Η ετυμολόγηση του όρου «επικοινωνία» αποκαλύπτει πως πρόκειται για τη σύνθεση δυο λέξεων, της πρόθεσης «επί» (= τίθεμαι επάνω σε) και του ουσιαστικού

Transcript

1

2

3 Η ετυμολόγηση του όρου «επικοινωνία» αποκαλύπτει πως πρόκειται για τη σύνθεση δυο λέξεων, της πρόθεσης «επί» (= τίθεμαι επάνω σε) και του ουσιαστικού «κοινωνία» που παράγεται από το ρήμα «κοινωνώ», το οποίο σημαίνει τη συμμετοχή σε μια σχέση αλληλεπίδρασης. Η σχέση αυτή παραπέμπει εξ ορισμού στην ύπαρξη δυο τουλάχιστον προσώπων. Άρα, λοιπόν, στο σύνολό του ο όρος «επικοινωνία» δηλώνει την εμπλοκή σε μια αποτελεσματική διαδικασία, η οποία εκλαμβάνεται ως θεμελιώδης προϋπόθεση της κοινωνικής συνεύρεσης και ως η πεμπτουσία της ανθρώπινης ύπαρξης και προαγωγής του πολιτισμού.

4 Μπορεί επίσης να ειπωθεί ότι επικοινωνία είναι η διαδικασία αποστολής ενός μηνύματος από έναν πομπό Α (άνθρωπο ή ομάδα) σε ένα δέκτη Β (άνθρωπο ή ομάδα), χρησιμοποιώντας έναν κώδικα επικοινωνίας. Επιπρόσθετα ο πομπός μπορεί ταυτόχρονα να είναι και δέκτης, αφού ταυτόχρονα και στέλνει και λαμβάνει μηνύματα, όπως επίσης και ο δέκτης είναι ταυτόχρονα και πομπός. Ως εκ τούτου το νόημα δημιουργείται και από τους δύο. Στόχος είναι να προκληθεί η εμφάνιση ιδεών, πράξεων ή συναισθημάτων και σε τελική ανάλυση να επηρεαστεί η κατάσταση και η συμπεριφορά όσων συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία.

5 Η προφορική (ομιλία) Η νοηματική (κινητικές ενέργειες, χειρονομίες) Η γραπτή (λέξεις - γραπτός λόγος)

6 Αυθόρμητη και φυσική ανάμεσα σε δύο ζωντανούς οργανισμούς. Προσχεδιασμένη, προσεκτικά και συνειδητά κωδικοποιημένη μέσω διάφορων συσκευών.

7 Η απαρχή της δημιουργίας της ανθρώπινης κοινωνίας νοείται από τη στιγμή που εκείνος άρχισε να δημιουργεί λεκτικούς κώδικες επικοινωνίας. Οι λεκτικοί κώδικες ήταν είτε προφορικοί είτε γραπτοί.

8 η γραπτή αποτύπωση είναι μία συμβατική κατάσταση που αποσκοπεί κυρίως στην διατήρηση των στοιχείων στο χρόνο, την κατηγοριοποίηση και ανάλυση των γλωσσικών δεδομένων, αλλά και στην χρήση της ως εναλλακτικού τρόπου επικοινωνίας, όταν και όποτε η προφορική μορφή δεν καθίσταται δυνατή ή ικανοποιητική.

9 Μαραθωνοδρόμοι, άλογα, περιστέρια, υποβρύχια... Εδώ και χιλιετίες ο άνθρωπος προσπαθεί να επικοινωνήσει με κάθε μέσο, για να μεταδώσει ειδήσεις, συναισθήματα μέχρι και εμπορικές, στρατιωτικές εντολές...

10 Οι Αρχαίοι Έλληνες έδιναν πολλή μεγάλη σημασία στην επικοινωνία και την πληροφόρηση. Ο Ερμής είναι ο αγγελιοφόρος των θεών στην ελληνική μυθολογία.

11 Οι Αρχαίοι Έλληνες έδιναν πολλή μεγάλη σημασία στην επικοινωνία και την πληροφόρηση. Τα περιστέρια, ακόλουθοι της θεάς Αφροδίτης, έστελναν μηνύματα στους ερωτευμένους

12 Συστήματα αποστολής μηνυμάτων με ταχυδρομείο Οι αρχαιότερες μαρτυρίες της ύπαρξης ταχυδρομείου είναι πινακίδες γραμμένες σε σφηνοειδή γραφή που βρέθηκαν στην Αίγυπτο και χρονολογούνται στο π.χ.

13 Συστήματα αποστολής μηνυμάτων με ταχυδρομείο Ο Φειδιππίδης έγινε ο γνωστότερος αγγελιοφόρος δρομέας, που μετέφερε από τον Μαραθώνα στην Αθήνα το μήνυμα της νίκης των Ελλήνων κατά των Περσών, ιδρύοντας εν αγνοία του αλλά και προς τιμή του το αγώνισμα του Μαραθώνιου. Αλλά και το Ολυμπιακό αγώνισμα της σκυταλοδρομίας είναι το κατάλοιπο αρχαίου ταχυδρομικού συστήματος. Η σκυτάλη στην αρχαιότητα είχε το μεταφερόμενο μήνυμα.

14 Συστήματα αποστολής μηνυμάτων με ταχυδρομείο Τον 6ο αιώνα π.χ., υπό την ηγεμονία του βασιλιά Κύρου, η Περσία διέθετε οδούς επικοινωνίας και πολυάριθμους ταχυδρομικούς σταθμούς που φυλάσσονταν από στρατιώτες, ήταν επανδρωμένοι με ιππείς και ταχυδρόμους και διέθεταν καταλύματα

15 Συστήματα αποστολής μηνυμάτων με ταχυδρομείο Η μακρύτερη συγκοινωνιακή οδός συνέδεε τις Σάρδεις (κοντά στη Σμύρνη) με τα Σούσα, τη σημερινή Σους στο Ιράν. Κατά μήκος των χιλιομέτρων της ήταν διάσπαρτοι 111 ταχυδρομικοί σταθμοί. Oι αγγελιαφόροι κατάφερναν να καλύψουν όλη την απόσταση σε 9 ημέρες

16 Συστήματα αποστολής μηνυμάτων με ταχυδρομείο Οι σταθμοί του βασιλιά Κύρου, όπου βρίσκονταν ταχυδρόμοι έτοιμοι να μεταφέρουν ανά πάσα στιγμή την αλληλογραφία στον επόμενο σταθμό, ονομάζονταν ''άγγαρα'', εξ ου και η λέξη ''αγγαρεία'', που σημαίνει την καταναγκαστική εργασία: όποιος έμενε κοντά στους σταθμούς ήταν υποχρεωμένος να συνεργάζεται με αυτούς χωρίς πληρωμή. Σε αυτή τη δουλεία, την αγγαρεία, οι δημόσιοι λειτουργοί συχνά έκαναν αυθαιρεσίες σε βάρος των πολιτών. Γι' αυτό ακόμη και σήμερα χαρακτηρίζουμε ''αγγαρεία'' την καταπιεστική εργασία. Ο Κύρος είχε βέβαια αντιληφθεί τη στρατηγική αξία του ταχυδρομικού δικτύου, το οποίο λειτουργούσε και ως σύστημα ελέγχου των αχανών επαρχιών. Εξάλλου η έκβαση πολλών μαχών εξαρτιόταν ακριβώς από το πόσο έγκαιρα μεταδίδονταν οι διαταγές.

17 Συστήματα αποστολής μηνυμάτων με ταχυδρομείο Η Ρώμη τελειοποίησε το περσικό μοντέλο, οργανώνοντας κατά μήκος του οδικού δικτύου μια σειρά σταθμών σε προκαθορισμένες αποστάσεις, τους statio posita (από όπου προήλθε η λέξη ''post'', ταχυδρομείο). Για το ταχυδρομείο αξιοποιήθηκε επίσης η Εγνατία οδός, που συνέδεε το Δυρράχιο με το Βυζάντιο. Την εποχή του Αυγούστου (1ος αι. μ.χ.) το ταχυδρομικό δίκτυο, μήκους χιλιομέτρων, συνέδεε τη Σκοτία με την Αιθιοπία και τη Γαλλία με την Ιερουσαλήμ.

18 Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων με φωτιά Η ανάγκη για κάτι γρηγορότερο από τους ταχυδρόμους, οδήγησε στην απόφαση να δημιουργηθεί σύστημα μηνυμάτων με φωτιά

19 Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων με φωτιά Όταν η Τροία έπεσε στα χέρια των Ελλήνων η υπόλοιπη Ελλάδα το έμαθε μέσα σε μια ημέρα χρησιμοποιώντας αυτό το σύστημα επικοινωνίας. Για την μετάδοση του μηνύματος χρησιμοποιήθηκε το σύστημα της πυρσείας, δηλαδή η χρήση φωτεινών αναμεταδοτών από βουνοκορφή σε βουνοκορφή, όπως περιγράφει και ο Αισχύλος στο έργο του Αγαμέμνων.

20 Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων με φωτιά Η διαδρομή του συστήματος ήταν από την Ίδη της Τροίας στο Έρμαιο της Λήμνου, μετά στο όρος Άθω, στο Μάκιστο της Εύβοιας κατόπιν, μετά στον Εύριπο, στον Κιθαιρώνα, στα Μέγαρα και τέλος στις Μυκήνες. Οι κορυφές των βουνών δεν επιλέχθηκαν τυχαία. Ακόμα και σήμερα παρατηρούμε ότι υπάρχει καλή ορατότητα μεταξύ τους.

21 Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων με φωτιά

22 Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων με φωτιά Φρυκτωρίες: Οι φρυκτωρίες ήταν ένα σύστημα συνεννόησης με σημάδια που μεταβιβάζονταν από περιοχή σε περιοχή με τη χρήση πυρσών στη διάρκεια της νύκτας (φρυκτός=πυρσός και ώρα = φροντίδα). Το σύστημα χρησιμοποιήθηκε για πολλούς αιώνες μέχρι το 1850 αλλά μπορούσε να μεταφέρει μηνύματα μόνο με ένα κοινό κώδικα.

