ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 30 ΜΑΪΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ

Transcript

1 ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 0 ΜΑΪΟΥ 000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1.1 έως 1., να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1.1 Να βρείτε ποιο από τα ακόλουθα σύνολα δεσμών αντιστοιχεί στο μόριο - -: α. σ, 1π β. 8σ, 1π γ. 9σ, π δ. σ, π 1. Ένα υδατικό διάλυμα είναι βασικό στους 5 ο, όταν: α. [ΟΗ - ] > [ΗΟ + ] β. [ΟΗ - ] < [ΗΟ + ] γ. ph < 7 δ. poh > 7 Mονάδες 5 1. Η αντίδραση l + ONa -O- + Nal χαρακτηρίζεται ως: α. αντίδραση αποικοδόμησης β. αντίδραση πυρηνόφιλης υποκατάστασης γ. αντίδραση ηλεκτρονιόφιλης προσθήκης δ. αντίδραση πυρηνόφιλης προσθήκης 1.4 Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω προτάσεις, συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις: α. Η διαδικασία σχηματισμού ιόντων κατά τη διάλυση μοριακών ενώσεων στο ΗΟ, ονομάζεται β. Ουσίες, όπως το ΗΟ, που μπορούν να δρουν είτε ως οξέα είτε ως βάσεις, ονομάζονται Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα συμπληρωμένο κατάλληλα: α β γ δ ε Συζυγές οξύ HOOH NH4 + HO Συζυγής βάση lo - HO

2 ΑΠΑΝΤΗΣΗ γ 1. - α 1. - β 1.4 α. ιοντισμός β. αμφιπρωτικές 1.5 α β γ δ ε Συζυγές οξύ ΗlO HOOH NH4 + HO + HO Συζυγής βάση lo - HOO - NH HO OH - ΘΕΜΑ ο.1 Δίνονται τα στοιχεία Η, Ο, l που έχουν ατομικούς αριθμούς 1, 8, 17, αντίστοιχα. α. Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές (στιβάδες, υποστιβάδες) των παραπάνω στοιχείων στη θεμελιώδη κατάσταση και να αναφέρετε ονομαστικά τις αρχές και τον κανόνα της ηλεκτρονιακής δόμησης. Μονάδες 6 β. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis του χλωριώδους οξέος (HlO).. Υδατικό διάλυμα μεθανικού οξέος (HOOH) αραιώνεται με νερό σε σταθερή θερμοκρασία. Πώς μεταβάλλεται ο βαθμός ιοντισμού του HOOH με την αραίωση; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας (θεωρείται ότι ισχύουν οι προσεγγιστικοί τύποι).. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας σωστά συμπληρωμένες τις παρακάτω χημικές εξισώσεις: (Α) (Β) = + Hl [το προϊόν που σχηματίζεται σε μεγαλύτερη αναλογία] (Β) (Γ) + Mg --Mgl (Δ) (Γ) + (Ε).. (Ε) (Ζ) + ΗΟ --OH + Mg(OH)l Μονάδες 9

3 ΑΠΑΝΤΗΣΗ.1 α. 1Η: 1s 1 (Κ:1e) 8O: 1s, s, p 4 (K: e, L: 6e) 17l: 1s, s, p 6, s, p 5 (K: e, L: 8e, M: 7e) Αρχή ελάχιστης ενέργειας Απαγορευτικά αρχή Pauli Κανόνας Hund β. HlO Συνολικά ηλεκτρόνια σθένους = = 0 O l Ο H ή Η Ο l Ο Κα. Με βάση το νόμο αραίωσης του Ostwald έχουμε: Κα = α α= (1). Mε αραίωση του διαλύματος η συγκέντρωση () ελαττώνεται. Από την (1) α αυξάνεται.. (A) (B) = + Hl -- l (B) (Γ) -- + Mg Mgl l (Γ) (Δ) (Ε) Mgl + H=O OMgl (Ε) (Ζ) OMgl + HO OH + Mg(OH)l

