Τσικολάτας Α. (2010) Η Μέθοδος Project και η εφαρμογή της σε Οικονομικά Μαθήματα. Πάτρα

Transcript

1 Πανεπιστήμιο Πατρών Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Κέντρο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Καθηγητής Παντελής Γεωργογιάννης University of Patras School of Humanities and Social Sciences Department of Primary Education Intercultural Education Center Prof. Dr. Pantelis Georgogiannis ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΤΑΡΤΗ: «Η Μέθοδος Project και η εφαρμογή της σε Οικονομικά Μαθήματα» Επιβλέπων: Επίκουρος Καθηγητής ΑΣΠΑΙΤΕ Φραγκούλης Ιωσήφ Εισηγητής: Τσικολάτας Αλέξανδρος Τσικολάτας Α. (2010) Η Μέθοδος Project και η εφαρμογή της σε Οικονομικά

2 Πάτρα, Μάϊος 2010 Τσικολάτας Α. (2010) Η Μέθοδος Project 1 και η εφαρμογή της σε Οικονομικά

3 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή 3 2. Θεωρία Αποσαφήνιση όρων Μέθοδος Project Εκπαίδευση Γνωρίσματα Μεθόδου Project Η διάρκεια ενός Project Προαπαιτούμενες γνώσεις 5 3. Παράδειγμα εφαρμογής μεθόδου 6 4. Περάτωση Project 8 5. Συμπεράσματα Διαπιστώσεις 8 Βιβλιογραφία 9 Τσικολάτας Α. (2010) Η Μέθοδος Project 2 και η εφαρμογή της σε Οικονομικά

4 1. Εισαγωγή Αποτελεί κοινή διαπίστωση το γεγονός ότι οι μαθητές αρέσκονται σε δραστηριότητες εκτός της σχολικής τάξης. Μάλιστα, δεν είναι και λίγοι αυτοί που τις αναζητούν προκειμένου να αναδειχθούν ή να επιτύχουν καλύτερη βαθμολογία αλλά και εμπειρία σε μαθήματα που δεν περιορίζονται αυστηρά στις εκπαιδευτικές ανάγκες που προσφέρει η σχολική τάξη. Εμφανίζεται λοιπόν η μέθοδος Project, όπου οι ομάδες μαθητών καλούνται να φέρουν εις πέρας μια διαδικασία που έχουν επιλέξει είτε οι ίδιοι από μόνοι τους είτε έχει προταθεί από άλλους. Στη μέθοδο Project, σημαντικό ρόλο παίζουν οι ανάγκες, οι προδιαθέσεις και τα ενδιαφέροντα αυτών που συμμετέχουν. Η τάξη χωρίζεται σε ομάδες των τεσσάρων ή πέντε ατόμων και αποφασίζει να ασχοληθεί με ένα από τα προτεινόμενα θέματα του καθηγητή ή με κάποιο δικό της εφόσον ο καθηγητής το κρίνει έγκυρο. Η κάθε ομάδα, προγραμματίζει από μόνη της την πορεία των ενεργειών, δηλαδή κατανομή εργασίας, εύρεση οικονομικών πηγών, καθορισμό ρόλων και διεκπεραιώνει αυτά που είχε προγραμματίσει. Καρπό της συλλογικής αυτής εργασίας μπορεί να αποτελέσει, για παράδειγμα, η δημοσίευση σε άρθρο της τοπικής ή σχολικής εφημερίδας ή ακόμη και κάθε αυτού το ίδιο το αποτέλεσμα του εγχειρήματος. Διαφαίνονται επομένως άμεσα οι ουσιαστικές διαδικασίες μάθησης, καθώς η ελευθερία των μελών να προτείνουν θέμα και η από κοινού διαμόρφωσή του, αποτελούν την εμπειρία που τόσο πολύ αναζητά ο μαθητής. 2. Θεωρία Τσικολάτας Α. (2010) Η Μέθοδος Project 3 και η εφαρμογή της σε Οικονομικά

