ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΑΣΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ. & International Workshop ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ SCIENTIFIC PROGRAMME ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ BOOK OF ABSTRACTS

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΑΣΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 18 ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο Η Ελληνική Δασοπονία μπροστά σε σημαντικές προκλήσεις: αειφορική διαχείριση δασών, δασικοί χάρτες, περιβαλλοντικές τεχνολογίες δικτύωση και προστασία φυσικού περιβάλλοντος & International Workshop Information Technology, Sustainable Development, Scientific Network & Nature Protection ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ SCIENTIFIC PROGRAMME ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ BOOK OF ABSTRACTS 8-11 Οκτωβρίου 2017 ΕΔΕΣΣΑ ΠΕΛΛΑΣ Περιοχή Βαρόσι ISBN ISSN

2

3 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο & International Workshop / Έδεσσα 8-11/10/201 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ 15 ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 16 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 18ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΔΑΣΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ 17 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ INTERNATIONAL WORKSHOP 18 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ 20 ΤΑ ΔΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ 63 ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΑΣΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΥ Α.Π.Θ. ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥΣ Θεοχάρης Δ. Ζάγκας POTENTIAL DEVELOPMENT OF FORESTRY IN GREECE SOME CONSIDERATIONS FROM OUTSIDE Jürgen Huss Προφορικές παρουσιάσεις ΔΟΜΗ, ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΔΟΧΗΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ Pinus peuce ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΛΜΩΠΙΑΣ, Γαβριηλίδης, Βασίλειος; Γκανάτσας, Πέτρος ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΠΙΛΟΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΜΑΤΩΝ ΟΙΚΙΛΙΩΝ ΚΡΑΝΙΑΣ (Cornus mass) Σπανός, Ι.; Πλατής, Π.; Σαμαρά, Θ. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΥΞΗΤΙΚΩΝ ΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΕΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ICP-FORESTS ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Δασκαλάκου, Ευαγγελία; Κουλελής, Παναγιώτης; Καράντζαλου, Παντούλα; Μιχόπουλος, Παναγιώτης; Kαούκης, Κωνσταντίνος; Μπουρλέτσικας Αθανάσιος O ΡOΛΟΣ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΙ ΓΝΩΣΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΑΣΙΚΟΥ ΤΟΠΙΟΥ Παπαδόπουλος, Ιάκωβος και Ζάγκας, Θεοχάρης Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Παπαγιαννοπούλου, Δ.; Τσιτσώνη, Θ.; Κοντογιάννη, Α.Β ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΑ ΤΟΠΙΑ -ΤΟΠΙΑ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗΣ- ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Τσιούρη, Σ. Αφροδίτη; Τρατσέλα, Δ. Μαρία; Ισπικούδης, Δ. Ιωάννης ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΩΝ ΔΑΣΟΚΟΜΙΚΩΝ ΧΕΙΡΙΣΜΩΝ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Θανάσης, Γεράσιμος; Γκανάτσας, Πέτρος; Μαχαιρίδης, Ιωάννης-Αλέξανδρος ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΣ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΟΥ ΑΥΞΗΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΑΤΟΜΩΝ ΥΒΡΙΔΟΓΕΝΟΥΣ ΕΛΑΤΗΣ (Abies borisii regis MATTF.), ΓΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΑΣΟΚΟΜΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Ζάγκας, Δημήτριος; Ράπτης, Δημήτριος; Παπαγιάννης, Αθανάσιος; Ζάγκας, Θεοχάρης ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΛΛΑΓΗΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΛΕΙΑΣ ΜΕ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΗΣ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΙΣΗΣ Μίχος, Α. ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ ΣΤΗ ΝΗΣΟ ΘΑΣΟ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΠΟΛΥΦΑΣΜΑΤΙΚΩΝ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΓΣΠ Τασιώνας, Γεώργιος; Μαλλίνης, Γεώργιος ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΜΕΝΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΜΕ ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΑΣΩΣΕΙΣ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ SPOT Χριστακόπουλος, Παύλος; Παρώνης, Δημήτριος ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΟΥ SENTINEL-2 MSI ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΩΔΕΣ ΟΓΚΟΥ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΔΩΝ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΈΒΡΟΥ Χρυσάφη, Ειρήνη; Μαλλίνης, Γεώργιος; Σιάχαλου, Σοφία; Πατιάς, Πέτρος ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑΣ ΔΑΣΙΚΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΑ ΔΑΣΗ, ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Δούκας, Γεώργιος; Στεργιάδου, Αναστασία; Δρόσος, Βασίλειος

4 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο & International Workshop / Έδεσσα 8-11/10/201 ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΔΑΣΟΛΟΓΙΟ Ζηκούλη, Αθηνά; Ευαγγέλου, Όλγα ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Γιαννούλας, Βασίλειος; Δρόσος, Βασίλειος; Αριστοτέλης Κοσμάς, Δούκας ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ Γαϊτάνης, Δ.; Θύμη, Α.; Μαλαχτάρη, Ε.; Χατζηστεφάνου, Η. ΟΙ ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΣΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΝΩΤΑΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ Παυλάκη, Σοφία ΤΟΠΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΔΑΣΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΓΙΑ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΑΣΩΝ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΝΕΥΡΟΚΟΠΙΟΥ ΔΡΑΜΑΣ Καζάνα, Βασιλική; Καζακλής, Άγγελος; Ράπτης, Δημήτριος; Σταματίου, Χρήστος; Τσιτλακίδης, Αναστάσιος; Μαναρίδης, Μιχαήλ ΛΑΘΡΟΫΛΟΤΟΜΙΑ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΑΣΗ-EΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ Γκουντούφας, Ε.; Αλεξίου, Ε.; Κολλάρου, Σ.; Βακάλης, Δ. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Ελευθέριος, Θ. Κόλλιας; ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΗΣ ΒΟΣΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΧΟΡΤΟΛΙΒΑΔΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, ΩΣ ΟΔΙΚΟ ΧΑΡΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥΣ. Παππάς, Ιωάννης ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2000/60 Λαζαρίδου, Δήμητρα; Μιχαηλίδης, Αναστάσιος; Τρίγκας, Μάριος; Στεφανίδης, Παναγιώτης ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΑΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΟΡΟΣΕΙΡΑΣ ΡΟΔΟΠΗΣ Γούναρης, Νικόλαος; Καραχρήστος, Χρήστος; Κεχαγιόγλου, Σταύρος,; Γαλατσίδας, Σπύρος EΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΑΠΟ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΔΑΣΟΥΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΞΥΛΟΥ & ΕΠΙΠΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Δεληγιάννη, Βασιλική; Παπαδόπουλος, Ιωάννης; Παππάς, Μιλτιάδης; Τρίγκας, Μάριος; ΕΡΕΥΝΑ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΞΥΛΙΝΩΝ ΣΠΙΤΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Παπαδόπουλος, Ιωάννης; Παππάς, Μιλτιάδης; Δεληγιάννη, Βασιλική ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΠΥΛΗΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ. Φωτάκη, Ευθυμία; Παπαδόπουλος, Ιωάννης; Νάκος, Χρήστος ΟΙ ΔΟΜΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ Κακαράς, Ιωάννης ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΚΧΥΛΙΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΠΕΥΚΗΣ PINUS PINEA (κ.κουκουναρια) Χαβενετίδου, Μαρίνα; Μπιρμπίλης, Δημήτριος ΔΙΑΣΤΑΥΡΟΥΜΕΝΗ ΕΠΙΚΟΛΛΗΤΗ ΞΥΛΕΙΑ (CLT): ΝΕΟ ΠΡΟΪΟΝ ΣΤΙΣ ΔΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Παππάς, Μιλτιάδης; Σκαρβέλης, Μιχαήλ ΣΥΜΠΑΓΕΙΣ ΩΜΟΠΛΙΝΘΟΙ ΑΠΟ ΓΥΨΟ, ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΒΑΜΒΑΚΙΟΥ, ΧΑΡΤΙΟΥ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ ΚΑΙ «ΛΙΝΟΥ» ΑΠΟ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ «ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ» Φώτη, Δάφνη; Γαλλής, Χρήστος ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΩΝ ΠΛΙΝΘΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑΣ ΑΠΟ ΓΥΨΟ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΟΥΜΕΝΑ ΥΛΙΚΑ ΞΥΛΟΥ ΚΑΙ ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ Βουλγαρίδης, Ηλίας; Πασιαλής, Κώστας; Αδαμόπουλος, Στέργιος; Φώτη, Δάφνη; Βουλγαρίδου, Ελένη ΥΠΟΛΛΕΙΜΑΤΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΕ ΜΙΞΗ ΜΕ ΞΥΛΟ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Νταλός, Γεώργιος; Μητάνη, Ανδρομάχη; Παπαντώννη, Θεοδώρα; Ράμμου, Αικατερίνη; Νινίκας, Κωνσταντίνος Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ Posidonia oceanica ΚΑΙ ΞΥΛΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Μητάνη, Ανδρομάχη; Νταλός, Γεώργιος; Ράμμου, Αικατερίνη; Νινίκας, Κωνσταντίνος; Κεχαγιά, Ερμίνα

5 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο & International Workshop / Έδεσσα 8-11/10/201 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΞΗΡΑΝΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΣΕ ΠΡΙΣΤΗ ΞΥΛΕΙΑ ΥΒΡΙΔΟΓΕΝΟΥΣ ΕΛΑΤΗΣ (Abies borisii regis) ΑΝΑΚΤΗΣΗ, ΞΥΛΟΤΕΜΑΧΙΔΙΩΝ ΑΠΟ ΑΠΟΣΥΡΟΜΕΝΕΣ ΜΟΡΙΟΠΛΑΚΕΣ ΜΕ ΥΔΡΟ- ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ Αδαμόπουλος, Στέργιος; Καραστεργίου, Σωτήριος; Φώτη, Δάφνη; Φιλίππου, Βασίλειος Η ΣΦΗΚΑ ΤΗΣ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ Dryocosmus kuriphilus (Hymenoptera, Cynipidae) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΟΕΙΔΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΥΚΗΤΑ Gnomoniopsis castanea Μέμτσας Ι. Γεώργιος; Melika, George, Τζίρος Θ. Γεώργιος; Πετσόπουλος, Δημήτριος; Αβτζής Ν. Δημήτριος Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΚΜΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΡΙΣΗ Γκανάτσιος, Χαρίσιος EΔΙ.Π. Η ΠΕΥΚΟΚΑΜΠΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΙ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΥΜΕ ΑΚΟΜΗ. Αβτζής Ν. Δημήτριος; Παπαχρήστος, Δημήτριος; Μιχαηλάκης, Αντώνιος Phomopsis juniperova: ΜΙΑ ΑΠΕΙΛΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΘΑΜΝΩΝΕΣ Juniperus macrocarpa ΣΤΗ ΝΗΣΟ ΠΑΡΟ Τσόπελας, Π.; Παλαβούζης, Σ.; Τζίμα, A.K.; Σουλιώτη, Ν.; Παπλωματάς, Ε.Ι. ΦΥΤΟΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟ ΔΑΣΟΒΟΤΑΝΙΚΟ ΚΗΠΟ ΦΟΙΝΙΚΑ (TAU) Γιουρίεβα, Βικτώρια; Θεοδωρόπουλος, Κωνσταντίνος; Παπαϊωάννου, Αθανάσιος; Ελευθεριάδου, Ελένη ΧΛΩΡΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΔΑΦΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΔΡΥΟΔΑΣΩΝ ΚΑΙ ΑΜΕΣΑ ΓΕΙΤΟΝΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΑΓΡΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΑΞΙΑΡΧΗ - ΒΡΑΣΤΑΜΩΝ. Παπαϊωάννου, Ευγενία; Θεοδωρόπουλος, Κωνσταντίνος; Ελευθεριάδου, Ελένη ΟΙ ΦΥΤΟΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΤΟΥ Rhododendron luteum SWEET ΣΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΤΟΥ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ Ξυστράκης, Φώτιος; Θεοδωρόπουλος, Κωνσταντίνος; Μανιάτη, Αμαλία; Ελευθεριάδου, Ελένη; Μπαζός, Ιωάννης; Δημόπουλος, Παναγιώτης ΧΩΡΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΤΑΦΥΓΙΑΚΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ ΟΞΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΛΜΩΠΙΑ Τσιπίδου, Ολυμπία; Finkeldey, Reiner; Leinemann, Ludger; Παπαγεωργίου, Αριστοτέλης Χ. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΣΗΜΕΡΙΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΞΗΡΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΥΞΗΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΩΝ ΕΛΑΤΟΔΑΣΩΝ ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΟΙΤΗ Σαμαράς, Δημήτριος; Αλεξανδρής Νικόλαος; Καρέτσος, Γεώργιος; Τσόπελας, Παναγιώτης ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙNFORMED ΚΑΙ Η ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΑΛΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΔΑΣΩΝ Αραβανόπουλος, Φίλιππος; Τουρβάς, Νικόλαος; Αβραμίδου, Ευαγγελία; Αλιζώτη, Παρασκευή; Μπάρμπας, Ευάγγελος ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΑΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΤΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ Καραδόντα, Αντιγόνη; Κομίλη, Δέσποινα; Δρ. Νικολάου, Ιωάννης ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΑΣΩΝ ΣΤΗ ΝΗΣΟ ΛΕΥΚΑΔΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΒΡΕΤΑΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΑΣΩΝ ΚΑΙ Η ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΥΠΕΡΑΞΙΑΣ ΣΤΗΝ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ. Γαζή Β. Αναστασία; Παναγιωτίδης, Σαμψών ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΩΝ ΔΑΣΩΝ. ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΑΘΑΛΑΣΣΑΣ, ΣΤΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑ, ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΠΕΓΕΙΑΣ, ΣΤΗΝ ΠΑΦΟ. Χαραλάμπους, Γιώργος; Δρ. Τζώρτζη, Τζούλια ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΔΑΣΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΠΡΟΣ ΑΡΣΗ ΑΣΑΦΕΙΩΝ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ 40ΕΤΙΑΣ Παπαγιαννόπουλος, Αντώνης ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΜΜΕΝΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ «ΑΛΛΑΤΙΝΗ» ΩΣ ΠΟΛΥΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ Τσακαλδήμη, Μαριάνθη; Κωστελίδου, Ελένη; Γκανάτσας, Πέτρος ΤΑ ΙΕΡΑ ΔΑΣΗ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΤΟΥ ΖΑΓΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΝΙΤΣΑΣ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΑΥΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ UNESCO

6 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο & International Workshop / Έδεσσα 8-11/10/201 Στάρα, Καλλιόπη ΔΑΣΙΚΑ ΧΩΡΙΑ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΧΩΡΙΩΝ Ζίγκηρης, Σπύρος; Φτίκα, Ζωή; Κωνσταντινίδου, Ελισάβετ; Τσιλογιάννη, Δήμητρα; Αρδαβάνη, Ολυμπία Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΔΑΣΙΚΗΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΣΤΟ ΟΡΟΣ «ΠΑΙΚΟ» ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΡΟΛΟΥ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ. (ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ) Βούρτσας Α. Γεώργιος ; Ουρούζη Π. Αγγελική ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑΤΩΝ, ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ Κόνσολα, Φώτω ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΕΡΩΔΙΩΝ (Ardeidae) ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΗΣ ΛΕΙΑΣ ΤΟΥΣ Παπαθανασίου, Βαρβάρα; Κοτσώνας, Ευάγγελος ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΓΡΙΟΓΙΔΟΥ (RUPICAPRA RUPICAPRA BALCANICA) ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΔΡΑΜΑΣ Καραμπατζάκης, Θεοφάνης; Γιαννακόπουλος, Αλέξιος; Παπαδοπούλου, Δήμητρα; Μαλκάκης, Ευάγγελος ; Μπίρτσας, Περικλής ΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΡΥΘΜΟΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΚΙΡΚΙΝΕΖΙΟΥ (Falco naumanni) ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ Κοτσώνας, Ευάγγελος; Μπακαλούδης, Δημήτριος; Παπακώστα, Μαλαματή; Γκούτνερ, Βασίλειος; Χατζηνίκος, Ευάγγελος; Βλάχος, Χρήστος ΚΟΙΝΑ ΕΙΔΗ ΠΟΥΛΙΩΝ ΩΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΓΡΟ- ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΛΙΜΝΩΝ ΚΟΡΩΝΕΙΑΣ ΒΟΛΒΗΣ ΚΑΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΤΕΜΠΩΝ Παναγιωτοπούλου, Μαρία ; Ποϊραζίδης, Κωνσταντίνος; Ζακκάκ, Σύλβια ΜΕΤΑ-ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΥΛΟΤΟΜΙΩΝ ΣΤΙΣ ΝΥΧΤΕΡΙΔΕΣ 113 Χατζούδη, Στέλλα; Μπακαλούδης, Δημήτριος ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΛΑΦΙΟΎ Cervus elaphus ΣΤΗ ΧΡΥΣΟΠΗΓΗ Ν. ΣΕΡΡΩΝ 114 Μπένου, Χλόη; Μπακαλούδης, Δημήτριος ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑΣ ΣΕ ΝΕΡΟΒΟΥΒΑΛΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΒΟΣΚΗΣΗ 115 Τσιομπάνη, Ελένη; Γιακουλάκη, Μαρία; Χασάναγας, Νικόλαος; Αντωνίου, Ιωάννης ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΝΕΩΝ ΑΓΡΟΔΑΣΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ Μαντζανάς Κωνσταντίνος; Τσατσιάδης Ευριπίδης; Σιδηροπούλου; Άννα; Ισπικούδης, Ιωάννης; 116 Παπαναστάσης, Βασίλειος ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΖΩΝΩΝ ΕΚΓΥΜΝΑΣΗΣ ΣΚΥΛΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΠΩΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΛΑΓΩΝ 117 Σώκος, Χρήστος; Γιαννακόπουλος, Αλέξης; Μπίρτσας, Περικλής; Παπασπυρόπουλος, Κων/νος; Μπόκαρης, Νικόλαος ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΦΛΩΡΙΝΑΣ, ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 118 Κάλφας, Δημήτριος; Ζάγκας, Δημήτριος; Ράπτης, Δημήτριος; Γεωργιάδης, Λάζαρος; Ζάγκας, Θεοχάρης ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΣΕ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΚΟΙΤΕΣ ΠΟΤΑΜΩΝ, ΡΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ 119 ΑΛΛΩΝ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΡΕΧΟΥΜΕΝΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΦΛΩΡΙΝΑΣ Γεωργιάδης, Λάζαρος; Κάλφας, Δημήτριος; Πηλείδης, Παντελής; Περιβολάρης, Άγγελος; Τσικαρδάνη, ΟΙ ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ Ελένη; ΩΣ Καζόγλου, ΔΕΙΚΤΕΣ Ιωάννης ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 120 Καραΐνδρου, Σοφία; Γεωργιάδου, Ελένη; Αβτζής, Δημήτριος ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΩΝ ΦΑΣΕΩΝ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΘΕΝΟ ΔΑΣΟΣ ΦΡΑΚΤΟΥ Παπαδοπούλου, Δήμητρα; Τσιτσώνη, Θέκλα 121 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΧΛΩΡΙΔΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥΣ ΣΤΟΝ ΟΛΥΜΠΟ Τσιτσώνη, Θέκλα; Φωτιάδης, Γεώργιος Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΑΣΟΚΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΠΟΛΥΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΠΑΙΚΟ -ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ. Ουρούζη, Π. Αγγελική ; Ζάγκας, Δ.Θεχάρης ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΗΛΙΚΙΑΣ ΑΙΩΝΟΒΙΩΝ ΔΕΝΔΡΩΝ ΠΛΑΤΑΝΟΥ ΤΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΕΛΛΙΠΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΝΤΕΡΙΩΝΗ ΤΡΥΠΑΝΙΔΙΩΝ

7 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο & International Workshop / Έδεσσα 8-11/10/201 Παπαδόπουλος, Ανδρέας; Παπαδοπούλου, Πηνελόπη ΑΠΟΣΥΜΠΛΕΞΗ ΣΥΣΤΑΔΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΠΟΥ ΔΙΝΟΥΝ ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΕΚΘΕΤΗ ΣΤΟ ΥΨΟΣ (H) ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΜΟΡΦΗΣ V=adbhc Απατσίδη, Δ. Λάζαρο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΟΔΗΛΑΤΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΠΗΛΙΟΥ Τζιγγίδου, Ελένη; Γκανάτσας, Πέτρος Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΔΑΣΟΠΥΡΟΣΒΕΣΗ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΕΥΡΩΠΗ Ξανθόπουλος, Γαβριήλ ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΑΣΙΚΗΣ ΕΚΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΠΥΡΚΑΓΙΑ Παπαδηµητρίου, A. Αχιλλέας; Δρόσος, Κ. Βασίλειος ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΚΑΥΣΙΜΗΣ ΥΛΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΑΔΑΝΙΑ (Cistus spp..) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Αθανασίου, Μιλτιάδης; Ξανθόπουλος, Γαβριήλ; Μαρτίνης, Αριστοτέλης; Φούκης, Θεόδωρος; ΕΔΑΦΙΚΕΣ, ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΣΕ ΑΝΑΔΑΣΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΠΕΥΚΗΣ (Pinus pinaster Ait.) ΣΤΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ Καραµανώλη, Αικατερίνη; Παπαϊωάννου, Αθανάσιος ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΔΑΣΟΒΟΤΑΝΙΚΟ ΚΗΠΟ ΦΟΙΝΙΚΑ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (TAU) Σαββίδου, Σταυρούλα; Παπαϊωάννου, Αθανάσιος; Θεοδωρόπουλος, Κωνσταντίνος; ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΔΑΣΩΝ ΤΡΑΧΕΙΑΣ ΠΕΥΚΗΣ (Pinus Brutia Ten.) ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ ΠΑΦΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ. Παπαϊωάννου, Α.; Θεµιστοκλέους, Θ.; Παπαϊωάννου, Ευγ.; Χατζηστάθης, Θ.; Στεφάνου, Σ.; Γάκης, Σ.; Ματζίρης, Ε. ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΟΧΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Βούλγαρη, Όλγα; Μαµώλος, Ανδρέας; Ντόγας, Γεώργιος Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΙΛΥΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ Pinus halepensis ΚΑΙ ΤΗΣ Cercis siliquastrum ΣΕ ΣΤΕΙΡΑ ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ Μπρόφας, Γεώργιος; Μάντακας, Γεώργιος; Σολωµού, Αλεξάνδρα ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΗ ΦΥΛΛΟΠΤΩΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΑΣΙΚΟ ΤΑΠΗΤΑ ΔΥΟ ΓΕΙΤΟΝΙΚΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΟΣΣΑΣ Μιχόπουλος, Π. ; Μπουρλέτσικας,, Α.; Καούκης, Κ.; Γρηγοράτος, Θ.; Σαµαρά, Κ. ΣΤΙΧΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΑΚΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ Ελευθεριάδης, Νικόλαος; Βέργος, Στέργιος; ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ «ΔΑΣΟΣ» ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Ντάνης, Αντώνιος; Γραµµένος, Κωνσταντίνος; Ζαµπάλου, Στέλλα; Καλαµπαλίκη, Χαρίκλεια; Κοτρώνη, Στέλλα-Αδελαΐδα; Μπαλατσού, Γεωργία ΓΝΩΣΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΑΞΙΑΚΕΣ ΣΤΑΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΑΣΙΚΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΒΑΘΜΙΔΕΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Γούλα, Μαρία ; Χασάναγας, Νικόλαος «ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΛΑΤΟΔΑΣΟΣ ΠΕΡΤΟΥΛΙΟΥ» ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΜΟΝΟΗΜΕΡΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΟΥ Κ.Π.Ε. ΠΕΡΤΟΥΛΙΟΥ- ΤΡΙΚΚΑΙΩΝ Κόκκαλης, Θωµάς; Κοτρώνη, Μαρία-Τερέζα; Κουτσώνης, Ευάγγελος; Παπαβασιλείου, Χρήστος; Τζέλιου, Ευτυχία ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΚΑΤΑ STERNBERG, ΜΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟ ΗΧΟΤΟΠΙΟ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ (ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ) Πολυτίδου, Χρυσούλα; Θεοδωρίδου, Σοφία ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ- ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Τσιούρης, E.Σωτήριος; Τσιούρη, Σ.Αφροδίτη.; Ζάγκας Δ.Θεοχάρης. ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Σακαλή, Ελένη; Ράγκου, Πολυξένη ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΕ ΘΕΜΑ ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΟ ΔΑΣΟΣ ΣΕ ΕΝΔΗΜΙΚΑ ΔΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Λυκουροπούλου, Δέσποινα ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΩΝ ΧΡΟΝΟΣΕΙΡΩΝ ΘΕΡΜΟΚΡΑΙΑΣ ΑΕΡΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΡΗΜΝΙΣΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΑΣΕΩΝ ΣΕ ΟΡΕΙΝΟ ΔΑΣΙΚΟ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΤΑΘΜΟ Καούκης, Κωνσταντίνος; Μπουρλέτσικας, Αθανάσιος;Τσαγκάρη, Κωνσταντίνα; Μπαλούτσος, Γεώργιος; Καρέτσος, Γεώργιος

8 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο & International Workshop / Έδεσσα 8-11/10/201 ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΩΝ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΒΕΓΟΡΙΤΙΔΑΣ Μπιµπίτσος, Χρήστος; Παπαδόπουλος, Ιωσήφ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΟΥ ΧΕΙΜΑΡΡΟΥ ΒΕΛΒΕΝΔΟΥ (Ν.ΚΟΖΑΝΗΣ) ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΕΞΙΣΩΣΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ Στεφανίδης, Παναγιώτης; Σαπουντζής, Μάριος; Χατζηχριστάκη, Χρυσούλα; Στεφανίδης, Στέφανος; Τζιαφτάνη, Φαεινή ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΚΛΑΔΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΛΛΑ, ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Περκουλίδης, Γ.; Ιτούδης, Γ.; Μουσιόπουλος, Ν. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ (LEAST COST PATH) ΣΤΗ ΔΙΑΝΟΙΞΗ ΔΑΣΟΥΣ Λιάµπας, Σαράντης Άγγελος; Σταµατίου, Χρήστος; Δρόσος, Βασίλειος ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΕΙΔΩΝ ΞΥΛΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΟΠΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΥΦΗΣ Μπαρµπούτης, Παναγιώτης; Λεφάκης, Παναγιώτης ΖΗΜΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΥΛΟTOMIA ΚΑΙ ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΞΥΛΟΥ ΟΞΥΑΣ ΜΙΚΡΩΝ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΓΕΩΡΓΙΚΟ ΕΛΚΥΣΤΗΡΑ ΕΦΟΔΙΑΣΜΕΝΟ ΜΕ ΕΙΔΙΚΗ ΚΑΡΟΤΣΑ ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ Μαρταβαλτζής, Κ. Γεώργιος; Τσιώρας, Α. Πέτρος ΥΓΡΟΣΚΟΠΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΜΟΡΙΟΠΛΑΚΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΚΑΙ ΦΥΚΙΩΝ Ράµµου, Αικατερίνη; Μητάνη, Ανδροµάχη; Νταλός, Γεώργιος ΞΥΛΙΝΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΚΡΕΒΑΤΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ & ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ. Νινίκας, Κωνσταντίνος; Νταλός, Γεώργιος; Μητάνη, Ανδροµάχη; Χρόνη, Σταµατία ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΞΥΛΕΙΑΣ ΕΛΑΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕ ΟΠΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟ, ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΜΕ ΚΑΤΑΣΤΡΕΠΤΙΚΗ ΔΟΚΙΜΗ Μουσιλόπουλος, Κωνσταντίνος; Σκαρβέλης, Μιχάλης; Νταλός, Γεώργιος ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΩΝ ΚΥΜΑΤΩΝ ΥΨΗΛΩΝ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΛΑΤΟΥΣ ΑΥΞΗΤΙΚΩΝ ΔΑΚΤΥΛΙΩΝ ΚΑΙ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ ΞΥΛΟΥ Κουτσιανίτης, Δηµήτριος; Μπαρµπούτης, Ιωάννης ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΜΑΚΡΟΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΑΣΗ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΛΑΪΛΙΑ Ν. ΣΕΡΡΩΝ Σιάφαλη Θ., Ευαγγελία; Καραγιάννης Α., Ευάγγελος; Χατζηχαραλαµπίδης Ι., Αναστάσιος Η ΕΠΙΤΥΧΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΧΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΕΛΚΟΥΣ ΤΟΥ ΠΛΑΤΑΝΟΥ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ Σουλιώτη, Ν.; Γκόζκος, Α.; Γκίκας, Α.; Χατζηπαυλής, Ν.; Τσόπελας, Π. ΜΕΘΥΛΙΩΣΗ ΤΟΥ DNA ΣΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ (Cupressus sempervirens L.) ΣΕ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ IN VITRO. Γουγουτσά, Δ. Χρυσή; Αβραµίδου, Β. Ευαγγελία; Ντούλης, Ανδρέας Γ.; Αραβανόπουλος, Α. Φίλιππος; Μπάρµπας, Ευάγγελος Β. ΜΕΛΕΤΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΞΥΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΜΙΚΡΟΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ (f-ssrs) Κοροµπόκη, Ινώ; Κοτινά, Βασιλική; Μαλλιαρού, Ερµιόνη; Αβραµίδου, Ευαγγελία; Αραβανόπουλος, Φίλιππος ΑΚΟΛΟΥΘΩΝΤΑΣ ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ ΤΟΥ SEDUM STEFCO STEF. Χατζητριανταφύλλου, Μαίρη; Ελευθεριάδου, Ελένη; Τσιριπίδης, Ιωάννης; Θεοδωρόπουλος, Κωνσταντίνος ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΩΡΙΜΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ΕΛΑΤΗΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Τουρβάς, Νικόλαος; Μαλλιαρού, Ερµιόνη; Αβραµίδου, Ευαγγελία; Αραβανόπουλος, Φίλιππος ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΡΙΖΟΒΟΛΙΑΣ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΩΝ 4 ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΤΟΥ Ilex aquifolium Αλευρόπουλος, Αθανάσιος;Τσακτσίρα, Μαρία; Σκαλτσογιάννης, Απόστολος ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΛΩΝΙΚΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ Aronia melanocarpa Πηγητσάκη, Δέσποινα; Τσακτσίρα, Μαρία; Σπανός, Ιωάννης; Σκαλτσογιάννης, Απόστολος ΛΕΠΙΔΟΠΤΕΡΑ ΩΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙΟΥ Λάσκαρη, Αναστασία; Ξανθάκης, Μιχάλης; Αβτζής, Ν. Δηµήτριος ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥ ΣΠΑΝΙΟΥ ΜΥΚΗΤΑ Zeus olympius ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΔΡΥΜΟ ΟΛΥΜΠΟΥ Γιάννακα, Τζέιµυ; Διαµαντής, Στέφανος; Μπίτος, Τριαντάφυλλος; Βασιλειάδης, Σάββας ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΠΛΟΤΥΠΩΝ ΧΛΩΡΟΠΛΑΣΤΙΚΟΥ DNA ΟΞΙΑΣ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ

9 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο & International Workshop / Έδεσσα 8-11/10/201 Μανώλης, Απόστολος; Βιδάλη, Αµαρυλλίς; Γιασίτη, Δήµητρα; Κωστούδη, Χρύσα; Σταµέλλου, Σταυρούλα; Μουρατίδης, Θεόδωρος; Δρούζας, Ανδρέας Δ.; Τσιριπίδης, Ιωάννης; Παπαγεωργίου, Χ. Αριστοτέλης ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΔΥΟ ΚΛΩΝΩΝ ΛΕΥΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΗΣ Κάρτας, Χρήστος; Μαλλιαρού, Ερµιόνη; και Μπάρµπας, Ευάγγελος ΤΕΧΝΗΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΜΥΚΟΡΡΙΖΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ CORYLUS, PINUS ΚΑΙ TILIA ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΥΚΗΤΑ TUBER MELANOSPORUM Τσελεπής, Αστέριος; Μπάρµπας, Ευάγγελος ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ ΟΞΙΑΣ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΣΕ ΔΕΙΚΤΕΣ EST-SSR Χρυσαφούδη, Ανθή; Μανώλης, Απόστολος; Τσιπίδου, Ολυµπία; Παπαγεωργίου, Αριστοτέλης Χ. ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΛΙΜΝΗΣ ΑΓΡΑ (GR ). ΜΙΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ. Θεοδοσίου, Γεώργιος, Ευθυµίου, Γεώργιος και Γρηγοριάδης Νικόλαος ΠΑΡΟΧΘΙΑ ΔΑΣΗ ΚΑΙ ΞΕΝΙΚΑ ΕΙΣΒΟΛΙΚΑ ΕΙΔΗ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΟΧΘΙΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΑΡΔΑ (GR ), ΒΑ ΕΛΛΑΔΑ. Ευθυµίου, Γ.; Θεµελάκης, Σ. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΑΣΟΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΤΟΠΙΩΝ ΤΗΣ Β. ΕΛΛΑΔΑΣ Σιδηροπούλου, Άννα; Ισπικούδης, Ιωάννης; Βραχνάκης, Μιχαήλ; Μαντζανάς, Κωνσταντίνος; Παπαναστάσης, Βασίλειος ΜΝΗΜΕΙΑΚΑ ΔΕΝΤΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ράµµος, Χρήστος; Αϊδινίδης, Ευστράτιος; Φωτιάδης, Γεώργιος ΣΥΣΤΑΔΕΣ ΠΕΥΚΗΣ-ΑΡΚΕΥΘΟΥ ΤΗΣ Β. ΑΜΕΡΙΚΗΣ: ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΜΑΣ ΜΑΘΟΥΝ ΚΑΤΙ ΧΡΗΣΙΜΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ; Παυλίδου, Ελένη; Δούβαλης, Σπυρίδων; Δέτσης, Βασίλειος; Ευθυµίου, Γεώργιος ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΑΠΟΜΑΚΡΥΣΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Φαρδογιάννη, Ελπίδα; Τσαντόπουλος, Γεώργιος ΜΠΟΡΟΥΝ ΟΙ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΔΑΣΩΝ ΖΑΓΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΚΟΝΙΤΣΑΣ ΝΑ ΕΠΑΛHΘΕΥΘΟΥΝ ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ; Τσιακίρης, Ρήγας; Γρημπυλάκου, Λίνα; Μπέτσης, Αλκιβιάδης; Ρούμπας, Ευάγγελος; Στάρα, Καλλιόπη ; Halley, John ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΟΥ ΕΛΛΑΔΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ: ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ- ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ-ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ ΔΑΣΙΚΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗ Κρινά, Αναστασία; Κούτσιας, Νίκος; Πλένιου, Μαγδαλινή, Ξυστράκης, Φώτιος ΔΑΣΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ, ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ: ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΠΟΨΕΩΝ ΔΑΣΟΛΟΓΩΝ Βάσσιος, Δημήτριος; Λεφάκης, Παναγιώτης; Ράγκου, Πολυξένη; Γεωργιάδου, Μαρία ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΖΩΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΚΑΙ ΚΗΠΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Λούφη, Αικατερίνη; Φιωτάκης, Βασίλειος ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ ΤΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ντούρας, Κωνσταντίνος; Ευθυμίου, Γεώργιος; Σπαή, Μαρία ΤΑ ΔΑΣΗ ΤΗΣ ΧΑΛΕΠΙΟΥ ΠΕΥΚΗΣ (Pinus halepensis) ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ ΩΣ ΠΕΔΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ Μπαλιούσης, Ευάγγελος; Μπαλιούση, Παναγιώτα Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Κατσογιάννη, Μαρία ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Φαναριώτης, Αντώνιος; Μιχαήλ, Δέσποινα ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΑ ΧΩΡΟΔΙΑΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΑΜΦΙΒΙΩΝ ΣΕ ΑΣΤΙΚΑ ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Μητσιάρας, Σωτήριος; Μακρίδου, Κ. Ν. ΧΕΙΜΕΡΙΝΕΣ ΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΗΣ ΚΕΛΑΗΔΟΤΣΙΧΛΑΣ (TURDUS PHILOMELOS) ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ Κυπριώτη, Αμαλία; Θωμά, Χ.Θ. ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΙΧΘΥΟΠΑΝΙΔΑΣ ΤΩΝ ΛΙΜΝΩΝ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΡΟΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ Κοκκινάκης, Κ. Αντώνης; Λουκάκη Γκουντάρα, Έλενα; Τακόλα, Ελίνα

10 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο & International Workshop / Έδεσσα 8-11/10/201 ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΙΧΘΥΟΠΑΝΙΔΑΣ ΤΩΝ ΛΙΜΝΩΝ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ Κιουρτίδου, Δήμητρα; Κοκκινάκης, Κ. Αντώνης; Μιλτιάδου, Παυλίνα; Σαραφίδου, Νικολέτα ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ, ΔΑΣΟΚΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΑΣΟΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΒΑΛΑΝΙΔΙΑΣ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΤΗΣ ΑΓΡΟΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ Παντέρα, Αναστασία; Παπαδόπουλος, Ανδρέας ΤΟ ΥΔΑΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΠΙΝΔΟΥ Στεφανίδης, Στέφανος; Στάθης, Δημήτριος; Χατζηχριστάκη, Χρυσούλα ΑΡΧΕΣ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΖΩΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΔΑΣΙΚΩΝ ΔΡΟΜΩΝ Καμπούρης, Απόστολος ; Παπαδόπουλος, Ιάκωβος Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Βάκκα, Ελένη; Βλάχου, Μαρία ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΡΙΑΚΩΝ ΓΑΙΩΝ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Γαλατσίδας, Σπυρίδων; Γούναρης, Νικόλαος; Δημητριάδης, Ηλίας; Βλαχάκη, Δέσποινα Η ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΤΟΥ 2016 ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΜΕ ΑΥΤΕΣ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ηλιόπουλος, Νικόλαος; Γκουβάς, Μάρκος; Παπαδόπουλος, Αριστοτέλης; Ξυλάγγουρα, ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΣΦΟΔΡΟΤΗΤΑΣ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΧΙΟΥ Μητσόπουλος, Ιωάννης; Χρυσάφη, Ειρήνη; Μαλλίνης, Γεώργιος; Βασιλάκης, Εμμανουήλ; ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ, ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ; ΕΝΑΡΞΗΣ, ΕΞΑΠΛΩΣΗΣ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΙΚΤΩΝ ΕΥΦΛΕΚΤΟΤΗΤΑΣ ΕΥΡΩ-ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΚΑΥΣΙΜΗΣ ΥΛΗΣ Ντούφας, Ηλίας ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ ΤΗΣ ΠΑΦΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ: ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Ταμπάκης, Στυλιανός; Καρανικόλα, Παρασκευή; Χαραλάμπους, Γεώργιος Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΕΞΙΣΩΣΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ Ξανθάκης, Μιχαήλ; Μινέτος, Παναγιώτης; Λυσίτσα, Γεωργία; Καμάρη, Γεωργία ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΑΥΞΗΜΕΝΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΛΑΤΟΔΑΣΩΝ ΛΟΓΩ ΝΕΚΡΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ ΑΠΟ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΙΤΙΕΣ Γκουβάς, Μ.; Μαλούνης, Αλ ; Ντάσιου, Ζ. Σύντομες παρεμβάσεις «Διαδριατικός Αγωγός Αερίου Trans Adriatic Pipeline (ΤΑΡ)» Τσιρίκης, Κώστας Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ NATURA 2000 ΣΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Δημόπουλος, Παναγιώτης; Κόκκορης, Ιωάννης ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΛΑΪΦ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΔΑΣΩΝ Αραβανόπουλος, Φίλιππος ΝΕΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ (COUPLED HUMAN AND NATURAL SYSTEMS) Καλαμποκίδης, Κώστας Δ. PROCEEDINGS 214 Oral presentations 226 SIMILARITIES IN TREE SPECIES COMPOSITION ACROSS FRAGMENTED FOREST PATCHES: THE CASE OF SACRED GROVES IN NORTHERN GREECE Marini Govigli, Valentino; Healey, John ; Wong, Jennifer L.G.; Stara, Kalliopi; Tsiakiris, Rigas; Halley, John M

11 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο & International Workshop / Έδεσσα 8-11/10/201 FORESTS IN LITHUANIA: CURRENT SITUATION AND FUTURE PERSPECTIVES Araminienė V., Varnagirytė-Kabašinskienė I. 227 SUSTAINABLE TOURISM LOCAL CLUSTER DEVELOPMENT IN PROTECTED AREAS: THE CASE OF PARNASSΟS Stella Kostopoulou, Thekla Tsitsoni, Theodora Lanara PRELIMINARY RESULTS OF IMPLEMENTATION OF CLOSE TO NATURE SILVICULTURE IN GREEK OAK FORESTS UNDER THE ASPECT OF THE STAND- LEVEL MANAGEMENT APPROACH Nikolaos Grigoriadis, Gavriil Spyroglou, Paul Chasilidis, Iakovos Papadopoulos, Persefoni Sextou, Savas Grigoriadis1, Ioannis Spanos STEM TAPERS OF Fagus sylvatica IN MUNICIPAL FORESTOF NAOUSA. Messaritakis Spyridon INTEGRATING GLOBAL FOREST FOOTPRINTS INTO FOREST MANAGEMENT SCENARIOS FOR TEN EU COUNTRIES Panagiotis P. Koulelis and Constance L. McDermott BLOCKCHAIN AND RFID POWERED MODEL TO COMBAT CURRENT AGRICULTURAL PROBLEMS Anastasiou Kyriacos; Louca Soulla ENERGY AND OTHER PROPERTIES OF FIR AND BEECH LOGGING RESIDUES Filippou Vasilios, Philippou Ioannis, Eleftheriadis Ioannis and Tsiotas Kostas RENEWABLE ENERGY SOURCES PROMOTION IN THE AREAS OF PELOPONNESE AND CRETE: THE INTERNET CHALLENGE Kostopoulos, Vasileios; Andreopoulou, Zacharoula DESIGN AND LAYING OUT OF PATHS IN SEMI MOUNTAINOUS FOREST AREA FOR BETTER MANAGEMENT AND DEVELOPMENT OF THE AREA Georgios Tasionas, Vasileios K. Drosos FUZZY MULTIPLE CRITERIA ANALYSIS FOR SELECTING THE OPTIMUM TREE SPECIES FOR TRUFFLE CULTIVATION IN GREECE Tsiaras, Stefanos; Dragoslis, Athanasios; Papathanasiou, Jason MANAGEMENT AND PROTECTION OF PERI-URBAN FORESTS OF THREE TOWNS IN GREECE Georgi Julia; Zigkiris Spyros; Ftika Zoi; Konstantinidou Elisavet MULTI-TEMPORAL CHANGE ANALYSIS OF VEGETATION COVER USING REMOTE SENSING DATAAS A TOOL TO MONITORING ECOSYSTEM AND BIODIVERSITY INTEGRITY: THE CASE OF ILIA - GREECE Poirazidis, Konstantinos ;Lattas, Panagiotis; Kefalas, George; Lorilla, Roxanne- Suzette; Martinis, Aristotelis ECOMED EUROPEAN PROJECT: TOOLS AND APPROACHES TO ENHANCE THE ECOENGINEERING SECTOR IN THE MEDITERRANEAN ECOREGION Zaimes, George N.; Tardio, Guillermo; Gimenez, Martin; Iakovoglou, Valasia.; Garcia-Rodriguez, Jose Luis SPATIAL ANALYSIS, HOT-SPOTS AND ORCHIDS DIVERSITY IN ZANTE ISLAND Martinis, Aristotelis; Chaideftou, Evgenia; Minotou, Charikleia; Poirazidis, Κonstantinos SPATIAL ALLOCATION OF A SMALL HYDROPOWER PLANT WITHIN AN UNGAUGED WATERSHED USING G.I.S., HYDROLOGIC MODEL SWAT AND CFSR CLIMATE FORECAST MODEL. Ioannou Konstantinos, Kosmatopoulos Lazaros, Zaimes George, Tsantopoulos Georgios ASSESSMENT OF SPATIAL AND SEASONAL SOIL EROSIONWITHIN A MOUNTAINOUS WATERSHED OF STRYMONAS RIVER BASIN, GREECE Kazamias, Anastasios-Petros; Sapountzis, Marios; Papaoikonomou, Marianna A GIS APPROACH TO IDENTIFYING CONNECTIVITY POTENTIAL BETWEEN BROWN BEAR (Ursus arctos) HABITAT IN NORTHERN GREECE Savvantoglou, Angeliki; Mertzanis, Yorgos; Bird, David; Steer, Mark D. THE PUBLIC PERCEPTION TOWARDS THE GREEN AREAS IN NICOSIA, CYPRUS AND THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF LINEAR PARK OF PEDIEOS RIVER Pavlos Zanos, Julia Georgi A NEW MODEL OF PROXIMITY AGRICULTURE AND CIRCULAR ECONOMY Cesaretti, Gian Paolo, Misso, Rosa RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION: CURRENT STATE OF THE ART AND CHALLENGES FOR IMPLEMENTATION IN WOOD SUPPLY CHAINS Tsioras, Petros A. PROMOTING GREEN SPECIES IN URBAN CLIMATE: A MULTIPLE CRITERIA DECISION ANALYSIS FOR THESSALONIKI, GREECE