4 ΘΕΜΑ ο 4,48L αερίου αιθενίου, μετρημένα σε κανονικές συνθήκες (stp), διοχετεύονται σε ΗΟ (σε όξινο περιβάλλον) και παράγεται η οργανική ένωση (Α). Η ένωση (Α) απομονώνεται και η ποσότητά της χωρίζεται σε δύο ίσα μέρη (Ι) και (ΙΙ). α. Στο (Ι) μέρος της ένωσης (Α) προστίθεται ισομοριακή ποσότητα SOl. Να υπολογίσετε τον όγκο των ανόργανων αερίων προϊόντων της αντίδρασης σε κανονικές συνθήκες (stp). Μονάδες 1 β. Το (ΙΙ) μέρος της ένωσης (Α) θερμαίνεται και αντιδρά πλήρως με αλκαλικό διάλυμα ιωδίου (I/NaOH), οπότε σχηματίζεται κίτρινο ίζημα. β.1. Να γράψετε αναλυτικά τα στάδια και τη συνολική αντίδραση τη ένωσης (Α) με το αλκαλικό διάλυμα ιωδίου. Μονάδες 8 β.. Να υπολογίσετε τη μάζα του ιζήματος. Όλες οι αντιδράσεις θεωρούνται ποσοτικές. Δίνονται τα ατομικά βάρη: Η:1, :1, I:17. ΑΠΑΝΤΗΣΗ V 4,48 nh4= = = 0,mol,4,4 (A) =+HO OH 0, mol 0, mol H + α. 1ο μέρος 0,1 mol OH OH + SOl l+ SO + Hl 0,1 mol 0,1 mol 0,1 mol 0,1 mol V + V = 0,1+ 0,1,4 4,48L Stp Vαερίων ανόργ.= ( ) ( ) β. ο μέρος 0,1 mol OH so Hl = β1 OH+ I = = I 5NaOH+ 5HI 5NaI+ 5H Ο HI I = HI I = NaOH HOONa+ I Συνολικά: OH + 4I + 6NaOH I + HOONa + 5NaI + 5HO β OH + 4I + 6NaOH I + HOONa + 5NaI + 5HO 0,1 mol 0,1 mol = n MB= 0,1 94= 9,4g m I

5 ΘΕΜΑ 4 ο Υδατικό διάλυμα αιθανικού νατρίου (OONa) 0,1M όγκου L (διάλυμα Δ1) έχει ph=9. α. Να υπολογίσετε τη σταθερά ιοντισμού Κa του αιθανικού οξέος. Μονάδες 8 β. Στο 1L από το διάλυμα Δ1 προστίθενται 99L νερού, οπότε προκύπτει το διάλυμα Δ. Να υπολογίσετε το ph του διαλύματος Δ. Μονάδες 8 γ. Στο υπόλοιπο 1L από το διάλυμα Δ1 διαλύονται 0,05mol υδροχλωρίου (Hl), χωρίς να μεταβληθεί ο όγκος του διαλύματος, οπότε προκύπτει το διάλυμα Δ. Να υπολογίσετε το ph του διαλύματος Δ. Μονάδες 9 Όλα τα παραπάνω διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία 5 ο. Δίνεται: Kw= -14. ΑΠΑΝΤΗΣΗ α. OONa OO - + Na + 0,1M 0,1M 0,1M OO - + HO OOH + OH- 0,1M x M x M x M (0,1-x)M x M x M ph = 9 poh = 5 [OH - ] = -5 M = x x Kβ = 0,1 x Iσχύει 0,1-x 0,1 Επίσης ισχύει Κ K K 0,1 9 β = Kβ = Κ 14 w w 5 β = Κα = = = 9 Kα Kβ AΡΧ VΑΡΧ 0,1 1 β. ΑΡΧ VΑΡΧ = ΤΕΛ VΤΕΛ ΤΕΛ = = = Μ V 0 VΤΕΛ = VΑΡΧ + VH O = = 0L OONa OO - + Na + - M - M - M OO - + HO OOH + OH- - M ω M ω M ω M ( - -ω)m ω M ω M ΤΕΛ

6 ω ω 9 6 Kβ = Kβ = = ω= Μ 0,1 ω Επειδή Κβ/ < - - -ω - Άρα [ΟΗ - ] = -6 Μ poh = 6 ph = 8 γ. Το Hl αντιδρά με το OONa (διπλή αντικατάσταση) Υπολογίζουμε τα mol των σωμάτων αρχικά. n = 0,05mol Hl n OONa = 0,1 1= 0,1mol (mol) OONa + Hl OOH + Nal ΑΡΧ 0,1 0,05 ΑΝΤ 0,05 0,05 ΠΑΡ 0,05 0,05 ΤΕΛ 0,05-0,05 0,05 Το Nal είναι άλας που προέρχεται από ισχυρό οξύ και ισχυρή βάση. Συνεπώς δεν επηρεάζει το ph του τελικού διαλύματος. VΤΕΛ = 1L OONa(ΤΕΛ) OOH(ΤΕΛ) 0,05 = = 0,05Μ 1 0,05 = = 0,05Μ 1 OONa OO - + Na + 0,05 M 0,05 M 0,05 M OOH + HO OO- + HO + AΡΧ 0,05 M ΙΟΝ ψ M ΠΑΡ ψ M ψ M ΙΣΟΡ (0,05-ψ)Μ (ψ+0,05) ψ Μ K Επειδή α < - 0,05 ψ 0,05Μ και 0,05 + ψ 0,05Μ ψ 0, Kα = = ψ [Η Ο ] = Μ ph= 5 0,05 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Τα θέματα είναι απλά, κατανοητά, χωρίς ασάφειες με κλιμάκωση του βαθμού δυσκολίας από το 1 ο προς το 4 ο θέμα.