5 2.1 Αποσαφήνιση όρων Μέθοδος Project Αφορά μια εκπαιδευτική διαδικασία που οδηγεί στη μόρφωση μέσω μιας συγκεκριμένης διαδικασίας μάθησης. 1 Η λέξη μέθοδος σημαίνει τον τρόπο της έρευνας που περικλείει τη γενική σύλληψη του εγχειρήματος και των προβλημάτων που το συνοδεύουν. Έχει δηλαδή σχέση και με το περιεχόμενο, όχι μόνο με τη διαδικασία. «Η λέξη project προέρχεται από τη λατινική projicere, που σημαίνει σχεδιάζω, σκοπεύω, βάζω κάτι στο μυαλό μου. Τη χρησιμοποίησε πρώτος ο παιδαγωγός Richards και εννοούσε με αυτή τη διδασκαλία της χειρωνακτικής εργασίας, σύμφωνα με ορισμένο τρόπο.» 2 Η λέξη «μέθοδος», σημαίνει τον τρόπο της έρευνας, το πώς εκτελεί κάποιος αυτά που έχει σχεδιάσει. Περικλείει τη σύλληψη του εγχειρήματος και των προβλημάτων που τη συνοδεύουν Εκπαίδευση Ως εκπαίδευση ορίζεται η καλλιέργεια, με συστηματική διδασκαλία και άσκηση σε ειδικά ιδρύματα (σχολεία κ.ά.), των διανοητικών και σωματικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων των ατόμων, κυρίως των παιδιών και των νέων, για να μπορέσουν να ασκήσουν κάποιες επαγγελματικές ή άλλες δραστηριότητες: Γενική / ειδική / θεωρητική / πρακτική / δημόσια / ιδιωτική ~. Στοιχειώδης / μέση / ανώτερη / ανώτατη Γνωρίσματα Μεθόδου Project Οι συμμετέχοντες σε ένα οικονομικό Project: 1 Frey Karl, «Η μέθοδος project», Frey Karl(1998):Η μέθοδος project, μια μορφή συλλογικής εργασίας στο σχολείο ως θεωρία και πράξη. Θεσσαλονίκη, Αφοί Κυριακίδη α.ε. (σελ 8) 3 Frey Karl(1998):Η μέθοδος project, μια μορφή συλλογικής εργασίας στο σχολείο ως θεωρία και πράξη. Θεσσαλονίκη, Αφοί Κυριακίδη α.ε. (σελ 9) 4 (προσπελάθηκε 02/05/2010) Τσικολάτας Α. (2010) Η Μέθοδος Project 4 και η εφαρμογή της σε Οικονομικά

6 1. Υιοθετούν την πρόταση του Project παίρνοντας αφορμή από ένα βίωμα, γεγονός της ημέρας ή ένα πρόβλημα (πχ. έξοδος από οικονομική κρίση, εύρεση οικονομικότερης προσφοράς) 2. συζητούν και αποφασίζουν για τις σχέσεις που θα επικρατούν μεταξύ τους (αν θα υπάρχουν ηγετικοί ρόλοι, ταμίας) 3. επεξεργάζονται την αρχική πρωτοβουλία ώστε να έχει λογικό περιεχόμενο 4. αυτοοργανώνονται μέσα σε ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα 5. ανταλλάσουν πληροφορίες 6. δουλεύουν σε ανοιχτό πεδίο δράσης 7. επινοούν δικές τους μεθόδους για την αποτελεσματική εκπλήρωση των καθηκόντων τους 8. θεωρούν το έργο τους ως πείραμα 9. αντιμετωπίζουν επίκαιρα προβλήματα 2.3 Η διάρκεια ενός Project Η διάρκεια ενός project μπορεί να είναι μικρή (από 2-6 ώρες), μέτρια (από μια μέρα μέχρι μια εβδομάδα) ή μεγάλη (από μια μέχρι μερικές εβδομάδες). Όσο μεγαλώνει η διάρκεια, τόσο και το αντικείμενο της προσπάθειας γίνεται πολυπλοκότερο. Ενδιάμεσα προβλέπεται να γίνονται διαλείμματα ενημέρωσης είτε για έλεγχο της προόδου του έργου (feedback), είτε για προετοιμασία υλικού, είτε για ρύθμιση οργανωτικών προβλημάτων και κυρίως για ανατροφοδοτήσεις. Σε όλες τις περιπτώσεις, ο χρόνος που θα διατεθεί για το συλλογικό έργο πρέπει να προβλέπεται από το ωρολόγιο πρόγραμμα και να συνδυάζεται με αυτό στα πλαίσια ενός διαθεματικού προγράμματος σπουδών Προαπαιτούμενες γνώσεις 5 Τσικολάτας Α. (2010) Η Μέθοδος Project 5 και η εφαρμογή της σε Οικονομικά