12 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο & International Workshop / Έδεσσα 8-11/10/201 Vlachokostas, Christos; Michailidou, Alexandra; Matziris, E.; Moussiopoulos, Nicolas NEW TECHNOLOGY FOR REUSING BREWING YEAST DURING BEER FERMENTATION CONTRIBUTING IN A GREEN SUPPLY CHAIN Luarasi, Linda, Troja, Rozana, Llupa, Jonilda CHEMICAL COMPOSITION EVALUATION OF ALBANIAN JUNIPERUS COMMUNIS CONES EXCTRACT ESSENTIAL OILS Struga, Ariela, Hamiti, Xhulieta, Boci Ilirjana, Shengjergji, Dorina CLIMATE CHANGE IMPACTS ON WATER RESOURCES OF THE OLYNTHIOS RIVER BASIN Koukouli, Panagiota; Georgiou, Pantazis; Karpouzos, Dimitrios SUSTAINABLE DESIGN THROUGH THE EXAMPLE OF THE INNOVATIVE BIOCLIMATIC EUROPEAN SCHOOL IN CRETE Kyriafini, Theodora; Lymperiadou, Fotini AGRO-FOOD PRODUCT COMPANIES AND FACTORS AFFECTING CONSUMERS COMPLAINING INTENTION: A KEY POINT FOR THEIR SUSTAINABILITY THROUGH ECONOMIC CRISIS Costas Assimakopoulos BLUE SMART ECONOMY- NEW OPPORTUNITIES AND CHALLENGES: THE CASE OF GREECE George M. Korres, Aikaterini Kokkinou, Efstratios Papanis, Eleni Prassa and Ladias SPATIAL Christos ORGANIZATION AND PLANNING OF TOURISM DEVELOPMENT IN THE REGIONAL UNIT OF XANTHI Ntafouli Eleni-Anastasia, Tsiganou Danay-Maria ORGANIZATION AND MANAGEMENT OF VOCATIONAL EDUCATION AND TRAINING AS A FACTOR FOR THE DEVELOPMENT OF INTEGRATED AGROTOURISM SERVICES IN GREECE Gerna Xeni AN EXPLORATORY COMPARATIVE STUDY OF THE EFFECTS OF MARKETING STRATEGIES UPON FIRM PERFORMANCE: THE CASE OF RURAL FIRMS IN GREECE. Tsekouropoulos, Georgios; Dimitrios, Theoharis CIRCULAR ECONOMY. A PRELIMINARY CONSUMERS' MARKET RESEARCH IN GREECE Trigkas, Marios; Itsos, Giannis; Lazaridou, Dimitra ASSESSMENT OF A PILOT HYBRID E-COURSE BY STUDENTS FROM FACULTY OF AGRICULTURE, FORESTRY AND NATURAL ENVIRONMENT. Kirkenidis Ioannis BENEFITS FROM THE ADOPTION OF PRECISION AGRICULTURE TECHNOLOGIES. A SYSTEMATIC REVIEW. Koutsos, Thomas, Menexes, Georgios POLITICAL SCIENCES DEPARTMENT: DESIGNING A SURVEY OVER STUDENTS ATTIDUTE TOWARDS URBAN FORESTS Sotiroglou Marina; Chadjipadelis Theodore APPROACHING SUSTAINABLE FOREST MANAGEMENT THROUGH IT, AIMING TO ENHANCE THE FOREST ROAD NETWORK ACCESSIBILITY Christos Liotiris E-COMMERCE CHALLENGE IN MUSHROOMS AND TRUFFLES IN INTERNET SOCIAL NETWORKS: THE STATE OF GREEK SMEs Kalfagianni, Agni DEVELOPMENT OF WIRELESS SENSOR NETWORKS IN AQUACULTURE Thodoris Gerontis, Zacharoula Andreopoulou, Antonis K Kokkinakis, George K. Karagiannidis A DEA WINDOW ANALYSIS FOR ASSESSING THE EFFICIENCY OF BIOMASS ENERGY PRODUCTION IN CENTRAL MACEDONIA, NORTHERN GREECE Kalioropoulou, Anna; Manos, Basil; Kiomourtzi, Fedra Posters IRRIGATION FREQUENCY AND THE EFFECTS ON ROSMARINUS OFFICINALIS Kokkinou Evmorfili; Iakovoglou Valasia PALYNOMORPHS STUDY OF MYRTACEAE FAMILY IN ELBASANI TOWN - ALBANIA. Admir Jançe RFID TECHNOLOGIES AND WOOD SUPPLY CHAIN Ioakeim Tzoulis, Zaharoula Andreopoulou ESSENTIAL OIL EXTRACTION FROM Pinus Halepensis Mill. AND CHARACTERIZATION BY SPECTROSCOPY TECHNIQUES Krenaida Taraj, Ilirjan Malollari, Fatos Ylli, Ramiz Maliqati, Αdelaida Andoni,

13 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο & International Workshop / Έδεσσα 8-11/10/201 Ervisjana Plaku DATA TREATMENT FROM CRUDE OIL DISTILLATION USING ASPEN HYSYS SIMULATION Cani, Xhaklina; Malollari, Ilirjan; Beqiraj Ismet; Sami Makolli RESIDENTS' EVALUATION TO THE URBAN GREEN INFRASTRUCTURE IN A MEDIUM SIZE CITY IN GREECE Karanikola Paraskevi, Tampakis Stilianos, Pistola Vasiliki LAND USE CHANGE IN THE VICINITY OF ZAGREB LANDFILL Šestak, Ivana; Mesić, Milan; Zgorelec, Željka; Perčin, Aleksandra; Bilandžija, Darija EXPERIMENTAL TESTING SETUP OF SOME WASTE OIL SEEDS TREATMENT F0R BIODIESEL OBTAINING Mazrreku Armela, Beqiraj Ismet, Malollari Ilirjan SOCIAL FARMING AND SUSTAINABLE TERRITORIAL DEVELOPMENT Borrelli, Irene Paola; Cesaretti, Gian Paolo MANAGER OF SUSTAINABLE TERRITORIAL DEVELOPMENT Viola, Immacolata; Cesaretti, Gian Paolo INTEGRATED CONSERVATION ACTIONS FOR THE RELICT AND ENDEMIC CRETAN TREE ZELKOVA ABELICEA (ULMACEAE) Fazan, Laurence; Fournaraki Christini; Gotsiou Panagiota; Sklavaki Polymnia; Dimitriou Dimos; Kargiolaki Hariklia; Kehagiadaki Eleftheria; Aspetakis Ioannis; Arvanitis Pantelis; Silligardos Emmanouil; Koudoumas Emmanouil; Kozlowski Gregor ENVIRONMENTAL EDUCATION: PROJECTS (WORK PLANS) ON THE FOREST WHICH CAN BE APPLIED IN SCHOOLS Likouropoulou, Despoina ENVIRONMENTAL EDUCATION FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT: A THEORETICAL FRAMEWORK OF ON LINE CERTIFIED LEARNING Kleidara, Christina; Koliouska, Christiana; Tsiaras, Stefanos INTERNET OF THINGS DRIVEN WASTE MANAGEMENT SYSTEM FOR GREENER CITY Maksimovic, Mirjana PATTERNS AND ENVIRONMENTAL DETERMINANTS OF WOODY PLANT DIVERSITY AT A REGIONAL SCALE IN GREECE Alexandra Solomou, Athanassios Sfougaris DEHYDRATION OF FIGS AS AN ALTERNATIVE OF SUN-DRYING TECHNIQUE AND EFFECT ON SOME QUALITY PARAMETERS Hoxha, Luziana; Kongoli, Renata; Malollari, Ilirjan FISHERY COMPOSITION AND PRODUCTION OF COASTAL WETLANDS LAFRI, LAFROUDA & OLD RIVERBED NESTOS, AIMING TO THEIR SUSTAINABLE MANAGEMENT Kokkinakis K. Antonis, Zournatzidis Michael REVIEW ON IMPORTANCE OF PROTOZOAN PARASITES FOR FISH IN FYRO MACEDONIA Stojanovski Stojmir, Blazhekovikj-Dimovska Dijana, Velkova-Jordanovska Lidija Stoe Smiljkov ANALYTICAL METHODS FOR THE EXAMINATION OF SOME ALBANIAN OLIVE OILS AUTHENTICITY Hoxha Fatjon, Kongoli Renata, Malollari Ilirjan, Buzo Redi, Llupa Jonilda ENVIRONMENT, HEALTH AND FOOD CONSUMPTION'S MODELS. De Angelis, Maria Carmen; Cesaretti, Gian Paolo Short presentations COMMUNICATION AND COOPERATION MAJOR CHALLENGES OF GREEN INFRASTRUCTURE CONCEPT Caner Zanbak CO2 EMISSIONS FROM STUBBLE BURNING IN THE SKOPJE VALLEY Dame Dimitrovski IMPACT OF ANIONIC DETERGENT CONCENTRATION ON SOIL AND PLANT Carolina Constantin, M. Dumitru INNOVATION FOR SUSTAINABILITY IN RURAL AREAS: BARRIERS AND OPPORTUNITIES. Rosanna Salvia and Giovanni Quaranta THE EUROPEAN GREEN BELT INITIATIVE FOR THE PAN-EUROPEAN ECOLOGICAL NETWORK Geidezis, Liana; Melanie Kreutz NGO CO-OPERATION FOR THE CONSERVATION AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF THE TRANSBOUNDARY PRESPA BASIN: PRESPANET Roumeliotou, Vivi; Kastritis, Thanos; Henderson, Julia

14 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο & International Workshop / Έδεσσα 8-11/10/201 THE INTERNATIONAL AGREEMENT FOR THE TRANSBOUNDARY PRESPA PARK AND ITS FUTURE IMPLEMENTATION Papadopoulou, Lito; Giannakis, Nikos THE LINK OF NATURE CONSERVATION AND REGIONAL DEVELOPMENT CASE STUDY EUROPEAN GREEN BELT INITIATIVE IN PELLA Guenzel, Julia SUSTAINABLE DEVELOPMENT IN EUROPEAN UNION: THE CONTRIBUTION OF ICT IN THE ENVIRONMENTAL AND FOREST POLICY Koliouska, Christiana

15 Ελληνική Δασολογική Εταιρεία ΔΙΟΡΓΑ ΝΩΣΗ Αιγίδα Βουλή των Ελλήνων Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγή; Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης Συνδιοργανωτές Τμήμα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος (ΑΠΘ) Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών (ΙΔΕ) Θεσσαλονίκης Ινστιτούτο Μεσογειακών & Δασικών Οικοσυστημάτων (ΙΜΔΟ) Αθηνών Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας Δήμος Έδεσσας Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης Διεύθυνση Δασών Πέλλας Δασαρχείο Έδεσσας Δασαρχείο Αριδαίας Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Έδεσσας Γιαννιτσών Υποστήριξη Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων (ΔΠΘ) Ελληνική Οικολογική Εταιρεία Ελληνική Βοτανική Εταιρεία Ένωση Δασοκτημόνων Ελλάδας Κυνηγετική Ομοσπονδία Μακεδονίας Θράκης Αναπτυξιακή Πέλλας Α.Ε. Επιμελητήριο Πέλλας Χορηγοί Trans Adriatic Pipeline Marathon Data Systems Soulis KEN ΔΑΝΑΙΣ Α.Ε. Βιομηχανία Επεξεργασίας Φρούτων ΚΥΑΝΑ Συνεργάτες Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Πέλλας Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Πέλλας 15

16 ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Δρ. Γρηγοριάδης Νικόλαος Πρόεδρος Ε.Δ.Ε. Δρ. Ζάγκας Θεοχάρης Αντιπρόεδρος Ε.Δ.Ε. Δρ. Τρίγκας Μάριος Γενικός Γραμματέας Ε.Δ.Ε. MSc Μισιάλης Κων/νος Ταμίας της Ε.Δ.Ε. Δρ. Τσιτσώνη Θέκλα Μέλος Δ.Σ. της Ε.Δ.Ε. Δρ. Ανδρεοπούλου Ζαχαρούλα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Δημόπουλος Κ., Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας Δρ. Παπασπυρόπουλος Κ., Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας Δρ. Βακάλης Δ., Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας Δρ. Σπανός Ι., ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ ΙΔΕ Θεσσαλονίκης Δρ. Αϊναλής Α., Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας- Θράκης Δρ. Τσιάρας Στέφανος, Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος Δρ. Τσεκουρόπουλος Γεώργιος, Συνεργάτης ΑΤΕΙΘ MSc Μαλιτσίδου Α., Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης Παπάς Θ., Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Βαρουτσίδου Μ., αα Δ/ντης Δασών Πέλλης Βαβούρη Σ., αα Δασάρχης Έδεσσας Μπιμπίτσος Χ., Περιφεριακή Ενότητα Πέλλας Λαμπάδα Σ., Περιφεριακή Ενότητα Πέλλας Συμεωνίδης Η., Δήμος Έδεσσας Διγγόλης Γ., Δήμος Έδεσσας MSc Θεοδωρίδου Σ., Προϊσταμένη Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Έδεσσας- Γιαννιτσών (ΚΠΕ) Παπαϊωάννου Θ., Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) Έδεσσας-Γιαννιτσών Γραμματεία Συνεδρίου - Workshop Secretariat Χριστιάνα Κολιούσκα Χριστίνα Κλειδαρά Βασιλειώρης Kωνσταντίνος Χρυσανθοπούλου Γαρυφαλλιά Τοπική Οργανωτική Επιτροπή Βαρουτσίδου Μ. (Δ/ντης Δασών Πέλλας) Βαβούρη Σ. (Δασάρχης Έδεσσας) Σέξτου Π. (Δ/νση Δασών Πέλλας) Κωδωνά Μ. (Δ/νση Δασών Πέλλας) Παπαδόπουλος Ζ. (Δ/νση Δασών Πέλλας) Ιωαννίδης Ι. (Δασαρχείο Αριδαίας) Νάντζιου Αγγελική (Δασαρχείο Αριδαίας) Χασιλίδης Π. (Δασαρχείο Έδεσσας) Χασάπης Μ. (Δασαρχείο Αριδαίας) Τσαγκουρίδου Δ. (Δασαρχείο Έδεσσας) Συμεωνίδης Η. (Δήμος Έδεσσας) Διγγόλης Γ. (Δήμος Έδεσσας) Μπιμπίτσος Χ. (ΠΕ Πέλλας) Λαμπάδα Σ. (ΠΕ Πέλλας) 16

17 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 18 ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΔΑΣΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Αβραάμ Ελένη Αν. Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. Αβτζής Δημήτριος Εντεταλμένος Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΔΕ Αλιζώτη Παρασκευή - Επ. Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. Ανδρεοπούλου Ζαχαρούλα Αν. Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας & Φ.Π. Α.Π.Θ. Αραμπατζής Γαρύφαλλος Αν. Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φ.Π. Δ.Π.Θ. Αστάρας Χρήστος - Αγρια Πανίδα - Εντεταλμένος Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΔΕ Γαλατσίδας Σπυρίδων Αν. Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φ.Π. Δ.Π.Θ. Γιακουλάκη Μαρία - Αν. Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. Γκανάτσας Πέτρος Αν. Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. Γρηγοριάδης Νικόλαος Τακτικός Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΔΕ Δασκαλάκου Ευαγγελία - Αν. Ερευνήτρια ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΜΔΟ Δημόπουλος Παναγιώτης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών Διαμαντής Στέφανος - π. Τακτικός Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΔΕ Δρόσος Βασίλειος, Αν. Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. Ελευθεριάδης Νικόλαος Ομότιμος Καθηγητής Τμήματος Αρχιτεκτονικής Δράμα Ελευθεριάδου Ελένη Αν. Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. Ευθυμίου Γεώργιος Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Καρπενησίου Ζάγκας Δημήτριος - Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος Μελετητής Ζάγκας Θεοχάρης (Πρόεδρος) Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας & Φ.Π. Α.Π.Θ. Ζαϊμης Γιώργος Αν. Καθηγητής, Τ.Ε.Ι. Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Θεοδωρίδου Σοφία - MEd στον Εκπαιδευτικό Σχεδιασμό και την Αξιολόγηση, Προϊσταμένη Κ.Π.Ε. Εδέσσης-Γιαννιτσών Θεοδωρόπουλος Κωνσταντίνος - Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας & Φ.Π. Α.Π.Θ. Θωμά Χαράλαμπος, Υπ. Δρ. Διαχείρισης Άγριας Πανίδας, Δασολογία & Φ.Π., ΑΠΘ. Ιακωβόγλου Βαλασία Δρ. Οικοφυσιολογίας/Δασοκομικής, ISU, USA Καβαζίδου Ελένη-Δρ. Φυσικής Αγωγής, Υπεύθυνη Σχολ. Δραστηριοτήτων ΔΠΕ Χανίων Κακούρος Πέτρος - Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος ΕΚΒΥ Καραγιάννης Ευάγγελος Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. ΑΠΘ Καρανικόλα Παρασκευή - Επ. Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας & Διαχείρισης Φ.Π. Δ.Π.Θ. Κοκκινάκης Αντώνιος Αν. Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. Κοράκης Γεώργιος - Τμήμα Δασοπονίας & Διαχείρισης Φυσικών Πόρων ΔΠΘ Κοτσώνας Ευάγγελος, Υπ. Δρ. Διαχείρισης Άγριας Πανίδας, Δασολογία & Φ.Π., ΑΠΘ. Κυριαζόπουλος Απόστολος Αν. Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φ.Π. Δ.Π.Θ. Λυκίδης Χαράλαμπος - Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΜΔΟ Μακρίδου Κωνσταντίνα, Υπ. Δρ. Διαχείρισης Άγριας Πανίδας, Δασολογία & Φ.Π., ΑΠΘ. Μανζίρης Ευάγγελος Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος Δήμος Θεσ-νίκης Μελιάδης Ιωάννης - Τακτικός Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΔΕ Μπακαλούδης Δημήτριος Αν. Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. Μπίρτσας Περικλής Αν. Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας ΝταλόςΓεώργιος Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας Ξανθόπουλος Γαβριήλ Αν. Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΜΔΟ Ξυστράκης Φώτιος - Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος Αγρίνιο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων 17

18 Παναγιωτίδης Σαμψών, Επίκ. Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. Παπαγεωργίου Αριστοτέλης Αν. Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φ.Π. Δ.Π.Θ. Παπαδόπουλος Ιωάννης Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας Παπαϊωάννου Αθανάσιος Αν. Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. Παπακώστα Μαλαματή - Δρ. Διαχείρισης Άγριας Πανίδας, Δασολογία & Φ.Π., ΑΠΘ. Παπασπυρόπουλος Κωνσταντίνος Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος, ειδικός σύμβουλος ΥΠΕΝ. Παπαχρήστου Θωμάς - Τακτικός Ερευνητής-Δ/ντης ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΔΕ Παρίση Ζωή Αν. Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. Πετράκης Πάνος - Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΜΔΟ Πλατής Παναγιώτης - Τακτικός Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΔΕ Ράγκου Πολυξένη- Επ. Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. Σαμαρά Θεανώ, Δόκιμη Ερευνήτρια ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΔΕ Σκαρβέλης Μιχάλης - Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας Σπανός Ιωάννης - Τακτικός Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΔΕ Σπανός Κωνσταντίνος - Τακτικός Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΔΕ Σπύρογλου Γαβριήλ - Εντεταλμένος Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΔΕ Στάθης Δημήτριος Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. Στεργιάδου Αναστασία Αν. Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. Στεφανίδης Παναγιώτης - Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας & Φ.Π. Α.Π.Θ. Ταμπάκης Στυλιανός Αν. Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φ.Π. Δ.Π.Θ. Τρίγκας Μάριος Επίκ. Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας & Φ.Π. Α.Π.Θ. Τσαντόπουλος Γεώργιος Αν. Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φ.Π. Δ.Π.Θ. Τσεκουρόπουλος Γεώργιος- Συνεργάτης ΤΕΙ Θεσσαλονίκης Τσιάρας Στέφανος - Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος Τσιριπίδης Ιωάννης Αν. Καθηγητής Βιολογικό ΑΠΘ Τσιτσώνη Θέκλα - Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας & Φ.Π. Α.Π.Θ. Φατσέα Αδαμαντία- MEd, Σχολική Σύμβουλος Β/θμιας Εκπαίδευσης Δωδεκανήσου Φωτιάδης Γεώργιος - Εντετ. Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΔΕ Χασάναγας Νικόλαος - Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος Δασαρχείο Περτουλίου ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ INTERNATIONAL WORKSHOP Andreopoulou Zacharoula (Coordinator), Aristotle University of Thessaloniki, Greece Assimakopoulos Costas, Alexander Technological Educational Institute of Thessaloniki, Greece Avdimiotis Spyros, Alexander Technological Educational Institute of Thessaloniki, Greece Avramidis Stavros, The University of British Columbia, Canada Borrelli Irene Paola, Simone Cesaretti Foundation, Italy Boulogeorgos Alexandros, Centre for Research and Technology, Greece Brceski Ilija, University of Belgrade, Serbia Cesaretti Gian Paolo, Simone Cesaretti Foundation, Italy Chadjipadelis Theodore, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Constantin Carolina, University POLITEHNICA Bucharest, Romania Dimitrovski Dame, Polytechnic of Skopje, FYROM Fenice Massimiliano, University of Tuscia, Italy Geidezis Liana, BUND/Green Belt Europe, Germany 18

19 Georgiou Pantazis, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Golumbeanu Mariana, National Institute for Marine Research "Grigore Antipa", Romania Hansen Nicolai Fog, SEGES, Denmark Herdon Miklos, University of Debrecen, Hungary Ioannou Konstantinos, Eastern Macedonia and Thrace Institute of Technology, Greece Ivanova Dafinka, Agricultural University of Plovdiv, Bulgaria Karagiannidis George, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Koliouska Christiana, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Kostopoulou Stella, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Koveos Dimitris, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Kyriakides Elias, University of Cyprus, Cyprus Louca Soulla, University of Nicosia, Cyprus Malollari Ilirjan, University of Tirana, Albania Manos Basil, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Mavromoustakis Constandinos, University of Nicosia, Cyprus Menexes Georgios, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Mesic Milan, University of Zagreb Faculty of Agriculture, Croatia Misso Rosa, Parthenope University of Naples, Italy Morgan Phill, Prosilva Europe Moulogianni Christina, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Nastis Stefanos, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Panagopoulos Thomas, University of Algarve, Portugal Partalidou Maria, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Pimenidis Elias, University of West of England, UK Popa Maria, University 1 Decembrie 1918, Alba Iulia, Romania Psylla Marianna, Panteion University, Greece Quaranta Giovanni, University of Basilicata, Italy Salvia Rosanna, University of Basilicata, Italy Santalidis Harilaos, University of Thessaly, Greece Sarmaniotis Christos, Alexander Technological Educational Institute of Thessaloniki, Greece Stiakakis Emmanuel, University of Macedonia, Greece Tsekouropoulos Georgios, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Tsiaras Stefanos, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Tsitsoni Thekla, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Vlachokostas Christos, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Vlachopoulou Maro, University of Macedonia, Greece 19

20 Χαιρετισμοί Δρ Νικόλαος Σ. Γρηγοριάδης Πρόεδρος Ελληνικής Δασολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ) & Οργανωτικής Επιτροπής, Τακτ. Ερευνητής ΕΛΓΟ- ΔΗΜΗΤΡΑ/Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσ-νίκης Αγαπητά μέλη της ΕΔΕ, αγαπητές συναδέλφισσες και συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι σύνεδροι, αξιότιμοι προσκεκλημένοι, εκ μέρους της Ελληνικής Δασολογικής Εταιρείας και της Οργανωτικής Επιτροπής του 18 ου Πανελλήνιου Δασολογικού Συνεδρίου & της Διεθνούς Διημερίδας σας καλωσορίζω στην όμορφη Έδεσσα! Σας καλωσορίζω στην Πέλλα την πατρίδα του Μεγάλου Αλέξανδρου, στο «μπαλκόνι του Θεού» κατά τον συντοπίτη μας λογοτέχνη Λουντέμη! Επιθυμώ επίσης να εκφράσω την χαρά μας που είστε σήμερα μαζί μας και φυσικά έχετε τις θερμές μας ευχαριστίες για την τιμή που μας κάνετε. Με ιδιαίτερη χαρά καλωσορίζουμε τους ξένους συνέδρους μας και τους ευχόμαστε ολόψυχα καλή διαμονή! Το 18 ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο έχει ως θέμα: «Η Ελληνική Δασοπονία μπροστά σε σημαντικές προκλήσεις: αειφορική διαχείριση δασών, δασικοί χάρτες, περιβαλλοντικές τεχνολογίες-δικτύωση και προστασία φυσικού περιβάλλοντος», ενώ ταυτόχρονα φιλοξενεί τη διεθνή διημερίδα με τίτλο: «Information Technology, Sustainable Development, Networks & Nature Protection σε συνεργασία με το Τμήμα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος (ΑΠΘ), το οποίο φέτος γιορτάζει τα 100 χρόνια λειτουργίας του. Όπως είναι γνωστό τα δασικά οικοσυστήματα αποτελούν τον κορμό των φυσικών χερσαίων οικοσυστημάτων του πλανήτη και κατ επέκταση και της χώρας μας. Συνιστούν δηλαδή συστατικό στοιχείο του τοπίου και ταυτόχρονα «σπίτι» για τον άνθρωπο και για πολλά άλλα έμβια όντα. Επίσης επιτελούν πολλές και αλληλένδετες λειτουργίες κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές - προσφέροντας θέσεις εργασίας, εισόδημα και πρώτες ύλες, ενώ μπορούν να αναπτυχθούν σ αυτά μια σειρά από σημαντικές παραγωγικές δραστηριότητες. Προσφέρουν όμως και άλλες ανεκτίμητες υπηρεσίες οι οποίες σχετίζονται με την προστασία του εδάφους, των υποδομών, τη ρύθμιση της δίαιτας του γλυκού νερού, τη 20

21 δασική αναψυχή, την εκπαίδευση, τη διατήρηση της δασικής βιοποικιλότητας και έχουν θετική προσφορά στην επερχόμενη κλιματική αλλαγή. Όμως σήμερα τα δάση και η σύγχρονη Ελληνική Δασοπονία αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις, πολλές από τις οποίες θίγονται από τους δυο διακεκριμένους προσκεκλημένους ομιλητές και τους εκλεκτούς εισηγητές (Ελληνες και ξένους). Σε αυτό το Πανελλαδικό Συνέδριο & International Workshop ως επιστήμονες στο πεδίο της Δασοπονίας και του Φυσικού Περιβάλλοντος στοχεύουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τον σημαντικό ρόλο των δασικών οικοσυστημάτων, ειδικότερα τις σύγχρονες προκλήσεις που γνωρίζει ο κλάδος και η επιστήμη μας. Πρόκειται για μια διπλή γιορτή, όπου θα χαρούμε μαζί ένα ταξίδι στη γνώση και την εμπειρία μαζί με τις δυνατότητες γνωριμίας μεταξύ μας αλλά και με τον τόπο που εφέτος φιλοξενεί το Συνέδριο, την όμορφη Έδεσσα (Πέλλα). Επισημαίνω εκ των προτέρων την ιδιαιτερότητα της περιοχής ως διασυνοριακή περιοχή με έμφαση την προστασία της δασικής βιοποικιλότητας (δίκτυο ΦΥΣΗ2000 κά) στο βορρά και την αειφόρο πρωτογενή ανάπτυξη στα νότια της έχοντας πάντα στο επίκεντρο τη χρήση των φυσικών πόρων, απόδειξη τα άφθονα νερά, την εντατική αγροτική ανάπτυξη και τη διαρκή ιστορική παρουσία του ανθρώπου στην περιοχή! Αξιότιμοι/-ες κύριοι/-ες προσδοκία του παρόντος συνεδρίου εκτός από τις σημειολογικές επιλογές του, όπως είναι οι συνέργειες με άλλους περιβαλλοντικούς φορείς πχ με το ΚΠΕ Εδέσσης-Γιαννιτσών για τον περιορισμό της πλαστικής σακούλας, είναι να θιγούν σημαντικά ζητήματα της δασικής επιστήμης μέσα από δυο θεματικά στρογγυλά τραπέζια (ένα στα πλαίσια του δασολογικού και ένα δεύτερο στη διάρκεια του workshop). Ιδιαίτερα εφέτος γιορτάζουμε τα 100 χρόνια του Τμήματος Δασολογίας του ΑΠΘ ( ) με πρώτο προσκεκλημένο κεντρικό ομιλητή τον Πρόεδρο του Τμήματος Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, τον καθηγητή κ. Θεοχάρη Ζάγκα και δεύτερο προσκεκλημένο ομιλητή τον ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Freiburg της Γερμανίας, τον κ. Juergen Huss. Τέλος επιθυμούμε να τιμήσουμε δύο ανθρώπους οι οποίοι διακρίθηκαν για τη σημαντική τους προσφορά στην υπόθεση των Δασών και του Φυσικού Περιβάλλοντος στη χώρας μας, τον κ. Απατσίδη Λάζαρο από το δασικό χώρο και τον κ. Δεκλερή Μιχαήλ από τον χώρο της δικαιοσύνης,. Οργανωτικά αξίζει να αναφερθεί ότι το 18 ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο & International Workshop έχουν την τιμή να βρίσκονται κάτω από την αιγίδα τριων κορυφαίων θεσμών της χώρας μας, της Βουλής των Ελλήνων, του Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων. Τέλος εκ μέρους της Ο.Ε. επιθυμώ να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες προς τους συνδιοργανωτές, τους υποστηρικτές, τους χορηγούς και όλους τους συνεργάτες αυτής της διοργάνωσης. Σας ευχαριστώ θερμά όλους για τη σημερινή σας παρουσία. 21

22 Σωκράτης Φάμελλος Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Φίλες και φίλοι, Αποτελεί τιμή για μένα να χαιρετίσω τις εργασίες του 18 ου Πανελλήνιου Δασολογικού Συνεδρίου και International Workshop. Το 2017 είναι αναμφίβολα μια χρονιά που λόγω των δασικών χαρτών, έχει αναδειχθεί η αξία της δασικής πολιτικής και επιστήμης και μας έδωσε τη δυνατότητα να μοιραστούμε πολλές σκέψεις και ανησυχίες με δασολόγους και δασοπόνους. Αποτελεί κοινό στόχο μας η ολοκλήρωση της ανάρτησης των δασικών χαρτών με επιτυχία, είναι άλλωστε ένα στοίχημα που θέσαμε μαζί και μαζί πορευόμαστε όλους αυτούς τους μήνες. Οι δασικοί χάρτες, αλλά και το δασολόγιο που θα ακολουθήσει στη συνέχεια, είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο της Πολιτείας για την βιώσιμη αξιοποίηση των πόρων της Ελλάδας, αλλά και την αντιμετώπιση κοινωνικών, περιβαλλοντικών και κλιματικών προκλήσεων και την προστασία του περιβάλλοντος. Ειδικά για τις προκλήσεις του μέλλοντος, η Ελλάδα οφείλει να είναι έτοιμη και να απαντήσει δυναμικά. Τα δάση και οι δασικές εκτάσεις επιβάλλεται να έχουν κρίσιμο ρόλο την επόμενη περίοδο για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και οφείλουμε να τα εξοπλιστούμε προς αυτό τον σκοπό. Οφείλουμε να μάθουμε από τα παραδείγματα του παρελθόντος και τις παραδοσιακές χρήσεις και να ενισχύσουμε τις παλιές πρακτικές με νέα τεχνολογικά και επιστημονικά εφόδια. Ως πρώτο βήμα αυτής της κατεύθυνσης ήταν η έκδοση αναλυτικών προδιαγραφών για τα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης, όπου εκεί διασαφηνίζονται σαφώς οι ρόλοι των αρμόδιων φορέων και των διαχειριστών των βοσκήσιμων γαιών προς όφελος του περιβάλλοντος και της κοινωνίας. Επιπρόσθετα, η χώρα μας για χρόνια λειτουργούσε αποσπασματικά, κυρίως κατασταλτικά και όχι προληπτικά στον τομέα του περιβάλλοντος. Σίγουρα πάντως η βιώσιμη ανάπτυξη και ο σχεδιασμός παραμένουν ζητούμενα. Δαπανάμε πολλαπλάσιους πόρους για να περιφρουρήσουμε τη δημόσια περιουσία και την εθνική βιοποικιλότητα και το βλέπουμε κάθε καλοκαίρι στις δασικές πυρκαγιές. Και ταυτόχρονα αποδομήσαμε, ως χώρα, το ΑΕΠ, τον πρωτογενή τομέα και τη δασική παραγωγή. Και αυτή τη λογική θέλουμε να αλλάξουμε. Θέλουμε το δημόσιο γενικά και η δασική Υπηρεσία εν προκειμένω, να είναι πρόδρομος των εξελίξεων. Οι πρόσφατες αποφάσεις μας και εγκύκλιοι για τις δασικές πυρκαγιές κινούνται στον άξονα της προστασίας πρόληψης σχεδιασμού ελέγχου. Στόχος μας είναι να συν-διαμορφώσουμε την Εθνική Στρατηγική για τα Δάση ώστε να αποφασίσουμε ποιους (πολλαπλούς) σκοπούς θα υπηρετήσουν, μέσω της διαχείρισης τους. Βασικό επιχειρησιακό εργαλείο προς αυτό το σκοπό είναι οι προδιαγραφές των διαχειριστικών μελετών, τις οποίες το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας διαμορφώνει αυτό το διάστημα. Αναμένουμε ότι ο παρόν τόμος πρακτικών θα είναι ένα χρήσιμο εγχειρίδιο στις μελλοντικές μας ενέργειες, τόσο του ΥΠΕΝ, όσο και των αποκεντρωμένων υπηρεσιών, αφού η μελλοντική δασική πράξη έχει απαλλαχθεί από αιτήματα πράξεων χαρακτηρισμού εκτάσεων και υπάρχει χώρος και χρόνος για ενσωμάτωση της επιστήμης και της έρευνας στην καθημερινότητα των δασικών υπαλλήλων και όχι μόνο. 22

23 Χαιρετισμός της Προέδρου της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος της Βουλής των Ελλήνων κ ας Κατερίνας Ιγγλέζη στο 18 ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο Συναδέλφισσες και συνάδελφοι, φίλες και φίλοι, Είναι για μένα ιδιαίτερη χαρά και τιμή να απευθύνω σήμερα αυτό το σύντομο χαιρετισμό στο 18 ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο που διοργανώνει για ακόμη μία χρονιά η Πανελλήνια Δασολογική Εταιρεία. Ένα συνέδριο που έχει κατορθώσει να καθιερωθεί πλέον ως θεσμός. Αποτελεί δε ένα σημαντικό πεδίο για την διάχυση και αξιοποίηση των δασολογικών γνώσεων. Από αυτό το βήμα σήμερα δεν θα ήθελα να περιοριστώ στην προσφορά και στο έργο της Δασολογικής Εταιρείας. Είναι άλλωστε γνωστά σε όλους μας. Η Εταιρεία ήταν και εξακολουθεί να είναι πάντα συνεπής στην ανάδειξη της σπουδαιότητας και του ρόλου των δασικών οικοσυστημάτων αλλά και της προστασίας τους. Θα ήθελα όμως να σταθώ στα σχετικά με τη δασική πολιτική θέματα. Αυτά είναι που θεωρώ εξέχουσας σημασίας και εμπίπτουν στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μου ως βουλευτή ενώ παράλληλα είναι συνυφασμένα με τον θεσμικό μου ρόλο ως προέδρου της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος. Ας είμαστε λοιπόν ξεκάθαροι. Η χώρα μας χρειάζεται επειγόντως μια σύγχρονη δασική πολιτική. Αυτή που ακολουθήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες όχι μόνο δεν είχε θετικά αποτελέσματα για το δασικό οικοσύστημα, αλλά θα μπορούσε να χαρακτηριστεί τουλάχιστον αρνητική, για να μην πω καταστροφική. Τα δάση μας δεν αποτελούν πεδίο «αξιοποίησης» και αναπτυξιακής πολιτικής με την αστική έννοια του όρου. Οι δασικές εκτάσεις δεν αποτελούν, η τουλάχιστον δεν πρέπει να αποτελούν πεδίο καταπατήσεων και εξυπηρέτησης μεγάλων οικονομικών συμφερόντων. Δυστυχώς όμως εκεί μας οδήγησε η συστηματική απαξίωση των πολιτικών για τα δάση που συντελέστηκε όλες τις προηγούμενες δεκαετίες. Εκεί μας έχει οδηγήσει η πολιτική των fast track επενδύσεων, των ακραίων νεοφιλευλεύθερων πολιτικών της λιτότητας και των «επενδύσεων ανεξαρτήτως κόστους». Η εποχή μας όμως επιτάσσει αλλαγή κατεύθυνσης σε ότι αφορά την υγεία και την προστασία των δασών μας. Οι ορατές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής κάνουν τα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε ακόμη πιο σύνθετα. Η οικονομική κατάσταση της χώρας και οι μνημονιακές πολιτικές των τελευταίων χρόνων έχουν οδηγήσει σε περιορισμό τόσο των πόρων όσο και των μέσων. Τέλος, οι όλο και πιο ακραίες πιέσεις για την πλήρη εκμετάλλευση του δασικού χώρου δεν αφήνουν περιθώρια για αδράνεια. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι παραπάνω από απαραίτητη η χάραξη Εθνικής Δασικής Στρατηγικής και Πολιτικής καθώς και η κατάρτιση ενός Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης και Προστασίας των Δασών. Ενός σχεδίου που θα έχει στον πυρήνα του την αρχή της αειφορίας, 23

24 θα είναι προσαρμοσμένο στις σύγχρονες πρακτικές που συνδέουν την δασοπονία με τον τομέα της ενέργειας και την προσαρμογή και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά θα μπορεί ταυτόχρονα να συμβάλει θετικά στις οικονομίες των περιοχών όπου τα δάση παίζουν σημαντικό ρόλο. Ενός σχεδίου που θα μεριμνά για ολόκληρο τον κύκλο των παραγόντων που συνδέονται με τη διατήρηση και την προστασία των δασικών οικοσυστημάτων, από την πρόληψη, την διαχείριση, την ανάπτυξη, έως και την δασοπυρόσβεση. Ενός σχεδίου τέλος, που θα λαμβάνει υπόψη την ανάγκη ανάπτυξης πολλαπλών δραστηριοτήτων μέσα στα δάση μας και θα κάνει πράξη την δασοπονία πολλαπλών σκοπών. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται φυσικά η σημερινή κυβέρνηση με δύο σημαντικά βήματα. Το πρώτο βήμα, αυτό της ανάρτησης των δασικών χαρτών, να έχει ήδη πραγματοποιηθεί και το δεύτερο αυτό του καθορισμού των προδιαγραφών και του περιεχομένου των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης Η ύπαρξη δασολογίου (αλλά και κτηματολογίου) αποτελεί σημαντικό βήμα για τη θεσμική θωράκιση των δασών καιτη διασφάλιση της δασικής περιουσίας της χώρας μας κατά τη συνταγματική επιταγή. Οι δασικοί χάρτες είναι ένα έργο που θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί εδώ και χρόνια, ένα έργο που η δασική επιστήμη θεωρεί απαραίτητο, αλλά που καμία κυβέρνηση έως σήμερα δε θεώρησε «σκόπιμο» να ολοκληρώσει. Αυτό το μεγάλο κενό είναι που ερχόμαστε σήμερα να καλύψουμε, επιδιώκοντας ένα θετικό κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό αποτέλεσμα. Από την άλλη τα Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης έρχονται να θέσουν σε νέα βάση την διαχείριση των αγροδασικών οικοσυστημάτων ενώ παράλληλα αποτελούν απαραίτητο στοιχείο που πρέπει να συμπεριληφθεί στις νέες δασικές διαχειριστικές μελέτες που πρέπει να δρομολογηθούν. Τέλος, θα ήθελα να κάνω μια ιδιαίτερη αναφορά στη Δασική Υπηρεσία, ο ρόλος της οποίας είναι ιδιαίτερα κρίσιμος στην εφαρμογή της εκάστοτε δασικής πολιτικής. Είναι αλήθεια ότι η εύρυθμη λειτουργεία της Δασικής Υπηρεσίας έχει διαταραχθεί εξαιτίας των πολιτικών λιτότητας και των μνημονίων που είχαν ως συνέπεια την απαξίωσή της και την υποστελέχωσή της. Παρ όλα αυτά η ενίσχυσή της σε ανθρώπινο δυναμικό και μέσα είναι μονόδρομος εάν θέλουμε επιτέλους να επιλύσουμε τα προβλήματα που χρονίζουν. Η προστασία και η αειφορική διαχείριση των δασών είναι αν μη τι άλλο χρέος μας απέναντι στις επόμενες γενιές. Θα ήθελα να ευχηθώ καλή επιτυχία στις διεργασίες του Συνεδρίου. 24

25 Δρ Νικήτας Φραγκισκάκης Γενική Διεύθυνση Δασών & Αγροτικών Υποθέσεων Η Ελληνική Δασοπονία βρίσκεται μπροστά στις μεγάλες προκλήσεις της ιστορίας της. Είναι υποχρεωμένη μέσα στην Ελληνική οικονομική πραγματικότητα και την διεθνή περιβαλλοντική συγκυρία να προχωρήσει στην απορρόφηση της σύγχρονης αειφορικής διαχείρισης των δασών, να ολοκληρώσει τους δασικούς χάρτες, και να συνεχίσει την ολοκληρωμένη διαχείριση της υπαίθρου και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Οι βασικές προτεραιότητες πρέπει να αφορούν την προώθηση της καινοτομίας και της βάσης γνώσεων στις αγροτικές και δασικές περιοχές,την δια βίου μάθηση και η επαγγελματική κατάρτιση στους τομείς της γεωργίας και της δασοκομίας, την βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και την υλοποίηση πραγματικών δράσεων για το κλίμα, την διευκόλυνση της προμήθειας και χρήσης ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, την χρήση υποπροϊόντων, αποβλήτων, υπολειμμάτων και λοιπών πρώτων υλών εκτός των τροφίμων για τους σκοπούς της βιο οικονομίας και της κυκλικής οικονομίας,την προώθηση της δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα στη γεωργία και τη δασοκομία και την διευκόλυνση της διαφοροποίησης, της δημιουργίας νέων μικρών επιχειρήσεων και της δημιουργίας θέσεων εργασίας Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης δια της Γενικής Δ/νσης Δασών και Αγροτικών Υποθέσεων και των υπηρεσιών της, λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις προκλήσεις και υιοθετώντας τις παραπάνω προτεραιότητες, δραστηριοποιείτε σε όλους τους τομείς των αρμοδιοτήτων της; στην προστασία, στην ανάπτυξη & στην αξιοποίηση - εκμετάλλευση των δασών και των δασικών εκτάσεων της περιοχής ευθύνης της. 25

26 Χαιρετισμός Προέδρου Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος ΑΠΘ Καθηγητή Θεοχάρη Δ. Ζάγκα Αγαπητέ κ. Πρόεδρε της Ε.Δ.Ε., Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, Αγαπητοί κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι, Αγαπητές φοιτήτριες, αγαπητοί φοιτητές, Κυρίες και Κύριοι. Το 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο με θέμα: «Η Ελληνική Δασοπονία μπροστά σε νέες προκλήσεις» και το International Workshop: Information Technology, Sustainable Development, Scientific Network and Nature Protection είναι γεγονός. Οι πολύμηνες προετοιμασίες σε επιστημονικό και οργανωτικό επίπεδο απέδωσαν τους καρπούς τους. Παρά την κοινωνικοοικονομική κρίση ο κλάδος μας ενωμένος επιχειρεί ασφαλή βήματα εμπρός και αυτό αποδεικνύεται με έργα και όχι με μεγάλα λόγια. Έτσι συνεχίζουμε την παράδοση που καθιερώθηκε εδώ και πολλά χρόνια από την Ελληνική Δασολογική Εταιρεία, κάθε συνέδριο που διοργανώνεται να είναι καλύτερο από το προηγούμενο. Το παρόν Συνέδριο θεωρητικά τουλάχιστον έχει τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά για να είναι καλύτερο από το προηγούμενο, μένει να επαληθευτεί και στην πράξη Το Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος συμμετέχει στη διοργάνωση του συνεδρίου οργανωτικά, επιστημονικά και καλλιτεχνικά γιορτάζοντας τα 100 χρόνια λειτουργίας και προσφοράς στον ελληνικό χώρο. Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που εκπροσωπώ το ιστορικό αυτό Τμήμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης τη σημαντική αυτή στιγμή και επιθυμώ να στείλω ένα μήνυμα στους συναδέλφους που υπηρετούν από κάθε θέση τον κλάδο μας, στους νέους συναδέλφους που αγωνίζονται για μια θέση στον ευρύτερο εργασιακό χώρο, στους φοιτητές και τις φοιτήτριές μας που σε μερικά χρόνια θα βγουν στον εργασιακό στίβο: Να υποστηρίζουμε με όλες μας τις δυνάμεις τη Δασολογία και το Φυσικό Περιβάλλον ως επιστημονική οντότητα και εργασιακό πεδίο. Να είμαστε ενωμένοι και αλληλέγγυοι. Να αξιοποιήσουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που σχετίζονται με το επιστημονικό μας πεδίο και τη χρονική συγκυρία. Επιβάλλεται να είμαστε αισιόδοξοι αλλά και δραστήριοι. Θερμές ευχαριστίες στην Οργανωτική και επιστημονική επιτροπή και ιδιαίτερα στους τοπικούς διοργανωτές, Δήμο Έδεσσας, Κ.Π.Ε., Δασικές Υπηρεσίες και χορηγούς που αφιέρωσαν κόπο και χρήμα για την καλύτερη διοργάνωση του Συνεδρίου. Ελπίζω να φανούμε αντάξιοι των προσδοκιών σας. Με τις σκέψεις αυτές και τις παροτρύνσεις, εύχομαι ολόψυχα Καλή επιτυχία στο Συνέδριό μας και αυτό να μείνει αξέχαστο σε όλους τους συμμετέχοντες από κάθε άποψη. Σας ευχαριστώ! 26

27 Αθηνά Αηδονά-Αθανασιάδου Αν. Αντιπεριφερειάρχης Πέλλας Αγαπητοί Σύνεδροι του 18 ου Πανελλήνιου Δασολογικού Συνεδρίου Κρατώντας στα χέρια σας τον τόμο των Πρακτικών, θέλω να πιστεύω ότι θα έχετε μία όμορφη ανάμνηση από τη συμμετοχή σας στην κορυφαία εκδήλωση της Ελληνικής Δασολογικής Εταιρείας και την παραμονή σας στην Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας. Η επιλογή της Έδεσσας, έδρας της Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας, για την πραγματοποίηση του Συνεδρίου σας, ήταν εξαιρετικά τιμητική για τους πολίτες της Πέλλας ενώ, παράλληλα, μας έδωσε τη δυνατότητα να δούμε, μέσα από τις αξιόλογες παρουσιάσεις και συμμετοχές των Ελλήνων και ξένων συνέδρων, νέους τρόπους για τη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής και την αξιοποίηση της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ο απόηχος του 18 ου Δασολογικού Συνεδρίου και η δημοσιοποίηση των πρακτικών του, αναμένεται να έχει μία σημαντική συμβολή στην παροχή πρακτικής γνώσης και ειδικής τεχνογνωσίας για το πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελληνικής Περιφέρειας. Πως μπορούμε να εξασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον, για την παρούσα και τις μελλοντικές γενιές, σύμφωνα με την ιδέα της Αειφορίας. Αυτό είναι σημαντικό ώστε να βάλουμε, επιτέλους, ένα τέλος σ αυτήν τη δραματική φυγή νέων Ελλήνων στο εξωτερικό, παρέχοντάς τους μία, ρεαλιστική και εφικτή, προοπτική ευημερίας και εξέλιξης εντός της Ελληνικής επικράτειας. Η Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας, με το ανθρώπινο δυναμικό και μέσα που διαθέτει, υποστηρίζει επιστημονικές, πολιτιστικές και άλλες δράσεις που συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και δημιουργούν προϋποθέσεις για την προσέλκυση επενδύσεων και καινοτόμων δράσεων στην περιοχή. Στο πλαίσιο αυτό, αναμένουμε με ενδιαφέρον μελλοντικές προτάσεις σας για συνεργασία σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος. Επίσης, οι κάτοικοι της Πέλλας είναι πάντοτε πρόθυμοι να σας φιλοξενήσουν στην περιοχή, συνεχίζοντας την παράδοση της μακεδονικής φιλοξενίας. Με την ευκαιρία του εορτασμού των 100 χρόνων της Δασολογίας, εύχομαι Χρόνια Πολλά, με υγεία και δημιουργία, σε όλα τα μέλη της Κοινότητάς σας, ώστε να συνεχίσετε την πολύτιμη προσφορά σας στην Ελληνική κοινωνία και φύση. 27

