ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΓΕ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΗΠΑΤΟΣ-ΧΟΛΗΦΟΡΩΝ-ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΓΕ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΗΠΑΤΟΣ-ΧΟΛΗΦΟΡΩΝ-ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ ημερομηνία θέμα εκπαιδευτές 20 Νοεμβρίου Οξεία και χρόνια ηπατίτιδα Γ. Ζαχαράκης Σ. Μανωλακόπουλος Γ. Παπαθεοδωρίδης 11 Δεκεμβρίου Κίρρωση και αυτοάνοσες παθήσεις του Ι. Βλαχογιαννάκος ήπατος 8 Ιανουαρίου Η ανθρωποκεντρική προσέγγιση στην αποτελεσματική επικοινωνία ιατρού - ασθενή Σ. Ντουράκης Ι. Καλογεράκης 5 Φεβρουαρίου Παγκρεατίτιδες Β. Ντελής Ι. Καρούμπαλης Κ. Παρασκευά 5 Μαρτίου Όγκοι του παγκρέατος Χ. Δερβένης Α. Χρηστίδου Β. Μπαρμπούνης 2 Απριλίου Παθήσεις των χοληφόρων Δ. Ξυνόπουλος Γ. Στεφανίδης 7 Μαΐου Πρωτοπαθείς και μεταστατικοί όγκοι του ήπατος 4 Ιουνίου Αλκοολική ηπατοπάθεια, μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα και χολοστατικά σύνδρομα Ν. Μάθου Β. Μπαρμπούνης Μ. Μελά Χ Τριάντος 1

2 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΠΑΡ - ΧΟΛΗΦΟΡΑ - ΠΑΓΚΡΕΑΣ ΜΑΘΗΜΑ 1 ο ΟΞΕΙΑ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Τρίτη 20 Νοεμβρίου :00-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΓΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ: Γ. Ζαχαράκης, Γαστρεντερολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Β Γαστρεντερολογικής Κλινικής ΓΝΑ «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» Σ. Μανωλακόπουλος, Γαστρεντερολόγος, Επίκουρος Καθηγητής, Β Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική ΓΝΑ «Ιπποκράτειο» Γ. Παπαθεοδωρίδης, Γαστρεντερολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Β Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική ΓΝΑ «Ιπποκράτειο» 2

3 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ - ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΜΕΡΟΣ Α 16:00-17:45 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ 16:00-16:30 Εκπαιδευτής: Γ. Ζαχαράκης Οξεία ηπατίτιδα Τι προκαλεί οξεία ηπατίτιδα (ιογενή και μη ιογενή αίτια); Ποιες είναι οι ομάδες υψηλού κινδύνου; Πώς προσεγγίζουμε διαγνωστικά τον ασθενή με οξεία ηπατίτιδα; Μπορεί ο εμβολιασμός να προλάβει την οξεία ιογενή ηπατίτιδα; Υπάρχει θεραπεία για την οξεία ηπατίτιδα και ποια; Τι ορίζουμε ως κεραυνοβόλο ηπατίτιδα; Ποιο είναι το πρωτόκολλο παρακολούθησης ασθενούς με οξεία ηπατική ανεπάρκεια σε ένα γενικό νοσοκομείο; Πότε μεταφέρουμε τον ασθενή στη ΜΕΘ, πότε επικοινωνούμε με το μεταμοσχευτικό κέντρο και πότε τον μεταμοσχεύουμε; 16:30-17:10 Εκπαιδευτής: Σ. Μανωλακόπουλος Χρόνια ηπατίτιδα Β Ποιος είναι ο χρόνιος ασυμπτωματικός φορέας και ποιος ο πάσχων από χρόνια ηπατίτιδα Β; Βιοψία ήπατος: Σε ποιους και πότε; Ποιος ο ρόλος της ελαστογραφίας στη χρόνια ηπατίτιδα Β; Χρειάζεται παρακολούθηση ο χρόνιος ασυμπτωματικός φορέας και, αν ναι, ποια; Ποιοι ασθενείς χρειάζονται θεραπεία; Ποιοι είναι οι θεραπευτικοί στόχοι; Ποιες οι κατηγορίες των χρησιμοποιούμενων φαρμάκων; Ποιες οι κύριες ανεπιθύμητες ενέργειές τους και ειδικός τρόπος χειρισμού τους; Ιντερφερόνη ή νουκλεοσ(τ)ιδικά ανάλογα; Με ποια κριτήρια θα επιλέξουμε; Πώς παρακολουθούμε έναν ασθενή με χρόνια ηπατίτιδα Β που λαμβάνει θεραπευτική αγωγή; Ποια είναι τα κριτήρια ανταπόκρισης στη θεραπεία; Πώς ορίζεται η θεραπευτική αποτυχία και ποιοι είναι οι ενδεδειγμένοι χειρισμοί; Είναι πάντα ισόβια η αντι-ιική θεραπεία; Μπορεί ένας ασθενής με ηπατίτιδα Β να ιαθεί; Ποιες είναι οι ενδείξεις προφυλακτικής αντι-ιικής αγωγής σε ασθενή που θα λάβει ανοσοκαταστολή; Υπάρχει θεραπεία για την χρόνια ηπατίτιδα δέλτα; 3

