Iohannes Chrysostomus - In dictum Pauli Nolo vos ignorare

Transcript

1 Iohannes Chrysostomus - In dictum Pauli Nolo vos ignorare This text belongs to the Thesaurus Linguae Graecae (TLG ), a Research Center at the University of California, Irvine, which digitized it and owns the relevant Copyright. On May 15, 2008, Prof. M. Pantelia, the Director of the Center, has expressly authorized to post it into our site. Cooperatorum Veritatis Societas thanks the prof. Pantelia, the Center, and the University of California, Irvine, of having granted the opportunity to make publicly available this text of high quality, serial number ' '. Charset and format of the text have been changed in order to make it possible the computation of analytic indexes and concordances. Analytical indexes and concordances have been made by the Cooperatorum Veritatis Societas. In dictum Pauli: Nolo vos ignorare [00001] ΕΙΣ ΤΟ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΝ ΡΗΤΟΝ Οὐ θέλω ὑµᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοὶ, ὅτι οἱ πατέρες ἡµῶν πάντες ὑπὸ τὴν νεφέλην ἦσαν, καὶ πάντες διὰ τῆς θαλάσσης διῆλθον [00002] αʹ. [00003] Οἱ ναῦται τοῦτο µάλιστα φιλοῦσι τοῦ πελάγους τὸ µέρος, ὅπερ ἂν λιµέσι πυκνοῖς καὶ νήσοις διειληµµένον ᾖ. [00004] Τὸ µὲν γὰρ ἀλίµενον πέλαγος, κἂν γαλήνην ἔχῃ, πολὺν παρέχει τοῖς πλέουσι τὸν τρόµον [00005] ἔνθα δὲ ἂν ὦσιν ὅρµοι, καὶ ἀκταὶ, καὶ αἰγιαλοὶ πανταχόθεν ἐκτεταµένοι, µετὰ πολλῆς πλέουσι τῆς ἀσφαλείας. [00006] Κἂν γὰρ βραχὺ διεγερθεῖσαν τὴν θάλασσαν ἴδωσι, δι' ὀλίγου τὴν καταφυγὴν ἔχοντες, ταχίστην καὶ εὔκολον τῶν ἐπικειµένων κακῶν ἀπαλλαγὴν εὕρασθαι δύναιντ' ἄν. [00007] ιὰ δὴ ταῦτα, οὐχ ὅταν πλησίον λιµένος ἐλαύνωσι µόνον, ἀλλὰ κἂν πόῤῥωθεν ὦσι, πολλὴν καὶ ἀπὸ τῆς ὄψεως ταύτης παράκλησιν δέχονται. [00008] Οὐ γὰρ ὡς ἔτυχεν αὐτῶν τὰς ψυχὰς ἀνακτᾶσθαι πέφυκε καὶ ὄρους κορυφὴ φαινοµένη πόῤῥωθεν, καὶ καπνὸς ἀναθρώσκων, καὶ προβάτων ποίµνια παρὰ τὴν ὑπώρειαν νεµόµενα. [00009] Ἐπειδὰν δὲ καὶ εἰς αὐτὸ τοῦ λιµένος τὸ στόµα ἔλθωσιν, ὁλόκληρον καρποῦνται τὴν εὐφροσύνην. [00010] Τότε γὰρ καὶ κώπην ἀποτίθενται, καὶ τὰ σώµατα ὑπὸ τῆς ἅλµης τεταριχευµένα ποτίµοις περικλύζουσιν ὕδασι, καὶ εἰς τὸν αἰγιαλὸν ἐξελθόντες, καὶ τῇ γῇ µικρὸν ὁµιλήσαντες γυµνοῖς τοῖς σώµασι, πᾶσαν τὴν ἀπὸ τῆς ναυτιλίας ἀποτίθενται ταλαιπωρίαν. [00011] Ὥσπερ οὖν ἐκεῖνοι τοῦτο µάλιστα τῆς θαλάσσης ἀσπάζονται τὸ µέρος διὰ τὰς πυκνὰς ταύτας καὶ συνεχεῖς ἀναπαύσεις [00012] οὕτω δὴ καὶ ἐγὼ ταύτην µάλιστα φιλῶ τὴν ὥραν, οὐκ ἐπειδὴ χειµῶνος ἀπηλλάγµεθα, οὐδὲ ἐπειδὴ θέρους ἀπολαύοµεν, ζεφύρου λιγυρὰ πνέοντος, ἀλλ' ἐπειδὴ τοὺς πνευµατικοὺς λιµένας ἔχοµεν συνεχῶς διαδεχοµένους ἡµᾶς, τῶν ἁγίων µαρτύρων λέγω τὰς πανηγύρεις. [00013] Οὐ γὰρ οὕτως οἱ λιµένες πλωτῆρας, ὡς αἱ τῶν ἁγίων τούτων ἑορταὶ τοὺς πιστοὺς ἀνακτᾶσθαι πεφύκασιν. [00014] Ἐκείνους µὲν γὰρ θαλαττίων κυµάτων ἐµβολῆς καὶ ἐρεσίας µακρᾶς ἀπαλλάττουσι λιµένες [00015] τοὺς δ' εἰς πανήγυριν µαρτύρων ἀπαντῶντας πνευµάτων πονηρῶν καὶ [51.242] ἀκαθάρτων, λογισµῶν ἀτόπων, πολλῆς τῆς ἐν ψυχῇ γινοµένης ζάλης, ἡ τῶν ἁγίων µνήµη τούτων ἐξαρπάζειν εἴωθε. [00016] Κἂν ἐκ τῶν πολιτικῶν, κἂν ἐκ τῶν οἰκιακῶν πραγµάτων ἀθυµίαν τινὰ ἐπισυρόµενος εἰσέλθῃ, πᾶσαν αὐτὴν ἀποθέµενος, οὕτως ἄπεισι, καὶ ῥᾴων γίνεται καὶ κουφότερος, οὐχὶ κώπην ἀποτιθέµενος, οὐδὲ οἰάκων ἐξανιστάµενος, ἀλλὰ τὸ δυσβάστακτον καὶ ποικίλον τῆς βιωτικῆς λύπης φορτίον διαλύων, καὶ πολλὴν τῇ ψυχῇ δεχόµενος τὴν εὐφροσύνην. [00017] Καὶ τούτων ἁπάντων µάρτυρες ὑµεῖς, οἱ τοῖς ἄθλοις τοῦ µακαρίου Βαρλαὰµ χθὲς ἐντρυφήσαντες, καὶ µετὰ πολλῆς τῆς ἀδείας εἰς τὸν ἐκείνου σκιρτήσαντες λιµένα, καὶ τὴν ἅλµην τῶν βιωτικῶν φροντίδων ἀπολουσάµενοι, καὶ κοῦφοι οἴκαδε ἀπὸ τῶν ἐκείνου διηγηµάτων ἀναχωρήσαντες. [00018] Ἀλλ' ἰδοὺ καὶ ἑτέρων µαρτύρων προσελαύνει πάλιν πανήγυρις. [00019] Ἕως ἂν οὖν εἰς τὸν ἐκείνων λιµένα φθάσωµεν, φέρε δὴ µιµησώµεθα τοὺς πλωτῆρας [00020] καὶ καθάπερ ἐκεῖνοι τὸ πέλαγος πλέοντες ᾄδουσι, τῇ ᾠδῇ τὸν πόνον παραµυθούµενοι [00021] οὕτω δὴ καὶ ἡµεῖς, ἕως εἰς τὸν ἐκείνων φθάσωµεν λιµένα, λόγους τινὰς πνευµατικοὺς πρὸς ἀλλήλους κινήσωµεν, τὸν µακάριον Παῦλον τῆς καλῆς ταύτης ὁµιλίας ἡγεµόνα ποιησάµενοι, καὶ ἥνπερ ἂν αὐτὸς κελεύῃ, ταύτην ἑπόµενοι. [00022] Ποίαν οὖν ἕπεσθαι κελεύει; [00023] Τὴν διὰ τῆς ἐρήµου, καὶ τῶν ἐκεῖ συµβάντων θαυµάτων ὁδόν. [00024] Καὶ γὰρ ἠκούσατε σήµερον αὐτοῦ βοῶντος, καὶ λέγοντος 1/28

