Η ΚΑΤΑΡΓΗΘΕΙΣΑ «ΣΤΟΛΗ» Ὑπό Ἀρχιεπισκόπου Αὐστραλίας Στυλιανοῦ

Transcript

1 Η ΚΑΤΑΡΓΗΘΕΙΣΑ «ΣΤΟΛΗ» Ὑπό Ἀρχιεπισκόπου Αὐστραλίας Στυλιανοῦ Στόν ἀπόηχο τῆς ἱστορικῆς ἐπισκέψεως τοῦ Πρωθυπουργοῦ Κώστα Καραμανλῆ στούς Ἀντίποδες, ὁ γράφων πού δέν εἶναι βέβαια Πολιτευόμενος, μήτε Πολιτικός Ἐπιστήμων, ἤ κοσμικός Δημοσιολόγος, ἀλλά μονάχα Κληρικός αἰσθάνεται μιά βαθειά ὀφειλή πού «ξύπνησε» μέσα του, μέ ἀφορμή αὐτή τήν ἐπίσκεψη! Τό χρέος γιά τό ὁποῖο ὁ λόγος, ξεπερνᾶ τό προσωπικό ἤ θεσμικό πλαίσιο, κι ἔχει νά κάνει μ ἕνα βαθύτερο «καημό». Ἀλλά εἶναι γνωστό, ὅτι ὁ καημός αὐτός δέν εἶναι μόνο τοῦ γράφοντος. Γονεῖς, Ἐκπαιδευτικοί, Κληρικοί, ἀλλά καί πλεῖστοι ἄλλοι ὑπεύθυνοι ἄνθρωποι στήν Ἑλλάδα, ἔχουν πικρά μετανοιώσει καί «ὀδύρονται» ἀκόμη, πού δέν ἀντελήφθηκαν ἐγκαίρως πόσο ὀλέθρια μποροῦσε νά ἀποδειχθεῖ, ὅπως ἀπεδείχθη ἐκ τῶν πραγμάτων, ἡ ἀφαίρεση καί τῆς «Στολῆς» ἀπό τήν μαθητιώσα Νεολαία, μαζί μέ τόσα ἄλλα πού ξήλωσε ἐν «μιᾷ νυκτί» ἡ διά Παπανδρέου ἐπιβληθεῖσα «Ἀλλαγή», μέ τό πρόσχημα τῆς δῆθεν «ἀπελευθερώσεως» καί τῆς «προόδου»! Θά μοῦ πεῖτε, καί τί ἔχει νά κάμει ἕνα τέτοιο θέμα μέ τήν ἐπίσκεψη Καραμανλῆ στήν Αὐστραλία; Ἀπαντῶ εὐθέως: Κάθε «παρατηρητής» ἔχει μέσα του τά «κριτήρια» γιά νά «ἀξιολογήσει» καί «ἱεραρχήσει» τήν γύρω του πραγματικότητα, χωρίς αὐτό νά σημαίνει κατ ἀνάγκην «ὑποκειμενισμό». Τό ἐπακριβῶς ἐκ τῶν προτέρων «σχεδιασμένο» Σκηνικό μιᾶς ἐπισήμου ἐκδηλώσεως πόσο μᾶλλον μιᾶς κομματικο πολιτικά «ἐνορχηστρωμένης» χειρονομίας ποτέ δέν θά ἐπέτρεπε νά ἐπισύρει ἡ «μέριμνα γιά τό δέντρο» μεγαλύτερη προσοχή ἀπό τήν «θέα τοῦ δάσους». «Ἀπρόβλεπτες» καί «αὐθόρμητες» λεπτομέρειες, πού ὁπωσδήποτε δέν ἀποκλείονται, συνήθως δέν γίνονται ἀντιληπτές σέ «πρῶτο ἐπίπεδο». Γιά τόν «ἐπαρκῶς» πάντως σταθμίζοντα πρόσωπα καί καταστάσεις, τά «φευγαλέα» στοιχεῖα μπορεῖ καί νά... «κλέψουν τήν παράσταση»! Ὅπως ἄλλωστε γνωρίζουμε, καί σέ ἱερά κείμενα «ἀποκαλυπτικῆς» σημασίας, οἱ μεγαλύτερες ἀλήθειες «κρύβονται» κάποτε, ἀπό «ὑπερβατική» θεία Πρόνοια, σέ «δευτερεύουσες προτάσεις». Ὕστερα ἀπό τά πιό πάνω, θά τό ποῦμε ἀπερίφραστα, ὅσο κι ἄν μᾶς θεωρήσουν «ἀνεπίκαιρο» ἤ «φευγᾶτο»: Μᾶς ἀξίωσε ὁ Θεός νά συλλάβουμε ἀληθινά «ψήγματα χρυσοῦ» στό βλέμμα καί τήν ἔκφραση τόσο τοῦ Πρωθυπουργικοῦ ζεύγους, ὅσο καί τῆς Ὑπουργοῦ τῶν Ἐξωτερικῶν. Ἦταν μιά συγκλονιστική ἔκπληξη, πολλαπλῶν «πηγῶν» καί «ἐντάσεων», σέ