4 Ποιες είναι οι ενδείξεις προφυλακτικής αντιϊκής αγωγής σε ασθενή που θα λάβει ανοσοκαταστολή; 17:10-17:45 Εκπαιδευτής: Γ. Παπαθεοδωρίδης Χρόνια ηπατίτιδα C: Πως τίθεται η διάγνωση της χρόνιας ηπατίτιδας C; Είναι απαραίτητη η βιοψία στη χρόνια ηπατίτιδα C; Ποιος ο ρόλος των μη επεμβατικών μεθόδων εκτίμησης της ηπατικής ίνωσης; Ποιοι ασθενείς χρειάζονται θεραπεία; Ποιος είναι ο στόχος της θεραπείας στη χρόνια ηπατίτιδα C; Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την πιθανότητα ανταπόκρισης στη θεραπεία; Ποιο είναι το SOC (Standard Of Care) στη θεραπεία της χρόνιας ηπατίτιδας C; Ποιοι ασθενείς δεν μπορούν να λάβουν θεραπεία; Ποιο είναι το πρωτόκολλο παρακολούθησης των ασθενών υπό θεραπεία και μετά τη διακοπή της; Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές επί αποτυχίας του αρχικού σχήματος; Ποιος είναι ο ρόλος των νεώτερων αντι-ιικών στη θεραπεία της χρόνιας ηπατίτιδας C; Ποια είναι τα προβλήματα στη θεραπεία της ηπατίτιδας C σε ασθενείς με μη αντιρροπούμενη κίρρωση; ΜΕΡΟΣ Β 18:15-20:00 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 1 ου ΜΕΡΟΥΣ 18:15-18:30 ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΟΞΕΙΑ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ 18:30-18:50 Γ. Ζαχαράκης Κλινικά σενάρια ασθενών με οξεία ηπατίτιδα 18:50-19:20 Σ. Μανωλακόπουλος Κλινικά σενάρια ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα Β 19:20-20:00 Γ. Παπαθεοδωρίδης Κλινικά σενάρια ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα C 4

5 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΠΑΡ - ΧΟΛΗΦΟΡΑ - ΠΑΓΚΡΕΑΣ ΜΑΘΗΜΑ 2 ο ΚΙΡΡΩΣΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΑΝΟΣΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ Τρίτη 11 Δεκεμβρίου :00-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΓΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ: Ι. Βλαχογιαννάκος, Γαστρεντερολόγος, Επίκουρος Καθηγητής, Β Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική, ΓΝΑ «Λαϊκό» Σ. Ντουράκης, Παθολόγος, Καθηγητής Παθολογίας, Β Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική, ΓΝΑ «Ιπποκράτειο» 5