2 [00025] Οὐ θέλω δὲ ὑµᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοὶ, ὅτι οἱ πατέρες ἡµῶν πάντες ὑπὸ τὴν νεφέλην ἦσαν, καὶ πάντες διὰ τῆς θαλάσσης διῆλθον, καὶ πάντες εἰς τὸν Μωϋσῆν ἐβαπτίσαντο, παὶ πάντες τὸ αὐτὸ βρῶµα πνευµατικὸν ἔφαγον, καὶ πάντες τὸ αὐτὸ πόµα [51.243] πνευµατικὸν ἔπιον. [00026] Ἔπινον γὰρ ἐκ πνευµατικῆς ἀκολουθούσης πέτρας, ἡ δὲ πέτρα ἦν ὁ Χριστός. [00027] Ἀλλ' οὐκ ἐν τοῖς πλείοσιν αὐτῶν εὐδόκησεν ὁ Θεός [00028] κατεστρώθησαν γὰρ ἐν τῇ ἐρήµῳ. [00029] Ταῦτα δὲ τύποι ἡµῶν ἐγενήθησαν, εἰς τὸ µὴ εἶναι ἡµᾶς ἐπιθυµητὰς κακῶν, καθὼς κἀκεῖνοι ἐπεθύµησαν [00030] µηδὲ εἰδωλολάτρας γίνεσθαι, καθώς τινες αὐτῶν, ὥσπερ γέγραπται [00031] Ἐκάθισεν ὁ λαὸς φαγεῖν, καὶ ἀνέστησαν τοῦ παίζειν. [00032] Μηδὲ πορνεύωµεν, καθώς τινες αὐτῶν ἐπόρνευσαν, καὶ ἔπεσον ἐν µιᾷ ἡµέρᾳ, εἰκοσιτρεῖς χιλιάδες. [00033] Μηδὲ ἐκπειράζωµεν τὸν Χριστὸν, καθώς τινες αὐτῶν ἐπείρασαν, καὶ ὑπὸ τῶν ὄφεων ἀπώλοντο. [00034] Μηδὲ γογγύζωµεν, καθώς τινες αὐτῶν ἐγόγγυσαν, καὶ ἀπώλοντο ὑπὸ τοῦ ὀλοθρευτοῦ. [00035] Καὶ δοκεῖ µὲν εἶναι σαφῆ τὰ λεγόµενα, παρέχει δέ τινα διαπόρησιν οὐ τὴν τυχοῦσαν τοῖς προσέχουσι. [00036] Καὶ γὰρ ἄξιον ζητῆσαι πρῶτον, τίνος ἕνεκεν τὰς παλαιὰς αὐτὸς ἐµνηµόνευσεν ἱστορίας, ἐκ ποίας ἀκολουθίας περὶ εἰδωλοθύτων διαλεγόµενος εἰς ταύτην ἐνέπεσε τὴν διήγησιν, τὰ ἐπὶ τῆς ἐρήµου φέρων εἰς µέσον. [00037] Οὐ γὰρ ἁπλῶς, οὐδὲ ὡς ἔτυχεν, ὁ µακάριος ἐκεῖνος φθέγγεται, ἀλλὰ µετὰ πολλῆς τῆς ἀκολουθίας καὶ ἀκριβῆ διατηρῶν πανταχοῦ τῶν ὑπ' αὐτοῦ λεγοµένων τὴν συµφωνίαν. [00038] Τίνος οὖν ἕνεκεν, καὶ πόθεν εἰς ταύτην ἐνέπεσε τὴν ἱστορίαν; [00039] Ἐπετίµα τοῖς ἁπλῶς καὶ ἀνεξετάστως εἰς τὰ εἴδωλα εἰσιοῦσι, καὶ µιαρᾶς ἀπογευοµένοις τραπέζης, καὶ εἰδωλοθύτων ἁπτοµένοις [00040] καὶ δείξας, ὅτι διπλῆν ἀπὸ τοῦ πράγµατος ὑποµένουσι βλάβην, τούς τε ἀσθενεῖς πλήττοντες, καὶ αὐτοὶ κοινωνοὶ δαιµόνων γινόµενοι, καὶ καταστείλας αὐτῶν ἱκανῶς τὰ φρονήµατα διὰ τῶν ἔµπροσθεν εἰρηµένων, καὶ παιδεύσας, ὅτι δεῖ τὸν πιστὸν µὴ τὸ ἑαυτοῦ βλέπειν µόνον, ἀλλὰ καὶ τὸ τῶν πολλῶν, βουλόµενος αὐτοῖς ἐπιτεῖναι τὸν φόβον, παλαιῶν αὐτοὺς ἀναµιµνήσκει διηγηµάτων. [00041] Ἐπειδὴ γὰρ ἐκεῖνοι µέγα ἐφρόνουν, ὡς πιστοὶ, καὶ πλάνης ἀπαλλαγέντες, καὶ γνώσεως καταξιωθέντες, καὶ τῶν ἀποῤῥήτων κοινωνήσαντες µυστηρίων, καὶ πρὸς βασιλείαν οὐρανῶν κληθέντες, δεῖξαι θέλων, ὅτι τούτων ὄφελος οὐδὲν, ἂν µὴ πολιτεία προσῇ συµφωνοῦσα τῇ τοσαύτῃ χάριτι, ἐκ παλαιᾶς αὐτοὺς παιδεύει ἱστορίας. [00042] βʹ. [00043] Ἀλλὰ καὶ τοῦτο αὐτὸ πάλιν πολλῆς γέµει ζητήσεως. [00044] Τίνος ἕνεκεν οὐκ ἀπὸ τῶν τοῦ Χριστοῦ ῥηµάτων αὐτοῖς διαλέγεται τῶν ἐν Εὐαγγελίῳ κειµένων, οὐδὲ γεέννης αὐτοὺς ἀναµιµνήσκει, καὶ σκότους ἐξωτέρου, καὶ σκώληκος ἰοβόλου, καὶ δεσµῶν ἀθανάτων, καὶ πυρὸς τοῦ ἡτοιµασµένου τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ, καὶ τοῦ βρυγµοῦ τῶν ὀδόντων, καὶ τῶν ἄλλων τῶν ἀποῤῥήτων κολάσεων; [00045] Εἰ γὰρ φοβῆσαι ἐβούλετο, ἀπὸ τῶν µειζόνων τοῦτο ποιῆσαι ἔδει, οὐκ ἀπὸ τῶν ἐν τῇ ἐρήµῳ. [00046] Ἐκεῖνοι µὲν γὰρ, εἰ καὶ ἐκολάσθησαν, ἀλλ' ἡµερώτερον καὶ προσκαίρως, καὶ ἐν ἡµέρᾳ µιᾷ [00047] οὗτοι δὲ ἀθάνατα µέλλουσι τιµωρεῖσθαι καὶ χαλεπώτερα. [00048] Τίνος οὖν ἕνεκεν ἐκεῖθεν αὐτοὺς ἐφόβησεν, οὐδὲ ἀνέµνησε τῶν τοῦ Χριστοῦ ῥηµάτων; [00049] Καὶ γὰρ ἠδύνατο λέγειν πρὸς αὐτούς [00050] Οὐ θέλω δὲ ὑµᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοὶ, οἵους ὁ Χριστὸς ἔθηκε νόµους περὶ τῶν πίστιν µὲν ἐχόντων, βίον δὲ ἄριστον οὐκ ἐπιδεικνυµένων. [00051] Καὶ γὰρ θαύµατα ποιήσαντας ἀνθρώπους, καὶ προφητείαν ἐπιδεικνυµένους ἐξέβαλε τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, λέγων [00052] Πολλοὶ ἐροῦσί µοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡµέρᾳ, Κύριε, Κύριε, οὐ τῷ σῷ ὀνόµατι δαιµόνια ἐξεβάλοµεν, καὶ τῷ σῷ ὀνόµατι [51.244] προεφητεύσαµεν, καὶ δυνάµεις πολλὰς ἐποιήσαµεν; [00053] Καὶ τότε ὁµολογήσω αὐτοῖς, Ὑπάγετε ἀπ' ἐµοῦ, οὐκ οἶδα ὑµᾶς, οἱ ἐργαζόµενοι τὴν ἀνοµίαν. [00054] Καὶ τὰς παρθένους δὲ οὐχ ὑπὲρ πίστεως ἐγκαλῶν καὶ δογµάτων, ἀλλ' ὑπὲρ βίου διεφθαρµένου καὶ ἀπανθρωπίας καὶ ὠµότητος, ἀπέκλεισε τοῦ νυµφῶνος [00055] καὶ τὸν τὰ ῥυπαρὰ ἐνδεδυµένον ἱµάτια, διὰ τοῦτο δεδεµένον ἐξέβαλεν, οὐκ ἐπειδὴ δόγµατα οὐκ εἶχεν ὀρθὰ, ἀλλ' ἐπειδὴ βίον ῥυπαρὸν καὶ ἀκάθαρτον [00056] καὶ οὓς ἐκέλευσεν εἰς τὸ πῦρ ἀπενεχθῆναι τὸ ἡτοιµασµένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ, οὐ διὰ τοῦτο ἔπεµψεν ἐκεῖ, ἐπειδὴ τῆς πίστεως ἦσαν ἐκπεπτωκότες, ἀλλ' ἐπειδὴ οὐδέποτε οὐδένα ἠλέησαν. 2/28

3 [00057] Τούτων πάντων καὶ τῶν τοιούτων αὐτοὺς ἀναµνῆσαι ἠδύνατο, καὶ εἰπεῖν [00058] Οὐ θέλω δὲ ὑµᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοὶ, ὅτι οὗτοι πάντες καὶ βαπτίσµατος ἔτυχον, καὶ µυστηρίων ἐκοινώνησαν, καὶ πίστιν πολλὴν ἐπεδείξαντο, καὶ γνῶσιν εἶχον ἀπηρτισµένην [00059] ἀλλ' ἐπειδὴ βίον οὐ παρέσχον τῇ πίστει συνᾴδοντα, τῆς βασιλείας ἐξεβλήθησαν, καὶ τῷ πυρὶ παρεδόθησαν. [00060] Τίνος οὖν ἕνεκεν οὐ ταῦτα εἶπεν, ἀλλὰ ταῦτα πάντα ἀφεὶς, οὕτω πώς φησιν [00061] Οὐ θέλω δὲ ὑµᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοὶ, ὅτι οἱ πατέρες ἡµῶν πάντες ὑπὸ τὴν νεφέλην ἦσαν, καὶ τῶν Μωϋσέως αὐτοὺς ἀναµιµνήσκων, τὰ ἐπὶ τῆς χάριτος τέως σιγήσας; [00062] Οὐχ ἁπλῶς, οὐδὲ ἄνευ λόγου τινὸς τοῦτο ποιεῖ [00063] πολλῆς γὰρ σοφίας ἦν πεπληρωµένος. [00064] Ἀλλὰ τί δήποτε, καὶ διὰ τί; [00065] υοῖν ἕνεκα τούτων [00066] ὁµοῦ τε αὐτῶν βουλόµενος καθάψασθαι µᾶλλον, καὶ δεῖξαι τῆς Παλαιᾶς ιαθήκης πρὸς τὴν Καινὴν πολλὴν οὖσαν τὴν συγγένειαν. [00067] Ἐπειδὴ γὰρ πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων, οἱ µὲν τῇ γεέννῃ διαπιστοῦσι, καὶ οὐδὲ εἶναι κόλασιν νοµίζουσιν, ἀλλὰ τὸν Θεὸν ἁπλῶς ἕνεκεν φόβου καὶ σωφρονισµοῦ ταῦτ' ἠπειληκέναι, σκώληκα τὸν ἀτελεύτητον, τὸ πῦρ τὸ ἄσβεστον, τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον, τοῖς δὲ παρελθοῦσιν οὐκ ἔχουσιν ἀπιστῆσαι. [00068] Τὰ γὰρ γεγενηµένα πῶς ἄν τις δύναιτο λέγειν µὴ γενέσθαι; [00069] Τοῖς µὲν γὰρ οὐδέπω φανεῖσιν, οὐδὲ εἰς ἔργον ἐξελθοῦσίν εἰσι πολλοὶ οἱ διαπιστοῦντες, τοῖς δὲ γεγενηµένοις καὶ τέλος εἰληφόσι, κἂν µυριάκις τις ἀνεύθυνος ᾖ καὶ ἀγνώµων, οὔτε, εἰ βουληθείη, δυνήσεταί ποτε ἀπιστεῖν. [00070] Ἀπὸ τῶν σφόδρα ὡµολογηµένων, καὶ τέλος ἐχόντων, καὶ ὧν πολλὰ µένει τὰ λείψανα, βούλεται αὐτοὺς πιστώσασθαι περὶ τῆς τοῦ Θεοῦ δικαιοκρισίας, µονονουχὶ λέγων [00071] Εἰ µὴ νοµίζεις εἶναι γέενναν, µηδὲ τιµωρίαν καὶ κόλασιν, ἀλλ' ἁπλῶς τὸν Θεὸν ἠπειληκέναι, τὰ παρελθόντα ἀναλογισάµενος, καὶ τοῖς µέλλουσι πίστευε. [00072] Εἰ γὰρ ὁ αὐτός ἐστι Θεὸς, ὁ καὶ τὰ πρότερα καὶ τὰ νῦν οἰκονοµῶν, καὶ τὰ ἐπὶ τῆς Παλαιᾶς, καὶ τὰ ἐπὶ τῆς χάριτος, ὥσπερ οὖν καὶ ἔστιν ὁ αὐτὸς, ποῖον ἂν ἔχοι λόγον, ἐκείνους µὲν ἁµαρτάνοντας κολάσαι καὶ τιµωρήσασθαι, ἡµᾶς δὲ ταῦτα, καὶ πολλῷ χαλεπώτερα ἐκείνων πταίοντας ἀτιµωρήτους ἀφεῖναι; [00073] Ἐρωτῶ τοίνυν [00074] ἐπόρνευσαν οἱ Ἰουδαῖοι, καὶ ἐκολάσθησαν; [00075] ἐγόγγυσαν, καὶ ἐτιµωρήθησαν; [00076] Ἀνάγκη πᾶσα ὁµολογῆσαι. [00077] Πῶς οὖν ὁ τιµωρησάµενος ἐκείνους, σὲ τὰ αὐτὰ τολµῶντα παρόψεται; [00078] Οὐκ ἂν ἔχοι λόγον. [00079] Ἀλλ' οὐκ ἔδωκας δίκην ἐνταῦθα; [00080] ιὰ τοῦτο µάλιστα πίστευε γέενναν εἶναι καὶ κόλασιν, ἐπειδὴ δίκην ἐνταῦθα οὐκ ἔδωκας. [00081] Εἰ γὰρ µὴ ἔµελλέ τις ἀποκεῖσθαι µετὰ ταῦτα τιµωρία, οὐκ ἂν τὰ αὐτὰ [51.245] τοῖς προτέροις τολµήσας, ἀτιµώρητος ἔµεινας. [00082] Καὶ σὺ τοίνυν ὅταν λάβῃς τινὰ χαῦνον, καὶ διαλελυµένον, καὶ πολλὴν ἀσέλγειαν ἐπιδεικνύµενον, καὶ λέγῃ πρὸς σὲ, ὅτι µῦθος ταῦτά ἐστιν, οὐκ ἔστι κόλασις, οὔτε γέεννα, ἀλλ' ἁπλῶς ὁ Θεὸς ἠπείλησε φοβῆσαι βουλόµενος, λέγε πρὸς αὐτόν [00083] Ἄνθρωπε, τοῖς µέλλουσιν ἀπιστεῖς, ἐπειδὴ µὴ φαίνεται, µηδὲ εἰς µέσον ἦλθε, µηδὲ ὑπὸ τοῖς ὀφθαλµοῖς κεῖται τοῖς ἡµετέροις [00084] µὴ ἐπὶ τοῖς γεγενηµένοις καὶ τέλος εἰληφόσι δυνατὸν ἀπιστῆσαί τινα; [00085] Ἐννόησόν µοι τὰ Σόδοµα καὶ τὰ Γόµοῤῥα. [00086] Ἐκείνη δὲ χώρα δι' οὐδεµίαν ἑτέραν ἁµαρτίαν τοσαύτην ἔδωκε δίκην, ἢ ὅτι παρανόµους εἰσήγαγον µίξεις οἱ τὰς πόλεις οἰκήσαντες ἐκείνας, καὶ ἀθέσµους ἔρωτας, καὶ τοὺς τῆς φύσεως νόµους ἐκ βάθρων ἀνέτρεψαν. [00087] Πῶς οὖν ἂν ἔχοι λόγον, τὸν Θεὸν, τὸν αὐτὸν ὄντα καὶ τότε καὶ νῦν, ἐκείνους µὲν ἁµαρτάνοντας κολάσαι χωρὶς συγγνώµης ἁπάσης, σὲ δὲ τὸν µετ' ἐκείνους ἁµαρτόντα, τὸν πολλῷ µείζονος ὄντα τιµωρίας ἄξιον καὶ κολάσεως, ὅσῳ καὶ χάριτος ἀπήλαυσας, καὶ οὐδὲ ταῖς ἐκείνων ἐσωφρονίσθης τιµωρίαις, ἀτιµώρητον ἀφεῖναι; [00088] γʹ. 3/28

