ΕΠΙΓΕΙΑ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ. Η ελληνική τηλεόραση σε νέες περιπέτειες! Επίγεια Ψηφιακή Τηλεόραση. H ελληνική ΤV σε νέες περιπέτειες

Transcript

1 Επίγεια Ψηφιακή Τηλεόραση ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ H ελληνική ΤV σε νέες περιπέτειες Toυ Γιώργου Σ. Κακαβιάτου ΕΠΙΓΕΙΑ ΨΗΦΙΑΚΗ Η ελληνική τηλεόραση σε νέες περιπέτειες! Η µετάβαση από τη σηµερινή αναλογική τηλεοπτική αταξία, στο ψηφιακό άγνωστο! Στα µέσα της δεκαετίας του 1980 έγινε αντιληπτό ότι τα όρια της α- ναλογικής µετάδοσης της τηλεοπτικής εικόνας είχαν εξαντληθεί. Ήταν απαραίτητη η µετάβαση στην ψηφιακή τεχνολογία, το «ψηφιακό άλµα». Όµως η ψηφιακή εκποµπή έµοιαζε «απλησίαστο όνειρο» εξαιτίας του υψηλού κόστους και της ανεπάρκειας της ηλεκτρονικής τεχνολογίας εκείνης της εποχής. Παρ όλα αυτά, η «οµάδα ανάπτυξης της ψηφιακής τηλεόρασης» που δηµιουργήθηκε το 1991, κατάφερε µέσα σε δέκα χρόνια να πετύχει το ακατόρθωτο, σχεδιάζοντας τις δορυφορικές (DVB-S), τις καλωδιακές (DVB-C) και τις επίγειες (DVB-T) τηλεοπτικές µεταδόσεις. Το επίγειο DVB ή DVB-Terrestrial αποτελεί το πλέον πρόσφατο και πολύπλοκο βήµα της ψηφιακής τηλεοπτικής τεχνολογίας. Μπορεί η πλήρης µετάβαση στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση να καθυστερεί ακόµη στη χώρα µας, το βέβαιο όµως είναι ότι σε λίγα χρόνια θα έχει αντικαταστήσει την αναλογική και θα φέρει καταιγιστικές αλλαγές στο τηλεοπτικό πεδίο. Βασικό πλεονέκτηµά της, α- ποτελεί η αξιοποίηση µιας συχνότητας για τη µετάδοση πολλαπλών ψηφιακών τηλεοπτικών προγραµµάτων, διαδικτυακών υπηρεσιών και υπηρεσιών κατά απαίτηση (on demand), σε αντίθεση µε την α- ναλογική τηλεόραση όπου χρησιµοποιείται ο ίδιος δίαυλος για την εκποµπή ενός τηλεοπτικού προγράµµατος µόνο. Σηµαντικά, επίσης, πλεονεκτήµατα της νέας τηλεόρασης είναι: καλύτερη εκµετάλλευση του φάσµατος, επιτρέποντας τη µετάδοση πολλαπλών ψηφιακών τηλεοπτικών προγραµµάτων υψηλής ποιότητας µέσα από ένα επίγειο κανάλι UHF, σταθερή ποιότητα εικόνας και εξάλειψη φαινοµένων ό- πως αυτά της ασάφειας της εικόνας, των πολλαπλών ειδώλων και του θορύβου («χιονιού»). Ενσωµάτωση πολυµεσικών εφαρµογών (multimedia), αµφίδροµων υπηρεσιών και υπηρεσιών διαδικτυακής πρόσβασης σε µια κοινή ψηφιακή πλατφόρµα, µε προϋπόθεση ότι υπάρχει διαθέσιµο κανάλι επιστροφής. Όσον αφορά στους τηλεθεατές, η µετάβαση από την αναλογική στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση µπορεί να πραγµατοποιηθεί άµεσα, µε την προµήθεια του κατάλληλου αποκωδικοποιητή, αξιοποιώντας την ίδια κεραία λήψης και την τηλεοπτική συσκευή που χρησιµοποιούσαν στην αναλογική µετάδοση. Η ψηφιακή µετάπτωση και η ελληνική πραγµατικότητα Το Λουξεµβούργο ολοκλήρωσε πρώτο την ψηφιακή µετάβαση των επίγειων τηλεοπτικών συστηµάτων, την 1η Σεπτεµβρίου Η Ολλανδία µετέπεσε στο σύστηµα ψηφιακής εκποµπής, το εκέµβριο Η Φιλανδία έκανε το αναλογικό switch-off την 1η Σεπτεµβρίου Άλλες πέντε χώρες (Αυστρία, Βέλγιο, Γερµανία, Σουηδία, Ελβετία) πέρασαν πλήρως στη νέα Ψηφιακή Τηλεοπτική 110 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ ΝΕΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2009

2 εποχή, στο τέλος του Ως το τέλος του 2009 θα παρέχουν πλήρεις υπηρεσίες DVB-T και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Η καταληκτική προθεσµία που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι το Μέχρι τότε θα πρέπει να έχουν καταργηθεί όλες οι αναλογικές εκποµπές 1. Στην Ελλάδα, η κατάσταση είναι η συνηθισµένη. Πολλά λόγια και λίγα έργα! Για να γίνει το πέρασµα στην Ψηφιακή εποχή της τηλεόρασης, χρειάζεται κάποιο σχέδιο. ιαφορετικά, θα επαναληφθεί η «τηλεοπτική τραγωδία» της δεκαετίας του 1980, όταν ξεφύτρωσαν δεκάδες τηλεοπτικοί