Εικόνα του Εμμανουήλ Τζάνε στο Βυζαντινό Μουσείο

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Εικόνα του Εμμανουήλ Τζάνε στο Βυζαντινό Μουσείο"

Transcript

1 Εικόνα του Εμμανουήλ Τζάνε στο Βυζαντινό Μουσείο Ανδρομάχη ΚΑΤΣΕΛΑΚΗ Δελτίον XAE 18 (1995), Περίοδος Δ' Σελ ΑΘΗΝΑ 1995

2 Ανδρομάχη Κατσελάκη ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΖΑΝΕ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ* Xi. εικόνα του Βυζαντινού Μουσείου, με αριθμό ταξινόμησης Τ 329, φέρει υπογραφή του Εμμανουήλ Τζάνε και απεικονίζει την αυτοκράτειρα Θεοδώρα 1. Οι διαστάσεις της είναι 40,5 x 29 χ 3 εκ. Η ζωγραφική επιφάνεια φέρει μικρές φθορές και περιορισμένες επεμβάσεις κυρίως στη βάση του θρόνου. Το 1975 συντηρήθηκε στα εργαστήρια του Μουσείου από την κ. Θάλεια Παπαγεωργίου. Η εικόνα αγοράστηκε από τον αρχαιοπώλη Θεοφιλή το 1931 και πιθανώς ήλθε από τα Επτάνησα. Η Θεοδώρα, σύζυγος του εικονομάχου αυτοκράτορα Θεοφίλου, έγινε γνωστή για την ουσιαστική συμβολή της στην αναστήλωση των εικόνων. Γι' αυτό και η Εκκλησία την ανακήρυξε αγία και τιμά τη μνήμη της στις 11 Φεβρουαρίου 2. Το λείψανο της είχε διατηρηθεί στην Κωνσταντινούπολη, στο ναό της Αγίας Αναστασίας. Μετά την Αλωση μεταφέρθηκε το 1456, μαζί με το λείψανο του αγίου Σπυρίδωνος, στην Κέρκυρα. Έως το 1842 φυλασσόταν στο ναό των Ταξιαρχών, που ήταν και ο μητροπολιτικός ναός του νησιού. Τη χρονιά αυτή, ο μητροπολίτης Χρύσανθος Μασσέλος ανακηρύσσει ως καθεδρικό το ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου (Σπηλαιώτισσα), όπου και μεταφέρθηκε το λείψανο της αγίας 3. Η αγία Θεοδώρα, μετωπική, κάθεται σε μαρμάρινο θρόνο με τα πόδια γυρισμένα ελαφρά προς τα δεξιά (Εικ. 1 ). Στο αριστερό της χέρι κρατεί εικόνα της Οδηγήτριας και σκήπτρο. Με το δείκτη του δεξιού οδηγεί το βλέμμα του θεατή προς το εικόνισμα. Στα γόνατα της στηρίζεται ανοιχτό βιβλίο, με το κείμενο: Ει τις ταύτας ου προσκυνεί και ασπάζεται σχετικώς ώς εικόνας των αρχετύπων άλλα λατρικώς και ώς θεούς, εϊη το ανάθεμα τρις. Τα αυτοκρατορικά ενδύματα της αγίας είναι βαρύτιμα. Φορεί φωτεινό κοκκινωπό μανδύα με γαλαζοπράσινη φόδρα, βυσσινή χιτώνα και χρυσό διάλιθο λώρο. Ο μανδύας στερεώνεται στο στήθος με χρυσοποίκιλτη πόρπη σε σχήμα άνθους. Φίνα, χρυσά, γεωμετρικά και φυτικά κεντήματα κοσμούν τα διάλιθα ενδύματα. Στο κεφάλι η αγία φορεί ημιδιάφανο πέπλο σε ανοιχτοπράσινες αποχρώσεις, που αναδιπλώνεται συμμετρικά, και στέμμα δυτικού τύπου με σταυρό. Τα καστανά μαλλιά πέφτουν ελεύθερα στους ώμους σε πλούσιους βοστρύχους. Στο διάστικτο φωτοστέφανο απλώνονται ελισσόμενοι ανθοφόροι βλαστοί (Εικ. 2). Στο εικονίδιο που κρατεί η Θεοδώρα παριστάνεται η Παναγία στον τύπο της Οδηγήτριας (Εικ. 3). Η Θεοτόκος κρατεί με το αριστερό χέρι το μικρό Χριστό - φορεί σκούρο κόκκινο μαφόριο και γαλάζιο κεφαλόδεσμο. Ο Χριστός, μετωπικός, με ολόχρυσο ιμάτιο, ευλογεί και κρατεί κλειστό ειλητάριο. Οι φωτοστέφανοι είναι στικτοί. Ο κάμπος χρυσός. Ο χρυσός θρόνος όπου κάθεται η αγία είναι επιβλητικός. Το ημικυκλικό ερεισίνωτο στις δύο άκρες του διακοσμούν δύο φτερωτές γυμνές γυναικείες μορφές, των οποίων το κάτω μέρος του σώματος απολήγει σε ελισσόμενους βλαστούς. Οι μορφές έχουν σταυρωμένα τα χέρια στο στήθος και είναι γυρισμένες με σεβασμό προς την αγία (Εικ. 4). Πίσω από το πράσινο χρυσοκέντητο κυλινδρικό μαξιλάρι ανελισσόμενη έλικα διακοσμεί το ερεισίνωτο. Η βάση του θρόνου έχει ενιαίο υποπόδιο με μαξιλάρι και κοσμείται με δύο εραλδικούς εστεμμένους αετούς. Στην όψη, σε ορθογώνιο πλαίσιο, διαβάζουμε την επιγραφή: Ή είκών αυτή εποιήθη υπ' εμοϋ 'Εμμανουήλ ιερέως τοϋ Τ[ζάν]ε και άφιερώθη τοις εντιμοτάτοις αρχουσι και συνόίκοις της θεοφρουρήτου Κε[ρ]κύρας. Στο μέσο της επιγραφής παριστάνεται το έμβλημα * Η μελέτη αυτή αποτέλεσε αντικείμενο ανακοίνωσης στο συμπόσιο με θέμα την κρητική ζωγραφική, που διοργανώθηκε στο Ηράκλειο (22-24 Οκτωβρίου 1993), με αφορμή την έκθεση εικόνων κρητικής σχολής, θα ήθελα να ευχαριστήσω τη Διευθύντρια του Βυζαντινού Μουσείου, κ. Μ. Αχειμάστου-Ποταμιάνου που μου έδωσε την άδεια να μελετήσω την εικόνα, καθώς και για τις χρήσιμες παρατηρήσεις και διορθώσεις που έκανε στο κείμενο. Οφείλω, επίσης, να ευχαριστήσω την καθηγήτρια κ. Ν. Χατζηδάκη για τις χρήσιμες υποδείξεις της. 1. Η εικόνα είναι γνωστή στη βιβλιογραφία. Βλ. Γ. Α. Σωτηρίου, Όδηγός Βυζαντινού Μουσείου 'Αθηνών, 'Αθήναι 1931, αριθ. 329, σ. 91 Ά. Ξυγγόπουλος, Σχεδίασμα ιστορίας της θρησκευτικής ζωγραφικής μετά τήν "Αλωσιν, 'Αθήναι 1957, σ Synaxarium CP, στ Κ. Χ ρ. Δουκάκης, Μέγας Συναξαριστής πασών κινητών εορτών τοϋ Τριωδίου, εν 'Αθήναις 1896, σ Άσματική ακολουθία και βίος της άγιας θεοσέπτου Βασιλίδος Θεοδώρας τής Αύγούστης της στερεωσάσης τήν Όρθοδοξίαν, Κέρκυρα , σ

3 ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ ΚΑΤΣΕΛΑΚΗ Εικ. Ι. Αθήνα. Βυζαντινό Μουσείο. Η αγία Θεοδώρα. 130

4 ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΖΑΝΕ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ της Κέρκυρας: ένα πλοιάριο στη θάλασσα με τρεις κωπηλάτες. Το έμβλημα πλαισιώνουν ελισσόμενοι βλαστοί και φτερωτές γυναικείες μορφές, ανάλογες με αυτές του κοσμήτη του θρόνου (Εικ. 5). Η Θεοδώρα κάθεται κάτω από διπλής καμπυλότητας τόξο, που στηρίζεται σε δύο κίονες από ερυθρό μάρμαρο, με ανθεμωτά πράσινα κιονόκρανα. Το τόξο είναι χρυσό και διάστικτο και πλαισιώνεται από στενή ανοιχτοπράσινη ταινία (Εικ. 1). Επάνω στο χρυσό κάμπο, στο ύψος της κεφαλής της αγίας, διακρίνονται ίχνη της αρχικής επιγραφής, καθώς και η χάραξη των γραμμών. Στο ανώτερο τμήμα, δεξιά και αριστερά του φωτοστέφανου της αγίας, προστέθηκε αργότερα η μεγαλογράμματη επιγραφή: Η ΑΓΙΑ ΘΕΟΔΩΡΑ Η ΒΑΣΙΛΙΣ Η ΠΟΙΗ/ΣΑΣΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΝ. Κάτω δεξιά, στο πράσινο έδαφος, διακρίνεται με λευκό χρώμα η χρονολογία,αχοα (1671), η οποία σε μεταγενέστερη εποχή ξαναγράφηκε με μαύρο. Στα γυμνά μέρη ο λαδοκάστανος προπλασμός ξανοίγει με ρόδινες πινελιές. Πυκνές παράλληλες, λευκές γραμμές τονίζουν τους όγκους. Με σταθερό, επιμελημένο σχέδιο γράφονται τα λεπτά χαρακτηριστικά του προσώπου. Τα τοξωτά φρύδια, το έντονο βλέμμα, το καλοσχεδιασμένο στόμα με το ελαφρό μειδίαμα προσδίδουν στο πρόσωπο της αγίας ευγένεια, αρχοντιά και χάρη (Εικ. 2). Η πτυχολογία είναι ρέουσα στο μανδύα, που αυλακώνεται από βαθιές, μαλακές πτυχές, ενώ στο χιτώνα οι κάπως σκληρότερες πτυχές με τις λευκές γραμμές και τις μεταλλικές ανταύγειες αποδίδουν την ατλαζένια υφή του υφάσματος. Η διακοσμητική διάθεση και η αγάπη του Τζάνε για τη λεπτομέρεια γίνονται φανερές στα λιθοκόσμητα αυτοκρατορικά ρούχα. Εκεί, όμως, που αποδεικνύεται εξαιρετικά ικανός είναι το σχέδιο. Ο χρυσός θρόνος αποδίδεται με καστανό σχέδιο επάνω στο χρυσό βάθος. Με μαλακές γραμμές πλάθοναι οι όγκοι στις γυναικείες μορφές και στους αετούς, τα φτερά δουλεύονται με λεπτομέρεια και αποδίδονται φυσιοκρατικά. Ο θρόνος αποδίδεται με σωστή προοπτική και αγκαλιάζει αρμονικά τη μορφή της αγίας. Οι όγκοι του δηλώνονται με τρόπο διακριτικό, καθώς αποδίδεται σε μονοχρωμία επάνω στο χρυσό κάμπο. Με τον τρόπο αυτό ο θρόνος προσδίδει λαμπρότητα και εξαίρει τη μορφή της αγίας. Πιο συντηρητικός είναι ο Τζάνες στο εικόνισμα της Οδηγήτριας. Γεωμετρικές πτυχές τυλίγουν τις δύο μορφές, τα χρώματα είναι αυστηρά και περιορισμένα, η έκφραση των μορφών σοβαρή (Εικ. 3). Ο δυϊσμός που χαρακτηρίζει την καλλιτεχνική παραγωγή του Τζάνε στο σύνολο της, και ιδιαίτερα τα έργα που πραγματοποίησε κατά την παραμονή του στην Κέρκυρα και κατόπιν στη Βενετία, είναι εμφανής και Εικ. 2. Αθήνα. Βυζαντινό Μουσείο. Η αγία Θεοδώρα (λεπτομέρεια). στην εικόνα της αγίας Θεοδώρας, όπου συνδυάζονται στοιχεία από τη βυζαντινή παράδοση και την ιταλική τέχνη 4. Τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά της αγίας απαντούν και σε άλλες μορφές του Εμμανουήλ Τζάνε, όπως στην εικόνα της Θεοτόκου Madre della Consolazione στην Κέρκυρα (1651) 5, στη δεσποτική εικόνα του Χριστού Παντοκράτορος στο ναό των Αγίων Ιάσωνος και Σωσιπάτρου στην Κέρκυρα (1650) 6 και στον άγιο Γοβδελαά στη Βενετία (1655) 7. Η συνήθεια του 4. Γενικά για το έργο του Εμμανουήλ Τζάνε βλ. Ν. Β. Δ ρ α ν δ ά- κ η ς, Ό 'Εμμανουήλ Τζάνε Μπουνιαλής θεωρούμενος εξ εικόνων του σωζόμενων κυρίως εν Βενετία, έν 'Αθήναις 1962, σ Π. Α. Βοκοτόπουλος, Εικόνες της Κέρκυρας, 'Αθήνα 1990, σ Βοκοτόπουλος, ό.π., αριθ. 78, σ , εικ Ό.π., αριθ. 76, σ , εικ Δρανδάκης, ό.π., αριθ. 3, σ , πίν. 9α και β. 131