28 Δημήτρης Γιάννου Δήμαρχος Έδεσσας Νιώθω ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση για το γεγονός ότι η Ελληνική Δασολογική Εταιρία επέλεξε την πόλη της Έδεσσας για να πραγματοποιήσει το 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο. Ένα συνέδριο που συνδέεται με τα 100 χρόνια δασολογίας στη χώρα μας και ενδεχομένως σηματοδοτεί τη μετάβαση σε μία νέα εποχή για την ελληνική δασοπονία. Η επικαιρότητα, με την ανάρτηση των δασικών χαρτών, δίνει μόνο ένα μικρό στοιχείο, ένα στίγμα για την σημαντικότητα αυτής της επιστημονικής συνάντησης. Για τους δασικούς χάρτες ανακύπτουν συνεχώς ζητήματα, για τα οποία χρειαζόμαστε την ψύχραιμη, επιστημονική άποψη, πέρα από πολιτικές αντιδικίες, αλλά και μακριά από μικρά ή μεγάλα συμφέροντα. Το Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο πιστεύω ότι είναι ένα βήμα για σοβαρό επιστημονικό διάλογο, κατάθεση απόψεων και εξαγωγή συμπερασμάτων, που μπορούν να βοηθήσουν τόσο την Πολιτεία όσο και τους πολίτες στο φλέγον αυτό ζήτημα. Ζούμε στη χώρα της θάλασσας και του ήλιου! Μοιραία δεν έχουμε συνειδητοποιήσει πλήρως τον ρόλο του δάσους... Μέσα στις τόσες ωφέλειες του εναλλακτικού τουρισμού, ίσως πρέπει να εντάξουμε και το ότι έκανε τον μέσο Έλληνα να έρθει σε, έστω επιδερμική, επαφή με το δάσος και να αρχίσει να καταλαβαίνει την σημασία του για την ποιότητα της ζωής μας. Η εξέλιξη αυτή από μόνη της έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς ακόμη και οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων έχουν ή μπορούν να έχουν επαφή με το δάσος. Βέβαια, για τους κατοίκους της Έδεσσας, που περιβάλλεται από βουνά και δασικά συμπλέγματα, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Πολλοί από μας μεγαλώσαμε μέσα στο δάσος και υπάρχουν πολλοί Εδεσσαίοι που είναι τακτικοί επισκέπτες του, κυρίως για αναψυχή. Κάποιοι ζουν ακόμη από αυτό με την υλοτομία, ενώ οι κάτοικοι των ορεινών χωριών μας βρίσκονται σε καθημερινή σχεδόν επαφή με το δάσος... Σε κάθε περίπτωση έχουμε άμεση σχέση με το δάσος και αυτό μας καθιστά όλους μας διαχειριστές του! Το γεγονός αυτό γεννά μία μεγάλη ανάγκη, αυτή της γνώσης και της ευαισθητοποίησης, προκειμένου να διατηρήσουμε το φυσικό μας περιβάλλον και να το παραδώσουμε στα παιδιά μας, όπως το παραλάβαμε από τους γονείς μας. Δυστυχώς, η παραδοσιακή και πατρογονική γνώση για τη διαχείριση του δάσους και γενικότερα του περιβάλλοντος δεν αρκεί, καθώς η τεχνολογία έχει δημιουργήσει νέες συνθήκες και δυνατότητες. 28

29 Βέβαια, η ανάπτυξη της τεχνολογίας δεν έχει μόνο αρνητικές επιπτώσεις για το φυσικό περιβάλλον. Ναι, είναι σίγουρο ότι σήμερα μπορούμε να κάνουμε μεγάλη ζημιά σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, με τις δυνατότητες που μας δίνουν τα σύγχρονα μηχανήματα. Στον αντίποδα όμως, οι νέες τεχνολογίες δίνουν άλλες δυνατότητες και στα χέρια της επιστήμης και της διοίκησης, προκειμένου να παρακολουθήσουν, να προστατεύσουν, να γιατρέψουν πληγές του παρελθόντος και να δημιουργήσουν το πλαίσιο ώστε να αναπτυχθούν τα δάση μας, μέσα σε ένα πλαίσιο αειφορικής διαχείρισης. Χωρίς να είμαι ειδικός, πιστεύω ακράδαντα στη διάχυση της γνώσης για την προστασία του περιβάλλοντος σε όλους τους πολίτες και κυρίως τους κατοίκους των ορεινών περιοχών, αλλά και στην ανάπτυξη ενός πλέγματος δράσεων για τη διαχείριση και προστασία του δασικού μας πλούτου. Η επιστημονική γνώση της Ελληνικής Δασολογικής Εταιρίας μπορεί να αποτελέσει τον θεμέλιο λίθο σε αυτή την προσπάθεια, η οποία θα πρέπει να χαρακτηριστεί Εθνική προσπάθεια! Σας ευχαριστώ! 29

30 Χαιρετισμός Προέδρου ΓΕΩΤ.Ε.Ε. στο 18 ο Πανελλήνιο Δασολογικό συνέδριο Πρώτα από όλα θα ήθελα να συγχαρώ την Ελληνική Δασολογική εταιρία για τη διοργάνωση του 18 ου Πανελλήνιου Δασολογικού συνεδρίου το οποίο αφορά ένα ομολογουμένως πολύ σημαντικό και επίκαιρο θέμα καθώς εν μέσω οικονομικής κρίσης η κοινωνία έχει στρέψει την προσοχή της στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας και στην οικονομικότητα κλάδων όπως το Δάσος που τα προηγούμενα χρόνια δεν προσέλκυσαν την προσοχή της. Έτσι λοιπόν κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι η ώρα να σκεφτούμε και να αναδείξουμε τον πολλαπλό ρόλο του δάσους και τις οικονομικές ωφέλειες που αυτό παράγει σε παραγωγή ενέργειας, πρώτης ύλης για τη βιομηχανία καθώς και τροφής για τον πληθυσμό και για την κτηνοτροφία. Ταυτόχρονα με τις άλλες ωφέλειες που έχουν να κάνουν με τα κοινά αγαθά όπως η αναψυχή, ο τουρισμός, η θήρα καθώς και την πολυτιμότατη συμβολή του δάσους στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής την προστασία των οικισμών από διαβρώσεις και πλημμύρες καθώς και την αισθητική των εκτάσεων. Σε όλα αυτά τα θέματα η κοινωνία ζητά από την επιστημονική κοινότητα την οποία εσείς εκπροσωπείται απαντήσεις και ζητά πάνω από όλα την γνώση ανάδειξης όλων των παραπάνω ωφελειών ώστε να τεθεί και πάλι ο δημόσιος χώρος του δάσους στο επίκεντρο της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας. Και εδώ είναι ο ρόλος μας ως γεωτεχνικοί να εφαρμόσουμε την επιστήμη της δασοπονίας και να καταστήσουμε τα δάση μας πηγή αειφόρου πλούτου για την κοινωνία. Η σημερινή συνάντηση υπηρετεί απόλυτα τον προαναφερόμενο στόχο. Το υψηλό επίπεδο γνώσης και εμπειρίας των συμμετεχόντων αποτελεί εχέγγυο για την επιτυχία του συνεδρίου και είμαι σίγουρος πως τα συμπεράσματα θα αποτελέσουν πολύτιμη παρακαταθήκη για την άσκηση πολιτικής στον τομέα. Ταυτόχρονα όμως Για να γίνουν τα παραπάνω απαιτείται από την πολιτεία η θέσπιση ενός πλαισίου το οποίο θα επιτρέψει την επίτευξη των στόχων μας. για το λόγο αυτό άμεσα θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι δασικοί χάρτες και να συνταχθεί το δασολόγιο. Να αναθεωρηθούν οι προδιαγραφές για τις διαχειριστικές μελέτες και να προσαρμοσθούν στα σημερινά δεδομένα. Να ενισχυθεί η δασική υπηρεσία και τέλος να ενισχυθούν τα ερευνητικά κέντρα και τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα με ερευνητικό και επιστημονικό προσωπικό ώστε να υπάρξει μια πλήρης σύνδεση της γνώσης με την πράξη. Το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας είναι έτοιμο να συμβάλλει σε αυτή την προσπάθεια Καλή επιτυχία στο συνέδριο και στην υλοποίηση των στόχων της Ελληνικής Δασολογικής εταιρίας. 30

31 Σοφία Θεοδωρίδου, MEd Μέλος της Επιστημονικής & Οργανωτικής Επιτροπής, Προϊσταμένη του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Έδεσσας Γιαννιτσών Αξιότιμοι προσκεκλημένοι, αγαπητοί Σύνεδροι, εκ μέρους της Παιδαγωγικής Ομάδας του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Έδεσσας Γιαννιτσών, σας απευθύνω θερμό καλωσόρισμα. Το «δάσος», η «αειφορική διαχείριση», η «προστασία του φυσικού περιβάλλοντος» αποτελούν κεντρικό θεματικό άξονα που πραγματεύεται το Κέντρο μας με την οπτική της Παιδαγωγικής. Ταυτόχρονα τα ανωτέρω πεδία συνιστούν κοινό τόπο διαπραγμάτευσης σε επιστημονικό κι εφαρμοστικό-λειτουργικό επίπεδο μεταξύ της Εκπαίδευσης, της Δασολογίας, της Γεωπονικής, της Περιβαλλοντικής και άλλων επιστημών, συνηγορώντας έτσι υπέρ της ανάγκης συμμετοχής μας στο παρόν Συνέδριο-Διεθνή Διημερίδα. Η προτεραιότητα και το επιστημονικό ενδιαφέρον όλων μας για την αειφορική διαχείριση του δάσους, από τον χώρο της Παιδαγωγικής προσεγγίζεται στις μέρες μας κάτω από το πρίσμα της μετανεωτερικής ιδεολογίας, με επικρατούσα φιλοσοφία εκπαίδευσης τη ριζοσπαστική και με θεωρία μάθησης τον εποικοδομητισμό. Το συγκεκριμένο παιδαγωγικό πλαίσιο εκφράζεται μέσω της Εκπαίδευσης για την Αειφορία (ΕΑ), ως μετεξέλιξη της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Ενώ η τελευταία εστίαζε στη μελέτη των προβλημάτων που αφορούσαν στο δασικό οικοσύστημα και διερευνούσε δυνητικές λύσεις με τρόπο ντετερμινιστικό και νεωτερικό, η ΕΑ αποτελεί ένα εκπαιδευτικό λειτουργικό μοντέλο, όπου ενσωματώνονται με τρόπο μετανεωτερικό και δυναμικό τάσεις, δυνάμεις και πράξεις κάτω από το τρίπτυχο α)της ανάγκης για περιβαλλοντική προστασία του δάσους, β)της οικονομικής διαφάνειας σε ζητήματα στα οποία υπεισέρχεται και γ)της ισονομίας και δικαιοσύνης αναφορικά όχι μόνο με το ανθρώπινο κεφάλαιο, αλλά και με το περιβαλλοντικό δασικό (περιβαλλοντική ηθική). Η Agenda 2030 μας δείχνει τον δρόμο και τον προορισμό! Σας ευχαριστώ! 31

32 ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Κυριακή 8 Οκτ. Δευτέρα 9 Οκτ. Τρίτη 10 Οκτ. Τετάρτη 11 Οκτ. 1. Ξεναγήσεις - Υποδοχή συνέδρων 10:00-13:00 2. Έναρξη εγγραφών 16:30-19:00 3. Μουσική εισαγωγή - Έναρξη Συνεδρίου & International 18:00-20:45 Workshop 4. Ελαφρύ δείπνο 20:45-22:00 Δασολογικό Συνέδριo (Συνεδρία Α): αίθουσα Πολιτιστικού Κέντρου Δήμου 1. Δασοκομία Δασική Διαχειριστική 9:00-11:00 2. Οικονομία Καινοτομία & Επιχειρηματικότητα Δασική 11:30-13:15 Πολιτική & Τεχνολογία 3. Δασική Βοτανική Προστασία Δασών Γενετική 16:00-17:45 4. Λιβαδοπονία Άγρια Ζωή 9:00-11:00 5. Πυρκαγιές Εδαφολογία 11:30-13:30 6. Δασικοί Χάρτες ΓΣΠ Τεχνικά Έργα Υδρονομική 15:30-17:30 Δασολογικό Συνέδριo (Συνεδρία Β): αίθουσα ΚΠΕ Εδέσσης-Γιαννιτσών 1. Δασικοί Χάρτες ΓΣΠ Τεχνικά Έργα Υδρονομική 9:00-11:00 2. Συγκομιδή Τεχνολογία Ξύλου & Επίπλου 11:30-13:15 3. Δασοκομία Δασική Διαχειριστική 16:00-17:45 4. Δασοκομία Δασική Διαχειριστική 9:00-11:00 5. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση 11:30-13:30 6. Συγκομιδή Τεχνολογία Ξύλου & Επίπλου 15:30-17:30 International Workshop (Session C): «Parthenagogeio Old School 1. Sustainable Ecosystems Management 9:00-11:00 2. ICT Uptake for Environment & Energy 11:30-13:00 3. Ecosystem Management with Spatial Information System 14:30-16:30 4. Green Technologies, Sustainable Development & Quality of Life 9:00-11:15 5. Internet & Entrepreneurship 11:30-13:00 6. Adoption of Technologies for the Agro-environment 14:00-16:00 Αναρτημένες ανακοινώσεις (posters) 1. Παρουσίαση των posters του συνεδρίου 13:30-14:00 32

33 2. Παρουσίαση των posters του 16:00-16:30 Workshop Ειδικές Συνεδρίες (Σύντομες παρεμβάσεις) 1. Σύντομες παρεμβάσεις Short 13:45-14:45 presentations 2a. Round Table 1: The role of scientific networks in nature 16:30-17:30 protection 2b. Στ ρο γγυλό τ ραπέ ζι 2: «To άλμα εμπρός». Τα δάση και η αλυσίδα αξίας των δασών για τη βιώσιμη 17:45-19:00 ανάπτυξη. Προτάσεις για μια νέα Στρατηγική 3. Workshop Discussion & 16:00-16:15 Conclusions 4. Γενική Συνέλευση Ελληνικής 17:30-19:00 Δασολογικής Εταιρείας Άλλες εκδηλώσεις (Παράλληλο πρόγραμμα) 1. Ξεναγήσεις στο Μουσείο Πέλλας & στην πόλη (περιοχή) 10:00 & 13:00 11:30-12:30 11:30-12:30 2. Τιμητικές διακρίσεις (τιμώμενα πρόσωπα) 18:00-19:00 3. Καλλιτεχνικό δρώμενο/-α 20:30 20:30 4. Απολογισμός Συνεδρίου Βράβευση πόστερ & διαγωνισμός φωτογραφίας (μαθητών) - Γενική Συνέλευση Ελληνικής 17:30-19:00 Δασολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ) (Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου) 5. Εκπαιδευτική εκδρομή στο Λουτράκι Αλμωπίας 9:00-15:00 Πρωϊνή συνεδρία Μεταμεσημβρινή συνεδρία Βραδινή εκδήλωση Το αναλυτικό πρόγραμμα θα το βρείτε στα ηλεκτρονικά Πρ ακ τικά του Συνεδρίου ( 33

34 SUMMARY PROGRAMME ACTIVITIES Sunday 8 Oct. 1. Guided tour/-s - Reception delegates 10:00-13:00 2. Registration 16:30-19:00 3. Music introduction - Opening of Congress & International 18:00-20:45 Workshop 4. Light Buffet 20:45-22:00 Monday 9 Oct. Tuesday 10 Oct. Congress of HFS (Session Α): Cultural Center of Municipality 1. Silviculture Forest Management 9:00-11:00 2. Forest Economy Innovation & Entrepreneurship Forest Policy 11:30-13:15 & Technology 3. Forest Botanic Forest Protection - Genetics 16:00-17:45 4. Rangeland - Wildlife 9:00-11:00 5. Wildfires Forest Soils 11:30-13:30 6. Forest Mapping GIS Construction Works - Hydrology 15:30-17:30 Congress of HFS (Session B): Environmetal Education Center 1. Forest Mapping GIS Construction Works - Hydrology 9:00-11:00 2. Harvesting Wood & Furniture Technology 11:30-13:15 3. Silviculture Forest Management 16:00-17:45 4. Silviculture Forest Management 9:00-10:30 5. Environmental Education 11:30-13:00 6. Harvesting Wood & Furniture Technology 15:30-17:30 International Workshop (Session C): Parthenagoeio Old School 1. Sustainable Ecosystems Management 9:00-11:00 2. ICT Uptake for Environment & Energy 11:30-13:00 3. Ecosystem Management with Spatial Information System 14:30-16:30 4. Green Technologies, Sustainable Development & Quality of Life 9:00-11:15 5. Internet & Entrepreneurship 11:30-13:00 6. Adoption of Technologies for the Agro-environment 14:00-16:00 34 Wednesday 11 Oct.

35 Posters 1. Posters presentation - Congress 13:30-14:00 2. Posters presentation - Workshop 16:00-16:30 Special sessions 1. Short presentations 13:45-14:45 2a. Round Table 1: The role of scientific networks in nature 16:30-17:30 protection 2b. Round Table 2: «The jump ahead» for Greek Forestry 17:45-19:00 3. Workshop Discussion & Conclusions 16:00-16:15 4. General Assembly Greek Foresters Society 17:30-19:00 Parallel (Cultural) programme 1. Guided tours in Museum Pella & in Edessa city 10:00 & 13:00 11:30-12:30 11:30-12:30 2. Honorable ceremony 18:00-19:00 3. Cultural events 20:30 20:30 4. General Assembly of HFS - award for posters & photography students 20:00 17:30-19:00 5. Excursion to Almopia area (SPA) 9:00-15:00 Morning session Afternoon session Night event Analytical program will be provided at Hellenic Forestry Society (HFS) website: 35

36 lnformation Technology, Sustoinable Development, Scientific Network & Nature Protection ΔtΟΡΓΑ.ΝQΣΗ; ο TronsAdrioliC Pipeine ΊronsMriotc Piρclho ΕλΛΗΝΙΚΗ ΔΑΣΟΛΟrΙΚΗΕΤΑΙΡΕΙΑ HELLENIC FORESTRY SOCIETY 36

37 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PROGRAM 18 ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΔΑΣΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ: ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΑΣΩΝ, ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ-ΔΙΚΤΥΑ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» 18 th Hellenic Forestry Congress «Hellenic Forestry facing major challenges: sustainable forest management, forest cadaster, environmental technologies-networking and nature protection» & International Workshop Information Technology, Sustainable Development, Scientific Network & Nature Protection Βαρόσι, ΕΔΕΣΣΑ 8-11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2017 Varosi, Edessa 8-11 October 2017 ΚΥΡΙΑΚΗ 8 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ SUNDAY 8 OCTOBER ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΙΚΗΤΗΡΙΟΥ ΠΕΛΛΑΣ - AMPHITHEATER PELLA PREFECTURE 16:00-18:00 Προσέλευση - Εγγραφή συνέδρων / Opening and registration 18:00-19:00 Έναρξη Συνεδρίου: Μουσική εισαγωγή - χαιρετισμοί προσκεκλημένων τιμητικές διακρίσεις / Music intro - welcome session - Awards 19:00-19:45 1 η Κεντρική Ομιλία: Ζάγκας Θεοχάρης, Καθηγητής - Πρόεδρος Τμήματος Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος ΑΠΘ / 1 st Invited speech Prof. Dr. Theocharis Zagas, Head of School of Forestry and Natural Environment, Aristotle University of Thessaloniki «Τα δάση και το Φυσικό Περιβάλλον της Ελλάδας διαχρονικά, και ο ρόλος του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ. στην προστασία και διαχείρισή τους» 20:00-20:45 2 η Κεντρική Ομιλία: Huss Juergen, Επίτιμος Καθηγητής Δασοκομίας Πανεπιστημίου Freiburg Γερμανίας / 2 nd Invited Speech: Prof. Dr. Dr. h.c. Jürgen Huss, Professor in Silviculture Freiburg Germany «Potential development of forestry in Greece some considerations from outside» 20:45-22:00 Πολιτιστικό πρόγραμμα - Ελαφρύ δείπνο / Traditional Cultural Event - Light Buffet 37

38 ΣΥΝΕΔΡΙΑ Α ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ CULTURAL CENTER ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΔΑΣΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΔΕΥΤΕΡΑ 9 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ MONDAY 9 OCTOBER ΠΡΩΙΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ MORNING SESSIONS ΣΥΝΕΔΡΙΑ Β ΚΠΕ ENVIRONMENTAL EDUCATION CENTER ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΓΣΠ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ ΥΔΡΟΝΟΜΙΚΗ SESSION C PARTHENAGOGEIO OLD SCHOOL INTERNATIONAL WORKSHOP SUSTAINABLE ECOSYSTEMS MANAGEMENT Δρ. Ζάγκας Θεοχάρης Δρ. Σπανός Ιωάννης 9:00-9:10 Δομή, φυσική αναγέννηση και τάσεις διαδοχής των οικοσυστημάτων της Pinus peuce στην περιοχή Αλμωπίας Δρ Μελιάδης Ιωάννης Δρ Δημήτριος Στάθης Αξιολόγηση αλλαγής χρήσεων γης οικοσυστημάτων του νομού ηλείας με Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών και σύγχρονες Τεχνικές Δορυφορικής Τηλεπισκόπισης Chairs: Mariana Golumbeanu, Milan Mesic, Zacharoula Andreopoulou 9:00-9:15 Welcome Γαβριηλίδης B., Γκανάτσας Π. Μίχος Α. 9:10-9:20 Παρακολούθηση πιλοτικών καλλιεργειών και Διαχρονική παρακολούθηση του κινδύνου 9:15- Invited speech πειραμάτων ποικιλιών κρανιάς διάβρωσης στη νήσο Θάσο με τη χρήση 9:30 Environmental Role of Soil Carbon under (Cornus mass) πολυφασματικών δορυφορικών εικόνων και ΓΣΠ Mediterranean and Continental Climate Conditions Σπανός Ι., Πλάτης Π., Σαμαρά Θ. Δρόσος Β., Τασιώνας Γ. Mesic Μilan, Croatia 9:20-9:30 Παρακολούθηση και εκτίμηση των Συγκριτική αξιολόγηση της αποκατάστασης 9:30- Invited Speech αυξητικών χαρακτηριστικών στις επιφάνειες καμένων εκτάσεων από επαναλαμβανόμενες 9:45 Strengthening the capacity building in εντατικής παρακολούθησης ICP-Forests πυρκαγιές με φυσική αναγέννηση και Balkan and Black Sea region στην Ελλάδα αναδασώσεις, με τη χρήση δορυφορικών εικόνων SPOT Golumbeanu Μariana, Romania Δασκαλάκου Ε., Κουλελής Π., Καράντζαλου Π., Μιχόπουλος Π., Kαούκης Κ., Μπουρλέτσικας Α. Χριστακόπουλος Π., Παρώνης Δ. 9:30-9:40 Αισθητική αξιολόγηση του δασικού τοπίου: Αξιολόγηση των δορυφορικων δεδομένων του 9:45- Similarities in tree species composition Βιολογικές καταβολές και γνωσιακοί SENTINEL-2 MSI για την εκτίμηση του ξυλώδες 10:00 across fragmented forest patches: the case παράγοντες: το «συναμφότερον» όγκου των δασικών συστάδων στο Νομό Έβρου of sacred groves in northern Greece Παπαδόπουλος Ι., Ζάγκας Θ. Χρυσάφη Ε., Μαλλίνης Γ., Σιάχαλου Σ., Πατιάς Π. Valentino Marini Govigli 38

39 9:40-9:50 Η συμβολή των πάρκων στην προσαρμογή Αποτίμηση συμβατότητας δασικού δρόμου με το 10:00- Forests in Lithuania: current situation and των πόλεων στην κλιματική αλλαγή. Η περιβάλλον σε προστατευόμενα δάση, με χρήση 10:15 future perspectives περίπτωση του Δήμου Θεσσαλονίκης σύγχρονων οργάνων Araminienė V., Varnagirytė-Kabašinskienė I. Παπαγιαννοπούλου Δ., Τσιτσώνη Θ., Δούκας Γ., Στεργιάδου Α., Δρόσος Β. Κοντογιάννη Α.Β. 9:50-10:00 Μεταπολεμικά τοπία -τοπία τουρισμού και Λειτουργούν κτηματολόγιο και δασικοί χάρτες 10:15- Preliminary results of implementation of μάθησης-τρόποι διατήρησής τους δασολόγιο 10:30 close to nature silviculture in Greek oak forests under the aspect of the stand-level Τσιούρη Α., Τρατσέλα Μ., Ισπικούδης Ι. Ζηκούλη Α., Ευαγγέλου Όλ. management approach Grigoriadis N., Spyroglou G., Chasilidis P., Papadopoulos I., Sextou P., Grigoriadis S., Spanos I. 10:00-10:10 Επίδραση των αντιπυρικών δασοκομικών Δασικοί χάρτες υπο το πρίσμα της προστασίας του 10:30- Stem tapers of Fagus sylvatica in Naousa s χειρισμών στη δομή και την αύξηση του περιβάλλοντος 10:45 Municipal Forest περιαστικού δάσους Θεσσαλονίκης Θανάσης Γ., Γκανάτσας Π., Μαχαιρίδης Ι.-Α. Γιαννούλας Β., Δρόσος Β., Δούκας Α.Κ. Messaritakis Sp. 10:10-10:20 Ανάπτυξη ενός μοντέλου πρόβλεψης του Νομοθετικό πλαίσιο δασικών χαρτών 10:45- Integrating global forest footprints into αυξητικού χώρου ατόμων υβριδογενούς 11:00 forest management scenarios for ten EU Ελάτης (Abies borisii regis Mattf.), για Γαϊτάνης Δ., Θύμη Α., Μαλαχτάρη Ε., countries διαχειριστικές και δασοκομικές εφαρμογές. Χατζηστεφάνου, Η. Koulelis P.P., McDermott C. L. Ζάγκας Δ.,Ράπτης Δ., Παπαγιάννης Α., Ζάγκας Θ. 10:20-10:30 Οι δασικοί χάρτες στη νομολογία των ανωτάτων δικαστηρίων Παυλάκη Σ.Ε. 10:30-11:00 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ 11:00-11:30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ - ΚΑΦΕΣ 11:00 11:30 COFFEE BREAK OIKONOMIA KAINOTOMIA & EΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΑΣΙΚΗ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ - ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΞΥΛΟΥ & ICT UPTAKE FOR ENVIRONMENT & ENERGY ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΠΛΟΥ Δρ. Παπαδόπουλος Ιωάννης Δρ. Μάριος Τρίγκας Δρ. Βουλγαρίδης Ηλίας Δρ Κακκαράς Ιωάννης Chairs: Dr. Tsiaras S., Dr. Costopoulou S. 11:30-11:40 Τοπικό πρότυπο δασικής διακυβέρνησης για Οι δομικές εφαρμογές του ξύλου κυπαρισσιού από 11:30- Blockchain and RFID Powered Model to αειφορικη διαχείριση δασών. Η περίπτωση την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και οι δυνατότητες 11:45 Combat Current Agricultural Problems του Κάτω Νευροκοπίου Δράμας αξιοποίησης του 39

40 Anastasiou Κ., Louca S. Καζάνα Β., Καζακλής Ά., Ράπτης Δ., Κακαράς Ι. Σταματίου Χ., Τσιτλακίδης Α., Μαναρίδης Μ. 11:40-11:50 Λαθροϋλοτομία στα ελληνικά δάση Ποσοτική εκτίμηση και χημική ανάλυση των 11:45- Energy and other Properties of Fir and Beech Έλεγχος και καταστολή εκχυλισμάτων του είδους πεύκης Pinus Pinea (κ. 12:00 Logging Residues Κουκουναριά) Γκουντούφας Ε., Αλεξίου Ε., Κολλάρου Σ., Filippou V., Philippou I., Eleftheriadis I., Βακάλης Δ. Χαβενετίδου Μ., Μπιρμπίλης Δ. Tsiotas K. 11:50-12:00 Πιστοποίηση της αειφορικής διαχείρισης των δασών, περιφερειακή ανάπτυξη και Διασταυρουμένη επικολλητή ξυλεία (CLT): Νέο προϊόν στις δομικές κατασκευές 12:00-12:15 Renewable Energy Sources Promotion in the areas of Peloponnese and Crete: The κλιματική αλλαγή Internet Challenge Παππάς Μ., Σκαρβέλης Μ. Κόλλιας Ελ. Kostopoulos V., Andreopoulou Z. 12:00-12:10 Αποτίμηση της οικονομικής αξίας της Συμπαγείς ωμόπλινθοι από γύψο, υπολείμματα 12:15- Sustainable tourism local cluster βόσκησης των δασικών και χορτολιβαδικών βαμβακιού, χαρτιού εφημερίδων και «λινού» από 12:30 development in protected areas: The case of εκτάσεων της Ελλάδας στα πλαίσια της ανακύκλωση ελαστικών για κατασκευές «φυσικής Parnassos Κοινής Γεωργικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής δόμησης» Ένωσης, ως οδικός χάρτης για την Kostopoulou S., Tsitsoni Th. αειφορική διαχείριση και προστασία τους Φώτη Δ., Γαλλής Χ. Παππάς Ι. 12:10-12:20 Εφαρμογή πολιτικών τιμολόγησης του Παραγωγή και ιδιότητες πειραματικών πλίνθων 12:30- Design and laying out of paths in semi αρδευτικού νερού στο πλαίσιο της εσωτερικής τοιχοποιίας από γύψο και 12:45 mountainous forest area for better Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2000/60 ανακυκλούμενα υλικά ξύλου και ελαστικών management and development of the area οχημάτων Λαζαρίδου Δ., Μιχαηλίδης Α., Τρίγκας Μ., Tasionas G., Drosos V. Στεφανίδης Π. Βουλγαρίδης Η., Πασιαλής Κ., Αδαμόπουλος Στ., Φώτη Δ., Βουλγαρίδου Ε. 12:20-12:30 Ανάπτυξη μιας τοπικής εφοδιαστικής Υπολείμματα ζωικής παραγωγής σε μίξη με ξύλο 12:45- Fuzzy multiple criteria analysis for selecting αλυσίδας βιομάζας στο Εθνικό Πάρκο για παραγωγή ενέργειας 13:00 the optimum tree species for truffle οροσειράς Ροδόπης cultivation in Greece Νταλός Γ., Μητάνη Α., Παπαντώνη Θ. Γούναρης Ν., Καραχρήστος Χρ., Tsiaras S., Dragoslis A., Papathanasiou J. Κεχαγιόγλου Σ., Γαλατσίδας Σ. 12:30-12:40 Έρευνα καταναλωτών για την αξιοποίηση βιομάζας από υπολείμματα δάσους και παραγωγικών επιχειρήσεων ξύλου & επίπλου στην Ελλάδα Δεληγιάννη Β., Παπαδόπουλος Ι., Παππάς Μ., Τρίγκας Μ. Η χρήση της Poseidonia oceanica και ξύλου για την παραγωγή θερμικής ενέργειας Μητάνη, Α., Νταλός, Γ., Κεχαγιά Ε. 13:00-14:00 BREAK 40

41 12:40-12:50 Έρευνα αγοράς καταναλωτών ξύλινων σπιτιών στην Ελλάδα Παπαδόπουλος Ι., Παππάς Μ., Δεληγιάννη Β. 12:50-13:00 Διερεύνηση αναγκαιότητας σύστασης Κέντρου Εξυπηρέτησης Εργαζομένων στον Πρωτογενή Τομέα. Η περίπτωση του Δήμου Πύλης Τρικάλων 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο & International Workshop / Έδεσσα 8-11/10/2017 Επίδραση της μεθόδου ξήρανσης στην εμφάνιση σφαλμάτων σε πριστή ξυλεία υβδιδογενούς ελάτης (Abies borisii regis) Φιλίππου Β., Καραστεργίου Σ. Ανάκτηση ξυλοτεμαχιδιων από αποσυρόμενες μοριοπλάκες με υδρο-μηχανικές μεθόδους Αδαμόπουλος Σ., Καραστεργίου Σ., Φώτη Δ., Φιλίππου Β. Φωτάκη Ε., Παπαδόπουλος Ι., Νάκος Χ. 13:00-13:15 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ 13:15 13:45 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 13:45-14:00 Πρλογραμμα life για την γενετική παρακολούθηση των Ευρωπαϊκων Δασών, Αραβανόπουλος Φίλιππος 14:00-14:15 Εργασίες αναδασώσεων στα πλαίσια του Διαδριατικού Αγωγού Αερίου Trans Adriatic Pipeline (ΤΑΡ) Κώστας Τσιρίκης, Χημικός Μηχανικός, Διευθυντής Αδειοδοτήσεων, Trans Adriatic Pipeline AG (Αίθουσα Α Πολιτιστικό Κέντρο - ROOM A Cultural Center) 14:15-14:30 Ο ρόλος του δικτύου προστατευομένων περιχών NATURA2000 στην ενίσχυση της απασχόλησης στην Ελλάδα Δημόπουλος, Παναγιώτης, Κόκκορης Ιωάννης 14:30-14:45 14:45-16:00 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ Environmental applications with MARATHON DATA SYSTEMS (Αίθουσα Α Πολιτιστικό Κέντρο - ROOM A Cultural Center) 13:30-14:00 Posters Session Chairs: Carolina Constantin, Koliouska Christiana ECOSYSTEM MANAGEMENT WITH SPATIAL INFORMATION SYSTEM Chairs: Georgios Tsantopoulos, Konstantinos Ioannou 14:30-14:45 Landscape Management of peri-urban forests in Greek medium-sized cities: Case studies Drama, Elassona, Limni 14:45-15:00 Georgi J., Zigkiris S., Ftika Z., Konstantinidou E. Multi-Temporal Change Analysis of Biomass using Remote Sensing Data as a tool to monitoring Ecosystem and Biodiversity Integrity: The Case of Ilia Greece Poirazidis K., Lattas P., Kefalas G., Lorilla R.- S., Martinis A. 41

42 15:00-15:15 15:15-15:30 15:30-15:45 ECOMED European Project: Tools and approaches to enhance the ecoengineering sector in the Mediterranean ecoregion Zaimes G., Tardio G., Gimenez M., Iakovoglou V., Garcia-Rodriguez J. L. Spatial Analysis, Hot-Spots and Orchids Diversity in Zante Island Martinis A., Chaideftou E., Minotou C., Poirazidis Κ. Spatial allocation of a small Hydropower Plant within an ungauged watershed using G.I.S. Ioannou K., Kosmatopoulos L., Zaimes G., Tsantopoulos G. 15:45- Assessment of spatial and seasonal Soil ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ/ AFTERNOON SESSIONS 16:00 Erosion within a Mountainous Watershed of ΔΑΣΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ Strymonas river Basin, Greece, using the ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΗ Δρ. Θεοδωρόπουλος Κωνσταντίνος Δρ. Τσαγκάρη Κωσνταντίνα ΔΑΣΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ Δρ Αραβανόπουλος Φίλιππος Δρ Καζάνα Βασιλική Rusle model coupled with Gis and Remote Sensing Kazamias A-P., Sapountzis M., Papaoikonomou M. 16:00-16:10 Η σφήκα της καστανιάς Dryocosmus Το Ευρωπαϊκο ερευνητικο προγράμμα ΙNFORMED 16:00 A GIS approach to identifying connectivity kuriphilus (Hymenoptera, Cynipidae) στην και η ερευνα για την ανάπαλση των Μεσογειακών 16:15 potential between Brown bear (Ursus arctos) Ελλάδα Πρώτη καταγραφή των δασών habitat in Greece παρασιτοειδών και του μύκητα Gnomoniopsis castanea Αραβανόπουλος Φ., Τουρβάς Ν., Αβραμίδου Ε., Savvantoglou A., Mertzanis Y., Steer M., Bird Αλιζώτη Π., Μπάρμπας Ε. D. Μέμτσας Ι. Γ., Melika G., Τζίρος Θ. Γ., Πετσόπουλος Δ., Αβτζής Ν. Δ. 16:10-16:20 Η επίδραση της καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος στην παρακμή μεγάλων πολιτισμών και η σχέση με τη σημερινή παγκόσμια κρίση Γκανάτσιος Χ. 16:20-16:30 Η πευκοκάμπια στην Ελλάδα τι πραγματικά γνωρίζουμε και τι ανακαλύπτουμε ακόμη. Εξορυκτική δραστηριότητα Αποκατάσταση δασικού περιβάλλοντος Καραδόντα Α., Κομίλη Δ., Νικολάου Ι. Στοιχεία διαχείρισης και προστασίας δασών στη νήσο Λευκάδα την περίοδο της Βρετανικής Διοίκησης. Η ανάδειξη της ιστορίας των ελληνικών 42 16:15-16:30 The public perception towards the Green Areas in Nicosia, Cyprus and the sustainable development of Linear Park of Pedieos River Zanos P., Georgi J.

43 Αβτζής Ν.Δ., Παπαχρήστος Δ., Μιχαηλάκης Α. δασών και η προβολή τους ως δείκτης υπεραξίας στην βιώσιμη ανάπτυξη Γαζή Α., Παναγιωτίδης Σ. 16:30-16:40 Phomopsis Juniperivora: Μια απειλη για Αξιοποίηση περιαστικών δασών. Μελέτη της τους φυσικους θαμνωνες Juniperus περίπτωσης του περιαστικού δάσους Αθαλάσσας, ROUND TABLE Macrocarpa στη νήσο Πάρο στη Λευκωσία, και του περιαστικού δάσους The role of Scientific Networks in Πέγειας, στην Πάφο Nature Protection Τσόπελας Π., Παλαβούζης Σ., Τζίμα A.K., Coordinator Zacharoula Andreopoulou Σουλιώτη Ν., Παπλωματάς Ε.Ι. Χαραλάμπους Γ., Τζώρτζη Τζ. 16:40-16:50 Φυτοκοινωνιολογική έρευνα στο Επικαιροποίηση των δασολογικών εννοιών προς The European Green Belt Initiative for the δασοβοτανικό κήπο Φοίνικα (TAU) άρση ασαφειών της τελευταίας 40ετίας pan-european ecological network Liana Geidezis for BUND Project Office Γιουρίεβα Β., Θεοδωρόπουλος Κ., Παπαϊωάννου Α., Ελευθεριάδου Ε. 16:50-17:00 Χλωριδική και εδαφική διαφοροποίηση δρυοδασών και άμεσα γειτονικών εγκαταλειμμένων αγρών σε περιοχή του πανεπιστημιακού δάσους Ταξιάρχη Βρασταμών Παπαγιαννόπουλος Α. Πρόταση διαμόρφωσης και αξιοποίησης του εγκαταλειμμένου βιομηχανικού χώρου «Αλλατίνη» ως πολυλειτουργικό αστικό πάρκο Τσακαλδήμη Μ., Κωστελίδου Ε., Γκανάτσας Π. 16:30-17:30 Green Belt NGO co-operation for the conservation and sustainable development of the transboundary Prespa basin: PrespaNet, Vivi Roumeliotou for Society for the Protection of Prespa Inter-scientific cooperation for inland waters, rivers and lakes in Balkan Area, Antonis Κokkinakis, for BENA Παπαϊωάννου Ε., Θεοδωρόπουλος Κ., Ελευθεριάδου Ε. 17:00-17:10 Οι φυτοκοινωνίες του Rhododendron Luteum Sweet στη μοναδική του εμφάνιση στην Ελλάδα, στη Λέσβο. Ξυστράκης Φ., Θεοδωρόπουλος Κ., Μανιάτη Α., Ελευθεριάδου Ε., Μπαζός Ι., Δημόπουλος Π. 17:10-17:20 Χωρική γενετική δομή καταφυγιακών πληθυσμών οξιάς στην Αλμωπία Τσιπίδου Ό., Finkeldey R., Leinemann L., Παπαγεωργίου Α.Χ. Τα ιερά δάση των χωριών του Ζαγορίου και της Κόνιτσας στο εθνικό ευρετήριο της αυλής πολιτιστικής κληρονομιάς Στάρα Κ. Δασικά χωριά, περιβαλλοντική αξιολόγηση. Αισθητική και οικοτουριστική ανάδειξη των δασικών χωριών Ζίγκηρης Σ., Φτίκα Ζ., Κωνσταντινίδου Ε., Τσιλογιάννη Δ.,Αρδαβάνη Ολ. 43 The international agreement for the transboundary Prespa Park and its future implementation, Lito Papadopoulou for Management Body of the Prespa National Park Balkan Ecosystems and Black Sea projects, Marianna Golumbeanu for BENA, EEA, Black Sea Project The link of nature conservation and regional development case study European Green Belt Initiative in Pella, Julia Guenzel for Europena Green Belt Initiative

44 17:20-17:30 Εκτίμηση των σημερινών και μελλοντικών συνθήκων ξηρασίας του αυξητικού χώρου των ελατοδασών του όρους Οίτη 18ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο & International Workshop / Έδεσσα 8-11/10/2017 Η λειτουργία δασικής αναψυχής στο όρος Πάικο στα πλαίσια του πολυλειτουργικού ρόλου των δασικών οικοσυστημάτων. (Μια καλή πρακτική) Σαμαράς Δ., Αλεξανδρής Ν., Καρέτσος Γ., Τσόπελας Π. Βούρτσας Γ., Ουρούζη, Α. 17:30-17:45 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ 17:45-19:00 ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΤΡΑΠΕΖΙ (ΕΔΕ) «Το άλμα εμπρός» Τα δάση και η αλυσίδα αξίας των δασών για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Προτάσεις για μια νέα Στρατηγική Συντονιστής Δρ. Νικόλαος Γρηγοριάδης Μουσική εκδήλωση στους Καταρράκτες Waterfall music event ΣΥΝΕΔΡΙΑ Α ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ CULTURAL CENTER ΛΙΒΑΔΟΠΟΝΙΑ ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ ΤΡΙΤΗ 10 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ /THUESDAY 10 OCTOBER ΠΡΩΙΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ / MORNING SESSIONS ΣΥΝΕΔΡΙΑ Β ΚΠΕ ENVIRONMENTAL EDUCATION CENTER ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΔΑΣΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ SESSION C PARTHENAGOGEIO OLD SCHOOL INTERNATIONAL WORKSHOP GREEN TECHNOLOGIES, SUSTAINABLE DEVELOPMENT & QUALITY OF LIFE Δρ. Γιακουλάκη Μαρία - Δρ. Μπακαλούδης Δημήτριος Δρ Τσιτσώνη Θέκλα Δρ Γκανάτσας Πέτρος Chairs: Gian Paolo Cesaretti, Thekla Tsitsoni 9:00-9:10 Παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας Οικοσυστημικές υπηρεσίες στην Περιφερειακή 9:00- A new model of proximity agriculture and των έργων βελτίωσης ενδιαιτημάτων, το Ενότητα Φλώρινας, μια πρώτη προσέγγιση 9:15 circular economy παράδειγμα της Χίου Κάλφας Δ., Ζάγκας Δ., Ράπτης Δ., Γεωργιάδης Λ., Cesaretti G.P., Misso R. Κόνσολα Φ. Ζάγκας Θ. 9:10-9:20 Μορφολογικές προσαρμοστικές Κατευθύνσεις αειφορικής διαχείρισης της 9:15- Environment, health and food διαφοροποιήσεις των ευρωπαϊκών ερωδιών βλάστησης σε αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις στις 9:30 consumption s models (Ardeidae) ως προς το μέγεθος της λείας κοίτες ποταμών, ρεμάτων και άλλων υδάτινων τους συστημάτων τρεχούμενου νερού στην De Angelis M.C., Cesaretti G.P. Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας Παπαθανασίου Β., Κοτσώνας Ε. Γεωργιάδης Λ., Κάλφας Δ., Πηλείδης Π., Περιβολάρης Ά., Τσικαρδάνη Ε., Καζόγλου Ι. 44

45 9:20-9:30 Εκτίμηση του πληθυσμού και της δυναμικής Οι πεταλούδες ως δείκτες ποιότητας αστικού 9:30- Radio Frequency Identification: Current του και καταγραφή των ενδιαιτημάτων του πρασίνου στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης 9:45 state of the art and challenges for αγριόγιδου (Rupicapra rupicapra balcanica) implementation in wood supply chains στο νομό Δράμας Καραΐνδρου Σ., Γεωργιάδου Ε., Αβτζής, Δ. Tsioras P. Καραμπατζάκης Θ., Γιαννακόπουλος Α., Παπαδοπούλου Δ., Μαλκάκης Ε., Μπίρτσας Π. 9:30-9:40 Τροφικές συνήθειες και ρυθμός παροχής Δυναμική των φάσεων εξέλιξης στο παρθένο δάσος 9:45- Promoting green species in urban climate: τροφής του Κιρκινεζιού (Falco naumanni) Φρακτού 10:00 a multiple criteria decision analysis for στη Θεσσαλία Thessaloniki, Greece Παπαδοπούλου Δ., Τσιτσώνη Θ. Κοτσώνας Ε., Μπακαλούδης Δ., Παπακώστα Vlachokostas Ch., Michailidou A., Matziris Μ., Γκούτνερ Β., Χατζηνίκος Ε., Βλάχος, Χ. E., Moussiopoulos N. 9:40-9:50 Κοινά είδη πουλιών ως δείκτες ποιότητας Σημαντικά χλωριδικά στοιχεία και τα ενδιαιτήματά 10:00- New technology for reusing brewing yeast αγροτικών και αγρο-δασικών οικοσυστημάτων στο Εθνικό Πάρκο λιμνών τους στον Όλυμπο 10:15 during beer fermentation contributing in a green supply chain Κορώνειας Βόλβης και Μακεδονικών Τσιτσώνη Θ., Φωτιάδης Γ. Τεμπών Luarasi L., Troja R., Llupa J. Παναγιωτοπούλου Μ.,Ποϊραζίδης Κ., Ζακάκ Σ. 9:50-10:00 Μετα-ανάλυση των επιπτώσεων των Η συμβολή του δασοκομικού σχεδιασμού 10:15- Chemical composition evaluation of υλοτομιών στις νυχτερίδες στον πολυλειτουργικό ρόλο του δάσους 10:30 Albanian juniperus communis fruits exctract καστανιάς στο όρος Πάικο -Μια πρώτη essential oils Χατζούδη Στ., Μπακαλούδης Δ. προσέγγιση. Struga A., Hamiti X., Boci I., Shengjergji Ουρούζη Α., Ζάγκας Θ. D., Turtulli E. 10:00-10:10 Αξιολόγηση μεθόδων εκτίμησης αφθονίας Εκτίμηση ηλικίας αιωνόβιων δένδρων πλατάνου του 10:30- Climate change impacts on water resources πληθυσμού ελαφιού Cervus elaphus στη ανατολικού με τη χρήση ελλιπών προς την 10:45 of the Olynthios river basin Χρυσοπηγή-Σερρών εντεριώνη τρυπανιδίων Koukouli P., Georgiou P., Karpouzos D. Μπένου Χλ., Μπακαλούδης Δ. Παπαδόπουλος Α., Παπαδοπούλου Π. 10:10-10:20 Ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων και Αποσύμπλεξη συσταδικών καταστάσεων που δίνουν 10:45- CO2 emissions from stubble burning in the ολιγαρχίας σε νεροβουβαλους κατά τη αρνητικό εκθέτη στο ύψος (h) κατά τον 11:00 skopje valley βόσκηση προδιορισμό του προτύπου της γενικής μορφής V=adbhc Dimitrovski D. Τσιομπάνη Ε., Γιακουλάκη Μ., Χασάναγας Ν., Αντωνίου Ι. Απατσίδης Λ. 10:20-10:30 Εγκατάσταση νέων αγροδασικών συστημάτων στο δήμο Βοΐου Κοζάνης Σχεδιασμός ποδηλατικού πάρκου στην περιοχή του Πηλίου 45 11:00-11:15 Sustainable design through the example of the innovative bioclimatic European school in Crete

46 Μαντζανάς Κ., Τσατσιάδης Ε., Τζιγγίδου Ελένη, Γκανάτσας Πέτρος Σιδηροπούλου Ά., Ισπικούδης Ι., Παπαναστάσης Β. 10:30-10:40 Επίδραση των ζωνών εκγύμνασης σκύλων στην κάρπωση και δημογραφία των λαγών Σώκος Χ., Γιαννακόπουλος Α., Μπίρτσας Π., Παπασπυρόπουλος Κ., Μπόκαρης Ν. 10:40-11:00 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ 11:15 11:00-11:30 11:30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ - ΚΑΦΕΣ Kyriafini Th., Lymperiadou F. & Co. L.P./ euzen Architecture COFFEE BREAK ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ - ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ INTERNET & ENTREPRENEURSHIP Δρ. Ξανθόπουλος Γαβριήλ Chairs: Georgios Tsekouropoulos, Efstathios Δρ Ράγκου Πολυξένη Θεοδωρίδου Σοφία Δρ. Παπαϊωάννου Αθανάσιος Papanis 11:30-11:40 Η οργάνωση και εκπαίδευση στη διαχείριση Στίχος και φυσικό περιβάλλον: Η περίπτωση των 11:30- Agro-Food Product Companies and Factors των δασικών πυρκαγιών και τη ποντιακών τραγουδιών 11:45 Affecting Consumers Complaining δασοπυρόσβεση στη Μεσογειακή Ευρώπη Intention: A Key Point for Their Ελευθεριάδης Ν., Βέργος Σ. Sustainability through Economic Crisis Ξανθόπουλος Γ. Assimakopoulos C. 11:40-11:50 Ψηφιακή αποκατάσταση δασικής έκτασης Το δίκτυο «Δάσος» Μελέτη Περίπτωσης 11:45- Blue Smart Economy- New Opportunities μετά από πυρκαγιά 12:00 and Challenges: The Case of Greece Ντάνης Α., Γραμμένος Κ., Ζαμπάλου Στ., Παπαδημητρίου Α., Δρόσος Β. Καλαμπαλίκη Χαρ., Κοτρώνη Στέλλα-Αδελαΐδα, Korres G., Kokkinou A., Papanis E., Prassa Μπαλατσού Γ. E. and Ladias C. 11:50-12:00 Δημιουργία μοντέλου καύσιμης ύλης για τη Γνωσιακές και αξιακές στάσεις εκπαιδευομένων προς 12:00- Spatial Organization and Planning of Λαδανιά (Cistus spp.) στην Ελλάδα το δασικό οικοσύστημα στις τρεις βαθμίδες της 12:15 Tourism Development in the Regional Unit εκπαίδευσης of Xanthi Αθανασίου Μ., Ξανθόπουλος Γ., Μαρτίνης Α., Φούκης Θ., Γαϊτάνη Στ. Γούλα Μ., Χασάναγας Ν. Ntafouli E.-A., Tsiganou D.-M. 12:00-12:10 Νέοι τρόποι αντιμετώπισης δασικών Αειφόρο ελατοδάσος Περτουλίου». Παρουσίαση και 12:15- Organization and management of πυρκαγιών συνδυασμένων ανθρώπινων και ανάλυση του μονοήμερου περιβαλλοντικού 12:30 vocational education and training as a φυσικών συστημάτων (Coupled Human and προγράμματος του Κ.Π.Ε. Περτουλίου-Τρικκαίων factor for the development of integrated Natural Systems) agrotourism services in Greece Κόκκαλης Θ., Κοτρώνη Μαρία-Τερέζα, Κουτσώνης Καλαμποκίδης Α. Ε., Παπαβασιλείου Χ., Τζέλιου Ε. Gerna X. 12:10-12:20 Εδαφικές συνθήκες σε αναδασώσεις Περιβαλλοντική εκπαίδευση-οι κυριότερες 12:30- An exploratory comparative study of the παραθαλάσσιας πεύκης (Pinus pinaster Ait.) προκλήσεις 12:45 effects of marketing strategies upon firm στη Χαλκιδική Τσιούρης Σ., Τσιούρη Α., Ζάγκας Θ. performance: the case of rural firms in Greece Καραμανώλη Α., Παπαϊωάννου Α. Tsekouropoulos G., Theoharis D. 46

47 12:20-12:30 Επίδραση της δασικής βλάστησης στις εδαφικές ιδιότητες στο δασοβοτανικό κήπο Φοίνικα του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης (TAU) Σαββίδου Στ., Παπαϊωάννου Α., Θεοδωρόπουλος Κ., Τακτσίρα Μ. 12:30-12:40 Εδαφικές συνθήκες δασών τραχείας πεύκης (Pinus Brutia Ten.) στην επαρχία Πάφου της Κύπρου Παπαϊωάννου Α., Θεμιστοκλέους Θ., Παπαϊωάννου Ε., Χατζηστάθης Θ., Στεφάνου Σ., Γάκης Σ., Ματζίρης Ε. 12:40-12:50 Επίδραση της λίπανσης και της άρδευσης στις εποχικές μεταβολές ορισμένων χημικών και βιολογικών ιδιοτήτων του εδάφους Βούλγαρη Όλ., Μαμώλος Α., Ντόγας Γ. 12:50-13:00 Η επίδραση της άρδευσης και της ιλύος βιολογικού καθαρισμού στην επιβίωση και ανάπτυξη της Pinus halepensis και της Cercis siliquastrum σε στείρα ασβεστολιθικά υλικά στην περιοχή Ροδιάς Παρνασσού Το αστικό πράσινο ως εργαλείο περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευαισθητοποίησης των πολιτών. Η περίπτωση του Δήμου Θεσσαλονίκης Σακαλή Ε., Ράγκου Π. Ακουστική οικολογία και εκπαίδευση για την αειφορία: Εκπαιδευτικός σχεδιασμός στο πλαίσιο της θεωρίας για τη νοημοσύνη κατά Sternberg, με αντικείμενο το ηχοτοπίο του ΔΑΣΟΥΣ (μελέτη περίπτωσης) Πολυτίδου Χ., Θεοδωρίδου Σ. Περιβαλλοντική εκπαίδευση με θέμα μαθαίνω για το δάσος σε ενδημικά δασικά οικοσυστήματα Λυκουροπούλου Δ. 12:45-13:00 Circular Economy. A preliminary consumers' market research in Greece Trigkas M., Itsios G., Lazaridou D. Μπρόφας Γ., Μάντακας Γ., Σολωμού Α. 13:00-13:10 Θρεπτικά στοιχεία στη φυλλόπτωση και στο δασικό τάπητα δύο γειτονικών δασικών οικοσυστημάτων στην περιοχή της Όσσας Μιχόπουλος Π., Μπουρλέτσικας Α., Καούκης Κ., Γρηγοράτος Θ., Σαμαρά Κ. 13:10-13:30 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ 13:30 14:00 ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ (POSTERS) ΣΥΝΕΔΡΙΑ Α ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ 13:00- BREAK 14:00 ADOPTION OF TECHNOLOGIES FOR THE AGRO-ENVIRONMENT Chairs: Carolina Constantin, Ilirjan Malollari 14:00-16:00 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 47 14:00-14:15 Impact of anionic detergent concentration on soil and plant Constantin C.

48 48 14:15- Assessment of a pilot hybrid e-course by 14:30 students from Faculty of Agriculture, Forestry and Natural Environment Kirkenidis I. 14:30- Benefits from the adoption of precision 14:45 agriculture technologies. A systematic review Koutsos Th., Menexes G. 14:45- Political sciences department: designing a 15:00 survey over students attidute towards urban forests Chadjipadelis Th., Sotiroglou M. 15:00- Approaching sustainable forest 15:15 management through IT, aiming to enhance forest road network accessibility Liotiris C. 15:15- E-commerce challenges in Mushrooms and 15:30 Truffles in Internet Social Networks: the state of Greek SMEs Kalfagianni A. 15:30- Development of Wireless Sensor Networks 15:45 in Aquaculture Gerontis Th., Andreopoulou Z., Kokkinakis A., Karagiannidis G. 15:45 A DEA window analysis for assessing the 16:00 efficiency of biomass energy production in Central Macedonia, Northern Greece Kalioropoulou A., Manos B., Kiomourtzi F. 16:00- Can nature be an entrepreneurial 16:15 inspirational tool? Concluding speech Giannis Vasileiadis, CEO, KYANA Hellas AE. 16:15 Workshop Discussion & Conclusions END of WORKSHOP

49 ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΓΣΠ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ ΥΔΡΟΝΟΜΙΚΗ Δρ. Στεφανίδης Παναγιώτης Δρ. Μελιάδης Ιωάννης 15:30-15:40 Ανάλυση μακροχρόνιων χρονοσειρών θερμοκρασίας αέρος και κατακρημνισμάτων για τον προσδιορισμό τάσεων σε ορεινό δασικό μετεωρολογικό σταθμό Καούκης Κ., Μπουρλέτσικας Α.,Τσαγκάρη Κ., Μπαλούτσος Γ., Καρέτσος Γ. 15:40-15:50 Ορθολογική διαχείριση των επιφανειακών υδάτων: Η περίπτωση της λίμνης Βεγορίτιδας Μπιμπίτσος Χ., Παπαδόπουλος Ι. 15:50-16:00 Πρόβλεψη περιοχών υψηλού κίνδυνου εδαφικής διάβρωσης στην ορεινή λεκάνη απορροής του χείμαρρου Βελβενδού (Ν.Κοζανης) με την χρήση της παγκόσμιας εξίσωσης εδαφικής απώλειας Στεφανίδης Π., Σαπουντζής Μ., Χατζηχριστάκη Χ., Στεφανίδης Σ., Τζιαφτάνη Φ. 16:00-16:10 Εκτίμηση της μελλοντικής παραγωγής των κλαδεμάτων δέντρων και των υπολειμμάτων καλλιεργειών μέσω της χρήσης Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στην Πέλλα, κεντρική Μακεδονία, Ελλάδα ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΞΥΛΟΥ & ΕΠΙΠΛΟΥ (ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ A) Δρ. Σκαρβέλης Μιχαήλ Δρ. Τσιώρας Πέτρος Αναγνώριση ειδών ξύλου χρησιμοποιώντας περιοχές υψηλού οπτικού ενδιαφέροντος και χαρακτηριστικά υφής Μπαρμπούτης Π., Λεφάκης Π. Ζημίες κατά την υλοτομία και μετατόπιση ξύλου οξυάς μικρών διαστάσεων με γεωργικό ελκυστήρα εφοδιασμένο με ειδική καρότσα ανατροπής Μαρταβαλτζής Γ., Τσιώρας Π. Υγροσκοπικές ιδιότητες μοριοπλακών με τη χρήση κάνναβης και φυκιών Ράμμου Αικ., Νταλός Γ., Μητάνη Α. Ξύλινες παιδικές κουκέτες ασφάλεια, εφαρμογές προδιαγραφών στο συγκεκριμένο έπιπλο Νινίκας Κ., Νταλός Γ., Μητάνη Α., Χρόνη Στ. 16:10-16:20 Περκουλίδης Γ., Ιτούδης Γ., Μουσιόπουλος Ν. Εφαρμογή της Ανάλυσης Διαδρομής Ελαχίστου Κόστους (Least Cost Path) στη Διάνοιξη Δάσους Λιάμπας Σ.- Α., Σταματίου Χ., Δρόσος Β. Ποιοτική ταξινόμηση ξυλείας ελάτης Ελληνικής προέλευσης με οπτική μέθοδο, με χρήση ταλαντώσεων και με καταστρεπτική δοκιμή Μουσιλόπουλος Κ., Σκαρβέλης Μ., Νταλός Γ. 49

50 16:20-16:30 Εφαρμογή ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων υψηλών συχνοτήτων για ανάλυση πλάτους αυξητικών δακτυλίων και πυκνότητας ξύλου Κουτσιανίτης Δ., Μπαρμπούτης Ι. 16:30-16:40 Συνθήκες μακρομεταφοράς του ξύλου στα Ελληνικά δάση. Η περίπτωση του δημοσίου δάσους Λαϊλιά Ν. Σερρών 17:10-17:30 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ Σιάφαλη Ε., Καραγιάννης Ε., Χατζηχαραλαμπίδης Α. 17:30-19:00 ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΑΣΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ GENERAL ASSEMBLY GREEK FORESTERS SOCIETY ΕΠΙΣΗΜΟ ΔΕΙΠΝΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ OFFICIAL FAREWELL DINNER ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ «ΚΑΤΑΡΡΡΑΚΤΕΣ» ΕΔΕΣΣΑ- MUNICIPAL RESTAURANT IN WATERFALLS AREA ΤΕΤΑΡΤΗ 11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ/ WEDNESDAY 11 OCTOBER Αναχώρηση λεωφορείων από το πάρκιγκ στους Καταρράκτες Επίσκεψη και ξενάγηση στα Λουτρά Αλμωπίας- (ΠΟΖΑΡ) Bus departure from parking at Waterfalls area-vist and guided tour to Warm Spa of LOUTRA (Pozar) Γεύμα/ Lunch Επιστροφή (Έδεσσα) RETURN to Edessa 50

51 ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ / POSTERS ΤΡΙΤΗ 10 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 13:30 14:00 ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 18 ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΔΑΣΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ (ΣΥΝΕΔΡΙΑ Α ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ) ΔΑΣΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΔΑΣΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΔΑΣΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Σουλιώτη Ν., Γκόζκος Α., Γκίκας Α., Χατζηπαυλής Ν., Τσόπελας Π. «Η επιτυχής αντιμετώπιση της ασθένειας του μεταχρωματικου έλκους του πλατάνου στη Θεσσαλία» Γουγουτσά Χ., Αβραμίδου Ε., Ντούλης Α., Αραβανόπουλος Φ., Μπάρμπας Ε. «Μεθυλίωση του DΝΑ στο κυπαρίσσι (Cupressus sempervirens L.) σε καλλιέργεια in Vitro» Κορομπόκη Ι., Κοτινά Β.Μ., Μαλλιαρού Ε., Αβραμίδου Ε., Αραβανόπουλος Φ., «Μελέτη γενετικής ποικιλότητας της φυσικής αναγέννησης της οξυάς με χρήση μικροδορυφορικών δεικτών (f-ssr)» Χατζητριανταφύλλου Μ., Ελευθεριάδου Ε., Τσιριπίδης Ι., Θεοδωρόπουλος Κ. «Ακολουθώντας τα κόκκινα αποτυπώματα του Sedum stefco STEF» Τουρβάς Ν., Μαλλιαρού Ε., Αβραμίδου Ε., Αραβανόπουλος Φ., «Συγκριτική ανάλυση μοριακής γενετικής ποικιλότητας ώριμων ατόμων και αναγέννησης ελάτης στα πλαίσια προγράμματος γενετικής παρακολούθησης» Αλευρόπουλος Α., Τσακτσίρα Μ., Σκαλτσογιάννης Α. «Προκαταρκτικά αποτελέσματα ριζοβολίας μοσχευμάτων 4 ποικιλιών του Ilex aquifolium» Πηγητσάκη Δ., Τσακτσίρα Μ., Σπανός Ι., Σκαλτσογιάννης Α. «Προκαταρκτική έρευνα κλωνικής αναπαραγωγής ποικιλιών Aronia melanocarpa» Λάσκαρη Α., Ξανθάκης Μ., Αβτζής Δ. «Λεπιδόπτερα ως δείκτης ποιότητας αστικού πρασινου-προκαταρκτικα στοιχεία από την πόλη του Αργοστολίου» Γιάννακα Τζ., Διαμαντής Σ., Μπίτος Τρ., Βασιλειάδης Σ. «Εξάπλωση του σπάνιου μύκητα Zeus olympius στον Εθνικό Δρυμό Ολύμπου» Μανώλης Α., Βιδάλη Α., Γιασίτη Δ., Κωστούδη Χ., Σταμέλλου Σ., Μουρατίδης Θ., Δρούζας Α., Τσιριπίδης Ι., Παπαγεωργίου Α. «Λεπτομερής γεωγραφική κατανομή απλοτύπων χλωροπλαστικού DΝΑ οξιάς στη βορειοανατολική Ελλάδα» Κάρτας Χ., Μαλλιαρού Ε., Μπάρμπας Ε. «Διαφορική ανταπόκριση δυο κλώνων λεύκης στην επαγωγή της σωματικής εμβρυογένεσης» Τσελεπής Α., Μπάρμπας Ε. «Τεχνητή σύνθεση μυκόρριζας μεταξύ των ειδών Corylus, Pinus και Tilia και του μύκητα Tuber melanosporum» Χρυσαφούδη Α., Μανώλης Α., Τσιπίδου Ο., Παπαγεωργίου Α. «Γεωγραφική ποικιλότητα πληθυσμών οξιάς στη βόρεια Ελλάδα σε Δείκτες Est-Ssr» Θεοδοσίου Γ., Ευθυμίου Γ., Γρηγοριάδης Ν.«Υγρότοπος λίμνης Άγρα (GR ). Μια βιβλιογραφική ανασκόπηση» Ευθυμίου Γ., Θεμελάκης Σ. «Παρόχθια δάση και ξενικά εισβολικά είδη. Η περίπτωση του παρόχθιου δάσους του ποταμού Άρδα (GR ), Β.Α. Ελλάδα» Σιδηροπούλου Ά., Ισπικούδης Ι., Βραχνάκης Μ., Μαντζανάς Κ., Παπαναστάσης Β. «Ιστορική εξέλιξη δασογεωργικών τοπίων της Β. Ελλάδας» Ράμμος Χ., Αϊδινίδης Ε., Φωτιάδης Γ. «Μνημειακά δέντρα στην Ελλάδα» Παυλίδου Ε., Δούβαλης Σ., Δέτσης Β., Ευθυμίου Γ. «Συστάδες πεύκης-άρκευθου της Β. Αμερικής: Μπορούν να μας μάθουν κάτι χρήσιμο για τον Ελλαδικό χώρο» Φαρδογιάννη Ελ., Τσαντόπουλος Γ. «Προσδιοριστικοί παράγοντες ανάπτυξης και επιπτώσεων μεταλλευτικής δραστηριότητας σε απομακρυσμένες περιοχές» Τσιακίρης Ρ., Γρημπυλάκου Λ., Μπέτσης Αλ., Ρούμπας Ε., Στάρα Κ., Halley John «Μπορουν οι αναφερομενες προστατευτικες ιδιοτητες των ιερων αασων Ζαγορίου και Κόνιτσας να επαληθευθούν με την χρηση μοντελων προβλεψης;» Κρινά Α., Κούτσιας Ν., Πλένιου Μ., Ξυστράκης Φ. «Κλιματική κατάταξη του Ελλαδικού χώρου: Αναθεώρηση του σήμερα,-εκτίμηση του μέλλοντος συσχέτιση με δασική βλάστηση» Βάσσιος Δ., Λεφάκης Π., Ράγκου Π., Γεωργιάδου, Μ. «Δασική ιδιοκτησία, νέες τεχνολογίες & διαχείριση δασικών οικοσυστημάτων: Διερεύνηση απόψεων δασολόγων» Λούφη Α., Φιωτάκης Β. «Αξιολόγηση της στάσης των πολιτών για τη λειτουργία των ζωολογικών πάρκων ται κήπων στην Ελλάδα» Ντούρας Κ., Ευθυμίου Γ., Σπαή Μ. «Περιβαλλοντικά θέματα που ενδιαφέρουν τους σπουδαστές τριτοβάθμιας τεχνολογικής εκπαίδευσης» Μπαλιούσης Ε., Μπαλιούση Π. «Τα δάση της χαλεπίου πεύκης (Pinus halepensis) στην Αττική ως πεδίο Εκπαίδευσης για την αειφορία» 51

52 ΛΙΒΑΔΟΠΟΝΙΑ ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΓΣΠ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ - ΥΔΡΟΝΟΜΙΚΗ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ - ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑ Κατσογιάννη Μ. «Βιωματική περιβαλλοντική εκπαίδευση στο δάσος: τα θετικά αποτελέσματα στην ψυχική διάθεση των μαθητών» Φαναριώτης Α., Μιχαήλ Δ. «Οι απόψεις των εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για την συμβολή των προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην διαμόρφωση περιβαλλοντικής συνείδησης στους μαθητές. Η περίπτωση των εκπαιδευτικών της Θεσσαλονίκης» Μητσιάρας Σ., Μακρίδου, Κ. Ν. «Ποικιλότητα και πρότυπα χωροδιάταξης των αμφιβίων σε αστικά ενδιαιτήματα στο νομό Θεσσαλονίκης» Κυπριώτη Α., Θωμά Χ.Θ. «Χειμερινές τροφικές συνήθειες της Κελαηδότσιχλας (Turdus philomelos) στη Ζάκυνθο» Κοκκινάκης Α., Λουκάκη Γκουντάρα Έ., Τακόλα Ε. «Κατάταξη της ιχθυοπανίδας των λιμνών της Ηπείρου και Θεσσαλίας σύμφωνα με το καθεστώς προστασίας της» Κιουρτίδου Δ., Κοκκινάκης Α., Μιλτιάδου Π., Σαραφίδου Ν. «Κατηγοριοποίηση της ιχθυοπανίδας των λιμνών της Μακεδονίας και Θράκης σύμφωνα με το καθεστώς προστασίας της» Παντέρα Α., Παπαδόπουλος Α. «Οικολογικά, δασοκομικά και διαχειριστικά χαρακτηριστικά του δασολίβαδικού συστήματος βαλανιδιάς Ξηρομέρου Αιτωλακαρνανίας και προοπτικές αξιοποίησης του στα πρότυπα της αγροδασοπονίας» Στεφανίδης Στ., Στάθης Δ., Χατζηχριστάκη Χρ. «Το υδατικό ισοζύγιο των ορεινών λεκανών απορροής της κεντρικής Πίνδου» Καμπούρης Α., Παπαδόπουλος Ι. «Αρχές καθορισμού ζωνών ασφαλείας στην κατασκευή και λειτουργία δασικών δρόμων» Βάκκα Ε., Βλάχου Μ. «Η πραγματικότητα των δασικών χαρτών. Η περίπτωση της περιφερειακής ενότητας Ιωαννίνων» Γαλατσίδας Σ., Γούναρης Ν., Δημητριάδης Η., Βλαχάκη Δ. «Ανάπτυξη εργαλείων προσδιορισμού και αξιολόγησης οριακών γαιών για παραγωγή βιομάζας στην Ευρώπη» Ηλιόπουλος Ν., Γκουβάς Μ., Παπαδόπουλος Α., Ξυλάγγουρα, Μ. «Η συσχέτιση των μετεωρολογικών παραμέτρων με τις δασικές πυρκαγιές του 2016 καθώς και με αυτές της δεκαετίας στην Ελλάδα» Μητσόπουλος Ι., Χρυσάφη Ε., Μαλλίνης Γ., Βασιλάκης Ε., Αριανούτσου Μ., Λέκκας Ε. «Εκτίμηση της σφοδρότητας δασικών πυρκαγιών με τη χρήση πολύ υψηλής ανάλυσης δορυφορικων εικόνων: Η περίπτωση της νήσου Χίου» Ντούφας Η. «Καθορισμός παραμέτρων έναρξης εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών και δεικτών ευφλεκτότητας ευρω-μεσογειακήςς αασικής καύσιμης ύλης» Ταμπάκης Στ., Καρανικόλα Π., Χαραλάμπους Γ. «Ενέργειες για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών στην επαρχία της Πάφου της Κύπρου: Οι απόψεις των πολιτών» Ξανθάκης Μ., Μινέτος Π., Λυσίτσα Γ., Καμάρη Γ. «Η εξέλιξη της εδαφικής διάβρωσης στην Κεφαλονιά με τη χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και της τροποποιημενης εξίσωσης εδαφικής απώλειας» Γκουβάς Μ., Μαλούνης Αλ., Ντάσιου Ζ. «Εκτίμηση του χρόνου αυξημένου κινδύνου πυρκαγιάς των ελατοδασών λόγω νεκρώσεων των δέντρων από διάφορες αιτίες» 52

53 MONDAY 9 OCTOBER 13:30 14:00 WORKSHOP POSTERS SESSION SESSION C PARTHENAGOGEIO OLD SCHOOL Chairs: Carolina Constantin, Koliouska Christiana Irrigation frequency and the effects on Rosmarinus officinalis - Evmorfilli Kokkinou, Valasia Iakovoglou Palynomorphs Study of Myrtaceae Family in Elbasani town - Albania - Admir Jance RFID Technologies and Wood Supply Chain - Ioakeim Tzoulis, Zacharoula Andreopoulou A study on Albanian Pinus Halepensis Mill. Essential oils obtained by different methods. Characterization by FTIR spectroscopy and UV-Vis spectrophotometry-krenaida Taraj, Ilirjan Malollari, Fatos Ylli, Ramiz Maliqati, Adelaida Andoni, Ervisjana Plaku Data Treatment from Crude oil Distillation using Aspen Hysys Simulation - Xhaklina Cani, Ilirjan Malollari, Ismet Beqiraj, Makolli Sami Residents' Evaluation to the Urban Green Infrastructure in a medium size city in Greece - Paraskevi Karanikola, Tampakis Stilianos, Pistola Vasiliki Land use change in the vicinity of Zagreb landfill - Šestak Ivana, Mesić Milan, Zgorelec Željka, Perčin Aleksandra, Bilandžija Darija Experimental testing setup of some waste oil seeds treatment for biodiesel obtaining - Armela Mazrreku, Ismet Beqiraj, Ilirjan Malollari Social Farming and sustainable territorial development - Irene Paola Borrelli, Gian Paolo Cesaretti Manager of sustainable territorial development - Immacolata Viola, Gian Paolo Cesaretti Intergrated Conservation Actions for the Relict and Endemic Cretan tree Zelkova Abelicea (ULMACEAE) - Laurence Fazan, Christini Fournaraki, Panagiota Gotsiou, Polymnia Sklavaki, Dimos Dimitriou, Hariklia Kargiolaki, Eleftheria Kehagiadaki, Ioannis Aspetakis, Pantelis Arvanitis, Emmanouil Silligardos, Emmanouil Koudoumas, Gregor Kozlowski Environmental Education: Projects (Work Plans) on the Forest which can be applied in schools - Despoina Likouropoulou Internet based Environmental Education for Sustainable Development: A Theoretical Framework of Certified Learning - Christina Kleidara, Christiana Koliouska, Stefanos Tsiaras Internet of Things driven waste management system for greener city - Mirjana Maksimović Innovation for sustainability in rural areas: barriers and opportunities - Rosanna Salvia, Giovanni Quaranta Patterns and Environmental Determinants of Woody Plant Diversity at a Regional Scale in Greece - Alexandra Solomou, Athanassios Sfougaris Dehydration of figs as an alternative of sun-drying technique and effect on some quality parameters - Luziana Hoxha, Renata Kongoli, Ilirjan Malollari Fishery composition and production of coastal wetlands Lafri, Lafrouda & old riverbed Nestos, aiming to their sustainable management - Antonios Kokkinakis, Michael Zournatzidis Review on importance of protozoan parasites for fish - Stojmir Stojanovski, Dimovska Blazhekovikj - Dijana, Lidija Velkova-Jordanovska Analytical methods for the examination of some albanian olive oils authenticity - Fatjon Hoxha, Renata Kongoli, Ilirjan Malollari, Redi Buzo, Jonilda Llupa Sustainable development in European Union: The contribution of ICT in the environmental and forest policy - Christiana Koliouska 53

54 ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Δρ. Γρηγοριάδης Νικόλαος Πρόεδρος της Ε.Δ.Ε. Δρ. Ζάγκας Θεοχάρης Αντιπρόεδρος Ε.Δ.Ε. Δρ. Τρίγκας Μάριος Γενικός Γραμματέας Ε.Δ.Ε. MSc Μισιάλης Κων/νος Ταμίας της Ε.Δ.Ε. Δρ. Τσιτσώνη Θέκλα Μέλος Δ.Σ. της Ε.Δ.Ε. Δρ. Ανδρεοπούλου Ζαχαρούλα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Δημόπουλος Κ., Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας Δρ. Παπασπυρόπουλος Κ., Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας Δρ. Βακάλης Δ., Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας Δρ. Σπανός Ι., ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ ΙΔΕ Θεσσαλονίκης Δρ. Αϊναλής Α., Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας- Θράκης Δρ. Τσιάρας Στέφανος, Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος Δρ. Τσεκουρόπουλος Γεώργιος, Συνεργάτης ΑΤΕΙΘ MSc Μαλιτσίδου Α., Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης Παπάς Θ., Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Βαρουτσίδου Μ., αα Δ/ντης Δασών Πέλλης Βαβούρη Σ., αα Δασάρχης Έδεσσας Μπιμπίτσος Χ., Περιφεριακή Ενότητα Πέλλας Λαμπάδα Σ., Περιφεριακή Ενότητα Πέλλας Συμεωνίδης Η., Δήμος Έδεσσας Διγγόλης Γ., Δήμος Έδεσσας MSc Θεοδωρίδου Σ., Προϊσταμένη Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Έδεσσας-Γιαννιτσών (ΚΠΕ) Παπαϊωάννου Θ., Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) Έδεσσας-Γιαννιτσών Γ ρα μμα τε ια Σ υνε δρίου - Workshop Secretariat Χριστιάνα Κολιούσκα Χριστίνα Κλειδαρά Βασιλειώρης Kωνσταντίνος Χρυσανθοπούλου Γαρυφαλλιά 54

55 Τ Ο ΠΙΚ Η Ο ΡΓΑΝ ΩΤ Ι Κ Η ΕΠΙΤ ΡΟΠΗ Βαρουτσίδου Μ. (Δ/ντης Δασών Πέλλας) Βαβούρη Σ. (Δασάρχης Έδεσσας) Σέξτου Π. (Δ/νση Δασών Πέλλας) Κωδωνά Μ. (Δ/νση Δασών Πέλλας) Παπαδόπουλος Ζ. (Δ/νση Δασών Πέλλας) Ιωαννίδης Ι. (Δασαρχείο Αριδαίας) Νάντζιου Αγγελική (Δασαρχείο Αριδαίας) Χασιλίδης Π. (Δασαρχείο Έδεσσας) Χασάπης Μ. (Δασαρχείο Αριδαίας) Τσαγκουρίδου Δ. (Δασαρχείο Έδεσσας) Συμεωνίδης Η. (Δήμος Έδεσσας) Διγγόλης Γ. (Δήμος Έδεσσας) Μπιμπίτσος Χ. (ΠΕ Πέλλας) Λαμπάδα Σ. (ΠΕ Πέλλας) ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 18 ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΔΑΣΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ 1. Αβραάμ Ελένη - Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. 2. Αβτζής Δημήτριος Εντεταλμένος Ερευνητής του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης (ΕΛΓΟ Δήμητρα) 3. Αλιζώτη Παρασκευή - Επ. Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. 4. Ανδρεοπούλου Ζαχαρούλα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας & Φ.Π. Α.Π.Θ. 5. Αραμπατζής Γαρύφαλλος - Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φ.Π. Δ.Π.Θ. 6. Αστάρας Χρήστος - Αγρια Πανίδα - Εντεταλμένος Ερευνητής Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ) 7. Γαλατσίδας Σπυρίδων - Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φ.Π. Δ.Π.Θ. 8. Γιακουλάκη Μαρία - Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. 9. Γκανάτσας Πέτρος - Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. 10. Γρηγοριάδης Νικόλαος Τακτικός Ερευνητής Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ 11. Δασκαλάκου Ευαγγελία - Αναπληρώτρια Ερευνήτρια Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ) 12. Δημόπουλος Παναγιώτης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών 13. Διαμαντής Στέφανος - π. Τακτικός Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ/ΙΔΕ 14. Δρόσος Βασίλειος, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. 15. Ελευθεριάδης Νικόλαος Ομότιμος Καθηγητής Τμήματος Αρχιτεκτονικής Δράμα 16. Ελευθεριάδου Ελένη - Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. 55

56 17. Ευθυμίου Γεώργιος Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Καρπενησίου 18. Ζάγκας Δημήτριος - Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος Μελετητής 19. Ζάγκας Θεοχάρης (Πρόεδρος) Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας & Φ.Π. Α.Π.Θ. 20. Ζαΐμης Γιώργος - Αναπληρωτής Καθηγητής, Τ.Ε.Ι. Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης 21. Θεοδωρίδου Σοφία - MEd στον Εκπαιδευτικό Σχεδιασμό και την Αξιολόγηση, Προϊσταμένη Κ.Π.Ε. Εδέσσης-Γιαννιτσών 22. Θεοδωρόπουλος Κωνσταντίνος - Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας & Φ.Π. Α.Π.Θ. 23. Θωμά Χαράλαμπος, Υπ. Δρ. Διαχείρισης Άγριας Πανίδας, Εργαστήριο Άγριας Πανίδας - Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων, Δασολογία & Φ.Π., ΑΠΘ. 24. Ιακωβόγλου Βαλασία Δρ. Οικοφυσιολογίας/Δασοκομικής του Iowa State University (ISU), USA 25. Καβαζίδου Ελένη-Δρ. Φυσικής Αγωγής, Υπεύθυνη Σχολ. Δραστηριοτήτων ΔΠΕ Χανίων 26. Κακούρος Πέτρος - Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος ΕΚΒΥ 27. Καραγιάννης Ευάγγελος Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. ΑΠΘ 28. Καρανικόλα Παρασκευή - Επ. Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φ.Π. Δ.Π.Θ. 29. Κοκκινάκης Αντώνιος - Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. 30. Κοράκης Γεώργιος - Τμήμα Δασοπονίας & Διαχείρισης Φυσικών Πόρων ΔΠΘ 31. Κοτσώνας Ευάγγελος, Υπ. Δρ. Διαχείρισης Άγριας Πανίδας, Εργαστήριο Άγριας Πανίδας - Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων, Δασολογία & Φ.Π., ΑΠΘ. 32. Κυριαζόπουλος Απόστολος - Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φ.Π. Δ.Π.Θ. 33. Λυκίδης Χαράλαμπος - Ερευνητής Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ) 34. Μακρίδου Κωνσταντίνα, Υπ. Δρ. Διαχείρισης Άγριας Πανίδας, Εργαστήριο Άγριας Πανίδας-Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων, Δασολογία & Φ.Π., ΑΠΘ. 35. Μανζίρης Ευάγγελος Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος Δήμος Θεσ-νίκης 36. Μελιάδης Ιωάννης - Τακτικός Ερευνητής Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ) 37. Μπακαλούδης Δημήτριος - Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. 38. Μπίρτσας Περικλής - Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας 39. Νταλός Γεώργιος Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας 40. Ξανθόπουλος Γαβριήλ ΑναπληρωτήςΕρευνητής Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ) 41. Ξυστράκης Φώτιος - Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος Αγρίνιο ΠανεπιστήμιοΙωαννίνων 42. Παναγιωτίδης Σαμψών, Επίκ. Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. 43. Παπαγεωργίου Αριστοτέλης - Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φ.Π. Δ.Π.Θ. 44. Παπαδόπουλος Ιωάννης Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας 45. Παπαϊωάννου Αθανάσιος Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. 46. Παπακώστα Μαλαματή - Δρ. Διαχείρισης Άγριας Πανίδας, Εργαστήριο Άγριας Πανίδας - Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων, Δασολογία & Φ.Π., ΑΠΘ. 47. Παπασπυρόπουλος Κωνσταντίνος Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος, ειδικός σύμβουλος ΥΠΕΝ. 48. Παπαχρήστου Θωμάς - Τακτικός Ερευνητής-Δ/ντης Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ) 49. Παρίση Ζωή - Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. 50. Πετράκης Πάνος - Ερευνητής Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ) 51. Πλατής Παναγιώτης - Τακτικός Ερευνητής Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ) 52. ΡάγκουΠολυξένη- Επ. Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. 56

57 53. Σαμαρά Θεανώ, Δόκιμη Ερευνήτριατου Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης (ΕΛΓΟ Δήμητρα) 54. Σκαρβέλης Μιχάλης - Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας 55. Σπανός Ιωάννης - Τακτικός ΕρευνητήςΙνστιτούτο Δασικών Ερευνών (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ) 56. Σπανός Κωνσταντίνος - Τακτικός Ερευνητής Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ) 57. Σπύρογλου Γαβριήλ - Εντεταλμένος Ερευνητής Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών (ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ) 58. Στάθης Δημήτριος Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. 59. Στεργιάδου Αναστασία - Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. Α.Π.Θ. 60. Στεφανίδης Παναγιώτης - Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας & Φ.Π. Α.Π.Θ. 61. Ταμπάκης Στυλιανός - Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φ.Π. Δ.Π.Θ. 62. Τρίγκας Μάριος Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας & Φ.Π. Α.Π.Θ. 63. Τσαντόπουλος Γεώργιος Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Φ.Π. Δ.Π.Θ. 64. Τσεκουρόπουλος Γεώργιος- Συνεργάτης ΤΕΙ Θεσσαλονίκης 65. Τσιάρας Στέφανος - Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος 66. Τσιριπίδης Ιωάννης Αναπλ. Καθηγητής Βιολογικό ΑΠΘ 67. Τσιτσώνη Θέκλα - Καθηγήτρια Τμήματος Δασολογίας & Φ.Π. Α.Π.Θ. 68. Φατσέα Αδαμαντία- MEd, Σχολική Σύμβουλος Β/θμιας Εκπαίδευσης Δωδεκανήσου 69. Φωτιάδης Γεώργιος, Εντετ. Ερευνητής του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης (ΕΛΓΟ Δήμητρα) 70. Χασάναγας Νικόλαος, Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος Δασαρχείο Περτουλίου ΕΠΙ ΣΤ ΗΜΟ ΝΙΚ Η ΕΠΙΤ ΡΟΠΗ International WORKSHOP 71. Carolina Constantin, University POLITEHNICA Bucharest, Romania 72. Constandinos Mavromoustakis, University of Nicosia, Cyprus 73. Dafinka Ivanova, Agricultural University of Plovdiv, Bulgaria 74. Dame Dimitrovski, Polytechnic of Skopje, FYROM 75. Elias Kyriakides, University of Cyprus, Cyprus 76. Elias Pimenidis, University of West of England, UK 77. Gian Paolo Cesaretti, Simone Cesaretti Foundation, Italy 78. Giovanni Quaranta, University of Basilicata, Italy 79. Ilija Brceski, University of Belgrade, Serbia 80. Iliryan Mallolari, University of Tirana, Albania 81. Irene Paola Borrelli, Simone Cesaretti Foundation, Italy 82. Liana Geitezis, BUND/Green Belt Europe, Germany 83. Maria Popa, University 1 Decembrie 1918, Alba Iulia, Romania 84. Mariana Golumbeanu, National Institute for Marine Research "Grigore Antipa", Romania 85. Massimiliano Fenice, University of Tuscia, Italy 86. Miklos Herdon, University of Debrecen, Hungary 87. Milan Mesic, University of Zagreb Faculty of Agriculture, Croatia 57

58 88. Nicolai Fog Hansen, SEGES, Denmark 89. Phill Morgan, Prosilva Europe 90. Rosa Misso, Parthenope University of Naples, Italy 91. Rosanna Salvia, University of Basilicata, Italy 92. Soulla Louca, University of Nicosia, Cyprus 93. Stavros Avramidis, The University of British Columbia, Canada 94. Thomas Panagopoulos, University of Algarve, Portugal 95. Αλέξανδρος Μπουλογεώργος, ΕΚΕΤΑ 96. Βασιλης Μάνος, Γεωπονία ΑΠΘ 97. Γεώργιος Καραγιαννίδης, Καθηγητής ΗΜΜΥ ΑΠΘ 98. Γεώργιος Μενεξές, Γεωπονία ΑΠΘ 99. Γιώργος Τσεκουρόπουλος, Γεωπονία ΑΠΘ 100. Δημήτρης Κωββαίος, Γεωπονία ΑΠΘ 101. Εμμανουήλ Στειακάκης, Καθηγητής Εφαρμοσμένης Πληροφορικής ΠΑΜΑΚ 102. Ζαχαρούλα Ανδρεοπούλου (Coordinator), Δασολογία και Φ.Π. Α.Π.Θ Θέκλα Τσιτσιώνη, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο 104. Θεόδωρος Χατζηπαντελής, Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ 105. Κωνσταντίνος Ιωάννου, ΤΕΙ Δράμας 106. Κώστας Ασημακόπουλος, Αναπλ Καθηγητης ΑΤΕΙΘ 107. Μαρία Παρταλίδου, Γεωπονία ΑΠΘ 108. Μαριάννα Ψύλλα, Καθηγήτρια, Πάντειο Πανεπιστήμιο 109. Μάρω Βλαχοπούλου, Καθηγήτρια Εφαρμοσμένης Πληροφορικής ΠΑΜΑΚ 110. Πανταζής Γεωργίου, Γεωπονία ΑΠΘ 111. Σπύρος Αβδημιώτης, Επικ. Καθηγητής ΑΤΕΙΘ 112. Στειακάκης Εμ., Αν. Καθηγής Εφαρμ. Πληροφορικής ΠΑΜΑΚ 113. Στέφανος Νάστης, Γεωπονία ΑΠΘ 114. Στέφανος Τσιάρας, Δασολογία ΑΠΘ 115. Στυλλιανή Κωστοπούλου, Οικονομικό ΑΠΘ 116. Χαρίλαος Σανταλίδης, Επικ. Καθηγητής Παν-μιο Θεσσαλίας 117. Χρήστος Σαρμανιώτης, Καθηγητής ΑΤΕΙΘ 118. Χρήστος, Βλαχοκώστας Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών ΑΠΘ 119. Χριστιάνα Κολιούσκα, Δασολογία ΑΠΘ 120. Χριστίνα Μουλογιάννη, Γεωπονία ΑΠΘ 58

59 ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: CULTURAL (PARALLEL) PROGRAM Κυριακή/Sunday (8/10/2017) Υποδοχή Προαιρετική επίσκεψη στο Μουσείο Πέλλας & ξεναγήσεις στην πόλη (13.00) (ομαδικά και ατομικά, ελληνικά και αγγλικά) στο κεντρο Πληροφορησης στους Καταρρακτες Welcome Optional visit to the Pella Museum & guided tours in the city (13.00) (group and private, greek and English) INFO CENTER at Waterfalls area Δευτέρα/Monday (9/10/2017) Ξεναγήσεις στην πόλη (ομαδικά και ατομικά, ελληνικά και αγγλικά), και στον αρχαιολογικό χώρο Λόγγο Εδέσσης (Σταλίδης Γ. αρχαιολόγος), εγγραφή στις Γραμματείες Guided tours in the city (group at and private, Greek and English), and in archaiological site Loggos Edessa s (by Stalidis G., archaiologist), INFO CITY CENTER at Waterfall area, register at Secretariats Μουσική εκδήλωση στους Καταρράκτες- Music events at Waterfalls, Τρίτη/Tuesday (10/10/2017) Ξεναγήσεις στην πόλη (ομαδικά και ατομικά, ελληνικά και αγγλικά), εγγραφή στις Γραμματείες Guided tours in the city (group at and private, Greek and English), register at Secretariats Αποχαιρετιστήριο γεύμα με ελληνικη μουσική στο δημοτιθκό πολυχωρο στους ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΕΣ- Farewell dinner with greek music MUNICIPAL RESTAURANT IN WAREFALLS AREA Χρήσιμες Πληροφορίες: Useful information Για τη συμμετοχή στο δείπνο αποχαιρετισμού (βράδυ Τρίτης 10/10) χρειάζεται δήλωση (20 /άτομο, 10 /άτομο για τους φοιτητές στην αίθουσα Καταρράκτες»). In order to participate the farewell dinner (Tuesday 20.30) you need to register (20 /person, 10 for students) Για τη συμμετοχή στην εκπαιδευτική εκδρομή (Λουτρά Αλμωπίας) την Τετάρτη (11/11/2017) χρειάζεται επίσης δήλωση (20 /άτομο, 15 /άτομο για τους φοιτητές). In order to participate in the educational trip (Warm Spa LOUTRA POZAR) on Wednesday 9:00, registration is need (20 /person, 15 /person for students) 59

60 ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΗΣ ΑΙΓΙΔΑ ΤΜΗΜΑ ΔΑΣΟΛΟΓΙΑΣ & ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (ΑΠΘ) ΣΥ ΝΔΙ ΟΡ ΓΑΝΩΤΕΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΡΕΥΩΝ (ΙΔΕ) ΘΕΣ- ΝΙΚΗΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ & ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ (ΙΜΔΟ) ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΑΣΩΝ ΠΕΛΛΑΣ ΔΑΣΑΡΧΕΙΟ ΕΔΕΣΣΗΣ ΔΑΣΑΡΧΕΙΟ ΑΡΙΔΑΙΑΣ 60

61 ΔΗΜΟΣ ΕΔΕΣΣΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΜΗΜΑ ΔΑΣΟΛΟΓΙΑΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ (ΔΠΘ) 61

62 ΕΝΩΣΗ ΔΑΣΟΚΤΗΜΟΝΩΝ ΕΛΛΛΑΔΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΠΕΛΛΑΣ ΧΟ ΡΗΓ ΟΙ ΔΑΝΑΙΣ Α.Ε. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΟΝΣΕΡΒΩΝ ΦΡΟΥΤΩΝ ΖΙΛΗ - ΛΕΜΟΝΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΟΕ Ζαχαροπλαστεία Αριδαία ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΕΛΛΑΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΕΛΛΑΣ 62

63 Προσκεκληµένες Οµιλίες ΤΑ ΔΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΑΣΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΥ Α.Π.Θ. ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥΣ Θεοχάρης Δ. Ζάγκας Καθηγητής, Πρόεδρος Τµήµατος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος Α.Π.Θ., Το φυσικό περιβάλλον της χώρας µας προκάλεσε την προσοχή και το θαυµασµό από την αρχαιότητα. Αναφορές σε αυτό γίνονται από τον Όµηρο, τον Πλάτωνα, τον Θεόφραστο και άλλους. Τα ελληνικά δάση συνδέονταν µε τη θρησκεία και κάποια από αυτά θεωρούνταν ιερά. Αυτά εξελίχθηκαν σε πολυώροφα, παρθένα δάση. Ο ελληνικός πληθυσµός µειώθηκε δραµατικά κατά τη Ρωµαϊκή εποχή, µε αποτέλεσµα την αύξηση των δασών. Η κατάσταση παρέµεινε σταθερή έως τη Βυζαντινή περίοδο. Καταστροφές δασών παρατηρήθηκαν γύρω από τις µεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα, η Πάτρα, η Κόρινθος, οι Θήβες, το Άργος και η Θεσσαλονίκη και γενικά κατά µήκος των παραλιών. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας πολλές γεωργικές εκτάσεις έµειναν ακαλλιέργητες λόγω της υψηλής φορολογίας. Αυτό είχε ως αποτέλεσµα την αύξηση της δασοκάλυψης της χώρας. Τα πιο αποµακρυσµένα δασικά συµπλέγµατα έµειναν ανέπαφα έως τον 20 ο αιώνα και πολλά από αυτά χάρη στη φυσικότητα, τη σύνθεση, τα οικολογικά χαρακτηριστικά και τη φυσική οµορφιά ανακηρύχθηκαν σε προστατευόµενες περιοχές. Η πρώτη ανώτερη Δασολογική Σχολή ιδρύθηκε το 1917 στην Αθήνα και λειτούργησε εκεί για 10 χρόνια. Με την ίδρυση του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης το 1926, µεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη και το 1927 αποτέλεσε το πρώτο Τµήµα της Σχολής των Φυσικών Επιστηµών. Δέκα χρόνια αργότερα αποτέλεσε το ένα από τα δύο τµήµατα της της ιστορικής Γεωπονοδασολογικής Σχολής. Μετά από αρκετές διακυµάνσεις έµελλε να αποτελέσει ξεχωριστή Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος και να καταλήξει πάλι σήµερα Τµήµα της Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος. Η µέχρι σήµερα επιστηµονική του προσφορά κρίνεται ανεκτίµητη. Λέξεις κλειδιά: ελληνικά δάση, φυσικό περιβάλλον, δασολογική εκπαίδευση, προστατευόµενες περιοχές. 63

64 POTENTIAL DEVELOPMENT OF FORESTRY IN GREECE SOME CONSIDERATIONS FROM OUTSIDE J. Huss, Univ. Freiburg/Germany Actual development of forestry worldwide During the last decades forestry experienced increasing challenges and faces various urgent demands: Timber and woodfuel is increasingly needed for construction puposes, pulp and paper, but yet for energetic use and new for bioeconomy. Climate change has become a driving factor. Forests are the only relevant terrestrial carbon sink and are valued for this purpose. The improvement of degraded forests is a worldwide challenge. Much is discussed, but little done. Erosion control and water supply gain increasing importance. Traditional forest functions of overlapping timber use, grazing and farming have partly been transformed to overlapping of production, protection and recreation functions. Ecological and social functions are partly gaining dominance. Cadastral registration and modern forest inventories are increasingly indispensable for multifunctional forest management. Urbanisation causes radical changes in rural areas and for the urban population rising needs for recreation and environment-related pedagogics. View at Greek forestry from outside Greece in principle has favourable growing conditions for forestry at least in the higher elevations. However, many obstacles hamper progress: Deforestation, over-exploitation and grazing led to erosion without any effective control. The data basis for forest management is poor because of unsufficient regulation of property rights (cadastre) and user rights (purification). National inventories as well as modern management planning systems are lacking. Fires cause main problems in most of the forests and even landscapes, but control measures are unsufficiently adapted. Timber production does not fully use the site potential and does not cover the demands. Imports are high. Conclusions To profoundly improve the forestry situation some important steps seem necessary: Codification and registration of property and user rights (cadastre). Installation of a national, statistically based inventory system including information about forestry as well as ecological and social factors. Set up of fire control systems by scientists and practitioneers. Implementation silvicultural methods for improvement of degraded forests as well as uplifting timber production concerning amount as well as quality. 64

