ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΙΣΤΟΤΟΠΩΝ

Transcript

1 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΙΣΤΟΤΟΠΩΝ 1Τι είναι ο Παγκόσµιος Ιστός; Λόγω της µεγάλης απήχησης του Παγκόσµιου Ιστού πολλές φορές ταυτίζουµε τον Παγκόσµιο Ιστό µε το Διαδίκτυο. Στην πραγµατικότητα αυτή η αντίληψη είναι λανθασµένη. Ο Παγκόσµιος Ιστός είναι µία τεράστια συλλογή από ψηφιακά έγγραφα (τις ιστοσελίδες), που βρίσκονται αποθηκευµένα σε υπολογιστές του Διαδικτύου. Το Διαδίκτυο, αντίθετα, είναι ένα παγκόσµιο δίκτυο υπολογιστών συνδεδεµένων µεταξύ τους. 2.Τι είναι µια ιστοσελίδα και που βρίσκεται αποθηκευµένη; Μία ιστοσελίδα (web page) µπορεί να περιλαµβάνει κείµενο, εικόνες, ήχο ή βίντεο. Όπως ένα φορτίο µεταφέρεται µε κάποιο φορτηγό σε έναν αυτοκινητόδροµο, έτσι και µία ιστοσελίδα του Παγκόσµιου Ιστού µεταφέρεται στο Διαδίκτυο «ταξιδεύοντας» από κάποιον κεντρικό υπολογιστή, στον οποίο είναι αποθηκευµένη, στον υπολογιστή µας. Κάθε ιστοσελίδα που περιέχεται σε δικτυακό τόπο, έχει τη δική της διεύθυνση στον Παγκόσµιο Ιστό, όπως κι εµείς έχουµε τη δική µας διεύθυνση κατοικίας. Όταν καλούµε ένα φίλο στο σπίτι µας για πρώτη φορά, του δίνουµε τη διεύθυνσή µας, ώστε να µπορέσει να µας βρει. Όµοια, αν θέλουµε να «επισκεφτούµε» µία ιστοσελίδα, πρέπει να ξέρουµε τη διεύθυνσή της. Η διεύθυνση αυτή καλείται URL (Uniform Resource Locator) Ενιαίος Προσδιοριστής Πόρου) ή απλούστερα διεύθυνση ιστοσελίδας. Μία διεύθυνση ιστοσελίδας είναι µοναδική και έχει συνήθως την εξής µορφή: 1

2 3 Τι είναι το Υπερκείµενο; Το κείµενο που αποτελείται από πολλά στοιχειώδη αυτόνοµα κείµενα συνδεδεµένα µεταξύ τους, ώστε να έχουµε τη δυνατότητα επιλογής διαφορετικών διαδροµών ανάγνωσης και αναζήτησης πληροφοριών, ονοµάζεται Υπερκείµενο (Hypertext). Το Υπερκείµενο µοιάζει µε µια φανταστική βιβλιοθήκη, στα ράφια της οποίας τα βιβλία ταξινοµούνται κάθε φορά µε διαφορετικό τρόπο, ανάλογα µε τα θέµατα που θέλουµε να διαβάσουµε. 4 Τι είναι οι φυλλοµετρητές (browsers); Οι ιστοσελίδες στον Παγκόσµιο Ιστό είναι συνδεδεµένες µεταξύ τους, έτσι ώστε µε τη βοήθεια του ποντικιού να µπορούµε εύκολα να περιηγούµαστε ανάµεσα τους. Στη γλώσσα της Πληροφορικής, όταν επισκεπτόµαστε τη µία ιστοσελίδα µετά την άλλη, λέµε ότι «πλοηγούµαστε» στον Παγκόσµιο Ιστό. Για να έχουµε τη δυνατότητα να βλέπουµε το περιεχόµενο των 2