5 ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ ΚΑΤΣΕΛΑΚΗ Εικ Αθήνα. Βυζαντινό Μουσείο. Λεπτομέρειες της εικόνας της αγίας Θεοδώρας. να αποδίδει στο ίδιο έργο την πτυχολογία με διαφορετικό τρόπο 8, άλλοτε σχηματική, όπως στα ενδύματα της Παναγίας και του Χριστού της εικόνας μας, και άλλοτε ρέουσα, όπως στο μανδύα της αγίας, απαντά κυρίως σε βενετσιάνικα έργα, όπως για παράδειγμα στις εικόνες του αγίου Γοβδελαά και του αγίου Ανδρέα (1658) 9 στη Βενετία. Η λεπτομερής απόδοση των πολυτελών υφασμάτων, που διακοσμούνται με χρυσοκεντήματα και πολύτιμες πέτρες, χαρακτηρίζει έργα της κερκυραϊκής και της ενετικής περιόδου του ζωγράφου - το στοιχείο αυτό απαντά στην εικόνα του αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού στο ναό των Αγίων Ιάσωνος και Σωσιπάτρου (1654) 10 και στην εικόνα του αγίου Βασιλείου στο Ελληνικό Ινστιτούτο της Βενετίας (1677) 11. Οι στικτοί φωτοστέφανοι απαντούν κυρίως σε έργα της ενετικής περιόδου, όπως στην εικόνα με τον ένορονο άγιο Ιάκωβο (1683) στη Βενετία 12 και τον άγιο Γοβδελαά. Τέλος, ένα στοιχείο που επαναλαμβάνεται στις εικόνες με μεμονωμένους αγίους είναι η τοποθέτηση της μορφής κάτω από τόξο, το οποίο πλαισιώνει και προβάλλει το κεντρικό θέμα. Τέτοια τόξα βρίσκουμε σε τρεις εικόνες του 1654 στην Κέρκυρα -του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, του αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού και του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά 13 -, στην εικόνα του αγίου Αλυπίου στη Βενετία (1661 ) 14, καθώς και σε δύο εικόνες με το ίδιο θέμα στο Βυζαντινό Μουσείο 15. Από τις παρατηρήσεις αυτές γίνεται φανερό ότι η εικόνα του Βυζαντινού Μουσείου συνδέεται κυρίως με τα έργα που ο Εμμανουήλ Τζάνες δημιούργησε στη Βενετία. Η αγία Θεοδώρα εικονίζεται με δύο τρόπους στη βυζαντινή και μεταβυζαντινή ζωγραφική: είτε συμμετέχει στην παράσταση του Θριάμβου της Ορθοδοξίας είτε παριστάνεται ως μεμονωμένη μορφή. Ωστόσο, και οι δύο τύποι απαντούν σπανιότατα 16. Το παλαιότερο γνωστό παράδειγμα με θέμα την Κυριακή της Ορθοδοξίας βρίσκουμε σε εικόνα -πιθανώς από την Κωνσταντινούπολη- που χρονολογείται γύρω στο 1400 και βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο 17. Η εικόνα χωρίζεται σε δύο ζώνες: στην άνω ζώνη η αγία Θεοδώρα στέκεται δεξιά από τη μεγάλη εικόνα της Οδηγήτριας. Φορεί αυτοκρατορικά ενδύματα και στέμμα, διακοσμημένα με πολύτιμους λίθους. Δίπλα της, με βα- 132

6 ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΖΑΝΕ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ σιλική στολή εικονίζεται ο γιος της Μιχαήλ. Και οι δύο κρατούν σκήπτρο, ενώ η Θεοδώρα δείχνει με το δεξιό χέρι το εικόνισμα στο κέντρο. Αριστερά από το εικόνισμα στέκεται ο πατριάρχης Μεθόδιος επίσκοποι και μοναχοί τον ακολουθούν. Στην κάτω ζώνη εικονίζονται επίσης μοναχοί και επίσκοποι (Εικ. 6). Το εικονογραφικό αυτό θέμα περνά και στη μεταβυζαντινή ζωγραφική, με μικρές διαφοροποιήσεις στη διάταξη των μορφών. Ο Θεοφάνης ο Κρης στη μονή της Μεγίστης Λαύρας (1535) και στη μονή Σταυρονικήτα ( ) διατηρεί την καθιερωμένη βυζαντινή εικονογραφία, αλλά τοποθετεί τη Θεοδώρα, τον Μιχαήλ, τους επισκόπους και την εικόνα της Οδηγήτριας στην κάτω ζώνη 18 Αντίθετα, ο ζωγράφος της λιτής της μονής του Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών 19 στο νησί των Ιωαννίνων, καθώς και ο Τζαφουρνάρης σε δύο εικόνες που βρίσκονται η πρώτη στο Μουσείο Μπενάκη (προέρχεται από τη συλλογή Σταθάτου) και η δεύτερη στον Άγιο Γεώργιο της Βενετίας, μένουν πιστοί στο βυζαντινό πρότυπο 20. Στα νομίσματα βρίσκουμε τις παλαιότερες απεικονίσεις της αγίας. Η Θεοδώρα εικονίζεται στηθαία με αυτοκρατορική περιβολή και μερικές φορές συνοδεύεται από το γιο της Μιχαήλ 21. Στο Μηνολόγιο του Βασιλείου Β' (τέλη ΙΟου-αρχές 1 Ιου αι.) η αγία με βασιλικά ενδύματα και στέμμα με περπενδούλια είναι όρθια και 8. Ό.π., σ. 161 και ιδιαίτερα σημ. 2. Β οκοτόπου λος, ό.π., σ Δρανδάκης, ό.π., αριθ. 4, σ , πίν. 10α. 10. Β οκοτόπου λος, ό.π., αριθ. 80, ο , εικ Δρανδάκης, ό.π., αριθ , πίν Ό.π., αριθ. 12. ο , πίν Βοκοτόπουλος, ό.π., αριθ. 79, σ , εικ. 220, αριθ. 80, σ , εικ. 57, αριθ. 81, ο , εικ. 56, αντίστοιχα. 14. Δ ρ α ν δ άκη ς, ό.π., αριθ. 6, σ , πίν. 156 και 16α. 15. Ό.π., πίν. 136 και Ο Διονύσιος ο εκ Φουρνά περιγράφει τη σκηνή της Αναστήλωσης των εικόνων, ενώ αντίθετα δεν δίνει οδηγίες για τη μεμονωμένη απεικόνιση της αγίας, 6λ. Ά. Παπαδόπουλο ς-κ ε ρ α - μ ε ύ ς, Διονυσίου του εκ Φουρνά, 'Ερμηνεία της ζιυγραφικής τέχνης, εν Πετρουπόλει 1909, σ Αξίζει να σημειωθεί ότι η μέχρι τώρα έρευνα, από όσο γνιυρίζιυ, δεν έχει εντοπίσει παρά ελάχιστες απεικονίσεις της αγίας, είτε σε εικόνες είτε σε τοιχογραφίες, ακόμη και στην Κέρκυρα, όπου φυλάσσεται το λείψανο της. 17. East Christian Art, Κατάλογος έκθεσης (compiled and edited by Yanni Petsopoulos), Αονδίνο 1987, αριθ. 43, σ Για τη μονή της Δαύρας 6λ. G. Millet, Monuments de l'athos, I. Les peintures, Παρίσι 1927, πίν Για τη μονή Σταυρονικήτα 6λ. Μ. Χατζηδάκης, Ο κρητικός ζωγράφος Θεοφάνης. Η τελευταία φάση της τέχνης του στις τοιχογραφίες της Ι. Μονής Σταυρονικήτα. Έκδοση Ι. Μονής Σταυρονικήτα, Αγιον Όρος 1986, εικ Ανάλογα διατάσσονται οι μορφές και σε μια εικόνα της συλλογής Τσακύρογλου, που χρονολογείται μετά τα μέσα του Που αι., 6λ. Α. Β α σ ι λ ά κ η-κ αρακατσάνη. Συλλογή Γεωργίου Τσακύρογλου, Εικόνες, Αθήνα 1980, αριθ. 75, σ Μοναστήρια Νήσου Ιωαννίνων, Ζωγραφική, Ιωάννινα 1993, εικ Για τις τοιχογραφίες της μονής του αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών 6λ. Μ. Αχεί μάστου-ποταμιάνου, Η μονή των Φιλανθρωπηνών και η πρώτη φάση της μεταβυζαντινής ζωγραφικής. Αθήναι Ά. Ξ υ γ γ όπου λος. Συλλογή 'Ελένης Σταθάτου, εν Αθήναις 1951, αριθ. 6, σ πίν. 6. M. C hatzi dak is, Icônes de Saint- Georges des Grecs et de la Collection de l'institut, Βενετία 1962, αριθ. 63, πίν. 48, αντίστοιχα. Το ίδιο εικονογραφικό σχήμα βρίσκουμε και σε μια μελκιτική εικόνα (α' μισό 18ου αι.). που αποδίδεται στο ζωγράφο Hanna al-qudsi Hanna al-qudsi, 6λ. S. Age mi an. Les icônes melkites, στο Icônes grecques, melkites, russes. Collection Abou Adal, Γενεύη 1993, αριθ. 84, ο Δύο ακόμη απεικονίσεις του ίδιου θέματος εντοπίζονται στη μονή Δοχειαρίου (1658) και σε εικόνα της Συλλογής Τσακύρογλου (6' μισό 17ου αι.). Και οι δύο παραστάσεις είναι πιο απλοποιημένες και ολιγοπρόσωπες. Βλ. Millet, ό.π. πίν και Β α ο ι λάκη-κ α ρ α κ ατσά ν η, ό.π. αριθ. 74, σ. 70, αντίστοιχα. 21. Βλ. Α. Grab a r. L'iconoclasme byzantin, Παρίσι 1984, αριθ. 45, 46 αντίστοιχα. Εικ. 5. Αθήνα. Βυζαντινό Μουσείο. Η αφιερωματική επιγραφή της εικόνας της αγίας Θεοδώρας. 133