23 Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων με φωτιά Φρυκτωρίες: Μια μινωική φρυκτωρία είχε το σχήμα κόλουρου κώνου με διάμετρο βάσης 15 έως 47 μέτρα και ύψος 3 έως 8. Αποτελούνταν από χώμα και ημικυκλικά τοιχάρια ανά 70 πόντους

24 Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων με φωτιά Φρυκτωρίες: Πολλά από τα φωτεινά σήματα ανταλλάσσονταν τη νύχτα στη θάλασσα μεταξύ πλοίων, μεταξύ πλοίων και ξηράς και γενικά πρέπει να σημειωθεί ότι τα περισσότερα από αυτά αντιστοιχούσαν σε προσυμφωνημένα μηνύματα. Τα φωτεινά αυτά σήματα οι Έλληνες τα ονόμαζαν «πυρσούς» ή «φρύκτους» και από εδώ γνωρίζουμε και τους «φίλιους φρύκτους» ή τους «πολέμιους φρύκτους».

25 Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων με φωτιά Φρυκτωρίες: Οι στρατοί των αρχαίων είχαν ιδιαίτερο σύστημα σηματοδοτών και γι' αυτό το λόγο είχαν κτιστεί χιλιάδες πύργοι. Όταν πολιορκούσαν μια πόλη οι επιτιθέμενοι έστηναν κοντάρια στα οποία είχαν στερεώσει πυρσούς και μετέδιδαν σήματα. Την ημέρα χρησιμοποιούσαν και χρωματιστές σημαίες αντί για φωτιά.

26 Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων με φωτιά Σύστημα του Αινεία Γύρω στα 330 π.χ. ο Αρκάδας στρατηγός Αινείας ο Τακτικός επινόησε ένα έξυπνο σύστημα τηλεγραφίας. Στους σηματοδοτικούς σταθμούς υπήρχαν 2 πανομοιότυποι κάδοι κυλινδρικοί γεμάτοι με νερό μέχρι το ίδιο σημείο οι οποίοι είχαν στη βάση τους από μια βρύση ίδιας διαμέτρου, ώστε όταν έτρεχε νερό η ροή του να ήταν ίδια και στους δύο κάδους. Το ύψος των κάδων ήταν περίπου 1,50 μέτρα και το πλάτος τους περίπου μισό μέτρο.

27 Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων με φωτιά Σύστημα του Αινεία Πάνω στο νερό του κάθε κάδου επέπλεε ένα ξύλινο ραβδί που ήταν κάθετα στηριγμένο σε έναν κυλινδρικό φελλό που είχε διάμετρο λίγο μικρότερη από τους κάδους. Το ραβδί ήταν χωρισμένο σε παράλληλους κύκλους που είχαν απόσταση περίπου 6 εκατοστά μεταξύ τους. Στα κενά αυτών των κύκλων ήταν σημειωμένες διάφορες κωδικοποιημένες πληροφορίες στρατιωτικής κυρίως φύσης που ήταν οι ίδιες και στους 2 κάδους.

28 Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων με φωτιά Σύστημα του Αινεία Η επικοινωνία γινόταν ως εξής όταν επρόκειτο να μεταδοθεί ένα μήνυμα: Ειδοποιούσαν τον επόμενο σταθμό υψώνοντας έναν πυρσό. Όταν ο επόμενος σταθμός ειδοποιούσε και αυτός με έναν πυρσό ότι ήταν έτοιμος, ο πομπός ύψωνε τον πυρσό του και πάλι και τότε άνοιγαν και οι δύο τις βρύσες ταυτόχρονα.

29 Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων με φωτιά Σύστημα του Αινεία Όταν το ραβδί καθώς κατέβαινε έφτανε στο μήνυμα που ήθελαν να μεταδώσουν τότε ο πομπός έσβηνε τον πυρσό και τότε έκλειναν και οι δύο βρύσες. Το μήνυμα είχε μεταδοθεί. Το σύστημα αυτό βασίζεται στο συγχρονισμό κινήσεων πομπού και δέκτη.

30 Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων με φωτιά Ο τηλέγραφος του Πολύβιου Ο Έλληνας ιστορικός Πολύβιος είχε επινοήσει ένα σύστημα σηματοδότησης, όπου τα γράμματα της αλφαβήτου ήταν χωρισμένα σε πέντε ομάδες, πέντε στήλες με πέντε γράμματα στην κάθε μία. (Η τελευταία στήλη είχε ένα γράμμα λιγότερο). Μετά τις στήλες αυτές τις έγραφαν σε πέντε πινακίδες.

31 Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων με φωτιά Ο τηλέγραφος του Πολύβιου Η μετάδοση του μηνύματος γινόταν πάλι με πυρσούς. Ο πομπός πρώτα υψώνει τον πυρσό από αριστερά για να δείξει ποια πινακίδα πρέπει να προσέξει ο δέκτης - έναν πυρσό για την 1 η πινακίδα, δύο για την 2 η κτλ. Ύστερα υψώνει τον πυρσό από δεξιά για να δείξει ποιο γράμμα πρέπει να προσέξει ο άλλος. Θα πρέπει επίσης να έχουν μια διόπτρα για να βλέπουν καλύτερα.

32 Άλλα Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων Ανακλαστήρες ενίσχυσης: Λέγεται ότι βοηθούσαν τα σήματα από τις φωτιές με ειδικούς ανακλαστήρες ή ασπίδες να φανούν αρκετά μακριά. Ακουστικός τηλέγραφος: Ειδικές μεταλλικές συσκευές (τηλεβόες) που χρησιμοποιήθηκαν από τον στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου για τις ακουστικές επικοινωνίες. Η εμβέλειά τους λέγεται ότι ήταν περίπου 2500 μέτρα. Είχαν τη μορφή μεταλλικών κυκλικά αναδιπλωμένων χωνιών που κρεμάζονταν σε τρίποδα.

33 Άλλα Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων Οι Ολλανδοί χρησιμοποίησαν τους μύλους κολλώντας γράμματα στη φτερωτή ως σύστημα επικοινωνίας, δεδομένου ότι η γεωγραφική μορφή της χώρας τους είναι επίπεδη και οι ανεμόμυλοι χιλιάδες.

34 Άλλα Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων Κίνα (σωληνώσεις επικοινωνιών): Μέσα στο πασίγνωστο Σινικό τείχος (περίπου 9 μέτρα ψηλό, με πύργους των 12 μέτρων και μήκος 6400χιλ) υπάρχουν μεταλλικοί σωλήνες. Φωνάζοντας μέσα σε αυτές η φωνή φτάνει από το ένα φυλάκιο στο άλλο. Έτσι μεταδίδονταν τα μηνύματα κατά μήκος του τείχους.

35 Άλλα Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων Σήματα καπνού: Οι Ινδιάνοι της Βόρειας Αμερικής χρησιμοποιούσαν σήματα καπνού με κάποιο κώδικα για τις επικοινωνίες τους.

36 Άλλα Συστήματα μετάδοσης μηνυμάτων Σφυρίγματα: Οι Γκουάντσε, οι κάτοικοι των Καναρίων Νήσων, χρησιμοποιούσαν μια ειδική γλώσσα σφυριγμάτων για να επικοινωνούν σε μεγάλες αποστάσεις. Λέγεται ότι με τα σφυρίγματα αυτά μπορούσαν να επικοινωνούν σε απόσταση 4 χιλιομέτρων.

37 Στα νεότερα χρόνια Ο μηχανικός τηλέγραφος του Γάλλου Κλώντ Σαπέ ήταν η αρχή μιας νέας εποχής. Η συσκευή λειτουργούσε με 3 περιστρεφόμενες μεταλλικές ράβδους που μπορούσαν να μεταδώσουν 196 σήματα και ήταν τοποθετημένη πάνω σε πολύ ψηλό στύλο. Ο χειρισμός γινόταν από το έδαφος με τροχαλίες και οι χειριστές χρησιμοποιούσαν τηλεσκόπιο για να διαβάζουν πιο εύκολα τα μηνύματα τα οποία έφταναν πολύ γρήγορα στον προορισμό τους. Βασικό μειονέκτημα της μεθόδου αυτής ήταν ότι λειτουργούσε μόνο την ημέρα και όταν το επέτρεπαν οι καιρικές συνθήκες.

38 Στα νεότερα χρόνια Ο ηλεκτικός τηλέγραφος:ο Άγγλος Φάραντέι (Faraday), ο οποίος μελέτησε το φαινόμενο της ηλεκτρικής επαγωγής, συνετέλεσε στην ανακάλυψη του ηλεκτρομαγνήτη ο οποίος αποτέλεσε τη βάση για την εξέλιξη της ηλεκτρικής τηλεγραφίας. Ο ηλεκτρισμός έδωσε μεγάλη βοήθεια στην εξέλιξη των τηλεπικοινωνιών. Πρώτος ο Μορς (ζωγράφος το επάγγελμα) ανακάλυψε το 1844 τον ηλεκτρικό τηλέγραφο. Αυτός ήταν μια κινούμενη χάρτινη κορδέλα πάνω στην οποία ακουμπούσε η μύτη ενός μολυβιού που ήταν προσαρμοσμένο σε εκκρεμές με ηλεκτρομαγνήτη. (Τα γνωστά σήματα Μορς με τελείες και παύλες).

39 Στα νεότερα χρόνια Τηλέφωνο (1876): Οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν το τηλέφωνο (όχι ηλεκτρικό) ήταν όπως είδαμε οι Κινέζοι πριν 2000 χρόνια με το σύστημα των σωλήνων στο Σινικό τείχος. Οι Κινέζοι επίσης είχαν εφεύρει και ένα άλλο σύστημα, δηλαδή δύο χάρτινά κύπελλα συνδεδεμένα με σπάγγο όπως το παιδικό παιχνίδι που γνωρίζουμε. Το ηλεκτρικό τηλέφωνο όμως εφευρέθηκε όπως ξέρουμε το 1876 από τον Γκράχαμ Μπελ.

40 Στα νεότερα χρόνια Ο ασύρματος (1895): Ο Μαρκόνι εφηύρε το 1895 τον ασύρματο σε ηλικία μόλις 21 ετών. Από αυτή την εφεύρεση ωφελήθηκε κυρίως η ναυσιπλοΐα. Μετά τον Μαρκόνι έχουμε μια σειρά από εφευρέσεις στον τομέα της τηλεπικοινωνίας (ραδιόφωνο, τηλεόραση, κινητό τηλέφωνο, δορυφόροι).