2 ἀλησμόνητα «στιγμιότυπα», πού ἀσφαλῶς δέν θά τήν περίμεναν τά «λαγωνικά» τῆς συνοδείας των, μήτε τῶν Αὐστραλῶν «συναδέλφων». Ἔχοντας γιά χρόνια τώρα συνηθίσει νά βλέπουν τήν Ἑλληνική Νεολαία στά Κρατικά Σχολεῖα τῆς Ἑλλάδος «χωρίς Στολή», δέν ἦταν δυνατόν νά φανταστοῦν, στήν ἄλλη ἄκρη τοῦ κόσμου(!), τήν ἐπι βλητική καί ὑπο βλητική συγχρόνως παρουσία «ἐν Στολῇ» τῶν μαθητῶν καί μαθητριῶν στά Ἡμερήσια Δίγλωσσα Κολλέγια τῆς Ἱ. Ἀρχιεπισκοπῆς. Κάποια στιγμή τούς «συλλάβαμε» δακρυσμένους, σάν νά ἔβλεπαν «γιά πρώτη φορά» ὄχι ἁπλῶς τήν «μαγεία», ἀλλά καί τούς ἀνεξάντλητους συμβολισμούς τῆς «Στολῆς» γενικά. Γι αὐτό, ἀπό τά ἐπισήμως «λεχθέντα» ἤ «τελεσθέντα» στό ὅλο «πρόγραμμα» τῆς ἐπισκέψεως, δέν μᾶς μένει καμμιά ἀμφιβολία ὅτι τά πάντα πῆραν τελικά μιά «ἄλλη γεύση», ἀπό ἕνα «ἀστάθμητο παράγοντα». Καί τοῦτο, ἐπειδή «καταυγάσθηκαν» (δηλ. «γέμισαν ἀπό Αὐγή»!) ἀπό τό «ἀφυπνιστικό» βίωμα τῆς «ΣΤΟΛΗΣ». Ἴσως, μέ κάποια δόση ὑπερβολῆς, θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι στήν ἐπί γῆς διαδρομή του, δέν κατάφερε ὁ ἄνθρωπος μέχρι σήμερα νά ἐκφράσει ἀμεσότερα, πυκνότερα καί πληρέστερα τό «Σῶμα» του καί τήν «Ψυχή» του, ὅσο μέ τόν προαιώνιο θεσμό τῆς «Στολῆς»! Στή συνέχεια, θά προσπαθήσουμε νά παρακολουθήσουμε αὐτούς τούς «συν ειρμούς» στήν μητρική μας Ἑλληνική Γλῶσσα, πού μοιάζει νά ἔχει «ἀνα πτύξει», ἀπό τήν κοινή ρίζα «στέλλω στολή», ἄπειρες «χρήσεις» σέ ὅλους τούς χώρους καί τομεῖς τοῦ ἀνθρωπίνου βίου. Ἐδῶ ἀκριβῶς ὀφείλουμε νά προτάξουμε ἀξιωματικῶς τήν παρατήρηση, ὅτι αὐτή τήν «ἀπειρία» χρήσεων διαθέτει ἡ Ἑλληνική γλῶσσα, λόγῳ κυρίως τῆς θαυμαστῆς «λειτουργικότητας» πού διατηροῦν μέχρι σήμερα ὅλες οἱ «προ θέσεις» καί οἱ «σύν δεσμοι» τῆς Γραμματικῆς της. Ἄς δοῦμε τώρα τούς κυριώτερους τομεῖς τοῦ βίου, στόν καθένα ἀπό τούς ὁποίους ἡ «Στολή» ἐκφράζει, ὑπαγορεύει, ἤ συμβολίζει διάφορες ἀνάγκες καί αἰτήματα. α) Ὁ πρακτικός τομέας. Σ ὅλη τήν ἔκταση αὐτοῦ τοῦ τομέα, ἡ «Στολή» ἀποτελεῖ «σημάδι», δηλ. «γνώρισμα» εἰδικῆς «ἀπο στολῆς» καί εὐθύνης.