3 ιστοσελίδων στην οθόνη του υπολογιστή µας και να πλοηγούµαστε ανάµεσα τους, πρέπει να έχουµε εγκαταστήσει στον υπολογιστή µας ένα Λογισµικό Πλοήγησης ή Φυλλοµετρητή (Browser) Οι πιο δηµοφιλείς φυλλοµετρητές είναι: Microsoft Internet Explorer, Netscape Navigator, Mozilla, Firefox, Opera κ.α. 5 Τι είναι τα πνευµατικά δικαιώµτα στο διαδίκτυο; Τα πνευµατικά δικαιώµατα προστατεύουν τον τρόπο που εφαρµόζετε µια ιδέα, αλλά όχι και την ίδια την ιδέα. Η αντιγραφή υλικού από το Διαδίκτυο για προσωπική χρήση επιτρέπεται, αλλά η προβολή του υλικού αυτού ως δικού σας απαγορεύεται. Για παράδειγµα, αν χρησιµοποιήσετε το υλικό για να φτιάξετε µια δική σας παρουσίαση, θα πρέπει να αναφέρετε την πηγή του. Η προώθηση παράνοµου υλικού (όπως παράνοµα αντίγραφα ταινιών ή αρχείων µουσικής που διατίθενται µέσω διοµότιµων (peer-to-peer) δικτύων) είναι παράνοµη. Η αντιγραφή λογισµικού ή βάσεων δεδοµένων για τα οποία απαιτείται άδεια απαγορεύεται, ακόµα και για προσωπική χρήση. Η χρήση υλικού χωρίς έγκριση ενδέχεται να επισύρει οικονοµικές αξιώσεις για βλάβες και να έχει και άλλες νοµικές συνέπειες. 6 Πως επιτυγχάνουµε την ασφάλεια των πληροφοριών; Όταν δηµοσιεύετε πληροφορίες στο Διαδίκτυο δεν έχετε πλέον τη δυνατότητα να τις ελέγχετε και ενδέχεται να µην µπορέσετε ποτέ να διαγράψετε όλα τους τα αντίγραφα. Να ελέγχετε Φροντίστε να γνωρίζετε πάντοτε σε ποιον δίνετε πληροφορίες 3

4 και να κατανοείτε για ποιον σκοπό πρόκειται να χρησιµοποιηθούν. Να σκέφτεστε Είναι λογικό να δηµοσιεύετε στην ιστοσελίδα σας τα προσωπικά σας στοιχεία αν δεν είστε βέβαιοι για ποιον σκοπό θα χρησιµοποιηθούν; Σηµείωση Τα ονόµατα των µαθητών, οι φωτογραφίες τους και οι άλλες προσωπικές τους πληροφορίες που είναι καταγεγραµµένες στο µητρώο του σχολείου µπορούν να δηµοσιευθούν µόνον στη διαδικτυακή τοποθεσία του σχολείου, µε τη συναίνεση των µαθητών και των γονέων τους. 7 Ποιές υπηρεσίες προσφέρει το διαδίκτυο; Η υπηρεσία του Παγκόσμιου Ιστού : Ο Παγκόσμιος Ιστός ή World Wide Web (WWW) είναι η πιο δημοφιλής υπηρεσία του δικτύου, λόγω της εύκολης χρήσης της και του πλήθους της πληροφορίας που παρέχει. Η πληροφορία παρουσιάζεται στο χρήστη με τη μορφή ιστοσελίδων (web pages), οι οποίες προσφέρονται από έναν εξυπηρετητή (web server) και γίνονται ορατές μέσα από ένα πρόγραμμα φυλλομετρητή (web browser) του πελάτη (client), όπως ο Internet Explorer της Microsoft ή ο Navigator, της εταιρείας Netscape Η υπηρεσία του Ηλεκτρονικού ταχυδρομείου : Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ( ) είναι η πιο διαδεδομένη υπηρεσία του διαδικτύου και αποτελεί έναν ταχύτατο, φθηνό και τρόπο επικοινωνίας μεταξύ χρηστών του Internet σε ολόκληρο τον κόσμο. Είναι μια μορφή επικοινωνίας η οποία επιτρέπει στους χρήστες του διαδικτύου να στείλουν ένα μήνυμα σε άλλους χρήστες, 4