6 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ - ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΜΕΡΟΣ Α 16:00-17:45 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ 16:00-17:00 Εκπαιδευτής: Ι. Βλαχογιαννάκος Κίρρωση ήπατος Ποιος είναι ο ορισμός αντιρροπούμενης και μη αντιρροπούμενης κίρρωσης; Ποιοι είναι οι υποκείμενοι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί της πυλαίας υπέρτασης στον κιρρωτικό ασθενή; Πυλαία υπέρταση χωρίς κίρρωση: ποια τα αίτια και πως τεκμηριώνεται; Ποιος είναι ο ρόλος των μη επεμβατικών μεθόδων στη διάγνωση της ίνωσης; Πώς παρακολουθούμε έναν ασθενή με κίρρωση σε επίπεδο τακτικού εξωτερικού ιατρείου; Πρωτογενής πρόληψη της κιρσορραγίας: Φάρμακα, απολίνωση ή συνδυασμός; Η απολίνωση έχει ρόλο στην πρωτογενή πρόληψη κιρσορραγίας; Ποιο είναι το πρωτόκολλο αντιμετώπισης της κιρσορραγίας; Πώς προλαμβάνουμε την υποτροπή της κιρσορραγίας; Πότε βάζουμε TIPS; Υπάρχει σήμερα θέση για χειρουργικές πυλαιοσυστηματικές αναστομώσεις σε ασθενείς με πυλαία υπέρταση; Ποιος είναι ο διαγνωστικός και θεραπευτικός αλγόριθμος του ηπατονεφρικού συνδρόμου; Ηπατική εγκεφαλοπάθεια: πως αναγνωρίζεται, πως αντιμετωπίζεται και ποια η πρόγνωσή της; 17:00-17:45 Εκπαιδευτής: Σ. Ντουράκης Κίρρωση ήπατος Ποιες είναι οι συστηματικές επιπλοκές της κίρρωσης; Ποιος ο ορισμός και ποια η αντιμετώπιση του ανθεκτικού ασκίτη; Ποια προβλήματα δημιουργούν οι λοιμώξεις στον κιρρωτικό ασθενή; Πυλαία υπέρταση χωρίς κίρρωση: ποια τα αίτια και πως τεκμηριώνεται; Αυτόματη μικροβιακή περιτονίτιδα: πως προκελείται, πως θα την υποψιασθούμε και θα τη τεκμηριώσουμε και πως θα την αντιμετωπίσουμε; Υπάρχει πρόληψη; Πότε παραπέμπεται για μεταμόσχευση ένας ασθενής με κίρρωση; 6

7 Αυτοάνοσες παθήσεις του ήπατος Ποιες είναι οι αυτοάνοσες παθήσεις του ήπατος; Ποιος ο διαγνωστικός αλγόριθμος αυτοάνοσων παθήσεων του ήπατος. Ποιοι είναι οι τύποι της αυτοανόσου ηπατίτιδας; Ποιος ο ρόλος της βιοψίας στα αυτοάνοσα νοσήματα του ήπατος. Τι είναι τα σύνδρομα αλληλο-επικάλυψης; Ποιος ο θεραπευτικός αλγόριθμος στην αυτοάνοση ηπατίτιδα. Ποιος είναι ο ρόλος του ουρσο-δεοξυχολικού οξέος στην πρωτοπαθή χολική κίρρωση; Πως αντιμετωπίζεται ο κνησμός; Έχει ρόλο η ERCP στην αντιμετώπιση των επιπλοκών της πρωτοπαθούς σκληρυντικής χολαγγειίτιδας; Ποιος ο αλγόριθμος παρακολούθησης των ασθενών με πρωτοπαθή σκληρυντική χολαγγειίτιδα για την πρόληψη του χολάγγειο-ca. Υπάρχει θεραπεία για την πρωτοπαθή σκληρυντική χολαγγειίτιδα; Πότε παραπέμπεται για μεταμόσχευση ένας ασθενής με αυτοάνοση ηπατοπάθεια; ΜΕΡΟΣ Β 18:15-20:00 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 1 ου ΜΕΡΟΥΣ 18:15-18:30 ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΚΙΡΡΩΣΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΑΝΟΣΕΣ ΗΠΑΤΟΠΑΘΕΙΕΣ 18:30-19:15 Ι. Βλαχογιαννάκος Κλινικά σενάρια ασθενών με κίρρωση 19:15-20:00 Σ. Ντουράκης Κλινικά σενάρια ασθενών με αυτοάνοσες ηπατοπάθειες 7