3 Ὁ Στρατιώτης, ὁ Ἀστυνομικός, ὁ Ἀγροφύλακας, ὁ Πυροσβέστης, εἶναι ἀπό τά πιό χαρακτηριστικά «ἐπαγγέλματα», στά ὁποῖα μέρος τῆς Στολῆς ἀποτελεῖ καί ἡ λεγόμενη «ἐξάρτηση» (τό ὅπλο, ἡ ξιφολόγχη, τό παγούρι, ἡ σάλπιγγα, οἱ χειροπέδες κ.ἄ.). Τό ἴδιο ἰσχύει γιά τόν Ἰατρό (μέ τήν λευκή μπλούζα καί τά μονίμως στόν τράχηλό του ἐξαρτημένα ἀκουστικά, ἤ τό πιεσόμετρο στήν τσέπη!). Ἴσως μάλιστα ἡ «ἐξάρτηση» εἶναι πού δηλώνει σαφέστερα τήν κοινωνική εὐθύνη καί τήν ἀποτελεσματικότητα πού ὑπόσχεται ἡ «Στολή». Ἔτσι γίνεται φανερό ὅτι, ἐκεῖνος πού ἀσκεῖ μιά εἰδική εὐθύνη, ἐκτελῶντας μιά «ἀπο στολή», προϋποθέτει τόν «ἀπο στέλλοντα» (πού εἶναι τό Κράτος), καί ἐκείνους πρός τούς ὁποίους «ἀπο στέλλεται» (πού εἶναι οἱ πολῖτες). Ἄν ὅμως ὁ Κρατικός Λειτουργός προσφέρει κοινωνική στήριξη πρός ὅλους, τήν ὁποία ὑπενθυμίζει ἡ ὑπηρεσιακή Στολή (μέ τήν ἐξάρτησή της), ὄχι λιγώτερο κοινωνική «ἀπο στολή» ἀσκεῖ ὁ Πνευματικός Λειτουργός μέ εἰδική Στολή (Ἱεραπόστολος, Κληρικός, Ἐκπαιδευτικός, Δικαστικός κ.ἄ.). Μελετῶντας προσεκτικά τήν ὀργανική «μετάλλαξη» τῶν λειτουργειῶν, διαπιστώνουμε ὅτι ὁ πρακτικός τομέας, ὡς ὑλικο τεχνικός «βιότοπος», σχεδόν αὐτονοήτως «ἐξασφαλίζει» τήν ἀνάπτυξη τοῦ ἑπομένου τομέα, ὁ ὁποῖος θά μποροῦσε νά χαρακτηρισθεῖ ὡς ἠθική «Ἀσπίδα» κάθε ὑπεύθυνου Λειτουργοῦ. Ἄς δοῦμε λοιπόν ἀμέσως, πόσα καί πῶς ἐγγυᾶται, σέ «βαθύτερο ἐπίπεδο», ὁ προκύπτων νέος τομέας. β) Ὁ ἠθικο πνευματικός τομέας. Ὁ «ἐν Στολῇ» λειτουργός, κατά κανόνα γνωρίζει ὅτι ἐνσαρκώνει μεταξύ τῶν συνανθρώπων του, ὄχι ἁπλῶς μιά «διάκριση» ἀπό τούς ἄλλους, ἀλλά μιά «διακονία» (ἐν ὀνόματι ἑνός σιωπηρῶς «συμφωνημένου» ἰδανικοῦ), καί γιά τό καλό ὅλων ἀδιακρίτως. Ἐθίζεται λοιπόν εἰς τό νά βλέπει τήν «Στολή» ὡς σημεῖο μέν προσανατολισμοῦ καί ἀσφαλείας γιά τούς ἄλλους, ὡς «ἀσπίδα» δέ καί «χαλινό» αὐτοπροστασίας γιά τόν ἴδιο τόν ἑαυτόν του! Θά μπορούσαμε νά γράψουμε πολυσέλιδο δοκίμιο, περιγράφοντας καί σταθμίζοντας τίς ἑκάστοτε ἠθικοπνευματικές «κινήσεις» καί τούς «κραδασμούς» τοῦ «ἔσω ἀνθρώπου», ἀκόμη κι ἄν ἁπλῶς παραθέταμε τίς

4 διάφορες «προ θέσεις», τούς «συν δέσμους» καί τά «ἐπιρρήματα» (δηλ. τά «μέρη τοῦ λόγου», πού στήν μέν «ἐνεργητική φωνή» δηλώνουν τόν «κεντρόφυγο», εἰς δέ τήν «μέση» ἤ «παθητική φωνή τόν «κεντρομῶλο» δυναμισμό τοῦ ἀνθρώπου). Ἰδού οἱ κυριώτερες «προθέσεις» πού συνδεόμενες μέ τό ρῆμα «στέλλω», ἐκφράζουν τίς πιό ἀπίθανες «μεταλλάξεις» κυμαινομένων αἰσθημάτων: Δια( στέλλω), Συν( στέλλω), Περι( στέλλω), Ἀνα( στέλλω), Ὑπο( στέλλω), Κατα( στέλλω), Ἐπι( στέλλω). γ) Ὁ αἰσθητικός τομέας. Ἐνῶ στούς δυό πρώτους τομεῖς, πού ἐν συντομίᾳ μόλις περιγράψαμε, τήν διαμόρφωση τῆς «Στολῆς» ὑπαγόρευσαν κατά κύριο λόγο πρακτικές ἀνάγκες καί ἠθικοπνευματικά κίνητρα, στόν Αἰσθητικό τομέα οἱ προτεραιότητες ἀνατρέπονται πλήρως. Ἐδῶ τόν πρῶτο λόγο ἔχει σχεδόν ἀποκλειστικά, τό «καλλιτεχνικό δαιμόνιο» τοῦ ἀνθρώπου, γι αὐτό καί μιλοῦμε γιά «ἰδιοφυΐα» (genius!). Ἡ «Στολή» καί ἡ «Ἀμφίεση» δέν ἐνδιαφέρεται πιά νά «ἐξυπηρετήσει» ἄμεσες σκοπιμότητες τῆς στιγμῆς, μήτε νά συγκρατηθοῦν δοκιμασμένες παραδοσιακές ἀξίες γιά ὅλους, κάτω ἀπό ἕνα κοινό «Σχῆμα». Στόν καθαρά αἰσθητικό τομέα, τό «Σχῆμα» ἀκριβῶς δέν πρέπει νά εἶναι «κοινό», ἀλλά τελείως «ἐξατομικευμένο», μᾶλλον μοναδικό (παρά τό γεγονός ὅτι ἐτυμολογικῶς ἡ λέξη «σχῆμα» προέρχεται ἀπό τό «σύν+ἔχω»!). Ἐπειδή ὁ Καλλιτέχνης φιλοδοξεῖ νά ἐμπνέεται καί νά ἐμπνέει διαρκῶς νέες «δημιουργίες», «μοντέλλα» καί «φιγουρίνια», πού θά τά ὑπερβεῖ σχεδόν ἀμέσως μετά τήν πρώτη «χρήση», ὅπως περίπου κάνει μέ τό χαρτομάνδηλο, δέν θά μποροῦσε νά μείνει σταθερός σέ παραδοσιακές κατεστημένες ἀξίες. Τό «Σχῆμα» γιά τόν Καλλιτέχνη εἶναι προσωρινός τρόπος (modus=μόδα) ἐντυπωσιασμοῦ. Καί τό μοντέλλο, πού συνεχῶς «τρέπεται» καί ἀλλάζει, εἶναι μοναδικῆς «τροπῆς» κατασκεύασμα! Γι αὐτό ἀκριβῶς, τό μοντέλλο μπορεῖ μέν νά ἐπανέρχεται κάποτε ὡς «ρετρό», ἀλλά δέν παύει νά θεωρεῖται κατά κανόνα «ἐξαντλημένο

5 παρελθόν». Κι ἄν κάποτε τό παλαιό μοντέλλο ἐπανέρχεται ὡς «ρετρό» μέ κάποια «ρομαντική νοσταλγία», αὐτό γίνεται κατά τό μέτρο πού μᾶς θυμίζει τήν... «νεώτερη» ἡλικία μας. Κατακλείοντας τά σχετικά μέ τό θέμα «Στολή», τό ὁποῖο φροντίσαμε νά δοῦμε κάτω ἀπό τίς τρεῖς βασικές «θεωρήσεις» του (τήν πρακτική, τήν ἠθικοθρησκευτική, καί τήν αἰσθητική), θά θέλαμε ἁπλῶς νά θυμίσουμε ὅτι, εἰδικῶς στή γλῶσσα τῆς Βίβλου καί τῆς Λατρείας, ὑπάρχουν «μορφολογικά» στοιχεῖα μέ ἐξόχως «συμβολικό» χαρακτῆρα, ὅπως «οἱ δερμάτινοι χιτῶνες» (τῶν Πρωτοπλάστων), τά κατά τό Βάπτισμα καί τό Χρῖσμα ψαλλόμενα «ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε!» καί «Χιτῶνά μοι παράσχου φωτεινόν ὁ ἀναβαλλόμενος φῶς ὡς ἱμάτιον πολυέλεε Χριστέ ὁ Θεός ἡμῶν!» κ.ἄ. Καί δέν εἶναι μέν ἐδῶ ὁ κατάλληλος τόπος νά μελετήσωμε εἰδικῶς τά ἐν λόγῳ «μορφολογικά» στοιχεῖα, ὅμως θά πρέπει νά λεχθεῖ ὅτι αὐτά μετέχουν ὁπωσδήποτε καί τῶν τριῶν «θεωρήσεων» τοῦ φαινομένου «Στολή». Τό παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στήν Εφημερίδα ΤO ΒΗΜΑ τής Εκκλησίας Ιούνιος 2007