ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ. Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Transcript

1 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, COM(2009) 121 τελικό 2009/0042 (COD) C6-0097/09 Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τροποποίηση του κανονισµού (ΕΟΚ) αριθ. 95/93 σχετικά µε τους κοινούς κανόνες κατανοµής του διαθέσιµου χρόνου χρήσης (slots) στους κοινοτικούς αερολιµένες EL 1 EL

2 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Εισαγωγή 1. Η σφοδρή και ευρείας κλίµακας παγκόσµια οικονοµική και χρηµατοπιστωτική κρίση πλήττει πλέον σοβαρά τις δραστηριότητες στον τοµέα των αεροµεταφορών. Επέφερε σηµαντική µείωση της αεροπορικής κίνησης κατά την χειµερινή περίοδο προγραµµατισµού 2008/2009. Η θερινή περίοδος προγραµµατισµού 2009 επίσης θα πληγεί από την οικονοµική κρίση. Μετά από έξι έτη µε ρυθµό ανάπτυξης 3% κατά µέσον όρο και ένα έτος µηδενικής ανάπτυξης, το 2008, ο Ευρωπαϊκός Οργανισµός για την Ασφάλεια της Αεροναυτιλίας (Eurocontrol) προέβλεψε, τον εκέµβριο του 2008, ότι το πλήθος των πτήσεων στην Ευρώπη θα µειωθεί κατά 3% το Στις 25 Φεβρουαρίου 2009, ο Eurocontrol αναθεώρησε τις εκτιµήσεις του και προβλέπει συρρίκνωση µεταξύ 8,1% και 1,4%, µε πιθανότερη εκδοχή το 4,9%. Ο Eurocontrol επισηµαίνει ότι η αεροπορική κίνηση κατέρρευσε στο τέλος του 2008, αφού η συρρίκνωση µόνο τον µήνα εκέµβριο ανήλθε σε 7%. Σύµφωνα µε τον Eurocontrol, η αεροπορική κίνηση από τις αεροπορικές εταιρίες χαµηλού κόστους γνώρισε για πρώτη φορά µείωση την τελευταία 15ετία, µε πτήσεις το Νοέµβριο του 2008, ήτοι 6,1% λιγότερες σε σύγκριση µε τον Νοέµβριο του Στην εµπορική επαγγελµατική αεροπορία σηµειώθηκε µείωση 16% τον εκέµβριο του 2008 σε σύγκριση µε τον εκέµβριο του Σε περισσότερο από 80% των ευρωπαϊκών αερολιµένων καταγράφηκε µείωση της αεροπορικής κίνησης (τον Ιανουάριο του 2009 µειώθηκαν από 8% έως 10% η κίνηση επιβατών και από 25% έως 30% οι εµπορευµατικές αεροµεταφορές), πράγµα που δείχνει ότι η οικονοµική κρίση πλήττει το σύνολο των ευρωπαϊκών αεροµεταφορών. 2. Τα αριθµητικά στοιχεία που διέθεσε η Ένωση Ευρωπαϊκών Αεροπορικών Εταιριών (AEA) επιτρέπουν να εκτιµηθεί η σοβαρότητα της κατάστασης. Το εκέµβριο του 2008, η µείωση των αεροµεταφορών εµπορευµάτων ανήλθε σε 21,4%. Η πτώση της επιβατικής κίνησης αναµένεται να ανέλθει σε 4% το Οι αεροµεταφορείς υπογραµµίζουν ότι την τελευταία 25ετία παρόµοιες πτώσεις της αεροπορικής κίνησης σηµειώθηκαν σε τρεις περιπτώσεις: το 1986, λόγω του ατυχήµατος του Τσερνοµπίλ και του πολέµου στη Λιβύη το 1991, λόγω του πρώτου πολέµου στον Περσικό Κόλπο και το 2001/2002, λόγω των τροµοκρατικών επιθέσεων στις ΗΠΑ. Η AEA προβλέπει ότι το καλοκαίρι του 2009 θα περικοπεί η δυναµικότητα από 6% έως 8% όσον αφορά το πλήθος των πτήσεων και από 9 έως 12% όσον αφορά τις προσφερόµενες θέσεις (διαθέσιµες θέσεις επί χιλιόµετρα). 