4 [00089] ιὰ δὴ ταῦτα καὶ Παῦλος οὐδὲν περὶ γεέννης τέως εἰπὼν, ἐπειδὴ πολλοῖς τὰ µέλλοντά ἐστιν ἄπιστα, ἀπὸ τῶν ἤδη συµβάντων, καὶ ὧν ἱκανὴν εἶχον πίστιν, αὐτοὺς σωφρονίσαι βούλεται. [00090] Εἰ γὰρ καὶ φοβερώτερα τὰ µέλλοντα, ἀλλὰ τοῖς ἀτελεστέροις τῶν ἀνθρώπων τὰ παρελθόντα πιστότερα, καὶ ταῦτα µᾶλλον αὐτοὺς ἐκείνων φοβεῖν εἴωθε. [00091] ιὰ ταῦτα ἐντεῦθεν αὐτοῖς διαλέγεται, οἷς οὐδὲ τὸν σφόδρα ἀναισχυντοῦντα ἀπιστῆσαι δυνατὸν ἦν [00092] ὁµοῦ δὲ καὶ Μαρκίωνι καὶ Μάνεντι, καὶ πᾶσι τοῖς τὰ αὐτὰ ἐκείνοις νοσοῦσι καιρίαν δίδωσι τὴν πληγήν. [00093] Εἰ γὰρ µή ἐστιν ὁ αὐτὸς Θεὸς τῆς Παλαιᾶς καὶ τῆς Καινῆς, ὁ καὶ ἐκεῖνα νουθετήσας, καὶ ταῦτα µέλλων διατυποῦν, περιττῶς µοι ταῦτα λέγεις, ὦ Παῦλε, καὶ φόβον οὐδένα τοῖς ἀκροαταῖς ἐντίθης. [00094] ύναται γὰρ ὁ ἀκούων λέγειν, ὅτι εἰ ἕτερος ἐκεῖνός ἐστι Θεὸς, καὶ ἕτερος οὗτος, οὐ πάντως οὗτος κατὰ τὴν ἐκείνου κρινεῖ γνώµην, οὐδὲ τοῖς αὐτοῖς πείθεται νόµοις. [00095] Τί γὰρ, εἰ τῷ τῆς Παλαιᾶς Θεῷ πάντας ἔδοξε κολάσαι καὶ τιµωρήσασθαι, τί µορµολύττεις καὶ ἐκφοβεῖς; [00096] Ἕτερον ἔχω εσπότην τὸν µέλλοντά µε κρίνειν. [00097] Ὥστε εἰ ἕτερος ἦν ὁ τῆς Παλαιᾶς, καὶ ἕτερος ὁ τῆς Καινῆς, τοὐναντίον, ὅπερ ἐβούλετο, ὁ Παῦλος ἐποίησεν [00098] οὐ γὰρ µόνον οὐκ ἐφόβησε τὸν ἀκούοντα, ἀλλὰ καὶ πάσης ἀγωνίας καὶ δέους ἀπήλλαξεν [00099] ὅπερ οὐδὲ τῶν τυχόντων ἀνθρώπων καὶ σφόδρα ἀνοήτων τις ἔπαθεν ἂν, µήτι γε Παῦλος ὁ τοσαύτης γέµων σοφίας. [00100] Ὅθεν δῆλον, ὅτι εἷς καὶ ὁ αὐτός ἐστι Θεὸς ὁ καὶ τοὺς Ἰουδαίους ἐπὶ τῆς ἐρήµου καταστρώσας, καὶ ἡµῶν τοὺς ἁµαρτάνοντας κολάζειν µέλλων. [00101] Οὐ γὰρ εἰ µὴ εἷς ἦν (πάλιν γὰρ τὸ αὐτὸ ἐρῶ), ἀπὸ τῶν ἤδη γεγενηµένων ὑπ' ἐκείνου, καὶ περὶ τῶν µελλόντων ἡµᾶς ἐφόβει [00102] ἐπειδὴ δὲ ὁ αὐτός ἐστιν, ἀναντίῤῥητον εἰσήγαγεν αὐτοῖς τὴν περὶ τῆς τιµωρίας προσδοκίαν, δεικνὺς ὅτι δεδοικέναι χρὴ καὶ φοβεῖσθαι. [00103] Οὐ γὰρ ἂν ὁ τοὺς πατέρας ἡµῶν κολάσας ἁµαρτάνοντας, ἡµῶν φείσεται τὰ αὐτὰ πληµµελούντων. [00104] Ἄξιον δὲ ἐπ' αὐτὴν τὴν ἀρχὴν ἐλθεῖν τοῦ διηγήµατος, καὶ ἑκάστην διερευνήσασθαι ῥῆσιν µετ' ἀκριβείας ἁπάσης. [00105] Οὐ θέλω δὲ ὑµᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοί. [00106] Τοὺς µαθητὰς ἀδελφοὺς ἐκάλεσεν, οὐκ ἀπὸ τοῦ τῆς ἀξίας, ἀλλ' ἀπὸ τοῦ τῆς ἀγάπης αὐτοὺς προσαγορεύων ὀνόµατος. [00107] Ἤδει γὰρ, ᾔδει σαφῶς, ὅτι ταύτης ἴσον οὐδὲν, καὶ τὸ µέγιστον τῆς ἀξίας εἶδος, τὸ τῆς ἀγάπης εἶδός ἐστι. [00108] Τοῦτο [51.246] δὲ πρῶτον καὶ ἡµεῖς ζηλώσωµεν. [00109] Κἂν σφόδρα καταδεέστεροί τινες ἡµῶν ὦσι, τοῖς τῆς θεραπείας αὐτοὺς καλῶµεν ὀνόµασι, µὴ µόνον ἐλευθέρους, ἀλλὰ καὶ δούλους, µὴ µόνον πλουσίους, ἀλλὰ καὶ πένητας, ἐπεὶ καὶ Παῦλος οὐχὶ τοὺς πλουσίους τοὺς παρὰ Κορινθίοις, οὐδὲ τοὺς ἐλευθέρους καὶ περιφανεῖς, οὐδὲ τοὺς ἐπισήµους µόνον, ἀλλὰ καὶ ἰδιώτας, καὶ οἰκέτας, καὶ πάντας ἁπλῶς ταύτῃ τετίµηκε τῇ προσηγορίᾳ. [00110] Ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ οὐ δοῦλος, οὐκ ἐλεύθερος, οὐ βάρβαρος, οὐ Σκύθης, οὐ σοφὸς, οὐκ ἄσοφος, ἀλλὰ πᾶσα ἀξίας ἀνωµαλία βιωτικῆς ἀνῄρηται. [00111] Καὶ τί θαυµαστὸν, εἰ Παῦλος τοὺς ὁµοδούλους οὕτως ἐκάλεσεν, ὅπου γε καὶ ὁ εσπότης αὐτοῦ τὴν ἡµετέραν οὕτω ἐκάλεσε φύσιν, οὕτω λέγων [00112] Ἀπαγγελῶ τὸ ὄνοµά σου τοῖς ἀδελφοῖς µου, ἐν µέσῳ Ἐκκλησίας ὑµνήσω σε; [00113] Οὐ µόνον δὲ ἐκάλεσεν ἡµᾶς ἀδελφοὺς, ἀλλὰ καὶ γενέσθαι ἀδελφὸς ἡµῶν ἠθέλησε, καὶ ἐγένετο τὴν σάρκα ὑποδὺς τὴν ἡµετέραν, καὶ τῆς φύσεως ἡµῶν κοινωνήσας τῆς αὐτῆς. [00114] Ὅπερ οὖν καὶ αὐτὸ θαυµάζων ὁ Παῦλος ἔλεγεν [00115] Οὐ γὰρ ἀγγέλων ἐπιλαµβάνεται ὁ Θεὸς, ἀλλὰ σπέρµατος Ἀβραὰµ ἐπιλαµβάνεται, ὅθεν ὤφειλε κατὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς ὁµοιωθῆναι. [00116] Καὶ πάλιν [00117] Ἐπεὶ οὖν καὶ τὰ παιδία κεκοινώνηκε σαρκὸς καὶ αἵµατος, παραπλησίως καὶ αὐτὸς µετέσχε τῶν αὐτῶν. [00118] Πάντα δὲ ταῦτα ἀκούοντες, ἀλαζονείαν, καὶ τῦφον, καὶ ἀπόνοιαν ἅπασαν τῆς ψυχῆς ἐξορίσωµεν τῆς ἡµετέρας, καὶ µετὰ πολλῆς τοῦτο κατορθώσωµεν τῆς σπουδῆς, τὸ θεραπευτικοῖς ὀνόµασι καὶ τιµὴν ἔχουσι τοὺς πλησίον καλεῖν. [00119] Εἰ γὰρ καὶ µικρὸν καὶ ψιλὸν εἶναι δοκεῖ τὸ κατόρθωµα, ἀλλ' ὅµως µεγάλων ἀγαθῶν ἐστιν αἴτιον [00120] ὥσπερ οὖν τὸ ἐναντίον πολλὰς πολλάκις ἔχθρας καὶ ἔρεις καὶ φιλονεικίας ἐποίησεν. [00121] Οὐ ταύτην δὲ µόνον τὴν ῥῆσιν, ἀλλὰ καὶ τὴν ἑξῆς µετὰ πολλῆς ἐξεταστέον τῆς ἀκριβείας 4/28