41 Όλες αυτές οι εφευρέσεις συνέβαλαν στον πολιτισμό γιατί οι άνθρωποι μπορούσαν να επικοινωνήσουν με άλλους λαούς, να ανταλλάξουν ιδέες και να επηρεαστούν από αυτούς στον τομέα της τεχνολογίας, της επιστήμης, της τέχνης και των γραμμάτων. Βλέπουμε ότι από τα πολύ παλιά χρόνια ο άνθρωπος έβαλε το μυαλό του να δουλέψει και επινόησε αρκετούς τρόπους επικοινωνίας. Βλέπουμε επίσης ότι οι Αρχαίοι Έλληνες συνέβαλαν πολύ στις τηλεπικοινωνίες. Οι τρόποι επικοινωνίας που επινόησαν οι αρχαίοι ήταν πολύπλοκοι και δύσκολοι στην εφαρμογή τους. Αργότερα τα πράγματα απλοποιήθηκαν και φτάσαμε σήμερα να μπορούμε να επικοινωνούμε με κάθε σημείο του πλανήτη πολύ εύκολα και γρήγορα. Έχουμε φτάσει στο σημείο με τη βοήθεια των δορυφόρων να παρακολουθούμε ένα γεγονός την ώρα που συμβαίνει όσο μακριά και να γίνεται (π.χ. ποδοσφαιρικοί αγώνες).

42 Στις σύγχρονες κοινωνίες είναι κοινώς αποδεκτό το γεγονός ότι οι τηλεπικοινωνίες έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας του κάθε ανθρώπου. Σε αυτό συμβάλλουν κυρίως οι τεχνολογικές εξελίξεις που έχουν σημειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Μέσα σε αυτές βρίσκονται ενσύρματες και ασύρματες τεχνολογίες όπως το τηλέφωνο, η τηλεόραση, το ραδιόφωνο, το διαδίκτυο, ο ηλεκτρονικός τύπος και η τεχνολογία τηλεδιάσκεψης.

43

44

45 Μέχρι πριν μερικά χρόνια, η επικοινωνία και η ανταλλαγή δεδομένων μπορούσε να πραγματοποιηθεί μόνο με χρήση καλωδίου. Αυτό στεκόταν εμπόδιο όσον αφορά την ευχρηστία των συσκευών, αφού πολλές φορές βρισκόμασταν αντιμέτωποι με αμέτρητες καλωδιώσεις και χρονοβόρες διαδικασίες σύνδεσης. Επίσης, τα καλώδια είναι πιο επιρρεπή σε φθορές, κάτι που προκαλούσε επιπλέον απώλειες χρόνου και δυσλειτουργίες σε περίπτωση βλάβης.

46 Η ανάγκη για κάποιον τρόπο ασύρματης σύνδεσης ήταν προφανής και η αναζήτηση λύσεων σε αυτόν τον τομέα οδήγησε στη εξέλιξη της ασύρματης επικοινωνίας, η οποία στηρίχθηκε στην τεχνολογία της ασύρματης δικτύωσης.

47 Τι είναι η ασύρματη δικτύωση; Λέγοντας ασύρματη δικτύωση εννοούμε την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ υπολογιστών ή συσκευών χωρίς να χρησιμοποιούνται καλώδια. Το να συνδεθούμε σε ένα ασύρματο δίκτυο σημαίνει για παράδειγμα ότι μπορούμε να στείλουμε δεδομένα από τον υπολογιστή μας στο κινητό μας μέσω υπέρυθρων ή bluetooth. Στην πράξη όμως η ασύρματη δικτύωση μεταξύ υπολογιστών ή περιφερειακών επιτρέπει την επικοινωνία μέσω ραδιοσυχνοτήτων. Με άλλα λόγια ως ασύρματο δίκτυο χαρακτηρίζεται το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο, συνήθως τηλεφωνικό ή δίκτυο υπολογιστών, το οποίο χρησιμοποιεί, ραδιοκύματα ως φορείς πληροφορίας. Τα δεδομένα μεταφέρονται μέσω ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων.

48 Στα ασύρματα δίκτυα εντάσσονται τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας, οι δορυφορικές επικοινωνίες, τα ασύρματα δίκτυα ευρείας περιοχής (WWAN), τα ασύρματα μητροπολιτικά δίκτυα (WMAN), τα ασύρματα τοπικά δίκτυα (WLAN) και τα ασύρματα προσωπικά δίκτυα (WPAN)

49 Σύντομη ιστορική ανασκόπηση της ασύρματης επικοινωνίας Γύρω στο 1865 η ασύρματη επικοινωνία ή ραδιοτηλεγραφία εκφράστηκε σαν θεωρία από τον Μάξγουελ (J. C. Maxwell). Ο Μάξγουελ υποστήριξε την ύπαρξη ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων που έχουν τα ίδια φυσικά χαρακτηριστικά με το φως, διαφέρουν από αυτό αποκλειστικά και μόνο στο μήκος του κύματος.

50 Σύντομη ιστορική ανασκόπηση της ασύρματης επικοινωνίας Ο Φαραντάι (M. Faraday) ήταν ο πρώτος που έβαλε τα θεμέλια για το δόγμα του ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου ( ) και ήταν αυτός που προώθησε την ιδέα ότι η διάδοση των ηλεκτρικών και μαγνητικών φαινομένων γίνεται με πεπερασμένη ταχύτητα και αποτελεί κυματική διαδικασία.

51 Σύντομη ιστορική ανασκόπηση της ασύρματης επικοινωνίας Αργότερα, ο Χερτζ κατάφερε να παράξει, να παρατηρήσει και να μελετήσει τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα και, με τα πειράματά του, κατέληξε στις ίδιες διαπιστώσεις με αυτές του Μάξγουελ, οι οποίες ήταν μόνο θεωρητικές. Κατά συνέπεια, μπορούμε να πούμε ότι από την εποχή του Χερτζ εφευρέθηκε η ραδιοτηλεγραφία.

52 Σύντομη ιστορική ανασκόπηση της ασύρματης επικοινωνίας Η κεραία είχε επινοηθεί εν τω μεταξύ από τον Ρώσο Αλέξανδρο Ποπώφ ( ).

53 Σύντομη ιστορική ανασκόπηση της ασύρματης επικοινωνίας Το 1898 κατασκευάστηκε ένα σύστημα ασύρματης επικοινωνίας μεταξύ της πόλης Dover και του πλοίου-φάρος «East Goodwin», 15 ναυτικά μίλια στην ανοικτή θάλασσα. Ο Ιταλός Μαρκόνι (G. Marconi), συνδύασε τον πομπό του Χερτζ με κάποιες βασικές τροποποιήσεις, με το δέκτη του Ποπώφ και πραγματοποίησε την πρώτη ραδιοτηλεγραφική σύνδεση μεγάλης εμβέλειας.

54 Σύντομη ιστορική ανασκόπηση της ασύρματης επικοινωνίας Τα χαρακτηριστικά της συσκευής του Μαρκόνι συμπίπτουν με αυτά της συσκευής του Ποπώφ. Τα πρώτα πειράματα έγιναν στην Αγγλία το 1896, όμως το 1897 υπήρχε ήδη ραδιοτηλεγραφική επικοινωνία μεταξύ δύο σημείων που απείχαν 16 χιλιόμετρα μεταξύ τους, στην περιοχή Σπέτσια της Ιταλίας. Το 1896, ο Ποπώφ είχε πραγματοποιήσει τη σύνδεση δύο σημείων του λιμανιού της Κροστάνδης, τα οποία απείχαν μεταξύ τους 640 μέτρα. Τελικά, ο πατέρας της ραδιοτηλεγραφίας θεωρείται ο Μαρκόνι.

55 Σύντομη ιστορική ανασκόπηση της ασύρματης επικοινωνίας Ο Guglielmo Marconi (Μαρκόνι, ) πραγματοποίησε το έτος 1895 σε ηλικία 21 ετών, χωρίς ακόμα πολλές θεωρητικές ανησυχίες, τις πρώτες ασύρματες εκπομπές σημάτων Μορς και εισήγαγε την παγκόσμια κοινότητα στην εποχή της ασύρματης επικοινωνίας. Οι πομποί και οι δέκτες του Μαρκόνι, εφοδιασμένοι πλέον και με κεραίες, απαιτούσαν σημαντική ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας και γι' αυτό χρησιμοποιήθηκαν αρχικά για την επικοινωνία με πλοία σε υπερπόντια ταξίδια.

56 Σύντομη ιστορική ανασκόπηση της ασύρματης επικοινωνίας Το 1901, ο ίδιος πέτυχε ασύρματη ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ Αγγλίας και της ανατολικής ακτής της Αμερικής, πάνω από τα νερά του Ατλαντικού. Εκείνη την εποχή αυτό το γεγονός θεωρήθηκε πρωτοφανής επιτυχία και συζητήθηκε ευρέως στον τύπο και στους επιστημονικούς κύκλους, προκαλώντας και τις απαραίτητες μελλοντολογικές προβλέψεις...

57 Σύντομη ιστορική ανασκόπηση της ασύρματης επικοινωνίας Ήδη το έτος 1907 κατάφερε ο ίδιος ερευνητής να κατασκευάσει δύο πομπούς με διαμόρφωση πλάτους οι οποίοι είχαν εμβέλεια περί τα 450 km. Ήταν ο λεγόμενος ασύρματος του Μαρκόνι, ο οποίος άρχισε να πειραματίζεται με τον ηλεκτρομαγνητισμό το 1894 και πέτυχε την πρώτη μετάδοση μηνύματος χωρίς την χρήση συρμάτων. Αυτή του η εφεύρεση χρησιμοποιήθηκε στα πλοία και χρησιμοποιούταν εκεί μέχρι και πριν από λίγα χρόνια. Συχνά δε τον ασυρματιστή του πλοίου τον αποκαλούσαν μαρκόνη. Το 1909, του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής.

58 Σύντομη ιστορική ανασκόπηση της ασύρματης επικοινωνίας Αυτή η περίοδος καινοτομιών στον τομέα των ασύρματων επικοινωνιών έκλεισε το 1904, όταν ο Reginald Fessenden (Φέσεντεν, ), Καναδός μηχανικός και πανεπιστημιακός καθηγητής, μετέδωσε ασύρματα φωνή και μουσική. Οι πειραματικές εκπομπές του στην ακτή του Ατλαντικού προκάλεσαν τεράστια έκπληξη στους χειριστές ασύρματων τηλεγράφων, τους «μαρκόνηδες» των πλοίων: στα ακουστικά τους έφτανε ομιλία και μουσική, ένα μουσικό κομμάτι του Χαίντελ. Ο Φέσεντεν χρησιμοποίησε στα πειράματά του ένα μικρόφωνο άνθρακα, δικής του επινόησης.