7 ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ ΚΑΤΣΕΛΑΚΗ μετωπική 22. Κρατεί με το αριστερό χέρι κυκλική εικόνα του Χριστού και σηκώνει το δεξιό σε στάση δέησης. Η αυτοκράτειρα στέκεται κάτω από μαρμάρινο, ημικυκλικό τόξο. Την ξαναβρίσκουμε πολύ αργότερα στον τοιχογραφικό διάκοσμο της Παναγίας Γκουβερνιώτισσας στις Ποταμιές του νομού Ηρακλείου στην Κρήτη, που χρονολογείται στο τρίτο τέταρτο του 14ου αι. 23. Η Θεοδώρα στέκεται ανάμεσα σε άλλες αγίες, όρθια και μετωπική. Φορεί φαρδύ ποδήρη χιτώνα με λώρο και πλατιά διακοσμητική ταινία γύρω στο λαιμό. Με το δεξιό χέρι ανασηκώνει την άκρη του μανδύα, του οποίου φαίνεται το εσωτερικό, και με το αριστερό κρατεί σταυρό (Εικ. 7). Συγκρίνοντας τις παραστάσεις της αγίας, είτε μόνης είτε στη σκηνή της αναστήλωσης των εικόνων, διαπιστώνουμε ότι και για τις δύο έχει καθιερωθεί ένας κοινός τρόπος για την απόδοση της: η Θεοδώρα είναι πάντα όρθια, φορεί ενδύματα που φανερώνουν το κοσμικό της αξίωμα και συνήθως συνδέεται άμεσα με εικόνισμα του Χριστού ή της Οδηγήτριας, που το κρατεί ή το δείχνει. Ο Εμμανουήλ Τζάνες φαίνεται ότι γνώριζε τις παλαιότερες απεικονίσεις της αγίας, αφού στην εικόνα του απαντούν αρκετά στοιχεία από τις παραστάσεις αυτές. Η Θεοδώρα φορεί αυτοκρατορικά ενδύματα με λαμπρό διάκοσμο. Ο λιθοποίκιλτος μανδύας που πορπώνεται στο στήθος απαντά σε βυζαντινές απεικονίσεις, όπως στην Γκουβερνιώτισσα, και καθιερώνεται στις μεταβυζαντινές 24. Τα βυζαντινά περπενδούλια του Μηνολογίου του Βασιλείου Β' αντικαθίστανται με ενώτια, που θυμίζουν αυτά του Τζαφουρνάρη και του ζωγράφου της μονής των Φιλανθρωπηνών. Η αγία κρατεί εικόνισμα όπως στο Μηνολόγιο, όχι όμως του Χριστού αλλά της Θεοτόκου, στοιχείο που ίσως αποτελεί επίδραση από τη σκηνή της αναστήλωσης των εικόνων όπου η Θεοδώρα δείχνει το εικόνισμα. Στην εικόνα του Βυζαντινού Μουσείου η χειρονομία αυτή είναι εντονότερη 25. Τέλος, το κείμενο του βιβλίου που κρατεί η αγία απαντά με μικρές αποκλίσεις στην εικόνα του Μουσείου Μπενάκη, αναγραμμένο όμως σε ανοιχτό ειλητό, που κρατεί η Θεοδώρα 26. Συγκρίνοντας, ωστόσο, τις παραστάσεις αυτές με την εικόνα του Εμμανουήλ Τζάνε διαπιστώνουμε ορισμένες διαφορές στον τρόπο με τον οποίο απεικονίζεται η αγία και στη δομή της σύνθεσης. Σε όλες τις παραστάσεις η Θεοδώρα εικονίζεται με τα μαλλιά δεμένα πίσω χαμηλά στον τράχηλο, ενώ στην εικόνα του Βυζαντινού Μουσείου έχει τα μαλλιά ελεύθερα στους ώμους, θυμίζοντας ευγενική δέσποινα της Δύσης. Επίσης, η αυτοκράτειρα κρατεί σκήπτρο αντί σταυρού 27. Οι ουσιαστικές όμως διαφορές εντοπίζονται στη δομή της σύνθεσης. Με εξαίρεση τα νομίσματα όπου παριστάνε- Εικ. 6. Λονδίνο. Βρετανικό Μουσείο. Η Αναστήλωση των Εικόνων. ται στηθαία, η Θεοδώρα εικονίζεται πάντα όρθια. Αντίθετα εδώ η αγία κάθεται σε λαμπρό θρόνο. Σύμφωνα με τον Ανδρέα Ξυγγόπουλο, το πρότυπο του Τζάνε για τη σύνθεση της ένθρονης Θεοδώρας είναι ο εικονογραφικός τύπος της αγίας Αικατερίνης 28. Πράγματι, η παράσταση της καθιστής βασιλοπούλας, που δημιουργήθηκε το 16ο αιώνα και διατηρεί πολλές ιταλικές επιδράσεις 29, αποτελεί το πιο κοντινό παράδειγμα η αντιθετική κίνηση (contra posto) του κορμού και των ποδιών, το ανυψωμένο χέρι στο ύψος του στήθους και η μανιεριστική διακόσμηση του καθίσματος -βασικά στοιχεία της εικονογραφίας της αγίας Αικατερίνης- απαντούν και στη σύνθεση του Τζάνε. Επιπλέον, και η Αικατερίνη και η Θεοδώρα ήταν πρόσωπα με κοσμική εξουσία, που αγιοποιήθηκαν από την Εκκλησία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην εικόνα μας παρουσιάζει ο θρόνος. Ο ανθρωπόμορφος διάκοσμος και τα ελικόφυλλα, που αποτελούν παλαιότερα ιταλικά δάνεια 30, ήταν ήδη γνωστά και ιδιαίτερα αγαπητά την εποχή αυτή, αλλά χρησιμοποιούνταν μεμονωμένα. Πράγμα- 134

8 ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΖΑΝΕ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ τι, αγγελάκια που σταυρώνουν τα χέρια στο στήθος, σε ένδειξη σεβασμού προς το καθήμενο ιερό πρόσωπο, κοσμούν τα άκρα του ξυλόγλυπτου θρόνου της Παναγίας σε εικόνα του Μιχαήλ Δαμασκηνού στην Κέρκυρα (β' μισό 16ου αι.) 31. Ανάλογες μορφές βρίσκουμε και σε σύγχρονη εικόνα του αγίου Νικολάου σε ιδιωτική συλλογή της Αθήνας, όπου επαναλαμβάνεται ο ίδιος τύπος θρόνου 32. Ανδρικές μορφές κοσμούν το ερεισίνωτο σε εικόνα με ίδιο θέμα του Φραγκίσκου Σαρακηνόπουλου στην Bologna (β' μισό 16ου αι.) 33, ενώ φτερωτές μορφές με φολιδωτό το κάτω μέρος του σώματος κοσμούν τη βάση καθίσματος σε εικόνα του αποστόλου Σίμωνα στην Πάτμο (αρχές Που αι.) 34. Ελικόφυλλα, τέλος, κοσμούν την ημικυκλική ράχη του θρόνου σε εικόνα του Ιωάννη του Θεολόγου, του ζωγράφου Δημητρίου, στο Lecce (πρώτο μισό του 17ου αι.) 35. Ο ανθρωπόμορφος διάκοσμος είναι οικείος και στον Εμμανουήλ Τζάνε, ιδιαίτερα στα έργα που δημιούργησε στη Βενετία, όπου οι επιδράσεις από την ιταλική τέχνη ήταν άμεσες. Στην εικόνα του αγίου Ανδρέα αν- 22. Il Menologio di Basilio II (cod. Vaticano greco 1613). Τορίνο 1907, 2, πίν M. V as s i 1 ak i s-m a vrakak i s. The Church of the Virgin Gouverniotissa at Potamies, Crete (δακτυλογραφημένη διδακτορική διατριβή), σ , εικ. 187, 189. Ευχαριστώ την κ. Μ. Βασιλάκη, που μου παραχώρησε φωτογραφία της παράστασης. 24. Το στοιχείο αυτό επαναλαμβάνεται στα έργα του Θεοφάνη, στις εικόνες του Τζαφουρνάρη και στις τοιχογραφίες της μονής Δοχειαρίου. 25. Η ζωηρή κίνηση του δεξιού χεριού απαντά και σε άλλα έργα του Εμμανουήλ Τζάνε, όπως στην εικόνα του αγίου Ανδρέα, όπου ο άγιος δείχνει το Χριστό που προβάλλει από τμήμα ουρανού στην επάνω δεξιά γωνία (βλ. υποσημ. 9). 26. Το κείμενο του ειληταρίου στην εικόνα του Εμμανουήλ Τζαφουρνάρη είναι το εξής: Ει τις ταύτας οι) προσκυνεί και ασπάζεται σχετικώς ον λατρεντικώς, ονχ ώς θεούς, αλλ' ώς εικόνας των άρχετι>πων, olà τον πόθον, εϊη το ανάθεμα. 27. Για το σκήπτρο βλ. Δ ρ α νδάκη ς, ό.π. (υποσημ. 4), σ Ξυγγόπουλος, ό.π. (υποσημ. 1), σ Για τον τύπο της ένθρονης αγίας Αικατερίνης, βλ. Μ. Χατζή - δάκης, Εικόνες της Πάτμου, 'Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, 'Αθήνα 1977, σ Βλ. Β. Berenson, Italian Pictures of the Rennaissance, Αονδίνο 1968, II, εικ. 13, 639, 711, 721, 722, 746,747, Β οκοτόπου λος, ό.π. (υποσημ. 4), αριθ. 23, σ , εικ Ν. Χατζή δ άκ η. Εικόνες κρητικής σχολής. Κατάλογος εκθέσεως, Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 1983, αριθ. 53, σ Ν. Χατζηδάκη, Από το Χάνδακα στη Βενετία. Εικόνες στην Ιταλία. 15ος-16ος αιώνας. Κατάλογος έκθεσης στο Μουσείο Correr, 17 Σεπτεμβρίου-30 Οκτωβρίου 1993, Αθήνα 1993, αριθ. 42, σ Χατζηδάκης, ό.π. (υποσημ. 29), αριθ. 42, σ. 166, πίν Icone di Puglia e di Basilicata dal medioevo al settecento, Μιλάνο 1988, αριθ. 71, σ Εικ. 7. Ναός Παναγίας Γκονδερνιώτιασας, Κρήτη. Η αγία Θεοδώρα. 135

9 ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ ΚΑΤΣΕΛΑΚΗ θρώπινες μορφές που απολήγουν σε ελικόφυλλα κοσμούν τη βάση του θρόνου. Στην εικόνα του αγίου Βασιλείου (1667) ο ζωγράφος είχε ως πρότυπο για τις γυναικείες φτερωτές μορφές αυτές που διακοσμούσαν τη βάση χάλκινου κηροπηγίου στον Άγιο Γεώργιο 36. Στην εικόνα, τέλος, του Χριστού-Μεγάλου Αρχιερέα, που δεν είναι ακριβώς χρονολογημένη, στη Συλλογή Abou Adal του Λιβάνου, στα δύο άκρα του θρόνου στέκονται δύο αγγελάκια, γυρισμένα προς το Χριστό. Εικονίζονται κατά τα τρία τέταρτα, φορούν αχειρίδωτους ποδήρεις χιτώνες και έχουν τα χέρια στο στήθος 37. Στην εικόνα του Βυζαντινού Μουσείου ο Τζάνες συγκεντρώνει όλα τα παραπάνω στοιχεία, τα αναπλάθει και, συνδυάζοντας τα αρμονικά με νέα αντίληψη, συνθέτει ένα καινούργιο τύπο θρόνου, ο οποίος θα λειτουργήσει ως πρότυπο για τους νεότερους ζωγράφους. Ιδιαίτερα το ερεισίνωτο το βρίσκουμε σε σημαντικό αριθμό εικόνων, όπως σε εικόνα της Παναγίας της Κασσωπίτρας σε ιδιωτική συλλογή της Αθήνας, γύρω στο (Εικ. 8), σε μια σειρά με ένθρονους αποστόλους από τον προφήτη Ηλία στη Ζάρα, που μπορούν να χρονολογηθούν στο δεύτερο μισό του 17ου αι. 39, σε εικόνα του ευαγγελιστή Λουκά σε ιδιωτική ελβετική συλλογή, του 18ου αι. 40, σε εικόνα του αποστόλου Παύλου, πιθανώς του 18ου αι., στο Βυζαντινό Μουσείο (Τ 1592) 41 κ.α. Στις τελευταίες μάλιστα επαναλαμβάνεται και η διακόσμηση της βάσης με τους αετούς. Ωστόσο, η συγκεκριμένη διάταξη του θρόνου με τους αετούς και τις μορφές στα τέσσερα άκρα, που στρέφονται με σεβασμό προς το καθήμενο πρόσωπο, δεν είναι πρωτότυπη. Ανάλογη παράσταση, όπου η κεντρική μορφή πλαισιώνεται από δευτερεύουσες μορφές ή ζώα, είναι αυτή του Χριστού εν δόξη, όπου ο Χριστός περιβάλλεται από τα ευαγγελικά σύμβολα 42. Δεν είναι απίθανο, λοιπόν, ο Τζάνες, θέλοντας να απεικονίσει με τρόπο θριαμβικό την αγία, να χρησιμοποίησε το σχήμα αυτό, αφού πρώτα το προσάρμοσε στις ανάγκες του θέματος 43. Οι δύο εστεμμένοι αετοί αποτελούν ανάμνηση και ταυτόχρονα σύμβολο της άλλοτε κραταιάς βυζαντινής αυτοκρατορίας -τους βλέπουμε άλλωστε να κοσμούν και το μανδύα της αγίας Αικατερίνης 44 -, ενώ οι φτερωτές μορφές στη ράχη καθιστούν τη σύνθεση συμμετρική και ανάλαφρη. Μετά από αυτές τις παρατηρήσεις γίνεται φανερό ότι ο Τζάνες δημιούργησε μια πρωτότυπη σύνθεση, όχι μόνο στη γενική σύλληψη της, αλλά και στις επιμέρους λεπτομέρειες της, όπου συνεδύασε εύστοχα παραδοσιακά στοιχεία από την εικονογραφία της αγίας αλλά και νεότερα. Επιπλέον, άντλησε στοιχεία και από άλλες συνθέσεις, τα οποία ενσωμάτωσε και προσάρμοσε σε ένα καινούργιο σχήμα, δίνοντας τους και νέο περιε- Εικ. 8. Αθήνα. Ιδιωτική Συλλογή. Παναγία η Κασσωπίτρα. χόμενο. Η διαπίστίυση αυτή συμφωνεί με την καλλιτεχνική πορεία του ζωγράφου, ο οποίος συχνά έχει αποδειχθεί δημιουργός νέ(ον τύπίον και θεμάτων. Ο τύπος του Τζάνε φαίνεται ότι δεν γνώρισε μεγάλη διάδοση. Ενδεικτικό είναι ότι και ο σύγχρονος του ζωγράφος Θεόδωρος Πουλάκης επιμένει στην παραδοσιακή εικονογραφία της αγίας, αφού στην εικόνα του στη συλλογή Μελά η αγία θεοδοόρα παριστάνεται όρθια 46. Ένα μόνο ανάλογο παράδειγμα του 18ου αιώνα έχουμε εντοπίσει έως τώρα, στο Ελληνικό Ινστιτούτο της Βενετίας 47. Η εικόνα έχει διαστάσεις 37 x 27 εκ., δηλαδή είναι κατά δύο εκατοστά μεγαλύτερη σε ύψος και σε πλάτος από την εικόνα του Βυζαντινού Μουσείου (Εικ. 9). Ο ζωγράφος αντιγράφει πιστά σε όλες τις λεπτομέρειες την εικόνα του Τζάνε -διαμόρφωση θρόνου, στάση της αγίας, ενδύματα- απλοποιώντας μόνο το κάτω μέρος του θρόνου, όπου ο Τζάνες έχει τοποθετήσει την αφιεροψατική επιγραφή. Η μεγάλη εικονογραφική ομοιότητα, οι σχεδόν ίδιες διαστάσεις, καθιός και το γεγονός ότι η εικόνα βρίσκεται στο Ελληνικό Ινστιτούτο της Βενετίας, μας οδηγούν στην υπόθεση 136