5 [00122] οὐδὲ γὰρ ταύτην ἁπλῶς τέθεικεν. [00123] Εἰπὼν γάρ [00124] Οὐ θέλω ὑµᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοὶ, ἐπήγαγεν [00125] Ὅτι οἱ πατέρες ἡµῶν πάντες [00126] οὐκ εἶπεν, Ὅτι οἱ Ἰουδαῖοι, οὐδὲ οἱ ἐξ Αἰγύπτου ἐξελθόντες [00127] ἀλλὰ τί; [00128] Οἱ πατέρες ἡµῶν πάντες [00129] ὁµοῦ καὶ τὴν ταπεινοφροσύνην ἐπιδεικνύµενος τὴν ἑαυτοῦ, ὅτι οὐκ ἀπηξίωσε τὴν πρὸς ἐκείνους συγγένειαν, τοσοῦτον αὐτοὺς ἀναβεβηκὼς κατὰ τὸν τῆς ἀρετῆς λόγον, καὶ τῶν τὴν Παλαιὰν διαβαλλόντων ἐπιστοµίζων τὴν ἀναίσχυντον γλῶτταν. [00130] Οὐ γὰρ ἂν, εἰ πρὸς ἐκείνην ἀπεχθῶς διέκειτο, ἀπὸ τῶν εὐφηµοτέρων ὀνοµάτων ἂν ἐµνήσθη, τῶν τότε γενοµένων ἁπάντων διαβολὴν ἐχόντων. [00131] Πάντες. [00132] Οὐδὲ τοῦτο ἁπλῶς τέθεικε τὸ, Πάντες, οὐδὲ παρέργως, ἀλλὰ µετὰ πολλῆς τῆς σοφίας. [00133] Οὐδὲ γὰρ ἅπαξ εἰπὼν ἐσίγησεν, ἀλλὰ καὶ δὶς καὶ τρὶς καὶ πολλάκις, ἵνα µάθῃς, ὅτι οὐ παρέργως αὐτὰ προσέῤῥιψεν. [00134] Εἰπὼν γάρ [00135] Ὅτι οἱ πατέρες ἡµῶν πάντες ὑπὸ τὴν νεφέλην ἦσαν, ἐπήγαγε [00136] Καὶ πάντες διὰ τῆς θαλάσσης διῆλθον, καὶ πάντες εἰς τὸν Μωϋσῆν ἐβαπτίσαντο, καὶ πάντες τὸ αὐτὸ βρῶµα πνευµατικὸν ἔφαγον, καὶ πάντες τὸ αὐτὸ πόµα πνευµατικὸν ἔπινον. [00137] Ἤκουσας πῶς πολλάκις τὸ, Πάντες, τέθεικεν; [00138] Οὐκ ἂν δὲ τοῦτο ἐποίησεν, εἰ µὴ µέγα τι καὶ θαυµαστὸν µυστήριον αἰνίξασθαι ἤθελεν. [00139] Εἰ γὰρ ἁπλῶς ἐτίθει, ἤρκει ἅπαξ εἰπόντα σιγῆσαι, καὶ εἰπεῖν οὕτως [00140] Ὅτι οἱ πατέρες ἡµῶν πάντες ὑπὸ τὴν νεφέλην ἦσαν, καὶ διὰ τῆς θαλάσσης διῆλθον, καὶ εἰς τὸν Μωϋσῆν ἐβαπτίσαντο, καὶ τὸ αὐτὸ βρῶµα πνευµατικὸν ἔφαγον, καὶ τὸ αὐτὸ πόµα πνευµατικὸν ἔπιον. [00141] [51.247] Νῦν δὲ οὐχ οὕτως εἶπεν, ἀλλὰ καθ' ἕκαστον τῶν γενοµένων τὸ, Πάντες, τιθεὶς, θύραν ἡµῖν τῆς ἑαυτοῦ γνώµης παρήνοιξεν οὐ µικρὰν, ὥστε κατιδεῖν αὐτοῦ τὴν σοφίαν. [00142] Τίνος οὖν ἕνεκεν συνεχῶς τῆς λέξεως ταύτης µέµνηται; [00143] Βούλεται δεῖξαι πολλὴν οὖσαν τῆς Παλαιᾶς πρὸς τὴν Καινὴν τὴν συγγένειαν, καὶ ὅτι ταῦτα τύπος ἐκείνων ἦν, καὶ σκιὰ τῶν µελλόντων. [00144] Καὶ πρῶτον ἀπὸ τούτου τὴν συµφωνίαν δείκνυσι. [00145] Βουλόµενος γὰρ δεῖξαι, ὅτι ὥσπερ ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ οὐκ ἔστι δούλου καὶ ἐλευθέρου διάκρισις, οὐδὲ ξένου καὶ πολίτου, οὐδὲ γέροντος καὶ νέου, οὐδὲ σοφοῦ καὶ ἀσόφου, οὐδ' ἰδιώτου καὶ ἄρχοντος, οὐδὲ γυναικὸς καὶ ἀνδρὸς, ἀλλὰ πᾶσα ἡλικία, καὶ πᾶσα ἀξία, καὶ ἑκατέρα ἡ φύσις ὁµοίως εἰς τὴν κολυµβήθραν ἐκείνην ἐµβαίνουσι τῶν ὑδάτων, κἂν βασιλεὺς ᾖ τις, κἂν πτωχὸς, τῶν αὐτῶν ἀπολαύουσι καθαρσίων [00146] καὶ τοῦτό ἐστι µάλιστα τὸ µέγιστον τῆς παρ' ἡµῖν εὐγενείας τεκµήριον, ὅτι ὁµοίως καὶ τὸν προσαίτην, καὶ τὸν τὴν ἁλουργίδα ἔχοντα µυσταγωγοῦµεν, καὶ οὐδὲν πλέον οὗτος ἐκείνου κατὰ τὸν τῶν µυστηρίων ἔχει λόγον [00147] οὕτω καὶ ἐν τῇ Παλαιᾷ συνεχῶς τὸ, Πάντες, τέθεικεν. [00148] Οὐδὲ γὰρ ἔχεις εἰπεῖν, ὅτι Μωϋσῆς µὲν διὰ ξηρᾶς, Ἰουδαῖοι δὲ διὰ τῆς θαλάσσης διῆλθον, οὐδ' ὅτι οἱ µὲν εὔποροι δι' ἑτέρας ὁδοῦ, οἱ δὲ πενέστεροι δι' ἑτέρας, οὐδὲ ὅτι αἱ γυναῖκες µὲν ὑπὸ τὸν ἀέρα, ἄνδρες δὲ ὑπὸ τὴν νεφέλην, ἀλλὰ καὶ διὰ τῆς θαλάσσης πάντες, καὶ ὑπὸ τὴν νεφέλην πάντες, καὶ εἰς τὸν Μωϋσῆν πάντες. [00149] Ἐπειδὴ γὰρ ἡ διάβασις ἐκείνη τοῦ µέλλοντος βαπτίσµατος ἦν τύπος, ἔδει τοῦτο πρῶτον τῶν ὅλων διατυπωθῆναι, τὸ πάντας τῶν αὐτῶν ἀπολαῦσαι, ὥσπερ οὖν καὶ ἐνταῦθα πάντες τῶν αὐτῶν ἐξίσης µετέχουσι. [00150] Καὶ πῶς δύναται, φησὶν, ἐκεῖνο τύπος εἶναι τῶν παρόντων; [00151] Ἂν µάθῃς πρότερον, τί µὲν ἔστι τύπος, τί δὲ ἀλήθεια, τότε σοι καὶ τούτου παρέξοµαι τὰς εὐθύνας. [00152] δʹ. [00153] Τί ποτ' οὖν ἐστι σκιὰ, τί δὲ ἀλήθεια; 5/28

6 [00154] Φέρε, τὸν λόγον ἐπὶ τὰς εἰκόνας ἀγάγωµεν, ἃς οἱ ζωγράφοι γράφουσι. [00155] Εἶδες πολλάκις εἰκόνα βασιλικὴν κυανῷ κατακεχρωσµένην χρώµατι, εἶτα τὸν ζωγράφον λευκὰς περιάγοντα γραµµὰς, καὶ ποιοῦντα βασιλέα, καὶ θρόνον βασιλικὸν, καὶ ἵππους παρεστῶτας, καὶ δορυφόρους, καὶ πολεµίους δεδεµένους καὶ ὑποκειµένους. [00156] Ἀλλ' ὅµως ὁρῶν ταῦτα σκιαγραφούµενα, οὔτε οἶδας τὸ πᾶν, οὔτε ἀγνοεῖς τὸ πᾶν, ἀλλ' ὅτι µὲν ἄνθρωπος γράφεται καὶ ἵππος, ἀµυδρῶς ἐπίστασαι [00157] ποῖος δέ ἐστιν ὁ βασιλεὺς, καὶ ποῖος ὁ πολέµιος, οὐ σφόδρα ἀκριβῶς οἶδας, ἕως ἂν ἐλθοῦσα τῶν χρωµάτων ἡ ἀλήθεια τρανώσῃ τὴν ὄψιν καὶ σαφεστέραν ποιήσῃ. [00158] Ὥσπερ οὖν ἐπὶ τῆς εἰκόνος ἐκείνης οὐκ ἀπαιτεῖς τὸ πᾶν πρὸ τῆς τῶν χρωµάτων ἀληθείας, ἀλλὰ κἂν ἀµυδράν τινα λάβῃς γνῶσιν τῶν γινοµένων, ἱκανῶς τὴν σκιαγραφίαν ἀπηρτίσθαι νοµίζεις [00159] οὕτω µοι καὶ ἐπὶ τῆς Παλαιᾶς καὶ ἐπὶ τῆς Καινῆς λογίζου, καὶ µή µε πᾶσαν ἀπαιτήσῃς τῆς ἀληθείας τὴν ἀκρίβειαν ἐπὶ τοῦ τύπου [00160] καὶ δυνησόµεθά σε διδάξαι, πῶς εἶχέ τινα συγγένειαν ἡ Παλαιὰ πρὸς τὴν Καινὴν, καὶ ἡ διάβασις ἐκείνη πρὸς τὸ ἡµέτερον βάπτισµα. [00161] Κἀκεῖ ὕδωρ, κἀνταῦθα ὕδωρ [00162] κολυµβήθρα ἐνταῦθα, καὶ ἐκεῖ πέλαγος [00163] πάντες ἐνταῦθα εἰς τὰ ὕδατα ἐµβαίνουσι, κἀκεῖ πάντες [00164] κατὰ τοῦτο ἡ συγγένεια. [00165] Λοιπὸν βούλει µαθεῖν τῶν χρωµάτων τὴν ἀλήθειαν; [00166] Ἐκεῖ µὲν Αἰγύπτου διὰ τῆς θαλάσσης ἀπηλλάττοντο, ἐνταῦθα [51.248] δὲ εἰδωλολατρείας [00167] κἀκεῖ µὲν ὁ Φαραὼ κατεποντίζετο, ἐνταῦθα δὲ ὁ διάβολος [00168] ἐκεῖ Αἰγύπτιοι ἀπεπνίγοντο, ἐνταῦθα δὲ ὁ παλαιὸς ἄνθρωπος τῶν ἁµαρτηµάτων κατορύττεται. [00169] Καὶ ἴδε συγγένειαν τύπου πρὸς ἀλήθειαν, καὶ ἀληθείας ὑπεροχὴν πρὸς τύπον. [00170] Οὔτε γὰρ ἀπηλλοτριῶσθαι πάντη χρὴ τὸν τύπον τῆς ἀληθείας, ἐπεὶ οὐκ ἂν εἴη τύπος [00171] οὔτε πάλιν ἐξισάζειν πρὸς τὴν ἀλήθειαν, ἐπεὶ πάλιν καὶ αὐτὸς ἀλήθεια ἔσται [00172] ἀλλὰ δεῖ µένειν ἐπὶ τῆς οἰκείας συµµετρίας, καὶ µήτε τὸ πᾶν ἔχειν τῆς ἀληθείας, µήτε τοῦ παντὸς ἐκπεπτωκέναι. [00173] Ἂν µὲν γὰρ τὸ πᾶν ἔχῃ, ἀλήθεια πάλιν ἐστὶ καὶ αὐτός [00174] ἂν δὲ τοῦ παντὸς ἐκπέσῃ, τύπος εἶναι λοιπὸν οὐ δύναται [00175] ἀλλὰ δεῖ τὸ µὲν ἔχειν, τὸ δὲ τῇ ἀληθείᾳ τηρεῖν. [00176] Μὴ τοίνυν τὸ πᾶν µε ἀπαιτήσῃς ἐπὶ τῆς Παλαιᾶς, ἀλλ' εἰ κἂν µικρά τινα καὶ ἀµυδρὰ λάβῃς αἰνίγµατα, ἀγαπητὸν εἶναι νόµιζε τοῦτο. [00177] Ποῦ οὖν ἐστιν ἡ συγγένεια τοῦ τύπου πρὸς τὴν ἀλήθειαν; [00178] Ὅτι πάντες ἐκεῖ, καὶ ἐνταῦθα πάντες [00179] ὅτι δι' ὕδατος ἐκεῖ, καὶ ἐνταῦθα δι' ὕδατος [00180] ὅτι δουλείας ἀπηλλάγησαν ἐκεῖνοι, καὶ ἡµεῖς δουλείας, ἀλλ' οὐ τῆς αὐτῆς [00181] ἀλλ' οἱ µὲν τῆς Αἰγυπτίων, ἡµεῖς δὲ τῆς τῶν δαιµόνων [00182] ἐκεῖνοι τῆς τῶν βαρβάρων, ἡµεῖς τῆς κατὰ τὴν ἁµαρτίαν. [00183] Πρὸς ἐλευθερίαν ἀνήχθησαν ἐκεῖνοι, καὶ ἡµεῖς, ἀλλ' οὐ πρὸς τὴν αὐτὴν, ἀλλὰ πρὸς πολλῷ λαµπροτέραν ἡµεῖς. [00184] Εἰ δὲ µείζω τὰ ἡµέτερα καὶ ὑπερέχοντα ἐκείνων, µὴ θορυβοῦ. [00185] Τοῦτο γὰρ µάλιστά ἐστιν ἀληθείας, τὸ πολλὴν ἔχειν πρὸς τὸν τύπον τὴν ὑπεροχὴν, οὐκ ἐναντίωσιν, οὐδὲ µάχην. [00186] Τί δέ ἐστι, Πάντες εἰς τὸν Μωϋσῆν ἐβαπτίσαντο; [00187] Καὶ τάχα ἀσαφὲς τὸ λεγόµενον [00188] οὐκοῦν σαφέστερον αὐτὸ ποιῆσαι πειράσοµαι. 6/28