5 που έχουν ηλεκτρονική διεύθυνση ( address) με τρόπο που μοιάζει με αυτόν του κλασικού ταχυδρομείου. Η υπηρεσία Μεταφοράς αρχείων : Τα αρχεία στο Internet μπορούν να διακινούνται από τον ένα υπολογιστή στον άλλο, επικοινωνώντας με μια κοινή γλώσσα (πρωτόκολλο) που ονομάζεται File Transfer Protocol (FTP). Στο Διαδίκτυο υπάρχει πλήθος από τοποθεσίες FTP (FTP sites) από τα οποία μπορείτε να «κατεβάσετε» (Download) αρχεία, δηλαδή, να τα μεταφέρετε από τον απομακρυσμένο υπολογιστή στον υπολογιστή σας ή να «ανεβάσετε» αρχεία, δηλαδή να τα στείλετε στον απομακρυσμένο υπολογιστή. Εκτέλεση προγραμμάτων σε άλλους υπολογιστές : To Telnet είναι η υπηρεσία του Internet που σας επιτρέπει να συνδέεστε με έναν απομακρυσμένο υπολογιστή και να δουλεύουμε αλληλεπιδραστικά στον υπολογιστή αυτόν, χρησιμοποιώντας τα προγράμματά του σαν να είστε άμεσα συνδεδεμένοι μαζί του. Ο υπολογιστής σας, μετατρέπεται σε τερματικό του απομακρυσμένου υπολογιστή ο οποίος ανταποκρίνεται στις εντολές σας. Η υπηρεσία συζητήσεων : Η υπηρεσία συζητήσεων (Usenet news ή Newsgroups) δίνει τη δυνατότητα σε ανθρώπους από όλο τον κόσμο, να συμμετέχουν σε ανοιχτές συζητήσεις πάνω σε θέματα που τους ενδιαφέρουν. Οι συζητήσεις αυτές πραγματοποιούνται σε χώρους, που λειτουργούν σαν πίνακες ανακοινώσεων. Κάθε χρήστης μπορεί να στείλει το μήνυμά του (άρθρο) και οι άλλοι χρήστες μπορούν να διαβάσουν το άρθρο του και, αν επιθυμούν, να απαντήσουν σε αυτό. Οι απαντήσεις στέλνονται και αυτές στον ίδιο χώρο, ώστε να μπορούν και αυτές με τη σειρά τους να διαβαστούν από όλους τους υπόλοιπους χρήστες. 5

6 Υπηρεσία Αναζήτησης πληροφοριών : Η μηχανή αναζήτησης είναι μια υπηρεσία που διαθέτει μια βάση δεδομένων με καταγεγραμμένα στοιχεία για τις πληροφορίες που υπάρχουν στο Internet. Ο χρήστης αναζητεί αυτό που θέλει με βάση κάποια συγκεκριμένα κριτήρια - λέξεις κλειδιά (keywords) και η μηχανή αναζήτησης του παρουσιάζει τις διευθύνσεις εκείνες στις οποίες έχουν βρεθεί οι λέξεις κλειδιά. 8 Ποιές είναι οι βασικές αρχές σχεδίασης ενός ιστοτόπου;; Εμφάνιση σαφών οδηγιών πλοήγησης Λελογισμένη χρήση γραφικών και εικόνων Χρήση σύντομων κειμένων Συμβατότητα με όλους τους browsers Το μενού πλοήγησης του site θα πρέπει να είναι λιτό και συνοπτικό έτσι ώστε οι επισκέπτες να ξέρουν πώς να πλοηγηθούν χωρίς οποιαδήποτε σύγχυση. Τα γραφικά κάνουν την σελίδα ελκυστική, αλλά η υπερβολική χρήση μπορεί να κάνει την σελίδα αργή ή και μη προσβάσιμη σε χρήστες με αργές συνδέσεις Η ανάγνωση online είναι διαφορετική από την ανάγνωση ενός off line εντύπου ενημέρωσης. Αν μια παράγραφος είναι πολύ μεγάλη, καλό είναι να χωριστεί σε μικρότερα τμήματα, έτσι ώστε το κείμενο να είναι πολύ πιο εύκολο να διαβαστεί 9 Τι είναι τα cookies; Τα cookies είναι μικρά αρχεία κειμένου τα οποία αποθηκεύονται στον φυλλομετρητή μας κατά την 6