10 ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΖΑΝΕ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ότι ο ζωγράφος του 18ου αιώνα χρησιμοποίησε ως πρότυπο το ανοίβολο του Τζάνε. Ωστόσο, το ενδιαφέρον της εικόνας αυτής οεν περιορίζεται μόνο στην πριοτοτυπία της σύνθεσης αλλά και στο πλούσιο θεολογικό περιεχόμενο της. Στην εικόνα του Βυζαντινού Μουσείου ο Τζάνες επικεντρώνει την προσοχή του στην κύρια μορφή του επεισοδίου της αναστήλωσης των εικόνων, τη Θεοδώρα. Με την παράσταση αυτή επανέρχεται στο επεισόδιο της αποκατάστασης της Ορθοδοξίας με τρόπο συνοπτικό, έμμεσο και συνάμα θριαμβικό. Παράλληλα, τιμά την αγία Θεοδώρα όχι μόνο ως αυτοκράτειρα του Βυζαντίου αλλά και ως σημαντική προσωπικότητα, στην οποία οφείλεται η αναστήλωση των εικόνων. Τέλος, το ιστορικό πλαίσιο της εικόνας του Βυζαντινού Μουσείου μας φανερώνει μια ακόμη πτυχή της προσωπικότητας του καλλιτέχνη. Το 1671, έτος στο οποίο χρονολογείται η εικόνα, ο Τζάνες βρίσκεται στη Βενετία όπου επανεκλέγεται για τρίτη φορά ιερέας στον Αγιο Γεώργιο. Την ίδια χρονιά συγγράφει την ακολουθία της αγίας, την οποία και στέλνει στην Κέρκυρα 48. Στην αρχή της ακολουθίας με επιστολή του εξηγεί τους λόγους που τον οδήγησαν στη συγγραφή της 49 : Η ακολουθία της αγίας Θεοδώρας αποτελεί μνημεΐον της ευχαριστίας του Τζάνε προς τους περιδλεπτυτάτονς και εντιμότατους άρχοντας της θεοφρουρήτου Κερκύρας, διά την μεγάλην φιλοξενίαν όντος (ο Τζάνες) άπατρις, άπολις, δυστυχής. Για τον Τζάνε ο καλύτερος τρόπος να εκφράσει στους άρχοντες του νησιού το χρέος της άνταποδόσεως είναι ή ομολογία της ευεργεσίας και ή όωρεά της ευλαβητικής τούτης ακολουθίας, οπού συνέθεσε και έόυνήθηκε εις όόξαν της άγιας θεοσεδεστάτης και αξιομνημόνευτου Βασιλίδος Θεοδώρας. Αν και στην επιστολή που προλογίζει την ακολουθία δεν μνημονεύεται η εικόνα, η ομοιότητα της αφιέρωσης που αναγράφεται στο θρόνο με αυτήν της επιστολής'' 0, καθώς και η απεικόνιση του εμβλήματος του νησιού στη βάση του θρόνου, μας οδηγούν με βεβαιότητα στο συμπέρασμα ότι η εικόνα έγινε με αφορμή την ακολουθία και εστάλη 36. Δ ρ (tv οά κ η ς. ό.π. (υποσημ. 4). σ. 65. πίν. 19 και M. Chatzidakis. Les icônes byzantines et postbyzantines, οτο: Icônes grecques, melkites. russes, αριθ. 16. σ εικ. 6 (λεπτομ.). 38. Α. Κατσελάκη, Παναγία Κασσωπίτρα και Λείψανο του αγίου Σπυρίδωνος: Δύο εικόνες πιθανόν επτανησιακές οε ιδιωτική συλλογή, ΚεφΧρον 6 (1993). ο εικ L. Mirko vii. Icônes et autres objets dans l'église de Saint-Elie à Zadar. Starinar o εικ Les icônes dans les collections suisses. Musée Rath. Γενεύη αριθ Αδημοσίευτη. Διαστάσεις: 24 χ 42.5 εκ. Εικ. 9. Βενετία. Ελληνικό ινστιτούτο. Η αγία Θεοδώρα. 42. Για την εικονογραφία του θέματος 6λ. Βοκοτόπουλος, ό.π. (υποσημ. 4). σ Το αποκαλυπτικό θέμα του Χριστού εν οόξη οεν είναι άγνωστο στον Εμμανουήλ Τζάνε. Τουλάχιστον τρεις εικόνες με αυτό το θέμα φέρουν την υπογραφή του: στο Μητροπολιτικό Μέγαρο της Κέρκυρας, στο ναό το>ν Αγίιον Ιάσωνος και Σίοσιπάτρου και στο Βυζαντινό Μουσείο, βλ. Βοκοτόπουλος, ό.π., σ Βλ. Χατζηδάκη, ό.π. (υποσημ. 33), αριθ. 44, σ. 178, εικ. στη ο Βοκοτόπουλος, ό.π. (υποσημ. 4), ο Τ. Κ. Ρηγόπουλο ς. Ό αγιογράφος Θεόδωρος Πουλάκης καί ή φλαμανδική χαλκογραφία. 'Αθήναι 1979, σ. 61, εικ Μία ακόμη εικόνα με την αγία όρθια διακοσμούσε τη Ούρα του διακονικού του ναού του Αγίου Νικολάου τιον Γερόντων στην Κέρκυρα (πριν από το 1725). βλ. Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή τέχνη στην Κέρκυρα. Μνημεία, εικόνες, κειμήλια, πολιτισμός, έκδ. Ιεράς Μητροπόλειυς Κερκύρας, Παξιόν και Διαποντίων νήσων, Κέρκυρα φωτογραφία στη σ C hat z idak i s. ό.π. (υποσημ. 20). αριθ σ Για το πλούσιο συγγραφικό έργο του Εμμανουήλ Τζάνε βλ. Δ ρ α ν δ ά κ η ς, ό.π. (υποσημ. 4), σ Ασματική ακολουθία, σ Η αφιέριυση της επιστολής είναι: Τοις περιολεπτοτάτοις καί ίντιμοτάτοις αρχονσι καί σννόίκοις της θεοφρονρήτον Κερκύρας υ ταπεινός εν ίερενσιν 'Εμμανουήλ Ζάνες ύγείαν καί εντνχίαν. 137

11 ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ ΚΑΤΣΕΛΑΚΗ μαζί της στην Κέρκυρα. Με το συνδυασμό αυτό ο Τζάνες αποδίδει τιμή στην αγία, της οποίας το λείψανο αποτελεί σημαντικότατο κειμήλιο του νησιού ταυτόχρονα, εκδηλώνει την επιθυμία του να διατηρήσει τις σχέσεις του με την Κέρκυρα, έστω και αν ο ίδιος είναι πια εγκατεστημένος στη Βενετία. Αλλωστε, φαίνεται ότι με κάποιους από τους συνδίκους διατηρούσε σχέσεις κατά την παραμονή του στο νησί, τουλάχιστον επαγγελματικές, όπως φανερώνει η εικόνα του Χριστού εν δόξη (1648) στην Κέρκυρα, που έγινε με παραγγελία του συνδίκου Aloysius Rarturus, και φέρει την υπογραφή του ζωγράφου 51. Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που ο Τζάνες συνδυάζει τις ζωγραφικές του ικανότητες με τις συγγραφικές, προκειμένου να τιμήσει έναν άγιο. Λίγα χρόνια πριν, θέλοντας να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του στον άγιο Γοβδελαά, στον οποίο απέδωσε τη σωτηρία του αδελφού του, συγγράφει μια ακολουθία, την οποία διακοσμεί στην αρχή της με χαλκογραφία του αγίου 52. Με τον τρόπο αυτό ανανέωσε τη λατρεία και την εικονογραφία του πέρση αγίου. Αξίζει να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι και στην περίπτωση του αγίου Γοβδελαά, όπως και της αγίας Θεοδώρας, ο εικονογραφικός τύπος αποτελεί προσωπική δημιουργία του Τζάνε 53. Είναι, με τα στοιχεία αυτά, φανερό ότι η εικόνα της αγίας Θεοδώρας έχει ιδιαίτερη σημασία. Η εικόνα του Βυζαντινού Μουσείου μπορεί να θεωρηθεί ως ένα από τα καλύτερα δείγματα της καλλιτεχνικής παραγωγής του ρεθύμνιου ζωγράφου. Αποτελεί μια πρωτότυπη δημιουργία, με πολλαπλά επίπεδα προσέγγισης, μια σύλληψη που αντανακλά τις προσωπικές ανησυχίες και προθέσεις του ζωγράφου. Οι εικονογραφικές αναζητήσεις και πρωτοτυπίες, τις οποίες εντοπίσαμε σε αυτή τη μελέτη, που συνδέονται άμεσα με το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δημιουργήθηκε η εικόνα, καθώς και το πλούσιο θεολογικό περιεχόμενο που τη διέπει, ρίχνουν περισσότερο φως στην πολυσήμαντη προσωπικότητα του Εμμανουήλ Τζάνε. 51. Βοκοτόπουλος, ό.π. (υποσημ. 4), αριθ Δρανοάκης, ό.π. (υποσημ. 4), σ. 6, Ό.π., σ. 35. Andromachi Katselaki AN ICON OF EMMANUEL TZANES IN THE BYZANTINE MUSEUM, ATHENS 1 he icon in the Byzantine Museum, Τ 329 (dim x 29 x 3 cm), is of particular interest due to its iconographical innovations and its rich theological content. The empress Theodora, responsible for the Restoration of the Holy Icons in 843, is depicted here. In 1456, her relics were transferred to Kerkyra where they still are kept in the island's Cathedral. St Theodora, enthroned, wears imperial vestments and a crown. She holds an icon of the Hodegetria and a sceptre in her left hand while her right points to the icon. The front of the base of the wooden throne bears the crest of Kerkyra in a rectangular frame along with the Greek inscription: "This icon was made by me, Emmanuel Tzanes, priest, and was dedicated to the most honorable archons and syndikoi of God-guarded Kerkyra". To the right the date 1671 appears in Greek numerals. The saint's face is rendered with finely executed features and the thick linear highlights give it a majestic feel. The carefully rendered folds of the drapery, the love of detail, the indulgence in decoration, and the bright colours all go to underscore the great talent of the Rethymniote painter. The icon of St Theodora is the work of Tzanes' Venetian period. In 1671, he composed an Akolouthia in honour of the saint, and sent it together with the icon to the authorities on Kerkyra. By mustering and combining his literary and artistic capabilities -as he had done earlier for St Gobdelaas- Tzanes expresses his gratitude to the authorities for the hospitality given him while he was living on the island. Most of all, he projects and uplifts the saint as one of the most important figures in Orthodox history. 138

«Έκθεση εικόνων Κρητικής Σχολής στην Ηπειρο» 2014

«Έκθεση εικόνων Κρητικής Σχολής στην Ηπειρο» 2014 Άγιος Νικόλαος με τρεις σκηνές θαυμάτων του Συλλογή Μητροπολιτικού Μεγάρου Ιωαννίνων Προέλευση: Μονή Ελεούσας Νήσου Ιωαννίνων Διαστάσεις 0,92 Χ 0,62μ 1500 Εικόνα με πλαίσιο, που διατηρείται σε καλή κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία

Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία Ενότητα Ε: Μεταβυζαντινή Τέχνη (1453 αρχές 19ου αι.) Αρχιτεκτονική - Ζωγραφική. Στουφή - Πουλημένου Ιωάννα Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν Τμῆμα Θεολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Το ναϋδριο της Παναγούδας στο Θεολόγο Θάσου

Το ναϋδριο της Παναγούδας στο Θεολόγο Θάσου Το ναϋδριο της Παναγούδας στο Θεολόγο Θάσου Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού 12η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Καβάλα 2 0 1 0 Ο ορεινός οικισμός Θεολόγος είναι κτισμένος στο βάθος μιας ρεματιάς στο

Διαβάστε περισσότερα

Μανόλης Χατζηδάκης, Έλληνες ζωγράφοι μετά την Άλωση (1450-1830), τ. 1, Αθήνα 1987.