7 [00189] Θάλασσα ἦν πρὸ τῶν ὀφθαλµῶν κεχυµένη τῶν ἐκείνων τότε, καὶ ἐκελεύοντο διαβαίνειν ξένην τινὰ καὶ παράδοξον ὁδὸν, ἣν οὐδεὶς οὐδέποτε ἀνθρώπων διέβη. [00190] Ὤκνουν καὶ ἀνεδύοντο, καὶ ἐδυσχέραινον. [00191] ιέβη πρῶτος Μωϋσῆς, καὶ πᾶσι µετ' εὐκολίας ἔδωκεν ἀκολουθῆσαι λοιπόν. [00192] Τοῦτό ἐστιν [00193] Εἰς τὸν Μωϋσῆν ἐβαπτίσαντο [00194] ἐκείνῳ πιστεύσαντες, οὕτως ἐθάῤῥησαν ἐπιβῆναι τῶν ὑδάτων, ἡγεµόνα τῆς ὁδοιπορίας λαβόντες. [00195] Τοῦτο καὶ ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ γέγονεν [00196] ἐξαγαγὼν γὰρ ἡµᾶς τῆς πλάνης, καὶ τῆς εἰδωλολατρείας ἀπαλλάξας, καὶ πρὸς τὴν βασιλείαν χειραγωγῶν, αὐτὸς πρῶτος ταύτης ἡµῖν ἦρξε τῆς ὁδοῦ, πρῶτος εἰς τοὺς οὐρανοὺς ἀναβάς. [00197] Ὥσπερ οὖν ἐκεῖνοι Μωϋσῇ θαῤῥήσαντες κατετόλµησαν τῆς ὁδοιπορίας, οὕτως ἡµεῖς Χριστῷ θαῤῥήσαντες κατατολµῶµεν τῆς ἀποδηµίας ταύτης. [00198] Καὶ ὅτι τοῦτό ἐστι τό [00199] Εἰς Μωϋσῆν ἐβαπτίσαντο, δῆλον ἐκ τῆς ἱστορίας. [00200] Οὐ γὰρ εἰς τὸ ὄνοµα Μωϋσέως ἐβαπτίσαντο. [00201] Εἰ δὲ ἡµεῖς οὐ µόνον ἀρχηγὸν τὸν Ἰησοῦν ἔχοµεν, ἀλλὰ καὶ εἰς τὸ ὄνοµα αὐτοῦ βαπτιζόµεθα, ἐκείνων µὴ βαπτισθέντων εἰς τὸ ὄνοµα Μωϋσέως, µηδὲ ἐνταῦθα ταράττου [00202] εἶπον γὰρ, ὅτι δεῖ τὴν ἀλήθειαν ἔχειν τινὰ ὑπεροχὴν πολλὴν καὶ ἄφατον. [00203] Εἶδες ἐπὶ τοῦ βαπτίσµατος τίς µὲν ὁ τύπος, τίς δὲ ἡ ἀλήθεια; [00204] Φέρε, σοὶ δείξω καὶ τὴν τράπεζαν καὶ τὴν τῶν µυστηρίων κοινωνίαν ἐκεῖ σκιαγραφουµένην, ἂν µὴ τὸ πᾶν ἀπαιτῇς µε πάλιν, ἀλλ' οὕτως ἐξετάσῃς τὰ γενόµενα, ὡς εἰκὸς ἐν σκιαγραφίᾳ καὶ τύποις ἰδεῖν. [00205] Ἐπειδὴ γὰρ εἶπε περὶ τῆς θαλάσσης καὶ τῆς νεφέλης καὶ τοῦ Μωϋσέως, ἐπήγαγε πάλιν [00206] Καὶ πάντες τὸ αὐτὸ βρῶµα πνευµατικὸν ἔφαγον. [00207] Ὥσπερ σὺ, φησὶν, ἀπὸ τῆς κολυµβήθρας τῶν ὑδάτων ἀναβαίνων, ἐπὶ τὴν τράπεζαν τρέχεις, οὕτω κἀκεῖνοι ἀπὸ τῆς θαλάττης ἀναβάντες, ἐπὶ τράπεζαν [51.249] ἦλθον καινὴν καὶ παράδοξον, τὸ µάννα λέγω. [00208] Καὶ πάλιν ὥσπερ σὺ παράδοξον ἔχεις πότον, τὸ αἷµα τὸ σωτήριον, οὕτω κἀκεῖνοι παράδοξον ἔσχον τοῦ πόµατος τὴν φύσιν, οὐ πηγὰς εὑρόντες, οὐδὲ ποταµοὺς ῥέοντας, ἀλλ' ἀπὸ πέτρας σκληρᾶς καὶ ἀνύδρου πολλὴν δεξάµενοι ναµάτων δαψίλειαν. [00209] ιὰ τοῦτο αὐτὸ καὶ πνευµατικὸν ἐκάλεσεν, οὐκ ἐπειδὴ τῇ φύσει τοιοῦτον ἦν, ἀλλὰ ἐπειδὴ τῷ τρόπῳ τῆς χορηγίας τοιοῦτον ἐγένετο. [00210] Οὐ γὰρ κατὰ φύσεως ἀκολουθίαν αὐτοῖς ἐδίδοτο, ἀλλὰ κατὰ τὴν ἐνέργειαν τοῦ στρατηγοῦντος αὐτῶν Θεοῦ. [00211] Ὅπερ οὖν καὶ αὐτὸ διορθούµενος ἔλεγεν. [00212] Ἐπειδὴ γὰρ εἶπε [00213] Καὶ πάντες τὸ αὐτὸ πόµα πνευµατικὸν ἔπιον, ὕδωρ δὲ ἦν τὸ πινόµενον, βουλόµενος δεῖξαι, ὅτι διὰ τοῦτο Πνευµατικὸν εἶπεν, οὐ διὰ τὴν φύσιν τοῦ ὕδατος, ἀλλὰ διὰ τὸν τῆς χορηγίας τρόπον, ἐπήγαγεν [00214] Ἔπινον γὰρ ἐκ τῆς πνευµατικῆς ἀκολουθούσης πέτρας [00215] ἡ δὲ πέτρα ἦν ὁ Χριστός. [00216] Οὐχὶ ἡ φύσις τοῦ λίθου, φησὶν, ἀλλ' ἡ δύναµις τοῦ ἐνεργοῦντος Θεοῦ τὰς πηγὰς ἐκείνας ἠφίει. [00217] εʹ. [00218] Ἐνταῦθα καὶ τὴν Παύλου τοῦ Σαµοσατέως αἵρεσιν ἀνέσπασε πρόῤῥιζον. [00219] Εἰ γὰρ ὁ Χριστὸς ἦν ὁ πάντα ἐνεργῶν ἐκεῖνα, πῶς αὐτὸν ἐκ τότε εἶναι λέγουσιν, ἐξ οὗ Μαρία αὐτὸν ἔτεκεν; [00220] Ὅταν γὰρ πρὸ µὲν τῆς Μαρίας τὰ κατὰ τὴν ἔρηµον φαίνεται συµβάντα, ἐκεῖνα δὲ πάντα ὁ Χριστὸς ἦν πεποιηκὼς κατὰ τὴν τοῦ Παύλου φωνὴν, ἀνάγκη καὶ πρὸ τοῦ τόκου τούτου, καὶ πρὸ τῶν ὠδίνων αὐτὸν εἶναι τούτων [00221] οὐ γὰρ δήπου ὁ µὴ ὢν ἐνεργεῖν ἔµελλεν οὕτω θαυµαστὰ καὶ παράδοξα πράγµατα. 7/28

8 [00222] Ὥσπερ δὲ εἰπὼν, ὅτι πάντες διὰ τῆς θαλάσσης διῆλθον, τὴν εὐγένειαν τῆς Ἐκκλησίας ἐδήλωσεν ἄνωθεν προδιατυπουµένην [00223] οὕτως εἰπὼν, Τὸ αὐτὸ βρῶµα πνευµατικὸν ἔφαγον, τὸ αὐτὸ τοῦτο πάλιν ᾐνίξατο. [00224] Καθάπερ γὰρ ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ οὐχ ἑτέρου µὲν σώµατος ὁ πλούσιος, ἑτέρου δὲ ὁ πένης, οὐδὲ ἑτέρου µὲν οὗτος αἵµατος, ἑτέρου δὲ ἐκεῖνος [00225] οὕτω καὶ τότε, οὐχ ἕτερον µὲν ὁ πλούσιος ἐλάµβανε µάννα, ἕτερον δὲ ὁ πένης [00226] οὐδὲ ἑτέρας µὲν ἐκεῖνος µετέσχε πηγῆς, ἑτέρας δὲ οὗτος καταδεεστέρας [00227] ἀλλὰ ὥσπερ νῦν ἡ αὐτὴ τράπεζα, τὸ αὐτὸ ποτήριον, ἡ αὐτὴ τροφὴ ἅπασι πρόκειται τοῖς ἐνταῦθα εἰσιοῦσιν [00228] οὕτω καὶ τότε τὸ αὐτὸ µάννα, ἡ αὐτὴ πηγὴ ἅπασι προὔκειτο. [00229] Καὶ τὸ δὴ θαυµαστὸν καὶ παράδοξον, ἐπεχείρησάν ποτέ τινες κατὰ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον πλέον συλλέξαι τοῦ δέοντος, καὶ οὐδὲν ἀπώναντο τῆς πλεονεξίας. [00230] Ἀλλ' ἕως µὲν τὴν ἰσότητα ἐτίµων, ἔµενε τὸ µάννα µάννα ὄν [00231] ἐπειδὴ δὲ πλεονεκτεῖν ἐπεθύµησαν, ἡ πλεονεξία τὸ µάννα σκώληκα ἐποίησε [00232] καίτοι γε οὐ µετὰ τῆς τῶν ἄλλων ζηµίας τοῦτο ἐποίουν [00233] οὐ γὰρ δὴ ἐκ τῆς τοῦ πλησίον ἁρπάζοντες τροφῆς, οὕτως αὐτοὶ πλέον συνέλεγον, ἀλλ' ὅµως ἐπειδὴ τοῦ πλείονος ἐπεθύµησαν, κατεγνώσθησαν. [00234] Εἰ γὰρ καὶ µηδὲν τὸν πλησίον ἠδίκουν, ἀλλ' ἑαυτοὺς τὰ µέγιστα κατέβλαπτον, πρὸς πλεονεξίαν τῷ τρόπῳ τῆς συλλογῆς ταύτης συνεθιζόµενοι. [00235] Ὥστε ὁµοῦ τὸ αὐτὸ καὶ τροφὴ ἦν καὶ θεογνωσίας διδασκαλία [00236] ὁµοῦ καὶ τὰ σώµατα ἔτρεφε, καὶ τὴν ψυχὴν ἐπαίδευεν [00237] οὐκ ἔτρεφε δὲ µόνον, ἀλλὰ καὶ πόνων ἀπήλλαττεν. [00238] Οὐ γὰρ ἔδει ζεῦξαι βοῦς, οὔτε ἄροτρον ἑλκύσαι, οὐδὲ ἀνατεµεῖν αὔλακας, οὐδὲ ἐνιαυτὸν ἀναµεῖναι, ἀλλ' ἐσχεδιασµένην εἶχον τὴν τράπεζαν, πρόσφατον καὶ νεαρὰν καὶ ἐφήµερον [00239] καὶ τὸ εὐαγγελικὸν ἐκεῖνο παράγγελµα διὰ τῶν ἔργων αὐτοὺς ἐπαίδευε, τὸ µὴ µεριµνᾷν εἰς τὴν αὔριον [00240] οὐδὲ γὰρ ὄφελος ἀπὸ τῆς µερίµνης ταύτης ἐγένετο. [00241] Εἰ γάρ τις πλέον συνέλεξε, διεφθείρετο καὶ ἀπώλλυτο, καὶ πλεονεξίας ἔλεγχος τὸ γινόµενον µόνον ἦν. [00242] Εἶτα ἵνα µὴ κατὰ φύσεως ἀκολουθίαν εἶναι νοµίζωσιν ἐκεῖνοι τὸν ὄµβρον, ἐν ἡµέρᾳ σαββάτου οὐδὲν τοιοῦτον [51.250] ἐγίνετο, τοῦ Θεοῦ ταῦτα ἀµφότερα αὐτοὺς διδάσκοντος, ὅτι ἐν ταῖς προτέραις ἡµέραις αὐτὸς ἐνήργει τὸν θαυµαστὸν τοῦτον καὶ παράδοξον ὑετὸν, καὶ ὅτι κατὰ τὴν ἡµέραν ἐκείνην διὰ τοῦτο ἐπεῖχεν, ἵνα καὶ ἄκοντες παιδεύωνται τοῦ σαββάτου τὴν ἡµέραν ἀργεῖν. [00243] Οὐκ ἐπὶ τῆς τροφῆς δὲ µόνον, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τῶν ἐνδυµάτων, καὶ ἐπὶ τῶν ὑποδηµάτων, καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων, δι' αὐτῶν τῶν ἔργων ἦν ἰδεῖν τὰ τῶν ἀποστόλων παραγγέλµατα ἐκτελούµενα. [00244] Οὐδὲ γὰρ οἰκίαν εἶχον, οὐ τράπεζαν, οὐ κλίνην, οὐχ ἱµάτιον δεύτερον, οὐχ ὑποδήµατα, τοῦ Θεοῦ οὕτως οἰκονοµήσαντος. [00245] Ὅρα πόση τῆς Παλαιᾶς πρὸς τὴν Καινὴν συγγένεια. [00246] Ὥσπερ γὰρ τοὺς ἀποστόλους ἐσχηµάτιζεν ὁ Χριστὸς ὕστερον τῶν ἀναγκαίων ἕνεκεν, οὕτω πως κἀκείνοις ὁ τῆς πολιτείας ἐῤῥυθµίζετο τρόπος, καὶ ἡ κτίσις ἅπασα πρὸς τὴν ὑπηρεσίαν ἐκείνων παρεσκευάζετο. [00247] Καὶ τίνος ἕνεκεν ταῦτα ἐγένετο, φησί; [00248] Ἔµελλεν αὐτοὺς εἰς ἕνα συγκλείειν τῆς οἰκουµένης τόπον, καὶ κελεύειν ἐκεῖ διηνεκῶς αὐτὸν θεραπεύειν, καὶ µήτε ναὸν, µήτε βωµὸν ἀλλαχοῦ που τῆς οἰκουµένης ἱδρῦσθαι, ἀλλὰ καὶ ἀναθήµατα καὶ θυσίας ἐκεῖ φέρειν, καὶ ἑορτὰς ἐπιτελεῖν, καὶ τὸν νόµον ἀναγινώσκειν, καὶ πάντα τὰ ἄλλα τὰ τῆς ἁγιαστίας ἐκπληροῦν ἐκείνης. [00249] Ἵν' οὖν µὴ τῷ διωρισµένῳ τῆς θεραπείας τρόπῳ καὶ τὴν πρόνοιαν αὐτοῦ συγκεκλεῖσθαι ἐκεῖ νοµίζωσι, καὶ µερικὸν αὐτὸν εἶναι Θεὸν, προλαβὼν τὴν αὐτοῦ δύναµιν ἐπὶ τῆς ἀλλοτρίας ἐπέδειξεν, ἐπὶ τῆς Αἰγύπτου, ἐπὶ τῆς ἐρήµου, ἔνθα οὐδεὶς ἦν ὁ θεραπεύων, ἔνθα οὐδεὶς ἦν ὁ προσκυνῶν [00250] καὶ πρὸς τὰ ἐναντία ἡ κτίσις ὑπηρετεῖτο, δι' ὧν ἐποίει, τὴν ἐξ ἀρχῆς αὐτοῦ δηµιουργίαν καὶ τοὺς ἀγνωµονοῦντας αὐτῷ λογίζεσθαι πείθουσα. [00251] Καὶ γὰρ ἡ θάλασσα τοὺς µὲν ἀπέπνιγε, τοὺς δὲ διέσωζε [00252] καὶ ὁ ἀὴρ νῦν µὲν κατέφερε χάλαζαν, καὶ τοὺς βαρβάρους ἀπώλλυ, νῦν δὲ κατέφερε µάννα, καὶ τοὺς Ἰουδαίους διέτρεφε. [00253] Πάλιν ἡ γῆ νῦν µὲν σκνῖπας ἐπὶ κολάσει τῶν πολεµίων, νῦν δὲ ὀρτυγοµήτραν ἐπὶ σωτηρίᾳ τῶν οἰκείων ἐξέφερε. [00254] Κἀκείνοις µὲν ἐν ἡµέρᾳ σκότος, τούτοις δὲ ἐν νυκτὶ φῶς ἐγίνετο. 8/28