3. Σύµφωνα µε τη ιεθνή Ένωση Αεροπορικών Μεταφορών (IATA), τον εκέµβριο του 2008 µειώθηκε κατά 22,6% σε διεθνές επίπεδο ο όγκος των εµπορευµατικών αεροµεταφορών και κατά περισσότερο από 21% ο όγκος των εµπορευµάτων που µεταφέρονται από ευρωπαϊκές εταιρίες. Από τα αριθµητικά στοιχεία που δηµοσιεύθηκαν στις 26 Φεβρουαρίου 2009 προκύπτει ότι τον Ιανουάριο του 2009, σε σύγκριση µε τον αντίστοιχο µήνα του 2008 η κίνηση επιβατών µειώθηκε κατά 5,6% και οι εµπορευµατικές αεροµεταφορές κατά 23,2%. Η IATA επισηµαίνει ότι οι ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες αντιστάθµισαν εν µέρει την κατά 5,7% µείωση µε περικοπή της δυναµικότητάς τους κατά 3,6%. 4. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η υπό εξέλιξη οικονοµική κρίση, καθώς και οι µεταγενέστερες αναπροσαρµογές των παρεχοµένων υπηρεσιών (αναστολή, µείωση της συχνότητας πτήσεων), συνιστούν εξαιρετικές περιστάσεις µε αρνητικές επιπτώσεις στις αεροπορικές εταιρείες. Κατά συνέπεια, οι διατάξεις του κανονισµού αριθ. 95/93 σχετικά µε την κατανοµή των EL 2 EL

3 χρονοθυρίδων θα πρέπει να ερµηνεύονται από τους συντονιστές κατά τρόπον που να εξασφαλίζουν ότι οι αεροπορικές εταιρίες δεν κινδυνεύουν να απολέσουν τις χρονοθυρίδες που δεν εκµεταλλεύονται λόγω των επιπτώσεων της οικονοµικής κρίσης (κανόνας «εκµετάλλευση ή στέρηση χρονοθυρίδας»). 5. Εφόσον δεν υπάρχει απόφαση για την διατήρηση των κεκτηµένων δικαιωµάτων σε χρονοθυρίδες, οι εταιρίες αντιµετωπίζουν τον κίνδυνο να είναι υποχρεωµένες να διατηρήσουν τη σηµερινή δυναµικότητά τους µολονότι η ζήτηση έχει µειωθεί σηµαντικότατα, πράγµα που θα επιδείνωνε τις οικονοµικές δυσκολίες που ήδη αντιµετωπίζουν. Οι διατάξεις του κανονισµού για τις χρονοθυρίδες 6. Το σηµείο αναφοράς του κανονισµού, όπως αναφέρεται στο άρθρο 10 παράγραφος 2, είναι η κατανοµή και χρήση χρονοθυρίδων κατά τη διάρκεια µιας περιόδου προγραµµατισµού (κανόνας «εκµετάλλευση ή στέρηση χρονοθυρίδας») και, ιδίως, η κατάσταση στο τέλος της περιόδου αυτής αφού έχουν χρησιµοποιηθεί οι χρονοθυρίδες. Στο άρθρο αυτό ορίζεται, συγκεκριµένα, ότι οι αεροµεταφορείς δικαιούνται την ίδια σειρά χρονοθυρίδων για την επόµενη ισοδύναµη περίοδο προγραµµατισµού, εφόσον µπορούν να αποδείξουν στο συντονιστή ότι τις χρησιµοποίησαν, όπως τους επέτρεψε ο συντονιστής, σε ποσοστό τουλάχιστον 80% κατά τη διάρκεια της περιόδου προγραµµατισµού για την οποία τους χορηγήθηκαν οι χρονοθυρίδες. 7. Εξάλλου, στο άρθρο 8 παράγραφος 2 και στο άρθρο 10 παράγραφος 2 του κανονισµού προβλέπεται ο υπολογισµός του ποσοστού χρήσης των χρονοθυρίδων, στο τέλος της περιόδου προγραµµατισµού, όταν οι χρονοθυρίδες έχουν χρησιµοποιηθεί και έχουν δηµιουργηθεί κεκτηµένα δικαιώµατα για την επόµενη αντίστοιχη περίοδο προγραµµατισµού. 8. Στο άρθρο 10 παράγραφος 4 παρατίθεται κατάλογος αιτίων που µπορούν να επικαλεστούν οι αεροµεταφορείς για να δικαιολογήσουν γιατί σε συγκεκριµένη περίοδο προγραµµατισµού δεν χρησιµοποίησαν τις χρονοθυρίδες που τους είχαν κατανεµηθεί. Στο στοιχείο α) του εν λόγω άρθρου αναφέρεται µη εξαντλητικός κατάλογος απρόβλεπτων και αδιαφιλονίκητων καταστάσεων, που δεν µπορεί να ελέγξει ο αεροµεταφορέας. 