Μανόλης Χατζηδάκης, Έλληνες ζωγράφοι μετά την Άλωση (1450-1830), τ. 1, Αθήνα 1987. Μανόλης Χατζηδάκης, Έλληνες ζωγράφοι μετά την Άλωση (14501830), τ. 1, Αθήνα 1987. Παναγιώτης Λ. Βοκοτόπουλος, Εικόνες της Κέρκυρας, Αθήνα 1990. Κερκυραίοι ζωγράφοι: 19ος20ος αι., επιμ. Αθ. Χρήστου, Κέρκυρα

Διαβάστε περισσότερα

1 η Θεματική ενότητα- Μπορούν οι άνθρωποι να εικονίζουν το Θεό; 1. Δώστε τον ορισμό της εικόνας.

1 η Θεματική ενότητα- Μπορούν οι άνθρωποι να εικονίζουν το Θεό; 1. Δώστε τον ορισμό της εικόνας. 1 η Θεματική ενότητα- Μπορούν οι άνθρωποι να εικονίζουν το Θεό; 1. Δώστε τον ορισμό της εικόνας. 2. Ποια η έννοια της λέξεως είδωλο στο θρησκευτικό τομέα; 3. Ποιο από τα παρακάτω αποτελούν μορφές σύγχρονης

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο Αγίου Νικολάου της Στέγης. Ελληνικά

Κείμενο Αγίου Νικολάου της Στέγης. Ελληνικά 1 Κείμενο Αγίου Νικολάου της Στέγης Ελληνικά 2 Ο Άγιος Νικόλαος της Στέγης Πήρε το όνομα του μετά την προσθήκη της δεύτερης Στέγης του ναού τον 13ον αιώνα, για την προστασία του από τα χιόνα και τη βροχή.

Διαβάστε περισσότερα

Μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση τα ψηφιδωτά που βρίσκονταν στην αψίδα του ναού της Παναγίας της Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη.

Μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση τα ψηφιδωτά που βρίσκονταν στην αψίδα του ναού της Παναγίας της Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη. Μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση τα ψηφιδωτά που βρίσκονταν στην αψίδα του ναού της Παναγίας της Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη. Ο Χριστός. Ψηφιδωτό Παναγίας της Κανακαριάς. Λυθράγκωμη- Καρπασίας Τα ψηφιδωτά αυτά

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι. Ελληνικά

Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι. Ελληνικά 1 Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι Ελληνικά 2 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΤΟ ΠΕΛΕΝΤΡΙ Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι φαίνεται να χτίστηκε λίγο μετά τα μέσα του 12 ου αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ:

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ: ΜΑΘΗΜΑ 18 Ο ΟΙ ΑΓΙΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ: 1. Η αποκατάσταση της προσκύνησης των εικόνων

Διαβάστε περισσότερα

ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ

ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Στον 11 ο αιώνα χρονολογείται η αγία Αικατερίνη στην Πλάκα, κοντά στο μνημείο του Λυσικράτους. Έχει χτιστεί πάνω σε ερείπια αρχαίου ναού της Αρτέμιδος. Η στέγαση του κεντρικού τμήματος,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΚΑΙ Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ.

ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΚΑΙ Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ. ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΚΑΙ Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ. ΠΟΜΠΗΪΑ : ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ ΔΡΟΣΙΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΧΡΥΣΗ ΛΕΚΑΝΗ Ψηφιδωτό του 2ου στυλ Το μωσαϊκό αυτό προέρχεται από την ομώνυμη οικία και έχει

Διαβάστε περισσότερα

5 Φεβρουαρίου «Κυπριακῷ τῷ τρόπῳ» Πολιτισμός / Εκθέσεις

5 Φεβρουαρίου «Κυπριακῷ τῷ τρόπῳ» Πολιτισμός / Εκθέσεις 5 Φεβρουαρίου 2017 «Κυπριακῷ τῷ τρόπῳ» Πολιτισμός / Εκθέσεις «Η ορθόδοξη τέχνη στην Κύπρο πέρασε από πολλές δυσκολίες, κατάφερε όμως να διατηρήσει έναν αυθεντικό χαρακτήρα, κυπριακό. Κυπριακῷ τῷ τρόπῳ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ Σύντομο ιστορικό Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Παραλιμνίου Ο Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου διαδέχθηκε το 19 ο αιώνα ένα παλαιότερο βυζαντινό ναό. Βρίσκεται στο κέντρο του

Διαβάστε περισσότερα

Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του άρθρου υπήρξε η ανακρίβεια

Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του άρθρου υπήρξε η ανακρίβεια Ηγούμενος Χρυσορρογατίσσης Διονύσιος Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΗΜΑΤΟΥ Διόρθωση ανακρίβειας που προήλθε από παρεξήγηση Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του άρθρου υπήρξε η ανακρίβεια που αναφέρεται στο βιβλίο της Μαρίνας

Διαβάστε περισσότερα

γυναίκας που σύμφωνα με την παράδοση ήταν η Θεοδώρα, κόρη του αυτοκράτορα Μαξιμιανού, η οποία είχε ασπασθεί το χριστιανισμό. Το 1430, με την κατάληψη

γυναίκας που σύμφωνα με την παράδοση ήταν η Θεοδώρα, κόρη του αυτοκράτορα Μαξιμιανού, η οποία είχε ασπασθεί το χριστιανισμό. Το 1430, με την κατάληψη Αγία Αικατερίνη Η Αγία Aικατερίνη βρίσκεται σε ενα απο τα καλυτερα μερη της θεσσαλονικης, στην Βορειοδυτική πλευρά της Άνω Πολης.Κτισμένη το 1320 μχ,η ατμόσφαιρα ειναι πολύ ωραία και προπάντον ειναι ήσυχα

Διαβάστε περισσότερα

Μόδα και ενδυμασία από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεότερους χρόνους.

Μόδα και ενδυμασία από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεότερους χρόνους. 1ο ΓΕΛ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ-ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ 2011-2012 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΜΗΜΑ PR1 ΟΜΑΔΑ 3 Μόδα και ενδυμασία από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεότερους χρόνους. Αρχαϊκή, Κλασσική, Ελληνιστική, Ρωμαϊκή Περίοδος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΥΠΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΤΟΠΤΣΗ ΜΑΡΙΑ ΦΩΤΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΝΙΦΟΡΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

ΤΡΟΥΠΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΤΟΠΤΣΗ ΜΑΡΙΑ ΦΩΤΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΝΙΦΟΡΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΡΟΥΠΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΤΟΠΤΣΗ ΜΑΡΙΑ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΦΩΤΗΣ ΝΙΦΟΡΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Η ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ Είναι η τέχνη της απεικόνισης ιερών προσώπων ή θρησκευτικών σκηνών Είναι η ζωγραφική παράσταση θρησκευτικών

Διαβάστε περισσότερα

από το 1985. Φορβίων, από προέρχεται Η εκκλησία αποτελεί το αιώνα

από το 1985. Φορβίων, από προέρχεται Η εκκλησία αποτελεί το αιώνα Η εκκλησία της Παναγίας της Φορβιώτισσας, περισσότερο γνωστή ως η Παναγία της Ασίνου, βρίσκεται στις βόρειες υπώρειες της οροσειράς ο του Τροόδους. Είναι κτισμένη στην ανατολική όχθη ενός μικρού χείμαρρου,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΤΑΓΜΑ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΤΑΓΜΑ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΤΑΓΜΑ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ Η σύσταση του Τάγματος έγινε στις 20 Μαΐου 1833. Ήταν η ανώτατη διάκριση του Ελληνικού Κράτους. Απονεμόταν σε Έλληνες και ξένους πολίτες οι οποίοι αρίστευσαν στον Αγώνα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΕΜΠΛΟΥ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΘΗΝΩΝ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ»

ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΕΜΠΛΟΥ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΘΗΝΩΝ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ» ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΕΜΠΛΟΥ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΘΗΝΩΝ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ» ΑΘΗΝΑ 2012 ΕΡΓΟ: ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΕΜΠΛΟΥ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΘΗΝΩΝ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ» ΕΚΠΟΝΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Α.Πρωτοχριστιανική [μέχρι τις αρχές του 4ου αι.] Β.Βυζαντινή [ ] και Γ. Μεταβυζαντινή ή Νεοβυζαντινή [από το 1453 μέχρι τους νεώτερους χρόνους]

Α.Πρωτοχριστιανική [μέχρι τις αρχές του 4ου αι.] Β.Βυζαντινή [ ] και Γ. Μεταβυζαντινή ή Νεοβυζαντινή [από το 1453 μέχρι τους νεώτερους χρόνους] ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ Η Χριστιανική Ζωγραφική διαιρείται συνήθως σε τρεις μεγάλες περιόδους Α.Πρωτοχριστιανική [μέχρι τις αρχές του 4ου αι.] Β.Βυζαντινή [330-1453] και Γ. Μεταβυζαντινή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΚΟΝΕΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ. 1 Ψηφιδωτά τρούλου με νέες επεμβάσεις συντήρησης, 11 ος αιώνας, Νέα Μονή Χίου, Photo ΥΠ.ΠΟ.Α./ΤΑΠ, Εφορεία Αρχαιοτήτων Χίου

ΕΙΚΟΝΕΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ. 1 Ψηφιδωτά τρούλου με νέες επεμβάσεις συντήρησης, 11 ος αιώνας, Νέα Μονή Χίου, Photo ΥΠ.ΠΟ.Α./ΤΑΠ, Εφορεία Αρχαιοτήτων Χίου ΕΙΚΟΝΕΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ 1 Ψηφιδωτά τρούλου με νέες επεμβάσεις συντήρησης, 11 ος αιώνας, Νέα Μονή Χίου, Photo ΥΠ.ΠΟ.Α./ΤΑΠ, Εφορεία Αρχαιοτήτων Χίου 2 Πανοραμική άποψη, 11 ος αιώνας, Νέα Μονή Χίου, Photo ΥΠ.ΠΟ.Α./ΤΑΠ,

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση καθαρισμού της αμφιπρόσωπης εικόνας του Βυζαντινού Μουσείου

Έκθεση καθαρισμού της αμφιπρόσωπης εικόνας του Βυζαντινού Μουσείου Έκθεση καθαρισμού της αμφιπρόσωπης εικόνας του Βυζαντινού Μουσείου Τάσος ΜΑΡΓΑΡΙΤΩΦ Δελτίον XAE 1 (1959), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη του Νίκου Βέη (1883-1958) Σελ. 144-148 ΑΘΗΝΑ 1960 ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΛ ΜΟΙΡΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. Το έργο και η εποχή του Θεοφάνη

ΓΕΛ ΜΟΙΡΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. Το έργο και η εποχή του Θεοφάνη ΓΕΛ ΜΟΙΡΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Το έργο και η εποχή του Θεοφάνη ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γενικά για την Κρητική σχολή 3 Τεχνοτροπία 5 Εικόνες.9 Πηγές, συνεργασία, επικοινωνία 13 2 Γενικά για την Κρητική Σχολή

Διαβάστε περισσότερα

Αρσανάδες, Πύργοι, Κιόσκια, Καμπάνες, Σήμαντρα, Φιάλες, Κρήνες

Αρσανάδες, Πύργοι, Κιόσκια, Καμπάνες, Σήμαντρα, Φιάλες, Κρήνες Αρσανάδες, Πύργοι, Κιόσκια, Καμπάνες, Σήμαντρα, Φιάλες, Κρήνες Αρσανάς Ζωγράφου Πύργος Χελανδαρίου Πύργος Καρακάλλου Πύργος Σταυρονικήτα Ιερά Μονή Βατοπαιδίου, Κιόσκι Κιόσκι Αγίου Παύλου Ι.Μ. Διονυσίου,

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΟΣ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ

ΙΕΡΟΣ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ 3 o ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ Σ.Χ. ΕΤΟΣ 2011-2012 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: «ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΓΕΙΤΟΝΕΣ ΜΑΣ» ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΙΕΡΟΣ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ Εργασία του μαθητή: Μαγγιώρου

Διαβάστε περισσότερα

Το φως στη βυζαντινή ζωγραφική

Το φως στη βυζαντινή ζωγραφική 23 Νοεμβρίου 2016 Το φως στη βυζαντινή ζωγραφική Πολιτισμός / Ζωγραφική & Εικαστικές Τέχνες Μαρία Ι.Καζαμία-Τσέρνου, Αναπλ. Καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας, Τμήμα Θεολογίας ΑΠΘ «Καί ε πεν Θεός γενηθήτω

Διαβάστε περισσότερα

Καραβάτζιο, Η κλήση του Ματθαίου. Εκκλησία Αγίου Λουδοβίκου των Γάλλων, Ρώµη

Καραβάτζιο, Η κλήση του Ματθαίου. Εκκλησία Αγίου Λουδοβίκου των Γάλλων, Ρώµη Καραβάτζιο, Η κλήση του Ματθαίου Εκκλησία Αγίου Λουδοβίκου των Γάλλων, Ρώµη Διδακτικό υλικό Μάθηµα: Θρησκευτικά Πρότυπο Πειραµατικό Σχολείο Πανεπιστηµίου Αθηνών Τάξη: Β Γυµνασίου Καθηγητής: Γ. Παπαδάκης

Διαβάστε περισσότερα

1.1. Η Επτανησιακή Σχολή και η Καλλιτεχνική Εκκοσμίκευση

1.1. Η Επτανησιακή Σχολή και η Καλλιτεχνική Εκκοσμίκευση ΕΛΠ 12 - Γ ΤΟΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο - ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ 1.1. Η Επτανησιακή Σχολή και η Καλλιτεχνική Εκκοσμίκευση 17 ος 18 ος αι. 1.1.1. Οι Ιστορικές Συνθήκες Το 17 ο αι. τα Επτάνησα

Διαβάστε περισσότερα

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης.