σταθµοί µε µικρή εµβέλεια, κακή ποιότητα εικόνας και αδιάφορο έως προσβλητικό πρόγραµµα, οι οποίοι έστηναν σταθµούς εκποµπής όπου και όπως ήθελαν, χωρίς να δίνουν λογαριασµό σε κανένα. Εκµεταλλευόµενοι το πολιτικό κόστος που θα είχε κάθε προσπάθεια επιβολής θεσµικού πλαισίου, λειτουργούσαν χωρίς να λαµβάνουν υπόψη κανένα νόµο. Ο µόνος τρόπος για την ε- πίλυση των προβληµάτων παρεµβολών, αύξησης της εµβέλειας και απρόσκοπτης λήψης, ήταν η αύξηση της ισχύος εκποµπής. Ειδικά στην περιοχή της Αττικής, το επίπεδο ραδιοηλεκτρικού θορύβου έ- φθασε και βρίσκεται σε πρωτοφανή επίπεδα. Εποµένως, η αναγκαστική αποδοχή των αποφάσεων της Ε.Ε. θα λειτουργήσει ως «από µηχανής θεός» για την ανατροπή αυτής της απαράδεκτης κατάστασης. Σε κάθε περίπτωση, η χώρα µας, σύµφωνα µε όλες τις ευρωπαϊκές καταγραφές που αφορούν στην εξέλιξη της ενσωµάτωσης της επίγειας ψηφιακής τεχνολογίας στη γηραιά ήπειρο, παραµένει ουραγός και πιθανότατα θα είναι η τελευταία που θα προχωρήσει στην ολική µετάβαση από το αναλογικό, στο ψηφιακό σήµα. Πρώτη µπήκε στο «ψηφιακό παιχνίδι» η ΕΡΤ 2. Ξαφνικά και χωρίς προηγούµενες διαβουλεύσεις µε τους υπόλοιπους ενδιαφερόµενους (οι οποίοι θα ενεργούσαν µε παρόµοιο τρόπο αν είχαν τη δυνατότητα), σχεδίασε και υλοποίησε µονοσυχνοτικό δίκτυο εκποµπής (Single Frequency Network, SFN) τηλεοπτικού προγράµµατος (πιλοτικό πρόγραµµα) Επίγειας Ψηφιακής Τηλεόρασης. Χρησιµοποίησε την τεχνολογία της ταυτόχρονης εκποµπής σήµατος από τρία διαφορετικά σηµεία, στην ίδια συχνότητα. Έτσι, στην Αττική, το σήµα της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης εκπέµπεται στο κανάλι 48 UHF, ταυτόχρονα, από τον Υµηττό, την Πάρνηθα και την Αίγινα. Με αυτούς τους τρεις ποµπούς δεν εξασφαλίζεται µόνο η καλύτερη µετάδοση του σήµατος στο λεκανοπέδιο, αλλά και η διάδοσή του σε µεγαλύτερη απόσταση. Η ταυτόχρονη εκποµπή, αντί να δηµιουργεί παρεµβολές, έ- χει σαν αποτέλεσµα την ενίσχυση του σήµατος και τη διατήρησή του σε ικανοποιητικά επίπεδα σε όλη την περιοχή κάλυψης, χωρίς τα ε- νοχλητικά φαινόµενα διακυµάνσεων της στάθµης του σήµατος λήψης, που παρατηρούνται στα αναλογικά συστήµατα εκποµπής. 1 Η χρήση του συστήµατος εκποµπής µιας συχνότητας (Single Frequency Network, SFN), µε ταυτόχρονη εκποµπή σήµατος από τρία διαφορετικά γεωγραφικά σηµεία, έφερε επαναστατική αλλαγή στις ραδιοεπικοινωνίες. Εξασφαλίζει ευρύτερη κάλυψη, χωρίς τα ενοχλητικά φαινόµενα διακυµάνσεων της στάθµης του σήµατος λήψης, που παρατηρούνται στα αναλογικά συστήµατα εκποµπής. Στο διάγραµµα, οι δύο στικτές καµπύλες απεικονίζουν τη στάθµη του σήµατος δύο ποµπών µονοσυχνοτικού δικτύου, που απέχουν 40χιλιόµετρα. Αν λειτουργούσε κάθε ποµπός ξεχωριστά, η εµβέλεια θα µειωνόταν εκθετικά και σε απόσταση 40 χιλιοµέτρων θα είχε µειωθεί στο επίπεδο των 35dBµV/m. Η συνδυασµένη εκποµπή διατηρεί τη στάθµη λήψης πάνω από 60 dbµv/m. Στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση, η ελάχιστη στάθµη σήµατος για άριστη λήψη είναι 47 dbµv/m. Το σήµα της επίγειας ψηφιακής εκπέµπεται σήµερα και από τον Χορτιάτη, στο κανάλι 56 UHF, καλύπτοντας τη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας, καθώς και από το Πήλιο, στο κανάλι 53 UHF, καλύπτοντας µεγάλο τµήµα της Θεσσαλίας. Η εγκατάσταση του (SFN) δικτύου της ΕΡΤ στο λεκανοπέδιο Αττικής, είναι και από τα δυσκολότερα έργα υποδο- µής που έχουν αναπτυχθεί στην Ευρώπη, λόγω της µεγάλης α- πόστασης µεταξύ των κέντρων εκποµπής. Αυτήν τη στιγµή, το Single Frequency Network της ΕΡΤ εκπέµπει µε ωφέλιµο data rate 16,8Mbps για τα 4 κανάλια που εκπέµπει µε δυναµική α- πόδοση bandwidth και µε στοιχεία λήψης Ch 48UHF - FEC 3 / 4-16 QAM - GI 1/8 και FFT 8K. Εκτιµάται ότι από τον περασµένο Μάρτιο, το 65% του πληθυσµού της χώρας έχει τη δυνατότητα λήψης των πιλοτικών ψηφιακών καναλιών της ΕΡΤ. Σταδιακά και κατά γεωγραφική περιφέρεια, θα τοποθετηθούν νέοι ποµποί και αναµεταδότες σε αστικά κέντρα, ώστε να επεκταθεί το δίκτυο εκποµπής της ψηφιακής τηλεόρασης και να καλυφθεί όλη η επικράτεια. 