8 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΜΑ 3 ο Η ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΙΑΤΡΟΥ - ΑΣΘΕΝΗ Τρίτη 8 Ιανουαρίου :00-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΓΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ: Dr Ιωάννης Καλογεράκης, Επικοινωνιολόγος 8

9 Θεματολογία Κατανόηση της ιδιατερότητας αυτής της σχέσης, της αλληλεπίδρασης και των προσδοκιών της κάθε πλευράς Τι κοινό έχουν ο γιατρός, ο ασθενής και οι συγγενελις του ασθενή; Η καλή επικοινωνία γιατρού-ασθενή καθορίζει τον βαθμό ικανοποίησης των ασθενών Πως ο γιατρός μπορεί να εμπνεύσει την ειλικρινή επικοινωνία από την πλευρά του ασθενούς προς εκείνον; Η ιδιαίτερη επικοινωνία γιατρού-ασθενή στη νέα εποχή, όταν ο ασθενής είναι googler Πως θα γίνουμε εμείς η «1 η» επιλογή των ασθενών μας; 9

10 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΠΑΡ - ΧΟΛΗΦΟΡΑ - ΠΑΓΚΡΕΑΣ ΜΑΘΗΜΑ 4 ο ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΕΣ Τρίτη 5 Φεβρουαρίου :00-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΓΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ: Β. Ντελής, Γαστρεντερολόγος Συντονιστής Διευθυντής Γαστρεντερολογικής Κλινικής ΓΝΑ «Γ. Γενημματάς» Κ. Παρασκευά, Γαστρεντερολόγος, Επιμελητής Α Γαστρεντερολογικής Μονάδας, ΓΝ Ν.Ιωνίας «Κωνσταντοπούλειο» Ι. Καρούμπαλης, Γαστρεντερολόγος, Επιμελητής Α Γαστρεντερολογικής Κλινικής ΓΝΑ «Γ. Γενημματάς» 10

11 ΜΕΡΟΣ Α 16:00-17:45 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ 16:00-16:40 Εκπαιδευτής: Β. Ντελής Οξεία Παγκρεατίτιδα - Ανατομία, αρχές φυσιολογίας και μέθοδοι ελέγχου της παγκρεατικής έκκρισης. - Ποια τα αίτια της οξείας παγκρεατίτιδας; - Ποιος ο διαφοροδιαγνωστικός αλγόριθμος στην οξεία παγκρεατίτιδα; - Που στηρίζεται η αξιολόγηση της σοβαρότητας της οξείας παγκρεατίτιδας; - Ποιοι οι θεραπευτικοί στόχοι στην οξεία παγκρεατίτιδα και πως υλοποιούνται; - Ποιοι χειρισμοί επιβάλλονται για την πρόληψη των επιπλοκών και των υποτροπών; - Ποιος είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος αντιμετώπισης ασθενούς με χολολιθιασική οξεία παγκρεατίτιδα; 16:40-17:15 Εκπαιδευτής: Ι. Καρούμπαλης Χρόνια παγκρεατίτιδα - Ποια τα αίτια της χρόνιας παγκρεατίτιδας; - Ποιος ο διαφοροδιαγνωστικός αλγόριθμος στην χρόνια παγκρεατίτιδα; - Ποιοι οι θεραπευτικοί στόχοι στην χρόνια παγκρεατίτιδα και πως υλοποιούνται; - Ποιο είναι το πρωτόκολλο παρακολούθησης ασθενούς με χρόνια παγκρεατίτιδα και ποιο είναι οι στόχοι του; 17:15-17:45 Εκπαιδευτής: Κ. Παρασκευά ERCP - Ποιες οι ενδείξεις, η αποτελεσματικότητα και ασφάλεια της επείγουσας και μη ERCP στην οξεία παγκρεατίτιδα; - Ποιες οι ενδείξεις η αποτελεσματικότητα και ασφάλεια της ERCP στην χρόνια παγκρεατίτιδα; - Πώς προσεγγίζουμε διαγνωστικά και θεραπευτικά μία κυστική βλάβη στο πάγκρεας; - Σε ποιες περιπτώσεις παθήσεων του παγκρέατος απαιτείται ιδιαίτερη εμπειρία-εξειδίκευση στην διαγνωστική και θεραπευτική ERCP; 11