7 Ένα από τα βασικά θετικά χαρακτηριστικά της μεθόδου project είναι ότι δεν απαιτούνται ιδιαίτερες προηγούμενες μαθησιακές γνώσεις. Θα λέγαμε ότι όσες περισσότερες βιωματικές γνώσεις και εμπειρίες υπάρχουν, τόσο πιο βέβαιη είναι η θετική περάτωση του project. Αυτό που παίζει μεγαλύτερο ρόλο είναι η εργατικότητα και να γίνει κοινή συνείδηση στα μέλη της ομάδας ότι η διεκπεραίωση του έργου είναι ένα πόνημα καθαρά δικό τους. Μόνο όταν τα μέλη της ομάδας συνειδητοποιήσουν ότι εργάζονται από κοινού για κάτι το οποίο είναι προϊόν δικής τους εργασίας, θα επιτευχθεί ενδεχομένως και η θετική έκβαση του project. 3. Παράδειγμα εφαρμογής μεθόδου Σε πρώτη φάση, εκφράζονται ελεύθερα οι ιδέες, σκέψεις και προτείνονται θέματα. Κατόπιν διευκρινίζονται αυτές οι ιδέες και προτάσεις για να εξαλειφτούν τυχόν απορίες και εξετάζονται και αξιολογούνται οι επιθυμίες. Έπειτα, αποσαφηνίζονται οι ανάγκες των μελών και κρίνονται οι απόψεις, λαμβάνονται οι αποφάσεις και προγραμματίζονται οι ενέργειες. Στις τελικές φάσεις, πραγματοποιούνται όσα έχουν προγραμματιστεί, βιώνονται όσα δημιουργήθηκαν μέσα από τις ενέργειες της ομάδας και επανεξετάζεται κριτικά όλη η διαδικασία. Τα άτομα που συμμετέχουν στο project καθορίζουν τα χρονικά όρια μέσα στα οποία θα διεξαχθεί η συζήτηση (time planning) και η ανταλλαγή απόψεων. Για παράδειγμα ποιές ώρες και πόσες θα είναι αυτές που θα δουλέψει η ομάδα στο project; Θα είναι διδακτικές ώρες, θα αφιερώσει και ώρες από τον προσωπικό της χρόνο; Κάθε πότε θα γίνονται συναντήσεις ανατροφοδότησης; Ένα παράδειγμα μιας ομάδας project που στόχος της είναι, η εξασφάλιση οικονομικής σχολικής εκδρομής στο εξωτερικό, θα μπορούσε να είναι: θα συζητήσουμε για δεκαπέντε λεπτά την πρόταση του Α. με θέμα εξασφάλιση πόρων για επικείμενη σχολική εκδρομή στο εξωτερικό, όλοι θα πάρουν τον λόγο με την Τσικολάτας Α. (2010) Η Μέθοδος Project 6 και η εφαρμογή της σε Οικονομικά