1 H Κοµισιόν όρισε ως καταληκτική ηµεροµηνία για την ολοκλήρωση της µετάβασης (switchover) για όλα τα κράτη µέλη της Ε.Ε., το τέλος του Για την Παγκόσµια Ένωση Τηλεπικοινωνιών (ΙΤU), η λήξη των εκποµπών αναλογικής τηλεόρασης θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί µέχρι το τέλος του Στη χώρα µας, η πρώτη µετάδοση επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης έγινε το Σεπτέµβριο του 2001 από το εργαστήριο Έρευνας και Ανάπτυξης Τηλεπικοινωνιακών Συστηµάτων του ΤΕΙ Κρήτης, µε δοκιµαστική εκποµπή στο Νοµό Ηρακλείου. Πέντε χρόνια αργότερα, τον Ιανουάριο του 2006, η κρατική τηλεόραση εξέπεµψε για πρώτη φορά ψηφιακό σήµα και λίγους µήνες αργότερα άρχισαν σταδιακά να εκπέµπουν τα τρία κανάλια (Prisma+, Cine+ και Sport+), που αποτελούν την πιλοτική πλατφόρµα της ψηφιακής δηµόσιας τηλεόρασης. Τα κανάλια αυτά, όπως ανέφερε πρόσφατα ο πρόεδρος της ΕΡΤ, παρακολουθούν σήµερα περίπου Έλληνες. 111

3 Επίγεια Ψηφιακή Τηλεόραση ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ H ελληνική ΤV σε νέες περιπέτειες Toυ Γιώργου Σ. Κακαβιάτου Το θεσµικό πλαίσιο Η αντίστροφη µέτρηση για τη µετάβαση στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση, άρχισε µε την οριστικοποίηση της ηµεροµηνίας έναρξης ψηφιακών τηλεοπτικών εκποµπών, η οποία ορίστηκε ως η 1η Νοεµβρίου Το θεσµικό πλαίσιο θα ολοκληρωθεί µε την έκδοση ενός Προεδρικού ιατάγµατος και δύο κοινών υπουργικών α- ποφάσεων και µετά από αυτά, η ανεξάρτητη αρχή του Εθνικού Συµβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) θα µπορεί να χορηγεί (από την 1η Ιανουαρίου του 2009) τις άδειες στα ιδιωτικά κανάλια. Το Π.. αφορά στον καθορισµό των κανόνων αδειοδότησης όσων παρέχουν «τηλεοπτικές υπηρεσίες» και αναφέρεται κυρίως στο «τηλεοπτικό περιεχόµενο». Οι κοινές υπουργικές αποφάσεις αφορούν στις τεχνικές προδιαγραφές και τον καθορισµό του περιεχοµένου των αδειών. Όλα αυτά, σύµφωνα µε το νόµο 3592/07, ο οποίος καθορίζει το πλαίσιο λειτουργίας της ψηφιακής τηλεόρασης. Η λειτουργία ενός φορέα που θα διαχειριστεί το ψηφιακό δίκτυο στη διάρκεια της ψηφιακής µετάβασης είναι σηµαντική, κυρίως επειδή µέχρι και σήµερα δεν υπάρχει κάποιου είδους ενη- µέρωση του κοινού για τις επικείµενες αλλαγές στην τηλεόραση. Σε άλλες χώρες, η ενηµέρωση των τηλεθεατών άρχισε δύο τουλάχιστον χρόνια πριν από τη µετάβαση, ενώ εκπονήθηκαν και ειδικά προγράµµατα εκπαίδευσης, ιδιαίτερα για τις ευαίσθητες ο- µάδες, όπως οι τηλεθεατές µεγάλης ηλικίας ή οι κάτοικοι αποµακρυσµένων περιοχών. Το κράτος κρατά στα χέρια του τις περισσότερες εξουσίες, παραχωρώντας στις δύο ανεξάρτητες αρχές, την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και το ΕΣΡ, τη χορήγηση α- δειών εκποµπής σήµατος (τεχνικές προδιαγραφές εκποµπής) και τηλεοπτικού προγράµµατος (περιεχοµένου), αντίστοιχα. Το εθνικό πλάνο για τη µετάβαση στην ψηφιακή τηλεόραση, περιλαµβάνει δύο στάδια. Το πρώτο προβλέπει την παράλληλη µετάδοση αναλογικής και ψηφιακής τηλεόρασης, ενώ το δεύτερο στάδιο προβλέπει την οριστική παύση της αναλογικής τηλεόρασης. Κατά το πρώτο στάδιο, της µετάβασης, µόνο οι εθνικής εµβέλειας τηλεοπτικοί σταθµοί έχουν τη δυνατότητα να χρησιµοποιούν και αναλογική και ψηφιακή συχνότητα χωρίς άδεια από ΕΣΡ και να επιλέξουν τις συχνότητες που θέλουν. Στο δεύτερο στάδιο, της οριστικής ψηφιακής εκποµπής, σύµφωνα µε το υφιστάµενο σχέδιο, οι τηλεοπτικοί σταθµοί εθνικής εµβέλειας θα µπορούν να χρησιµοποιούν τα 2/4 µιας ψηφιακής συχνότητας. Οι περιφερειακοί σταθµοί θα χρησιµοποιούν το 1/4 µιας ψηφιακής συχνότητας. 