59 Αργότερα άρχισε η εφαρμογή της ασύρματης επικοινωνίας- τηλεφωνίας (ραδιοφωνίας) στα Μακρά (LW) και Μεσαία (MW) κύματα. Ραγδαία ήταν η εξέλιξη των επικοινωνιών με τη μετέπειτα χρήση των Υψηλών (HF), Λίαν Υψηλών (VHF), Υπερυψηλών (UHF) και Υπέρ-υπερυψηλών (SHF) συχνοτήτων που βοήθησαν στην επικοινωνιακή κάλυψη τεράστιων αποστάσεων. Η εφεύρεση και η εξέλιξη της ασπρόμαυρης και της έγχρωμης τηλεόρασης έδωσαν νέες διαστάσεις στον τομέα των επικοινωνιών.

60 Οι πρώτες προσπάθειες για τη δημιουργία ενός ασύρματου τοπικού δικτύου έγιναν στα τέλη της δεκαετίας του 1970 χρησιμοποιώντας τη τεχνολογία των υπέρυθρων ακτίνων (Infrared IR), αλλά λόγω χαμηλού ρυθμού μετάδοσης 1Mbps η προσπάθεια απέτυχε. Στη χρήση των υπέρυθρων ακτίνων υπήρχε μια απαίτηση, η οποία στην πορεία αποδείχθηκε μειονέκτημα: η ανάγκη οπτικής επαφής μεταξύ των συνδεδεμένων συσκευών, οι οποίες πρέπει πάντα να διατηρούν μικρές αποστάσεις μεταξύ τους.

61 Δύο πρότυπα είναι αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη όσο αναφορά τα ασύρματα δίκτυα. Το ένα αναπτύσσεται στην Ευρώπη από τo ETSI (European Telecommunications Standard Institute) και ονομάζεται HIPERLAN (High Performance European Radio LAN). Το άλλο, που είναι και το πιο διαδεδομένο σήμερα, αναπτύσσεται από την IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers) και ονομάζεται WLAN.

62 To 1997 η ΙΕΕΕ (Institute of Electrical and Electronics Engineers), η οποία είχε αναλάβει την προτυποποίηση των τοπικών δικτύων (LAN) μέσω της ομάδας 802, δημοσίευσε το , ένα πρότυπο το οποίο σχεδιάστηκε αρχικά να παρέχει μέγιστη ταχύτητα 2Mbps στην ζώνη των 900ΜΗz. Το γεγονός αυτό δημιούργησε πολλά προβλήματα γιατί η ζώνη των 900ΜHz χρησιμοποιείτο και από άλλες συσκευές όπως π.χ. από ασύρματα τηλέφωνα και από το GSM (Global System for Mobile communications - Παγκόσμιο Σύστηµα Κινητών Επικοινωνιών).

63 Δύο χρόνια αργότερα, το 1999, η IEEE παρουσίασε δύο βελτιωμένες εκδοχές του πρωτοκόλλου (τα a και b) με σκοπό να αυξήσει την απόδοση των ασύρματων δικτύων ως τα 54Mbps. Η αποδοχή του b ήταν σχεδόν καθολική από τους κατασκευαστές και έτσι η συντριπτική πλειοψηφία των ασύρματων δικτύων που λειτουργούν σήμερα χρησιμοποιεί αυτό το πρότυπο.

64 ΚΙΝΗΤΗ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑ Η περιπέτεια της κινητής τηλεφωνίας ξεκίνησε αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, με τις πρώτες προσπάθειες των Σουηδών, Φινλανδών και Αμερικανών. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής η εξέλιξη της ασύρματης επικοινωνίας και συγκεκριμένα της κινητής ραδιοτηλεφωνίας ξεκίνησε το 1946, όταν παρουσιάστηκε η πρώτη δημόσια υπηρεσία κινητής τηλεφωνίας σε 25 μεγάλες αμερικανικές πόλεις.

65 ΚΙΝΗΤΗ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑ Κάθε σύστημα χρησιμοποιούσε έναν μόνο πομπό υψηλής ισχύος και έναν μεγάλο πύργο για να καλύπτει αποστάσεις άνω των 50 χλμ. 'Όμως, ως ληξιαρχική πράξη γέννησής της θεωρείται η 3η Απριλίου Το έτος 1978 η Bell κατασκεύασε το πρώτο δοκιμαστικό δίκτυο κινητής τηλεφωνίας, που ήταν αναγκαίο για την εξέλιξη και την εμπορική εκμετάλλευση του κινητού.

66 ΚΙΝΗΤΗ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑ Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '80 τα κινητά τηλέφωνα ήταν υπερβολικά ογκώδη για να μεταφέρονται στην τσέπη κι έτσι ήταν εγκατεστημένα κυρίως σε αυτοκίνητα. Στην αρχή της δεκαετίας του '90 άρχισε η απογείωση των κινητών τηλεφώνων, με την ψηφιοποίηση δικτύων (GSM - Παγκόσμιο Σύστηµα Κινητών Επικοινωνιών) και συσκευών. Τα κινητά έγιναν μικρότερα ( γραμμάρια), χωρούσαν στην παλάμη και έμπαιναν έστω και με δυσκολία στην τσέπη του χρήστη τους. Περάσαμε έτσι στα κινητά της δεύτερης γενιάς (2G), που παρείχαν και άλλες ευκολίες, όπως την αποστολή σύντομων γραπτών μηνυμάτων (SMS) και τη λήψη φωτογραφιών.

67 ΚΙΝΗΤΗ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑ Στις αρχές του 21oυ αιώνα ήλθαν τα κινητά τρίτης γενιάς (3G), με τις απεριόριστες δυνατότητες των πολυμέσων. Σήμερα, η διείσδυση του κινητού τηλεφώνου στον πλανήτη ξεπερνά το 30%, με αλματώδη άνοδο στις φτωχές χώρες του πλανήτη και κυρίως στην Αφρική. Η φινλανδική εταιρεία Nοkia, με μερίδιο αγοράς 36%, κατέχει την πρώτη θέση στις πωλήσεις κινητών τηλεφώνων παγκοσμίως.

68 ΠΕΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΩΝ ΑΣΥΡΜΑΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ Επέκταση των ενσύρματων δικτύων: Τα ασύρματα δίκτυα χρησιμοποιούνται για τη διασύνδεση των χρηστών με το βασικό κορμό του ενσύρματου δικτύου. Έτσι δεν απαιτείται η ύπαρξη καλωδίωσης μέχρι τον τελικό χρήστη, που μπορεί να είναι δύσκολο και οικονομικά ασύμφορο να εγκατασταθεί. Διασύνδεση μεταξύ κτιρίων: Είναι δυνατόν με την τεχνολογία των ασυρμάτων δικτύων να επιτευχθούν ζεύξεις μεταξύ κτιρίων πού απέχουν αρκετά μεταξύ τους αλλά βρίσκονται σε οπτική επαφή. Οι συσκευές που συνδέονται στα δύο άκρα της ζεύξης είναι συνήθως δρομολογητές (routers) ή γέφυρες (bridges).

69 ΠΕΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΩΝ ΑΣΥΡΜΑΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ Σποραδική πρόσβαση στο δίκτυο: Ασύρματα δίκτυα μπορούν να εγκατασταθούν σε χώρους όπου κινούνται διάφοροι χρήστες όπως αεροδρόμια, νοσοκομεία, βιβλιοθήκες για να προσφέρουν πρόσβαση στο ενσύρματο δίκτυο και κατά συνέπεια στο διαδίκτυο στους χώρους αυτούς. Σημαντικό πρόβλημα σε αυτήν την περίπτωση είναι η ασφάλεια των δεδομένων. Δημιουργία Ad hoc δικτύων: Τα δίκτυα ad hoc είναι αποκεντρωμένα peer to peer δίκτυα, που συνήθως δημιουργούνται για να ικανοποιήσουν άμεσα μία συγκεκριμένη ανάγκη. Τέτοια δίκτυα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παράδειγμα σε συνεδριακούς χώρους ή σε αίθουσες διδασκαλίας, οπότε οι συμμετέχοντες μπορούν να ανταλλάσσουν δεδομένα μέσω του προσωρινού ασυρμάτου δικτύου, χωρίς να απαιτείται οποιαδήποτε εκ των προτέρων διαμόρφωση του χώρου.

70 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΣΥΡΜΑΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ Με την αύξηση του αριθμού των συσκευών που αλληλεπιδρούν με τους υπολογιστές τα ασύρματα δίκτυα μπορούν να προσφέρουν λύσεις, οι οποίες θα βελτιώσουν την επικοινωνία και θα αυξήσουν την αποδοτικότητα π.χ. σε ένα εργασιακό χώρο όπως μια εταιρεία, μια τράπεζα αλλά και μια σχολική μονάδα ή σε ένα νοσοκομείο. Με τη χρήση των ασύρματων δικτύων η επικοινωνία γίνεται πιο άμεση, το δίκτυο παρέχει κάλυψη χωρίς περιορισμούς και η επέκταση του γίνεται πολύ πιο εύκολα και με αμελητέο κόστος.