12 ΜΕΡΟΣ Β 18:15-20:00 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 1 ου ΜΕΡΟΥΣ 18:15-18:30 ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΟΞΕΙΑ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ 18:15-18:30 18:30-19:15 Β. Ντελής Κλινικά σενάρια ασθενών με οξεία παγκρεατίτιδα 19:15-19:30 I. Καρούμπαλης Κλινικά σενάρια ασθενών με χρόνια παγκρεατίτιδα 19:30-20:00 Κ. Παρασκευά Κλινικά σενάρια ασθενών με διαγνωστική και θεραπευτική ERCP 12

13 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΠΑΡ - ΧΟΛΗΦΟΡΑ - ΠΑΓΚΡΕΑΣ ΜΑΘΗΜΑ 5 ο ΟΓΚΟΙ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ Τρίτη 5 Μαρτίου :00-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΓΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ: Α. Χρηστίδου, Γαστρεντερολόγος, Επιμελητής Α Γαστρεντερολογικής Κλινικής ΓΝΑ «Πολυκλινική Αθηνών» Χ. Δερβένης, Χειρουργός, Διευθυντής Α Χειρουργικής Κλινικής ΓΝ Ν.Ιωνίας «Κωνσταντοπούλειο» Β. Μπαρμούνης, Διευθυντής Ογκολογικής Μονάδας, ΓΝΑ «Ιπποκράτειο» 13

14 ΜΕΡΟΣ Α 16:00-17:45 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ 16:00-16:15 Εκπαιδευτής: Χρηστίδου Αδενοκαρκίνωμα του παγκρέατος - Ποιες παθήσεις συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης; - Ποιες ομάδες ασθενών-πληθυσμού πρέπει να παρακολουθούνται προλητπικά για την έγκαιρη διάγνωση της ανάπτυξης καρκίνου του παγκρέατος και με ποια μεθοδολογία; -Ποια συμπτωματολογία δημιουργεί κλινική υποψία καρκίνου του παγκρέατος και πως αυτή τεκμηριώνεται; 16:15-17:00 Εκπαιδευτής: Χρήστος Δερβένης - Πότε υπάρχει ένδειξη χειρουργικής θεραπείας και πως αυτή τεκμηριώνεται; - Ποιοι χειρισμοί επιβάλλονται πριν την χειρουργική επέμβαση; - Ποια η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια της χειρουργικής θεραπείας; - Ποιοι οι στόχοι της παρηγορικής θεραπείας πως επιτυγχάνονται και ποια η αποτελεσματικότητά τους; Άλλοι όγκοι του παγκρέατος 17:00-17:10 Εκπαιδευτής: Χρηστίδου - Ποιοι οι συνηθέστεροι άλλοι όγκοι του παγκρέατος, πως τους υποπτευόμαστε και πως τεκμηριώνεται η διάγνωσή τους; 17:10-17:20 Εκπαιδευτής: Χρήστος Δερβένης -Πότε υπάρχει ένδειξη χειρουργικής θεραπείας και ποια η αποτελεσματικότητά και η ασφάλεια της; 17:20-17:45 Εκπαιδευτής: Βασίλειος Μπαρμπούνης - Ποια η αποτελεσματικότητα της μη χειρουργικής θεραπείας του αδενοκαρκινώματος και των άλλων όγκων του παγκρέατος; - Ποια η αποτελεσματικότητα της μη χειρουργικής θεραπείας του χολαγγειοκαρκινώματος και σε ποιους ασθενείς έχει ένδειξη; 14