9. Ο κανονισµός βασίζεται στην αρχή ότι η κατανοµή και παρακολούθηση της χρήσης των χρονοθυρίδων αποτελούν καθήκοντα του συντονιστή (άρθρο 4, παράγραφοι 5 και 6). Ο συντονιστής οφείλει όχι µόνον να εκτελεί τα καθήκοντά του µε πλήρη ανεξαρτησία, αλλά και να ενεργεί µε ουδετερότητα, διαφάνεια και χωρίς να εισάγει διακρίσεις (άρθρο 4 παράγραφοι 2 και 3). Κατά συνέπεια, ούτε η Επιτροπή ούτε τα κράτη µέλη επιτρέπεται να επιβάλλουν στους συντονιστές δεσµευτικές οδηγίες οι οποίες θα υπονόµευαν την ανεξαρτησία τους. Εποµένως, είναι δυνατόν να συναχθεί το συµπέρασµα ότι κατά την εφαρµογή του άρθρου 10 παράγραφοι 3 και 5, ο συντονιστής οφείλει να ενεργεί σύµφωνα µε τις αρχές που ορίζονται στο προαναφερόµενο άρθρο Υπό αυτές τις περιστάσεις, υφίσταται ο κίνδυνος να είναι διαφορετική η ερµηνεία του κανονισµού από τα κράτη µέλη, µε αποτέλεσµα την έλλειψη συνοχής κατά την εφαρµογή του άρθρου 10 παράγραφος 4 του κανονισµού εντός της Κοινότητας. Τούτο έχει ήδη συµβεί κατά την κρίση του τοµέα των αεροµεταφορών µετά τις τροµοκρατικές επιθέσεις στις ΗΠΑ. Είναι λοιπόν απαραίτητη η παρέµβαση της Κοινότητας, όπως έπραξε ήδη το 2002 και το 2003 µε την παρεµβολή των άρθρων 10α και 10β, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί σαφώς και απαρέγκλιτα η ασφάλεια δικαίου όσον αφορά την εφαρµογή του κανόνα «εκµετάλλευση ή EL 3 EL

4 στέρηση χρονοθυρίδας» κατά τις περιόδους προγραµµατισµού που πλήττονται από την κρίση. 11. Συνεπώς, προτείνεται να εισαχθεί στον κανονισµό νέο άρθρο 10γ, σύµφωνα µε το οποίο οι συντονιστές αποδέχονται, λόγω της οικονοµικής κρίσης, ότι οι αεροµεταφορείς δικαιούνται κατά την περίοδο προγραµµατισµού του 2010 τις ίδιες χρονοθυρίδες που τους είχαν κατανεµηθεί για τη θερινή περίοδο προγραµµατισµού του 2009 (29 Μαρτίου Οκτωβρίου 2009). 12. Για να αποφευχθεί η κατασπατάληση της δυναµικότητας των χρονοθυρίδων κατά τις περιόδους προγραµµατισµού που πλήττονται από την κρίση, οι χρονοθυρίδες που δεν θα αξιοποιηθούν κατά τη θερινή περίοδο 2009 επιτρέπεται να ανακατανεµηθούν από τους συντονιστές στο υπόλοιπο της περιόδου προγραµµατισµού ως «ad hoc» χρονοθυρίδες και να χρησιµοποιηθούν από άλλους αεροµεταφορείς χωρίς ωστόσο να τους χορηγηθούν κεκτηµένα δικαιώµατα. 13. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να αναλύει τις επιπτώσεις της οικονοµικής κρίσης στον τοµέα των αεροµεταφορών. Εάν συνεχιστεί η επιδείνωση της κατάστασης κατά τη χειµερινή περίοδο , η Επιτροπή δύναται να αποφασίσει, σύµφωνα µε τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 13 παράγραφος 2, παράταση του εν λόγω καθεστώτος για την χειµερινή περίοδο Χρονοδιάγραµµα 14. Μια σηµαντική πτυχή της παρούσας πρότασης είναι το χρονοδιάγραµµά της. Η αρχική κατανοµή των χρονοθυρίδων πραγµατοποιείται στις διασκέψεις προγραµµατισµού της