71 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΣΥΡΜΑΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ Επικοινωνία των υπολογιστών συνολικά και ανεξάρτητα από την τοποθεσία Μείωση των τηλεπικοινωνιακών εξόδων με το μοίρασμα μιας σύνδεσης με το Διαδίκτυο προς όλα τα υποδίκτυα. Επισκόπηση χώρων χρησιμοποιώντας ασύρματες κάμερες Επικοινωνία των υπολογιστών χωρίς τη χρήση και το κόστος της δομημένης καλωδίωσης Επέκταση του ήδη υπάρχοντος δικτύου με αμελητέο κόστος και υποδομή Χρήση ασύρματης τηλεφωνίας μέσα από το ήδη υπάρχον ασύρματο δίκτυο, δηλαδή φωνητική επικοινωνία μεταξύ των δικτύων χωρίς κόστος

72 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΣΥΡΜΑΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ Χρήση ως hotspot. Το hotspot είναι ένα ασύρματο σημείο πρόσβασης στο internet. Στην πραγματικότητα, δεν είναι απλώς ένα σημείο, αλλά μια περιοχή η οποία καλύπτεται από συσκευές που επιτρέπουν και διαχειρίζονται την ασύρματη πρόσβαση των χρηστών στο internet. Ένα hotspot μπορεί να έχει εμβέλεια από μερικά μέτρα και να φτάσει ακόμη και το ένα χιλιόμετρο κάλυψης, αν αυτό είναι επιθυμητό. Ένας χρήστης, εκμεταλλευόμενος τις δυνατότητες που του παρέχει η ασύρματη σύνδεση του με το hotspot, είναι σε θέση να πραγματοποιήσει στον υπολογιστή του οποιαδήποτε εργασία έχει σχέση με το internet σαν να ήταν στο σπίτι του ή στο γραφείο του. Αυτό σημαίνει ότι ο χρήστης του hotspot μπορεί να το χρησιμοποιήσει για τις ακόλουθες εργασίες: Πλοήγηση στο Διαδίκτυο (web surfing) Ανταλλαγή αρχείων και online επικοινωνία μεταξύ των χρηστών Πρόσβαση σε εφαρμογές πολυμεσικού περιεχομένου (multimedia), για τη λήψη εικόνων, διαδραστικού βίντεο και μουσικής Λήψη ενημερωτικού ή εκπαιδευτικού περιεχομένου

73 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΣΥΡΜΑΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ hotspot

74 Όπως διαφαίνεται από τα παραπάνω η ασύρματη επικοινωνία χωρίς καμία αμφιβολία αποτελεί πλέον στην εποχή μας ένα σημαντικό τρόπο επικοινωνίας στην καθημερινή μας ζωή. Κανείς δεν μπορεί να θυμηθεί πώς ήταν η ζωή μας πριν από αυτήν, ούτε να φανταστεί πώς θα ήταν η ζωή μας χωρίς αυτήν.

75

76

77 Τα ασύρματα μέσα μετάδοσης είναι αυτά που δεν χρησιμοποιούν καθόλου καλώδια ή κάποιο άλλο υλικό. Χρησιμοποιούν ουσιαστικά σήματα τα οποία δεν είναι ορατά με το γυμνό μάτι. Τέτοια σήματα είναι κυρίως οι υπέρυθρες, τα Bluetooth και τα ράδιο-σήματα υψηλής συχνότητας

78 Υπέρυθρη ακτινοβολία Συνήθως εκπέμπεται από όλα τα σώματα που έχουν κάποια θερμοκρασία. Τα σώματα με τη μεγαλύτερη θερμοκρασία εκπέμπουν περισσότερες υπέρυθρες και αντίστροφα τα σώματα που απορροφούν περισσότερες υπέρυθρες αυξάνεται η θερμοκρασία τους. Το φαινόμενο αυτό σχετίζεται με την ταλάντωση των σωματιδίων που συνθέτουν ένα σώμα, η οποία οδηγεί στη βίαιη μεταβολή της θερμικής ενέργειάς του. Οι υπέρυθρες ακτίνες μπορούν να γίνουν αντιληπτές από ορισμένους οργανισμούς (όπως π. χ. οι σκύλοι) και τεχνητά από θερμικές κάμερες.

79 Υπέρυθρη ακτινοβολία Οι υπέρυθρες ακτίνες στις επικοινωνίες έχουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Δεν διαπερνούν φυσικά εμπόδια, όπως π.χ. τοίχους Μεγάλη συχνότητα, άρα μεγάλο εύρος ζώνης και υψηλό ρυθμό μετάδοσης δεδομένων Μέσα σε ένα δωμάτιο υπάρχει κάλυψη παντού λόγω ανάκλασης στην οροφή Λόγω υψηλής κατευθυντικότητας είναι απαραίτητη η οπτική επαφή με ένα σημείο πρόσβασης στην οροφή Μικρή υποστήριξη κινητικότητας λόγω του προηγούμενου περιορισμού Ελεύθερη εκπομπή χωρίς ανάγκη άδειας Φθηνό εξοπλισμό, χωρίς κεραία Υψηλή ασφάλεια λόγω περιορισμένης εμβέλειας

80 Bluetooth Το Bluetooth είναι ένα βιομηχανικό πρότυπο για ασύρματα προσωπικά δίκτυα υπολογιστών (Wireless Personal Αrea Νetworks, WPAN). Πρόκειται για μια ασύρματη τηλεπικοινωνιακή τεχνολογία μικρών αποστάσεων, η οποία μπορεί να μεταδώσει σήματα ασύρματα μέσω μικροκυμάτων σε ψηφιακές συσκευές. Επομένως το Bluetooth είναι ένα πρωτόκολλο το οποίο παρέχει προτυποποιημένη, ασύρματη επικοινωνία ανάμεσα σε PDA, κινητά τηλέφωνα, φορητούς υπολογιστές, προσωπικούς υπολογιστές, εκτυπωτές, καθώς και ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές ή ψηφιακές κάμερες, μέσω μιας ασφαλούς, φθηνής και παγκοσμίως διαθέσιμης χωρίς ειδική άδεια ραδιοσυχνότητας μικρής εμβέλειας.

81 Bluetooth Ιστορικό Η Ericsson έθεσε τις βάσεις για την ανάπτυξη μίας τεχνολογίας η οποία θα επέτρεπε τον σχηματισμό τοπικών δικτύων πολύ μικρής εμβέλειας με σκοπό την ασύρματη δικτύωση ετερογενών φορητών συσκευών. Το πρότυπο που προέκυψε υιοθετήθηκε στη συνέχεια από την IEEE (Ιnstitυte οf Electrical and Εlectronics Εngineers) ως το πρότυπο για WPAN. Οι σχεδιαστές του κλήθηκαν να επιλέξουν το όνομα με το οποίο αυτή η τεχνολογία θα γινόταν αργότερα γνωστή σε όλο τον κόσμο. Οι Σουηδοί δημιουργοί του ήταν βέβαιοι ότι το νέο πρότυπο θα επικρατούσε και θα έφερνε ακόμη πιο κοντά τους ανθρώπους και τις συσκευές τους. Οι Σκανδιναβοί εμπνεύσθηκαν το όνομα της νέας συσκευής από το Δανό Βασιλιά Χάραλντ, το όνομα του οποίου έχει τις ρίζες του σε δύο αρχαίες δανέζικες λέξεις: bla (σκουρόδερμος) και tan (γενναίος άνδρας). Ο Χάραλντ έζησε στα τέλη του 10ου αιώνα μ.χ. κατέλαβε με τα στρατεύματά του πολλές χώρες, ενώ λέγεται ότι κατάφερε να ενώσει τη Δανία με τη Νορβηγία.

82 Εφαρμογές Bluetooth Ασύρματη δικτύωση μεταξύ επιτραπέζιου και φορητού υπολογιστή, σε έναν περιορισμένο χώρο με ελάχιστο διαθέσιμο εύρος ζώνης. Ασύρματα περιφερειακά, όπως εκτυπωτές, ποντίκια και πληκτρολόγια, τα οποία επικοινωνούν με κάποιον επιτραπέζιο ή φορητό υπολογιστή. Ασύρματη μεταφορά ψηφιακών αρχείων (εικόνες, mp3 κλπ) ανάμεσα σε κινητά τηλέφωνα και PDA. Ασύρματα ακουστικά για κινητά τηλέφωνα και Smartphones. Ιατρικές εφαρμογές δοκιμάζονται συσκευές από εταιρίες που παρέχουν ηλεκτρονικές συσκευές προχωρημένης ιατρικής. Ορισμένοι δέκτες GPS μεταφέρουν πληροφορίες μέσω Bluetooth. Ασύρματη τηλεφωνία στο αυτοκίνητο: Το Bluetooth δίνει τη δυνατότητα σε χρήστες καταλλήλως εξοπλισμένων κινητών τηλεφώνων να χρησιμοποιούν κάποιες βασικές λειτουργίες τους με ασύρματα ακουστικά. Ανάλογο σύστημα υπάρχει ενσωματωμένο και σε κράνη οδηγών μοτοσικλέτας, επιτρέποντας τη συνομιλία κατά την οδήγηση. Απομακρυσμένος έλεγχος συσκευών, για τον οποίο έως την εμφάνιση του Bluetooth χρησιμοποιούνταν τεχνολογία υπέρυθρων ακτίνων.

83 Bluetooth Λειτουργία Το Bluetooth λειτουργεί στο «αδέσμευτο» φάσμα συχνοτήτων των 2,4 GHz, ώστε οι συσκευές που το ενσωματώνουν να μπορούν να λειτουργήσουν απρόσκοπτα σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη. Το Bluetooth επιτρέπει τις απευθείας συνδέσεις από συσκευή προς συσκευή (point to point), καθώς και την ταυτόχρονη σύνδεση έως και 7 συσκευών με τη χρήση μιας μοναδικής συχνότητας. Ένα πρόβλημα των προδιαγραφών του Bluetooth είναι ότι, λόγω της μετάδοσης στην ελεύθερη ζώνη συχνοτήτων των 2,4 GHz, οι συσκευές που το υποστηρίζουν αδυνατούν να χρησιμοποιήσουν ταυτόχρονα τα περισσότερα πρωτόκολλα της οικογένειας IEEE , καθώς τότε θα υπήρχαν σοβαρά προβλήματα παρεμβολών.

84 Ράδιο-σήματα υψηλής συχνότητας, Ο πρωταγωνιστής του αυριανού ασύρματου κόσμου δεν είναι άλλος από το πρωτόκολλο , που προσφέρει υψηλούς ρυθμούς διαμεταγωγής και κυρίως διαθέτει μεγάλη εμβέλεια. Σήμερα, τα ασύρματα δίκτυα Wi-Fi χρησιμοποιούν τα ραδιοκύματα για την αποστολή και λήψη δεδομένων, ενώ ανάλογα με τις ανάγκες που καλούνται να καλύψουν έχει αναπτυχθεί μία σειρά πρωτοκόλλων που βασίζονται στο πρωτόκολλο Τα αρχικά Wi-Fi προέρχονται από τις αγγλικές λέξεις Wireless Fidelity (Ασύρματη Πιστότητα) και χαρακτηρίζουν μία επαναστατική τεχνολογία που αναλαμβάνει τη δικτύωση των συστημάτων, ώστε να μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους και με το Internet χωρίς καλώδια. Οι χρήστες θα μπορούν να μοιράζονται αρχεία, κοινές συσκευές, ακόμη και τη σύνδεση με το Internet, όπως ακριβώς συμβαίνει με τα συμβατικά ενσύρματα δίκτυα. Το κυριότερο χαρακτηριστικό της τεχνολογίας Wi-Fi είναι η απόλυτη ελευθερία που προσφέρει. Ελευθερία να μετακινούμαστε στο σπίτι ή στο γραφείο ενώ παραμένουμε συνεχώς συνδεδεμένοι, ελευθερία να μετακινούμε τον εξοπλισμό αναδιοργανώνοντας το χώρο μας χωρίς να ενδιαφερόμαστε για τα καλώδια, ελευθερία να παραμένουμε σε συνεχή επικοινωνία ακόμη και όταν ταξιδεύουμε.