15 ΜΕΡΟΣ Β 18:15-20:00 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 1 ου ΜΕΡΟΥΣ 18:15-18:30 ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΟΓΚΟΥΣ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ 18:15-18:30 18:30-19:00 A. Χρηστίδου Κλινικά σενάρια ασθενών με παγκρεατικούς όγκους 19:00-19:30 Χ. Δερβένης Κλινικά σενάρια ασθενών με παγκρεατικούς όγκους 19:30-20:00 Β. Μπαρμπούνης Κλινικά σενάρια ασθενών με παγκρεατικούς όγκους 15

16 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΠΑΡ - ΧΟΛΗΦΟΡΑ - ΠΑΓΚΡΕΑΣ ΜΑΘΗΜΑ 6 ο ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΧΟΛΗΦΟΡΩΝ Τρίτη 2 Απριλίου :00-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΓΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ: Δ. Ξυνόπουλος, Γαστρεντερολόγος Διευθυντής Γαστρεντερολογικής Κλινικής ΓΝΑ «Ο Άγιος Σάββας» Γ. Στεφανίδης, Γαστρεντερολόγος Διευθυντής Γαστρεντερολογικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών 16

17 ΜΕΡΟΣ Α 16:00-17:45 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ 16:00-16:45 Εκπαιδευτής: Δ. Ξυνόπουλος - Υπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες για την δημιουργία χολολίθων και αν ναι ποιο το πρωτόκολλο επιτήρησης; - Πώς γίνεται η διάκριση μεταξύ κολικού χοληφόρων, χολοκυστίτιδας και χολαγγειίτιδας; Ποια τα «κλινικά πρόσωπα» της χολολιθιασικής νόσου; - Οι πολύποδες της χοληδόχου κύστης αποτελούν ένδειξη για χολοκυστεκτομή και αν ναι πότε; - Ασυμπτωματική χολολιθίαση: υπάρχει πάντα η ένδειξη χολοκυστεκτομής; - Σύνδρομο μετά χολοκυστεκτομή: είναι υπαρκτή κλινική οντότητα και αν ναι ποια η παθοφυσιολογία του; - Ποιες οι συνηθέστερες επιπλοκές της χολοκυστεκτομής πως εκδηλώνονται κλινικά και ποιες από αυτές μπορεί να αντιμετωπίσει ο γαστρεντερολόγος-ενδοσκόπος; 16:45-17:45 Εκπαιδευτής: Γ. Στεφανίδης - Ποια η «λειτουργική» ανατομία των εξωηπατικών χοληφόρων με κλινική σημασία; - Δυσκινησία των χοληφόρων: -πότε την υποψιαζόμαστε; -πως ταξινομείται και με ποια τεκμηρίωση; -ποιες οι θεραπευτικές επιλογές και ποια η αποτελεσματικότητα και ασφάλειά τους - Χολαγγειοκαρκίνωμα και όγκοι του φύματος: -πως επιτυγχάνεται η τεκμηρίωση της διάγνωσης; -η λήψη βιοψίας από το φύμα του Vater απαιτεί ιδιαίτερο χειρισμο; -ποια η αποτελεσματικότητα της ενδοσκοπικής παρηγορικής θεραπείας; - Σε ποιες περιπτώσεις παθήσεων των χοληφόρων απαιτείται ιδιαίτερη εμπειρία-εξειδίκευση στην διαγνωστική και θεραπευτική ERCP; 17