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οι Άγιοι της. Ενότητα 5: Άγιοι Αρχιεπίσκοποι της Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

6 ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

6 ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 6 ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Θέμα: Οι άγιες εικόνες, έκφραση της πίστης Σχολείο: Περιφερειακό Λύκειο Αγίου Χαραλάμπους, Έμπα (κεφ.18) Τάξη: Α Λυκείου Καθηγητής:Νικόλαος Καραμπάς Π.Μ.Π.: 16951 Α Σκοπός: Να αντιληφθούν

Διαβάστε περισσότερα

Ασκηταριά της Μεγάλης Πρέσπας

Ασκηταριά της Μεγάλης Πρέσπας 4 Νοεμβρίου 2011 Ασκηταριά της Μεγάλης Πρέσπας Αφιερώματα / Μοναστήρια της Μακεδονίας Της Χρυσάνθης Σταυροπούλου-Τσιούμη Καθηγήτριας στο ΑΠΘ Να αναζητήσει κανείς τους ιδιαίτερους λόγους για τους οποίους

Διαβάστε περισσότερα

Παναγία της Ασίνου Ελληνικά

Παναγία της Ασίνου Ελληνικά Παναγία της Ασίνου Ελληνικά 1 ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΣΙΝΟΥ Ή ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΦΟΡΒΙΩΤΙΣΣΑΣ Η καμαροσκέπαστη, με δεύτερη ξύλινη στέγη εκκλησία της Παναγίας της Ασίνου, που βρίσκεται κοντά στο χωριό Νικητάρι,

Διαβάστε περισσότερα

Λίγα Λόγια Για Την Αγιογράφο

Λίγα Λόγια Για Την Αγιογράφο Αγιογράφος Ραλλού Λιόλιου Κούση Βυζαντινές Εικόνες Οι βυζαντινές εικόνες είναι ιεροί πνευματικοί θησαυροί του Ανατολικού Ορθόδοξου Χριστιανισμού. Η βυζαντινή ζωγραφική είναι ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για τα φύλλα εργασίας προέρχεται εξολοκλήρου από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Διαβάζουμε: Οι Κυκλάδες οφείλουν το όνομά τους στη γεωγραφική

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ναός της Παναγίας Ποδύθου στη Γαλάτα. Ελληνικά

Ο Ναός της Παναγίας Ποδύθου στη Γαλάτα. Ελληνικά 1 Ο Ναός της Παναγίας Ποδύθου στη Γαλάτα Ελληνικά 2 Ο Ναός της Παναγίας Ποδύθου στη Γαλάτα Ο Ναός της Παναγίας Ελεούσας Ποδύθου, ανήκει στη μεταβυζαντινή περίοδο και κτίστηκε στις αρχές του 16 ου αιώνα,

Διαβάστε περισσότερα

01 Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ

01 Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Το περίτεχνο τέμπλο του Αγίου Γεωργίου με τα πλευρικά τμήματά του Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Μ Ε Τ Α Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ω Ν Μ Ν Η Μ Ε

Διαβάστε περισσότερα

Η μεταβατική εποχή : Οι έριδες για το ζήτημα. των εικόνων (εικονομαχία)

Η μεταβατική εποχή : Οι έριδες για το ζήτημα. των εικόνων (εικονομαχία) Η μεταβατική εποχή : Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων (εικονομαχία) ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ Πνευματική κίνηση εμφανίστηκε στο Βυζάντιο στα μέσα του 9 ου αι. Είναι σύμφωνη με τις παραδόσεις της Ορθοδοξίας ή όχι

Διαβάστε περισσότερα

«Ο Όσιος Λουκάς λάμπει και μεταδίδει ένα φως από το ανέσπερο φως του Χριστού»

«Ο Όσιος Λουκάς λάμπει και μεταδίδει ένα φως από το ανέσπερο φως του Χριστού» 07/02/2019 «Ο Όσιος Λουκάς λάμπει και μεταδίδει ένα φως από το ανέσπερο φως του Χριστού» Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Θηβών και Λεβαδείας Με λαμπρότητα εορτάστηκε και φέτος η μνήμη του Οσίου Λουκά του εν

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο Εκκλησίας Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Πεδουλά. Ελληνικά

Κείμενο Εκκλησίας Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Πεδουλά. Ελληνικά 1 Κείμενο Εκκλησίας Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Πεδουλά Ελληνικά 2 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΣΤΟΝ ΠΕΔΟΥΛΑ Η εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ που χτίστηκε πριν το 1474 είναι μονόκλιτη, ξυλόστεγη με νάρθηκα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΟΠΟΣ: Η σύνδεση της καλλιτεχνικής δημιουργίας με το χαρακτήρα και τη φυσιογνωμία ενός πολιτισμού.

ΣΚΟΠΟΣ: Η σύνδεση της καλλιτεχνικής δημιουργίας με το χαρακτήρα και τη φυσιογνωμία ενός πολιτισμού. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ (file://localhost/c:/documents%20and%20settings/user/επιφάνεια%20εργασίας/κ έντρο%20εξ%20αποστάσεως%20επιμόρφωσης%20- %20Παιδαγωγικό%20Ινστιτούτο.mht) Κέντρο Εξ Αποστάσεως Επιμόρφωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ 3 Ιμάτιο-Εξωμίδα-Χλαμύδα. Κώστας Μπάρτζης και Έλενα Τασίου 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Θεσ/νίκης Τμήμα Δ2 2013-2014

ΟΜΑΔΑ 3 Ιμάτιο-Εξωμίδα-Χλαμύδα. Κώστας Μπάρτζης και Έλενα Τασίου 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Θεσ/νίκης Τμήμα Δ2 2013-2014 ΟΜΑΔΑ 3 Ιμάτιο-Εξωμίδα-Χλαμύδα Κώστας Μπάρτζης και Έλενα Τασίου 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Θεσ/νίκης Τμήμα Δ2 2013-2014 Ιμάτιο, Από τι υλικό είναι; - Πώς είναι (σχήμα); 1) Το ιμάτιο είναι

Διαβάστε περισσότερα

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ ΓΙΑΤΙ ΕΡΧΟΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΣXOΛEIO; ΓΙΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ!!! Ο Μιχαήλ Γ (842-867) ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας της δυναστείας του Αμορίου. Όταν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ

ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΠΛΑΝΟ 2 ΗΣ ΓΡΑΠΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΛΠ 12, 2007-2008 ΘΕΜΑ: «Είναι γενικώς αποδεκτό ότι η τέχνη του Βυζαντίου διατήρησε διαχρονικά δεσμούς με την αρχαιοελληνική παράδοση είτε από την άποψη της θεματολογίας είτε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΑΣΗ. Έχοντας υπόψη:

ΑΠΟΦΑΣΗ. Έχοντας υπόψη: ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ EΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 5. 11. 2010 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ, ΕΚΘΕΣΕΩΝ & ΕΚΠ/ΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα ΙΑ 43 Εμβάθυνση στην Αρχαιολογία. Όψεις της βυζαντινής μικρογραφικής ζωγραφικής, μικροτεχνίας και κεραμικής (4ος-15ος αι.)

Μάθημα ΙΑ 43 Εμβάθυνση στην Αρχαιολογία. Όψεις της βυζαντινής μικρογραφικής ζωγραφικής, μικροτεχνίας και κεραμικής (4ος-15ος αι.) ΕΚΠΑ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΚ. ΕΤΟΣ 2017-18 Μάθημα ΙΑ 43 Εμβάθυνση στην Αρχαιολογία Όψεις της βυζαντινής μικρογραφικής ζωγραφικής, μικροτεχνίας και κεραμικής (4ος-15ος αι.) ΕΛΕΦΑΝΤΟΣΤΑ Τρίπτυχο

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ: ΠΡΟΤΥΠΟ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΟ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ: ΠΡΟΤΥΠΟ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΟ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ: ΠΡΟΤΥΠΟ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΟ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ Αναστασία Τούρτα Επίτιμη Διευθύντρια Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Ο Αλέξανδρος νικά τον Δαρείο. Εικονογραφημένο

Διαβάστε περισσότερα

Η τέχνη του ψηφιδωτού (με αφορμή επίσκεψη στον Όσιο Λουκά)

Η τέχνη του ψηφιδωτού (με αφορμή επίσκεψη στον Όσιο Λουκά) 28/01/2019 Η τέχνη του ψηφιδωτού (με αφορμή επίσκεψη στον Όσιο Λουκά) / Επικαιρότητα Tα ψηφιδωτά αποτελούν είδος της εικονιστικής τέχνης που καλλιεργείται στους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους, αλλά

Διαβάστε περισσότερα

Πρώιμη κρητική εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην μονή Ιβήρων

Πρώιμη κρητική εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην μονή Ιβήρων Πρώιμη κρητική εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην μονή Ιβήρων Ευθύμιος ΤΣΙΓΑΡΙΔΑΣ Περίοδος Δ', Τόμος ΚΗ' (2007) Σελ. 193-202 ΑΘΗΝΑ 2007 Ε. Ν. Τσιγαρίδας ΠΡΩΙΜΗ ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορική Μονή του Σωτήρος Xριστού στο Kουμπέ Ρεθύμνου

Η ιστορική Μονή του Σωτήρος Xριστού στο Kουμπέ Ρεθύμνου 28/02/2019 Η ιστορική Μονή του Σωτήρος Xριστού στο Kουμπέ Ρεθύμνου / Ιερές Μονές Η γυναικεία Mονή του Σωτήρος Χριστού είναι κτισμένη στον λόφο του Τιμίου Σταυρού, στο προάστιο του Κουμπέ Ρεθύμνου. Η μονή

Διαβάστε περισσότερα

Εξαιρετικά αντίγραφα βυζαντινών εικόνων

Εξαιρετικά αντίγραφα βυζαντινών εικόνων Εξαιρετικά αντίγραφα βυζαντινών εικόνων από την H ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΣΙΝΑ «Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΣΙΝΑ είναι ένα Ελληνορθόδοξον Χριστιανικόν μοναστικόν κέντρον με αδιάκοπον πνευματική ζωήν δεκαεπτά αιώνων. Η ασκητική

Διαβάστε περισσότερα

Σεμνύνεται η πόλη του Διδυμοτείχου όχι μόνο για την πλούσια ιστορία της και τα μοναδικά μνημεία της ή διότι χρημάτισε έδρα βυζαντινών

Σεμνύνεται η πόλη του Διδυμοτείχου όχι μόνο για την πλούσια ιστορία της και τα μοναδικά μνημεία της ή διότι χρημάτισε έδρα βυζαντινών 5 Νοεμβρίου 2018 «Βατάτζεια 2018» / Επικαιρότητα Σεμνύνεται η πόλη του Διδυμοτείχου όχι μόνο για την πλούσια ιστορία της και τα μοναδικά μνημεία της ή διότι χρημάτισε έδρα βυζαντινών αυτοκρατόρων, φιλόχριστος

Διαβάστε περισσότερα

Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη

Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη Νάγια Οικονομίδου 2014-2015 1 Περιεχόμενα Πρόλογος...3 1. Γνωρίσματα Κυκλαδικής Τέχνης...4 Πτυόσχημα ειδώλια.5 Βιολόσχημα ειδώλια 6

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΟΥΣ ΝΑΟΥΣ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΟΥΣ ΝΑΟΥΣ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ E. N. Τσιγαρίδας, 'Ερευνες στους ναούς της Καστοριάς 379 ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΟΥΣ ΝΑΟΥΣ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ Στη διάρκεια των υπηρεσιακών μεταβάσεών μου στην Καστοριά, την περίοδο κυρίως 1970-1975 και συμπληρωματικά την

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφέας Τίτλος Τίτλος (ελληνικά) Κατηγορία α/α τόμου

Συγγραφέας Τίτλος Τίτλος (ελληνικά) Κατηγορία α/α τόμου 1. Ζώρας Γ. Θ. Ο ποιητής Μαρίνος Φαλιέρος Ο ποιητής Μαρίνος Φαλιέρος ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΕΣ 2 7 46 1948 Ελληνικά 2. Τωμαδάκης Ν. Ο άγιος Ιωάννης ο Ξένος και η διαθήκη αυτού 3. Σπανάκης Στ. Κανονισμός της

Διαβάστε περισσότερα

Γενικά χαρακτηριστικά

Γενικά χαρακτηριστικά ΙΜΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ Γενικά χαρακτηριστικά Μικρές πινελιές που δημιουργούν παχύ στρώμα μπογιάς αποτυπώνοντας λεπτομερές. Χρήση των βασικών χρωμάτων, σπάνια χρήση του μαύρου χρώματος. Απουσία διαδοχικών επιστρώσεων

Διαβάστε περισσότερα

«Εικόνα: Θέση και Λειτουργικότητα. Αποθησαύριση και ηλεκτρονική οργάνωση όρων και στοιχείων», διδακτορική διατριβή, 2 τόμοι, Αθήνα 2009.