65 Προφορικές παρουσιάσεις ΔΟΜΗ, ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΔΟΧΗΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ Pinus peuce ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΛΜΩΠΙΑΣ Γαβριηλίδης Βασίλειος, Γκανάτσας Πέτρος* Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασοκοµίας, Τ.Θ. 262,54124-Θεσσαλονίκη, Η Βαλκανική πεύκη ή πενταβέλονη (Pinus peuce) είναι είδος ενδηµικό της Βαλκανικής Χερσονήσου, λείψανο της Τριτογενούς περιόδου. Έχει πολύ περιορισµένη φυσική εξάπλωση παγκοσµίως και στην Ελλάδα. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η ανάλυση της δοµής και φυσικής αναγέννησης των συστάδων που απαντάται το είδος στο όρος Βόρας, στην περιοχή που εκτιµάται ότι βρίσκεται ο µεγαλύτερος πληθυσµός του είδους στην Ελλάδα, καθώς και η εκτίµηση της προοπτικής και της δυνατότητας επιβίωσης του είδους στην περιοχή. Λήφθηκαν δειγµατοπηπτικές επιφάνειες, όπου έγιναν µετρήσεις της δοµής και της αναγέννησης των συστάδων. Από την ανάλυση των αποτελεσµάτων προκύπτει ότι οι συστάδες που απαντάται η βαλκανική πεύκη είναι µεικτές συστάδες ελάτης, πενταβέλονης, δασικής πεύκης και οξιάς, µε µεµονωµένα άτοµα σφενδάµου στις Βόρειες εκθέσεις. Παρατηρήθηκε παντελής έλλειψη αναγγένησης της πενταβέλονης πεύκης, γεγονός που δηλώνει ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος τα οικοσοσυστήµατα της πενταβέλονης πεύκης να καταλήξουν µέσω της διαδοχής σε µια άλλη µορφή, πιθανόν µε κυριάρχο είδος την ελάτη. Τα παραπάνω καταδεικνύουν την επιτακτική ανάγκη για διατήρηση και βελτίωση των πληθυσµών τους είδους παγκοσµίως. Λέξεις κλειδιά: Βαλκανική πεύκη, πενταβέλονη, δασική βιοποικιλότητα, Βόρας, 65

66 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΠΙΛΟΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΜΑΤΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΚΡΑΝΙΑΣ (Cornus mass) Σπανός Ι 1., Πλατής Π. 2, Σαµαρά Θ. 3 1,2,3 ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ», Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, ispanos@fri.gr Η κρανιά η κοινή (Cornus mas) είναι ένα πολύτιµο δασοπονικό και φαρµακευτικό είδος, το οποίο στα τελευταία έτη άρχισε να καλλιεργείται συστηµατικά στη χώρα µας. Από την αρχαιότητα, η κρανιά είναι δένδρο γνωστό για τη σκληρότητα του ξύλου και τις θεραπευτικές ιδιότητες των καρπών. Ο καρπός της κρανιάς είναι πολύτιµος για τις φαρµακευτικές του ιδιότητες, λόγω υψηλής περιεκτικότητας σε ζωτικές πολυφαινόλες και χρήσιµες χηµικές ουσίες. Η καλλιέργεια είναι προσοδοφόρα, διότι τα κράνα ανήκουν στη κατηγορία των υπερτροφών και αποδίδουν ικανοποιητικό εισόδηµα. Σε δύο περιοχές της Ελλάδας (Δεσκάτη-Ν. Γρεβενών και Πλατανάκια-Ν. Σερρών) δοκιµάζονται (σε πιλοτικές και πειραµατικές καλλιέργειες) τρεις προελεύσεις-ποικιλίες της κρανιάς, µία Ελληνική (var. titarissou) και δύο Βαλκανικές (var. shumen και var. kazanlak). Τα ποσοστά φυτρωτικότητας και επιβίωσης των σπερµάτων της ντόπιας προέλευσης ήταν αρκετά ικανοποιητικά, σε αντίθεση µε τα ποσοστά επιβίωσης των σπερµάτων των δύο Βαλκανικών ποικιλιών. Λέξεις κλειδιά: κρανιά, πoικιλίες, σπέρµατα, φυτρωτικότητα. 66

67 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΥΞΗΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΕΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ICP-FORESTS ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Δασκαλάκου Ευαγγελία 1*, Κουλελής Παναγιώτης 1, Καράντζαλου Παντούλα 2, Μιχόπουλος Παναγιώτης 1, Kαούκης Κωνσταντίνος 1, Μπουρλέτσικας Αθανάσιος 1 1 ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ», Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστηµάτων, Τέρµα Αλκµάνος, Ιλίσια, Αθήνα, edaskalakou@fria.gr 2 Τ.Ε.Ι. Στερεάς Ελλάδας, Τµήµα Δασοπονίας & Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, Καρπενήσι Σε τρεις επιφάνειες εντατικής παρακολούθησης (ICP Forests-Level II) της χώρας καταγράφονται συστηµατικά (κάθε 5 έτη περίπου) τα περιοδικά αυξητικά χαρακτηριστικά των (σηµανθέντων και αριθµηµένων) δένδρων, µε κοινή Ευρωπαϊκή µεθοδολογία. Τα αποτελέσµατα παρουσιάζονται, διαχρονικά, µαζί µε τα στοιχεία θρέψης, καθώς διερευνάται η µεταξύ τους σχέση στη διάρκεια της 15-ετούς παρακολούθησης ( ). Σταδιακή µείωση της µέσης µεταβολής της κυκλικής επιφάνειας των δένδρων παρατηρήθηκε στις επιφάνειες της δρυός, της οξιάς και της ελάτης για τα χρονικά διαστήµατα και Σηµαντική (p<0,001) θετική συσχέτιση (ρ=0,945) µεταξύ της αναλογίας του αζώτου (Ν) στις βελόνες του τρέχοντος και του δευτέρου έτους και της µέσης προσαύξησης της κυκλικής επιφάνειας των δένδρων παρατηρήθηκε µόνο στην επιφάνεια της ελάτης. Λέξεις κλειδιά: πλατύφυλλη δρυς, οξιά, υβριδογενής ελάτη, κυκλική επιφάνεια, προσαύξηση, θρεπτικά στοιχεία 67

68 O ΡOΛΟΣ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΙ ΓΝΩΣΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΑΣΙΚΟΥ ΤΟΠΙΟΥ Παπαδόπουλος Ιάκωβος 1 και Ζάγκας Θεοχάρης 2 1 Δασολόγος M.Sc.- Δ/νση Δασών Ν. Χαλκιδικής - Δασικό Κτίριο - Πολύγυρος Τηλ: fax: iakwvospap@gmail.com 2 Καθηγητής Δασοκοµίας Σχολής Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος Α.Π.Θ. - Θεσσαλονίκη - Τηλ fax: zagas@for.auth.gr Η αισθητική αξιολόγηση του δασικού τοπίου αποτελεί κατά κοινή οµολογία ένα εξαιρετικά πολυδιάστατο, πολυπαραγοντικό και εξόχως δυσεπίλυτο ζήτηµα. Αν και τα αίτια των αισθητικών προτιµήσεων εντοπίζονται τόσο στη γονιδιακή προδιάθεση του ανθρώπου για το γενικότερο φυσικό περιβάλλον, όσο και στα εκάστοτε προβαλλόµενα κοινωνικοπολιτισµικά πρότυπα, πιθανότατα οι βιολογικές µας καταβολές να διαδραµατίζουν καταλυτικότερο ρόλο στην τελική εκτίµηση. Η αισθητική αξιολόγηση του δασικού τοπίου που ουσιαστικά αποτελεί ενός είδους «στάση» απέναντι στο γενικότερο φυσικό περιβάλλον, επαγωγικώς αποκαλύπτει συνιστώσες της µετέπειτα γενικότερης περιβαλλοντικής συµπεριφοράς. Η ενταγµένη επί του πλαισίου αειφορικής διαχείρισης των δασικών οικοσυστηµάτων άσκηση δασοπονίας πολλαπλών σκοπών, επαναπροσδιορίζεται µέσω της προσπάθειας αναγνώρισης, ανάλυσης και τελικώς ένταξης των αξιολογούµενων δασικών τοπιακών χαρακτηριστικών σε εφαρµόσιµο επίπεδο, µέσω της στοιχειοθέτησης των κοινωνικών αξιώσεων και ενσωµάτωσης των προσδοκιών τους επί της δροµολογούµενης δασοπονικής διαχείρισης. Λέξεις κλειδιά: Περιβαλλοντική αιτιοκρατία, οπτικοί πόροι, δασοπονία πολλαπλών σκοπών. 68

69 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. Η ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Παπαγιαννοπούλου, Δ.; Τσιτσώνη, Θ.; Κοντογιάννη, Α.Β. Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φ.Π., Τ.Θ. 262, Θεσσαλονίκη, Η κλιµατική αλλαγή είναι µία παράµετρος που θα πρέπει να λαµβάνεται υπόψη στο σχεδιασµό των χώρων αστικού πρασίνου κατά την άσκηση της Δασοκοµίας πόλεων. Τα δένδρα λειτουργούν ως δεξαµενές άνθρακα συµβάλλοντας στη µείωση του φαινοµένου του θερµοκηπίου και συνεπώς στην προσαρµογή των πόλεων στην κλιµατική αλλαγή. Σκοπός της συγκεκριµένης έρευνας ήταν να µελετηθεί η συµβολή των δένδρων των αστικών πάρκων στη βελτίωση των οικολογικών συνθηκών των πόλεων µε αποτέλεσµα την προσαρµογή τους στην κλιµατική αλλαγή. Χρησιµοποιώντας το λογισµικό GreenTree καταρτίστηκε ολοκληρωµένο ψηφιακό µητρώο δένδρων για τρία πάρκα του Δήµου Θεσσαλονίκης. Το µητρώο αποτελείται από 661 εγγραφές, από τις οποίες οι 638 είναι ζωντανά δένδρα σε κάθε ένα από τα οποία µετρήθηκαν και εκτιµήθηκαν 104 χαρακτηριστικά. Τα αποτελέσµατα δείχνουν ότι η ποσότητα άνθρακα που έχει δεσµευτεί από τα ζωντανά δένδρα είναι πάνω 319 τόνους κατά έτος. Λέξεις κλειδιά: Αστικό πράσινο, φαινόµενο του θερµοκηπίου, δένδρα ως δεξαµενές άνθρακα, λογισµικό GreenTree 69

70 ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΑ ΤΟΠΙΑ -ΤΟΠΙΑ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗΣ- ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Τσιούρη, Σ. Αφροδίτη 1 ; Τρατσέλα, Δ. Μαρία 2 ; Ισπικούδης, Δ. Ιωάννης 3 1 Γεωπόνος, Αρχιτέκτων τοπίου ΑΠΘ. af_ro_di_ti@yahoo.gr 2 Επίκ. Καθ., Τµ. Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΑΠΘ. mtrats@arch.auth.gr 3 Διατ. Αναπλ. Καθ., Τµ. Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος ΑΠΘ. ispiki67@yahoo.gr Πολλά από τα µεταπολεµικά τοπία είναι αποτέλεσµα φυσικής οικολογικής διαδοχής, ενώ άλλα προκύπτουν από κατάλληλο σχεδιασµό του αρχιτέκτονα τοπίου και έχουν εντυπωσιακά αναδειχθεί, παρουσιάζοντας τουριστικό και εκπαιδευτικό ενδιαφέρον. Ο τουρισµός στα µεταπολεµικά τοπία µπορεί να θεωρηθεί πολιτισµικός τουρισµός (culture tourism) και απευθύνεται κυρίως σε τουρίστεςπροσκυνητές. Επειδή τα τουριστικά ταξίδια γίνονται συνήθως για λόγους αναψυχής, οι επισκέπτες σε µια χώρα επικεντρώνονται κυρίως στα φανταχτερά αξιοθέατα αυτής, ενώ θα µπορούσαν να συµπεριλάβουν και ζοφερούς προορισµούς, για πληρέστερη αντίληψη του διαχρονικού πολιτισµού της επισκεπτόµενης χώρας. Τα µεταπολεµικά τοπία για να είναι λειτουργικά απαιτούν προσεκτικό σχεδιασµό και κατάλληλη διαχείριση. Λέξεις κλειδιά: Εκπαιδευτικός τουρισµός, πολιτισµικός τουρισµός, σκοτεινός τουρισµός. 70

71 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΩΝ ΔΑΣΟΚΟΜΙΚΩΝ ΧΕΙΡΙΣΜΩΝ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Θανάσης Γεράσιµος; Γκανάτσας Πέτρος; Μαχαιρίδης Ιωάννης-Αλέξανδρος Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασοκοµίας, Τ.Θ. 262, Θεσσαλονίκη, Το περιαστικό δάσος Θεσσαλονίκης, «ο πράσινος πνεύµονας της Θεσσαλονίκης», είναι κυρίως ένα δάσος τραχείας πεύκης. Το δάσος καταστράφηκε κατά το ήµισυ το 1997 από πυρκαγιά. Tα δασοκοµικά µέτρα δεν είναι σε θέση να αποτρέψουν τις πυρκαγιές, µπορούν όµως να επιβραδύνουν σηµαντικά τη διάδοση και τη µετατροπή της πυρκαγιάς από έρπουσα σε πυρκαγιά κόµης. Σκοπός της εργασίας είναι η έρευνα για τον τρόπο που οι δασοκοµικοί χειρισµοί αντιπυρικής προστασίας, και ειδικότερα οι κλαδεύσεις, επηρέασαν τη δοµή των συστάδων και την αύξηση των ατόµων της τραχείας πεύκης, στην περιοχή του περιαστικού δάσους. Πάρθηκαν 11 δειγµατοληπτικές επιφάνειες µεγέθους 500m 2 και λήφθηκαν 26 τρυπανίδια από κυρίαρχα άτοµα τραχείας πεύκης. Η ανάλυση των αποτελεσµάτων έδειξε ότι η µορφή των συστάδων είναι οµήλικη. Η προσαύξηση της διαµέτρου των δένδρων είναι ικανοποιητική στα πρώτα έτη της ζωής τους και στη συνέχεια µειώνεται. Οι κλαδεύσεις ως δασοκοµικές επεµβάσεις που πραγµατοποιήθηκαν ως προληπτικό µέσο αντιπυρικής προστασίας, είχαν θετικές συνέπειες στην κατά πάχος αύξηση των δέντρων. Λέξεις κλειδιά: Αύξηση δένδρων, δασοκοµικοί χειρισµοί, πρόληψη πυρκαγιών, Σέιχ Σου, τραχεία πεύκη 71

72 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΣ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΟΥ ΑΥΞΗΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΑΤΟΜΩΝ ΥΒΡΙΔΟΓΕΝΟΥΣ ΕΛΑΤΗΣ (Abies borisii regis Mattf.), ΓΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΑΣΟΚΟΜΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Ζάγκας Δηµήτριος 1, Ράπτης Δηµήτριος 1, Παπαγιάννης Αθανάσιος 1 Ζάγκας Θεοχάρης 2 1 ArsNatura,, Κ. Καραµανλή 69, Θεσσαλονίκη, dimzagkas@gmail.com 2 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φ.Π., Εργαστήριο Δασοκοµίας Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται ένα µοντέλο εκτίµησης του αυξητικού χώρου ατόµων υβριδογενούς Ελάτης (Abies borisii regis Mattf.), στο Πανεπιστηµιακό δάσος του Περτουλίου. Για τις ανάγκες της έρευνας, εγκαταστάθηκαν 5 δειγµατοληπτικές επιφάνειες στα τµήµατα 210, 508, 823, 824 και 708 όπου µετρήθηκαν οι διαστάσεις της κόµης των δέντρων σε τέσσερις ξεχωριστές διευθύνσεις. Με τη χρήση γραµµικής και µη γραµµικής παλινδρόµησης, αναπτύχθηκε ένα µοντέλο εκτίµησης της ακτίνας της κόµης που χρησιµοποιεί τη στηθιαία διάµετρο ως ανεξάρτητη µεταβλητή. Σε δεύτερο στάδιο, ένα µη γραµµικό µοντέλο µικτών επιδράσεων προσαρµόστηκε στα ίδια δεδοµένα, µε στόχο την ικανοποίηση βασικών στατιστικών απαιτήσεων. Το προτεινόµενο µικτό µοντέλο, µείωσε το µέσο τετραγωνικό σφάλµα κατά 5,99%, ενώ το σταθερό (fixed) τµήµα του προτείνεται για την εκτίµηση του αυξητικού χώρου κατ άτοµο, σε πρακτικό επίπεδο. Λέξεις κλειδιά: Ακτίνα κόµης, µη γραµµικά µικτά µοντέλα, παλινδρόµηση, Πανεπιστηµιακό δάσος Περτουλίου 72

73 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΛΛΑΓΗΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΛΕΙΑΣ ΜΕ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΗΣ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΙΣΗΣ Μίχος¹ Α. ¹ Διεύθυνση Δασών Ηλείας, Τµήµα Δασικών Χαρτογραφήσεων, Αλφείου 42 Πύργος, Ηλεία, 27100, Η παρούσα εργασία έχει ως κύριο στόχο, αφενός, τη χαρτογράφηση των αλλαγών κάλυψης/χρήσης γης στο Νοµό Ηλείας για το χρονικό διάστηµα , και αφετέρου, την µελέτη των επιπτώσεων των µέγα πυρκαγιών στο περιβάλλον µε τη χρήση προηγµένων τεχνικών τηλεπισκόπησης. Ως περιοχή µελέτης επιλέχθηκε ο Νοµός Ηλείας και τα βασικά λογισµικά τηλεπισκόπισης που χρησιµοποιήθηκαν είναι το ENVI 5.2 και το ArcGIS Για τις ανάγκες της µελέτης χρησιµοποιήθηκαν τρεις δορυφορικές εικόνες Landsat (1987, 2004 & 2014), οι οποίες διορθώθηκαν ραδιοµετρικά και ατµοσφαιρικά για τις ανάγκες της µελέτης. Τα εξαγόµενα δεδοµένα στη συνέχεια ταξινοµήθηκαν µε την µέθοδο της αντικειµενοστραφής ταξινόµηση (object-oriented classification) και ανιχνεύθηκαν οι αλλαγές κάλυψης γης. Για την επιβεβαίωση της ταξινόµησης, πραγµατοποιήθηκαν εργασίες πεδίου κατά τις οποίες ελήφθησαν δεδοµένα και καθορίσθηκαν οι κλάσεις ταξινόµησης. Τα αποτελέσµατα της ταξινόµησης, για τα τρία έτη αναφοράς, αποδόθηκαν χαρτογραφικά µε τη δηµιουργία χαρτών κάλυψης γης. Τελικά δηµιουργήθηκαν έξι χάρτες αλλαγών κάλυψης γης (δύο για κάθε συνδυασµό δύο ετών αναφοράς). Με βάση τα αποτελέσµατα προέκυψε ότι και στα τρία έτη αναφοράς το σύνολο των εκτάσεων της περιοχής µελέτης που διέπονται από τις διατάξεις της Δασικής Νοµοθεσίας (Δάση Χαλεπίου πεύκης, και Δασικές εκτάσεις) ξεπερνά οριακά το 50% και εµφανίζει µια ελαφριά ανοδική τάση. Οι εκτάσεις καλυπτόµενες από θαµνώνες αείφυλλων πλατύφυλλων παρουσιάζουν το διάστηµα µια σηµαντική αύξηση λόγω της µέγας πυρκαγιάς του έτους Τέλος, παρατηρήθηκαν αρκετές αλλαγές στη χρήση γης και που συσχετίζονται µε την επέκταση των γεωργικών εκτάσεων. Λέξεις κλειδιά: Τηλεπισκόπηση, Γεωγραφικά Συστήµατα Πληροφοριών, Landsat, Διαχρονικές µεταβολές χρήσης/ κάλυψης γης, Αντικειµενοστραφής Ταξινόµηση, Χάρτης Χρήσης/ κάλυψης γης, Διαχρονικές Μεταβολές Χρήσης/ κάλυψης γης 73

74 ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ ΣΤΗ ΝΗΣΟ ΘΑΣΟ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΠΟΛΥΦΑΣΜΑΤΙΚΩΝ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΓΣΠ Τασιώνας, Γεώργιος 1 ; Μαλλίνης, Γεώργιος 2 1 Υποψήφιος διδάκτορας, Δ.Π.Θ, Ορεστιάδα, Αθ.Πανταζίδου 68200, giw_tasi@hotmail.com 2 Επίκουρος Καθηγητής, Δ.Π.Θ, Ορεστιάδα, Αθ.Πανταζίδου , gmallin@fmenr.duth.gr Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η µελέτη και η εκτίµηση των διαχρονικών αλλαγών της διάβρωσης της νήσου Θάσου διαχρονικά. Για την υλοποίηση αυτού του σκοπού έπρεπε πρώτα να προβούµε στην παραγωγή διαχρονικών χαρτών της διάβρωσης, χρησιµοποιώντας έξι εικόνες της Θάσου διαφορετικών χρονολογιών (1984,1989,2003,2007,2010 και 2013). Δηµιουργήθηκαν οι διαχρονικοί χάρτες διάβρωσης χρησιµοποιώντας δύο µοντέλα διάβρωσης: 1) το µοντέλο RUSLE και 2) το µοντέλο GAVRILOVICH. Τα αποτελέσµατα της εργασίας µπορούν να χρησιµοποιηθούν από τις αρµόδιες υπηρεσίες για το σχεδιασµό και υλοποίηση αντιδιαβρωτικών έργων έτσι ώστε να περιορίσουν την µελλοντική αύξηση του προβλήµάτος ή ακόµα και να προχωρήσουν στη µελλοντική µείωση του καταβάλλοντας τις απαραίτητες ενέργειες. Λέξεις κλειδιά: τηλεπισκόπηση, διάβρωση, επεξεργασία εικόνας, γεωγραφικά συστήµατα πληροφοριών 74

75 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΜΕΝΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΑΠΌ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΜΕ ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΑΣΩΣΕΙΣ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ SPOT Χριστακόπουλος Παύλος 1, Παρώνης Δηµήτριος 2 1 Αποκεντρωµένη Διοίκηση Αττικής, Μεσογείων 239, Νέο Ψυχικό, paulchri@ath.forthnet.gr 2 Ινστιτούτο Διαστηµικών Εφαρµογών και Τηλεπισκόπησης, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Βασιλέως Παύλου και Μεταξά,15236 Παλαιά Πεντέλη paronis@noa.gr Στη παρούσα εργασία διερευνήθηκε η δυνατότητα συγκριτικής αξιολόγησης της µεταπυρικής αποκατάστασης καµένων δασών µε φυσική αναγέννηση και αναδασώσεις, µε τη χρήση δορυφορικών εικόνων SPOT. Στο πεδίο έγινε λήψη δοκιµαστικών επιφανειών και σε κάθε επιφάνεια προσδιορίστηκε ο αριθµός πυρκαγιών, αυξητικά στοιχεία και ένας τροποποιηµένος δείκτης NDVI επί σειράς δορυφορικών εικόνων SPOT. Από την ανάλυση προέκυψε ότι η µεταπυρική τάση του δείκτη αυτού ακολουθεί ένα µοντέλο σιγµοειδούς ή λογιστικής καµπύλης. Με τη χρήση του προταθέντος µοντέλου έγινε συγκριτική αξιολόγηση της µεταπυρικής αποκατάστασης στις ληφθείσες επιφάνειες. Προέκυψε υπεροχή της η φυσικής αναγέννησης στις επιφάνειες που είχαν καεί για πρώτη φορά, ενώ η αναδάσωση υπερείχε στις πολλαπλά καµένες εκτάσεις. Λέξεις κλειδιά: Αξιολόγηση αποκατάστασης, επαναλαµβανόµενες πυρκαγιές, φυσική αναγέννηση, αναδάσωση, δορυφορικές εικόνες SPOT. 75

76 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΟΥ SENTINEL- 2 MSI ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΩΔΕΣ ΟΓΚΟΥ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΔΩΝ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΈΒΡΟΥ Χρυσάφη, Ειρήνη 1 ; Μαλλίνης, Γεώργιος 1 ;Σιάχαλου, Σοφία 2 ;Πατιάς, Πέτρος 2 1 Δηµοκριτείο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα Δασολογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα, Πανταζίδου 193, 68200, irene.chrysafis@gmail.com, gmallin@fmenr.duth.gr 2 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης,Τµήµα Κτηµατολογίου, Φωτογραµµετρίας και Χαρτογραφίας, Σχολή Aγρονόµων και Tοπογράφων Mηχανικών, Θεσσαλονίκη sofiasiahalou@hotmail.com, patias@auth.gr Αντικείµενο έρευνας της εργασίας ήταν η αξιολόγηση της σχέσης µεταξύ των αρχικών και συνθετικών (δεικτών βλάστησης) δίαυλων µιας εικόνας Sentinel-2 MSI, µε τον ιστάµενο ξυλώδη όγκο, σε ένα ετερογενή δασικό οικοσύστηµα του νοµού Έβρου. Όλοι οι δίαυλοι της Sentinel-2 MSI εκτός του µπλε και του κόκκινου παρουσίασαν αρνητική συσχέτιση µε τον ξυλώδη όγκο. Αρχικά παρατηρήθηκε ότι η χρήση των δεικτών βλάστησης δεν βελτίωσε την δύναµη της συσχέτισης. Ωστόσο, η συσχέτιση βελτιώθηκε µε την ανάπτυξη τροποποιηµένων δεικτών, όπου σε αντικατάσταση της πληροφορίας του υπέρυθρου (Near InfraRed-NIR) διαύλου, χρησιµοποιήθηκε ο πρώτος red-edge δίαυλος της εικόνας Sentinel-2 MSI. Τέλος, αναπτύχθηκε ένα µοντέλο παλινδρόµησης τυχαίων δασών (random forests)µε φασµατικά δεδοµένα της Sentinel-2 MSI, το οποίο και απέδωσε την µεγαλύτερη ακρίβεια για την εκτίµηση του ξυλώδες όγκου σε σχέση µε τα µοντέλα της απλής γραµµικής παλινδρόµισης. Λέξεις κλειδιά: Sentinel-2, φασµατικοί δίαυλοι, δείκτες βλάστησης, παλινδρόµηση, τυχαία δάση. 76

77 ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑΣ ΔΑΣΙΚΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΑ ΔΑΣΗ, ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Δούκας, Γεώργιος 1 ; Στεργιάδου, Αναστασία 2 ; Δρόσος, Βασίλειος 3 1 ΔΠΘ, Τµήµα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα, Αθ. Πανταζίδου 193 ΤΚ 68200, sisgogiorgio@yahoo.com. 2 ΑΠΘ, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη, Πανεπιστηµιούπολη, 54124, Θεσσαλονίκη, Τ.Θ. 226, nanty@for.auth.gr 3 ΔΠΘ, Τµήµα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα, Αθ. Πανταζίδου 193 ΤΚ 68200, vdrosos@fmenr.duth.gr Είναι αναγκαίο να υπάρχει έλεγχος συµβατότητας του τεχνικού έργου µε το φυσικό περιβάλλον, ιδιαίτερα όταν ο δρόµος διατρέχει προστατευόµενη περιοχή. Οι µέχρι τώρα δασικοί δρόµοι οι οποίοι κατασκευάστηκαν από τη δασική υπηρεσία όχι µόνο δεν υποβάθµισαν το φυσικό περιβάλλον αλλά αναβάθµισαν τις περιοχές διέλευσής τους χωρίς να δηµιουργούν µεγάλα προβλήµατα στο οικοσύστηµα. Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η αποτίµηση της συµβατότητας δασικού δρόµου στην προστατευόµενη δασική περιοχή του Σεΐχ Σου µε αντικειµενικά και µετρήσιµα κριτήρια και σύγχρονα όργανα αντικειµενικής εκτίµησης των κριτηρίων. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού χρησιµοποιήθηκε η επίγεια επιτόπου έρευνα και σύγχρονα εξειδικευµένα όργανα αντικειµενικής εκτίµησης όπως είναι το γεωδαιτικό GPS Viva της εταιρίας Leica και η πυξίδα αποστασιόµετρο Laser True Pulse 360. Ο δασικός δρόµος που προέκυψε ελέγχθηκε και είναι οριακά συµβατός µε το περιβάλλον. Λέξεις κλειδιά: µελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, απορροφητικότητα, ένταση. 77

78 ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΔΑΣΟΛΟΓΙΟ Ζηκούλη, Αθηνά 1 ; Ευαγγέλου, Όλγα 2 1 Δασολόγος - Μελετητής, Καστοριά, Γράµµου 45, athina_zikouli@hotmail.com 2 Δικηγόρος, Θεσσαλονίκη, Αγ. Σοφίας 94, olgaevag@gmail.com 1, 2 Διατµηµατικό Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών: «Κτηµατολόγιο: Νοµικές, Τεχνικές και Περιβαλλοντικές Διαστάσεις», Στην εισήγηση παρουσιάζεται ο συνδυασµός του καθεστώτος Λειτουργούντος Κτηµατολογίου και των Δασικών Χαρτών (ΔΧ). Υψίστης σηµασίας αποτελεί όµως η ύπαρξη κυρωµένων ή µη ΔΧ, η οποία και προσδιορίστηκε τόσο χρονικά σε ποιο στάδιο εξελίσσεται όσο και χωρικά. Παρόλο που έχει κριθεί αυστηρώς ότι η «παράλειψη κύρωσης δασικών χαρτών καθιστά την περαίωση της διαδικασίας κτηµατογράφησης νοµικώς πληµµελή» (Παπαστερίου, 2017α; ΣτΕ 805/2016), πανελλαδικά ανακύπτει ότι κύρωση ΔΧ ολοκληρώθηκε σε µόλις 63 Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) ενώ 384 ΟΤΑ βρίσκονται σε καθεστώς Κτηµατολογίου. Στη συνέχεια, για τους 63 ΟΤΑ, έπεται η εκπόνηση και τήρηση Δασολογίου σε κάθε νοµό, όπου παρουσιάζεται το ίδιο θεµατικό περιεχόµενο µε τους ΔΧ, αλλά µε ορισµένες πρόσθετες περιβαλλοντικές πληροφορίες. Ωστόσο, εκτός του ότι καµία δηµοσίευση τήρησης Δασολογίου δεν εντοπίστηκε, ο σχεδιασµός του παρουσιάζει σοβαρές ελλείψεις και χρήζει τροποποιήσεις. Λέξεις κλειδιά: Δασικές εν γένει εκτάσεις, Λειτουργούν Κτηµατολόγιο, Δασικοί Χάρτες, κύρωση Δασικών Χαρτών και Δασολόγιο 78

79 ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Γιαννούλας, Βασίλειος 1 ; Δρόσος, Βασίλειος 2 ; Αριστοτέλης Κοσµάς, Δούκας 3 1 ΑΠΘ, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Πανεπιστηµιούπολη, Θεσσαλονίκη, Τ.Θ. 226, vgiannou@for.auth.gr 2 ΔΠΘ, Τµήµα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα, Αθ. Πανταζίδου 193 ΤΚ 68200, vdrosos@fmenr.duth.gr 3 ΑΠΘ, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Πανεπιστηµιούπολη, Θεσσαλονίκη, Τ.Θ. 226, adoucas@for.auth.gr Δε νοείται οικονοµική ανάπτυξη µιας χώρας χωρίς χωροταξικό σχεδιασµό, κατανοµή των µορφών χρήσεων της γης, διερεύνηση των δυνατοτήτων ανάπτυξης και αξιοποίησης των φυσικών πόρων και χωρίς, τέλος, τον έλεγχο των περιπτώσεων καταπάτησης δηµοσίων εκτάσεων. Είναι γνωστό ότι το Κτηµατολόγιο είναι εργαλείο σχεδιασµού, αξιοποίησης και ανάπτυξης µιας χώρας και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Ένα από τα πιο πολύτιµα «εργαλεία» της οριοθέτησης είναι και οι δασικοί χάρτες. Η εργασία στοχεύει στον προσδιορισµό του νοµοθετικού πλαισίου για τους δασικούς χάρτες µέχρι την κύρωσή τους καθώς και σύγχρονες απόψεις για την επίδραση τους πάνω στο Δασολόγιο, την Χωροταξία και το ιδιοκτησιακό καθεστώς, που µε τη σειρά τους επηρεάζουν την προστασία, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, σε δασικές περιοχές. Μαζί µε τον χωροταξικό σχεδιασµό, αποτελούν το στρατηγικό εργαλείο για την αειφόρο ανάπτυξη, την ανάπτυξη µε σεβασµό στο περιβάλλον. Λέξεις κλειδιά: Κτηµατολόγιο, Χωροταξικός σχεδιασµός χρήσεων γης, Διαχείριση Γης, Αειφορική ανάπτυξη, Δικαιώµατα Ιδιοκτησίας. 79

80 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ Γαϊτάνης Δ. 1, Θύµη Α. 2, Μαλαχτάρη Ε. 3, Χατζηστεφάνου Η. 4 1 ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, Βασιλικά Θεσσαλονίκης , e- mail:dgaitan@fri.gr 2 Δικηγόρος, Βενιζέλου 30, Θεσσαλονίκη Τ.Κ , natashaath@gmail.com 3 Συµβολαιογράφος, Βασ. Ηρακλείου 26, Θεσσαλονίκη Τ.Κ , malahtari@yahoo.gr 4 Αγρ. Τοπογράφος Μηχ/κος, Ύδρας 17, Θεσσαλονίκη Τ.Κ ,, ihatzistefanou@gmail.com Η παρούσα εργασία περιλαµβάνει µια συστηµατική χρονική ανάπτυξη του θεσµικού νοµοθετικού πλαισίου που ίσχυσε και ισχύει και αφορά τις ρυθµίσεις που θεσπίστηκαν για να επιτευχθεί η διαδικασία κατάρτισης, θεώρησης και κύρωσης των δασικών χαρτών. Οριοθετώντας το θεσµικό πλαίσιο των δασικών χαρτών σε διάστηµα σαράντα ετών, από το 1976 µε το ν.248/1976 έως το 2016 µε το ν.4389/2016 καθώς και µε τον τελευταίο νόµο ν.4467/2017, γίνεται µια αναφορά στα κυριότερα σηµεία των νόµων. Μέσα από την ανάπτυξη του νοµοθετικού πλαισίου καταδεικνύονται τα σοβαρά προβλήµατα που προέκυψαν στην ολοκλήρωση των διαδικασιών κύρωσης των δασικών χαρτών. Λέξεις κλειδιά: Νοµοθετικό πλαίσιο, δασικός χάρτης,, κατάρτιση, θεώρηση, κύρωση 80

81 ΟΙ ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΣΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΝΩΤΑΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ Παυλάκη Σοφία 1 1 Δικηγόρος, M.Sc, Αθήνα, sophiepavlaki@gmail.com Στην εργασία που ακολουθεί παρουσιάζονται οι βασικές σκέψεις αποφάσεων του Συµβουλίου της Επικρατείας και του Αρείου Πάγου που αφορούν τα επίκαιρα ζητήµατα της αλληλεπίδρασης των διαδικασιών κατάρτισης δασικών χαρτών και κτηµατογράφησης καθώς και της αποδεικτικής δύναµης των δασικών χαρτών ενώπιον των διοικητικών και δικαστικών αρχών. Η παράθεση των αποφάσεων αυτών αποκτά ιδιαίτερη σηµασία εν όψει της πρόσφατης επίσπευσης της διαδικασίας κύρωσης των δασικών χαρτών και των κρίσιµων νοµικών και θεσµικών ζητηµάτων που εγείρονται εξ αφορµής της. Στο σύνολό τους δε οι εξεταζόµενες αποφάσεις προάγουν και ενισχύουν µε το σκεπτικό τους τη µέριµνα για την προστασία των δασικών οικοσυστηµάτων και παρέχουν σηµαντικά ερείσµατα για την περαιτέρω ουσιαστική εµβάθυνση και εµπέδωση των εφαρµοστέων κανόνων δικαίου. Λέξεις κλειδιά: Δασικοί χάρτες / Εθνικό Κτηµατολόγιο / Συµβούλιο της Επικρατείας / Άρειος Πάγος / απόδειξη 81

82 ΤΟΠΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΔΑΣΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΓΙΑ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΑΣΩΝ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΝΕΥΡΟΚΟΠΙΟΥ ΔΡΑΜΑΣ Καζάνα, Βασιλική 1 ; Καζακλής Άγγελος 1 ; Ράπτης, Δηµήτριος 1 ; Σταµατίου, Χρήστος 1 ; Τσιτλακίδης, Αναστάσιος 2 ; Μαναρίδης, Μιχαήλ 2 1 ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, Τµήµα Δασοπονίας & Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Δράµας,, 1 ο χλµ Δράµας-Μικροχωρίου, Δράµα, vkazana@teiemt.gr 2 Δασαρχείο Κ. Νευροκοπίου, Κ. Νευροκόπι 66033, das -nev@damt.gov.gr Η δασική διακυβέρνηση µε την συµµετοχή των τοπικών κοινωνιών θεωρείται ιδιαίτερα σηµαντική για την επίτευξη της αειφορικής διαχείρισης των δασών και την παρακολούθηση της εφαρµογής της. Η παρούσα εργασία περιγράφει ένα πιλοτικό τοπικό πρότυπο δασικής διακυβέρνησης που δηµιουργήθηκε και λειτούργησε στην δασική περιοχή του Κ. Νευροκοπίου Δράµας. Η εργασία εστιάζει στη µεθοδολογική προσέγγιση κοινωνικής συµµετοχής και τα αποτελέσµατα για την ανάδειξη των σηµαντικών θεµάτων που πρέπει να συνυπολογιστούν στην αειφορική διαχείριση των δασών της περιοχής. Λέξεις κλειδιά. δασική διακυβέρνηση, αειφορική δασική διαχείριση 82

83 ΛΑΘΡΟΫΛΟΤΟΜΙΑ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΑΣΗ-ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ Ε. Γκουντούφας, Δασολόγος; Ε. Αλεξίου, Δασολόγος M.Sc.; Σ. Κολλάρου, Δασοπόνος M.Sc.; Δ. Βακάλης, Δασολόγος PhD Γενική Δ/νση Ανάπτυξης & Προστασίας Δασών & Αγροπεριβάλλοντος Υ.Π.ΕΝ. Τέρµα Αλκµάνος, Τ.Κ.: Ιλίσια Στην εργασία αυτή αναλύονται χωρικά και χρονικά δεδοµένα που αφορούν σε παράνοµες υλοτοµίες και διακίνηση δασικών προϊόντων κατά την περίοδο Αναφέρεται στους ελέγχους υπαίθρου, στις µηνύσεις, στο είδος και την ποσότητα των κατασχεθέντων προϊόντων. Τα ευρήµατα της παρούσας εργασίας προκύπτουν από τη στατιστική επεξεργασία πρωτογενών δεδοµένων που συλλέχθηκαν από τις δασικές υπηρεσίες στο σύνολο της Χώρας. Η σπουδαιότητα των αποτελεσµάτων αυτής της εργασίας έγκειται στο ότι τα συµπεράσµατα που προκύπτουν καταδεικνύουν τη σχέση µεταξύ της χρηµατοδότησης δράσεων πρόληψης και αποτροπής φαινοµένων παράνοµης υλοτοµίας και διακίνησης δασικών προϊόντων και της αποτελεσµατικότητας υλοποίησης αυτών, µέσω στοχευµένων πολιτικών προστασίας των ελληνικών δασών από την επιτελική αρχή σχεδιασµού της δασικής πολιτικής µε το χαµηλότερο δυνατό οικονοµικό κόστος. Λέξεις κλειδιά: παράνοµη υλοτοµία, διακίνηση δασικών προϊόντων, δράσεις πρόληψης, χρηµατοδότηση 83

84 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Ελευθέριος Θ. Κόλλιας, Ph.D. Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος Α.Π.Θ. / Γεωπόνος-Γεωργοοικονοµολόγος Γ.Π.Α./ M.Sc. Περιφερειακής Ανάπτυξης Ι.Π.Α. elkoll@gmail.com Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται η έννοια της δασικής πιστοποίησης, περιγράφεται η κατάσταση σε παγκόσµια κλίµακα και στη χώρα µας µε τις πλέον πρόσφατες εξελίξεις, αναλύεται η σηµασία της στην περιφερειακή ανάπτυξη και στην απασχόληση, ενώ παράλληλα συσχετίζεται η επίδραση της αειφορικής διαχείρισης των δασών στην κλιµατική αλλαγή. Η ανάγκη αειφορικής διαχείρισης των δασών και η εξάλειψη της παράνοµης υλοτοµίας, συντείνουν στην εφαρµογή της δασικής πιστοποίησης. Η χώρα µας, επιτέλους, αποφάσισε να προχωρήσει στη δηµιουργία συστήµατος δασικής πιστοποίησης, εγκρίνοντας σχετικό πρόγραµµα στον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ (ΙΜΔΟ) και στη Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης, Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος. Λέξεις κλειδιά: Δασική πιστοποίηση, Πιστοποιηµένα προϊόντα ξύλου, Παράνοµη υλοτοµία, Αειφορική διαχείριση δασών, Περιφερειακή ανάπτυξη, Κλιµατική αλλαγή. 84

85 ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΗΣ ΒΟΣΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΧΟΡΤΟΛΙΒΑΔΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, ΩΣ ΟΔΙΚΟ ΧΑΡΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥΣ. Παππάς, Ιωάννης 1 1 Δασαρχείο Πατρών, Αγίου Ανδρέου 140, 26222, giannis.a.pappas@gmail.com Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η αποτίµηση της οικονοµικής αξίας της βόσκησης των δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων της χώρας στα πλαίσια της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για το λόγο αυτό καταγράφηκαν για το σύνολο της χώρας: οι άµεσες ενισχύσεις, ο αριθµός των επιλέξιµων κτηνοτρόφων και οι βοσκότοποι της Κ.Γ.Π.. Στη συνέχεια υπολογίστηκαν η συνολική αξία της βόσκησης, η αρχική µοναδιαία αξία δικαιωµάτων των κτηνοτρόφων, η µέση ετήσια πρόσοδος της βόσκησης και η χωρική κατανοµή της σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας. Από τα αποτελέσµατα προέκυψε ότι η συνολική αξία των ανωτέρω εκτάσεων ανέρχεται σε 3 δισεκατοµµύρια ευρώ περίπου για την περίοδο , µε µέση ετήσια αξία εκατοµµύρια ευρώ. Η µέση ετήσια πρόσοδος της βόσκησης ανέρχεται σε 308,8 ευρώ ανά εκτάριο, σηµαντικά αυξηµένη κατά 2,2 φορές σε σχέση µε την αντίστοιχη τιµή της Υ.Α., για την εκτίµηση της δασικής γης στην Ελλάδα. Σύµφωνα µε τα παραπάνω τόσο οι δασικές όσο και οι χορτολιβαδικές εκτάσεις αποτελούν σηµαντικό οικονοµικό πόρο για την ανάπτυξη της ελληνικής κτηνοτροφίας. Λέξεις κλειδιά: δασικοί βοσκότοποι, άµεσες ενισχύσεις, ετήσια πρόσοδος, διαχειριστικά σχέδια βόσκησης, δασοπροστασία. 85

86 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2000/60 Λαζαρίδου, Δήµητρα 1 ; Μιχαηλίδης Αναστάσιος 2 ; Τρίγκας Μάριος 1 ; Στεφανίδης Παναγιώτης 3 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασικής Οικονοµικής, Θεσσαλονίκη, 54124, Τ.Θ. 242, dimitral@for.auth.gr, mtrigkas@for.auth.gr 2 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Γεωπονίας, Εργαστήριο Γεωργικών Εφαρµογών & Αγροτικής Κοινωνιολογίας, Θεσσαλονίκη, 54124, Τ.Θ. 232, tassosm@auth.gr 3 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων, Θεσσαλονίκη, 54124, Τ.Θ. 242, stefanid@for.auth.gr Η Οδηγία-Πλαίσιο 2000/60 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το νερό αποτελεί την κύρια νοµοθετική πράξη που προσβλέπει στην προστασία και αειφορική διαχείριση των υδατικών πόρων, καθώς επίσης στην αποκατάσταση της «περιβαλλοντικής ζηµίας» που προκαλείται από τις ανθρωπογενείς χρήσεις του νερού. Το ριζοσπαστικά νέο κοµµάτι της Οδηγίας συνίσταται στην εισαγωγή των οικονοµικών µέτρων, και ειδικότερα της πολιτικής τιµολόγησης του νερού σύµφωνα µε την ανάκτηση του «πλήρους κόστους», προκειµένου να επιτευχθούν οι περιβαλλοντικοί της στόχοι. Μέσα από την παρούσα έρευνα επιχειρείται η διερεύνηση της προθυµίας ανάληψης του περιβαλλοντικού κόστος, αναφορικά µε την ποιοτική και ποσοτική υποβάθµιση των υδατικών πόρων, από τους κύριους χρήστες του νερού στη λεκάνη απορροής του ποταµού Νέστου. Εφαρµόζοντας µια µέθοδο δεδηλωµένης προτίµησης εξετάστηκε το κατά πόσο οι συµµετέχοντες στην έρευνα είναι διατεθειµένοι να στηρίξουν την προσπάθεια προστασίας των υδάτων µέσω της πληρωµής ενός είδους «περιβαλλοντικού τέλους». Τα αποτελέσµατα της έρευνας δύναται να αποτελέσουν εργαλείο λήψης αποφάσεων, καθώς µέσα από αυτά αποτυπώνεται η προθυµία και η ικανότητα µέρος των χρηστών του νερού να αναλάβουν το προβλεπόµενο, από την Οδηγία, περιβαλλοντικό κόστος. Λέξεις κλειδιά: Αρδευτικό νερό, Ευρωπαϊκή Οδηγία 2000/60, Μέθοδος δεδηλωµένης προτίµησης, Προθυµία ανάληψης περιβαλλοντικού κόστους, Τιµολόγηση 86

87 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΑΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΟΡΟΣΕΙΡΑΣ ΡΟΔΟΠΗΣ Γούναρης Νικόλαος 1, Καραχρήστος Χρήστος 2, Κεχαγιόγλου Σταύρος 3, Γαλατσίδας Σπύρος 4 1 Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα, Πανταζίδου , ngounari@@fmenr.duth.gr 2 Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης, Μεσοχώρι Παρανεστίου Δράµας, Παρανέστι, chrtun@gmail.com 3 Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης, Μεσοχώρι Παρανεστίου Δράµας, Παρανέστι,, skehagio@gmail.com 4 Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα, Πανταζίδου , sgalatsi@fmenr.duth.gr Η στερεά βιοµάζα παίζει ουσιαστικό ρόλο στην επίτευξη του Ευρωπαϊκού στόχου για την ανάπτυξη των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας και το µετριασµό των επιπτώσεων της κλιµατικής αλλαγής. Τοπικές εφοδιαστικές αλυσίδες βιοµάζας κρίνονται περισσότερο αποτελεσµατικές, καθώς η αξιοποίηση της βιοµάζας για ενεργειακούς σκοπούς είναι προσαρµοσµένη στις τοπικές περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονοµικές συνθήκες, συµµορφώνεται µε τις αρχές αειφορικής διαχείρισης δασών και προστατευόµενων περιοχών και επιτυγχάνει ταυτόχρονα αύξηση της παραγωγής βιοµάζας για ενέργεια και αποτελεσµατική προώθησή της σε τοπικές εγκαταστάσεις θέρµανσης. Στην παρούσα εργασία περιγράφεται η τοπική εφοδιαστική αλυσίδα βιοµάζας που αναπτύχθηκε στο Εθνικό Πάρκο Οροσειράς Ροδόπης, ως ένα παράδειγµα καλής πρακτικής στην υλοποίηση πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την παραγωγή βιοµάζας για ενέργεια από προστατευόµενες περιοχές. Λέξεις κλειδιά: στερεά βιοµάζα, βιοενέργεια, εφοδιαστική αλυσίδα, αειφορική διαχείριση, προστατευόµενες περιοχές 87

