ΠΑΝΤΕΙΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Transcript

1 ΠΑΝΤΕΙΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Αθήνα,

2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΡΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Ν. 4011/2013, De facto κατάργηση του άρθρου 102 του Συντάγματος, απόψεις για συζητήσεις και προβληματισμούς. Υποχρεωτική η συμμόρφωση των αιρετών οργάνων των Δήμων και των διοικητικών υπηρεσιών στις υποδείξεις του «Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ. Διαφορετικά: Επιβάλλεται παρακράτηση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων Αποδίδεται αστική και πειθαρχική ευθύνη για σοβαρή παράβαση καθήκοντος στα φυσικά πρόσωπα, δηλαδή και στους αιρετούς και στους υπαλλήλους, που δεν συμμορφώνονται. 2

3 Τα άρθρα 76, 77 και 78 που αφορούν στο Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ και στην κατάρτιση των προϋπολογισμών. Με τα παραπάνω άρθρα διευρύνεται και αυστηροποιείται η επιτροπεία στους δήμους δια των προβλεπομένων υποδείξεων του Παρατηρητηρίου προς τους δήμους. Θεωρούνται δεσμευτικές οι υποδείξεις και ο ρόλος τόσο της Οικονομικής Επιτροπής, όσο και του Δημοτικού Συμβουλίου κάθε Δήμου αποδυναμώνεται. Στο μέλλον δεν θα χρειάζεται να συνεδριάζουν και να αποφασίζουν τα συγκεκριμένα όργανα γιατί: Στη θέση τους θα αποφασίζουν, ο γενικός διευθυντής Οικονομικών του υπουργείου Εσωτερικών, ο οποίος ορίζεται αρμόδιος να «υποδεικνύει στους ΟΤΑ τις αναγκαίες παρεμβάσεις που υποχρεωτικά πρέπει να εφαρμόσουν» καθώς και το Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ. 3

4 Επίσης στα παραπάνω άρθρα ορίσθηκε: Πότε και πού θα συνεδριάζουν τα όργανα του Δήμου για τους προϋπολογισμούς τους. Η «αποδυνάμωση» ή και η υποκατάσταση, από τον Γενικό Διευθυντή του υπουργείου Εσωτερικών και το Παρατηρητήριο σε αρκετές περιπτώσεις των οργάνων Διοίκησης του κάθε Δήμου όπως είναι η Οικονομική Επιτροπή, το Δημοτικό Συμβούλιο και ο Δήμαρχος, που έχουν και τη λαϊκή νομιμοποίηση, 4

5 ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 76 ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑΣ ΤΩΝ Ο.Τ.Α. Με το άρθρο αυτό παρέχεται η δυνατότητα στο παρατηρητήριο διατύπωσης γνώμης προς τους Υπουργούς Εσωτερικών και Οικονομικών επί των προϋπολογισμών των ΟΤΑ στο στάδιο κατάρτισης αυτών. Επίσης, αφαιρέθηκε το πενταετές επιχειρησιακό και το ετήσιο πρόγραμμα δράσης από το ολοκληρωμένο πλαίσιο δράσης (Ο.Π.Δ.). Ακόμη προστέθηκαν οι απλήρωτες υποχρεώσεις και το οικονομικό αποτέλεσμα ως στοιχεία του Ο.Π.Δ. 5

6 Υφίσταται η εξουσιοδοτική διάταξη για έκδοση ΚΥΑ αναφορικά με το ακριβές περιεχόμενο του Ο.Π.Δ. Προστέθηκε προθεσμία υποβολής του Ο.Π.Δ., που αν δεν τηρηθεί από τους δήμους, επιβάλλεται παρακράτηση των Κ.Α.Π. Προβλέφθηκε ότι, για όσο χρόνο καθυστερεί η αποστολή του Ο.Π.Δ., ως μηνιαίοι στόχοι εκτέλεσης του προϋπολογισμού, τεκμαίρονται οι αντίστοιχοι περσινοί ή τα δωδεκατημόρια. Επίσης, προστέθηκε ότι ο Γενικός Διευθυντής του Υπουρ γείου εσωτερικών «υποδεικνύει στους ΟΤΑ τις αναγκαίες παρεμβάσεις που υποχρεωτικά πρέπει να εφαρμόσουν». 6

7 Ορίστηκε ότι το Δημοτικό Συμβούλιο μέχρι τέλος Ιουνίου πρέπει να καθορίζει το ανώτατο ύψος προϋπολογισμού κάθε δημοτικής ή τοπικής κοινότητας και το Συμβούλιο αυτό να αποστέλλει μέχρι 20 Ιουλίου το σχέδιο προϋπολογισμού εξόδων στην Οικονομική Επιτροπή. Παρ. 5: Η Οικονομική Επιτροπή μέχρι 25 Σεπτεμβρίου ελέγχει τα στοιχεία του προϋπολογισμού και συντάσσει το σχετικό παράρτημα. Προβλέφθηκε, η ειδική διαδικασία με την οποία η Οικονομική Επιτροπή ελέγχει την πλήρη εφαρμογή των διατάξεων του νόμου. 8

