τις αντιπροσωπείες Γνώµη του Συµβουλίου σχετικά µε το επικαιροποιηµένο πρόγραµµα σταθερότητας της Ελλάδας

Transcript

1 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ THΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες,12 Απριλίου 2005 (14.04) (OR. en) 7990/05 UEM 101 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της : προς : Θέµα : Γενικής Γραµµατείας τις αντιπροσωπείες Γνώµη του Συµβουλίου σχετικά µε το επικαιροποιηµένο πρόγραµµα σταθερότητας της Ελλάδας ιαβιβάζεται συνηµµένως στις αντιπροσωπίες η γνώµη του Συµβουλίου σχετικά µε το επικαιροποιηµένο πρόγραµµα σταθερότητας που παρουσίασε η Ελλάδα και το οποίο εγκρίθηκε από το Συµβούλιο ECOFIN στις 12 Απριλίου Συνηµµ. 7990/05 AN/νµ 1

2 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 12ης Απριλίου 2005 σχετικά µε το επικαιροποιηµένο πρόγραµµα σταθερότητας της Ελλάδας, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη : τη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 1466/97 του Συµβουλίου, της 7ης Ιουλίου 1997, για την ενίσχυση της εποπτείας της δηµοσιονοµικής κατάστασης και την εποπτεία και τον συντονισµό των οικονοµικών πολιτικών 1, και ιδίως το άρθρο 5 παράγραφος 3, τη σύσταση της Επιτροπής, Μετά από διαβούλευση µε την Οικονοµική και ηµοσιονοµική Επιτροπή, ΕΞΕ ΩΣΕ ΤΗΝ ΑΚΟΛΟΥΘΗ ΓΝΩΜΗ : (1) Στις 12 Απριλίου 2005 το Συµβούλιο εξέτασε το επικαιροποιηµένο πρόγραµµα σταθερότητας της Ελλάδας, που καλύπτει την περίοδο Το πρόγραµµα σε γενικές γραµµές είναι σύµφωνο µε τις απαιτήσεις παροχής στοιχείων του «Κώδικα εοντολογίας για το περιεχόµενο και τη µορφή των προγραµµάτων σταθερότητας και σύγκλισης». Για την παρουσίαση της εξέλιξης των τιµών έχει χρησιµοποιηθεί ο αποπληθωριστής ιδιωτικών καταναλωτικών δαπανών και όχι ο εναρµονισµένος δείκτης τιµών καταναλωτή. Σε ό,τι αφορά τις βασικές εξωτερικές παραδοχές, το πρόγραµµα δεν παρέχει στοιχεία για την αύξηση του παγκόσµιου ΑΕΠ εξαιρουµένης της ΕΕ, ούτε για τον ρυθµό ανάπτυξης κρίσιµων ξένων αγορών, όπως επιτάσσει ο κώδικας δεοντολογίας. Το πρόγραµµα δεν περιέχει λεπτοµέρειες για τα µέτρα που σχετίζονται µε τους στόχους για το Ως εκ τούτου, η Ελλάδα καλείται να συµµορφωθεί πλήρως µε τις απαιτήσεις παροχής στοιχείων. 1 ΕΕ L 209, , σ /05 AN/νµ 2