85 Ράδιο-σήματα υψηλής συχνότητας, Δημοφιλή Πρωτόκολλα

86 Ράδιο-σήματα υψηλής συχνότητας, Τον Ιούνιο του 1997 ο οργανισμός ΙΕΕE ολοκλήρωσε την ανάπτυξη του αρχικού προτύπου επικοινωνίας που χρησιμοποιείται για την υλοποίηση ασύρματων δικτύων (Wireless LΑΝ). Οι προδιαγραφές του έκαναν λόγο για ένα πρωτόκολλο που θα λειτουργούσε στη συχνότητα των 2,4GHz, προσφέροντας δύο διαφορετικούς ρυθμούς διαμεταγωγής (1 και 2Mbps). Η κατασκευή κάποιου ασύρματου δικτύου με τη χρήση του συγκεκριμένου πρωτοκόλλου επέτρεπε στους υπευθύνους να επιλέξουν μεταξύ δύο διαφορετικών τρόπων λειτουργίας, του FHSS (Frequency Ηοpping Spread Spectrum) και DSSS (Direct Sequence Spread Spectrum).

87 Ράδιο-σήματα υψηλής συχνότητας, FHSS vs DSSS Το αξιοποιήσιμο εύρος του ραδιοφωνικού φάσματος συχνοτήτων εκτείνεται από τα 6ΚΗz έως τα 300GHz, περιοχή πραγματικά τεράστια, όμως το μεγαλύτερο μέρος του έχει ήδη δεσμευτεί για συγκεκριμένες εφαρμογές. Στην πραγματικότητα, το φάσμα που απομένει για την ανάπτυξη των ασύρματων δικτύων και άλλων ερασιτεχνικών εφαρμογών είναι αρκετά υποβαθμισμένο, αφού, για παράδειγμα, η περιοχή των 2,4GHz που χρησιμοποιείται από την τεχνολογία Wireless LΑΝ είναι επιρρεπής σε ραδιοπαρεμβολές από φούρνους μικροκυμάτων, ενώ τα σήματά της με δυσκολία διαπερνούν τα δέντρα, το χιόνι, καθώς και οτιδήποτε περιέχει νερό. Το πλαίσιο λειτουργίας των ασύρματων δικτύων σήμερα είναι αρκετά απλό, με μικρές διαφορές από χώρα σε χώρα, αφού αυτό που απαιτείται είναι η ισχύς του εκπεμπόμενου σήματος να μην ξεπερνά μία προκαθορισμένη τιμή, συνήθως το 1 Watt.

88 Ράδιο-σήματα υψηλής συχνότητας, FHSS: Η τεχνική Frequency Ηοpping Spread Spectrum στηρίζει τη λειτουργία της στη μεταπήδηση μεταξύ των συχνοτήτων ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με αποτέλεσμα οι μη εξουσιοδοτημένοι χρήστες που δεν γνωρίζουν σε ποιες συχνότητες θα πρέπει να συντονιστούν, να αποκόπτονται από την επικοινωνία. Μέσω της συγκεκριμένης μεθόδου το διατιθέμενο φάσμα διαχωρίζεται σε ξεχωριστά κανάλια, που στην περίπτωση των ασύρματων δικτύων που λειτουργούν στη συχνότητα των 2,4GHz ανέρχονται σε 79.

89 Ράδιο-σήματα υψηλής συχνότητας, DSSS: Αργότερα, καθώς η ψηφιακή τεχνολογία αντικαθιστούσε τα αναλογικά συστήματα, αναπτύχθηκε μία νέα τεχνική που ονομάστηκε Direct Sequence Spread Spectrum. Με τη μέθοδο αυτή το σήμα δεν μεταπηδά από τη μία συχνότητα στην άλλη, αλλά αντίθετα διαμοιράζεται σε όλο το φάσμα των διατιθέμενων συχνοτήτων ταυτόχρονα. Για την ακρίβεια, η τεχνική DSSS χωρίζει το φάσμα συχνοτήτων σε 14 επικαλυπτόμενα κανάλια των 22ΜΗz και χρησιμοποιεί ένα κανάλι κάθε φορά. Η συγκεκριμένη μέθοδος προσφέρει υψηλότερο ρυθμό διαμεταγωγής, χωρίς όμως να σημειώνει αξιόλογη αύξηση, επειδή ο πομπός και ο δέκτης δεν χρειάζεται να συντονίζονται συνεχώς.

90 Αρχιτεκτονική και τοπολογία Όταν δύο ή περισσότερες συσκευές ασύρματης επικοινωνίας συνδέονται άμεσα μεταξύ τους, χωρίς δηλαδή να παρεμβάλλεται κάποια άλλη συσκευή, δημιουργούν ένα ομότιμο δίκτυο που αποτελεί την απλούστερη μορφή ασύρματου δικτύου. Η συγκεκριμένη αρχιτεκτονική περιγράφεται από τους όρους "peer-tο-peer", "ad-hoc" και "υnmanaged", ενώ στην αντίθετη περίπτωση, όπου παρεμβάλλεται κάποια άλλη συσκευή στην επικοινωνία, δημιουργείται ένα "hosted", "infrastrυctυre" ή "managed" δίκτυο αντίστοιχα.

91 Αρχιτεκτονική και τοπολογία "Hosted" δίκτυα: Τα ασύρματα "hosted" δίκτυα περιλαμβάνουν ένα ή περισσότερα κεντρικά σημεία πρόσβασης (base stations), που αναλαμβάνουν την επικοινωνία μεταξύ των κόμβων του δικτύου. Οι αντίστοιχες συσκευές ονομάζονται Αccess Ροints (ΑΡ) και χαρακτηρίζονται ως Gateways ή Wireless Rοuters. Τα κεντρικά σημεία πρόσβασης συνδέουν το σύνολο των συσκευών που διαθέτουν τον απαραίτητο wireless εξοπλισμό και βρίσκονται εντός της εμβέλειάς τους. "Peer-to-peer" δίκτυα: Ένα δίκτυο peer-tο -peer αποτελείται από δύο ή περισσότερους κόμβους εξοπλισμένους με τις απαραίτητες συσκευές δικτύωσης Wi-Fί, που επικοινωνούν μεταξύ τους χωρίς να χρησιμοποιείται κάποιο Αccess Ροint ή Gateway. Τα δίκτυα "peer-tοpeer" προσφέρονται κυρίως για οικιακούς χρήστες λόγω του μειωμένου οικονομικού κόστους, ενώ αποδεικνύονται ιδανικά για την παροχή σύνδεσης Internet στο δεύτερο υπολογιστή του σπιτιού (Internet cοnnection sharing).

92 ΑΣΦΑΛΕΙΑ Όποτε χρησιμοποιούμε κάποιο ενσύρματο ή ασύρματο δίκτυο, πρωταρχικό μέλημά μας θα πρέπει να είναι η εξασφάλιση της μέγιστης δυνατής ασφάλειας και αξιοπιστίας για την επικοινωνία. Αν η σύνδεση μεταξύ δύο κόμβων του δικτύου δεν είναι ασφαλής, τα προσωπικά ή επαγγελματικά αρχεία κάθε χρήστη μπορούν εύκολα να διαρρεύσουν, θέτοντας σε οικονομικό, και όχι μόνο, κίνδυνο τόσο τον ίδιο το χρήστη όσο και την εταιρεία για την οποία εργάζεται. Εξ ορισμού, τα ασύρματα δίκτυα προσφέρουν πολύ μικρότερη ασφάλεια σε σχέση με τα ενσύρματα, αφού επιτρέπουν στους επίδοξους εισβολείς να υποκλέπτουν την εκπομπή των δεδομένων χωρίς να έχουν φυσική σύνδεση με το δίκτυο. Η σημαντική αυτή διαφοροποίηση οδήγησε στην ανάπτυξη του πρωτοκόλλου WEP (Wired Equiνalency Protocol).

93 ΑΣΦΑΛΕΙΑ WEP: Κύριος στόχος του πρωτοκόλλου είναι η προστασία του ασύρματου δικτύου από πιθανές υποκλοπές, ενώ η διασφάλιση της ακεραιότητας των δεδομένων αποτελεί δευτερεύοντα στόχο. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, το σύνολο των κόμβων (π.χ. φορητοί υπολογιστές με wireless κάρτες) και των κεντρικών σημείων πρόσβασης (Access Pοints ή Gateways) που περιλαμβάνονται στο ασύρματο δίκτυο μοιράζονται ένα και μοναδικό κλειδί, το οποίο εισάγουν "χειροκίνητα" οι διαχειριστές του δικτύου. Το συγκεκριμένο κλειδί χρησιμοποιείται για την κρυπτογράφηση των δεδομένων πριν αυτά αποσταλούν από τον κόμβο προς το κεντρικό σημείο πρόσβασης, ενώ κατά τη λήψη ελέγχεται και η ακεραιότητά τους, δηλαδή διασφαλίζεται ότι δεν υπέστησαν αλλαγές κατά τη μετάδοσή τους. Πολλά ακαδημαϊκά και εμπορικά ερευνητικά ιδρύματα απέδειξαν ότι το πρωτόκολλο WEP είναι επιρρεπές στις επιθέσεις.

94 ΑΣΦΑΛΕΙΑ MAC FILTERING: Κάθε κάρτα ασύρματης δικτύωσης που υποστηρίζει το πρωτόκολλο b, φέρει σε επίπεδο hardware έναν μοναδικό αριθμό που ονομάζεται Media Access Control address (ΜΑC) και χρησιμεύει για την αναγνώρισή της στο ασύρματο δίκτυο. Για να αυξήσει κάποιος απλός χρήστης ή μία επιχείρηση την ασφάλεια του δικτύου, δεν έχει παρά να δημιουργήσει έναν κατάλογο με όλες τις διευθύνσεις που φέρει ο δικτυακός εξοπλισμός και να προγραμματίσει κατάλληλα το κεντρικό σημείο πρόσβασης, ώστε να δέχονται σήματα μόνο από τις συγκεκριμένες διευθύνσεις. Στα μειονεκτήματα της μεθόδου συγκαταλέγεται η μικρή ευελιξία.