2 Χάρτης µε τη γεωγραφική κατανοµή των συχνοτήτων ψηφιακής τηλεόρασης, που εξασφάλισε η χώρα µας. Το σύστηµα DVB-T δεν µπορεί να λειτουργήσει ικανοποιητικά, σε αυθαίρετες και «ετσιθελικές» καταστάσεις κατάληψης συχνοτήτων. Ευτυχώς, στην προσπάθεια σχεδια - σµού ήρθε αρωγός η Παγκόσµια Ένωση Τηλεπικοινωνιών (ITU). Κατά τη διάρκεια της «Περιοχικής ιάσκεψης ΡαδιοΤηλεόρασης 2006», απένειµε τις διαθέσιµες συχνότητες του φάσµατος. Το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών πέτυχε την ικανοποίηση των ελληνικών αιτηµάτων, τόσο για την ψηφιακή τηλεόραση όσο και για το ψηφιακό ραδιόφωνο, σε ποσοστό 100%. Κατοχύρωσε 357 ψηφιακές συχνότητες, σε 34 γεωγραφικές ζώνες εκποµπής (ψηφιακές περιφέρειες). Σε κάθε περιφέρεια θα µπορούν να εκπέµπουν οκτώ σταθµοί. ιεκδίκησε και εξασφάλισε ακόµη 2105 αναλο - γικές, για δικαιώµατα αναλογικής εκποµπής ως τη λήξη της µεταβατικής περιόδου (2015). Συχνότητες έχουµε πλέον πολλές Ας ελπίσουµε ότι σε λίγο θα έχουµε καλή και ενδιαφέρουσα ψηφιακή τηλεόραση! (Πηγή: Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών) Σήµερα, δεν διαθέτει κανείς άδεια ούτε καν για αναλογική εκπο- µπή! Κανείς. Τόσο οι ραδιοφωνικοί, όσο και οι τηλεοπτικοί σταθ- µοί όλης της χώρας, εκπέµπουν µε προσωρινό καθεστώς λειτουργίας, το οποίο λήγει στις 30/6/2009. Αν δεν χορηγηθούν άδειες λειτουργίας, τα προβλήµατα που θα προκύψουν από προσφυγές στο ΕΣΡ θα είναι σηµαντικά. Σηµαντικό βήµα για την υλοποίηση του εθνικού πλάνου για τη µετάβαση στην ψηφιακή τηλεόραση, υπήρξε η ιάσκεψη της Γενεύης το Μάιο του 2006, όπου η χώρα µας εξασφάλισε σηµαντικά µεγαλύτερο αριθµό συχνοτήτων, σε σχέση µε το παρελθόν. Συγκεκριµένα, στη ιάσκεψη της Γενεύης, η Ελλάδα κατοχύρωσε 2105 αναλογικές και 357 ψηφιακές συχνότητες, πλήρως εναρµονισµένες µε τα γειτονικά κράτη. Μέχρι τότε, οι κατοχυρωµένες Το πρώτο πακέτο της ΕΡΤ Ψηφιακή στον Hellas Sat 2 Ξεκίνησαν οι εκποµπές του πρώτου πακέτου της ΕΡΤ Ψηφιακή στον Hellas Sat 2 (11003 V, SR 13500, FEC 2/3). To πακέτο εκπέ- µπει µε σύστηµα κρυπτογράφησης BISS και περιέχει τα κανάλια Cine+, Sport+ - Info+, Prisma+ και ΡΙΚ Sat. Η ERT Digital έκανε το πρώτο ιστορικό βήµα στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση, µε το ανέβασµα του πακέτου στον Hellas Sat 2, 39 East, για την τροφοδότηση του πρώτου επίγειου ψηφιακού πακέτου σε όλη την ελληνική περιφέρεια. Τα τέσσερα κανάλια είναι σε κωδικοποίηση Biss (2600), ενώ τα τρία έχουν και teletext. Eπίσης, διατίθεται και για τα τέσσερα κανάλια, ηλεκτρονικός οδηγός προγράµµατος (ΕPG) Now/Next/Εxtended/ Week και πάντα στα ελληνικά. Τα νέα χαρακτηριστικά στοιχεία των καναλιών είναι τα εξής: ❶ CINE+, SID 1, PIDs 512/640 ❷ SPORT+/INFO+, SID 2, PIDs 513/641 ❸ PRISMA+, SID 3, PIDs 514/642 ❹ PIK, SID 4, PIDs 515/ ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ ΝΕΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2009

4 συχνότητες ήταν µόλις 136 και οι περισσότερες ασυντόνιστες µεταξύ τους. Το επόµενο βήµα για την υλοποίηση του εθνικού πλάνου για την ψηφιακή τηλεόραση, έγινε τον Αύγουστο του 2008, µε τη δηµοσίευση της απόφασης, που περιλαµβάνει το Χάρτη της µετάβασης στην ψηφιακή τηλεοπτική ευρυεκποµπή και προβλέπει την έναρξη των ψηφιακών εκποµπών από την 1η Νοεµβρίου Προηγουµένως, τον Ιούλιο του 2008, ανακοινώθηκαν οι Χάρτες συχνοτήτων για την οριστική µετάβαση στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση, καθώς και οι Χάρτες συχνοτήτων για το ψηφιακό ραδιόφωνο DAB. Η αδειοδότηση Η απαραίτητη προϋπόθεση συµµετοχής στο πιλοτικό στάδιο ψηφιακών εκποµπών για τη µελλοντική αδειοδότηση (µετά το 2012), ώθησε το σύνολο των