3 (2) Στο πρόγραµµα εξετάζονται τρία διαφορετικά µακροοικονοµικά σενάρια. Με βάση τα πλέον πρόσφατα διαθέσιµα στοιχεία, τα οποία έχουν ενσωµατωθεί στις εαρινές προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής, το τρίτο σενάριο, και όχι το βασικό σενάριο, είναι αυτό που θεωρείται σενάριο αναφοράς για την αξιολόγηση του προγράµµατος, δεδοµένου ότι φαίνεται να αντικατοπτρίζει εύλογες µακροοικονοµικές παραδοχές που δεν απέχουν πολύ από τις προβλέψεις της Επιτροπής. Σύµφωνα µε το εν λόγω σενάριο αναφοράς, το οποίο χρησιµοποιήθηκε για την αξιολόγηση του προγράµµατος, το πραγµατικό ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 2,9% το 2005 και κατά ένα οριακά υψηλότερο ποσοστό (3%) το 2006 και το Η αύξηση της δυνητικής παραγωγής αναµένεται να παρουσιάσει σταδιακή κάµψη κατά την περίοδο αναφοράς του προγράµµατος, από 3,3% περίπου το 2005 σε 3% το 2007, ενώ το σηµαντικό θετικό κενό παραγωγής που κατεγράφη το 2004 κατά πάσα πιθανότητα θα συρρικνωθεί µέχρι το (3) Στις 5 Ιουλίου 2004, το Συµβούλιο αποφάσισε ότι το έλλειµµα της Ελλάδας ήταν υπερβολικό και συνέστησε τη διόρθωσή του µέχρι το 2005 το αργότερο. Στις 18 Ιανουαρίου 2005, το Συµβούλιο αποφάσισε ότι η Ελλάδα δεν είχε λάβει αποτελεσµατικά µέτρα προκειµένου να συµµορφωθεί µε τις εν λόγω συστάσεις. Στις 17 Φεβρουαρίου 2005, το Συµβούλιο αποφάσισε, δυνάµει του άρθρου 104 παράγραφος 9, να απευθύνει προειδοποίηση στην Ελλάδα, καλώντας την να λάβει µέτρα µε σκοπό τη µείωση του ελλείµµατος σε ποσοστό κατώτερο του σχετικού ανώτατου ορίου (3% του ΑΕΠ) µέχρι το 2006 το αργότερο. Επιπλέον, εκλήθησαν οι ελληνικές αρχές να προβούν στον εντοπισµό και τον έλεγχο των άλλων παραγόντων, εκτός των καθαρών δανειακών αναγκών, που συµβάλλουν στη µεταβολή των επιπέδων του δηµόσιου χρέους, καθώς επίσης να φροντίσουν για τη βελτίωση της συλλογής και επεξεργασίας των γενικών δηµοσιονοµικών στοιχείων. (4) Σύµφωνα µε την κοινοποίηση που υπεβλήθη τον Μάρτιο του 2005 στο πλαίσιο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείµµατος ( ΥΕ), το αποτέλεσµα της γενικής κυβέρνησης για το 2004 εκτιµάται ότι ισοδυναµούσε µε έλλειµµα ίσο µε το 6,1% του ΑΕΠ. Το έλλειµµα αυτό είναι κατά 0,8 εκατοστιαίες µονάδες υψηλότερο από την εκτίµηση για το έλλειµµα (5,3% του ΑΕΠ) που ανακοίνωσε η ελληνική κυβέρνηση το φθινόπωρο του 2004, κατά τον χρόνο υποβολής της κοινοποίησης ΥΕ του Σεπτεµβρίου του 2004, πράγµα που αντικατοπτρίζει υστέρηση των φορολογικών εσόδων και υπερβάσεις δαπανών της τάξεως της µισής εκατοστιαίας µονάδας του ΑΕΠ. Στις 18 Μαρτίου 2005, η Eurostat αποφάσισε να µην επικυρώσει τα στοιχεία για το έλλειµµα της Ελλάδας, επισηµαίνοντας ότι εξαιτίας ορισµένων εκκρεµών ζητηµάτων είναι πιθανό να χρειασθεί να αναθεωρηθούν προς τα πάνω τα στοιχεία για το δηµοσιονοµικό έλλειµµα του 2004 και παλαιότερων ετών. 7990/05 AN/νµ 3