95 ΑΣΦΑΛΕΙΑ VPN & FIREWALLS: Η πλειονότητα των μεγάλων επιχειρήσεων παγκοσμίως χρησιμοποιεί σήμερα την τεχνολογία VΡΝ για να προστατεύσει την απομακρυσμένη πρόσβαση των υπαλλήλων τους στο εσωτερικό, εταιρικό δίκτυο. Η συγκεκριμένη τεχνολογία λειτουργεί δημιουργώντας ένα εικονικό "τούνελ" επικοινωνίας μεταξύ του serνer της εταιρείας και του υπολογιστή του υπαλλήλου, εφαρμόζοντας ισχυρή κρυπτογράφηση στα δεδομένα που ανταλλάσσουν μεταξύ τους. RADIUS & KERBEROS: Η υπηρεσία RΑDIUS (Remοte Αccess Dial Up User Serνice) αποτελείται από ένα ζεύγος username και password που επιτρέπει μόνο στους εγκεκριμένους χρήστες να έχουν πρόσβαση στο εσωτερικό δίκτυο κάποιας εταιρείας. Η υπηρεσία Κerberos που αναπτύχθηκε από το ΜΙΤ είναι ένα σύστημα δικτυακής πιστοποίησης που βασίζεται σε κλειδιά κρυπτογράφησης, ενώ προσφέρει επίσης υπηρεσία ελέγχου της ακεραιότητας των δεδομένων και προστασία από υποκλοπές μέσω κρυπτογραφικών συστημάτων. Το σύστημα λειτουργεί διανέμοντας ψηφιακές ταυτότητες, που χρησιμοποιούνται από τους χρήστες για να αναγνωρίζονται από το δίκτυο και να εφαρμόζουν ισχυρή κρυπτογράφηση στα δεδομένα που αποστέλλουν και λαμβάνουν.

96 ΑΣΦΑΛΕΙΑ WPA & i: Η μεγαλύτερη αδυναμία του πρωτοκόλλου WΕΡ είναι ότι χρησιμοποιεί ένα μοναδικό κλειδί κρυπτογράφησης, το οποίο οι hackers μπορούν τελικά να ανακαλύψουν αναλύοντας τα δεδομένα που διακινούνται μέσω του ασύρματου δικτύου. Τι θα συνέβαινε όμως εάν το κλειδί αυτό άλλαζε αυτόματα ανά τακτά χρονικά διαστήματα; Μέσα στο χρόνο που θα χρειαζόταν ο εισβολέας για να ανακαλύψει το κλειδί, αυτό θα είχε ήδη λήξει προστατεύοντας αποτελεσματικά την ασύρματη επικοινωνία. Ο συγκεκριμένος τρόπος σκέψης οδήγησε τους οργανισμούς Wi-Fi Αlliance και ΙΕΕΕ στην ανάπτυξη νέων πρωτοκόλλων ασφαλούς ασύρματης επικοινωνίας, όπως τα i και 802.1x. Το πρωτόκολλο WΑΡ ή Wi-Fi Ρrοtected Αccess προέρχεται από το i, προσφέροντας συμβατότητα με τον υπάρχοντα εξοπλισμό. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα υποσύνολο του i.

97

98

99 ΥΓΕΙΑ

100 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ Το ζήτημα των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων (ακτινοβολίες) είναι επίκαιρο, πολύπλοκο, επίμαχο και ενδιαφέρον. Μας αφορά όλους, δεδομένου ότι τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Οι εφαρμογές τους στην καθημερινή μας ζωή έχουν πολλαπλασιαστεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Προβλέπεται ότι στο μέλλον θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο. Δικαιολογημένα η επιστημονική και ιατρική κοινότητα, το πλατύ κοινό και όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς ανησυχούν για τυχόν αρνητικές επιπτώσεις των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων στην υγεία μας.

101

102 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ Εκτός από την ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων ο άνθρωπος μπορεί να δέχεται ακτινοβολία από διάφορες πηγές ανάλογα με το χώρο που ζει και εργάζεται όπως γραμμές μεταφοράς υψηλής τάσης, ασύρματα τηλέφωνα που χρησιμοποιούμε στα σπίτια μας, ασύρματα δίκτυα επικοινωνίας ηλεκτρονικών υπολογιστών, ασύρματη τηλεκατεύθυνση παιχνιδιών, φούρνοι μικροκυμάτων, παράνομες κεραίες κινητής τηλεφωνίας και πολλά άλλα.

103 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ Στο σύγχρονο εργασιακό αλλά και οικιακό περιβάλλον οι τεχνολογικές ανάγκες οδηγούν σε ολοένα μεγαλύτερη δικτύωση. Η ασύρματη δικτύωση προσφέρει τις περισσότερες φορές σημαντικά οφέλη λόγω της ευκολίας εγκατάστασης και χρήσης. Ωστόσο, αυτή η ευκολία δεν έρχεται χωρίς κόστος, που δεν είναι άλλο από την αύξηση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, ειδικά στην περιοχή των ραδιοσυχνοτήτων που απορροφώνται σε μεγάλο βαθμό από το ανθρώπινο σώμα.

104 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ Οι βιολογικές επιδράσεις των τεχνητών ηλεκτρομαγνητικών πεδίων είναι ένα θέμα που μας απασχολεί έντονα, καθώς τις τελευταίες δεκαετίες συσσωρεύονται ολοένα και περισσότερες ενδείξεις και αποδείξεις για βλαβερές συνέπειες από την λεγόμενη ηλεκτρομαγνητική ρύπανση. Αρχικά πίστευαν ότι υπάρχουν μόνο θερμικές επιδράσεις, δηλαδή αύξηση της θερμοκρασίας των ιστών του σώματος. Όμως πρόσφατα έχει αποδειχτεί ότι οι μη θερμικές επιδράσεις είναι πιο σημαντικές και επιφέρουν αλλαγές στην λειτουργία των κυττάρων.

105

106 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ Ένας από τους λόγους για τους οποίους το «τοπίο» του εγκεφάλου μας παραμένει ακόμη θολό είναι ότι διαθέτει ασπίδες προστασίας, δηλαδή θερμοελεγκτικούς μηχανισμούς. Όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει, αυτοί οι μηχανισμοί προκαλούν αύξηση της ροής του αίματος προς τον εγκέφαλο προκειμένου να επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα. Η χρήση των κινητών τηλεφώνων, εκτός από τις αλλαγές της θερμοκρασίας στον εγκέφαλο, ενδεχομένως να επιφέρει και άλλου είδους επιπτώσεις στη νευροφυσιολογία του, οι οποίες στο μέλλον θα καταστεί δυνατόν να αποτιμηθούν με μια τεχνική που έχουν αναπτύξει Έλληνες επιστήμονες. Αυτό όμως που οι ερευνητές επισημαίνουν είναι ότι μακροπρόθεσμα, εφόσον με περισσότερη έρευνα τεκμηριωθεί η μεταβολή της εγκεφαλικής θερμοκρασίας από τα κινητά τηλέφωνα, πρέπει να γίνουν ακόμη πιο εξειδικευμένες μελέτες από ιατρούς ώστε να διαπιστωθεί υπό ποιες συνθήκες (διάρκεια χρήσης κ.λπ.) η χρήση κινητού τηλεφώνου μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι επιζήμια και προκαλεί παρενέργειες σε συγκεκριμένα τμήματα του εγκεφάλου.

107 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ Η επίδραση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στον άνθρωπο, αν και θεωρείται από πολλούς επικίνδυνη, δεν έχει γίνει ακόμη σαφής, κυρίως λόγω των πολύχρονων και δύσκολων μελετών που απαιτούνται και είναι ήδη σε εξέλιξη. Σημαντικοί κλάδοι της παγκόσμιας οικονομίας βασίζονται στην εκμετάλλευση ασύρματων δικτύων και είναι αρκετά δύσκολο να υιοθετηθούν διεθνώς συμπεράσματα που πλήττουν αυτούς τους κλάδους βασιζόμενοι απλά και μόνο στις υπάρχουσες ενδείξεις. Ο δρ Lοuis Slesin (εκδότης του αμερικανικού περιοδικού «Microwave News») διαπίστωσε ότι οι έρευνες που χρηματοδοτούν οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας ( π.χ. η «Perform» ) είναι αναξιόπιστες και επεσήμανε την αναγκαιότητα της μελέτης των βιολογικών επιπτώσεων μόνο από ανεξάρτητους ερευνητές και φορείς.

108 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ Όλο και συχνότερα η ηλεκτρομαγνητική ρύπανση συνδέεται με σειρά αρνητικών επιδράσεων. Από τις πιο "απλές" (κόπωση, υπνηλία, αδυναμία συγκέντρωσης, μείωση μνήμης, πονοκέφαλοι κλπ), μέχρι τις πιο βαριές: μετάλλαξη της λειτουργίας των κυττάρων του ανθρώπου, θραύση του DNA, μείωση του σπέρματος, Αλτσχάιμερ, επιληψίες, ακουστικό νεύρωμα (καλοήθης όγκος που μειώνει την ακοή), καρκίνος του εγκεφάλου, καρκίνος του μαστού, παιδική λευχαιμία.

109 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ Η επιστημονική κοινότητα με επιδημιολογικές μελέτες σε κύτταρα και πειραματόζωα, είναι διχασμένη ως προς την επικινδυνότητα και αυτό γιατί οι μισές έρευνες δείχνουν επικινδυνότητα ενώ οι άλλες μισές δεν δείχνουν κάτι τέτοιο. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η συγκεκριμένη μη ιονίζουσα ακτινοβολία είναι τεχνητή και δεν υπήρχε κατά την διάρκεια τις εξέλιξης των ειδών στον πλανήτη μας, κατά συνέπεια οι οργανισμοί δεν είχαν την ευκαιρία να αναπτύξουν κάποιο μηχανισμό άμυνας όπως π.χ. έχει συμβεί με την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου.

110 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ Τα προταθέντα από τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας όρια ασφαλείας έχουν καθοριστεί με κριτήριο την αύξηση της θερμοκρασίας των κυττάρων που δέχονται την ακτινοβολία, σταδιακά όμως οι πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει πως οι μη θερμικές επιπτώσεις, δηλαδή αυτές που προκαλούνται από ένταση της ακτινοβολίας κάτω από τα όρια ασφαλείας, είναι πολύ σοβαρές. Μελέτες επιδημιολογικές και πειραματικές σε κύτταρα και πειραματόζωα συνηγορούν υπέρ της άποψης αυτής. H ένταση της ακτινοβολίας κινητής τηλεφωνίας κάτω από τα όρια ασφαλείας (προερχόμενης είτε από κεραίες βάσης είτε από την χρήση των κινητών τηλεφώνων) είναι επιβλαβής και προκαλεί συμπτώματα όπως πονοκέφαλοι, κόπωση, προσωρινή απώλεια μνήμης κλπ.

