡ 1,7 5,6 5,3 ΔΗΜ. ΞΑΝΑ 2,9 1,8 3 ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ 11,1 9,9 9,7 ΑΝΕΛ 7 9,5 13,5 ΚΚΕ 10,6 4 8,7 ΑΝΤΑΡΣΥΑ 2 0,2 1 ΟΙΚ. 2,2 0,9 3 60,9 71,8 75,3 ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 4. Οι «αντιμνημονιακές» δυνάμεις εμφανίστηκαν σαν σύνολο ενισχυμένες τόσο στην Αθήνα, όσο και στην Αττική σε σχέση με τις εκλογές του Μάιου και του Ιουνίου του 2012 (Πίνακας 4). Πίνακας 4. Σύνολο «αντιμηνομνιακών» κομμάτων σε Αθήνα και Αττική. ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΜΑΙΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΜΑΙΟΣ (%) (%) (%) ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ 49* 46,1* 47,7* ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΤΗΣ 54,4* 53,7* 52,3* ΑΤΤΙΚΗΣ * Άθροισμα ποσοστών ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΚΚΕ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ και ΧΡΥΣΗΣ ΑΥΓΗΣ Ένα πρώτο συμπέρασμα είναι ότι δύο χρόνια μετά τις εκλογές του Ιουνίου του 2012, η συνειδητοποίηση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αδυνατεί ιδεολογικά και στελεχιακά να δώσει αξιόπιστη παρουσία για την διαχείριση της οικονομικής κρίσης υπέρ των πραγματικά πληττόμενων (ανεργία, υπερφορολόγηση, εξυγίανση δημοσίου τομέα κλπ) εξωθεί τους εξαθλιωμένους και τους νεο-παρίες προς το ΚΚΕ και την ΧΑ και γενικότερα στα άκρα του πολιτικού φάσματος ως ύστατα πολιτικά καταφύγια.

29 Η άνοδος της ΧΑ δεν είναι μόνο θέμα οργής και αγανάκτησης. Είναι κυρίως θέμα ιδεολογικής και πολιτικής αδυναμίας του συστήματος να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί τις επιπτώσεις της κρίσης που ξεσπούν κατά της πλειονότητας του πληθυσμού. Είναι εντέλει μια δομική αδυναμία του πολιτικού συστήματος που πλέον αρχίζει να περιλαμβάνει και τον ΣΥΡΙΖΑ στη συνείδηση των ψηφοφόρων. Ο πρώτος γύρος έδειξε ότι προς το παρόν η κοινωνία συνεχίζει να συμπιέζεται πάνω στον «τοίχο» ΝΔ(ΠΑΣΟΚ), που ωστόσο αντέχει σε αυτήν τη πίεση, παρά την συντριβή των περισσοτέρων. Δ. Τρικεριώτης (Follow on Twitter) Moving On James Please don t get me started, looking backwards, to move on./ Strong yet openhearted, accept leaving when leaving s come./ God, didn t see it coming, never said I love you, hope you knew./ Now my bags are packed, and my sales are tight and my course is marked by stars,/ I m on my way, soon be moving on my way, leave a little light on, leave a little light on,/ I m on my way, soon be moving on my way, leave a little light on, leave a little light on. Moving On from ainslie henderson on Vimeo. Time always unwinding, all these dead lines in my mind./ Seeds and dreams we planted, took for granted, didn t prove./ Walking down this road will my pulse beat slow, hope to have you close at hand./ When this cycle ends, will it start again, will we recognize old friends?/ I m on my way, soon be moving on my way, leave a little light on, leave a little light on./ I m on my way, on my way, on my way, on my way, leave a light on, leave a little light on./ I m on my way, soon be moving on my way, leave a little light on, leave a little light on./ I m on my way, on my way, on my way, on my way. Leave a light on, leave a little light on, leave a little light on.