9 [00255] Καὶ Αἰγύπτιοι µὲν τὸν Νεῖλον ἔχοντες παραῤῥέοντα, δίψει καὶ αὐχµῷ διεφθείροντο [00256] οὗτοι δὲ ἐν ἐρήµῳ ξηρᾷ καὶ αὐχµώδει στρατοπεδεύοντες, πολλῆς ἀπέλαυον ὑδάτων δαψιλείας [00257] καὶ τοὺς µὲν βάτραχοι κατηγωνίζοντο, τούτους δὲ οὐδὲ οἱ γίγαντες ἐκεῖ χειρώσασθαι ἴσχυον. [00258] ςὰʹ. [00259] Ἀλλὰ τίνος ἕνεκεν τούτων ὑµᾶς ἀνέµνησεν ὁ µακάριος Παῦλος; [00260] ιὰ τὴν αἰτίαν, ἣν ἐξ ἀρχῆς εἶπον ὑµῖν, ἵνα µάθῃς ὅτι οὔτε βάπτισµα, οὔτε ἁµαρτηµάτων ἄφεσις, οὐ γνῶσις, οὐ µυστηρίων κοινωνία, οὐ τράπεζα ἱερὰ, οὐχ ἡ ἀπόλαυσις τοῦ σώµατος, οὐχ ἡ κοινωνία τοῦ αἵµατος, οὐκ ἄλλο τούτων οὐδὲν ἡµᾶς ὠφελῆσαι δυνήσεται, ἐὰν µὴ βίον ὀρθὸν, καὶ θαυµαστὸν, καὶ πάσης ἁµαρτίας ἀπηλλαγµένον ἔχωµεν. [00261] Ὅτι γὰρ διὰ τοῦτο τούτων ἀνέµνησε, καταλέξας τὸν τύπον τοῦ βαπτίσµατος, τὸν διὰ τῆς θαλάσσης καὶ τῆς νεφέλης, τὸν τύπον τῶν µυστηρίων, τὸν διὰ τοῦ µάννα καὶ τῆς πέτρας προδιέγραψεν ἐν τῇ Παλαιᾷ, καὶ εἰπὼν, ὅτι Πάντες τὸ αὐτὸ βρῶµα πνευµατικὸν ἔφαγον, καὶ τὸ αὐτὸ πόµα πνευµατικὸν ἔπιον, ἐπήγαγε λέγων [00262] Ἀλλ' οὐκ ἐν τοῖς πλείοσιν αὐτῶν εὐδόκησεν ὁ Θεός. [00263] Μετὰ τοσαῦτα καὶ τηλικαῦτα θαύµατα, φησὶν, οὐκ ἠγάπησεν αὐτοὺς ὁ Θεός. [00264] Ἀλλὰ τί; [00265] Κατεστρώθησαν ἐν τῇ ἐρήµῳ. [00266] Τίνος οὖν ἕνεκα ταῦτα λέγεις ἡµῖν, ὦ Παῦλε; [00267] Ταῦτα δὲ τύπος ἡµῖν ἐγενήθησαν εἰς τὸ µὴ γενέσθαι ἡµᾶς ἐπιθυµητὰς κακῶν, καθὼς κἀκεῖνοι ἐπεθύµησαν, µηδὲ εἰδω [51.251] λολάτρας γίνεσθαι, καθώς τινες αὐτῶν, ὥσπερ γέγραπται [00268] Ἐκάθισεν ὁ λαὸς φαγεῖν καὶ πιεῖν, καὶ ἀνέστησαν παίζειν. [00269] Ὅρα τοῦ Παύλου τὴν σύνεσιν. [00270] Εἶπε τὴν ἁµαρτίαν, εἶπε τὴν αἰτίαν τῆς ἁµαρτίας, εἶπε τὴν κόλασιν τὴν ἐπὶ τῇ ἁµαρτίᾳ, διὰ πάντων ἡµᾶς παιδεύων φεύγειν τὴν ἐκείνων µίµησιν. [00271] Αἰτία τῆς ἁµαρτίας ἡ ἀδηφαγία [00272] Ἐκάθισε γὰρ ὁ λαὸς φαγεῖν καὶ πιεῖν. [00273] Ἡ ἁµαρτία, αὐτὸ τὸ παίζειν. [00274] Εἶτα ἡ τιµωρία, ὅτι Κατεστρώθησαν ἐν τῇ ἐρήµῳ. [00275] Πάλιν, Μηδὲ πορνεύωµεν, καθώς τινες αὐτῶν ἐπόρνευσαν. [00276] Ἐνταῦθα τὴν αἰτίαν τῆς πορνείας οὐκ ἔθηκεν, ἀλλὰ τὴν τιµωρίαν. [00277] Ποίαν δὲ ταύτην; [00278] Ἔπεσον ἐν µιᾷ ἡµέρᾳ εἰκοσιτρεῖς χιλιάδες. [00279] Τίνος δὲ ἕνεκα τὴν πρόφασιν οὐκ εἶπεν, ἀφ' ἧς ἡ πορνεία γέγονε; [00280] Τοῖς φιλοπόνοις διδοὺς ἐπὶ τὴν ἱστορίαν ἐλθεῖν, καὶ µαθεῖν τοῦ κακοῦ τὴν ῥίζαν. [00281] Οὗτος γὰρ ἰατρείας τρόπος, τὸ λέγειν ἐξ ὧν τίκτεται τὰ νοσήµατα, καὶ φάρµακα ἐπιτιθέναι τοῖς τραύµασι. [00282] ιὰ τοῦτό φησι [00283] Ταῦτα δὲ πάντα τύποι συνέβαινον ἐκείνοις, ἐγράφη δὲ πρὸς νουθεσίαν ἡµῶν. [00284] Ὥστε ὁ ποιήσας ἐκεῖνα, καὶ κολάσας τοὺς ἀγνωµονήσαντας, οὗτος ἡµᾶς νουθετεῖ νῦν, οὐ διὰ ῥηµάτων µόνον, ἀλλὰ καὶ δι' αὐτῶν τῶν πραγµάτων, ὅπερ µέγιστός ἐστι νουθεσίας τρόπος. [00285] Εἶδες πῶς τοῖς ἐν τῇ χάριτι τὸν ἐν τῇ Παλαιᾷ ταῦτα ποιήσαντα διδάσκαλον ἐπέστησε, δεικνὺς ὅτι εἷς ἐστι καὶ ὁ αὐτὸς, ὁ καὶ ἐκεῖνα ποιήσας, καὶ ταῦτα δι' αὐτοῦ φθεγγόµενος; [00286] Εἰ γὰρ ἀλλότριος ἦν, οὐκ ἐκεῖνα τούτων τύπους ἐκάλεσεν, οὐκ ἂν εἰς νουθεσίαν ἡµῶν αὐτὰ γεγράφθαι εἶπεν, οὐκ ἂν διδάσκαλον ἡµῖν ἐπέστησεν, ὃν οὐκ ἐνόµιζεν εἶναι Θεὸν, οὐκ ἂν ἀπὸ τῶν ὑπ' ἐκείνου γενοµένων τότε ἡµᾶς ἐφόβησεν, ὡς εἰς τὰς ἐκείνου πάλιν µέλλοντας ἐµπίπτειν χεῖρας. [00287] Νῦν δὲ δεικνὺς, ὅτι εἰς τὰς ἐκείνου µέλλοµεν ἐµπίπτειν πάλιν χεῖρας, καὶ ἑκάτε [51.252] ρος ὁ λαὸς, κἀκεῖνος καὶ οὗτος, τοῖς ἐκείνου διοικοῦνται 9/28

10 νόµοις, ἀνέµνησε πάντων ἐκείνων, καὶ εἶπεν, ὅτι Πρὸς νουθεσίαν ἡµῶν ἐγράφη. [00288] Ταῦτα οὖν εἰδότες, τοῖς τε παρελθοῦσι, τοῖς τε µέλλουσι πιστεύωµεν. [00289] Ἂν δέ τινες ὦσιν οἱ τοῖς µέλλουσιν οὐ πιστεύοντες, ἀπὸ τῶν παρελθόντων αὐτοὺς ἐνάγωµεν εἰς τὴν τῆς ἀρετῆς ἐπιµέλειαν τὰ κατὰ τοὺς Σοδοµίτας διηγούµενοι, τὰ κατὰ τὸν κατακλυσµὸν λέγοντες, τὰ κατὰ τὴν Αἴγυπτον ἀναµιµνήσκοντες, ἵνα ταῖς ἑτέρων σωφρονισθέντες κολάσεσι, καὶ βίον ἄριστον ἐπιδειξάµενοι, καὶ τὸν περὶ τῆς γεέννης καὶ τῆς ἀναστάσεως δέξωνται λόγον. [00290] Ἐπεὶ καὶ νῦν ὅσοι τῇ κρίσει διαπιστοῦσιν, οὐδαµόθεν ἑτέρωθεν, ἀλλ' ἀπὸ βίου διεφθαρµένου καὶ πονηροῦ συνειδότος τοῦτο πάσχουσιν. [00291] Ὥστε ἐὰν ἐκκαθάρωµεν ἑαυτῶν τὰς ἁµαρτίας, καὶ τῷ φόβῳ τῶν παρελθόντων παιδεύσωµεν, καὶ περὶ τῶν µελλόντων πείσοµεν δέξασθαι λόγον. [00292] Ὥσπερ γὰρ δόγµατα πονηρὰ βίον ἀκάθαρτον εἰσάγειν εἴωθεν, οὕτω καὶ διεφθαρµένος βίος πονηρίαν δογµάτων πολλάκις ἔτεκεν. [00293] Ὅπερ ἵνα µὴ γένηται, καὶ ἡµῖν αὐτοῖς, καὶ τοῖς ἄλλοις ταῦτα κατεπᾴδοντες τὰ ῥήµατα, τήν τε ὀρθὴν πίστιν διαµένωµεν ἔχοντες, καὶ πολιτείαν ἀρίστην ἐπιδειξώµεθα, ἐπειδὴ πανταχόθεν ἡµῖν ὁ λόγος ἀπέδειξεν, ὅτι ταύτης χωρὶς οὐδὲν ὄφελος ἡµῖν ὀρθῶν δογµάτων. [00294] Γένοιτο δὲ εὐχαῖς τῶν ἁγίων, καὶ τῶν προέδρων ἁπάντων, τήν τε ὀρθότητα τῶν δογµάτων, ἣν ἄνωθεν καὶ ἐκ προγόνων παρελάβοµεν, ἀκέραιον διατηρῆσαι, καὶ βίον αὐτῇ συµβαίνοντα προσθεῖναι, ἵνα τῶν ἐπηγγελµένων ἀγαθῶν ἐπιτύχωµεν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, µεθ' οὗ τῷ Πατρὶ, ἅµα τῷ ἁγίῳ Πνεύµατι, δόξα, κράτος, τιµὴ, νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. [00295] Ἀµήν. [00296] ὰὰὰὰὰὰ 2006 Cooperatorum Veritatis Societas quoad hanc editionem iura omnia asservantur Iohannes Chrysostomus - In dictum Pauli Nolo vos ignorare Litterarum Omnium Conspectus: 136 Litterae, quae repetitae sunt in 25,318 occasionibus α ,884 Α β Β γ Γ δ Δ ε ,391 Ε ζ Ζ η Η θ Θ ι ,044 Ι κ Κ λ Λ µ Μ ν ,301 Ν ξ Ξ ο ,602 Ο π Π ρ Ρ ς , /28