111 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ Πειράματα σε πειραματόζωα (ποντίκια, έντομα κλπ ) και σε κυτταροκαλλιέργειες που έχουν πραγματοποιηθεί έχουν δείξει αλλαγές συμπεριφοράς, μορφολογικές αλλοιώσεις του εγκεφάλου, μείωση γονιμότητας κλπ. Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας σε διεθνές συνέδριο που πραγματοποίησε για της επιπτώσεις των ακτινοβολιών στη Μόσχα τον Οκτώβριο του 2004 διαπίστωσε πως το ζήτημα της επικινδυνότητας χρήζει περαιτέρω έρευνας και καλό θα ήταν να συνεργαστούν επιστήμονες από διάφορες χώρες.

112

113 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ Πλήθος νέων συσκευών που εκπέμπουν ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία χρησιμοποιούνται πλέον ευρύτατα από όλες τις ομάδες του πληθυσμού, ακόμη και από ανήλικους. Στην πραγματικότητα, ζούμε περικυκλωμένοι από συσκευές που εκπέμπουν μη ιονίζουσες ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες. Κινητά, ασύρματα τηλέφωνα, οικιακές συσκευές, πολλές από τις οποίες τις θεωρούμε αθώες. Πρόκειται για το μεγαλύτερο πείραμα που έγινε ποτέ με πειραματόζωο τον άνθρωπο. Κάποιοι από τους ερευνητές, που υποστηρίζουν την επικινδυνότητα αυτών των ακτινοβολιών, εκτίμησαν τους κινδύνους απ' αυτές και παρουσίασαν εργασίες των οποίων τα ευρήματα σοκάρουν.

114 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ Επιγραμματικά θα αναφέρουμε ότι οι ακτινοβολίες ευθύνονται για καρκινογενέσεις, τη νόσο Αλτσχάιμερ, την καταστροφή του DNA, την παιδική λευχαιμία, καθώς και για βιολογικές βλάβες, για τις οποίες παρουσιάστηκαν έρευνες που εξηγούν το βιοχημικό μηχανισμό που τις προκαλεί. Επίσης διαπιστώθηκε ότι προκαλούνται πονοκέφαλοι, κόπωση, απώλεια μνήμης, νευρολογικές διαταραχές, "ραδιοευαισθησία" στις ακτινοβολίες, δερματικές παθήσεις, υπογονιμότητα, στείρωση σε άνδρες, έλλειψη συγκέντρωσης, αϋπνίες, περιπτώσεις καλοήθους όγκου του ακουστικού νεύρου (ύστερα από τουλάχιστον 10 χρόνια χρήσης κινητού τηλεφώνου). Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως όλοι όσοι χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο θα εμφανίσουν κάποιο από τα συμπτώματα αυτά, αλλά είναι απαραίτητο να εφαρμόζονται τα όρια ασφάλειας που έχουν υιοθετηθεί και προτείνονται από τους διεθνείς οργανισμούς όπως η Παγκόσμιος Οργάνωση Υγείας και η Διεθνής Επιτροπή Προστασίας από τη Μη Ιονίζουσα Ακτινοβολία.

115 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ Τι μπορεί να κάνει ο χρήστης των συσκευών και υπηρεσιών για να προστατευθεί; Θα πρέπει να κάνει εκτίμηση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας του χώρου που τον ενδιαφέρει ώστε να μπορεί να πάρει κάποιες αποφάσεις όπως: Απομάκρυνση ασύρματου δικτύου από δωμάτια στα οποία παραμένει για πολλές ώρες Επιλογή χώρων που είναι λιγότερο εκτεθειμένοι στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία για πιο ευαίσθητα άτομα π.χ.παιδιά Περιορισμό χρήσης συσκευών Ηλεκτρομαγνητική μόνωση

116 Μειώνουμε τη χρήση κινητού τηλεφώνου όσο είναι δυνατόν. Όχι συνομιλίες πάνω από ένα λεπτό. Χρησιμοποιούμε πάντα στις συνομιλίες μας hands free ή bluetooth. Ακόμα και τότε όμως το κινητό δεν πρέπει να είναι σε επαφή με το σώμα. Πρέπει να είναι σε απόσταση τουλάχιστον 40 εκατοστών από το σώμα μας. Καθώς αυτό δεν είναι δυνατό πάντα, έχουν σχεδιαστεί ειδικές θήκες, μία μάλιστα από τον Τομέα Κυτταρικής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εάν δεν έχουμε πάνω μας hands free ή bluetooth δεν "κολλάμε" τη συσκευή πάνω στο αυτί μας, εναλλάσσουμε πλευρά και χρησιμοποιούμε το μεγάφωνο που έχουν αρκετά τηλέφωνα.

117 Ελαχιστοποιούμε τη χρήση κινητού μέσα στο αυτοκίνητο, εκτός εάν έχουμε ειδική κεραία, γιατί δεχόμαστε ακτινοβολία από κάθε σημείο του αμαξώματος. Μια εναλλακτική λύση είναι η συνομιλία με hands free ή bluetooth, τοποθετώντας όμως το κινητό σε ειδική θέση που "βλέπει" προς τα έξω, διοχετεύοντας την ακτινοβολία εκτός του οχήματος. Αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε το κινητό σε υπόγεια, κλειστούς χώρους, ασανσέρ και γενικά όπου το σήμα είναι εξαιρετικά μικρό. Στην περίπτωση αυτή το κινητό μας εκπέμπει σε μέγιστη ισχύ. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε ανοικτούς χώρους της υπαίθρου, όπου η κεραία βάσης είναι πολύ μακριά ή δεν έχει καλή οπτική επαφή. Απ' αυτή την άποψη είμαστε πολύ προσεκτικοί στη χρήση του κινητού μέσα στα σπίτια (ειδικά στα εσωτερικά δωμάτια).

118 ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ

119 ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ ΤΟΥ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΙ ΛΥΚΕΙΟΥ ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ Στο πλαίσιο της ερευνητικής εργασίας, της Α' Λυκείου του Εσπερινού Γυμνασίου με Λυκειακές Τάξεις Λιβαδειάς, πραγματοποιήθηκε δημοσκόπηση σχετικά με την αγορά, χρήση και εν γένει αξιοποίηση του κινητού τηλεφώνου. Το πλήθος των ατόμων που ερωτήθηκαν είναι 53 άτομα, εκ των οποίων 25 είναι μαθητές και 28 μαθήτριες. Προτού παραθέσουμε τα στοιχεία που πήραμε από τις ερωτήσεις αξίζει να σημειωθεί το μορφωτικό επίπεδο της οικογένειας μέσα στο οποίο διαμορφώνεται η προσωπικότητα των μαθητών.

120 ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Άρα παρατηρούμε ότι το μορφωτικό επίπεδο κυμαίνεται κατά πλειοψηφία (55%) στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ και το ποσοστό της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι αρκετά υψηλό.

121 ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Από το ερωτηματολόγιο θα μπορούσαμε να εξάγουμε πολλά συνδυαστικά συμπεράσματα, όμως στην παρούσα εργασία η ανάλυση των στοιχείων θα διαμορφωθεί με βάση την παρακάτω ηλικιακή κατανομή.

122 ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

123 ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

124 ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Στο ερώτημα για το αν πιστεύουν ότι το κινητό τηλέφωνο είναι αναγκαίο απάντησαν ναι

125 ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Πλήθος μηνυμάτων που στέλνουν ημερησίως

126 ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Τα λεπτά χρήσης του κινητού ημερησίως

127 ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Το συμπέρασμα που μπορούμε να βγάλουμε είναι ότι οι μεγάλες ηλικίες χρησιμοποιούν το κινητό με φειδώ, ενώ όλες οι ηλικίες θεωρούν σε μεγάλα ποσοστά το κινητό απαραίτητη συσκευή.

128 ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Για ποιό σκοπό χρησιμοποιείς το κινητό σου; Αποστολή γραπτών μηνυμάτων sms Παίζω παιχνίδια, ακούω μουσική, φωτογράφηση και παρακολουθώ βίντεο Σ' αυτήν την απάντηση παρατηρούμε ότι οι multimedia εφαρμογές χρησιμοποιούνται περισσότερο από τις νεαρές ηλικίες παρά τις μεγαλύτερες.

129 ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Συνομιλώ με άλλους με τη χρήση ακουστικών (hands-free kit) Οι νεαρές ηλικίες κάνουν χρήση των hands free kit, σε αντίθεση με τις μεγάλες ηλικίες όπου το ποσοστό είναι 0%.

130 ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Τι είδους πληροφορίες / στοιχεία νομίζεις ότι είναι σημαντικό να γνωρίζεις για τα κινητά τηλέφωνα; Λειτουργίες Τιμή Χαρακτηριστικά ασφάλειας Εδώ κάνει ιδιαίτερη εντύπωση το ότι οι ηλικίες μεταξύ 20 και 34 δεν ενδιαφέρονται καθόλου για την τιμή αγοράς ενός κινητού. Εδώ παρατηρούμε ότι όλα τα ποσοστά είναι κάτω του 50%, πράγμα αρκετά ανησυχητικό για το κατά πόσο γνωρίζει ένας απλός χρήστης την επικινδυνότητα που μπορεί ενδεχομένως να εγκυμονεί μια συσκευή κινητής επικοινωνίας αναφορικά με την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων και τους ιούς που μπορεί να μεταδοθούν στη συσκευή.

131 ΔΗΜΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Πού, συνήθως, αναζητάς τις πληροφορίες για την αγορά ενός κινητού; εγχειρίδιο χρήσης κινητού Φίλους / οικογένεια διαδίκτυο οι άλλες απαντήσεις όπως τηλεόραση, βιβλία και περιοδικά πήραν πολύ μικρά ποσοστά της τάξεως του 7%. Εδώ οι μεγαλύτερες ηλικίες εμπιστεύονται περισσότερο τους φίλους ή κάποιο μέλος της οικογένειας,ενώ οι μικρότερες ηλικίες εμπιστεύονται το διαδίκτυο και το εγχειρίδιο.