4 (5) Στόχος της δηµοσιονοµικής στρατηγικής της ελληνικής κυβέρνησης είναι η µείωση του ελλείµµατος σε ποσοστό χαµηλότερο από τη σχετική τιµή αναφοράς (3% του ΑΕΠ) µέχρι το 2006, όπως ορίζει η απόφαση του Συµβουλίου δυνάµει του άρθρου 104 παράγραφος 9, µέσω ενός συνδυασµού περιστολής των δαπανών καθώς και µέτρων τόνωσης των εσόδων, πράγµα που αναµένεται να οδηγήσει σε αύξηση των πρωτογενών πλεονασµάτων. Για τον σκοπό αυτό, η ελληνική κυβέρνηση έχει υιοθετήσει µια δέσµη φορολογικών µέτρων για το έτος 2005, επιπλέον των µέτρων που περιλαµβάνονται στον ψηφισθέντα προϋπολογισµό του 2005, τα οποία είναι µόνιµης φύσεως. Το σενάριο αναφοράς θέτει ως στόχο τη σηµαντική µείωση του ονοµαστικού ελλείµµατος του προϋπολογισµού της γενικής κυβέρνησης κατά 3,6 εκατοστιαίες µονάδες κατά την περίοδο αναφοράς του προγράµµατος, από την πραγµατική τιµή 6,1% του ΑΕΠ το 2004 σε 2,4% το Το πρωτογενές αποτέλεσµα προβλέπεται να βελτιωθεί σηµαντικά, από έλλειµµα 0,4% το 2004 σε πλεόνασµα 1,8% του ΑΕΠ το 2005, και να αυξηθεί εν συνεχεία σε 3,3% του ΑΕΠ στα τέλη της περιόδου. (6) Υπάρχει κίνδυνος το δηµοσιονοµικό αποτέλεσµα για το 2005 και τα επόµενα έτη να έχει χειρότερη εξέλιξη από την προβλεπόµενη στο πρόγραµµα. Ειδικότερα, οι τάσεις των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και των δαπανών δηµόσιας κατανάλωσης ενδέχεται να έχουν προβλεφθεί µε βάση αισιόδοξες εκτιµήσεις, ενώ τα σχεδιαζόµενα µέτρα προσαρµογής, ιδίως για τα τελευταία έτη του προγράµµατος, δεν διευκρινίζονται επαρκώς. Επί πλέον, οι νέες αναθεωρήσεις των στατιστικών στοιχείων για το 2004 και τα παλαιότερα έτη ενδέχεται να έχουν επιπτώσεις και στα επόµενα έτη, οι οποίες θα απαιτήσουν τη λήψη πρόσθετων µέτρων στο µέλλον. Οι ελληνικές αρχές έχουν ανακοινώσει ότι είναι έτοιµες να εφαρµόσουν πρόσθετα µέτρα συγκράτησης των δαπανών στον προϋπολογισµό του 2006, επιπλέον των µέτρων που υιοθετήθηκαν ήδη το 2005, προκειµένου να µειωθεί όντως το έλλειµµα σε ποσοστό χαµηλότερο από την τιµή αναφοράς του 3% το 2006, όπως έχει ζητήσει το Συµβούλιο. Ο δηµοσιονοµικός προσανατολισµός του προγράµµατος δεν παρέχει ικανό περιθώριο ασφάλειας για τη µη υπέρβαση του ανωτέρω ορίου υπό κανονικές κυκλικές διακυµάνσεις, ούτε επιτρέπει την επίτευξη του µεσοπρόθεσµου στόχου που τίθεται στο Σύµφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης για σχεδόν ισοσκελισµένη ή πλεονασµατική δηµοσιονοµική θέση καθ όλη τη χρονική περίοδο που καλύπτει το πρόγραµµα. (7) Ο δείκτης του