8 σειρά από μια φορά και θα διεξαχθεί ψηφοφορία. Αν η πλειοψηφία είναι υπέρ, προχωράμε σε υλοποίηση, διαφορετικά την εγκαταλείπουμε. Κατόπιν, αυτό που πριν ήταν όραμα και πρόθεση, εξοπλίζεται με όλα τα απαραίτητα στοιχεία που το επιτρέπουν να γίνει πράξη. Οι συμμετέχοντες αποκτούν ξεκάθαρες ιδέες του πιθανού αποτελέσματος της εργασίας, εκφράζουν τις επιθυμίες τους, σχεδιάζουν τις φάσεις εξέλιξης του Project και προβαίνουν σε κατανομή εργασιών. Στο τέλος αποκρυσταλλώνεται ένα λεπτομερές πρόγραμμα δραστηριοτήτων που περιγράφει τον τρόπο που γίνονται οι διάφορες ενέργειες. Αρχικά, τα μέλη κατανέμουν μεταξύ τους, τους ρόλους που πρέπει να αναλάβουν. Για παράδειγμα, ο Α. με τον Β. θα αναζητήσουν την καλύτερη προσφορά από τουριστικό γραφείο. Ο Γ. με τον Β. θα συντάξουν την αίτηση προς τον διευθυντή του σχολείου. Έπειτα, η ομάδα καθορίζει επακριβώς το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, δηλαδή: σύνταξη αίτησης εκδρομής στο εξωτερικό και κατάθεση στον διευθυντή και στον σύλλογο γονέων όπου θα παρουσιάζεται το αναλυτικό πρόγραμμα της εκδρομής και οι τρόποι άντλησης των απαιτούμενων πόρων. Καθορίζεται το πώς θα εξασφαλιστούν οι πόροι: άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας στο πλαίσιο σχολικών δραστηριοτήτων, όπως δημιουργία και πώληση καλλιτεχνικών έργων, για εξασφάλιση μέρους χρημάτων. Απαραίτητες είναι οι τακτικές συσκέψεις των μελών για ανατροφοδότηση (feedback) όπου μπορούν να ανταλλάξουν μεταξύ τους πληροφορίες και να οργανώσουν τα επόμενα βήματα καθώς και να ελεγχθεί αν υπάρχουν αποκλίσεις από το χρονοδιάγραμμα. Η επίβλεψη του καθηγητή θα υπάρχει σε κάθε βήμα και η παρέμβαση θα κρίνεται απαραίτητη μόνο από τον ίδιο. Όπως αναφέρει και ο Kilpatrick, ένας από τους πνευματικούς πατέρες της μεθόδου Project: Ο δάσκαλος καθοδηγεί και κατευθύνει τον προγραμματισμό και επεμβαίνει μόνο όταν οι μαθητές χρειάζονται βοήθεια. Οι συμμετέχοντες πρέπει να κάνουν όλα τα βήματα μόνοι τους. Ο δάσκαλος θα πρέπει να δημιουργεί τις προϋποθέσεις που θα του παρέχουν την δυνατότητα να αποσύρεται από το προσκήνιο των διαδικασιών. Τσικολάτας Α. (2010) Η Μέθοδος Project 7 και η εφαρμογή της σε Οικονομικά

9 Σε άλλες περιπτώσεις, ο δάσκαλος μπορεί να ενσωματωθεί στην ομάδα και να δρα όπως και τα υπόλοιπα μέλη της αλλά αυτό προϋποθέτει από τους μαθητές να τον αποδεχθούν σαν όμοιό τους. 4. Περάτωση Project To project τερματίζεται, όταν το αποτέλεσμα που επιδιωκόταν, έχει επιτευχθεί. Δηλαδή ο διευθυντής έκανε δεκτή την αίτηση και οι απαραίτητοι πόροι συγκεντρώθηκαν. Τηρήθηκαν το χρονοδιαγράμματα, υπήρξε συμμετοχή, μικρές μόνο αποκλίσεις από τις προβλέψεις. Το Project τερματίζεται επίσης, όταν το αποτέλεσμα που επιδιωκόταν, έχει καταστεί αδύνατον να πραγματοποιηθεί σε κάποιο από τους τομείς ροής του. Για παράδειγμα, ενώ είχε δωθεί άδεια από τον διευθυντή, δεν επιτεύχθηκε να συγκεντρωθούν οι απαιτούμενοι πόροι σε εύλογο χρονικό διάστημα. 5. Συμπεράσματα Διαπιστώσεις Χωρίς αμφιβολία, η μέθοδος project, αφήνει περιθώρια στον κάθε μαθητή να αναπτυχθεί, του προσφέρει ευκαιρίες να τα καταφέρει και να αναδειχθεί πάνω σε τομείς που δεν έχουν άμεση σχέση με τα σχολικά καθήκοντα (αποστήθιση, εγγραφή εργασιών κτλ). Αυτή η μέθοδος, συμπληρώνει την επικρατούσα μορφή διδασκαλίας στα σχολεία και σε αυτόν ακριβώς τον συμπληρωματικό τομέα βρίσκουν έδαφος να διακριθούν κάτω από ορισμένες συνθήκες μαθητές διαφορετικού τύπου από αυτούς που συνήθως θεωρούνται ως καλοί. Αναμφισβήτητα οι μαθητές μαθαίνουν να εργάζονται σε ομάδες, κατανοούν τις δυσκολίες που μπορούν να προκύψουν από τέτοιες συνεργασίες αλλά αποκτούν την εμπειρία διαχείρισης των προβλημάτων. Γίνονται περισσότερο υπεύθυνα και δημιουργικά άτομα. Τσικολάτας Α. (2010) Η Μέθοδος Project 8 και η εφαρμογή της σε Οικονομικά