88 ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΑΠΟ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΔΑΣΟΥΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΞΥΛΟΥ & ΕΠΙΠΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Δεληγιάννη Βασιλική 1 ; Παπαδόπουλος Ιωάννης 1, Παππάς Μιλτιάδης 1, Τρίγκας Μάριος 2 1 ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου Τ.Ε., Καρδίτσα, Β. Γρίβα 11, Καρδίτσα, vasdeligian@yahoo.com; papad@teithessaly.gr, miltiadispappas@yahoo.gr 2 ΑΠΘ Τµήµα Δασολογίας & Φ.Π. Εργαστήριο Δασικής Οικονοµικής Τ.Θ Θεσσαλονίκη, mtrigkas@for.auth.gr Με αφορµή την διαπίστωση ότι οι φυσικοί πόροι του πλανήτη µε γοργούς ρυθµούς εξαντλούνται και εάν θέλουµε να διατηρήσουµε τα επίπεδα της ανθρώπινης ζωής σε ικανοποιητικό βαθµό πρέπει να στραφούµε σε ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, η παρούσα εργασία πραγµατοποιήθηκε µε σκοπό να διερευνηθούν οι απόψεις των πολιτών-καταναλωτών σχετικά µε την αξιοποίηση της βιοµάζας που προέρχεται από υπολείµµατα είτε του δάσους, είτε των παραγωγικών επιχειρήσεων ξύλου και επίπλου στην Ελλάδα. Παρ ότι προϊόντα που προέρχονται από την ξύλινη βιοµάζα όπως µοριοσανίδες, ινοσανίδες, πέλλετ και άλλα είναι αρκετά γνωστά στο καταναλωτικό κοινό υπάρχει ακόµη ένα, έστω και µικρό ποσοστό ατόµων που, δεν γνωρίζουν ή ακόµη δεν ενδιαφέρονται να χρησιµοποιήσουν τα υλικά αυτά. Η προβολή των προϊόντων όπως και τα πλεονεκτήµατά τους θα ήταν καλό, να είναι µεγαλύτερη, έτσι ώστε να κερδίσουν ακόµη και τον πιο δύσκολο καταναλωτή. Η αντίστροφη µέτρηση έχει ήδη ξεκινήσει και εάν δεν ευαισθητοποιηθούν όλοι οι πολίτες για την προστασία του περιβάλλοντος κάνοντας χρήση επαναχρησιµοποιούµενων προϊόντων και εναλλακτικών πηγών ενέργειας µε µαθηµατική ακρίβεια οδεύουµε στην καταστροφή. Λέξεις κλειδιά: Βιοµάζα, ΑΠΕ, πέλλετ, ξύλο, έπιπλο 88

89 ΕΡΕΥΝΑ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΞΥΛΙΝΩΝ ΣΠΙΤΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Παπαδόπουλος Ιωάννης 1, Παππάς Μιλτιάδης 1 Δ, Δεληγιάννη Βασιλική 1 1 ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου Τ.Ε., Καρδίτσα, Β. Γρίβα 11, Καρδίτσα, s: papad@teithessaly.gr; :miltiadispappas@yahoo.gr; vasdeligian@yahoo.com Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να αναδειχθεί ο βαθµός ενηµέρωσης και γνώσης των Ελλήνων καταναλωτών για τα ξύλινα σπίτια και ιδιαίτερα για τα πλεονεκτήµατα αυτών, τα χαρακτηριστικά που αυτά θα πρέπει αυτά να διαθέτουν για να επιλέγονται, το χρηµατικό ποσό που είναι διατεθειµένοι οι Έλληνες καταναλωτές να διαθέσουν για την απόκτηση µιας ξύλινης κατοικίας σε σχέση µε µια συµβατική (από µπετόν). Ως µέθοδος έρευνας επιλέχθηκε η δηµιουργία και συµπλήρωση ειδικών ηλεκτρονικών ερωτηµατολογίων µε την εφαρµογή doc.google και αυτά αναλύθηκαν µε το SPSS. Τα αποτελέσµατα της έρευνας δείχνουν ότι γενικότερα οι Έλληνες δεν είναι ενήµεροι σε ποσοστό πάνω από 80% για στις ιδιότητες και τα πλεονεκτήµατα των ξύλινων κατοικιών παρόλο που σχεδόν το 60% θα ήταν πρόθυµοι να κατασκευάσουν και να διαµείνουν οι ίδιοι σε ένα ξύλινο σπίτι. Οι Έλληνες καταναλωτές είναι διατεθειµένοι σε ποσοστό 43,1% να διαθέσουν ως και 20% περισσότερα χρήµατα σε σχέση µε µια συµβατική κατοικία προκειµένου να την αποκτήσουν. Λέξεις κλειδιά: ξύλινα σπίτια, έρευνα καταναλωτών, αγορά ξύλινων κατοικιών, πλεονεκτήµατα ξύλου 89

90 ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΠΥΛΗΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ. Φωτάκη Ευθυµία 1 ; Παπαδόπουλος Ιωάννης 2, Νάκος Χρήστος 3 1 ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου Τ.Ε., Καρδίτσα, Β. Γρίβα 11, Καρδίτσα, efi_fotaki@yahoo.gr 2 ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου Τ.Ε., Καρδίτσα, Β. Γρίβα 11, Καρδίτσα, papad@teithessaly.gr 3 Δήµος Πύλης, Πύλη Τρικάλων, 42032, xnakos@yahoo.gr Η βελτίωση και η αυτοµατοποίηση των διοικητικών διαδικασιών του Δηµοσίου τοµέα αποτελούν απαραίτητα στοιχεία για την ορθή εξυπηρέτηση των πολιτών. Σκοπός της σύστασης µιας νέας υπηρεσίας τύπου ΚΕΠ για τους απασχολούµενους στον πρωτογενή τοµέα είναι η διευκόλυνσή τους επί των γραφειοκρατικών διαδικασιών του χώρου, η ταχεία, ποιοτική και αξιόπιστη εξυπηρέτησή τους, η υποβοήθησή τους σε αναπτυξιακά προγράµµατα, και ταυτόχρονα η υποστήριξη του επιτελικού ρόλου των γεωτεχνικών υπηρεσιών. Η παρούσα εργασία υλοποιήθηκε µε την µέθοδο της συµπλήρωσης ερωτηµατολογίου. Το 96,7% των ερωτηθέντων τάχθηκε θετικά στην δηµιουργία τέτοιας υπηρεσίας. Μόλις το 20,3% µπορεί και χρησιµοποιεί το διαδίκτυο, ενώ το 42,8% ως 62,2% χρειάζεται τη βοήθεια τρίτου ατόµου προκειµένου για την ολοκλήρωση διαδικασιών σε βαθµό πέραν του µετρίου. Λέξεις κλειδιά : Πρωτογενής Τοµέας, Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ), Δήµος Πύλης 90

91 ΟΙ ΔΟΜΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ Κακαράς Ιωάννης Οµ. Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τµήµα Σχεδιασµού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου Νέας Ελβετίας 63, Βύρωνας, 16233, Αθήνα, e.mail: Το ξύλο κυπαρισσιού είναι άριστο δοµικό υλικό, κατάλληλο για εξωτερικές και εσωτερικές κατασκευές. Στη µάζα του περιέχει ελαιορητίνες που του προσδίδουν µεγάλη ανθεκτικότητα σε µύκητες και έντοµα. Οι Αρχαίοι Έλληνες χρησιµοποιούσαν το κυπαρίσσι απο το π.χ. σε µεγάλη κλίµακα σε Ναούς, κατοικίες, καθώς και στην ξυλοναυπηγική. Σήµερα δυστυχώς το κυπαρίσσι φυτεύεται µόνο σε Κοιµητήρια, χωρίς να αξιοποιείται το ξύλο του. Είναι επιβεβληµένη η λήψη µέτρων ώστε να γίνονται αναδασώσεις και να διαδοθεί η χρήση του ως δοµικό υλικό. Λέξεις κλειδιά: οριζοντιόκλαδο και πλαγιόκλαδο, κυπαρίσσι, ελαιορητίνη, ξύλινη αρχιτεκτονική. 91

92 ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΚΧΥΛΙΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΠΕΥΚΗΣ Pinus pinea (κ. ΚΟΥΚΟΥΝΑΡΙΑ) Χαβενετίδου Α. Μαρίνα 1 ; Μπιρµπίλης Δηµήτριος 2 1 Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, P.O Box 247, 54124, Θεσσαλονίκη, mchavene@for.auth.gr 2 Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυµα Θεσσαλίας, Τµήµα Σχεδιασµού και Τεχνολογίας Επίπλου Ξύλου, Καρδίτσα, dbirbilis77@gmail.com Στην παρούσα µελέτη ερευνήθηκαν τα εκχυλίσµατα του είδους Pinus pinea ποσοτικά και ποιοτικά. Για την ποσοτική εκτίµηση των εκχυλισµάτων πραγµατοποιήθηκαν εκχυλίσεις µε τρία διαφορετικά διαλυτικά µέσα (νερό, αιθανόλη, διχλωροµεθάνιο) και για την ποιοτική ανάλυση χρησιµοποιήθηκε η µέθοδος της αέριας χρωµατογραφίας µε φασµατογράφο µάζας. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι το είδος περιλαµβάνει εκχυλίσµατα όπως caryophyllene, D-limonene, farnesol, myrtanol, megastigmatrienone, phytol και άλλα, τα οποία µπορούν να αξιοποιηθούν από τις βιοµηχανίες φαρµάκων, τροφίµων και κοσµετολογίας. Λέξεις κλειδιά: εκχυλίσµατα, πεύκο, κουκουναριά, αέρια χρωµατογραφία, φασµατοµετρία µάζας 92

93 ΔΙΑΣΤΑΥΡΟΥΜΕΝΗ ΕΠΙΚΟΛΛΗΤΗ ΞΥΛΕΙΑ (CLT): ΝΕΟ ΠΡΟΪΟΝ ΣΤΙΣ ΔΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Παππάς Μιλτιάδης 1, Σκαρβέλης Μιχαήλ 1 1 ΤΕΙ Θεσσαλίας/ Τµ. Σχεδιασµού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου, miltiadispappas@yahoo.gr, skarvelis@teilar.gr Η παρούσα εργασία έχει ως σκοπό τη γνωστοποίηση του CLT, ακρωνύµιο των Αγγλικών λέξεων Cross Laminated Timber που µεταφράζεται ως διασταυρούµενη επικολλητή ξυλεία, στο ευρύτερο Ελληνικό κοινό, η ανάδειξη των τεχνικών και οικολογικών του χαρακτηριστικών και πλεονεκτηµάτων που απορρέουν από τη χρήση του στον τοµέα των δοµικών κατασκευών, καθώς και η παρουσίαση των διαφόρων συναφών υλικών που κυκλοφορούν µέχρι σήµερα στην αγορά. Ένα υλικό που µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε διαφόρους τύπους κατασκευών και ιδιαίτερα σε αυτούς που απαιτούν µεγάλα ανοίγµατα εξαιτίας των ιδιοτήτων που παρουσιάζει. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που στην ευρύτερη ευρωπαϊκή και αµερικανική αγορά διαφαίνεται µια έντονα αυξητική τάση αξιοποίησης του CLT ως βασικού δοµικού υλικού σε κτίρια µικρού και µεσαίου µεγέθους. Λέξεις κλειδιά: Cross Laminated Timber, wooden structural materials, CLT parts, CLT connection, Διασταυρούµενη Επικολλητή Ξυλεία. 93

94 ΣΥΜΠΑΓΕΙΣ ΩΜΟΠΛΙΝΘΟΙ ΑΠΟ ΓΥΨΟ, ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΒΑΜΒΑΚΙΟΥ, ΧΑΡΤΙΟΥ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ ΚΑΙ «ΛΙΝΟΥ» ΑΠΟ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ «ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ» Φώτη, Δάφνη 1 Γαλλής, Χρήστος 2 1 Ελληνικός Γεωργικός Οργανισµός «Δήµητρα», Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης, Βασιλικά Θεσσαλονίκης, dfoti@for.auth.gr. 2 Ελληνικός Γεωργικός Οργανισµός «Δήµητρα», Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης, Βασιλικά Θεσσαλονίκης, cgalis@fri.gr. Συµπαγείς ωµόπλινθοι έγιναν µε ανάµιξη γύψου, νερού και πρώτων υλών που προέρχονται από υπολείµµατα κατεργασίας νηµατοποίησης του βαµβακιού, ανακυκλωµένο χαρτί εφηµερίδων, και «λινό» από ανακύκλωση ελαστικών οχηµάτων. Η γύψος χρησιµοποιήθηκε ως συνδετικό υλικό και µε τις πρώτες ύλες σε ποσοστό 20% και νερό, διαµορφώθηκε σε πλίνθους. Η πυκνότητα των πλίνθων κυµάνθηκε από 0,65 g/cm 3 και 0,66 g/cm 3 για πλίνθους µε χαρτί και βαµβάκι έως 0,80 g/cm 3 για πλίνθους µε «λινό». Φορτία θλίψης κάθετα στις πλευρικές επιφάνειες των πλίνθων είχαν ως αποτέλεσµα την παραµόρφωσή τους χωρίς να επέλθει θραύση. Στην περίπτωση που τα φορτία ασκούνταν κάθετα στην µεγαλύτερη πλευρική επιφάνεια, η αντοχή τους για παραµόρφωση 27,5 mm (50% του πάχους τους) βρέθηκε > 1,47 N/mm 2 για το βαµβάκι, > 3,21 N/mm 2 για το χαρτί και >3,09 N/mm 2 για το «λινό». Οι ιδιότητες των πλίνθων, έδειξαν ότι θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν ως υλικά εσωτερικής τοιχοποιίας σε κατασκευές «φυσικής δόµησης». Λέξεις κλειδιά: ανάκτηση-ανακύκλωση, βαµβάκι, εφηµερίδες, «λινό» ελαστικών, φυσική δόµηση 94

95 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΩΝ ΠΛΙΝΘΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑΣ ΑΠΟ ΓΥΨΟ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΟΥΜΕΝΑ ΥΛΙΚΑ ΞΥΛΟΥ ΚΑΙ ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ* Βουλγαρίδης, Ηλίας 1 ; Πασιαλής, Κώστας 1 ; Αδαµόπουλος, Στέργιος 2 ; Φώτη, Δάφνη 1 ; Βουλγαρίδου, Ελένη 1 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Υλοχρηστικής, Θεσσαλονίκη, GR, s: evoulga@for.auth.gr, conpas@for.auth.gr, dfoti@for.auth.gr, v_elena7@hotmail.com 2 Linnaeus University, Faculty of Technology, Department of Forestry and Wood Technology, Vaxjo,Sweden, stergios.adamopoulos@lnu.se Έγινε πειραµατική παραγωγή πλίνθων εσωτερικής τοιχοποιίας µε αξιοποίηση ανακυκλούµενων ξυλοτεµαχίδιων και κλασµάτων ελαστικών (µικροτεµαχιδίων λάστιχου, ινώδους υλικού). Τα υλικά αυτά αναµίχθηκαν µε γύψο και νερό και παρήχθησαν πειραµατικοί πλίνθοι σε καθιερωµένο µέγεθος µε έξι οπές µε χρησιµοποίηση κατάλληλων µητρών. Μετά από ξήρανση των πλίνθων, προσδιορίσθηκαν: η µηχανική αντοχή τους σε θλίψη, η θερµική αγωγιµότητα, η αντίσταση σε ροή αέρα, ο συντελεστής απορρόφησης ήχου και η έκλυση πτητικών οργανικών ενώσεων. Οι πειραµατικοί πλίνθοι έδειξαν αντοχή σε θλίψη πολύ µεγαλύτερη από την απαιτούµενη για εσωτερική τοιχοποιία, καλύτερη θερµική αγωγιµότητα σε σύγκριση µε αντίστοιχους πλίνθους από τη βιβλιογραφία και µικρή έκλυση πτητικών οργανικών ενώσεων. Ο συντελεστής απορρόφησης ήχου σε συχνότητα 1 khz βρέθηκε 0,72 µε τάση µείωσης αυξανόµενης της συχνότητας του ήχου. Επιπλέον, δίνονται και οικονοµικά στοιχεία των πρώτων υλών και του κόστους βιοµηχανικής παραγωγής των πλίνθων. Λέξεις κλειδιά: ανακύκλωση, ξυλοτεµαχίδια, τεµαχίδια λάστιχου, γύψος, πλίνθοι 95

96 ΥΠΟΛΛΕΙΜΑΤΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΉΣ ΣΕ ΜΙΞΗ ΜΕ ΞΥΛΟ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Νταλός, Γεώργιος 1 ; Μητάνη, Ανδροµάχη 1 ; Παπαντώννη Θεοδώρα 1 ; Ράµµου, Αικατερίνη 1 ; Νινίκας Κωνσταντίνος 1 1 ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τµήµα Σχεδιασµού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου, Καρδίτσα, Β. Γρίβα 11, amitani@hotmail.com, gntalos@teilar.gr Πολλές αναπτυγµένες και αναπτυσσόµενες χώρες προωθούν τα τελευταία χρόνια την παραγωγή ενέργειας από βιοµάζα µέσω διαφόρων πολιτικών και οικονοµικών κινήτρων. Υπάρχουν πολλά µειονεκτήµατα όσον αφορά τη χρήση µη ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, καθώς έχουν περιορισµένη διαθεσιµότητα στο φυσικό περιβάλλον, δεν είναι φιλικές προς αυτό και επιπλέον δεν είναι οικονοµικά συµφέρουσες λύσεις. Ως εκ τούτου, είναι σηµαντικό να διερευνηθούν πολλές άλλες πηγές βιώσιµης ενέργειας. Η ανάπτυξη της βιοενέργειας και η καθιέρωση βιώσιµων αγροτικών ενεργειακών συστηµάτων αποτελούν σηµαντικούς παράγοντες για την ανάπτυξη της υπαίθρου και την προστασία του παγκόσµιου περιβάλλοντος. Τα ζωικά υπολείµµατα είναι τα κυριότερα καύσιµα βιοµάζας, τα οποία χρησιµοποιούνται κυρίως στις αγροτικές περιοχές, µε πολύ χαµηλή απόδοση. Στην παρούσα έρευνα αξιολογήθηκε η θερµογόνος δύναµη, η περιεκτικότητα σε τέφρα και το ποσοστό περιεχόµενων εκχυλισµάτων διαφόρων ζωικών υπολειµµάτων, προκειµένου να αξιολογηθεί η δυνατότητα χρήσης τους ως ενεργειακού πόρου σε συνδυασµό µε το ξύλο. Λέξεις κλειδιά: βιοµάζα, θερµική ενέργεια, υπολείµµατα ζωικής παραγωγής, πέλλετ 96

97 Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ Posidonia oceanica ΚΑΙ ΞΥΛΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Μητάνη, Ανδροµάχη 1 ; Νταλός, Γεώργιος 1 ; Ράµµου, Αικατερίνη 1 ; Νινίκας Κωνσταντίνος 1 ; Κεχαγιά Ερµίνα 1 1 ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τµήµα Σχεδιασµού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου, Καρδίτσα, Β. Γρίβα 11, amitani@hotmail.com, gntalos@teilar.gr Η ανάγκη εύρεσης νέων καινοτόµων, ως προς την αξιοποίηση τους, υλικών για την παραγωγή ενέργειας έχει οδηγήσει τους ερευνητές στην αναζήτηση και µελέτη υλικών τα οποία συνδυάζουν τον οικολογικό χαρακτήρα, την αφθονία και το χαµηλό κόστος. Ένα από αυτά τα υλικά, το οποίο και αποτέλεσε κίνητρο έρευνας της παρούσας εργασίας, είναι τα φύκια (Posidonia oceanica) τα οποία βρίσκονται άφθονα στην φύση. Η ανάλυση των ιδιοτήτων των φυτών αυτών και η σύγκριση τους µε τα συµβατικά προϊόντα παραγωγής ενέργειας δεν δίνει δυστυχώς τα επιθυµητά αποτελέσµατα, καθώς τα φύκια παρουσιάζουν ορισµένα µειονεκτήµατα, όπως µεγάλο ποσοστό υγρασίας και χαµηλή χωρική πυκνότητα. Παρόλα αυτά η µίξη τους µε ξύλο στην παραγωγή πέλλετ ίσως να αποτελεί µία καινοτόµο λύση. Λέξεις κλειδιά: βιοµάζα, Posidonia oceanica, φύκια, παραγωγή ενέργειας, θερµική αξία 97

98 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΞΗΡΑΝΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΣΕ ΠΡΙΣΤΗ ΞΥΛΕΙΑ ΥΒΡΙΔΟΓΕΝΟΥΣ ΕΛΑΤΗΣ (Abies borisii regis) Φιλίππου Βασίλειος 1 και Σωτήριος Καραστεργίου Δασολόγος - Περιβαλλοντολόγος, MSC, Υπ. Διδάκτωρ, Τµήµα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος, Α.Π.Θ , Θεσσαλονίκη. vafilpo@teilar.gr 2. Καθηγητής, ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τµήµα Σχεδιασµού και Τεχνολογίας Ξύλου - Επίπλου, Καρδίτσα. karaso@teilar.gr Στην παρούσα εργασία εξετάζεται η επίδραση της µεθόδου ξήρανσης (φυσικής, αργής και γρήγορης τεχνητής) στην εµφάνιση σφαλµάτων πριστής ξυλείας υβριδογενούς ελάτης (Abies borisii regis) πάχους 5cm. Η συνολική εµφάνιση των στρεβλώσεων σε όλες τις µεθόδους ξήρανσης, κυµάνθηκε από 2,56cm έως 5,89cm και επηρεάστηκε από τη µέθοδο ξήρανσης. Η πριστή ξυλεία που ξηράνθηκε µε τη χρήση του αργού προγράµµατος ξήρανσης, παρουσίασε το µικρότερο συνολικό µέγεθος στρεβλώσεων, η πριστή ξυλεία που ξηράνθηκε µε τη χρήση του γρήγορου προγράµµατος ξήρανσης το µεγαλύτερο, ενώ η πριστή ξυλεία που ξηράνθηκε φυσικά παρουσίασε ενδιάµεσες τιµές. Η συνολική εµφάνιση των ραγαδώσεων σε όλες τις µεθόδους ξήρανσης, κυµάνθηκε από 37,07cm έως 68,23cm και επηρεάστηκε από τη µέθοδο ξήρανσης. Στις περιπτώσεις που η πριστή ξυλεία ξηράνθηκε φυσικά, παρουσίασε τις χαµηλότερες τιµές ποσοστού εµφάνισης µεταχρωµατισµών (8,57%). Λέξεις κλειδιά: σφάλµατα ξήρανσης, στρεβλώσεις, µεταχρωµατισµοί, πριστή ξυλεία ελάτης, φυσική - τεχνητή ξήρανση 98

99 ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΞΥΛΟΤΕΜΑΧΙΔΙΩΝ ΑΠΟ ΑΠΟΣΥΡΟΜΕΝΕΣ ΜΟΡΙΟΠΛΑΚΕΣ ΜΕ ΥΔΡΟ-ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ Αδαµόπουλος, Στέργιος 1 ; Καραστεργίου, Σωτήριος 2 ; Φώτη, Δάφνη 3 ; Φιλίππου, Βασίλειος 3 1 Linnaeus University, Faculty of Technology, Department of Forestry and Wood Technology, Lückligs Plats Växjö, Sweden, stergios.adamopoulos@lnu.se 2 ΤΕΙ Θεσσαλίας, Σχολή ΣΤΕΦ, Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου - Επίπλου, Γρίβα 11, Καρδίτσα, karaso@teilar.gr 3 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη, s: dfoti@for.auth.gr, vafilpo@gmail.com Μελετήθηκε η ανάκτηση ξυλοτεµαχιδίων από αποσυρόµενες (γυµνές και επενδεδυµένες) µοριοπλάκες µικρών διαστάσεων (περίπου 7 8 cm) µε εµβάπτισή τους σε νερό θερµοκρασίας περιβάλλοντος και µε µηχανική κατεργασία (ανάδευση/κρούση, υδροβολή). Οι χειρισµοί ήταν: (I) εµβάπτιση για 3 ηµέρες-εµποτισµός µε κενό και πίεση-ανάδευση/κρούση (II) εµβάπτιση για 7 ηµέρεςξήρανση-επανεµβάπτιση για 12 ώρες- ανάδευση/κρούση (III) εµβάπτιση για 3 ηµέρες-υδροβολή. Το µέγιστο της κατά πάχος διόγκωσης (περίπου 90%) επιτεύχθηκε µε την εµβάπτιση και µόνο των µοριοπλακών στο νερό για 3 ηµέρες και συνεπώς το στάδιο εφαρµογής κενού και πίεσης µπορεί να παραληφθεί στην πράξη. Η ανάκτηση σε ξυλοτεµεχίδια ήταν σηµαντικά µεγαλύτερη (51,54%) στην περίπτωση των διαδοχικών κύκλων εµβάπτισης/ξήρανσης σε σχέση µε απλή εµβάπτιση (17,32%), και επιπλέον είναι µια µέθοδος εύκολα εφαρµόσιµη στη βιοµηχανία. Ο χειρισµός ΙΙΙ µε υδροβολή επέφερε πλήρη ανάκτηση των ξυλοτεµαχιδίων αλλά η εφαρµογή του απαιτεί περισσότερη έρευνα. Λέξεις κλειδιά: ανακύκλωση, παλιές µοριοπλάκες, ξυλοτεµαχίδια, µηχανική κατεργασία, υδροβολή 99

100 Η ΣΦΗΚΑ ΤΗΣ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ Dryocosmus kuriphilus (Hymenoptera, Cynipidae) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΟΕΙΔΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΥΚΗΤΑ Gnomoniopsis castanea Μέµτσας Ι. Γεώργιος 1, Melika George 2, Τζίρος Θ. Γεώργιος 3, Πετσόπουλος Δηµήτριος 4, Αβτζής Ν. Δηµήτριος 3 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Θετικών Επιστηµών, Τµήµα Βιολογίας, Τ.Κ Θεσσαλονίκη, memtsas.georgios@gmail.com 2 Plant Health and Molecular Biology Laboratory, Directorate of Plant Protection, Soil Conservation and Agri-environment, National Food Chain Safety Office Budaörsi u Budapest, Hungary. melikageorge@gmail.com 3 ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, Βασιλικά, Θεσσαλονίκη, dimitrios.avtzis@fri.gr, gtziros@yahoo.gr 4 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Τ.Κ Θεσσαλονίκη. dimpetshop@gmail.com Το έντοµο Dryocosmus kuriphilus (Hymenoptera, Cynipidae) (σφήκα της καστανιάς) είναι ένα εισβλητικό είδος το οποίο προέρχεται από την Ασία και προσβάλλει την καστανιά µε ταχύτατους ρυθµούς σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ελλάδα η πρώτη καταγραφή του είδους έγινε το 2014 (Άνω Μηλιά Πιερίας) και έκτοτε έχει εντοπιστεί και σε τουλάχιστον ακόµη δέκα περιοχές. Για την µελέτη των ενδηµικών παρασιτοειδών της σφήκας της καστανιάς στην Ελλάδα συλλέχθηκαν κηκίδες από εφτά θέσεις όπου έχει εντοπιστεί το έντοµο. Από αυτές εξήχθησαν προνύµφες αλλά και ενήλικα άτοµα D. kuriphilus καθώς και 174 άτοµα άλλων υµενόπτερων ειδών. Η µορφολογική ταυτοποίηση αυτών οδήγησε στην καταγραφή πέντε ειδών παρασιτοειδών, ένα εκ των οποίων αποτελεί µία νέα καταγραφή. Ανάµεσα στις διάφορες θέσεις που µελετήθηκαν, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο πληθυσµός της Αρναίας καθώς το ποσοστό εµφάνισης των παρασιτοειδών στις κηκίδες ξεπερνάει το 50% σε σύγκριση µε το επίπεδο άλλων θέσεων όπου δεν υπερβαίνει το 5%. Παράλληλα διερευνήθηκε και εντοπίστηκε ο µύκητας Gnomoniopsis castanea που προκαλεί νέκρωση κηκίδων. Λέξεις κλειδιά: Dryocosmus kuriphilus, σφήκα καστανιάς, παρασιτοειδή, Gnomoniopsis castanea 100

101 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΚΜΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΡΙΣΗ Γκανάτσιος Χαρίσιος EΔΙ.Π. 1 Τµήµα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος, Α.Π.Θ., cganats@for.auth.gr Η µελέτη της ιστορίας δείχνει ότι οι άνθρωποι γενικά δε µαθαίνουν τίποτε από την ιστορία, η οποία όµως είναι αναγκαία διότι, όποιος την αγνοεί δε βελτιώνει το παρόν και ανακυκλώνει το παρελθόν. Η ανθρωπογενής καταστροφή των δασών οδήγησε σε αµέτρητες περιπτώσεις, στην κατάρρευση κοινωνιών αλλά και ολόκληρων αυτοκρατοριών. Σήµερα το σενάριο επαναλαµβάνεται µε πρωτοφανείς ρυθµούς και κλίµακα. Η κρίση που αντιµετωπίζει η ανθρωπότητα είναι περιβαλλοντική µια και η ανθρώπινη επιβίωση και ευηµερία εξαρτάται από την κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος. Ένα ταξίδι στο χρόνο αναδεικνύει τις αιτίες κατάρρευσης και τη σηµασία της εκπαίδευσης ως µέσου αποφυγής του µοιραίου. Λέξεις κλειδιά: κρίση, καταστροφή δασών, ιστορικές επιδράσεις, εκπαίδευση 101

102 Η ΠΕΥΚΟΚΑΜΠΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΙ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΥΜΕ ΑΚΟΜΗ. Αβτζής Ν. Δηµήτριος 1, Παπαχρήστος Δηµήτριος 2, Μιχαηλάκης Αντώνιος 2 1 ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, Βασιλικά, Θεσσαλονίκη, dimitrios.avtzis@fri.gr 2 Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, Τµήµα Εντοµολογίας και Γεωργικής Ζωολογίας. e- mail: d.papachristos@bpi.gr / a.michaelakis@bpi.gr Είδη του γένους Thaumetopoea (Lepidoptera, Thaumetopoeidae) συγκαταλέγονται ανάµεσα στα πλέον σηµαντικά έντοµα προσβάλλοντας τα πευκοδάση σε όλη την έκταση της Ελλάδας. Μέχρι πρόσφατα γνωρίζαµε ότι η κοινή πευκοκάµπια Thaumetopoea pityocampa εντοπίζεται σε όλη την ηπειρωτική χώρα και σε νησιά του Βορείου Αιγαίου και του Ιονίου, σε αντίθεση µε το συγγενικό είδος Thaumetopoea wilksinoni το οποίο περιορίζεται κυρίως στην Κρήτη και σε γειτονικά νησιά του Νότιο-ανατολικού Αιγαίου. Πρόσφατες δειγµατοληψίες από την περιοχή της Αττικής, αποκάλυψαν µε την βοήθεια µοριακών αναλύσεων ότι πλέον στην περιοχή της Αττικής δεν υπάρχει η κοινή Thaumetopoea pityocampa, αλλά ένας γενετικά διαφοροποιηµένος και ήδη προσδιορισµένος πληθυσµός που ονοµάζεται T. pityocampa mtdna ENA και προέρχεται από την περιοχή της βόρειοανατολικής Αφρικής και συγκεκριµένα από τη Λιβύη. Αυτή η πληροφορία έρχεται να αναθεωρήσει τη γνώση που έχουµε για την πευκοκάµπια, δηµιουργώντας νέα ερωτήµατα σχετικά µε την πευκοκάµπια και τα είδη που βρίσκονται στην Ελλάδα, τα οποία χρήζουν απαντήσεων στο εγγύς µέλλον. Λέξεις κλειδιά: Thaumetopoea pityocampa mtdna ENA, Thaumetopoea pityocampa, Thaumetopoea wilkinsoni, πευκοκάµπια, εισβολικό είδος 102

103 ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΔΑΣΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΠΡΟΣ ΑΡΣΗ ΑΣΑΦΕΙΩΝ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ 40ΕΤΙΑΣ Δρ Αντώνης Παπαγιαννόπουλος τ. Ερευνητής Α του ΕΘΙΑΓΕ στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης Ολυµπιάδος 2, Θεσσαλονίκη Οι θεµελιώδεις Αρχές της Δασολογικής επιστήµης είναι δύο: Αειφορία και Πολλαπλή χρήση του δασικού χώρου, όπου ως δασικός χώρος νοούνται και τα αναδασωµένα χωράφια και οι βραχώδεις εκτάσεις, επιφάνειες εδάφους στις οποίες εστιάζει το ενδιαφέρον του το παρόν δηµοσίευµα. Αµφότερες οι παραπάνω Αρχές είχαν την ατυχία να παρερµηνευθούν κατά την τελευταία 40ετία, κάτω από την επίδραση καινοτόµων ιδεών του Συντάγµατος του 1975, του Ν. 998/1979 και της σχετικής νοµολογίας του Συµβουλίου της Επικρατείας. Η παρερµηνεία αυτή προκάλεσε πολλά δεινά στο δασικό και το γενικότερο φυσικό και κοινωνικο-οικονοµικό περιβάλλον της Ελλάδας. Σήµερα, εν όψει της ανάρτησης των Δασικών Χαρτών από την Δασική Υπηρεσία, επείγει η αποκατάσταση του νοήµατος των θεµελιωδών Αρχών της Δασολογικής επιστήµης. Λέξεις κλειδιά: Αειφορία, πολλαπλή χρήση, δασικοί χάρτες, Ν. 998/79, ΣτΕ. 103

104 ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΜΜΕΝΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ «ΑΛΛΑΤΙΝΗ» ΩΣ ΠΟΛΥΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ Τσακαλδήµη Μαριάνθη 1, Κωστελίδου Ελένη 2, Γκανάτσας Πέτρος 3 Εργαστήριο Δασοκοµίας, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, ΑΠΘ 1: marian@for.auth.gr, 2: kostelie@for.auth.gr, 3: pgana@for.auth.gr Ο σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να µελετήσει και να προτείνει τη διαµόρφωση και αξιοποίηση ενός εγκαταλελειµµένου βιοµηχανικού χώρου στην περιοχή της ανατολικής Θεσσαλονίκης, και συγκεκριµένα του οικοδοµικού τετραγώνου, στο οποίο βρίσκονται οι παλιοί µύλοι της εταιρίας Allatini (Αλλατίνη). Οι βασικοί στόχοι και οι αρχές της πρότασης ήταν: η εγκατάσταση πρασίνου, το οποίο σε όγκο και µορφή θα είναι το κυρίαρχο σηµάδι του πάρκου και θα συµβάλλει σε µια πράσινη πόλη, η επιλογή πρασίνου κατάλληλης δοµής και σύνθεσης που θα συµβάλλει στη βελτίωση του µικροκλίµατος καθώς και στη λύση προβληµάτων περιβαλλοντικής µηχανικής, η επίτευξη σύζευξης ανθρώπου και κατασκευών κατά τον οµαλότερο τρόπο, η διατήρηση της ιστορικής αρχιτεκτονικής των υπαρχόντων κτισµάτων και η ανάδειξή τους µε τη βοήθεια της βλάστησης, η αξιοποίηση του κτιριακού δυναµικού για πολιτιστικές και ήπια- αναψυχής χρήσεις, η ανάδειξη του βιοµηχανικού χαρακτήρα του χώρου και της συµβολής του στην ιστορία της Θεσσαλονίκης και τέλος η αποφυγή κατακερµατισµού του χώρου και βασικά η απλότητα του σχεδιασµού. Λέξεις κλειδιά: αναψυχή, αστικό πάρκο, διαµόρφωση, πράσινο, σχεδιασµός 104

105 ΤΑ ΙΕΡΑ ΔΑΣΗ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΤΟΥ ΖΑΓΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΝΙΤΣΑΣ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΑΥΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ UNESCO Στάρα Καλλιόπη 1 1 Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων, Τµήµα Βιολογικών Εφαρµογών και Τεχνολογιών, Ιωάννινα, Πανεπιστηµιούπολη 45110, kstara@cc.uoi.gr Η εργασία αυτή αφορά στην ιστορία της ένταξης των ιερών δασών των χωριών του Ζαγορίου και της Κόνιτσας στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς της UNESCO (Α.Π.Κ.). Τα ιερά δάση αφορούν σε περιοχές που η κάθε κοινότητα διατηρούσε βάσει ενός ιδιαιτέρου καθεστώτος διαχείρισης συνδεόµενο κυρίως µε λειτουργικές ανάγκες των κοινοτήτων, όπως η διαφύλαξη σηµαντικών φυσικών πόρων ή η προστασία κατακείµενων οικισµών από φυσικές καταστροφές. Τον Ιούλιο του 2015, έπειτα από πρόταση του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων και µε την υποστήριξη των οικείων Δήµων και άλλων συλλογικοτήτων, τα ιερά δάση των χωριών του Ζαγορίου και της Κόνιτσας εντάχθηκαν στο Εθνικό Ευρετήριο της Α.Π.Κ. Στην παρούσα εργασία πραγµατευόµαστε τη µετατροπή µιας παρελθούσας πρακτικής σε κληρονοµιά και τις δυνατότητες διεύρυνσης και δικτύωσης µε άλλες αντίστοιχες περιοχές. Λέξεις κλειδιά Ιεροί Φυσικοί Τόποι, Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου, Προστατευτικά δάση, Τοπική Οικολογική Γνώση, Διατήρηση 105

106 ΔΑΣΙΚΑ ΧΩΡΙΑ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΧΩΡΙΩΝ Ζίγκηρης Σπύρος 1, Φτίκα Ζωή 2, Κωνσταντινίδου Ελισάβετ 3, Τσιλογιάννη Δήµητρα 4,Αρδαβάνη Ολυµπία 5 1 Δασαρχείο Λίµνης, Λίµνη Ευβοίας, spyros.zigkiris@apdthest.gov.gr 2 Δασαρχείο Ελασσόνας, Κων νου Οικονόµου 64, Ελασσόνα, ftikazoi@hotmail.gr 3 Δασαρχείο Δράµας, Αγ. Κωνσταντίνου 1, Δράµα, elizcons@hotmail.com 4 Δασαρχείο Λαµίας, 1ο χλµ Νέο Λαµίας - Αθηνών Τ.Κ Λαµία, dtsilogianni@yahoo.com 5 Αρχιτέκτων Μηχανικός,Κοντοπούλου 1,Αγία Παρασκευή, Αθήνα, oardavani@gmail.com Η ιδέα των δασικών χωριών που αποτελούν σχετικά πρόσφατη κατάκτηση για τη χώρα µας στον τοµέα του εναλλακτικού τουρισµού, είναι ταυτόσηµη µε τις ήπιες παρεµβάσεις στο δασικό τοπίο και το ευρύτερο περιβάλλον. Με την παρούσα εργασία διερευνάται και αναλύεται η υφιστάµενη κατάσταση των δασικών χωριών της Ελατιάς Δράµας, των Παπάδων Λίµνης Ευβοίας και του Λιβαδακίου της Μεγάλης Κάψης του Δήµου Σπερχειάδας και προτείνεται η ενδεδειγµένη µελλοντική µεθοδολογία διαχείρισης των και κατασκευής των. Οι απόψεις των κατοίκων αποτυπώνονται στην πρωτογενή έρευνα µε τη χρήση ερωτηµατολογίου (προσωπικής συνέντευξης). Τα αποτελέσµατα επικεντρώνονται, ανεξάρτητα από την περιοχή, στον πολλαπλό ρόλο που διαδραµατίζουν τα δασικά χωριά για τους επισκέπτες προσφέροντας ξεκούραση και γνώση της φυσικής ζωής µε φιλικό και οικονοµικό τρόπο. Ο αειφορικός σχεδιασµός των δασικών χωριών σε ένα περιβάλλον µε βαθµιαία αποµειούµενους φυσικούς πόρους και η περιβαλλοντική εκπαίδευση εντός αυτών είναι τα µέσα που θα δηµιουργήσουν ευνοϊκές προϋποθέσεις για µελλοντική αναβάθµιση των δασικών χωριών, προκειµένου να επιτελείται επαρκώς ο σύγχρονος τριπλός παραγωγικός, οικολογικός και ταυτόχρονα κοινωνικός τους ρόλος. Λέξεις κλειδιά: Δασική Αναψυχή, Διαχείριση αειφορικός σχεδιασµός -περιβαλλοντική εκπαίδευση, άποψη πολιτών. 106

107 Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΔΑΣΙΚΗΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΠΑΪΚΟ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΡΟΛΟΥ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ. (ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ) Γεώργιος Α. Βούρτσας 1 Ουρούζη Π. Αγγελική 1 1 Δασαρχείο Κιλκίς,21 ης Ιουνίου 207,6110 Κιλκίς, gvourts@damt.gov.gr 1 Δασαρχείο Κιλκίς,21 ης Ιουνίου 207,6110 Κιλκίς, aourouzi@damt.gov.gr, Το ανεπανάληπτο φυσικό περιβάλλον της πατρίδας µας, σηµαντικό στοιχείο του οποίου αποτελούν οι δασικές µας περιοχές, καθώς και τα σπουδαία πολιτιστικά και άλλα στοιχεία που συνδέονται µε αυτό, µπορούν να προσφέρουν, µε κατάλληλη οργάνωση, πολλές ευκαιρίες οικοτουριστικής ανάπτυξης της χώρας µας. Η πλούσια βιοποικιλότητα χλωρίδας και πανίδας, το πολυσύνθετο ανάγλυφο µε τα πλούσια υδάτινα στοιχεία και τα υψηλής αισθητικής συστήµατα τοπίων κυριαρχούν στο Πάικο και αναδεικνύουν τις οµορφιές και τις δυνατότητες της περιοχής. Η ολοκληρωµένη Δασοτουριστική Ανάπτυξη του όρους Πάικου, µε ήπια αειφορική και πολλαπλή διαχείριση όλων των φυσικών πόρων της περιοχής και η ικανοποίηση βασικών αναγκών αναψυχής των ανθρώπων αποκτούν νέες διαστάσεις αφού συµβάλλουν θετικά στην ψυχική και πνευµατική ηρεµία και στην αναζωογόνηση των αισθήσεων, αποτέλεσε µια βασική στρατηγικήτης περιοχής. Λέξεις κλειδιά: ολοκληρωµένη Δασοτουριστική Ανάπτυξη, συστήµατα τοπίων, αειφορική διαχείριση φυσικών πόρων. 107

108 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑΤΩΝ, ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ Κόνσολα, Φώτω 1 1 Κυνηγετική Οµοσπονδία Αρχιπελάγους, Μυτιλήνη, Βουρνάζων 10, Μυτιλήνη, Λέσβος, bkoa@otenet.gr Γνωρίζοντας ότι η υποβάθµιση των ενδιαιτηµάτων επηρεάζει αρνητικά τους πληθυσµούς των θηραµατικών και άλλων ειδών της άγριας πανίδας, οι Κυνηγετικές οργανώσεις υλοποιούν ετήσια έργα βελτίωσης ενδιαιτηµάτων (σπορές, ποτίστρες, δεξαµενές, καλλιέργεια πηγών κτλ.). Αυτές οι δράσεις έχουν στόχο να εξασφαλίσουν τις βασικές βιολογικές ανάγκες των ειδών (νερό, τροφή, κάλυψη). Ωστόσο µέχρι και σήµερα οι καταγραφές προσέλκυσης ατόµων στα βελτιωτικά έργα πραγµατοποιούνταν είτε µέσω άµεσης παρατήρησης είτε από εξεύρεση ιχνών. Με την βοήθεια καµερών κίνησης και νυκτερινής λήψης καταφέραµε να συλλέξουµε στοιχεία και να αποκτήσουµε εικόνα των ειδών αυτών που επιλέγουν τα βελτιωµένα ενδιαιτήµατα, αποκτώντας ένα εργαλείο για τον ορθολογικό σχεδιασµό των διαχειριστικών µέτρων, που στόχο έχουν την διατήρηση των πληθυσµών των ειδών τις άγριας πανίδας και την διατήρηση της βιοποικιλότητας γενικότερα. Λέξεις κλειδιά: βελτίωση ενδιαιτηµάτων, άγρια πανίδα, βιοποικιλότητα, παρατήρηση, κάµερες. 108

109 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΕΡΩΔΙΩΝ (Ardeidae) ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΗΣ ΛΕΙΑΣ ΤΟΥΣ Παπαθανασίου, Βαρβάρα; Κοτσώνας, Ευάγγελος; Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Άγριας Πανίδας-Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων, Θεσσαλονίκη, Τ.Θ. 241, Θεσσαλονίκη, Τηλ.: , Οι οργανισµοί τείνουν να προσαρµόζονται στο περιβάλλον στο οποίο διαβούν αναπτύσσοντας διάφορους µορφολογικούς χαρακτήρες ώστε να βελτιστοποιήσουν τα ποσοστά επιβίωσης τους. Η εξελικτική προσαρµογή των ευρωπαϊκών ερωδιών διερευνήθηκε µέσω της συσχέτισης των µορφοµετρικών χαρακτηριστικών τους και του µεγέθους της κύριας λείας τους. Τα αποτελέσµατα της έρευνας έδειξαν στατιστικά σηµαντικές συσχετίσεις µεταξύ του µήκους του σώµατος, των φτερούγων, των δαχτύλων καθώς επίσης και του ταρσού και της ουράς του αρσενικού µε το µήκος του κυρίαρχου είδους λείας. Οι ισχυρές αυτές συσχετίσεις καταδεικνύουν ότι οι ερωδιοί ανέπτυξαν σηµαντικές µορφολογικές προσαρµογές, οι οποίες επέτρεψαν στα διάφορα είδη να καταλάβουν µια ποικιλία οικοθέσεων και να συµπεριλάβουν στο διαιτολόγιο τους ένα µεγάλο εύρος ειδών και µεγεθών λείας για µείωση του διαειδικού ανταγωνισµού. Λέξεις κλειδιά: ερωδιοί, εξέλιξη, προσαρµογή, τροφή, οικοµορφολογία 109

110 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΓΡΙΟΓΙΔΟΥ (Rupicapra rupicapra balcanica) ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΔΡΑΜΑΣ Καραµπατζάκης Θεοφάνης 1, Γιαννακόπουλος Αλέξιος 2, Παπαδοπούλου Δήµητρα 3 Μαλκάκης Ευάγγελος 4 και Μπίρτσας Περικλής 2 1 Κυνηγετική Οµοσπονδία Μακεδονίας- Θράκης 2 ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τµήµα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος 3 Κυνηγετικός Σύλλογος Δράµας 4 Τµήµα Περιβάλλοντος & Υδροοικονοµίας Π.Ε. Δράµας Στη Ροδόπη ενδιαιτάται ένας από τους µεγαλύτερους ελληνικούς πληθυσµούς αγριόγιδου µε κεντρικό πυρήνα το δάσος του Φρακτού στο νοµό Δράµας. Ο σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να δηµοσιοποιηθούν προκαταρκτικές εκτιµήσεις που αφορούν στην παρουσία του αγριόγιδου στο νοµό Δράµας, µε παράθεση πληθυσµιακών στοιχείων και στοιχείων γεωγραφικής κατανοµής του είδους στο νοµό. Ο αριθµός των καταµετρηθέντων ατόµων αγριόγιδου στο Φρακτό, από το 2009 έως 2016 κυµάνθηκε από 47 έως 148 άτοµα ενώ ο πραγµατικός πληθυσµός του είδους υποθέτουµε ότι είναι πολλαπλάσιος των ετησίως καταµετρηµένων ατόµων. Το είδος χρησιµοποιεί τυπικά ενδιαιτήµατα, όπως υπαλπικά λιβάδια µε βραχώδεις εξάρσεις, αλλά και ενδιαιτήµατα µε δασοκάλυψη. Το είδος βρέθηκε να ενδιαιτάται επίσης και σε άλλες περιοχές της Δυτικής Ροδόπης, στην Πρασινάδα, στο Όρος Φαλακρό και στην περιοχή του Μααρά - Αγίου Παύλου. Λέξεις κλειδιά: αγριόγιδο, Rupicapra rupicapra balcanica, ενδιαίτηµα, νοµός Δράµας 110