«Εικόνα: Θέση και Λειτουργικότητα. Αποθησαύριση και ηλεκτρονική οργάνωση όρων και στοιχείων», διδακτορική διατριβή, 2 τόμοι, Αθήνα 2009. English abstract The Phd thesis, entitled Icon: its placement and functionality, focused on the functionality of the icons in the middle byzantine period. In this framework unpublished icons from the Sinai

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας. Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας»

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας. Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας» ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Αγία Θέκλα Βρίσκεται 7χλμ νότια από το κέντρο της Σωτήρας.

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτιστικό Πρόγραμμα Υπεύθυνες καθηγήτριες Καραμπελιά Καλλιόπη Παπαγεωργίου Μαρία

Πολιτιστικό Πρόγραμμα Υπεύθυνες καθηγήτριες Καραμπελιά Καλλιόπη Παπαγεωργίου Μαρία Πολιτιστικό Πρόγραμμα Υπεύθυνες καθηγήτριες Καραμπελιά Καλλιόπη Παπαγεωργίου Μαρία Τα Μετέωρα είναι ένα σύμπλεγμα από τεράστιους σκοτεινόχρωμους βράχους από ψαμμίτη οι οποίοι υψώνονται έξω από την Καλαμπάκα,

Διαβάστε περισσότερα

Μητροπολιτικός Ναός ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Παραλιμνίου ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ

Μητροπολιτικός Ναός ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Παραλιμνίου ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ Μητροπολιτικός Ναός ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Παραλιμνίου ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ Ο Μητροπολιτικός Ναός της Ιεράς Μητροπόλεως Κωνσταντίας - Αμμοχώστου είναι αφιερωμένος στον Μεγαλομάρτυρα Άγιο Γεώργιο

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης

Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης Στρατηγικής σημασίας η θέση της Μάκρης / Κατοικήθηκε από την αρχαιότητα Οικισμός με διαρκή ανθρώπινη παρουσία από τα νεολιθικά χρόνια Ορατά στο κέντρο της σημερινής

Διαβάστε περισσότερα

Όψεις Βυζαντίου... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας

Όψεις Βυζαντίου... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας Το φυλλάδιο αυτό είναι του/της... που επισκέφθηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας στις... Το φυλλάδιο που κρατάς στα χέρια σου

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ

ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μονή της Παναγίας Σκριπού της Ορχομενιώτισσας της Βοιωτίας, κοντά στον αρχαίο Ορχομενό, περιλαμβάνει το πιο σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Οι εικόνες της Ανάστασης στην Ορθόδοξη Βυζαντινή Αγιογραφία

Οι εικόνες της Ανάστασης στην Ορθόδοξη Βυζαντινή Αγιογραφία Οι εικόνες της Ανάστασης στην Ορθόδοξη Βυζαντινή Αγιογραφία Η γιορτή της Ανάστασης του Κυρίου είναι η σημαντικότερη, η λαμπρότερη, η πιο χαρούμενη μέρα μέσα στον εορταστικό κύκλο της Χριστιανοσύνης. Και

Διαβάστε περισσότερα

Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου

Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου Η Συνθήκη για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς, που υιοθετήθηκε από την UNESCO το 1972, σηματοδότησε μια νέα εποχή στη διατήρηση των πολιτιστικών

Διαβάστε περισσότερα

Ιερός Ναός Αγίων Ιάσωνος και Σωσιπάτρου ΚΕΡΚΥΡΑ

Ιερός Ναός Αγίων Ιάσωνος και Σωσιπάτρου ΚΕΡΚΥΡΑ Ιερός Ναός Αγίων Ιάσωνος και Σωσιπάτρου ΚΕΡΚΥΡΑ Μάριος Χειμαριός Μάριος Χειμαριός, Κέρκυρα, Ιερός Ναός Αγίων Ιάσωνος και Σωσιπάτρου (Αρχιτεκτονική/ Ιστορία ) www.24grammata.com1 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΈΝΩΝ ΤΕΧΝΏΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ. Μάθημα: Τεχνολογία Υλικών. Όνομα: Νικόλαος Καρναμπατίδης ΑΕΜ:438

ΤΜΗΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΈΝΩΝ ΤΕΧΝΏΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ. Μάθημα: Τεχνολογία Υλικών. Όνομα: Νικόλαος Καρναμπατίδης ΑΕΜ:438 ΤΜΗΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΈΝΩΝ ΤΕΧΝΏΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Μάθημα: Τεχνολογία Υλικών Όνομα: Νικόλαος Καρναμπατίδης ΑΕΜ:438 Εξάμηνο: 8 ο (εικ.1) Νίκη της ΣαμοθράκηςParis, Musée du Louvre Φθορά:

Διαβάστε περισσότερα

Προς το Ναϊσκο του Θεού. τη μεγάλη Ιερή Πομπή. ο Άγιος Πατέρας οδηγεί. Πλαισιωμένος. Από Κληρικούς. όλων των βαθμίδων. Από Εκπροσώπους.

Προς το Ναϊσκο του Θεού. τη μεγάλη Ιερή Πομπή. ο Άγιος Πατέρας οδηγεί. Πλαισιωμένος. Από Κληρικούς. όλων των βαθμίδων. Από Εκπροσώπους. Προς το Ναϊσκο του Θεού τη μεγάλη Ιερή Πομπή ο Άγιος Πατέρας οδηγεί Πλαισιωμένος Από Κληρικούς όλων των βαθμίδων Από Εκπροσώπους της Πολιτείας Από Αντιπροσωπείες 1 / 16 Ιδρυμάτων και Φορέων Ακολουθούν

Διαβάστε περισσότερα

Άγνωστο έργο του Θεοφάνη του Κρητός στα Μετέωρα

Άγνωστο έργο του Θεοφάνη του Κρητός στα Μετέωρα Άγνωστο έργο του Θεοφάνη του Κρητός στα Μετέωρα Ευθύμιος ΤΣΙΓΑΡΙΔΑΣ Τόμος ΚΒ' (2001) Σελ. 357-364 ΑΘΗΝΑ 2001 Ε.Ν. Τσιγαρίδας ΑΓΝΩΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΘΕΟΦΑΝΗ ΤΟΥ ΚΡΗΤΟΣ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ ο σκευοφυλάκειο της μονής Βαρλαάμ

Διαβάστε περισσότερα

~~ ΕΛΛΗΝΙΚΆ 12 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΆ ΜΟΤΙΒΑ

~~ ΕΛΛΗΝΙΚΆ 12 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΆ ΜΟΤΙΒΑ ~~ ΕΛΛΗΝΙΚΆ 12 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΆ ΜΟΤΙΒΑ 1. Μέρος κοσμήματος σε σχήμα σταυρού. Ιδιωτική συλλογή Κ. Ζέρμα - Βόλος ..-. ΕΛΛΗΝΙΚΆ 12 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΜΟΠΒΑ ΕΜΗ ΝΙΚΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΆ Μ Ο τι ΒΑ ΤΕΥΧΟΣ12 ο ΠΕΡ ΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Τα προσκυνήματα του Δεκαπενταύγουστου από την Τήνο μέχρι την Αμοργό

Τα προσκυνήματα του Δεκαπενταύγουστου από την Τήνο μέχρι την Αμοργό Τα προσκυνήματα του Δεκαπενταύγουστου από την Τήνο μέχρι την Αμοργό Όπου και να βρεθεί κανείς τον Δεκαπενταύγουστο μοσχοβολά η χάρη Της. Αυτή θα σε οδηγήσει να ανάψεις ένα κερί και να γιορτάσεις μαζί Της

Διαβάστε περισσότερα

ιάπλασn ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΙΟΥΛΙΟΣ νέα Μπολατίου

ιάπλασn ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΙΟΥΛΙΟΣ νέα Μπολατίου : Κυριακής Μεγαλομ. : Ευφημίας Μεγαλομ. : Μαρίνης Μεγαλομ. : Προφήτου Ηλία : Παρασκευής Οσιομ. : Παντελεήμονος Μεγαλομ. Χάλκινο αγαλματίδιο του Οφέλτη, του οποίου ο θάνατος ήταν η αιτία της ίδρυσης των

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ιερός Ναός του Αγ. Παντελεήμονος στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου

Ο Ιερός Ναός του Αγ. Παντελεήμονος στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου 28/07/2019 Ο Ιερός Ναός του Αγ. Παντελεήμονος στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου / Ορθόδοξες Προβολές Στη βορειοανατολική ακμή των τειχών της μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου και σε απόσταση μόλις Παντελεήμονος.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ Ο ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΟΣ. Υπό του Περικλή Π. Παπαβασιλόπουλου

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ Ο ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΟΣ. Υπό του Περικλή Π. Παπαβασιλόπουλου ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ Ο ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΟΣ Υπό του Περικλή Π. Παπαβασιλόπουλου Η Σίτσοβα (νυν Αλαγονία) είναι ένα από τα έξι χωριά του τέως Δήμου Αλαγονίας Τα έξι αυτά χωριά που είναι κτισμένα στις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι ΤΩΝ ΥΠΟ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΙΔΩΝ. 1. Αστέρες Ανώτερου Ταξιάρχη Τάγματος Φοίνικα τεμάχια 6. 2. Μετάλλια Στρατιωτικής Αξίας τεμάχια 160

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι ΤΩΝ ΥΠΟ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΙΔΩΝ. 1. Αστέρες Ανώτερου Ταξιάρχη Τάγματος Φοίνικα τεμάχια 6. 2. Μετάλλια Στρατιωτικής Αξίας τεμάχια 160 ΠΙΝΑΚΑΣ Ι ΤΩΝ ΥΠΟ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΙΔΩΝ 1. Αστέρες Ανώτερου Ταξιάρχη Τάγματος Φοίνικα τεμάχια 6 2. Μετάλλια Στρατιωτικής Αξίας τεμάχια 160 3. Μετάλλια Ευδοκίμου Υπηρεσίας τεμάχια 160 4. Μετάλλια Αξίας και Τιμής

Διαβάστε περισσότερα

Δύο εικόνες της πρώιμης κρητικής σχολής στην μονή Βατοπαιδίου

Δύο εικόνες της πρώιμης κρητικής σχολής στην μονή Βατοπαιδίου Δύο εικόνες της πρώιμης κρητικής σχολής στην μονή Βατοπαιδίου Ευθύμιος ΤΣΙΓΑΡΙΔΑΣ Τόμος ΚΖ (2006) Σελ. 297-304 ΑΘΗΝΑ 2006 Ε. Ν. Τσιγαρίδας ΔΥΟ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΡΩΙΜΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΤΗΝ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική εργασία Da Vinci «ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ» 2º ΛΥΚΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

Ερευνητική εργασία Da Vinci «ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ» 2º ΛΥΚΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ Ερευνητική εργασία Da Vinci «ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ» 2º ΛΥΚΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012-2013 Υπεύθυνοι μαθητές Τζούρι Άρτεμις Σίμος Νίκος Πέτσιος Αναστάσης Σακελλίων Γρηγόρης Υπεύθυνοι καθηγητές: Αδαμάρα Ζούλας

Διαβάστε περισσότερα

Ερμηνεία και Θεολογία στην εικόνα της Πεντηκοστής

Ερμηνεία και Θεολογία στην εικόνα της Πεντηκοστής 25 Μαΐου 2018 Ερμηνεία και Θεολογία στην εικόνα της Πεντηκοστής Θρησκεία / Θεολογία της εικόνας Ιεροδιάκονος π. Φιλάρετος, Ι. Μ. Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων Η εκκλησιαστική τέχνη, όπως κάθε άλλη τέχνη, είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΒ ΠΑΥΛΕΙΑ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ 2400 έτη από τη γέννηση του Αριστοτέλη

ΚΒ ΠΑΥΛΕΙΑ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ 2400 έτη από τη γέννηση του Αριστοτέλη ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΒΕΡΟΙΑΣ ΝΑΟΥΣΗΣ & ΚΑΜΠΑΝΙΑΣ ΚΒ ΠΑΥΛΕΙΑ Ιούνιος 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ 2400 έτη από τη γέννηση του Αριστοτέλη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ Σάββατο 28 Μαΐου Κυριακή 29 Μαΐου Μέγας Αρχιερατικός

Διαβάστε περισσότερα

Άγνωστες εικόνες και τοιχογραφίες του Θεοφάνη του Κρητός στη Μονή Παντοκράτορος και στη Μονή Γρηγορίου στο Άγιον Όρος