τηλεοπτικών επιχειρήσεων (εθνικής εµβέλειας και περιφερειακές) να δηλώσουν συµµετοχή στο προκαταρκτικό στάδιο. Ωστόσο, αρκετές από αυτές - αν όχι οι περισσότερες - δεν είναι έτοιµες από καµία πλευρά για ένα τόσο µεγάλο εγχείρηµα. Σε αρκετές περιπτώσεις, δεν διαθέτουν την πληρότητα του προγράµµατος που απαιτείται για να δικαιούνται δικαίωµα µετάβασης στο νέο µοντέλο εκποµπής (η αξιολόγηση γίνεται βάσει του κριτηρίου της προγραµµατικής πληρότητας). Παράλληλα, ακόµα και στις περιπτώσεις όπου θεωρητικά το πρόγραµµα «επαρκεί», διατυπώνονται εύλογα ερωτήµατα, σχετικά µε το κατά πόσο οι επιχειρήσεις δύνανται να αντεπεξέλθουν στις υψηλές τεχνολογικές απαιτήσεις και υψηλές επενδύσεις που απαιτεί η επίγεια ψηφιακή. Η διεθνής οικονοµική κρίση και οι επιπτώσεις της στην τηλεοπτική αγορά - όπου καταγράφεται σηµαντική µείωση των εσόδων - σε συνδυασµό µε το υψηλό κόστος της επένδυσης που απαιτείται, δηµιουργεί προβληµατισµό τόσο στους «µικρούς» της τηλεοπτικής αγοράς, όσο και στους «µεγάλους». Σήµερα εκπέµπουν ψηφιακά (αλλά χωρίς υψηλή ποιότητα περιεχοµένου) µόνον η ΕΡΤ και, «πειρατικά», τα περιφερειακά κανάλια 4 E στη Θεσσαλονίκη και TV 1 στη Σύρο. ικαίωµα άµεσης ψηφιακής εκποµπής, σύµφωνα µε το ν. 3592/2007 από πέρυσι το καλοκαίρι και µέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγµατος που προβλέπεται από τη διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 13, οι νοµίµως λειτουργούντες τηλεοπτικοί σταθµοί εθνικής εµβέλειας έχουν τη δυνατότητα, εφόσον το επιθυµούν, να µεταδίδουν το αναλογικό τους πρόγραµµα µε ψηφιακή τεχνολογία. εν έχουν το δικαίωµα άµεσης εκποµπής οι περιφερειακοί και οι τοπικοί σταθµοί. Εισάγονται κάποιες νέες έννοιες, όπως «πάροχοι περιεχοµένου», για τους φορείς που παράγουν και εκπέµπουν τηλεοπτικό πρόγραµ- µα και «πάροχοι δικτύου» για τους φορείς που διανέµουν σήµα. Εκκρεµούν επίσης οι αποφάσεις για τον οριστικό ψηφιακό χάρτη συχνοτήτων, τις τεχνικές προδιαγραφές τηλεοπτικού εξοπλισµού (αποκωδικοποιητής), τον καθορισµό οικονοµικού ανταλλάγµατος του δικαιώµατος χρήσης της άδειας, την τιµολόγηση από την ΕΡΤ των σταθµών εθνικής και τοπικής εµβέλειας που θα φιλοξενούνται στους διαύλους της και για τα πάρκα κεραιών ψηφιακής τηλεόρασης. Ακόµη, αναµένονται το Προεδρικό ιάταγµα για τις προϋποθέσεις συµµετοχής στη διαδικασία αδειοδότησης και η προκήρυξη του αριθµού των αδειών εθνικής ή περιφερειακής εµβέλειας. Επισηµαίνεται ότι πρόκειται να συσταθεί Εταιρεία για τη διαχείριση του δικτύου, στην οποία θα συµµετέχουν τόσο η δη- µόσια τηλεόραση, η οποία επί του παρόντος είναι η µόνη που έ- χει δραστηριοποιηθεί στον τοµέα της επίγειας ψηφιακής και κατέχει την τεχνογνωσία, όσο και οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθµοί. Με τον νέο χάρτη καθορίζονται, µετά την πλήρη µετάβαση στο ψηφιακό µοντέλο εκποµπής, 12 ψηφιακές συχνότητες για όλες τις περιφέρειες της χώρας - πλην των περιοχών του Βορείου Αιγαίου και των ωδεκανήσων, όπου εκχωρούνται 10 - οι οποίες αντιστοιχούν σε 48 κανάλια. Από τα κανάλια αυτά, τα 14 θα διατεθούν για τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθµούς εθνικής εµβέλειας, τα 12 για τους τηλεοπτικούς σταθµούς της ΕΡΤ της Βουλής και των κοµµάτων, τα 8 για κανάλια δορυφορικής συνδροµητικής τηλεόρασης και το Mobile TV. Επίσης, 8 για τους περιφερειακούς τηλεοπτικούς σταθµούς, 2 για επίγειους συνδροµητικούς σταθ- µούς και 2 για τις νέες υπηρεσίες ψηφιακής εκποµπής (όπως η τηλεϊατρική, η τηλεκπαίδευση, και η διαδραστική τηλεόραση). Σή- µερα, οι τηλεοπτικοί σταθµοί εθνικής εµβέλειας είναι 7 και τα διαθέσιµα κανάλια που παραχωρούνται στο συγκεκριµένο τοµέα είναι 14, δηλαδή τα διπλάσια 3. 3 Η ΕΡΤ δήλωσε τις συχνότητες 22, 48 και 52 από την Αίγινα, τις ίδιες και από τον Υµηττό. 113