18 ΜΕΡΟΣ Β 18:15-20:00 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 1 ου ΜΕΡΟΥΣ 18:15-18:30 ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΧΟΛΗΦΟΡΩΝ 18:15-18:30 18:15-19:00 Δ. Ξυνόπουλος Κλινικά σενάρια ασθενών με λιθιασική νόσο 19:00-20:00 Γ. Στεφανίδης Κλινικά σενάρια ασθενών με χολαγγειοκαρκινωμα και δυσκινησία χοληφόρων 18

19 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΠΑΡ - ΧΟΛΗΦΟΡΑ - ΠΑΓΚΡΕΑΣ ΜΑΘΗΜΑ 7 ο ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΙ ΟΓΚΟΙ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ Τρίτη 7 Μαΐου :00-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΓΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ: Ν. Μάθου, Γαστρεντερολόγος, Επιμελητής Α Γαστρεντερολογικής Μονάδας, «Κωνσταντοπούλειο» ΓΝ Ν.Ιωνίας Β. Μπαρμούνης, Διευθυντής Ογκολογικής Μονάδας ΓΝΑ «Ιπποκράτειο» 19

20 ΜΕΡΟΣ Α 16:00-17:45 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ 16:00-16:45 Εκπαιδευτής: Ν. Μάθου Ηπάτωμα και άλλοι πρωτοππαθείς όγκοι του ήπατος - Αλγόριθμος διαγνωστικής προσέγγισης μονήρους 'βλάβης' στο ήπαρ - Ποιοι είναι οι γνωστοί προδιαθεσικοί παράγοντες και ποιο το πρωτόκολλο παρακολούθησης των ασθενών υψηλού κινδύνου; - Υπάρχουν τρόποι πρόληψης και αν ναι ποιοι είναι; - Πως τεκμηριώνεται η διάγνωση και ποιες οι απαραίτητες πληροφορίες για την επιλογή θεραπευτικού χειρισμού; -Ποιες είναι οι ενδείξεις και η αποτελεσματικότητα των διαφόρων θεραπευτικών χειρισμών (φαρμακευτικών, ακτινολογικών, χειρουργικών, μεταμόσχευσης) - Ποιοι είναι οι συχνότεροι άλλοι όγκοι του ήπατος; - Ποιοι είναι οι γνωστοί προδιαθεσικοί παράγοντες και ποιο το πρωτόκολλο παρακολούθησης των ασθενών υψηλού κινδύνου; -Υπάρχουν τρόποι πρόληψης; 16:45-17:45 Εκπαιδευτής: Β. Μπαρμούνης Θεραπεία όγκων του ήπατος - Ποιες είναι οι θεραπευτικές μας δυνατότητες; - Πως τεκμηριώνεται η διάγνωση; - Ποιοι οι καταλληλότεροι ανά περίπτωση θεραπευτικοί χειρισμοί; - Μεταστατική νόσος του ήπατος: ποιες οι ενδείξεις χειρουργικής επέμβασης; ΜΕΡΟΣ Β 18:15-20:00 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 1 ου ΜΕΡΟΥΣ 18:15-18:30 ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΟΓΚΟΥΣ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ 18:15-18:30 18:30-19:10 Ν Μάθου Κλινικά σενάρια ασθενών με όγκους του ήπατος 19:10-20:00 Β. Μπαρμπούνης Κλινικά σενάρια ασθενών με όγκους του ήπατος 20

21 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΠΑΡ - ΧΟΛΗΦΟΡΑ - ΠΑΓΚΡΕΑΣ ΜΑΘΗΜΑ 8 ο ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΗΠΑΤΟΠΑΘΕΙΑ ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΣΤΕΑΤΟΗΠΑΤΙΤΙΔΑ ΚΑΙ ΧΟΛΟΣΤΑΤΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ Τρίτη 4 Ιουνίου :00-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΓΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ: Μ. Μελά, Γαστρεντερολόγος, Επιμελητής Α Γαστρεντερολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΓΝΑ «Πολυκλινική Αθηνών» Χ. Τριάντος, Γαστρεντερολόγος, Επιμελητής Α Γαστρεντερολογικής Κλινικής Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ρίου 21