111 ΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΡΥΘΜΟΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΚΙΡΚΙΝΕΖΙΟΥ (Falco naumanni) ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ Κοτσώνας, Ευάγγελος 1 ; Μπακαλούδης, Δηµήτριος 1 ; Παπακώστα, Μαλαµατή 1 ; Γκούτνερ, Βασίλειος 2 ; Χατζηνίκος, Ευάγγελος 3 ; Βλάχος, Χρήστος 1 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Άγριας Πανίδας-Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων, Τ.Θ. 241, Θεσσαλονίκη, Τηλ.: , kotsonas@for.auth.gr 2 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Θετικών Επιστηµών, Τµήµα Βιολογίας, Τοµέας Ζωολογίας, Θεσσαλονίκη vgoutner@bio.auth.gr 3 4 η Κυνηγετική Οµοσπονδία Στερεάς Ελλάδας, Φωκίωνος & Ερµού 8, Αθήνα, chatzinikose@gmail.com Η µελέτη των τροφικών συνηθειών και της γονικής συµπεριφοράς των αρπακτικών πτηνών αποτελεί στοιχείο κλειδί για την ορθή διαχείριση τους. Στην παρούσα εργασία εκτιµήθηκε το διαιτολόγιο των νεοσσών του Κιρκινεζιού Falco naumanni καθώς επίσης και ο ρυθµός παροχής τροφής των ενηλίκων, σε φωλιές µε διαφορετικό αριθµό νεοσσών σε σχέση µε την ηλικία των νεοσσών κατά την αναπαραγωγική περίοδο του είδους το Η έρευνα πραγµατοποιήθηκε στο χωριό Αρµένιο και ανήκει στις Ζώνες Ειδικής Προστασίας του δικτύου Φύση 2000 στην κεντρική Ελλάδα. Το είδος της λείας επηρεάστηκε σηµαντικά από την αλληλεπίδραση φύλο ηλικία νεοσσών, µε τα αρσενικά να µεταφέρουν λιγότερους κρεµµυδοφάγους και τα θηλυκά περισσότερες ακρίδες, καθώς αυξανόταν η ηλικία των νεοσσών. Επιπλέον, ο ρυθµός παροχής τροφής των θηλυκών ήταν σηµαντικά µικρότερος από των αρσενικών, ενώ αυξάνονταν µε την ηλικία των νεοσσών υποστηρίζοντας τη θεωρία του αντίστροφου σεξουαλικού διµορφισµού και για το Κιρκινέζι. Λέξεις κλειδιά: παροχή τροφής, διαιτολόγιο, αρθρόποδα, Κιρκινέζι, Θεσσαλία 111

112 ΚΟΙΝΑ ΕΙΔΗ ΠΟΥΛΙΩΝ ΩΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΓΡΟ-ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΛΙΜΝΩΝ ΚΟΡΩΝΕΙΑΣ ΒΟΛΒΗΣ ΚΑΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΤΕΜΠΩΝ Παναγιωτοπούλου, Μαρία. 1* ; Ποϊραζίδης, Κωνσταντίνος 2 ; Ζακκάκ, Σύλβια 3 1 Φραγκίνη 9, Θεσσαλονίκη, 54624, buru97@gmail.com 2 ΤΕΙ Ιονίων νήσων, Τµήµα Tεχνολόγων Περιβάλλοντος, Τοµέας Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Οικολογίας, Παναγούλα 29100, Ζάκυνθος, ecopoira@yahoo.gr, 3 Αίνου 89, 68161, Αλεξανδρούπολη, zak.sylvia@gmail.com Τα αγροτικά τοπία φιλοξενούν τη µεγαλύτερη αναλογία απειλούµενων ειδών ορνιθοπανίδας στην Ευρώπη και είναι προτεραιότητας για προστασία. Διερευνήσαµε τη χρήση ενδιαιτήµατος κοινών ειδών πουλιών σε αγροτικά και αγροδασικά τοπία του Εθνικού Πάρκου Κορώνειας Βόλβης και Μακεδονικών Τεµπών (ΕΠΚΒ). Πραγµατοποιήθηκαν 4077 δειγµατοληψίες παρουσίας/απουσίας των κοινών ειδών ορνιθοπανίδας σε 162 σηµεία, χαρτογραφήθηκε η κάλυψη γης και εκτιµήθηκαν µετρικές τοπίου για την µωσαϊκότητα των ενδιαιτηµάτων. Δηµιουργήθηκαν µοντέλα κατανοµής (SDM's) για 58 είδη, διαµορφώθηκαν χάρτες παρουσίας / απουσίας για την εκτίµηση της αφθονίας των ειδών και αφθονίας ειδών SPEC και για τη διερεύνηση περιοχών βιοαποθεµάτων (Hot Spots). Για 8 είδη δείκτες αξιολογήθηκε η επίδραση των περιβαλλοντικών παραµέτρων στην εξάπλωση τους. Τα αγροτικά τοπία µε µεγάλη µωσαϊκότητα έχουν την µεγαλύτερη αφθονία ειδών ορνιθοπανίδας. Λέξεις κλειδιά: Αγροτικά Πουλιά, Αγροδασικά οικοσυστήµατα, Εθνικό Πάρκο Κορώνειας Βόλβης 112

113 ΜΕΤΑ-ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΥΛΟΤΟΜΙΩΝ ΣΤΙΣ ΝΥΧΤΕΡΙΔΕΣ Χατζούδη, Στέλλα; Μπακαλούδης, Δηµήτριος Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Άγριας Πανίδας-Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων, Θεσσαλονίκη, Τ.Θ. 241, Θεσσαλονίκη, Τηλ.: , Οι ανθρωπογενείς αλλαγές στα ενδιαιτήµατα των ειδών της άγριας πανίδας µπορεί να είναι ιδιαίτερα επιζήµιες. Στην παρούσα έρευνα εξετάστηκε η επίδραση που έχει η υλοτοµία στην αφθονία των χειρόπτερων, χρησιµοποιώντας τη συστηµατική ανασκόπηση και αναλύοντας τα δεδοµένα 8 µελετών µε τη µέθοδο της µετα-ανάλυσης. Οι παράγοντες που ελήφθησαν υπόψη ήταν ο τύπος της υλοτοµίας, η τροφική συντεχνία, το είδος του ενδιαιτήµατος, η βιοκλιµατική ζώνη, η οικογένεια και η περιοχή. Τα συνολικά αποτελέσµατα από τις µελέτες έδειξαν ότι δεν υπάρχει σχέση µεταξύ του χειρισµού υλοτοµίας/µη-υλοτοµίας και της αφθονίας των νυχτερίδων, παρ' όλα αυτά στο είδος της υλοτοµίας και του ενδιαιτήµατος αυτή η σχέση είναι σηµαντική. Λέξεις κλειδιά: συστηµατική ανασκόπηση, τύπος υλοτοµίας, τροφικές συντεχνίες, νυχτερίδες 113

114 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΛΑΦΙΟΥ Cervus elaphus ΣΤΗ ΧΡΥΣΟΠΗΓΗ Ν. ΣΕΡΡΩΝ Μπένου, Χλόη; Μπακαλούδης, Δηµήτριος Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Εργαστήριο Άγριας Πανίδας και Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων, Τ.Θ. 241, Θεσσαλονίκη, Το Ελάφι Cervus elaphus απαντάται σε όλο τα βόρειο ηµισφαίριο και στη χώρα µας βρίσκεται κατατετµηµένο σε διάφορους υποπληθυσµούς. Λόγω του µικρού πληθυσµιακού µεγέθους του ταξινοµείται ως «Κρισίµως Κινδυνεύον» στη χώρα µας. Σκοπός της παρούσης έρευνας ήταν να αξιολογήσει την εφαρµογή έµµεσων µεθόδων εκτίµησης της αφθονίας µε την καταµέτρηση των κοπρανοσωρών (µέθοδος «Στατικών Κοπρανοσωρών, ΣταΚ» και «Συχνότητας Συσσώρευσης Κοπρανοσωρών, ΣυΣΤ») στο Εκτροφείο Χρυσοπηγής-Σερρών. Με τη µέθοδο των «ΣταΚ» η µέση συνολική αφθονία εκτιµήθηκε σε 78 Ελάφια µε ακριβέστερη µέση τιµή τον Δεκέµβριο (83 Ελάφια, 95%ΔΕ: Ελάφια, σχετική καθαρή ακρίβεια: 0,707). Με τη µέθοδο της «ΣυΣΤ» η µέση αφθονία εκτιµήθηκε σε 98 άτοµα µε ακριβέστερη µέση τιµή την περίοδο Δεκεµβρίου-Φεβρουαρίου (96 Ελάφια, 95%ΔΕ: Ελάφια, σχετική καθαρή ακρίβεια: 0,791). Συµπερασµατικά, η µέθοδος καταγραφής των «ΣταΚ» θα µπορούσε να χρησιµοποιηθεί για την παρακολούθηση του πληθυσµού του ελαφιού µέσα στο Εκτροφείο, αλλά και σε περιοχές που απαντώνται φυσικοί πληθυσµοί, λόγω της βέλτιστης αποτελεσµατικότητάς του. Λέξεις κλειδιά: έµµεσες µέθοδοι, αφθονία πληθυσµού, ελάφι, οπληφόρα 114

115 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑΣ ΣΕ ΝΕΡΟΒΟΥΒΑΛΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΒΟΣΚΗΣΗ Τσιοµπάνη, Ελένη 1*, Γιακουλάκη, Μαρία 1, Χασάναγας, Νικόλαος 2, Αντωνίου, Ιωάννης 3 1 Εργαστήριο Δασικών Βοσκοτόπων (236), Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, * etsiobani@for.auth.gr, yiak@for.auth.gr 2 Ταµείο Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστηµιακών Δασών, Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, n.hasanagas@gmail.com 3 Τοµέας Στατιστικής και Επιχειρησιακής Έρευνας, Τµήµα Μαθηµατικών, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, iantonio@math.auth.gr Στην παρούσα εργασία διερευνήθηκε η ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων και ολιγαρχίας σε κοπάδι 90 Ελληνικών νεροβούβαλων κατά τη βόσκηση στην Τ.Κ. Χρυσοχώραφων, το Καταγράφηκαν οι κοινωνικές σχέσεις (γειτνίαση και επαφή) που αναπτύσσονταν µεταξύ των νεροβούβαλων κατά τις δραστηριότητες της βόσκησης, µετακίνησης, στάσης, µηρυκασµού και ανάπαυσης υπό βροχή. Υπολογίστηκαν δικτυακές µεταβλητές (πυκνότητα, µέση κεντρικότητα) καθώς και ατοµικές µεταβλητές (κεντρικότητα, ολιγαρχία) και απεικονίστηκαν τα δίκτυα των πέντε δραστηριοτήτων, που αναπτύσσονται κατά τη βόσκηση. Προέκυψε, ότι στη δραστηριότητα της βόσκησης δεν εµφανίζονται τάσεις ιεραρχίας. Οι τάσεις αυτές είναι περισσότερο διαµορφωµένες κατά τη δραστηριότητα της µετακίνησης και της στάσης. Στις δραστηριότητες του µηρυκασµού και της ανάπαυσης παρατηρούνται τάσεις διαφοροποιηµένης κοινωνικοποίησης κατά οµάδες αλλά και τάσεις αποµόνωσης. Οι τελευταίες εµφανίζονται πιο έντονα κατά τη δραστηριότητα της ανάπαυσης. Λέξεις κλειδιά: Bubalus bubalis, δραστηριότητες κατά τη βόσκηση, δίκτυα δραστηριοτήτων, Λίµνη Κερκίνη 115

116 ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΝΕΩΝ ΑΓΡΟΔΑΣΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ Μαντζανάς Κωνσταντίνος 1, Τσατσιάδης Ευριπίδης 2, Σιδηροπούλου Άννα 3, Ισπικούδης Ιωάννης 4 και Παπαναστάσης Βασίλειος 5 1 Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας, Τµήµα Δασολογίας και Φ. Π., Α.Π.Θ., ΤΘ 286 Πανεπιστηµιούπολη, konman@for.auth.gr 2 Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας, evris67@yahoo.gr 3 Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας, Τµήµα Δασολογίας και Φ. Π., Α.Π.Θ., ΤΘ 286 Πανεπιστηµιούπολη, sidiropoulou_@hotmail.com 4 Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας, Τµήµα Δασολογίας και Φ. Π., Α.Π.Θ., ΤΘ 286 Πανεπιστηµιούπολη, ispiki67@yahoo.gr 5 Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας, Τµήµα Δασολογίας και Φ. Π., Α.Π.Θ., ΤΘ 286 Πανεπιστηµιούπολη, vpapan@for.auth.gr Η αγροδασοπονία είναι ένα παραδοσιακό σύστηµα χρήσης γης στην επαρχία Βοΐου το Ν. Κοζάνης, όπως εξάλλου και σε πολλές άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπου οι αγρότες συνδυάζουν γεωργική παραγωγή µε δέντρα υψηλής αξίας στην ίδια έκταση. Για να διερευνηθούν τέτοια συστήµατα, υπό το πρίσµα των νέων επιστηµονικών εξελίξεων, πειραµατικές επιφάνειες, που κάλυπταν έκταση 3 εκταρίων περίπου δηµιουργήθηκαν το 2003 σε συνεργασία µε τοπικούς αγρότες. Τα είδη δέντρων ήταν η καρυδιά (Juglans regia), η κερασιά (Prunus avium) και η µελικουκιά (Celtis australis). Στις δύο πρώτες η καλλιέργεια ήταν σιτάρι και στην άλλη καλαµπόκι. Οι µετρήσεις ύψους και στηθιαίας διαµέτρου των δέντρων γίνονταν κάθε Μάρτιο. Τα δέντρα δεν επηρεάστηκαν από την καλλιεργητική δραστηριότητα αλλά από το είδος της καλλιέργειας όλα αυτά τα χρόνια. Λέξεις κλειδιά: Δασογεωργικά συστήµατα, αύξηση δέντρων, ύψος, στηθιαία διάµετρος. 116

117 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΖΩΝΩΝ ΕΚΓΥΜΝΑΣΗΣ ΣΚΥΛΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΠΩΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΛΑΓΩΝ Σώκος Χρήστος 1,2,3, Γιαννακόπουλος Αλέξης 3, Μπίρτσας Περικλής 2,4, Παπασπυρόπουλος Κων/νος 2, Μπόκαρης Νικόλαος 1 ¹Τµήµα Διαχείρισης Άγριας Ζωής & Θήρας, Διεύθυνση Διαχείρισης Δασών & Δασικού Περιβάλλοντος, Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Τέρµα Αλκµάνος, Ιλίσια, ch.sokos@prv.ypeka.gr ²Διεύθυνση Έρευνας & Τεκµηρίωσης, Κυνηγετική Οµοσπονδία Μακεδονίας & Θράκης, Εθνικής Αντίστασης , 55134, Θεσσαλονίκη 3 Εργαστήριο Μικροβιολογίας και Παρασιτολογίας, Τµήµα Κτηνιατρικής, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας, Τρικάλων 224, Καρδίτσα 4 Εργαστήριο Άγριας Πανίδας, Τµήµα Δασοπονίας & Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τέρµα Μαυροµιχάλη, Καρδίτσα Η ανάγκη της εκγύµνασης των κυνηγετικών σκύλων, αλλά και η προστασία του θηράµατος, οδήγησε στην ίδρυση από τη Δασική Υπηρεσία των Ζωνών Εκγύµνασης Σκύλων (ΖΕΣ, Ν. 2637/1998 παρ. 4 του άρθ. 57). Οι επιδράσεις των ΖΕΣ δεν έχουν εξεταστεί σε καµιά έρευνα και εδώ διερευνώνται για πρώτη φορά, ως προς την κάρπωση και τη δηµογραφία των λαγών. Για 278 θηρευθέντες λαγούς στις Π.Ε. Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής καταγράφηκε η θέση αρχικού εντοπισµού τους, η ηµεροµηνία θήρευσης, το φύλο και η ηλικία. Για 40 ΖΕΣ και τις πέριξ αυτών περιοχές έγιναν οι σχετικές συγκρίσεις κατά ζεύγη. Η έρευνα έδειξε ότι η εκγύµναση σκύλων, στο πλαίσιο των ΖΕΣ, επιφέρει µείωση της κάρπωσης λαγών κατά 30%, και ότι στις ΖΕΣ λιγότεροι ανήλικοι λαγοί αντιστοιχούν για κάθε ενήλικο, υποδηλώνοντας µια µικρότερη επιτυχία αναπαραγωγής και επιβίωσης. Συµπεραίνεται ότι είναι ανάγκη να διερευνηθεί η βελτίωση του συστήµατος. Λέξεις κλειδιά: διαχείριση θήρας, κυνήγι, διατήρηση άγριας πανίδας, όχληση, θηράµατα, κυνηγόσκυλα, οικολογία πληθυσµού 117

118 ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΦΛΩΡΙΝΑΣ, ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Κάλφας, Δηµήτριος 1 ; Ζάγκας, Δηµήτριος 2 ; Ράπτης, Δηµήτριος 2 ; Γεωργιάδης, Λάζαρος 3 ; Ζάγκας, Θεοχάρης 1 1 : Α.Π.Θ., Τµήµα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασοκοµίας, Θεσσαλονίκη, Πανεπιστηµιούπολη, Τ.Κ , kalfadimit@for.auth.gr 2 : ArsNatura,, Κ. Καραµανλή 69, Θεσσαλονίκη, dimzagkas@gmail.com 3 : Βιολόγος, Αµµοχώρι, Φλώρινα, ΤΚ 53100, lazgeo36@gmail.com Πολυάριθµες µελέτες και εργασίες έχουν ασχοληθεί µε την προσφορά των ωφελειών των φυσικών οικοσυστηµάτων και ιδιαίτερα τα τελευταία έτη µε τις οικοσυστηµικές υπηρεσίες και την αλληλεπίδρασή τους τόσο µεταξύ τους όσο και µε το αστικό περιβάλλον, αλλά και το περιαστικό. Η παρούσα εργασία αποτελεί µία πρώτη προσέγγιση για τη χωρική ενότητα της Π.Ε. Φλώρινας. Στόχος ήταν να περιγραφεί η χωρική κατανοµή απλών, αλλά βασικών οικοσυστηµικών υπηρεσιών και οι αλληλεπιδράσεις τους και, επίσης, να ερευνηθεί αν σχηµατίζουν σηµαντικές στατιστικές συσχετίσεις µε βασικά χαρακτηριστικά του Νοµού. Πραγµατοποιήθηκε ανάλυση 9 υπηρεσιών οικοσυστήµατος σε κλίµακα 1 km X 1 km, καλύπτοντας την επιφάνεια του Νοµού. Λέξεις κλειδιά: Π.Ε. Φλώρινας, Οικοσυστηµικές υπηρεσίες, Ανάλυση κύριων Συνιστωσών (PCA), Χωρικές αλληλεπιδράσεις 118

119 ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΣΕ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΚΟΙΤΕΣ ΠΟΤΑΜΩΝ, ΡΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΡΕΧΟΥΜΕΝΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΦΛΩΡΙΝΑΣ Γεωργιάδης, Λάζαρος 1 ; Κάλφας, Δηµήτριος 2 ; Πηλείδης, Παντελής 3 ; Περιβολάρης, Άγγελος 4 ; Τσικαρδάνη, Ελένη 5 ; Καζόγλου, Ιωάννης 6 1 Βιολόγος, Αµµοχώρι, Φλώρινα, Τ.Κ , lazgeo36@gmail.com 2 Α.Π.Θ., Τµήµα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασοκοµίας, Θεσσαλονίκη, Πανεπιστηµιούπολη, Τ.Κ , kalfadimit@for.auth.gr 3 Πολιτικός Μηχανικός, Τεχνική Υπηρεσία Περιφερειακή Ενότητα (Π.Ε.) Φλώρινας, Διοικητήριο, Φλώρινα, Τ.Κ , pilidis@gmail.com 4 Πολιτικός Μηχανικός, Τεχνική Υπηρεσία Π.Ε. Φλώρινας, Διοικητήριο, Φλώρινα, Τ.Κ , angelosperi@yahoo.gr 5 Χηµικός Μηχανικός Περιβαλλοντολόγος, Αναπτυξιακή Εταιρία Δυτικής Μακεδονίας (ΑΝΚΟ), Φον Καραγιάννη 1-3, Τ.Κ , etsikardani@anko.gr 6 Γεωπόνος Δρ Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Μεσογείων 119, Τ.Κ , Αθήνα, ykazoglou@gmail.com Τα παραποτάµια οικοσυστήµατα αποτελούν σηµαντικές κοιτίδες βιοποικιλότητας και παράλληλα προσφέρουν πλήθος οικοσυστηµικών υπηρεσιών. Παρόλα αυτά, οι πιέσεις που δέχονται από ανθρώπινες δραστηριότητες, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών τα έχουν περιορίσει σηµαντικά σε σχέση µε τις εκτάσεις που καταλάµβαναν παλιότερα και συνήθως εµφανίζονται µε τη µορφή στενών πράσινων λωρίδων στο τοπίο. Η ορθή τους διαχείριση αποτελεί ζητούµενο τόσο για να συνεχίσουν τις ζωτικές τους λειτουργίες, όσο και για να αποτρέπουν πληµµυρικά φαινόµενα, που συχνά προκαλούν σηµαντικές ζηµιές σε υποδοµές, οικισµούς και καλλιέργειες. Στην Π.Ε. Φλώρινας έχουν καταγραφεί περιπτώσεις τέτοιων ζηµιών λόγω απόφραξης της ροής των υδάτων που οφείλονταν σε υπερανάπτυξη της βλάστησης εντός των κοιτών ποταµών και ρεµάτων. Στην παρούσα εργασία προτείνονται συγκεκριµένες κατευθύνσεις και οδηγίες για την αντιµετώπιση τέτοιων προβληµάτων λαµβάνοντας υπόψη (α) την περιβαλλοντική διάσταση του θέµατος, και (β) την πολυνοµία που ισχύει για απλές επεµβάσεις εντός ρεµάτων και ποταµών. Λέξεις κλειδιά: Π.Ε. Φλώρινας, πράσινες υποδοµές, οικοσυστηµικές υπηρεσίες ποταµών και ρεµάτων, επιτρεπτές επεµβάσεις σε ποτάµια και ρέµατα 119

120 ΟΙ ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Καραΐνδρου, Σοφία 1 ; Γεωργιάδου, Ελένη 1 ; Αβτζής, Δηµήτριος 2 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, info@for.auth.gr 2 ΕΛ.Γ.Ο. Δήµητρα Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης, Εργαστήριο Δασικής Εντοµολογίας, Βασιλικά Θεσσαλονίκης, info@fri.gr Η αστικοποίηση αποτελεί σοβαρή απειλή στη βιοποικιλότητα, εξαιτίας αυτού καλούµαστε να µελετήσουµε τους παράγοντες που επηρεάζουν τις αστικές περιοχές. Παρατηρώντας το σύνολο της αστικής πανίδας οι πεταλούδες ξεχωρίζουν ως βιολογικοί δείκτες ποιότητας πρασίνου εντός των πόλεων, εξαιτίας της ευαισθησίας τους ακόµα και σε µικρές µεταβολές των περιβαλλοντικών συνθηκών. Στην παρούσα µελέτη επιλέχθηκαν έξι πάρκα εντός του Δηµοτικού Διαµερίσµατος Θεσσαλονίκης και εφτά πάρκα στο Δ.Δ. Παύλου Μελά. Οι δειγµατοληψίες ακολουθούν ένα τροποποιηµένο πρωτόκολλο των διαδροµών Pollard µε διάρκεια 30 λεπτών εκάστη. Με την ολοκλήρωση των δειγµατοληψιών έχουν καταγραφεί 20 είδη συνολικά, υπολογίστηκαν οι δείκτες βιοποικιλότητας ανά περιοχή πρασίνου και πραγµατοποιήθηκε συσχέτιση των αποτελεσµάτων των δειγµατοληψιών µε τα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Λέξεις κλειδιά: περιαστικό δάσος, κοινότητες πεταλούδων, Λεπιδόπτερα, βιοποικιλότητα 120

121 ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΩΝ ΦΑΣΕΩΝ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΘΕΝΟ ΔΑΣΟΣ ΦΡΑΚΤΟΥ Παπαδοπούλου, Δήµητρα; Τσιτσώνη, Θέκλα Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φ.Π., Θεσσαλονίκη for.auth.gr, Το παρθένο δάσος Φρακτού αποτελεί το µοναδικό παρθένο δάσος της Ελλάδας. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να µελετηθεί η δυναµική δάσους µέσα από τον καθορισµό των φάσεων εξέλιξης. Καθορίστηκε το ποσοστό της επιφάνειας που καταλαµβάνουν οι φάσεις εξέλιξης. Η κηπευτή φάση, η φάση γήρατος και η φάση διάσπασης καταλαµβάνουν πάνω από το 60% της επιφάνειας. Η φάση αρίστου κατέχει περίπου το 30%. Παρόµοια κατανοµή παρατηρείται και σε άλλα παρθένα δάση της Ευρώπης, η οποία διαφέρει σηµαντικά από τα διαχειριζόµενα δάση. Συγκρίθηκε ο αριθµός των δένδρων και του όγκου τους σε κάθε φάση εξέλιξης. Ο µέσος ξυλώδης όγκος ανέρχεται σε 571,55 m 3 /ha. Κυµάνθηκε ανάµεσα στις φάσεις εξέλιξης από 41,26 έως 1221,42 m 3 /ha. Ο όγκος νεκρού ξύλου κυµάνθηκε από 146,24 έως 634,24 m 3 /ha, ενώ η πυκνότητα κυµάνθηκε από 320 έως 1152 άτοµα/ha. Οι νεαρές φάσεις εξέλιξης εµφανίζονται σποραδικά σε µικρής έκτασης επιφάνειες σε σχέση µε της γηραιότερες φάσεις που σχηµατίζουν µεγαλύτερες ενιαίες επιφάνειες. Λέξεις κλειδιά: δυναµική οικοσυστήµατος, φάσεις εξέλιξης, παρθένο δάσος, διαταραχές, δοµή δάσους 121

122 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΧΛΩΡΙΔΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥΣ ΣΤΟΝ ΟΛΥΜΠΟ Τσιτσώνη Θέκλα 1, Φωτιάδης Γεώργιος 2 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασοκοµίας Θεσσαλονίκη, tsitsoni@for.auth.gr. 2 Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, Θεσσαλονίκη, Βασιλικά, ΤΚ , gfotiad@fri.gr Η Ελλάδα αποτελεί ένα από τα σηµαντικότερα hotspots του κόσµου για τη χλωρίδα και τη βλάστηση της και µια από τις πιο σηµαντικές περιοχές για τη χλωρίδα είναι και το όρος Όλυµπος. Στην περιοχή µελέτης, απαντώνται τουλάχιστον 172 σηµαντικά είδη χλωρίδας (των Παραρτηµάτων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, του ΠΔ 67/1981, των Διεθνών Συµβάσεων, των καταλόγων του WCMC- IUCN, των βιβλίων ερυθρών δεδοµένων), εκ των οποίων πάνω από 30 ελληνικά ενδηµικά είδη, αλλά το σηµαντικότερο είναι ότι απαντώνται 26 τοπικά ενδηµικά είδη και υποείδη. Ο εντοπισµός µερικών από αυτά είναι εύκολος, καθώς απαντώνται σε µεγάλους πληθυσµούς στα ανωδασικά λιβάδια ή σε βράχια (πχ. Potentilla deorum) ενώ για κάποια άλλα ο εντοπισµός είναι δύσκολος καθώς η εξάπλωσή τους συνήθως περιορίζεται σε πολύ µικρές περιοχές, µερικών τετραγωνικών µέτρων (πχ. Centaurea incompleta). Μεταξύ αυτών των τοπικών ενδηµικών υπάρχει και ένα τοπικό ενδηµικό γένος, το Jankaea, που αντιπροσωπεύεται µόνο από το είδος Jankaea heldreichii. Λέξεις κλειδιά: Εθνικός Δρυµός, ενδηµικά είδη, σπάνια είδη, Jankaea heldreichii,οδηγία 92/43/ΕΟΚ 122

123 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΑΣΟΚΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΠΟΛΥΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΠΑΙΚΟ -ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ. Αγγελική Π. Ουρούζη 1 Θεχάρης Δ. Ζάγκας 2 1 Δασαρχείο Κιλκίς, 21 ης Ιουνίου 207, 6110 Κιλκίς, aourouzi@damt.gov.gr 2 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, zagas@for.auth.gr Με την ολοκληρωµένη Ανάπτυξη επιδιώκουµε την οικονοµική,κοινωνική, πολιτική, πολιτισµική και τεχνολογική ανάπτυξη, µε σεβασµό στον Άνθρωπο, και στο φυσικό και πολιτισµικό περιβάλλον. Τα καστανοδάση της περιοχής του όρους Πάϊκο επιτελούν βασικές δασικές λειτουργίες και ανταποκρίνονται επαρκώς στην εφαρµογή της δασοπονίας πολλαπλών σκοπών. Η δοµή του Καστανοδάσους του Πάϊκου, όπως διαµορφώνεται µέσα από τις κοινωνικοοικονοµικές συνθήκες ανά τους αιώνες, η φυτοκοινωνία µε τις Καστανιές προσαρµοσµένη στο γεωλογικό υπόβαθρο, η κατά θέσεις µεγάλη ηλικία των δένδρων, η παραδοσιακή καλλιέργεια (διαχείριση) µε την αυξανόµενη παραγωγή καρπού (κάστανου), η ενδηµικότητα των ειδών που συµβάλλουν στην διατήρηση της βιοποικιλότητας, συνθέτουν ένα δασικό οικοσύστηµα που έχει υψηλή παραγωγική, οικολογική, προστατευτική και αισθητική αξία. Λέξεις κλειδιά : Ολοκληρωµένη ανάπτυξη ορεινών περιοχών, φυτοκοινωνία καστανιών, Ιδιοκτησιακή µορφή καστανοδάσους, Δασικές λειτουργίες. 123

124 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΗΛΙΚΙΑΣ ΑΙΩΝΟΒΙΩΝ ΔΕΝΔΡΩΝ ΠΛΑΤΑΝΟΥ ΤΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΕΛΛΙΠΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΝΤΕΡΙΩΝΗ ΤΡΥΠΑΝΙΔΙΩΝ Παπαδόπουλος Ανδρέας 1, Παπαδοπούλου Πηνελόπη 2 1 Τµήµα Δασοπονίας & Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας, 2 Τµήµα Γεωπονίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης ampapadopoulos@teiste.gr Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται µια µεθοδολογία για την εκτίµηση της ηλικίας αιωνόβιων δένδρων πλατάνου του ανατολικού (Platanus orientalis L.) µε τη χρήση ελλιπών προς το κέντρο του κορµού (εντεριώνη) τρυπανιδίων. Για τον υπολογισµό απαιτείται η λήψη επιπλέον των ελλιπών και τρυπανιδίων έως το κέντρο από άλλα νεαρότερα δένδρα της περιοχής που χρησιµεύουν στην εκτίµηση της ηλικίας του εσωτερικού τµήµατος του κορµού για το οποίο δεν υπάρχει δείγµα (τρυπανίδιο). Η εκτίµηση γίνεται µε βάση τη µέση κυκλική επιφάνεια του δακτυλίου ανά 10ετή κλάση ηλικίας. που προσδιορίζεται από τη σχέση ηλικίας και µέσου πλάτους δακτυλίου που µετρώνται και ισχύουν για τις δεδοµένες σταθµολογικές συνθήκες και δοµής συστάδας Λέξεις κλειδιά: εκτίµηση ηλικίας, αιωνόβια δένδρα, δενδροχρονολογία, ετήσιοι δακτύλιοι, Platanus orientalis L. 124

125 ΑΠΟΣΥΜΠΛΕΞΗ ΣΥΣΤΑΔΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΠΟΥ ΔΙΝΟΥΝ ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΕΚΘΕΤΗ ΣΤΟ ΥΨΟΣ (H) ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΜΟΡΦΗΣ V=ad b h c Λάζαρο Δ. Απατσίδη Συνταξιούχος Δασολόγος Ερευνητής.Καλογερόρραχη, ΑΝΔΡΟΥΣΑ. Τηλ , lazap34@gmail.com Στην Πειραµατική Επιφάνεια Λεύκης στο αριστερό ανάχωµα του Στρυµόνα έχουν γίνει κατά τα έτη 1950, 1952 και 1954 αραιώσεις, από τις οποίες προέκυψε υλικό για 279 άτοµα (κορµούς) Λεύκης. Με αυτά είχε προσδιοριστεί κατά βαθµίδες διαµέτρου µε τις µέσες τιµές των Βαθµίδων Διαµέτρου (ΒΔ) και µε βάρη τον αριθµό των κορµών στις ΒΔ το πρότυπο της γενικής µορφής V=ad b h c και βρέθηκε ο εκθέτης c του ύψους h να είναι αρνητικός. Παράξενο φαινόµενο, αφού τα δένδρα µε την ίδια διάµετρο κα διαφορετικά ύψη τα χαµηλότερα θα έχουν µεγαλύτερο όγκο από τα υψηλότερα!! Όταν, όµως, προσδιορίσαµε το πρότυπο της ίδιας γενικής µορφής µόνο µε τις µεσες τιµές και χωρίς βάρη, ο εκθέτης αυτός ενφανίστηκε να είναι θετικός. Ο αρνητικός εκθέτης δηλώνει σύµπλεξη, ενώ ο θετικός αποσύµπλεξη ή απουσία σύµπλεξης συσταδικών καταστάσεων. Το πρότυπο της µορφής V=ad b h (3-b) οδηγεί πάντοτε σε αποσύµπλεξη είτε προσδιορίζευαι µε βάρη ή χωρίς βάτη Λέξεις κλειδία: Μαζοπίνακες,, σύµπλεξη και αποσύµπλεξη συσταδικών καταστάασεων. 125

126 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΟΔΗΛΑΤΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΠΗΛΙΟΥ Τζιγγίδου Ελένη, Γκανάτσας Πέτρος* Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασοκοµίας, Τ.Θ. 262,54124-Θεσσαλονίκη, Στη συγκεκριµένη εργασία έγινε προσπάθεια σχεδιασµού ενός ποδηλατικού πάρκου στο χιονοδροµικό κέντρο Πηλίου. Η σχεδίαση βασίστηκε σε χαρτογραφικά δεδοµένα και κυρίως σε δεδοµένα πεδίου. Αφού προσδιορίστηκε προσεγγιστικά στο χάρτη, η τοποθέτηση των διαδροµών, στη συνέχεια, µεταβήκαµε στην περιοχή, όπου σχεδιάστηκαν οι διαδροµές στο πεδίο µε τη χρήση του GPS. Για κάθε σηµείο, λήφθηκαν οι γεωγραφικές συντεταγµένες, το είδος της βλάστησης, το υψόµετρο, η έκθεση και η κλίση. Η απόσταση µεταξύ των σηµείων δεν ήταν συγκεκριµένη και µεταβάλλονταν ανάλογα µε το που υπήρχε στροφή ή αλλαγή της κατεύθυνσης, όπου καταγράφαµε το επόµενο σηµείο. Η διαδικασία αυτή ακολουθήθηκε για όλες τις διαδροµές. Επίσης έγινε καταγραφή των σηµείων που χρειάζεται η προσθήκη κάποιας ειδικής κατασκευής, για την οµαλή και ασφαλή πορεία της διαδροµής, λήφθηκαν φωτογραφίες των σηµείων και προσδιορίστηκε το είδος της κατασκευής που απαιτείται (όπως Jump, Ladder bridge, Drop, Roller coaster, Wallride, Pump track, Gap jump). Ακολούθως κατασκευάστηκαν οι χάρτες διαδροµών και έγινε πρόταση διαµόρφωσης του τοπίου στα σηµεία εκκίνησης των διαδροµών. Λέξεις κλειδιά: : Bike park, διαδροµές για ποδήλατο, ανάπτυξη ορεινών περιοχών. 126

127 Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΔΑΣΟΠΥΡΟΣΒΕΣΗ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΕΥΡΩΠΗ Ξανθόπουλος, Γαβριήλ Ελληνικός Γεωργικός Οργανισµός «ΔΗΜΗΤΡΑ», Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστηµάτων, Τέρµα Αλκµάνος, Ιλίσια, 11528, Αθήνα, Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν σηµαντικό πρόβληµα στις χώρες της Μεσογειακής Ευρώπης οι οποίες, έχοντας σφικτούς προϋπολογισµούς, προσπαθούν να βελτιώσουν όχι µόνο την αποτελεσµατικότητα αλλά και την αποδοτικότητα της διαχείρισής του φυσικού αυτού φαινοµένου/κινδύνου. Η καλή εκπαίδευση του προσωπικού αποτελεί σηµαντικό εργαλείο για το σκοπό αυτό. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται η σηµερινή κατάσταση στους τοµείς της οργάνωσης και της εκπαίδευσης µε βάση πληροφορίες που συλλέχθηκαν από διάφορες πηγές συµπεριλαµβανοµένου ενός ερωτηµατολογίου που συµπληρώθηκε από 20 ειδικούς σε αυτές τις χώρες. Στα ευρήµατα περιλαµβάνονται οι σηµαντικές διαφορές µεταξύ των χωρών, η ύπαρξη τυπικά επαρκούς εκπαίδευσης για τις περισσότερες κατηγορίες προσωπικού και για τα περισσότερα θέµατα, η ελάχιστη σηµασία που δίδεται µέχρι στιγµής στην επίδραση της Παγκόσµιας Αλλαγής στα χαρακτηριστικά των πυρκαγιών, αλλά και η γνώµη των ειδικών ότι υπάρχουν ουσιαστικά κενά και αδυναµίες στην εκπαίδευση. Λέξεις κλειδιά: Διαχείριση Δασικών Πυρκαγιών, Δασοπυρόσβεση, Εκπαίδευση, Παγκόσµια Αλλαγή 127

128 ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΑΣΙΚΗΣ ΕΚΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΠΥΡΚΑΓΙΑ Παπαδηµητρίου A. Αχιλλέας 1, Δρόσος Κ. Βασίλειος 2 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Μηχανικών Επιστηµών και Τοπογραφίας, Σχεδιαστήριο Τ.Θ.:226, Τ. Κ.: 54124, Θεσσαλονίκη, apapadim@for.auth.gr 2 Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Εργαστήριο Μηχανικών Επιστηµών και Τοπογραφίας, Τ.Κ.: 68200, Ορεστιάδα, vdrosos@fmenr.duth.gr Η δασολογική επιστήµη είναι πολυσύνθετη και συνδυαστική, τις περισσότερες φορές ο δασολόγος της πράξης καλείται να προχωρήσει σε κάποιες ενέργειες για τις οποίες θα πρέπει να πείσει αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις αλλά και τις τοπικές κοινωνίες. Θα πρέπει λοιπόν να στηρίζεται σε όσο το δυνατόν πιο πλήρη και αξιόπιστα δεδοµένα. Ο καλύτερος τρόπος επικοινωνίας και παρουσίασης των δεδοµένων στη δασολογία είναι µέσω της εικόνας. Σήµερα υπάρχει µια πληθώρα λογισµικών που διατείνονται ότι µπορούν να βοηθήσουν τον οποιοδήποτε ενδιαφερόµενο στον σχεδιασµό και στην υλοποίηση αποφάσεων αγγίζοντας τα όρια της εικονικής πραγµατικότητας. Στα πλαίσια της εργασίας αυτής γίνεται εφαρµογή λογισµικού µε σκοπό την δηµιουργία φυσικού τοπίου το οποίο έχει πληγεί από πυρκαγιά και ψηφιακή αποκατάσταση του µέσω επιλογών που παρουσιάζουν την µελλοντική του εικόνα. Λέξεις κλειδιά: Αποκατάσταση, πυρκαγιές, λογισµικά. 128

129 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΚΑΥΣΙΜΗΣ ΥΛΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΑΔΑΝΙΑ (Cistus spp.) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Αθανασίου Μιλτιάδης 1, Ξανθόπουλος Γαβριήλ 2, Μαρτίνης Αριστοτέλης 3, Φούκης Θεόδωρος 3, Γαϊτάνη Σταυρούλα 3 1 Γραφείο Περιβαλλοντικών Μελετών Μ. Αθανασίου, Θωµά Παλαιολόγου 8, Αχαρνές, info@m-athanasiou.gr 2 Ελληνικός Γεωργικός Οργανισµός «ΔΗΜΗΤΡΑ», Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστηµάτων, Τέρµα Αλκµάνος, Ιλίσια, Αθήνα, gxnrtc@fria.gr 3 Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων, Τµήµα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος, Μαριέτας Γιαννοπούλου Μινώτου, Παναγούλα, 29100, Ζάκυνθος amartinis@teiion.gr Η παρούσα εργασία αφορά στη δηµιουργία ενός Μοντέλου Καύσιµης Ύλης (Μ.Κ.Υ.) για περιοχές που καλύπτονται από λαδανιές (Cistus spp.) στην Ελλάδα. Στόχος είναι αυτό το Μ.Κ.Υ. να µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως δεδοµένο εισόδου για την πρόβλεψη της συµπεριφοράς δασικών πυρκαγιών µέσω ειδικού λογισµικού (BehavePlus, FARSITE, κλπ.). Για τη δηµιουργία του Μ.Κ.Υ. έγινε δειγµατοληψία σε 30 δειγµατοληπτικές επιφάνειες σε φρυγανότοπους κυριαρχούµενους από λαδανιές στην Ζάκυνθο. Το Μ.Κ.Υ., που αποτελείται από µέσες τιµές συγκεκριµένων παραµέτρων της βλάστησης, βασίστηκε εκτός από τις µετρήσεις πεδίου και σε προϋπάρχουσες δηµοσιευµένες τιµές παραµέτρων για τη λαδανιά. Το Μ.Κ.Υ. της λαδανιάς βρίσκεται στη µέση, όσον αφορά τη συνολική βιοµάζα, δύο προϋπαρχόντων Μ.Κ.Υ. για φρυγανότοπους αστοιβίδας (Sarcopoterium spinosum) και ασφάκας (Phlomis fruticosa). Επόµενο βήµα για την υιοθέτησή του νέου Μ.Κ.Υ., είναι ο έλεγχος της αξιοπιστίας του, µε καταγραφή παρατηρήσεων συµπεριφοράς πραγµατικών πυρκαγιών σε λαδανιές και σύγκρισή τους µε προβλέψεις που θα προκύψουν από το BehavePlus, χρησιµοποιώντας ως δεδοµένα εισόδου το Μ.Κ.Υ. και τις συγκεκριµένες περιβαλλοντικές συνθήκες. Λέξεις κλειδιά: Μοντέλο Καύσιµης Ύλης, Λαδανιά, Cistus creticus, Cistus parviflorus, Cistus salvifolius 129

130 ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΣΕ ΑΝΑΔΑΣΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΠΕΥΚΗΣ (Pinus pinaster Ait.) ΣΤΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ Καραµανώλη, Αικατερίνη 1 ; Παπαϊωάννου, Αθανάσιος 2 1 Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης, Ελληνικός Γεωργικός Οργανισµός «ΔΗΜΗΤΡΑ», Βασιλικά Θεσσαλονίκης, karamanoli@fri.gr 2 Εργαστήριο Δασικής Εδαφολογίας, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, apapaioa@for.auth.gr Στην εργασία αυτή µελετώνται οι εδαφικές συνθήκες δύο περιοχών της Χαλκιδικής, όπου πραγµατοποιήθηκαν αναδασώσεις παραθαλασσίας πεύκης (Pinus pinaster Ait.) στις αρχές της δεκαετίας του Η P. pinaster. είναι ένα σηµαντικό ταχυαυξές κωνοφόρο, ενδηµικό της Δυτικής Μεσογείου. Για τις ανάγκες της έρευνας ελήφθησαν δείγµατα εδάφους από 12 δειγµατοληπτικές επιφάνειες. Προσδιορίστηκαν οι συγκεντρώσεις των θρεπτικών στοιχείων κατά βάθος σε δύο ποιότητες τόπου για κάθε επί µέρους περιοχή. Από τα αποτελέσµατα της έρευνας προκύπτει ότι πρόκειται για όξινα εδάφη περιορισµένης γονιµότητας. Το µικρό βάθος του εδάφους στις περιοχές έρευνας ευθύνεται σηµαντικά για την χαµηλή παραγωγικότητα των αναδασώσεων. Δεδοµένης της µικρής παραγωγικότητας των αναδασώσεων και έχοντας προσδιορίσει τις εδαφικές συνθήκες ανάπτυξής τους, είναι ευκολότερο να σχεδιαστούν τα κατάλληλα µέτρα διαχείρισης για την αναβάθµιση της ευρύτερης περιοχής. Λέξεις κλειδιά : αναδασώσεις, οργανική ουσία, θρεπτικά στοιχεία, ποιότητα τόπου, βάθος εδάφους. 130

131 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΔΑΣΟΒΟΤΑΝΙΚΟ ΚΗΠΟ ΦΟΙΝΙΚΑ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (TAU) Σαββίδου, Σταυρούλα; Παπαϊωάννου, Αθανάσιος; Θεοδωρόπουλος, Κωνσταντίνος; Τακτσίρα, Μαρία Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη, 54124, Σκοπός αυτής της έρευνας ήταν η επίδραση της δενδρώδους βλάστησης µεµονωµένων δασοπονικών ειδών, στις χηµικές ιδιότητες του εδάφους στο δασοβοτανικό κήπο στο Φοίνικα, του Τµήµατος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ. Για τις ανάγκες της έρευνας πραγµατοποιήθηκαν στις προβολές της κόµης πέντε δασοπονικών ειδών δένδρων εδαφοτοµές και έγινε δειγµατοληψία δασικού τάπητα περιφερειακά κάθε εδαφοτοµής. Τα αποτελέσµατα της έρευνας έδειξαν µεγαλύτερη συγκέντρωση οργανικής ουσίας στο δασικό τάπητα των πλατύφυλλων ειδών. Αντίθετα, υψηλότερες προσδιορίστηκαν οι συγκεντρώσεις τόσο της οργανικής ουσίας, όσο και των τριών σπουδαιότερων θρεπτικών στοιχείων (N, P, K) στο ανόργανο έδαφος των κωνοφόρων ειδών σε σχέση µε τα πλατύφυλλα. Η παρουσία της δασικής βλάστησης σε συνδυασµό µε το δασικό τάπητα, περιόρισε σηµαντικά την ποώδη βλάστηση του κήπου ιδιαίτερα στην επιφάνεια της προβολής της κόµης. Λέξεις κλειδιά: δασοβοτανικός κήπος, έδαφος, δασικός τάπητας, οργανική ουσία, θρεπτικά στοιχεία 131