5 Επίγεια Ψηφιακή Τηλεόραση ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ H ελληνική ΤV σε νέες περιπέτειες Toυ Γιώργου Σ. Κακαβιάτου Το µεταβατικό στάδιο Στο αµέσως προσεχές χρονικό διάστηµα αναµένεται να εκδοθεί η απόφαση, η οποία θα καθορίζει το καθεστώς εκποµπής στο λεγόµενο «µεταβατικό στάδιο», που αρχίζει επισήµως από την 1η Νοεµβρίου του 2008 και θα διαρκέσει από 3 έως 5 χρόνια. Το Μάρτιο του 2009 αναµένεται να αρχίσουν οι πρώτες ψηφιακές εκποµπές από την πλευρά των ιδιωτών, ενώ στο ίδιο διάστηµα εκτιµάται ότι θα εκκινήσουν και οι διαδικασίες για την ψηφιακή αδειοδότηση. Στο στάδιο αυτό, οι τηλεοπτικοί σταθµοί εθνικής εµβέλειας θα µπορούν να εκπέµψουν αυτοµάτως, µε ψηφιακό σήµα (παράλληλα µε το αναλογικό) - γεγονός που τους ε- ξισώνει µε αυτόν τον τρόπο µε την ΕΡΤ- ενώ αντίθετα, οι περιφερειακοί σταθµοί θα πρέπει να αδειοδοτηθούν από το ΕΣΡ, βάσει του κριτηρίου της προγραµµατικής πληρότητας. Η αξιολόγηση Έντονος προβληµατισµός επικρατεί στην αγορά των τηλεοπτικών σταθµών της περιφέρειας, µετά την ανακοίνωση των αποτελεσµάτων της αξιολόγησης των προγραµµάτων τους, για τις εκποµπές στο πιλοτικό στάδιο της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης. Η απόφαση βάζει τέλος στα «ψηφιακά όνειρα», αλλά και στη µελλοντική πορεία περισσότερων από τα 2/3 των σταθµών, που λειτουργούν στην ελληνική επαρχία. Με πρόσφατη απόφασή του, το Εθνικό Συµβούλιο Ραδιοτηλεόρασης επέλεξε τους 42 συνολικά περιφερειακούς τηλεοπτικούς σταθµούς, που ικανοποιούν τα κριτήρια για ψηφιακή εκποµπή του αναλογικού τους προγράµµατος, στο πιλοτικό στάδιο (έως το 2012), καθώς και τις συχνότητες από τις οποίες θα εκπέµψουν. Σύµφωνα µε την ανακοίνωση που εξέδωσε το ΕΣΡ, ο α- ριθµός των περιφερειακών σταθµών που υπέβαλαν αίτηση ήταν 127. Από αυτούς, οι 10 αποκλείστηκαν επειδή λειτουργούσαν παράνοµα, ενώ για τους υπόλοιπους αξιολογήθηκε ότι το πρόγραµµά τους δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις. Αποκλείστηκε δηλαδή το 66% των περιφερειακών τηλεοπτικών επιχειρήσεων, ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί στο ελληνικό τηλεοπτικό πεδίο. Πάντως, η διαδικασία για τους περιφερειακούς δεν ολοκληρώθηκε, αφού το Συµβούλιο θα δεχθεί τις αιτήσεις θεραπείας των επιχειρήσεων, των οποίων το πρόγραµµα απορρίφθηκε και στη συνέχεια, αφού ολοκληρωθεί και αυτή η φάση, θα προχωρήσει στην απόδοση συχνοτήτων. Όπως ανέφεραν µέλη του ΕΣΡ, αρκετές ήταν οι περιπτώσεις όπου υπήρξε πρόβληµα από την αδυναµία των επιχειρήσεων να συντάξουν ένα κατανοητό και πλήρες κείµενο, σχετικά µε το πρόγραµµά τους! Παράλληλα, εξέφρασαν τον προβληµατισµό τους σχετικά µε το κατά πόσο σταθµοί, που τελικά θα πάρουν άδεια, θα µπορέσουν Από την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης Κεντρικής Μακεδονίας, πέρασαν στο µεταβατικό στάδιο τα τηλεοπτικά κανάλια: 4E (Θεσσαλονίκη: εκπέµπει ήδη σε ψηφιακή πολυπλεξία στο δίαυλο 50 UHF), TV100 (Θεσσαλονίκη), Γνώ- µη του Πολίτη (Θεσσαλονίκη), Europe One (Θεσσαλονίκη), Εγνατία Τηλεόραση (Θεσσαλονίκη- Γιαννιτσά) και ίον TV (Πιερία). Από τη υτική Μακεδονία προκρίθηκαν τα τηλεοπτικά κανάλια: Πέλλα TV (Γιαννιτσά), West Channel (Κοζάνη), Top Channel (Κοζάνη), TRM (Γρεβενά) και Flash Τηλεόραση (Καστοριά). Από την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη προκρίθηκαν τα τηλεοπτικά κανάλια: Center TV (Καβάλα), ΕΝΑ Channel (Καβάλα), Star TV 41 (Σέρρες), NEST Alfa TV (Ροδόπη) και ΕΛΤΑ Τηλεόραση (Έβρος). Από τη Θεσσαλία προκρίθηκαν τα τηλεοπτικά κανάλια: TRT (Λάρισα) και Θεσσαλία TV (Καρδίτσα). Από τη υτική Ελλάδα, Κεντρική και Ανατολική Στερεά Ελλάδα, προκρίθηκαν τα τηλεοπτικά κανάλια: Αχελώος TV (Αγρίνιο-Αιτωλοακαρνανία), ΕΝΑ TV (Φθιώτιδα), ΕTV (Βοιωτία), STAR Κεντρικής Ελλάδας (Φθιώτιδα), Lepanto TV (Ναύπακτος), ενώ δεν έχει προκριθεί κάποιος τηλεοπτικός σταθµός από την Ήπειρο, τα Ιόνια Νησιά και την Πάτρα. Από την Πελοπόννησο, προκρίθηκαν τα τηλεοπτικά κανάλια: Ηλέκτρα TV (Κόρινθος), DR TV (Αργολίδα) και Ελλάδα TV (Σπάρτη). Από την Κρήτη προκρίθηκαν τα τηλεοπτικά κανάλια: ΚΡΗΤΗ TV (Κρήτη), ΚΥ ΩΝ TV (Κρήτη) και CRETA Channel (Κρήτη). Από τα νησιά του Αιγαίου, τα: Αρχιπέλαγος TV (Μυτιλήνη), TV Rhodes - Cosmos ( ωδεκάνησα) και Ίριδα TV ( ωδεκάνησα) - και τέλος, στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής Κυκλάδες, προκρίθηκαν τα τηλεοπτικά κανάλια µε θεµατικό χαρακτήρα: MTV (Αττική), MAD (Αττική), Sport TV (Αττική), 06 TV (Αττική), Shop TV (Αττική), Τηλεφώς (Αττική), Blue Sky (Αττική), Channel 9 (Αττική) και Σύρος TV1 (Κυκλάδες). να αντεπεξέλθουν στις υψηλές απαιτήσεις από πλευράς επενδύσεων, που απαιτεί η ψηφιακή τηλεόραση. Είναι σαφές ότι οι περισσότεροι σπεύδουν να εξασφαλίσουν δικαίωµα εκποµπής στο πιλοτικό στάδιο -το οποίο αποτελεί προϋπόθεση για τη συµ- µετοχή στη διαδικασία αδειοδότησης για την πλήρη µετάβαση - προκειµένου στη συνέχεια να µεταπωλήσουν τις συχνότητες. Η εκχώρηση άδειας ψηφιακής εκποµπής σε ένα σταθµό που α- ντιµετωπίζει οικονοµικά προβλήµατα, ισοδυναµεί εµµέσως µε «άδεια πώλησης» ενός περιουσιακού στοιχείου που ανήκει στο κράτος, την ψηφιακή συχνότητα εκποµπής 4. Στην περίπτωση των τηλεοπτικών σταθµών εθνικής εµβέλειας, οι 4 Το ΕΣΡ βρίσκεται µπροστά στο δίληµµα, είτε να επανεξετάσει τους «ανανεωµένους» φακέλους που θα καταθέσουν εκ νέου οι «κοµµένοι» σταθµοί, µε αρκετή δόση ελαστικότητας, µεταφέροντας ουσιαστικά το πρόβληµα της ουσιαστικής αξιολόγησης για το µέλλον, είτε να επιλέξει µια ενδιάµεση τακτική, περνώντας κάποιους από τους «κοµµένους» στην επόµενη φάση. Με την απόφαση αυτή, προδιαγράφεται το µέλλον των επιχειρήσεων που δεν αξιολογήθηκαν θετικά, αφού, σύµφωνα µε τις ισχύουσες διατάξεις, όποιος δεν εκπέµψει στην πιλοτική φάση, δεν µπορεί να συµµετάσχει σε δεύτερο χρόνο στη διαγωνιστική διαδικασία αδειοδότησης για τις επίγειες ψηφιακές εκποµπές, όταν θα γίνει η πλήρης µετάβαση στο νέο µοντέλο εκποµπής (µετά το 2012) και άρα θα πρέπει να διακόψει τις δραστηριότητές του. 114 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ ΝΕΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2009

6 οποίοι σύµφωνα µε τις ισχύουσες διατάξεις έχουν δικαίωµα εκποµπής χωρίς καµία διαδικασία αξιολόγησης και µόνο µε την α- πλή υποβολή µιας αίτησης στο Συµβούλιο, το ΕΣΡ ενέκρινε και τις 14 δηλώσεις που υποβλήθηκαν από τους δηµόσιους και ι- διωτικούς τηλεοπτικούς σταθµούς εθνικής εµβέλειας. Πάντως, ο πρόεδρος του ΕΣΡ τόνισε ότι κανείς δεν µπορεί να εκπέµψει, πριν καταθέσει τεχνικό φάκελο στο υπουργείο Μεταφορών και στην ΕΕΤΤ και πριν να συσταθεί φορέας διαχείρισης συχνοτήτων. Ε.Ι.ΤΗ.Σ.Ε.Ε. Ολοταχώς για τις επίγειες ψηφιακές εκποµπές κινούνται πλέον οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθµοί εθνικής εµβέλειας, οι οποίοι στο πρώτο δίµηνο του 2009 θα έχουν έτοιµο το αναγκαίο δίκτυο εκποµπών και αναµένεται µέσα στο Μάρτιο να αρχίσουν τις πρώτες εκποµπές του αναλογικού τους προγράµµατος, µε τη νέα ψηφιακή τεχνολογία εκποµπής. Οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθ- µοί προχώρησαν στη σύσταση ανώνυµης εταιρείας µε την ονο- µασία Ένωση Ιδιωτικών Τηλεοπτικών Σταθµών Εθνικής Εµβέλειας (Ε.Ι.ΤΗ.Σ.Ε.