22 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ - ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΜΕΡΟΣ Α 16:00-17:45 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ 16:00-16:45 Εκπαιδευτής: Μ. Μελά Πως μεταβολίζεται το αλκοόλ στο ανθρώπινο σώμα; Ποια τα ασφαλή όρια χρόνιας λήψης οινοπνευματωδών για την αποφυγή της αλκοολικής ηπατοπάθειας; Γιατί δεν παθαίνουν όλοι οι αλκοολικοί κίρρωση; Ποιες είναι οι μορφές αλκοολικής ηπατοπάθειας; Ποια είναι τα διαγνωστικά κριτήρια της αλκοολικής ηπατίτιδας; Πως εκτιμάται η βαρύτητα της αλκοολικής ηπατίτιδας; Ποιοι είναι οι θεραπευτικοί χειρισμοί στην οξεία αλκοολική ηπατίτιδα; Έχουν ένδειξη τα κορτικοστεροειδή και πότε; Πότε και πώς εκτιμάται η ανταπόκριση στα κορτικοστεροειδή; Μπορεί να μεταμοσχευθεί ένας ασθενής με αλκοολική κίρρωση; Πρέπει να αποκλείεται από τη μεταμόσχευση ο ασθενής με βαριά, μη ανταποκρινόμενη στη θεραπεία αλκοολική ηπατίτιδα; (συζήτηση με το κοινό) 16:45-17:45 Εκπαιδευτής: Χ. Τριάντος Λιπώδης διήθηση του ήπατος σε υπερηχογράφημα ελέγχου: το αγνοούμε, το παρακολουθούμε ή το θεραπεύουμε; Πως μπορεί να προκληθεί λιπώδης διήθηση του ήπατος; Ποιος ο διαγνωστικός αλγόριθμος ασθενούς με αυξημένη μόνο γgt; Τι αλλάζει αν είναι αυξημένη και η αλκαλική φωσφατάση; Ποιος ο διαγνωστικός χειρισμός ασθενούς με αυξημένα χολοστατικά ένζυμα και Ca 19-9; Μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα: Ποια η παθογένεια και ποια τα διαγνωστικά κριτήρια; Ποιος ο ρόλος της βιοψίας ήπατος; Ποιο είναι το πρωτόκολλο παρακολούθησης; Υπάρχουν κριτήρια καθορισμού της πρόγνωσης; Μπορεί να αντιμετωπισθεί θεραπευτικά και πώς; Μπορεί η ΜΑΛΝΗ να εξελιχθεί σε κίρρωση; Μπορεί να αναπτυχθεί ΗΚΚ επί εδάφους ΜΑΛΝΗ; 22

23 ΜΕΡΟΣ Β 18:15-20:00 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 1 ου ΜΕΡΟΥΣ 18:15-18:30 ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΗΠΑΤΟΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΧΟΛΟΣΤΑΤΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ 18:15-18:30 18:30-19:15 Μ. Μελά Κλινικά σενάρια ασθενών με αλκοολιτική ηπατοπάθεια 19:15-20:00 Χ. Τριάντος Κλινικά σενάρια ασθενών με μη χολοστατικά σύνδρομα και μη αλκκολική στεατοηπατίτιδα 23

24 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ εκπαιδευτές Τηλέφωνα Γ. Ζαχαράκης Χ. Τριάντος Γ. Παπαθεοδωρίδης Ι. Βλαχογιαννάκος Σ. Ντουράκης Σ. Μανωλακόπουλος Μ. Μελά Β. Ντελής I. Καρούμπαλης Κ. Παρασκευά A. Χρηστίδου Χ. Δερβένης Β. Μπαρμπούνης Δ. Ξυνόπουλος Γ. Στεφανίδης Ν. Μάθου Ι. Καλογεράκης