11 σ Σ τ ,001 Τ υ Υ φ Φ χ Χ ψ Ψ ω Ω ῤ ῥ Ῥ 8172 ά έ ή ί ό ύ ώ ὰ ὲ ὴ ὶ ὸ ὺ ὼ ᾶ ῆ ῖ ῦ ῶ ἀ ἐ ἠ ἰ ὀ ὐ ὠ ἁ ἑ ἡ ἱ ὁ ὑ ὡ ἂ ἒ ἢ ἲ ὂ ὒ ὢ ἃ ἓ ἣ ἳ ὃ ὓ ὣ ἄ ἔ ἤ ἴ ὄ ὔ ὤ ἅ ἕ ἥ ἵ ὅ ὕ ὥ ἆ ἦ ἶ ὖ ὦ ἇ ἧ ἷ ὗ ὧ ᾀ ᾐ ῧ ᾠ ᾁ ᾑ ΰ ᾡ ᾂ ᾒ ᾢ ᾃ ᾓ ᾣ ᾄ ᾔ ᾤ ᾅ ᾕ ᾥ ᾆ ᾖ ᾦ ᾇ ᾗ ᾧ ᾳ ῃ ῳ ᾴ ῄ ῴ ᾷ ῇ ῷ Ceterae infrequentes vel rarissimae Litterae expositae non sunt 11/28

12 2006 Cooperatorum Veritatis Societas quoad hanc editionem iura omnia asservantur Iohannes Chrysostomus - In dictum Pauli Nolo vos ignorare Verborum Omnium Conspectus: 1,785Verba, quae repetita sunt in 2,441,866 occasionibus α [00002] ὰὰὰὰὰὰ [00296] Ἀβραὰµ [00115] ἀγάγωµεν [00154] ἀγαθῶν [00119] [00294] ἀγάπης [00106] [00107] ἀγαπητὸν [00176] ἀγγέλοις [00044] [00056] ἀγγέλων [00115] ἁγιαστίας [00248] ἁγίῳ [00294] ἁγίων [00012] [00013] [00015] [00294] ἀγνοεῖν [00001] [00025] [00050] [00058] [00061] [00105] [00124] ἀγνοεῖς [00156] ἀγνωµονήσαντας [00284] ἀγνωµονοῦντας [00250] ἀγνώµων [00069] ἀγωνίας [00098] ἀδείας [00017] ἀδελφοὶ [00001] [00025] [00050] [00058] [00061] [00124] ἀδελφοί [00105] ἀδελφοῖς [00112] [00115] ἀδελφὸς [00113] ἀδελφοὺς [00106] [00113] ἀδηφαγία [00271] ᾄδουσι [00020] ἀεὶ [00294] ἀέρα [00148] ἀὴρ [00252] ἀθάνατα [00047] ἀθανάτων [00044] ἀθέσµους [00086] ἄθλοις [00017] ἀθυµίαν [00016] αἱ [00013] [00148] αἰγιαλοὶ [00005] αἰγιαλὸν [00010] Αἰγύπτιοι [00168] [00255] Αἰγυπτίων [00181] Αἴγυπτον [00289] Αἰγύπτου [00126] [00166] [00249] αἷµα [00208] αἵµατος [00117] [00224] [00260] αἰνίγµατα [00176] αἰνίξασθαι [00138] αἵρεσιν [00218] Αἰτία [00271] αἰτίαν [00260] [00270] [00276] αἴτιον [00119] αἰῶνας [00294] αἰώνων [00294] ἀκάθαρτον [00055] [00292] ἀκαθάρτων [00015] ἀκέραιον [00294] ἀκολουθῆσαι [00191] ἀκολουθίαν [00210] [00242] ἀκολουθίας [00036] [00037] ἀκολουθούσης [00026] [00214] ἄκοντες [00242] ἀκούοντα [00098] ἀκούοντες [00118] ἀκούων [00094] ἀκρίβειαν [00159] ἀκριβείας [00104] [00121] ἀκριβῆ [00037] ἀκριβῶς [00157] ἀκροαταῖς [00093] ἀκταὶ [00005] ἀλαζονείαν [00118] ἀλήθεια [00151] [00153] [00157] [00171] [00173] [00203] ἀληθείᾳ [00175] ἀλήθειαν [00165] [00169] [00171] [00177] [00202] ἀληθείας [00158] [00159] [00169] [00170] [00172] [00185] ἀλίµενον [00004] ἀλλ [00012] [00046] [00054] [00055] [00056] [00059] [00071] [00082] [00106] [00119] [00156] [00176] [00180] [00181] [00183] [00204] [00208] [00216] [00233] [00234] [00238] [00290] Ἀλλ [00018] [00027] [00079] [00156] [00230] [00262] ἀλλὰ [00007] [00016] [00037] [00040] [00060] [00067] [00090] [00098] [00109] [00109] [00109] [00110] [00113] [00115] [00121] [00127] [00132] [00133] [00141] [00145] [00148] [00158] [00172] [00175] [00183] [00201] [00209] [00210] [00213] [00227] [00237] [00243] [00248] [00276] [00284] ἄλλα [00248] Ἀλλὰ [00043] [00064] [00259] [00264] ἀλλαχοῦ [00248] ἀλλήλους [00021] ἄλλο [00260] ἄλλοις [00293] ἀλλοτρίας [00249] ἀλλότριος [00286] ἄλλων [00044] [00232] [00243] ἅλµην [00017] ἅλµης [00010] ἁλουργίδα [00146] ἅµα [00294] ἁµαρτάνοντας [00072] [00087] [00100] [00103] ἁµαρτηµάτων [00168] [00260] ἁµαρτίᾳ [00270] ἁµαρτία [00273] ἁµαρτίαν [00086] [00182] [00270] ἁµαρτίας [00260] [00270] [00271] [00291] 12/28

13 ἁµαρτόντα [00087] Ἀµήν [00295] ἀµυδρὰ [00176] ἀµυδράν [00158] ἀµυδρῶς [00156] ἀµφότερα [00242] ἂν [00003] [00005] [00019] [00021] [00041] [00072] [00078] [00081] [00087] [00099] [00103] [00130] [00130] [00138] [00157] [00170] [00174] [00204] [00286] [00286] [00286] ἄν [00006] [00068] Ἂν [00151] [00173] [00289] ἀναβαίνων [00207] ἀναβάντες [00207] ἀναβάς [00196] ἀναβεβηκὼς [00129] ἀναγινώσκειν [00248] ἀναγκαίων [00246] ἀνάγκη [00220] Ἀνάγκη [00076] ἀναθήµατα [00248] ἀναθρώσκων [00008] ἀναίσχυντον [00129] ἀναισχυντοῦντα [00091] ἀνακτᾶσθαι [00008] [00013] ἀναλογισάµενος [00071] ἀναµεῖναι [00238] ἀναµιµνήσκει [00040] [00044] ἀναµιµνήσκοντες [00289] ἀναµιµνήσκων [00061] ἀναµνῆσαι [00057] ἀναντίῤῥητον [00102] ἀναπαύσεις [00011] ἀναστάσεως [00289] ἀνατεµεῖν [00238] ἀναχωρήσαντες [00017] ἄνδρες [00148] ἀνδρὸς [00145] ἀνεδύοντο [00190] ἀνέµνησε [00048] [00261] [00287] ἀνέµνησεν [00259] ἀνεξετάστως [00039] ἀνέσπασε [00218] ἀνέστησαν [00031] [00268] ἀνέτρεψαν [00086] ἄνευ [00062] ἀνεύθυνος [00069] ἀνῄρηται [00110] ἀνήχθησαν [00183] Ἄνθρωπε [00083] ἄνθρωπος [00156] [00168] ἀνθρώπους [00051] ἀνθρώπων [00067] [00090] [00099] [00189] ἀνοήτων [00099] ἀνοµίαν [00053] ἀνύδρου [00208] ἄνωθεν [00222] [00294] ἀνωµαλία [00110] ἀξία [00145] ἀξίας [00106] [00107] [00110] ἄξιον [00036] [00087] Ἄξιον [00104] ἀπ [00053] Ἀπαγγελῶ [00112] ἀπαιτεῖς [00158] ἀπαιτῇς [00204] ἀπαιτήσῃς [00159] [00176] ἀπαλλαγέντες [00041] ἀπαλλαγὴν [00006] ἀπαλλάξας [00196] ἀπαλλάττουσι [00014] ἀπανθρωπίας [00054] ἁπάντων [00017] [00130] [00243] [00294] ἀπαντῶντας [00015] ἅπαξ [00133] [00139] ἅπασα [00246] ἅπασαν [00118] ἁπάσης [00087] [00104] ἅπασι [00227] [00228] ἀπέδειξεν [00293] ἄπεισι [00016] ἀπέκλεισε [00054] ἀπέλαυον [00256] ἀπενεχθῆναι [00056] ἀπέπνιγε [00251] ἀπεπνίγοντο [00168] ἀπεχθῶς [00130] ἀπήλαυσας [00087] ἀπηλλάγησαν [00180] ἀπηλλάγµεθα [00012] ἀπηλλαγµένον [00260] ἀπήλλαξεν [00098] ἀπήλλαττεν [00237] ἀπηλλάττοντο [00166] ἀπηλλοτριῶσθαι [00170] ἀπηξίωσε [00129] ἀπηρτίσθαι [00158] ἀπηρτισµένην [00058] ἄπιστα [00089] ἀπιστεῖν [00069] ἀπιστεῖς [00083] ἀπιστῆσαί [00084] ἀπιστῆσαι [00067] [00091] ἁπλῶς [00037] [00039] [00062] [00067] [00071] [00082] [00109] [00122] [00132] [00139] ἀπογευοµένοις [00039] ἀποδηµίας [00197] ἀποθέµενος [00016] ἀποκεῖσθαι [00081] ἀπολαύοµεν [00012] ἀπολαύουσι [00145] ἀπολαῦσαι [00149] ἀπόλαυσις [00260] ἀπολουσάµενοι [00017] ἀπόνοιαν [00118] ἀποῤῥήτων [00041] [00044] ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΝ [00001] ἀποστόλους [00246] ἀποστόλων [00243] ἀποτιθέµενος [00016] 13/28