Ε.) για τη διαχείριση του ψηφιακού δικτύου, το οποίο µέσα στους πρώτους δύο µήνες του 2009 θα έχει ολοκληρωθεί για τις περιοχές των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης. Οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθµοί θα υιοθετήσουν το µοντέλο εικόνας DVB-T/Mpeg-4 5 για τις ψηφιακές εκποµπές τους, το ο- ποίο δίνει τη δυνατότητα εκποµπής σε high definition. Η εκπο- µπή των ψηφιακών καναλιών της ERT Digital (από την Άνοιξη του 2006 στο πρότυπο εκποµπής DVB-T/Mpeg-2), άνοιξε την αγορά των αντίστοιχων δεκτών επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης στη χώρα µας. Εποµένως, το δίκτυο της ERT Digital και της Ε.Ι.ΤΗ.Σ.Ε.Ε. θα χρησιµοποιούν διαφορετικά πρότυπα εκποµπής! Η κατάσταση θυµίζει κάπως τη διαφοροποίηση µεταξύ PAL και SECAM της αναλογικής έγχρωµης τηλεόρασης. Στο πλαίσιο της ηµερίδας «2012 Ολική Σύνδεση», ο πρόεδρος της Ε.Ι.ΤΗ.Σ.Ε.Ε., Κώστας Κιµπουρόπουλος αποκάλυψε ότι ο φορέας πολυπλεξίας και διαχείρισης ψηφιακών συχνοτήτων των ε- πτά καναλιών εθνικής εµβέλειας (Mega, Αnt1, Alpha, Alter, Star, ΣΚΑΪ, Μακεδονία) προχωρεί µέσα στο πρώτο δίµηνο του 2009, µε βάση το σύστηµα µετάδοσης DVB-T/MPEG-4, στη δηµιουργία αντίστοιχου ψηφιακού δικτύου σε Αθήνα ( ίαυλοι 46 & 47 Uhf) και Θεσσαλονίκη ( ίαυλοι 25 & 29 Uhf). Έχει αποφασιστεί να δηµιουργηθούν 22 νέα κέντρα εκποµπής (στα σηµεία που έ- χουν οριστεί από το νόµο) µε διπλούς ιστούς και κεραιοσυστή- µατα µε back up, στα οποία, µε combiners θα εκπέµπουν όλα τα µπουκέτα. Τα σηµεία εκποµπής θα είναι υπό τον έλεγχο του εθνικού παρόχου που θα αναλάβει την λειτουργία τους. H αποκλειστική χρήση του πρότυπου εκποµπής DVB-T/MPEG-4, θα φέρει προβλήµατα λήψης σε όσους έχουν ήδη προµηθευτεί τον αντίστοιχο εξοπλισµό λήψης επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης (DVB-T/MPEG-2). Το σύστηµα µετάδοσης DVB-T/MPEG-4 που επέλεξαν τα ιδιωτικά κανάλια, ακολουθεί τις απαιτήσεις και την εξέλιξη της τεχνολογίας. Η θεµελιώδης διαφορά του από το mpeg-2, συνίσταται στη δυνατότητα µετάδοσης εικόνας υψηλής ευκρίνειας (HDTV). Η µεταβατική περίοδος θα µπορούσε από τη µια να έ- χει λιγότερα προβλήµατα (όσον αφορά τους καταναλωτές), εάν ακολουθήσει ως παράδειγµα το αντίστοιχο γαλλικό µοντέλο ε- πίγειας ψηφιακής τηλεόρασης, όπου το πρότυπο εκποµπής DVB- T/H.264 (MPEG-4) χρησιµοποιείται για τα κωδικοποιηµένα SD κανάλια και τις υπηρεσίες υψηλής ευκρίνειας, ενώ για τα ε- λεύθερα SD κανάλια χρησιµοποιείται το πρότυπο εκποµπής DVB-T/MPEG-2. Πάντως, η δηµόσια τηλεόραση, σύµφωνα µε τον πρόεδρό της, είναι έτοιµη να προχωρήσει τεχνολογικά σε mpeg4, µε το πρόσθετο κόστος που δεν θα ξεπερνά τις ευρώ! Το παράδειγµα της συµµετοχής όλων των καναλιών ελεύθερης λήψης (κρατικών, ιδιωτικών εθνικής & περιφερειακής εµβέλειας) σε µια κοινή ψηφιακή πλατφόρµα (Freeview), θα πρέπει να προβληµατίσει ιδιαίτερα την ΕΡΤ, την Ε.Ι.ΤΗ.Σ.Ε.Ε. και τα περιφερειακά κανάλια. Με ευθύνη και του κράτους, οι τρεις παραπάνω φορείς πρέπει να συνεργαστούν µεταξύ τους, έτσι ώ- στε ο Έλληνας πολίτης τηλεθεατής: ❶ Να ενηµερωθεί επαρκώς για την ψηφιακή τηλεόραση και τις αλλαγές που αναµένονται µέσα στα επόµενα χρόνια. ❷ Να εξασφαλίσει πλήρη δωρεάν ψηφιακή λήψη όλων των καναλιών, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. ❸ Να γνωρίζει ότι ο δέκτης ψηφιακής τηλεόρασης (ανεξάρτητος ή ενσωµατωµένος σε τηλεοπτική συσκευή) που θα προ- µηθευτεί, θα είναι πιστοποιηµένος για τη λήψη όλων των καναλιών, αµφίδροµων υπηρεσιών και EPG. Παράλληλα, θα πρέπει να είναι σίγουρος ότι ο δέκτης που αγοράζει είναι έ- τοιµος για υπηρεσίες υψηλής ευκρίνειας (HDTV). Η γενικευµένη χρήση της ψηφιακής τηλεόρασης από το σύνολο του ελληνικού πληθυσµού, αποτελεί µια ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση, που µόνο η υπεύθυνη στάση και η συνεργασία κράτους - εταιρειών µπορούν να την αποτρέψουν από το να εξελιχθεί σε ένα ακόµη «ελληνικό φιάσκο». 5 Το σύστηµα ονοµάζεται DVB-T2. Αναφερθήκαµε αναλυτικά στην τεχνολογία αυτή, στο τεύχος Σεπτεµβρίου των ορυφορικών Νέων. 115