χρέους προβλέπεται να µειωθεί από 110,5% του ΑΕΠ το 2004 µόλις σε 109,5% το 2005 και εν συνεχεία σε 107,2% το 2006 και 104,7% το Η επιτάχυνση του ρυθµού µείωσης του χρέους εµποδίζεται από µεγάλου ύψους προσαρµογές αποθεµάτωνροών, οι οποίες συνεπάγονται αύξηση του χρέους και οι οποίες, αν και µειώνονται σταδιακά σε σύγκριση µε το 2004, αναµένεται να παραµείνουν σηµαντικές παρά τα σχεδιαζόµενα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις. Ο δείκτης του χρέους ενδέχεται να εξελιχθεί λιγότερο ευνοϊκά από τα προβλεπόµενα εξαιτίας των προαναφερόµενων κινδύνων που περιβάλλουν τους δηµοσιονοµικούς στόχους. 7990/05 AN/νµ 4

5 (8) Η Ελλάδα φαίνεται να αντιµετωπίζει σοβαρό κίνδυνο όσον αφορά τη µακροπρόθεσµη διατηρησιµότητα των δηµόσιων οικονοµικών, εξαιτίας και του πολύ υψηλού προβλεπόµενου δηµοσιονοµικού κόστους της γήρανσης του πληθυσµού. Η προβλεπόµενη µεγάλη αύξηση των δαπανών που σχετίζονται µε τη δηµογραφική γήρανση υποδηλώνει ότι απαιτούνται πρόσθετα µέτρα για την περιστολή των δαπανών για κρατικές συντάξεις, περιλαµβανοµένης της απαρέγκλιτης εφαρµογής των θεσπισθεισών µεταρρυθµίσεων. (9) Οι οικονοµικές πολιτικές που περιγράφονται στην επικαιροποίηση είναι εν µέρει σύµφωνες µε τα όσα ορίζονται στους Γενικούς Προσανατολισµούς των Οικονοµικών Πολιτικών για τη συγκεκριµένη χώρα στον τοµέα των δηµόσιων οικονοµικών. Ειδικότερα, στο πρόγραµµα δεν εξειδικεύονται επαρκώς οι ενέργειες που πρόκειται πράγµατι να αναληφθούν µε σκοπό την επίτευξη σχεδόν ισοσκελισµένης ή πλεονασµατικής δηµοσιονοµικής θέσης. Το κυκλικά προσαρµοσµένο έλλειµµα, που έχει υπολογισθεί από τις υπηρεσίες της Επιτροπής µε βάση την από κοινού συµφωνηθείσα µεθοδολογία, η οποία εφαρµόστηκε στα δεδοµένα του σεναρίου αναφοράς, προβλέπεται µεν στο πρόγραµµα να βελτιωθεί κατά 0,5 εκατοστιαία µονάδα του ΑΕΠ ετησίως, αλλά αναµένεται να παραµείνει πάνω από το 3% του ΑΕΠ καθ όλη την περίοδο αναφοράς του προγράµµατος. Ωστόσο, τα µέτρα που ελήφθησαν για τη διόρθωση των δηµοσιονοµικών ανισορροπιών και η δέσµευση που ανακοίνωσε η κυβέρνηση στις 29 Μαρτίου συµφωνούν µε τις συστάσεις που απηύθυνε το Συµβούλιο στην Ελλάδα στις 17 Φεβρουαρίου κατ εφαρµογή του άρθρου 104 παράγραφος 9. Κατά συνέπεια, δεν απαιτούνται επί του παρόντος περαιτέρω ενέργειες στο πλαίσιο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείµµατος. Νέα εξέταση της συµµόρφωσης µε τις εν λόγω συστάσεις θα πραγµατοποιηθεί µε βάση την έκθεση που θα υποβάλουν οι ελληνικές αρχές τον Οκτώβριο, όπως προβλέπεται στην προειδοποίηση