14 ἀποτίθενται [00010] [00010] ἁπτοµένοις [00039] ἀπώλλυ [00252] ἀπώλλυτο [00241] ἀπώλοντο [00033] [00034] ἀπώναντο [00229] ἀργεῖν [00242] ἀρετῆς [00129] [00289] ἀρίστην [00293] ἄριστον [00050] [00289] ἄροτρον [00238] ἁρπάζοντες [00233] ἀρχηγὸν [00201] ἀρχὴν [00104] ἀρχῆς [00250] [00260] ἄρχοντος [00145] ἃς [00154] ἀσαφὲς [00187] ἄσβεστον [00067] ἀσέλγειαν [00082] ἀσθενεῖς [00040] ἄσοφος [00110] ἀσόφου [00145] ἀσπάζονται [00011] ἀσφαλείας [00005] ἀτελεστέροις [00090] ἀτελεύτητον [00067] ἀτιµώρητον [00087] ἀτιµώρητος [00081] ἀτιµωρήτους [00072] ἀτόπων [00015] αὔλακας [00238] αὔριον [00239] αὐτὰ [00077] [00081] [00092] [00103] [00133] [00286] αὐτὴ [00227] [00227] [00228] αὐτῇ [00294] αὐτὴν [00016] [00104] [00183] αὐτῆς [00113] [00180] αὐτὸ [00009] [00025] [00025] [00043] [00101] [00114] [00136] [00136] [00140] [00140] [00188] [00206] [00209] [00211] [00213] [00223] [00223] [00227] [00228] [00235] [00261] [00261] [00273] αὐτοὶ [00040] [00233] αὐτοῖς [00040] [00044] [00053] [00091] [00094] [00102] [00210] [00293] αὐτὸν [00087] [00219] [00219] [00220] [00248] [00249] αὐτόν [00082] αὐτὸς [00021] [00036] [00072] [00093] [00117] [00171] [00196] [00242] [00285] αὐτός [00072] [00100] [00102] [00173] αὐτοῦ [00024] [00037] [00044] [00056] [00111] [00141] [00201] [00249] [00249] [00250] [00285] αὐτοὺς [00040] [00041] [00044] [00048] [00057] [00061] [00070] [00089] [00090] [00106] [00109] [00129] [00239] [00242] [00248] [00263] [00289] αὐτούς [00049] αὐτῷ [00250] αὐτῶν [00008] [00027] [00030] [00032] [00033] [00034] [00040] [00066] [00117] [00145] [00149] [00149] [00210] [00243] [00262] [00267] [00275] [00284] αὐχµῷ [00255] αὐχµώδει [00256] ἀφ [00279] ἄφατον [00202] ἀφεῖναι [00072] [00087] ἀφεὶς [00060] ἄφεσις [00260] β [00042] βάθρων [00086] βαπτιζόµεθα [00201] βαπτισθέντων [00201] βάπτισµα [00160] [00260] βαπτίσµατος [00058] [00149] [00203] [00261] βάρβαρος [00110] βαρβάρους [00252] βαρβάρων [00182] Βαρλαὰµ [00017] βασιλέα [00155] βασιλείαν [00041] [00196] βασιλείας [00051] [00059] βασιλεὺς [00145] [00157] βασιλικὴν [00155] βασιλικὸν [00155] βάτραχοι [00257] βίον [00050] [00055] [00059] [00260] [00289] [00292] [00294] βίος [00292] βίου [00054] [00290] βιωτικῆς [00016] [00110] βιωτικῶν [00017] βλάβην [00040] βλέπειν [00040] βούλει [00165] Βούλεται [00143] βούλεται [00070] [00089] βουληθείη [00069] Βουλόµενος [00145] βουλόµενος [00040] [00066] [00082] [00213] βοῦς [00238] βοῶντος [00024] βραχὺ [00006] βρυγµοῦ [00044] βρῶµα [00025] [00136] [00140] [00206] [00223] [00261] βωµὸν [00248] γ [00088] γαλήνην [00004] γὰρ [00004] [00006] [00008] [00010] [00013] [00014] [00024] [00026] [00028] [00036] [00037] [00041] [00045] [00046] [00049] [00051] [00063] [00067] [00068] [00069] [00072] [00081] [00090] [00093] [00094] [00095] [00098] [00101] [00101] [00103] [00107] [00110] [00115] [00119] [00122] [00130] [00133] [00139] [00145] [00148] [00149] [00170] [00173] [00185] [00196] [00200] [00202] [00205] [00210] [00212] [00214] [00219] [00220] [00221] [00224] [00233] [00234] [00238] [00240] [00244] [00246] [00251] [00261] [00272] [00281] [00286] [00292] γάρ [00123] [00134] [00241] γε [00099] [00111] [00232] γεγενηµένα [00068] γεγενηµένοις [00069] [00084] γεγενηµένων [00101] γέγονε [00279] γέγονεν [00195] γέγραπται [00030] [00267] γεγράφθαι [00286] γέεννα [00082] γέενναν [00071] [00080] γεέννῃ [00067] 14/28

15 γεέννης [00044] [00089] [00289] γέµει [00043] γέµων [00099] γενέσθαι [00068] [00113] [00267] γένηται [00293] Γένοιτο [00294] γενόµενα [00204] γενοµένων [00130] [00141] [00286] γέροντος [00145] γῆ [00253] γῇ [00010] γίγαντες [00257] γίνεσθαι [00030] [00267] γίνεται [00016] γινοµένης [00015] γινόµενοι [00040] γινόµενον [00241] γινοµένων [00158] γλῶτταν [00129] γνώµην [00094] γνώµης [00141] γνώσεως [00041] γνῶσιν [00058] [00158] γνῶσις [00260] γογγύζωµεν [00034] Γόµοῤῥα [00085] γραµµὰς [00155] γράφεται [00156] γράφουσι [00154] γυµνοῖς [00010] γυναῖκες [00148] γυναικὸς [00145] δ [00015] [00152] δαιµόνια [00052] δαιµόνων [00040] [00181] δαψίλειαν [00208] δαψιλείας [00256] δὲ [00005] [00009] [00025] [00026] [00029] [00047] [00050] [00050] [00054] [00058] [00061] [00067] [00069] [00072] [00086] [00087] [00092] [00102] [00104] [00105] [00108] [00113] [00118] [00121] [00138] [00141] [00148] [00148] [00148] [00151] [00153] [00166] [00167] [00168] [00174] [00175] [00181] [00184] [00201] [00203] [00213] [00215] [00220] [00222] [00224] [00224] [00225] [00226] [00231] [00237] [00243] [00251] [00252] [00253] [00254] [00256] [00257] [00267] [00277] [00279] [00283] [00283] [00287] [00294] δέ [00035] [00157] [00186] [00289] δεδεµένον [00055] δεδεµένους [00155] δεδοικέναι [00102] δεῖ [00040] [00172] [00175] [00202] δεικνὺς [00102] [00285] [00287] δείκνυσι [00144] δεῖξαι [00041] [00066] [00143] [00145] [00213] δείξας [00040] δείξω [00204] δεξάµενοι [00208] δέξασθαι [00291] δέξωνται [00289] δέοντος [00229] δέους [00098] δεσµῶν [00044] εσπότην [00096] εσπότης [00111] δεύτερον [00244] δεχόµενος [00016] δέχονται [00007] δὴ [00007] [00012] [00019] [00021] [00089] [00229] [00233] δῆλον [00100] [00199] δηµιουργίαν [00250] δήποτε [00064] δήπου [00221] δι [00006] [00086] [00148] [00148] [00179] [00179] [00243] [00250] [00284] [00285] ιὰ [00007] [00080] [00089] [00091] [00209] [00260] [00282] διὰ [00001] [00011] [00023] [00025] [00040] [00055] [00056] [00064] [00136] [00140] [00148] [00148] [00148] [00166] [00213] [00213] [00213] [00222] [00239] [00242] [00261] [00261] [00261] [00270] [00284] διαβαίνειν [00189] διαβαλλόντων [00129] διάβασις [00149] [00160] διαβολὴν [00130] διάβολος [00167] διαβόλῳ [00044] [00056] διαδεχοµένους [00012] ιαθήκης [00066] διάκρισις [00145] διαλέγεται [00044] [00091] διαλεγόµενος [00036] διαλελυµένον [00082] διαλύων [00016] διαµένωµεν [00293] διαπιστοῦντες [00069] διαπιστοῦσι [00067] διαπιστοῦσιν [00290] διαπόρησιν [00035] διατηρῆσαι [00294] διατηρῶν [00037] διατυποῦν [00093] διατυπωθῆναι [00149] διδάξαι [00160] διδασκαλία [00235] διδάσκαλον [00285] [00286] διδάσκοντος [00242] διδοὺς [00280] δίδωσι [00092] ιέβη [00191] διέβη [00189] διεγερθεῖσαν [00006] διειληµµένον [00003] διέκειτο [00130] διερευνήσασθαι [00104] διέσωζε [00251] διέτρεφε [00252] διεφθαρµένος [00292] διεφθαρµένου [00054] [00290] διεφθείρετο [00241] διεφθείροντο [00255] διηγήµατος [00104] διηγηµάτων [00017] [00040] διήγησιν [00036] διηγούµενοι [00289] 15/28

16 διῆλθον [00001] [00025] [00136] [00140] [00148] [00222] διηνεκῶς [00248] δικαιοκρισίας [00070] δίκην [00079] [00080] [00086] διοικοῦνται [00287] διορθούµενος [00211] διπλῆν [00040] δὶς [00133] δίψει [00255] διωρισµένῳ [00249] δόγµατα [00055] [00292] δογµάτων [00054] [00292] [00293] [00294] δοκεῖ [00035] [00119] δόξα [00294] δορυφόρους [00155] δουλείας [00180] [00180] δοῦλος [00110] δούλου [00145] δούλους [00109] δύναιντ [00006] δύναιτο [00068] δυνάµεις [00052] δύναµιν [00249] δύναµις [00216] ύναται [00094] δύναται [00150] [00174] δυνατὸν [00084] [00091] δυνήσεταί [00069] δυνήσεται [00260] δυνησόµεθά [00160] υοῖν [00065] δυσβάστακτον [00016] ε [00217] ἐὰν [00260] [00291] ἑαυτοῦ [00040] [00129] [00141] ἑαυτοὺς [00234] ἑαυτῶν [00291] ἐβαπτίσαντο [00025] [00136] [00140] [00186] [00193] [00199] [00200] ἐβούλετο [00045] [00097] ἐγένετο [00113] [00209] [00240] [00247] ἐγενήθησαν [00029] [00267] ἐγίνετο [00242] [00254] ἐγκαλῶν [00054] ἐγόγγυσαν [00034] [00075] ἐγράφη [00283] [00287] ἐγὼ [00012] ἔδει [00045] [00149] [00238] ἐδήλωσεν [00222] ἐδίδοτο [00210] ἔδοξε [00095] ἐδυσχέραινον [00190] ἔδωκας [00079] [00080] ἔδωκε [00086] ἔδωκεν [00191] ἐθάῤῥησαν [00194] ἔθηκε [00050] ἔθηκεν [00276] Εἰ [00045] [00071] [00072] [00081] [00090] [00093] [00119] [00139] [00184] [00201] [00219] [00234] [00241] [00286] εἰ [00046] [00069] [00094] [00095] [00097] [00101] [00111] [00130] [00138] [00176] Εἶδες [00155] [00203] [00285] εἶδός [00107] εἶδος [00107] εἰδότες [00288] εἰδω [00267] εἴδωλα [00039] εἰδωλοθύτων [00036] [00039] εἰδωλολάτρας [00030] εἰδωλολατρείας [00166] [00196] εἴη [00170] εἰκόνα [00155] εἰκόνας [00154] εἰκόνος [00158] εἰκὸς [00204] εἰκοσιτρεῖς [00032] [00278] εἰληφόσι [00069] [00084] εἶναι [00029] [00035] [00067] [00071] [00080] [00119] [00150] [00174] [00176] [00219] [00220] [00242] [00249] [00286] Εἶπε [00270] εἶπε [00205] [00212] [00270] [00270] εἰπεῖν [00057] [00139] [00148] εἶπεν [00060] [00126] [00141] [00213] [00279] [00286] [00287] εἶπον [00202] [00260] εἰπόντα [00139] Εἰπὼν [00123] [00134] εἰπὼν [00089] [00133] [00222] [00223] [00261] εἰρηµένων [00040] Εἰς [00193] [00199] εἰς [00009] [00010] [00015] [00017] [00019] [00021] [00025] [00029] [00036] [00036] [00038] [00039] [00056] [00069] [00083] [00136] [00140] [00145] [00148] [00163] [00186] [00196] [00200] [00201] [00201] [00239] [00248] [00267] [00286] [00286] [00287] [00289] [00294] εἷς [00100] [00101] [00285] ΕΙΣ [00001] εἰσάγειν [00292] εἰσέλθῃ [00016] εἰσήγαγεν [00102] εἰσήγαγον [00086] εἰσι [00069] εἰσιοῦσι [00039] εἰσιοῦσιν [00227] Εἶτα [00242] [00274] εἶτα [00155] εἶχέ [00160] εἶχεν [00055] εἶχον [00058] [00089] [00238] [00244] εἴωθε [00015] [00090] εἴωθεν [00292] ἐκ [00016] [00016] [00026] [00036] [00041] [00086] [00199] [00214] [00219] [00233] [00294] Ἐκάθισε [00272] Ἐκάθισεν [00031] [00268] ἐκάλεσε [00111] ἐκάλεσεν [00106] [00111] [00113] [00209] [00286] ἑκάστην [00104] ἕκαστον [00141] ἑκάτε [00287] ἑκατέρα [00145] 16/28