IATA: τον Νοέµβριο για την επόµενη θερινή περίοδο και τον Ιούνιο για την επόµενη χειµερινή περίοδο. Έτσι, οι χρονοθυρίδες για τη θερινή περίοδο του 2010 θα κατανεµηθούν στη διάσκεψη προγραµµατισµού της IATA τον Νοέµβριο του 2009, ενώ οι χρονοθυρίδες για την χειµερινή περίοδο 2010/2011 θα κατανεµηθούν τον Ιούνιο του Στο άρθρο 10 παράγραφος 3 του κανονισµού προβλέπεται ότι οι αεροµεταφορείς δύνανται να επιστρέφουν χρονοθυρίδες στο κοινό σύστηµα εκµετάλλευσης, πριν τις 31 Ιανουαρίου για την επόµενη θερινή περίοδο ή πριν τις 31 Αυγούστου για την επόµενη χειµερινή περίοδο, χωρίς τούτο να επηρεάζει τον υπολογισµό χρήσης των χρονοθυρίδων που αποµένουν στη διάθεση του αεροµεταφορέα. Σύµφωνα µε τις κατευθυντήριες γραµµές παγκοσµίου προγραµµατισµού της ΙATA, αφού προσδιοριστούν τα δικαιώµατα «κεκτηµένων» χρονοθυρίδων, οι συντονιστές πρέπει να δώσουν σε κάθε αεροπορική εταιρεία αναλυτικά στοιχεία σχετικά µε τα κεκτηµένα δικαιώµατά τους, µόλις καθοριστούν από τον συντονιστή, το αργότερο όµως έως: την τρίτη ευτέρα του Απριλίου για όσες έχουν καταχωριστεί ως «κεκτηµένες» χρονοθυρίδες, οι οποίες όντως αξιοποιήθηκαν την προηγούµενη χειµερινή περίοδο την τρίτη ευτέρα του Σεπτεµβρίου για όσες έχουν καταχωριστεί ως «κεκτηµένες» χρονοθυρίδες, οι οποίες όντως αξιοποιήθηκαν την τρέχουσα θερινή περίοδο µέχρι τη στιγµή εκείνη. 15. Μολονότι η κατανοµή των χρονοθυρίδων για τη θερινή περίοδο προγραµµατισµού του 2009 ολοκληρώθηκε την 31 η Ιανουαρίου 2009, η τροποποίηση του κανονισµού θα επέτρεπε ακόµη στις αεροπορικές εταιρίες να προσαρµόσουν τις δραστηριότητές τους, να µειώσουν τις EL 4 EL

5 διαθέσιµες δυναµικότητές τους ώστε να τηρηθεί ο κανόνας «εκµετάλλευση ή στέρηση χρονοθυρίδας». εδοµένου ότι η θερινή περίοδος 2009 αρχίζει στις 29 Μαρτίου, οι προτεινόµενες διατάξεις πρέπει να αρχίσουν να ισχύουν το συντοµότερο δυνατό. 16. Σε αντίθετη περίπτωση θα προκύψει σηµαντικός κίνδυνος δηµιουργίας νοµικών προβληµάτων για τους αεροµεταφορείς εκείνους στους οποίους έχουν κατανεµηθεί χρονοθυρίδες σε αερολιµένες όπου οι συντονιστές δεν θα έχουν αποδεχθεί την αιτιολόγηση των εξαιρετικών περιστάσεων λόγω της οικονοµικής κρίσης για τη θερινή περίοδο προγραµµατισµού EL 5 EL

6 2009/0042 (COD) Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τροποποίηση του κανονισµού (ΕΟΚ) αριθ. 95/93 σχετικά µε τους κοινούς κανόνες κατανοµής του διαθέσιµου χρόνου χρήσης (slots) στους κοινοτικούς αερολιµένες ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη: τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 80 παράγραφος 2, την πρόταση της Επιτροπής 1, τη γνώµη της Ευρωπαϊκής Οικονοµικής και Κοινωνικής Επιτροπής 2, τη γνώµη της Επιτροπής των Περιφερειών 3, αποφασίζοντας σύµφωνα µε τη διαδικασία που αναφέρεται στο άρθρο 251 της συνθήκης 4, Εκτιµώντας τα ακόλουθα: (1) Η παγκόσµια οικονοµική και χρηµατοπιστωτική κρίση πλήττει πλέον σοβαρά τις δραστηριότητες στον τοµέα των αεροµεταφορών. Επέφερε