Άγνωστες εικόνες και τοιχογραφίες του Θεοφάνη του Κρητός στη Μονή Παντοκράτορος και στη Μονή Γρηγορίου στο Άγιον Όρος Άγνωστες εικόνες και τοιχογραφίες του Θεοφάνη του Κρητός στη Μονή Παντοκράτορος και στη Μονή Γρηγορίου στο Άγιον Όρος Ευθύμιος ΤΣΙΓΑΡΙΔΑΣ Δελτίον XAE 19 (1996-1997), Περίοδος Δ' Σελ. 97-116 ΑΘΗΝΑ 1997

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΙΕΡΟΣΥΝΗΣ. Επιμέλεια: Αναστασία Τσουμενή Ιερός Ναός Αγίου Τρύφωνα - Καματερό

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΙΕΡΟΣΥΝΗΣ. Επιμέλεια: Αναστασία Τσουμενή Ιερός Ναός Αγίου Τρύφωνα - Καματερό ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΙΕΡΟΣΥΝΗΣ Επιμέλεια: Αναστασία Τσουμενή Ιερός Ναός Αγίου Τρύφωνα - Καματερό Ο Χριστός ως Μέγας Αρχιερεύς και ως καλός ποιμένας ήρθε στον κόσμο για να οδηγήσει τα πρόβατά Του στην αληθινή

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ Οι θρησκευτικές εικόνες ως μέσον έκφρασης του θρησκευτικού συναισθήματος 9ο Δημοτικό Σχολείο Μυτιλήνης Τάξη: ΣΤ 1 Σχολικό έτος: 2006 07 Υπεύθυνη δασκάλα: Σπανού Σοφία «Όταν πρόκειται να αρχίσεις

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο Μουσείο Ακρόπολης,

Διαβάστε περισσότερα

Επίκουρος Καθηγήτρια Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και. Η παράσταση της Σταύρωσης στη Μονή Αγίου Νικολάου Μετσόβου

Επίκουρος Καθηγήτρια Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και. Η παράσταση της Σταύρωσης στη Μονή Αγίου Νικολάου Μετσόβου Εύη Σαμπανίκου Επίκουρος Καθηγήτρια Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Η παράσταση της Σταύρωσης στη Μονή Αγίου Νικολάου Μετσόβου Η καταγωγή και εξέλιξη του εικονογραφικού

Διαβάστε περισσότερα

Αναζητώντας το Δέντρο της Ζωής σ ένα βυζαντινό μνημείο της Αθήνας

Αναζητώντας το Δέντρο της Ζωής σ ένα βυζαντινό μνημείο της Αθήνας ΥΠΟΥΡΓΕΊΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΎ ΓΕΝΙΚΉ ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΉΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΆΣ ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΊΩΝ/ΤΜΉΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑΣ Αναζητώντας το Δέντρο της Ζωής σ ένα βυζαντινό

Διαβάστε περισσότερα

5 Δευτέρα Ακολουθία των Μ. Ωρών, Θεία Λειτουργία & Αγιασμός. 7 Τετάρτη Θεία Λειτουργία «Σύναξις Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου»

5 Δευτέρα Ακολουθία των Μ. Ωρών, Θεία Λειτουργία & Αγιασμός. 7 Τετάρτη Θεία Λειτουργία «Σύναξις Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου» Ιανουάριος 1 Πέμπτη Θεία Λειτουργία «Περιτομή Του Κυρίου» 4 Κυριακή Θεία Λειτουργία 5 Δευτέρα Ακολουθία των Μ. Ωρών, Θεία Λειτουργία & Αγιασμός 6 Τρίτη Θεία Λειτουργία & Αγιασμός «Άγια Θεοφάνεια» 7 Τετάρτη

Διαβάστε περισσότερα

Αφιερώνω αυτή τηνεργασία στην αγαπηµένη µου δασκάλα, κυρία Ειρήνη Καραγιάννη, που µας δίδαξε µε τόση αγάπη και χαρά όλα τα µαθήµατα της Γ και Τάξης

Αφιερώνω αυτή τηνεργασία στην αγαπηµένη µου δασκάλα, κυρία Ειρήνη Καραγιάννη, που µας δίδαξε µε τόση αγάπη και χαρά όλα τα µαθήµατα της Γ και Τάξης 6ο Γυµνάσιο Νέας Ιωνίας Τάξη:Α Τµήµα:2 Μάθηµα:Αρχαία Ιστορία ιδάσκουσα:ελ.σάρδη Η ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:ΣΕΒΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΪΟΣ 2015 Αφιερώνω αυτή τηνεργασία στην αγαπηµένη µου

Διαβάστε περισσότερα

Θεολογική προσέγγιση και ερμηνεία της εικόνας των Εισοδίων της Θεοτόκου

Θεολογική προσέγγιση και ερμηνεία της εικόνας των Εισοδίων της Θεοτόκου 21 Νοεμβρίου 2018 Θεολογική προσέγγιση και ερμηνεία εικόνας των Εισοδίων Θεοτόκου Θρησκεία / Θεολογία εικόνας Ιεροδιάκονος π. Φιλάρετος, Ι. Μ. Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων Αντικρίζοντας την εικόνα εισόδου Θεοτόκου

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ ΜΑΝΗ. Ναός Άι Στράτηγου. παρά την Καστάνια

ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ ΜΑΝΗ. Ναός Άι Στράτηγου. παρά την Καστάνια Copyright Θέματα Αρχαιολογίας ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ & ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ Αναστήλωση ΜΝΗΜΕΙΩΝ& Συντήρηση www.themata-archaiologias.gr Μνημείων www.themes-in-archaeology.gr ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ ΜΑΝΗ Ναός Άι Στράτηγου παρά την Καστάνια

Διαβάστε περισσότερα

Ιερά Μονή Γόλας: Το μοναστήρι των δύσκολων καιρών

Ιερά Μονή Γόλας: Το μοναστήρι των δύσκολων καιρών 17/05/2019 Ιερά Μονή Γόλας: Το μοναστήρι των δύσκολων καιρών / Ιερές Μονές Το Μοναστήρι είναι κτισμένο στη Βορινή πλευρά ενός αντερείσματος που ενώνει τον Ταΰγετο με τα τελευταία προς Ανατολή προ βουνά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΥΜΑΣIΑ & ΚΟΙΝΩΝIΑ Ομάδα 7. Λεωνίδας - Αλεξάνδρα - Δανάη τμήμα Δ2 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Θεσσαλονίκης Π.Τ.Δ.Ε. Α.Π.

ΕΝΔΥΜΑΣIΑ & ΚΟΙΝΩΝIΑ Ομάδα 7. Λεωνίδας - Αλεξάνδρα - Δανάη τμήμα Δ2 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Θεσσαλονίκης Π.Τ.Δ.Ε. Α.Π. ΕΝΔΥΜΑΣIΑ & ΚΟΙΝΩΝIΑ Ομάδα 7 Λεωνίδας - Αλεξάνδρα - Δανάη τμήμα Δ2 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Θεσσαλονίκης Π.Τ.Δ.Ε. Α.Π.Θ 2013-2014 Περιεχόμενα: Α Τι φορούσαν στα συμπόσια οι άντρες; Τι φορούσαν

Διαβάστε περισσότερα

«Η θάλασσα μάς ταξιδεύει» The sea travels us e-twinning project 2014-2015. Έλληνες ζωγράφοι. Της Μπιλιούρη Αργυρής. (19 ου -20 ου αιώνα)

«Η θάλασσα μάς ταξιδεύει» The sea travels us e-twinning project 2014-2015. Έλληνες ζωγράφοι. Της Μπιλιούρη Αργυρής. (19 ου -20 ου αιώνα) «Η θάλασσα μάς ταξιδεύει» The sea travels us e-twinning project 2014-2015 Έλληνες ζωγράφοι (19 ου -20 ου αιώνα) Της Μπιλιούρη Αργυρής Η ιστορία της ζωγραφικής στην νεοελληνική ζωγραφική Η Ελληνική ζωγραφική

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινά Μνημεία της Θεσσαλονίκης

Βυζαντινά Μνημεία της Θεσσαλονίκης Βυζαντινά Μνημεία της Θεσσαλονίκης 1ης Διαδρομής Μονή Βαλτάδων Ναός Οσίου Δαυίδ Βυζαντινό Λουτρό Ναός Αγίου Νικολάου (Ορφανού) Ναός Αγίου Παντελεήμονα Ναός Σωτήρως Χριστός Ροτόντα Παλιά Πόλη,Κάστρα 2ης

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΖΑΚΑΚΙΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2017 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΖΑΚΑΚΙΟΥ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΖΑΚΑΚΙΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2017 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΖΑΚΑΚΙΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΖΑΚΑΚΙΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 207 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΖΑΚΑΚΙΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 207 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 207 2 3 4 5 6 7 8 9 0 2 3 4 5 6 7 8 9 20 2 22 23 24 25 26 27 28 29 30 3 ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΝΕΟΦΥΤΟΣ, ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΣΩΤΗΡΗΣ Γ3 :.Περιτομή του

Διαβάστε περισσότερα

Φανερωμένη Η εορτή της Παναγίας Φανερωμένης μας συγκεντρώνει και μας φέρνει σήμερα εδώ. Σήμερα εορτάζει η Παναγία, η μητέρα μας, η Ελπίδα

Φανερωμένη Η εορτή της Παναγίας Φανερωμένης μας συγκεντρώνει και μας φέρνει σήμερα εδώ. Σήμερα εορτάζει η Παναγία, η μητέρα μας, η Ελπίδα Φανερωμένη 2017.09.24 Η εορτή της Παναγίας Φανερωμένης μας συγκεντρώνει και μας φέρνει σήμερα εδώ. Σήμερα εορτάζει η Παναγία, η μητέρα μας, η Ελπίδα μας και εμείς οι χριστιανοί της Σύρου, αλλά και ευλαβείς

Διαβάστε περισσότερα

Αποστολή Ιερουσαλήμ: Από εδώ ο Ιησούς ξεκίνησε την πορεία του για την είσοδό του στην Ιερουσαλήμ. (δείτε το βίντεο)

Αποστολή Ιερουσαλήμ: Από εδώ ο Ιησούς ξεκίνησε την πορεία του για την είσοδό του στην Ιερουσαλήμ. (δείτε το βίντεο) 21/04/2019 Αποστολή Ιερουσαλήμ: Από εδώ ο Ιησούς ξεκίνησε την πορεία του για την είσοδό του στην Ιερουσαλήμ. (δείτε το βίντεο) / Επιρότητα Από την Βηθφαγή ένα χωριό κοντά στο Όρος των Ελαιών ο Χριστός

Διαβάστε περισσότερα

Η Νίκη ήταν κόρη της Στύγας και του Πάλλαντα. Είχε αδέρφια της το Κράτος, το Ζήλο και τη Βία.

Η Νίκη ήταν κόρη της Στύγας και του Πάλλαντα. Είχε αδέρφια της το Κράτος, το Ζήλο και τη Βία. Η Νίκη σε νομίσματα Νίκη: θεά της ελληνικής μυθολογίας προσωποποιούσε τη δόξα του ελληνικού πολιτισμού. Η Νίκη στέλνονταν από το Δία για να εξυμνήσει μία νίκη, να προσφέρει σπονδές ή να στεφανώσει ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ. Διεύθυνση αλληλογραφίας: Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας/Φιλοσοφική Σχολή/ Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων/ Τ.Κ. 45110.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ. Διεύθυνση αλληλογραφίας: Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας/Φιλοσοφική Σχολή/ Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων/ Τ.Κ. 45110. ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Ονοματεπώνυμο: Αγγελική Παναγοπούλου Πατρώνυμο: Γεώργιος Τόπος γέννησης: Αθήνα Οικογενειακή κατάσταση: Άγαμη Θέση: Λέκτορας Γνωστικό Αντικείμενο: Βυζαντινή Ιστορία Διεύθυνση αλληλογραφίας:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Γι αυτό και εμείς, ενωμένοι με τους Αγγέλους και τους αγίους, διακηρύττουμε τη δόξα σου αναφωνώντας και λέγοντας (ψάλλοντας):

ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Γι αυτό και εμείς, ενωμένοι με τους Αγγέλους και τους αγίους, διακηρύττουμε τη δόξα σου αναφωνώντας και λέγοντας (ψάλλοντας): ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ 99. Παρ ότι η δεύτερη ευχή είναι συγκροτημένη με το προοίμιό της, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και με άλλα προοίμια, ιδιαίτερα με εκείνα που σε περίληψη περιγράφουν το Μυστήριο της Σωτηρίας,

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορία του κοσμήματος

Η ιστορία του κοσμήματος ΚΟΣΜΗΜΑ Η ιστορία του κοσμήματος Πρώτα κοσμήματα Τα πρώτα κοσμήματα 40.000 χρόνια πριν. Λόγοι σύλληψης της ιδέας του κοσμήματος: Καλλωπισμός Προσέλκυση του άλλου φύλου Φυλαχτά Τα πρώτα υλικά: δόντια ζώων,

Διαβάστε περισσότερα