7 πλοήγησή μας στο διαδίκτυο. Σκοπός τους είναι να ειδοποιούν τον ιστότοπο που επισκέπτεται ο χρήστης, για την προηγούμενη δραστηριότητά του.συνήθως περιγράφουν στοιχεία μας όπως όνομα χρήστη (user name) και συνθηματικό πρόσβασης (password) με σκοπό κατά την επίσκεψή μας στον ίδιο ιστότοπο αργότερα, να μας "θυμάται" και να μην χρειάζεται να κάνουμε login. Τα cookies μπορεί να προέρχονται από τον ιστότοπο τον οποίο έχουμε επισκεφθεί ή από κάποιον άλλον (third-party cookies), για παράδειγμα μέσω διαφημίσεων. Συνήθως είναι άκακα, έχει όμως αποδειχθεί ότι τα third-party cookies συλλέγουν πληροφορίες για τη συμπεριφορά του κάθε χρήστη στο διαδίκτυο, κάτι που εγείρει σημαντικά ερωτήματα για την ιδιωτικότητα. Αυτό ώθησε την Ε.Ε. [2] και τις Η.Π.Α. να εκδώσουν οδηγίες για τη χρήση τους και την ενημέρωση του χρήστη, για κάθε ιστότοπο που τα χρησιμοποιεί. Υπάρχουν προγράμματα που καθαρίζουν τα κακόβουλα cookies, ενώ αν ο χρήστης επιθυμεί να τα διαγράψει δίνεται αυτή η δυνατότητα μέσα από το φυλλομετρητή ιστοσελίδων. Οι δικτυακοί τόποι με την χρήση των συγκεκριμένων πληροφοριών (cookies) έχουν την δυνατότητα να προσφέρουν προσωποποιημένες υπηρεσίες που καλύπτουν τις εξατομικευμένες ανάγκες του συγκεκριμένου χρήστη, αποσκοπώντας τελικά στην αύξηση της επισκεψιμότητας/ κέρδους τους. Τα cookies διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην λειτουργία του διαδικτυακού τόπου αλλά και των ψηφιακών εφαρμογών. Καθορίζουν τον τρόπο λειτουργίας, εμφάνισης και χρήσης της παρουσίας των διαδικτυακών μέσων και τα παραπάνω τα καθορίζει εξατομικευμένα ο κάθε χρήστης. Σε αυτό τον βαθμό η προσφορά υπηρεσιών και εργαλείων που 7

8 να απευθύνονται στον κάθε επισκέπτη και στις ανάγκες του δεν έχει κάποιο προηγούμενο στην ιστορία του εμπορίου. Η νέα αυτή οικονομία που βασίζεται στην διαφήμιση, την αγορά και διακίνηση πληροφοριών, προϊόντων και υπηρεσιών σε παγκόσμιο επίπεδο με μόνο σύνορο τις προτιμήσεις και επιλογές των χρηστών δεν έχει προηγούμενο στην ανθρώπινη ιστορία. Οι ερευνητές αλλά και γενικότερα οι ειδικοί που μελετούν το πεδίο που αφορά την επικοινωνία ανθρώπου-υπολογιστή, την στατιστική, την διαφήμιση και την επικοινωνία γενικότερα δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα cookies και τις λειτουργίες τους. Tα cookies υπάρχουν και χρησιμοποιούνται σε όλους τους διαδικτυακούς τόπους αλλά οι επισκέπτες των διαδικτυακών τόπων ειδικά στην Ελλάδα δεν διαθέτουν επαρκεί ενημέρωση. 8