σηµαντική µείωση της αεροπορικής κίνησης κατά την χειµερινή περίοδο προγραµµατισµού 2008/2009. Η θερινή περίοδος προγραµµατισµού 2009 επίσης θα πληγεί από την οικονοµική κρίση. (2) Για να εξασφαλισθεί ότι η µη αξιοποίηση των χρονοθυρίδων που κατανεµήθηκαν για τη θερινή περίοδο προγραµµατισµού 2009 δεν θα έχει ως αποτέλεσµα να απολέσουν οι αεροµεταφορείς τα δικαιώµατά τους σε αυτές τις χρονοθυρίδες, πρέπει να αναφέρεται σαφώς και αναµφισβήτητα ότι η εν λόγω περίοδος προγραµµατισµού πλήττεται από την οικονοµική κρίση. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να αναλύει τις επιπτώσεις της οικονοµικής κρίσης στον τοµέα των αεροµεταφορών. Εάν συνεχιστεί η επιδείνωση της κατάστασης κατά τη χειµερινή περίοδο , η Επιτροπή θα αποφασίσει παράταση του εν λόγω καθεστώτος για την χειµερινή περίοδο (3) Κατά συνέπεια, πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως ο κανονισµός (ΕΟΚ) αριθ. 95/93 σχετικά µε τους κοινούς κανόνες κατανοµής του διαθέσιµου χρόνου χρήσης (slots) EL 6 EL

7 στους κοινοτικούς αερολιµένες 5. Η τροποποίηση αυτή δεν θίγει επ ουδενί τις εξουσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που απορρέουν από τα άρθρα 81 και 82 της συνθήκης ΕΚ. ΕΞΕ ΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ: Άρθρο 1 Στον κανονισµό (ΕΟΚ) αριθ. 95/93 παρεµβάλλεται το ακόλουθο άρθρο 10γ: «Άρθρο 10γ Για τους σκοπούς του άρθρου 10 παράγραφος 4, οι συντονιστές δέχονται ότι, κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου προγραµµατισµού του 2010, οι αεροµεταφορείς δικαιούνται τις ίδιες σειρές χρονοθυρίδων (slots) που τους είχαν κατανεµηθεί για τη θερινή περίοδο προγραµµατισµού του 2009 σύµφωνα µε τον κανονισµό. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να αναλύει τις επιπτώσεις της οικονοµικής κρίσης στον τοµέα των αεροµεταφορών. Εάν συνεχιστεί η επιδείνωση της κατάστασης κατά τη χειµερινή περίοδο , η Επιτροπή δύναται να αποφασίσει, σύµφωνα µε τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 13 παράγραφος 2, παράταση του εν λόγω καθεστώτος για την χειµερινή περίοδο ». Άρθρο 2 Ο παρών κανονισµός αρχίζει να ισχύει την εποµένη της δηµοσίευσής του στην Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο παρών κανονισµός είναι δεσµευτικός ως προς όλα τα µέρη του και ισχύει άµεσα σε κάθε κράτος µέλος. Βρυξέλλες, Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ο Πρόεδρος Για το Συµβούλιο Ο Πρόεδρος 5 ΕΕ L 14 της , σ. 1. Κανονισµός όπως τροποποιήθηκε µε τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 894/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου (ΕΕ L 142 της , σ. 3), µε τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 1554/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 22ας Ιουλίου 2003 (ΕΕ L 221 της , σ. 1) και τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 793/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 21ης Απριλίου 2004 (ΕΕ L 138 της , σ. 50). EL 7 EL