10 Βιβλιογραφία Ελληνόγλωσση 1. Γκόβαρης Χ., (2004) Εισαγωγή στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, Αθήνα, Ατραπός 2. Γκότοβος Χ., (2002)., Εκπαίδευση και ετερότητα, ζητήματα διαπολιτισμικής παιδαγωγικής, Αθήνα, Μεταίχμιο Τσικολάτας Α. (2010) Η Μέθοδος Project 9 και η εφαρμογή της σε Οικονομικά

11 3. Στεργίου Λ. Μπάρος Β. Διαπολιτισμικότητα, διαχείριση των συγκρούσεων και παιδαγωγική της δημοκρατίας, Εναλλακτικές διαπολιτισμικές προσεγγίσεις στην εκπαίδευση εκπαιδευτικών: «Μια τάξη φυλετικά διαχωρισμένη» 4. Φραγκούλης Ι. (2009)., Η αξιοποίηση των βιωματικών συμμετοχικών τεχνικών στην εκπαίδευση, σημειώσεις ετήσιου διεπιστημονικού σεμιναρίου ειδίκευσης στη διαπολιτισμική εκπαίδευση, με έμφαση στη Διδακτική και τη Διδασκαλία της Ελληνικής ως Δεύτερης ή Ξένης Γλώσσας, ΚΕΔΕΚ, Πάτρα. 5. Γεωργογιάννης, Π. (2004) Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: Ελληνικά ως Δεύτερη ή Ξένη Γλώσσα", 6ο Διεθνές Συνέδριο, Πάτρα, Πρακτικά τόμος 4 ος 6. Γεωργογιάννης, Π. (2005) "Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: Ελληνικά ως Δεύτερη ή Ξένη Γλώσσα",8ο Διεθνές Συνέδριο, Πάτρα, Πρακτικά τόμος 2 ος 7. Γκόβαρης Χ. (2001), Εισαγωγή στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, Άτραπος, Αθήνα. Ξενόγλωσση 1. Cohen L., Manion L., Μοrrison K. (2008), Μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας, εκδόσεις Μεταίχμιο. Ιστοσελίδες 1. Γεωργογιάννης, Π. Πολιτισμικά διαφορετικές ομάδες στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και άσκηση γλωσσικής πολιτικής, 1=1&totalRows_Recordset1=19, (προσπελάστηκε στις 11/02/2010). 2. Διεθνές Παιδαγωγικό Ηλεκτρονικό Forum, (προσπελάστηκε στις 28/02/2010) 3. Ινστιτούτο Μεταναστευτικής πολιτικής, (προσπελάστηκε στις 01/03/2010) Τσικολάτας Α. (2010) Η Μέθοδος Project 10 και η εφαρμογή της σε Οικονομικά

12 4. Μπρίνια, Β. (2006). Η βιωματική μάθηση στις «Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων» του Ενιαίου Λυκείου: Μια πρόταση για αποτελεσματική μόρφωση, διαθέσιμο στο (προσπελάθηκε 24/4/2009). 5. Αθανασούλα Ρέππα Α. (2005), Συναισθηματική Νοημοσύνη και Διαπολιτισμική Παιδαγωγική: ένα υπόδειγμα για την προσέγγιση της πολυπολιτισμικής τάξης, on-line στο u.php (προσπελάστηκε στις 3/3/2010) Τσικολάτας Α. (2010) Η Μέθοδος Project 11 και η εφαρμογή της σε Οικονομικά