του Συµβουλίου. * * * Με βάση την ανωτέρω αξιολόγηση, το Συµβούλιο είναι της γνώµης ότι η Ελλάδα οφείλει: - να θέσει σε εφαρµογή τα αναγκαία, µόνιµου χαρακτήρα, µέτρα για τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείµµατος µέχρι το 2006 το αργότερο, - να µειώσει το κυκλικά προσαρµοσµένο έλλειµµα κατά 0,5% του ΑΕΠ τουλάχιστον αρχής γενοµένης το 2007, κατά προτίµηση µε τη λήψη µέτρων περιστολής των πρωτογενών δαπανών, ούτως ώστε να επιτευχθεί µεσοπρόθεσµα σχεδόν ισοσκελισµένη ή πλεονασµατική δηµοσιονοµική θέση, 7990/05 AN/νµ 5

6 - να ενισχύσει τις προσπάθειες που καταβάλλει για τον εντοπισµό και τον έλεγχο των άλλων παραγόντων, εκτός των καθαρών δανειακών αναγκών, που συµβάλλουν στη µεταβολή των επιπέδων του δηµόσιου χρέους, ώστε να διασφαλισθεί η µείωση του δείκτη του ακαθάριστου δηµόσιου χρέους και να υπάρξει ταχύτερη προσέγγιση της σχετικής τιµής αναφοράς, - να ελέγξει τις δαπάνες για κρατικές συντάξεις και να εφαρµόσει απαρεγκλίτως τις θεσπισθείσες µεταρρυθµίσεις, ώστε να διασφαλισθεί η διατηρησιµότητα των δηµόσιων οικονοµικών, - να βελτιώσει περαιτέρω, µε δραστικό τρόπο, τη συλλογή και επεξεργασία των γενικών δηµοσιονοµικών στοιχείων σε συνεργασία µε τη Eurostat, ιδίως µε την αναβάθµιση των µηχανισµών που εξασφαλίζουν την ταχεία και ορθή παροχή των εν λόγω στοιχείων. 7990/05 AN/νµ 6

7 Πίνακας : Σύγκριση βασικών µακροοικονοµικών και δηµοσιονοµικών προβλέψεων ΠΣ Μάρτ ,2 2,9 3,0 3,0 Πραγµατικό ΑΕΠ COM Μάρτ ,2 2,9 3,1 (µεταβολή %) ΠΣ εκ ,2 4,0 3,8 µ.δ. ΠΣ Μάρτ ,0 µ.δ. µ.δ. µ.δ. Πληθωρισµός Εν ΤΚ COM Μάρτ ,0 3,2 3,2 (%) ΠΣ εκ ,0 2,8 2,6 µ.δ. ΠΣ Μάρτ ,1-3,7-2,9-2,4 Αποτέλεσµα της γενικής κυβέρνησης COM Μάρτ ,1-4,5-4,4 (ως % του ΑΕΠ) (*) ΠΣ εκ ,2-0,5 0,0 µ.δ. ΠΣ Μάρτ ,4 1,8 2,7 3,3 Πρωτογενές αποτέλεσµα COM Μάρτ ,4 1,0 1,0 (ως % του ΑΕΠ) (*) ΠΣ εκ ,7 5,1 5,3 µ.δ. ΠΣ Μάρτ ,0-4,4-3,5-3,0 Κυκλικά προσαρµοσµένο αποτέλεσµα COM Μάρτ ,1-5,5-5,3 (ως % του ΑΕΠ) (*) ΠΣ εκ ,2-0,5 0,0 µ.δ. ΠΣ Μάρτ ,5 109,5 107,2 104,7 Ακαθάριστο δηµόσιο χρέος COM Μάρτ ,5 110,5 108,9 (ως % του ΑΕΠ) ΠΣ εκ ,5 94,6 90,5 µ.δ. Σηµείωση: 1 Υπολογισµοί των υπηρεσιών της Επιτροπής µε βάση τα στοιχεία που περιλαµβάνονται στο πρόγραµµα. (*) Στις προβλέψεις της Επιτροπής δεν έχουν ληφθεί υπόψη τα µέτρα που ανακοινώθηκαν στις 29 Μαρτίου. Πηγές: Αναθεωρηµένη επικαιροποίηση του προγράµµατος σταθερότητας, Μάρτιος του 2005 (ΠΣ), Oικονοµικές προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής, άνοιξη του 2005 (COM), Υπολογισµοί των υπηρεσιών της Επιτροπής. 7990/05 AN/νµ 7