8 Καθιερώθηκε η γνώμη του παρατηρητηρίου για: οδηγίες κατάρτισης του προϋπολογισμού, ένταξη στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων, εγγραφή ποσών στους κωδικούς του προϋπολογισμού, «ώστε αυτός να καταστεί ρεαλιστικός σύμφωνα με τις υποδείξεις του παρατηρητηρίου» Ορίστηκε να υποβάλλει η Οικονομική Επιτροπή στο Δημοτικό Συμβούλιο τον προϋπολογισμό μέχρι τέλος Οκτωβρίου (αν δεν υποβληθεί, το καταρτίζει το ίδιο το Δημοτικό Συμβούλιο), ο οποίος μέχρι 15 Νοεμβρίου να ψηφίζεται και μέχρι 31 Δεκεμβρίου να έχει ολοκληρώνεται ο έλεγχος του. 9

9 Παρ. 7: Αν δεν τηρηθούν τα αναφερθέντα στις ανωτέρω παραγράφους, το Δ.Σ. συνέρχεται αυτοδικαίως και προχωρεί στην σύνταξη και ψήφιση του προϋπολογισμού. Παρ. 8: σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προς τα ανωτέρω, οι υπαίτιοι υπέχουν αστική και πειθαρχική ευθύνη για σοβαρή παράβαση καθήκοντος. Με Κ.Υ.Α. επιβάλλεται παρακράτηση Κ.Α.Π. Παρ. 9: Καταργούνται οι διατάξεις του άρθρου 266 παρ. 3 του Ν. 3852/2010 που αφορούν σε παροχή γνώμης της ΚΕΔΕ για τον καθορισμό ποσοστών κατανομής πόρων που αφορούν στη δημοτική ενότητα. 10

10 ΤΟ ΑΡΘΡΟ 102 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ, ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ, ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Κριτική και συζήτηση 1. Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού. Υπέρ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης συντρέχει τεκμήριο αρμοδιότητας για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων. Νόμος καθορίζει το εύρος και τις κατηγορίες των τοπικών υποθέσεων, καθώς και την κατανομή τους στους επί μέρους βαθμούς. Με νόμο μπορεί να ανατίθεται στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης η άσκηση αρμοδιοτήτων που συνιστούν αποστολή του Κράτους Oι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Oι αρχές τους εκλέγονται με καθολική και μυστική ψηφοφορία, όπως νόμος ορίζει Με νόμο μπορεί να προβλέπονται για την εκτέλεση έργων ή την παροχή υπηρεσιών ή την άσκηση αρμοδιοτήτων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης αναγκαστικοί ή εκούσιοι σύνδεσμοι οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης που διοικούνται από αιρετά όργανα. 11

11 4. Το Κράτος ασκεί στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης εποπτεία που συνίσταται αποκλειστικά σε έλεγχο νομιμότητας και δεν επιτρέπεται να εμποδίζει την πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση τους. O έλεγχος νομιμότητας ασκείται, όπως νόμος ορίζει. Πειθαρχικές ποινές στα αιρετά όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης, εκτός από τις περιπτώσεις που συνεπάγονται αυτοδικαίως έκπτωση ή αργία, επιβάλλονται μόνο ύστερα από σύμφωνη γνώμη συμβουλίου που αποτελείται κατά πλειοψηφία από τακτικούς δικαστές, όπως νόμος ορίζει. 12

12 5. Το Κράτος λαμβάνει τα νομοθετικά, κανονιστικά και δημοσιονομικά μέτρα που απαιτούνται για την εξασφάλιση της οικονομικής αυτοτέλειας και των πόρων που είναι αναγκαίοι για την εκπλήρωση της αποστολής και την άσκηση των αρμοδιοτήτων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης με ταυτόχρονη διασφάλιση της διαφάνειας κατά τη διαχείριση των πόρων αυτών. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την απόδοση και κατανομή, μεταξύ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, των φόρων ή τελών που καθορίζονται υπέρ αυτών και εισπράττονται από το Κράτος. Κάθε μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από κεντρικά ή περιφερειακά όργανα του Κράτους προς την τοπική αυτοδιοίκηση συνεπάγεται και τη μεταφορά των αντίστοιχων πόρων. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τον καθορισμό και την είσπραξη τοπικών εσόδων απευθείας από τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης 13