132 ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΔΑΣΩΝ ΤΡΑΧΕΙΑΣ ΠΕΥΚΗΣ (Pinus Brutia Ten.) ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ ΠΑΦΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ. Παπαϊωάννου Α 1, Θεµιστοκλέους Θ 1, Παπαϊωάννου Ευγ 1, Χατζηστάθης Θ 2, Στεφάνου Σ 3, Γάκης Σ 4, Ματζίρης Ε 5 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασικής Εδαφολογίας, Θεσσαλονίκη. apapaioa@for.auth.gr 2 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Γεωπονίας, Εργαστήριο Δενδροκοµίας, Θεσσαλονίκη. chatzthe@agro.auth.gr 3 Αλεξάνδρειο ΤΕΙ, Τµήµα Τεχνολόγων Γεωπόνων, Εργαστήριο Εδαφολογίας, Θεσσαλονίκης, Σίνδος Θεσσαλονίκη. stefst2@cp.teithe.gr 4 Διεύθυνση Δασών Νοµού Μαγνησίας, Ξενοφώντος 1, Βόλος. stergiosgakis@yahoo.gr 5 Δήµος Θεσσαλονίκης, Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος, Κλεάνθους 18, Θεσσαλονίκη. v.matziris@thessaloniki.gr Στην εργασία αυτή προσδιορίστηκε η οργανική ουσία και τα θρεπτικά στοιχεία στο δασικό τάπητα και το έδαφος σε έξι δειγµατοληπτικές επιφάνειες οικοσυστηµάτων τραχείας πεύκης (Pinus brutia Ten.) στην επαρχία Πάφου της Κύπρου. Παράλληλα έγινε µέτρηση της διαµέτρου όλων των δένδρων και το ύψος των πέντε υψηλότερων δένδρων κάθε δοκιµαστικής επιφάνειας. Τα αποτελέσµατα έδειξαν µεγαλύτερη συσσώρευση οργανικής ουσίας και θρεπτικών στοιχείων στο δασικό τάπητα των χειρότερων ποιοτήτων τόπου σε σχέση µε τις καλές. Για το ανόργανο έδαφος προσδιορίσθηκαν µεγαλύτερες ποσότητες οργανικής ουσίας, αζώτου, φωσφόρου, µαγνησίου, καλίου, σιδήρου, χαλκού, µαγγανίου και ψευδαργύρου στις καλές ποιότητες τόπου, ενώ µόνο οι ποσότητες των θρεπτικών στοιχείων ασβεστίου και νατρίου βρέθηκαν µεγαλύτερες στις χειρότερες ποιότητες. Λέξεις-κλειδιά: Pinus brutia Ten., οργανική ουσία, άζωτο, θρεπτικά στοιχεία, Κύπρος. 132

133 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΟΧΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Βούλγαρη, Όλγα*; Μαµώλος, Ανδρέας; Ντόγας Γεώργιος Εργαστήριο Οικολογίας και Προστασίας Περιβάλλοντος, Τµήµα Γεωπονίας, Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Α.Π.Θ, 54124, Θεσσαλονίκη Τα λιβαδικά εδάφη, ειδικά ορεινών περιοχών, έχουν περιορισµένες ποσότητες διαθεσίµων θρεπτικών στοιχείων για αυτό και η γονιµότητα του εδάφους αποτελεί συνήθως περιοριστικό παράγοντα στην αύξηση των φυτών. Σκοπός της εργασίας ήταν να εξετασθεί πώς η διαθεσιµότητα του νερού, του αζώτου (Ν) και του φωσφόρου (P) επηρεάζει εποχικά ορισµένες ιδιότητες του εδάφους. Για το σκοπό αυτό σε ορεινή πειραµατική επιφάνεια εφαρµόστηκε πείραµα λίπανσης και άρδευσης και πραγµατοποιήθηκαν τέσσερις δειγµατοληψίες εδάφους στις τέσσερις εποχές του έτους. Οι ιδιότητες του εδάφους που εξετάστηκαν ήταν το ph, οι συγκεντρώσεις νιτρικών και αµµωνιακών, ο εκχυλίσιµος φώσφορος και η ενζυµική δραστηριότητα των φωσφατασών (όξινες και αλκαλικές). Όπως ήταν αναµενόµενο η άρδευση και οι προσθήκες Ν και Ρ επηρέασαν κάποιες από τις ιδιότητες του εδάφους που µετρήθηκαν. Επίσης, κάποιες από τις ιδιότητες έδειξαν εποχική διακύµανση. Λέξεις κλειδιά: άζωτο, φώσφορος, ph, φωσφατάσες 133

134 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΙΛΥΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ Pinus halepensis ΚΑΙ ΤΗΣ Cercis siliquastrum ΣΕ ΣΤΕΙΡΑ ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ Μπρόφας Γεώργιος, Μάντακας Γεώργιος, Σολωµού Αλεξάνδρα Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστηµάτων-ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, Τέρµα Αλκµάνος, Ιλίσια, Αθήνα, ΤΚ Στην εργασία αυτή µελετήθηκε η επίδραση της ιλύος βιολογικού καθαρισµού (ΙΒΚ) και της άρδευσης (µόνο τον πρώτο χρόνο 2005) στην εγκατάσταση της πεύκης (Pinus halepensis) και της κουτσουπιάς (Cercis siliquastrum) σε ασβεστολιθικές αποθέσεις στείρων υλικών µεταλλείων. Η πειραµατική επιφάνεια περιελάµβανε 4 χειρισµούς (ανάµειξη ιλύος 0, 40, 80 και 120ton.ha -1 ) και 3 επαναλήψεις. Μείωση της επιβίωσης εµφανίσθηκε µόνο στο πρώτο έτος στους 80 και 120ton.ha -1 που έγινε σηµαντική µόνο στους χειρισµούς των 120 ton. ha -1 µε και χωρίς άρδευση για την πεύκη και στον ίδιο χειρισµό για την κουτσουπιά χωρίς άρδευση. Ως προς την αύξηση, όλοι οι χειρισµοί µε ΙΒΚ παρουσιάζουν σηµαντικά µεγαλύτερο ύψος το πρώτο έτος, σε σχέση µε το µάρτυρα, που σταδιακά αµβλύνεται για να εξοµοιωθεί από το 2011 για την πεύκη, ενώ για την κουτσουπιά η διαφορά αυτή διατηρείται έως σήµερα (2017), µε παράλληλη αύξηση του ύψους µε την αύξηση της ιλύος. Τέλος η άρδευση επηρέασε σηµαντικά µόνο την επιβίωση της κουτσουπιάς στο χειρισµό των 120 ton. ha -1, ενώ η συµβολή της στην αύξηση δεν ήταν σηµαντική. Λέξεις κλειδιά: Αποκατάσταση, µεταλλεία, άρδευση, ιλύς βιολογικού καθαρισµού, Pinus halepensis, Cercis siliquastrum. 134

135 ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΗ ΦΥΛΛΟΠΤΩΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΑΣΙΚΟ ΤΑΠΗΤΑ ΔΥΟ ΓΕΙΤΟΝΙΚΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΟΣΣΑΣ Π. Μιχόπουλος 1*, Α. Μπουρλέτσικας 1, Κ. Καούκης 1, Θ. Γρηγοράτος 2, Κ. Σαµαρά 2 1 ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ-Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστηµάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων Τέρµα Αλκµάνος Αθήνα 2 Εργαστήριο Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος, Τµήµα Χηµείας, Α.Π.Θ Θεσσαλονίκη mipa@fria.gr Στην εργασία αυτή υπολογίστηκαν οι ροές µάζας και των θρεπτικών στοιχείων Ca, Mg, K, N, P και S στη φυλλόπτωση δύο γειτονικών δασικών οικοσυστηµάτων πλατυφύλλου δρυός (Q. frainetto) και οξιάς (F. sylvatica) στην περιοχή της Όσσας κατά την περίοδο Η φυλλόπτωση επιµερίστηκε σε φύλλα, ξυλώδη φυλλόπτωση και υπόλοιπα. Επίσης υπολογίστηκαν τα φορτία µάζας και θρεπτικών στοιχείων στους δασικούς τάπητες των δύο οικοσυστηµάτων. Συγκρίνοντας τις ετήσιες φυλλοπτώσεις βρέθηκε µία µόνο στατιστικά σηµαντική διαφορά, εκείνη του Κ στις ξυλώδεις φυλλοπτώσεις. Αντίθετα, στους δασικούς τάπητες υπήρχαν σηµαντικές διαφορές. Στον L ορίζοντα βρέθηκαν σηµαντικές διαφορές για τα φορτία των Ca και N. Στoν FH ορίζοντα οι µάζες και όλα τα φορτία των θρεπτικών στοιχείων καθώς και η σχέση C/N διέφεραν σηµαντικά µε την οξιά να έχει πολύ µεγαλύτερες ποσότητες οργανικής ουσίας και θρεπτικών στοιχείων. Λέξεις κλειδιά: Οξιά, δρυς, ροές φυλλόπτωσης, δασικός τάπητας, αποθέµατα θρεπτικών στοιχείων 135

136 ΣΤΙΧΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΑΚΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ Ελευθεριάδης Νικόλαος 1, Βέργος Στέργιος 2 1 Οµότιµος Καθηγητής Τµήµατος Δασοπονίας και Δ.Φ.Π. Δράµας, ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Θεσσαλονίκη, Παπακυριαζή 10, nikele@in.gr 2 Οµότιµος Καθηγητής Τµήµατος Δασοπονίας και Δ.Φ.Π. Καρδίτσας, ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τρίκαλα, Πάροδος Ασπροποτάµου, sgvergos@gmail.com Στην παρούσα εργασία διερευνάται η σχέση των ανθρώπων του ποντιακού ελληνισµού µε το περιβάλλον ανθρωπογενές και φυσικό. Ως µέσο γι αυτή τη διερεύνηση χρησιµοποιήθηκε ο παραδοσιακός στίχος, το ποίηµα και το τραγούδι, που αποτελούν τον καλύτερο τρόπο έκφρασης των συναισθηµάτων του ανθρώπου. Για τους Πόντιους δε αυτή η µορφή έκφρασης, αν συνδυασθεί και µε το χορό, αποτελεί τρόπο ζωής, επικοινωνίας και λειτουργίας των κοινωνιών κάθε περιοχής, σε βάθος χρόνου. Στον πλούτο στίχων, ποιηµάτων και τραγουδιών που αξιοποιήθηκαν εξέχουσα θέση κατέχουν αυτοί που αναφέρονται στο φυσικό περιβάλλον και τα επιµέρους στοιχεία του (ποτάµια, βουνά, δάση, δένδρα, βλάστηση, λουλούδια, πουλιά, λιβάδια κ.ά.), γεγονός που σηµατοδοτεί τη στενή και ακατάλυτη σχέση που ανέπτυξαν οι άνθρωποι του Πόντου µε το φυσικό τους περιβάλλον. Λέξεις κλειδιά: Πόντος, ποίηµα, τραγούδι, περιβάλλον. 136

137 ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ «ΔΑΣΟΣ» ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Ντάνης, Αντώνιος 1 ; Γραµµένος, Κωνσταντίνος 2 ; Ζαµπάλου Στέλλα 3 ; Καλαµπαλίκη, Χαρίκλεια 4 ; Κοτρώνη, Στέλλα-Αδελαΐδα 5 ; Μπαλατσού, Γεωργία Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μουζακίου, Μουζάκι, Ιθώµης , kpemou@gmail.com Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μουζακίου συντονίζει από το 2000 το Δίκτυο Σχολικών Περιβαλλοντικών Οµάδων «Δάσος» µε σκοπό την ευαισθητοποίηση των µαθητών σε θέµατα που αφορούν το δασικό οικοσύστηµα ως αειφορικό περιβάλλον. Με αυτό το Δίκτυο αποφάσισε να ασχοληθεί η παιδαγωγική οµάδα στην παρούσα έρευνα, σκοπός της οποίας ήταν να διερευνήσει τους παράγοντες που επέδρασαν στο Δίκτυο και να αναδείξει προτάσεις για τη βελτίωση της λειτουργίας του. Μέσα από συνεντεύξεις µελών της παιδαγωγικής οµάδας του Συντονιστικού ΚΠΕ Μουζακίου και Υπευθύνων εκπαιδευτικών σχολικών περιβαλλοντικών οµάδων, µέσα από αποδελτιώσεις ερωτηµατολογίων µαθητών και καταγραφές άλλων επίσηµων εγγράφων του Δικτύου, αναδείχθηκαν και κωδικοποιήθηκαν οι απόψεις συµµετεχόντων για σηµαντικούς παράγοντες λειτουργίας του Δικτύου. Προέκυψαν προτάσεις για τη βελτίωση της λειτουργίας του, που αφορούν στην παραγωγή και διανοµή του εκπαιδευτικού υλικού, στα συστήµατα πληροφόρησης και επικοινωνίας, σε θεσµικά και άλλα ζητήµατα. Λέξεις κλειδιά: δίκτυο, πρόγραµµα, δάσος, συνεργασία, µαθητές 137

138 ΓΝΩΣΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΑΞΙΑΚΕΣ ΣΤΑΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΑΣΙΚΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΒΑΘΜΙΔΕΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Γούλα, Μαρία 1 ; Χασάναγας, Νικόλαος 2 1 Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας, Μαγνησία, airamgl@yahoo.gr 2 Δασαρχείο Περτουλίου, Περτούλι Τρικάλων, n.hasanagas@gmail.com Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η εξαγωγή τυπολογιών γνωσιακών και αξιακών στάσεων των ερωτώµενων απέναντι σε δασικά θέµατα και να ελέγξει τη γνωσιακή υπευθυνότητα. Το δείγµα ελήφθη από 2015 έως το Αποτελείται από 142 µαθητές α/θµιας, 32 ενήλικους εκπαιδευόµενους ΣΔΕ, 253 ανήλικους µαθητές β/θµιας, και 94 φοιτητές Δασολογίας από ελληνικά ιδρύµατα. Εφαρµόστηκε Ανάλυση Κυρίων Συνιστωσών και Spearman τεστ. Ορισµένα βασικά συµπεράσµατα που προέκυψαν είναι ότι µεταξύ κανονικής β/θµιας και γ/θµιας εκπαίδευσης υπάρχουν αρκετές οµοιότητες τόσο στην ποικιλότητα στάσεων όσο και στο βαθµό γνωσιακής υπευθυνότητας, ο οποίος φαίνεται να έχει ακόµη αισθητά περιθώρια βελτίωσης. Οι ανήλικοι µαθητές φαίνονται να αποδέχονται περισσότερο τις φυσικές απειλές, ενώ οι ενήλικοι εκπαιδευόµενοι του ΣΔΕ και οι φοιτητές Δασολογίας τους ανθρωπογενείς. Το ξύλο µετέχει περιορισµένα στην τυπολογία αντιλαµβανόµενης χρησιµότητας. Λέξεις κλειδιά: Δάσος, γνώση, κίνδυνος, χρησιµότητα 138

139 «ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΛΑΤΟΔΑΣΟΣ ΠΕΡΤΟΥΛΙΟΥ» ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΜΟΝΟΗΜΕΡΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΟΥ Κ.Π.Ε. ΠΕΡΤΟΥΛΙΟΥ-ΤΡΙΚΚΑΙΩΝ Κόκκαλης, Θωµάς 1 ; Κοτρώνη, Μαρία-Τερέζα 1 ; Κουτσώνης, Ευάγγελος 1 ; Παπαβασιλείου, Χρήστος 1 ; Τζέλιου, Ευτυχία 1 1 Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Κ.Π.Ε.) Περτουλίου-Τρικκαίων, Τρίκαλα, Λόφος Προφήτη Ηλία, Τ.Κ.42100, kpe.pertouli.trikala@gmail.com Η πεποίθηση ότι η νέα γενιά µπορεί να αντιστρέψει τη δυσοίωνη πραγµατικότητα σχετικά µε τα δάση, αν ευαισθητοποιηθεί και δράσει σύµφωνα µε τις αρχές της αειφορίας, οδήγησε στη δηµιουργία του εν λόγω προγράµµατος από το Κ.Π.Ε. Περτουλίου-Τρικκαίων. Κύριος σκοπός του είναι να γνωρίσουν οι εκπαιδευόµενοι το πανεπιστηµιακό ελατόδασος Περτουλίου, η εκµετάλλευση του οποίου από το Α.Π.Θ. αποτελεί παράδειγµα αειφορικής διαχείρισης. Από το 2009 έως σήµερα έχουν επιµορφωθεί µαθητές και 237 εκπαιδευτικοί. Λέξεις κλειδιά: Δάσος, αειφορία, ελατόδασος Περτουλίου, περιβαλλοντικό πρόγραµµα, project. 139

140 ΑΚΟΥΣΤΙΚH ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΚΑΤΑ STERNBERG, ΜΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟ ΗΧΟΤΟΠΙΟ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ (ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ) Πολυτίδου, Χρυσούλα 1 ; Θεοδωρίδου, Σοφία 2 1 Μουσικοπαιδαγωγός, Σκύδρα, Φιντίου 12, 58500, c_polytidou@yahoo.gr 2 Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Έδεσσας Γιαννιτσών, Έδεσσα, Μύλοι-Περιοχή Καταρρακτών 58200, theos90@gmail.com Η παρούσα µελέτη περίπτωσης εξειδικεύεται στον σχεδιασµό εκπαιδευτικού σεναρίου στη θεµατική ΔΑΣΟΣ ως ηχοτοπίο µε αξιοποίηση και Τεχνολογίας Ήχου (ΤΗ), θέτοντας την Ακουστική Οικολογία στην υπηρεσία της Εκπαίδευσης για την Αειφορία. Μέσω της µεθοδολογίας βιβλιογραφικής έρευνας, α) αναζητούνται πληροφορίες για λογισµικό περιβάλλον που διαµορφώνει, υποστηρίζει και υποστηρίζεται από την ΤΗ (στοιχεία εισαγωγής του ήχου στο πληροφοριακό σύστηµα σε συνάρτηση µε την εισαγωγή του ήχου στο κοινωνικό σύστηµα (ηθική του ήχου)), β) εντοπίζεται και αξιοποιείται η ΤΗ που προβλέπεται στο Α.Π.Σ., γ) αξιοποιείται κατά τον σχεδιασµό µαθησιακής παρέµβασης για το ΔΑΣΟΣ, η κριτηριακή ανάλυση που στηρίζεται κυρίως στη διαφοροποιηµένη διδασκαλία και στη Θεωρία για τη νοηµοσύνη κατά Sternberg. Σκοπός είναι η διαµόρφωση στους µαθητές µιας νέας σχολικής κουλτούρας (school culture) αναφορικά µε τη χρήση της ΤΗ στην προσοµοίωση περιβαλλόντων. Λέξεις κλειδιά: Δάσος, Τεχνολογία Ήχου, εκπαιδευτικός σχεδιασµός, ηχοτοπίο, Ακουστική Οικολογία. Acoustic Ecology and Education for Sustainability: Educational desing under the frame of the theory for intelligence according to Sternberg, with subject of the FOSEST soundscape (case study) Polytidou, Chrysoula 1 ; Theodoridou, Sofia 2 1 Music Pedagogue, Skydra, Fintiou 12, 58500, c_polytidou@yahoo.gr 2 Environmental Education Centre of Edessa Giannitsa, Edessa, Miloi Region of Waterfalls 58200, theos90@gmail.com Abstract The present case study is specialised to the desing of educactional scenario in the subject of FOREST as an soundscape with exploitment of Sound Technology (ST) by placing Acoustic Ecology under the service of Education for Sustainability. Through the methodology of bibliographical research, a) information searching for software environment that shapes, supports and supported by the ST (introduction elements of sound to theinformation system in respect with the sound introduction in the social system (sound ethic)), b) located and utilised the ST as predicted by APS, c) utilised during the desing of learning interference for the FOREST, the criteria analysis that stands minly to the diversed tutoring and the Theory for intelligence according to Sternberg. The aim is the modulation to students of a new school culture according to the usage of ST to simulation of environmets. Key Words: Forest, Sound Technology, educational design, soundscape, Acoustic Ecology 140

141 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ-ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Τσιούρης, E.Σωτήριος 1 ; Τσιούρη, Σ.Αφροδίτη. 2 ; Ζάγκας Δ.Θεοχάρης. 3 1 Οµότ. Καθηγητής Τµ. Γεωπονίας ΑΠΘ. stsiouri@agro.auth.gr 2 Γεωπόνος, Αρχιτέκτων τοπίου ΑΠΘ. af_ro_di_ti@yahoo.gr 3 Καθηγητής, Τµ. Δασολογίας και Φυσ. Περιβάλλοντος ΑΠΘ. zagas@for.auth.gr Στη σύγχρονη εποχή τα περιβαλλοντικά προβλήµατα διαρκώς οξύνονται. Στη βάση αυτών των προβληµάτων βρίσκεται κυρίως το εφαρµοζόµενο οικονοµικό µοντέλο ανάπτυξης. Η συνειδητοποίηση της περιβαλλοντικής υποβάθµισης ανέδειξε την κοινωνική ανάγκη για εφαρµογή αειφορικών πρακτικών σε όλους τους τοµείς. Αυτή η ανάγκη οδήγησε στην ανάπτυξη της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ή Εκπαίδευσης για την Αειφορία. Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται οι κυριότερες προκλήσεις της Εκπαίδευσης αυτής, η οποία προτείνεται να εφαρµοσθεί σε όλους τους πολίτες από την προσχολική ηλικία µε σκοπό την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και ως «καλοί καγαθοί πολίτες» να επιδιώξουν καλύτερη ποιότητα ζωής και αειφορία της βιόσφαιρας της Γης. Λέξεις κλειδιά: Οικοσυστήµατα, ρύπανση περιβάλλοντος, αειφορία, βιωµατική εκπαίδευση. 141

142 ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Σακαλή Ελένη 1 ; Ράγκου Πολυξένη 2 1 Δήµος Θεσσαλονίκης, Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος, Τµήµα Μελετών και Σχεδιασµού Αστικού Περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη, Κλεάνθους 18 Τ.Κ.54642, elenisakali@for.auth.gr 2 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φ.Π., Τµήµα Δασολογίας και Φ.Π., Θεσσαλονίκη, Πανεπιστηµιούπολη, Τ.Κ.54124, pragkou@for.auth.gr Το αστικό πράσινο έχει ευεργετική επίδραση, µέσω του πολύπλευρου ρόλου του, και συνιστάται για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των πολιτών µιας πόλης και κατά συνέπεια και της ποιότητα ζωής τους. Επιπλέον, υπάρχει η δυνατότητα αξιοποίησης του υπάρχοντος αστικού πρασίνου στην κατεύθυνση της περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευαισθητοποίησης των πολιτών. Σε αυτή την κατεύθυνση, ο Δήµος Θεσσαλονίκης έχει αναπτύξει ένα δίκτυο περιβαλλοντικών δράσεων µε στόχο την ενηµέρωση για περιβαλλοντικά ζητήµατα, τη δηµιουργία ευκαιριών για περιβαλλοντική και κοινωνική δράση και τη διαµόρφωση προϋποθέσεων για τη δηµιουργία του ενεργού πολίτη, που παρουσιάζονται στην παρούσα εργασία. Λέξεις κλειδιά: Αστικό Πράσινο, Τοπική Κοινωνία, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. 142

143 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΕ ΘΕΜΑ ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΟ ΔΑΣΟΣ ΣΕ ΕΝΔΗΜΙΚΑ ΔΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Λυκουροπούλου Δέσποινα 1 1 Δασκάλα/Πειραµατικό Σχολείο, Ελλάδα, desplyk80@gmail.com Σήµερα η περιβαλλοντική υποβάθµιση έχει καταστήσει την περιβαλλοντική εκπαίδευση ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης σε ζητήµατα περιβάλλοντος αδήριτη εκπαιδευτική επιλογή. Με γενικό τίτλο «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση» ή «Εκπαίδευση για την Αειφορία /Αειφόρο Ανάπτυξη» περιλαµβάνει περιβαλλοντικά θέµατα µεταξύ των οποίων το «Δάσος» εξέχει. Στην ανακοίνωση αυτή δηµοσιεύεται προσπάθεια, στο πλαίσιο του Δικτύου «Μαθαίνω για τα Δάση», να εφαρµοστεί Πρόγραµµα σε Δασικό ενδηµικό οικοσύστηµα το οποίο δεν συνιστά Δάσος µε τη συνήθη έννοια του όρου Δάσος. Σχεδιάστηκε µε µορφή Σχεδίων Εργασίας σε Φάσεις Εργασίας αξιοποιώντας τη θεωρία µάθησης εποικοδοµητισµού σε συνεργατικά µαθησιακά περιβάλλοντα. Με την εφαρµογή του επί δεκαπέντε περίπου έτη έχει δείξει αποτελεσµατικό το σχεδιασµό «πριν, κατά και µετά» την επίσκεψη στο πεδίο, η οποία φαίνεται να ενισχύεται από την παρουσία ειδικού επιστήµονα στο πεδίο. Λέξεις κλειδιά: Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Δάσος, ενδηµικά οικοσυστήµατα 143

144 ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΩΝ ΧΡΟΝΟΣΕΙΡΩΝ ΘΕΡΜΟΚΡΑΙΑΣ ΑΕΡΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΡΗΜΝΙΣΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΑΣΕΩΝ ΣΕ ΟΡΕΙΝΟ ΔΑΣΙΚΟ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΤΑΘΜΟ Καούκης Κωνσταντίνος 1, Μπουρλέτσικας Αθανάσιος 1,Τσαγκάρη Κωνσταντίνα 1, Μπαλούτσος Γέωργιος 2, Καρέτσος Γεώργιος 1 1 Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστηµάτων-Ελληνικός Γεωργικός Οργανισµός «ΔΗΜΗΤΡΑ», Τέρµα Αλκµάνος, Ιλίσια, Αθήνα, addresses: kako@fria.gr, mpat@fria.gr 2 Πρώην Ερευνητής του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστηµάτων Στην παρούσα εργασία έγινε ανάλυση µετεωρολογικών δεδοµένων θερµοκρασίας και κατακρηµνισµάτων, που δρουν άµεσα και στις φυσιολογικές λειτουργίες της δασικής βλάστησης και καθορίζουν τη σύνθεσή της καθώς και την οικολογική διαδοχή. Στη συνέχεια έγινε προσδιορισµός των τάσεων καθώς και της ποσοτικοποίησης των δύο παραπάνω παραµέτρων στον ορεινό σταθµό (1120 µ.) του Αγίου Νικολάου Ευρυτανίας, για την περίοδο Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι οι θερµοκρασιακές συνθήκες στην περιοχή σε ετήσια και εποχική βάση και κυρίως κατά το καλοκαίρι, έχουν γίνει θερµότερες σε σχέση µε το παρελθόν. Επίσης ο αριθµός ηµερών µε ιδιαίτερα υψηλές θερµοκρασίες, παρουσίασε αύξηση. Σηµαντικό στοιχείο θεωρήθηκε και η διεύρυνση του ηµερήσιου θερµοµετρικού εύρους. Οι τάσεις των κατακρηµνισµάτων δεν εµφανίζουν αξιόλογες διαφοροποιήσεις σε ετήσια, εποχική και µηνιαία βάση, εκτός από το µήνα Σεπτέµβρη, όπου παρουσιάζει αυξητική τάση. Λέξεις κλειδιά: τάσεις, ακραίες θερµοκρασιακές τιµές, κατακρηµνίσµατα, µέθοδος Mann- Kendall, κλίσεις Sen 144

145 ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΩΝ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΒΕΓΟΡΙΤΙΔΑΣ Μπιµπίτσος, Χρήστος 1 ; Παπαδόπουλος, Ιωσήφ 2 1 Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας, Τµήµα Πολιτικής Προστασίας, Έδεσσα, Διοικητήριο, , chrisbibitsos@yahoo.gr 2 Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας, Τµήµα Πολιτικής Προστασίας, Έδεσσα, Διοικητήριο, , ipapad@pella.gr Τα επιφανειακά νερά της Ελλάδας υποστηρίζουν ποικίλες παραγωγικές και κοινωνικές δραστηριότητες, όπως καλλιέργειες, βιοµηχανικές, αστικές χρήσεις, κ.ά. Παράλληλα, είναι οι άµεσοι ή έµµεσοι αποδέκτες ρύπανσης από ποικίλες ανθρωπογενείς πηγές. Πολλές φορές, κοινωνικές έριδες ξεσπούν µε επίκεντρο τη διεκδίκηση της χρήσης των νερών ενώ η Ελληνική, Κοινοτική και Διεθνής Νοµοθεσία προβλέπει την αποτελεσµατική προστασία τους. Η Λίµνη Βεγορίτιδα αποτελεί ένα παράδειγµα επιφανειακής συγκέντρωσης υδάτων που έχει διαδραµατίσει έναν σηµαντικό αναπτυξιακό ρόλο στη διασυνοριακής περιοχή Πέλλας-Κοζάνης-Φλώρινας. Τα τελευταία χρόνια, µετά από µακροχρόνια επιδείνωση της περιβαλλοντικής της κατάστασης, η στάθµη της λίµνης παρουσιάζει αυξητικές τάσεις, ενώ αντίστοιχη βελτίωση παρουσιάζουν και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της. Στην παρούσα ανακοίνωση περιγράφεται συνοπτικά η ιστορική εξέλιξη διαχείρισης των υδάτων της λίµνης, η τρέχουσα κατάσταση και µερικές σκέψεις για το µέλλον. Λέξεις κλειδιά: Βεγορίτιδα, ορθολογική διαχείριση νερών, αειφόρος ανάπτυξη 145

146 ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΟΥ ΧΕΙΜΑΡΡΟΥ ΒΕΛΒΕΝΔΟΥ (Ν.ΚΟΖΑΝΗΣ) ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΕΞΙΣΩΣΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ Στεφανίδης Παναγιώτης, Σαπουντζής Μάριος, Χατζηχριστάκη Χρυσούλα, Στεφανίδης Στέφανος, Τζιαφτάνη Φαεινή Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων, Θεσσαλονίκη, Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι ο εντοπισµός των περιοχών υψηλού κινδύνου εδαφικής διάβρωσης στην ορεινή λεκάνη απορροής του χειµάρρου Βελβενδού. Για τον σκοπό αυτό εφαρµόσθηκε το εµπειρικό µοντέλο πρόβλεψης της διάβρωσης USLE και ταξινοµήθηκαν οι περιοχές σε κλάσεις κινδύνου ανάλογα µε τον ρυθµό της υποβάθµισης. Από την εφαρµογή της µεθόδου USLE προέκυψε ότι η µέση ετήσια διάβρωση για την λεκάνη απορροής του χειµάρρου Βελβενδού είναι ίση µε 749,81 m 3 /km 2 /έτος και χαρακτηρίζεται ως ασθενής. Τα αποτελέσµατα από την εφαρµογή του µοντέλου θα πρέπει να χρησιµοποιούνται για τον προσδιορισµό της θέσης ανάπτυξης φαινοµένων διάβρωσης, παρότι ως ακριβής ποσότητα διαβρωµένου υλικού. Λέξεις κλειδιά: διάβρωση, USLE, Γ.Σ.Π, ορεινή λεκάνη 146

147 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΚΛΑΔΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΛΛΑ, ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Περκουλίδης, Γ., Ιτούδης, Γ., Μουσιόπουλος, Ν. Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Μηχανολόγων Μηχανικών, Εργαστήριο Μετάδοσης Θερµότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής, Θεσσαλονίκη, Θυρίδα 483, ΤΚ 51124, Τα υπολείµµατα της συγκοµιδής όπως κοτσάνια καλαµποκιού, σιτάρι, άχυρο, κορυφές και κλαδιά δέντρων είναι σηµαντικοί πόροι βιοµάζας που µπορούν να χρησιµοποιηθούν για ενεργειακούς σκοπούς ενώ µειώνουν το φαινόµενο του θερµοκηπίου αφού αντισταθµίζουν τις εκποµπές από τα ορυκτά καύσιµα. Η παραγωγή τους χαρακτηρίζεται από έντονη εποχιακή διακύµανση και είναι διαφορετική από τόπο σε τόπο. Η µεθοδολογία που παρουσιάζεται στην παρούσα εργασία χρησιµοποιήθηκε για την εκτίµηση του δυναµικού παραγωγής των κλαδεµάτων και των υπολειµµάτων καλλιεργειών στο Δήµο Πέλλας της Κεντρικής Μακεδονίας. Αρχικά πραγµατοποιήθηκε δειγµατοληψία στον εν λόγω Δήµο και στη συνέχεια σχεδιάσθηκε και αναπτύχθηκε ένα Γεωγραφικό Σύστηµα Πληροφοριών που µπορεί να αποτελέσει ένα εργαλείο λήψης αποφάσεων για την ανάπτυξη της επιχειρηµατικότητας στους τοµείς της βιοενέργειας και της βιοµάζας. Λέξεις-κλειδιά: Γεωγραφικό Σύστηµα Πληροφοριών, βάση δεδοµένων, κλαδέµατα, κατάλοιπα καλλιεργειών, βιοµάζα. 147

148 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ (LEAST COST PATH) ΣΤΗ ΔΙΑΝΟΙΞΗ ΔΑΣΟΥΣ Λιάµπας, Σαράντης Άγγελος 1 ; Σταµατίου, Χρήστος 2 ; Δρόσος, Βασίλειος 3 1 Διδάκτορας, Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα του, Αθ. Πανταζίδου 193, angel40das@yahoo.gr 2 Υπ. Διδάκτορας, Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα του, Αθ. Πανταζίδου 193, stamatioy@gmail.com 3 Καθηγητής, Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα του, Αθ. Πανταζίδου 193, vdrosos@fmenr.duth.gr Τα έργα της δασικής διάνοιξης αποτελούν βασικά έργα υποδοµής για την ανάπτυξη της ορεινής και ηµιορεινής εθνικής µας οικονοµίας. Στην αρχή η διάνοιξη είχε αποκλειστικά και µόνο ως σκοπό τη µεταφορά του ξύλου και τη σύνδεση παραδασόβιων οικισµών, ενώ σήµερα µεγαλύτερη βαρύτητα αποκτούν οι απόψεις για την κατά τόπους προστασία, βασικός πυλώνας ενός συστήµατος δασοπονίας πολλαπλών σκοπών των Ελληνικών Μεσογειακών δασών. Η εφαρµογή σύγχρονων εργαλείων στη διάνοιξη είναι σήµερα επιβεβληµένη για την επιλογή της οικονοµικότερης και αποδοτικότερης διαδροµής διάνοιξης δάσους. Η εργασία παρουσιάζει µία µέθοδο διάνοιξης δρόµων στο δάσους µε την χρησιµοποίηση της ανάλυσης διαδροµής ελάχιστου κόστους (least cost path analysis) και την µέθοδο πολυκριτηριακής ανάλυσης (Multi -Criteria Analysis) σε περιβάλλον Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών. Λέξεις κλειδιά: Ανάλυση διαδροµής ελαχίστου κόστους, Πολυκριτηριακή ανάλυση, Διάνοιξη δάσους, Αναλυτικής διαδικασίας ιεράρχησης, Γεωγραφικά Συστήµατα Πληροφοριών. 148

149 ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΕΙΔΩΝ ΞΥΛΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΟΠΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΥΦΗΣ Μπαρµπούτης, Παναγιώτης 1 ; Λεφάκης, Παναγιώτης 2 1 Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Τµήµα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, panbar@auth.gr 2 Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Τµήµα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Η αναγνώριση ειδών ξύλου είναι µία πολύ σηµαντική διαδικασία κατά την οποία ταυτοποιούνται τα ανατοµικά χαρακτηριστικά του ξύλου καθώς και οι ιδιότητες του. Ωστόσο, η ύπαρξη χιλιάδων διαφορετικών ειδών ξύλου καθιστούν την αναγνώριση τους από τους ειδικούς µία πολύπλοκη και δύσκολη διαδικασία. Κατά την διαδικασία της αναγνώρισης οι ειδικοί εστιάζονται κυρίως σε συγκεκριµένα χαρακτηριστικά της δοµής και της υφής των ξύλων. Τα τελευταία χρόνια µε την εξέλιξη της τεχνητής νοηµοσύνης και της τεχνητής όρασης δόθηκε η δυνατότητα για την αλγοριθµική επίλυση του προβλήµατος είτε σε µικροσκοπική είτε σε µακροσκοπική κλίµακα. Στην παρούσα έρευνα, χρησιµοποιώντας µακροσκοπικές εικόνες, αναπτύξαµε µοντέλο ανίχνευσης περιοχών υψηλού οπτικού ενδιαφέροντος σε εγκάρσιες τοµές ξύλων και εξάγαµε χαρακτηριστικά υφής σε αυτές για την αναγνώριση ειδών ξύλου. Λέξεις κλειδιά: Αναγνώριση ειδών ξύλου, Χάρτες οπτικού ενδιαφέροντος, Χαρακτηριστικά υφής, Τεχνικές επεξεργασίας εικόνας. 149

150 ΖΗΜΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΥΛΟTOMIA ΚΑΙ ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΞΥΛΟΥ ΟΞΥΑΣ ΜΙΚΡΩΝ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΓΕΩΡΓΙΚΟ ΕΛΚΥΣΤΗΡΑ ΕΦΟΔΙΑΣΜΕΝΟ ΜΕ ΕΙΔΙΚΗ ΚΑΡΟΤΣΑ ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ Γεώργιος Κ. Μαρταβαλτζής, Πέτρος Α. Τσιώρας Τοµέας Συγκοµιδής και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τ.Θ Θεσσαλονίκη Η εργασία αναλύει τις ζηµιές που καταγράφηκαν στα εναποµείναντα δέντρα συστάδας οξυάς κατά την υλοτοµία και µετατόπιση ξύλου µικρών διαστάσεων, µε την χρήση γεωργικού ελκυστήρα εφοδιασµένου µε ειδική καρότσα που διέθετε µηχανισµό ανατροπής. Η έρευνα πραγµατοποιήθηκε στην συστάδα 36α του δηµοτικού δάσους Νάουσας. Τα αποτελέσµατα της έρευνας έδειξαν ότι το 13,84 % των δέντρων έφεραν πληγώσεις, ποσοστό που δεν είναι υψηλό σε σύγκριση µε άλλες αντίστοιχες έρευνες. Η πλειονότητα των πληγώσεων (40,63%) παρατηρήθηκε σε ύψος κορµού cm και αφορούσαν αποκάλυψη ξύλου χωρίς όµως αυτό να έχει πληγωθεί (48,4%) Η µέση επιφάνεια πλήγωσης ήταν 80,31 cm 2, που διέφερε ανά το τµήµα του δένδρου στο οποίο προκλήθηκαν. Θα πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια να µειωθεί η σοβαρότητα των ζηµιών στην εναποµένουσα συστάδα µέσω της χρήσης κατάλληλου εξοπλισµού αλλά και εκπαίδευσης των δασεργατών. Λέξεις-κλειδιά: Συγκοµιδή ξύλου, µετατόπιση, ζηµιές δέντρων, οξυά, γεωργικός ελκυστήρας, ειδική καρότσα µε µηχανισµό ανατροπής 150

151 ΥΓΡΟΣΚΟΠΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΜΟΡΙΟΠΛΑΚΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΚΑΙ ΦΥΚΙΩΝ Ράµµου, Αικατερίνη 1,Μητάνη, Ανδροµάχη 2 Νταλός, Γεώργιος 2 1 ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τµήµα Σχεδιασµού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου, Καρδίτσα, Β. Γρίβα 11, amitani@hotmail.com 1 ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τµήµα Σχεδιασµού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου, Καρδίτσα, Β. Γρίβα 11, gntalos@teilar.gr Στην παρούσα έρευνα µελετήθηκαν οι υγροσκοπικές ιδιότητες των µοριοπλακών που κατασκευάστηκαν από ξύλο, κάνναβη και φύκια συνδυασµένα ή µη. Μεταβλητοί συντελεστές κατά την κατασκευή των µοριοσανίδων ήταν η αναλογία ανάµιξης των λιγνοκυτταρινικών υλικών και βιοµηχανικού ξύλου (0: 100, 10:90, 25:75, 50:50 και 100: 0 στην κατασκευή µονόστρωµων µοριοπλακών ). Προσδιορίστηκε το ποσοστό διόγκωσης και προσρόφησης υγρασίας των µοριοπλακών µετά από εµβάπτιση τους σε νερό για 2, 6, 8, 12, 24 και 48 ώρες. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι η χρήση της Posidonia oceanica επέφερε µείωση στην ποιότητα των µοριοπλακών, όσον αφορά την υγροσκοπικότητα. Ενώ οι µοριοπλάκες που κατασκευάστηκαν µε κάνναβη Cannabis sativa έδειξαν καλύτερα αποτελέσµατα από εκείνες στις οποίες χρησιµοποιήθηκαν τα φύκια ως πρώτη ύλη. Λέξεις κλειδιά: µοριοπλάκα, κάνναβη, φύκια, υγροσκοπικές ιδιότητες 151

152 ΞΥΛΙΝΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΚΡΕΒΑΤΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ & ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ. Κωνσταντίνος Νινίκας 1, Γεώργιος Νταλός 1, Ανδροµάχη Μητάνη 1, Σταµατία Χρόνη 2 1 ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τµήµα Σχεδιασµού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου, Καρδίτσα, kninikas@teilar.gr, gntalos@teilar.gr, amitani@hotmail.com 2 Υπουργείο Οικονοµίας και Ανάπτυξης. Γενική Γραµµατεία Καταναλωτή. Αθήνα, Πλατεία Κάνιγγος ΤΚ.10181, xroni.stamatia@ggb.gr Η κατασκευή ξύλινων επίπλων καταλαµβάνει το υψηλότερο ποσοστό της βιοµηχανίας επίπλων, καθώς και το µεγαλύτερο µερίδιο της αγοράς των προϊόντων ξύλου λόγω της προτίµησης των καταναλωτών για φυσικά υλικά, σε αντίθεση µε το πλαστικό, το χάλυβα ή το γυαλί, καθώς και λόγω της αυξανόµενης ανησυχίας των γονέων για µία ασφαλή ανάπτυξη των παιδιών τους. Στην παρούσα έρευνα πραγµατοποιείται µία προσπάθεια ελέγχου συµµόρφωσης ξύλινων παιδικών κρεβατιών Ελληνικής προέλευσης µε το Ευρωπαϊκό πρότυπο BS ΕΝ :2008+Α Τα αποτελέσµατα της παρούσας έρευνας καταδεικνύουν ότι το 100% των δειγµάτων που µελετήθηκαν δεν ανταποκρίνονται στις προϋποθέσεις του συγκεκριµένου προτύπου και κρίνονται µη ασφαλή και ακατάλληλα για διακίνηση στην αγορά. Λέξεις κλειδιά: Παιδικά κρεβάτια, ξύλινα έπιπλα, BS - EN 152

153 ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΞΥΛΕΙΑΣ ΕΛΑΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕ ΟΠΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟ, ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΜΕ ΚΑΤΑΣΤΡΕΠΤΙΚΗ ΔΟΚΙΜΗ Μουσιλόπουλος Κωνσταντίνος. 1, Σκαρβέλης Μιχάλης 1, Νταλός Γεώργιος. 1 1 ΤΕΙ Θεσσαλίας, Τµήµα Σχεδιασµού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου, Β. Γρίβα 11, Καρδίτσα, skarvelis@teilar.gr Η ταξινόµηση πριστής ξυλείας ελάτης ελληνικής προέλευσης (Πελοπόννησος - Abies cephalonica Loud. και Πίνδος - Abies borissii regis Loud.) εξετάστηκε µε χρήση ταλαντώσεων (σύστηµα υπερήχων MTG) και συγκρίθηκε µε την καταστρεπτική µέθοδο, προκειµένου να χαρακτηριστεί από άποψη αντοχής για δοµικές χρήσεις. Τα αποτελέσµατα και των δυο µεθόδων έδειξαν ότι η ξυλεία ελάτης εύκολα κατατάσσεται σε κλάσεις >C18, σύµφωνα µε τις απαιτήσεις του ΕΝ338. Η ταξινόµηση µε υπέρηχους έδωσε ένα ποσοστό περίπου 28% µε αντοχή κάτω από C18, χαρακτηριζόµενο και ως απορριπτέο (REJECT), ενώ το υπόλοιπο κατατάσσεται σε κλάσεις C18, C24, C30 ακόµη και σε κλάση C35. Η καταστρεπτική µέθοδος έδειξε ότι στην πραγµατικότητα τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν αισθητά υψηλότερα. Η προγενέστερη χρήση οπτικής ταξινόµησης µε βάση το Πρότυπο proinsta 142:2008 απέτυχε εντελώς να αξιολογήσει την ξυλεία και µελλοντικά θα πρέπει να αναζητηθεί άλλο σχετικό πρότυπο. Λέξεις κλειδιά: Οπτική ταξινόµηση ξυλείας, Μηχανητή ταξινόµηση, Μη καταστρεπτική µέθοδος. 153

154 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΩΝ ΚΥΜΑΤΩΝ ΥΨΗΛΩΝ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΛΑΤΟΥΣ ΑΥΞΗΤΙΚΩΝ ΔΑΚΤΥΛΙΩΝ ΚΑΙ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ ΞΥΛΟΥ Κουτσιανίτης, Δηµήτριος 1 ; Μπαρµπούτης, Ιωάννης 2 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη, 54124, koutsian@for.auth.gr 2 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη, 54124, jbarb@for.auth.gr Στην παρούσα έρευνα εξετάστηκε η εφαρµογή ηλεκτροµαγνητικών κυµάτων υψηλών συχνοτήτων για µέτρηση και ανάλυση της πυκνότητας και του πλάτους αυξητικών δακτυλίων σε εγκάρσιους δίσκους ξύλου. Η µέθοδος βασίζεται σε µια απλή διαδικασία µέτρησης, δεν απαιτείται η λήψη προστατευτικών µέτρων κατά την εφαρµογή της και αποτελεί ταχεία και αξιόπιστη µέθοδο. Επίσης, καταγράφονται πολύ περισσότερες πληροφορίες για την πυκνότητα, το ρυθµό αύξησης και τη µεταβλητότητά τους στην κατεύθυνση εντεριώνης-φλοιού, σε σχέση µε τις παραδοσιακές µεθόδους. Σύµφωνα µε τη νέα µέθοδο προσδιορίζεται το προφίλ πυκνότητας του ξύλου σε κάθε σηµείο της διαδροµής εντεριώνης φλοιού, υπολογίζεται η τιµή της πυκνότητας χωριστά για το πρώιµο και το όψιµο ξύλο και προσδιορίζεται το ποσοστό του πρώιµου και όψιµου ξύλου κατά την κατεύθυνση εντεριώνης φλοιού. Λέξεις κλειδιά: Πυκνότητα ξύλου, Πλάτος δακτυλίου, Πρώιµο-Όψιµο ξύλο, ηλεκτροµαγνητικά κύµατα, Lignostation. 154

155 ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΜΑΚΡΟΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΑΣΗ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΛΑΪΛΙΑ Ν. ΣΕΡΡΩΝ Σιάφαλη Θ., Ευαγγελία 1 ; Καραγιάννης Α., Ευάγγελος 1 ; Χατζηχαραλαµπίδης Ι. Αναστάσιος 2 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη, Τ.Κ , esiafali@for.auth.gr 2 Πτυχιούχος Τµήµατος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος Α.Π.Θ. Ο σχεδιασµός των µεταφορών στη Δασοπονία είναι ένα σηµαντικό µέρος της αλυσίδας εφοδιασµού ή της αλυσίδας ροής ξύλου. Σκοπός της εργασίας είναι η µελέτη των συνθηκών µακροµεταφοράς του ξύλου και ειδικότερα της ποσότητας ξύλου που υλοτοµήθηκε κατά κατηγορία ξυλείας και δασοπονικό είδος, της εποχής µεταφοράς του, των κατηγοριών των φορτηγών οχηµάτων που χρησιµοποιούνται για τη µεταφορά του, του µέσου φορτίου τους, καθώς και της πορείας του ξύλου και της απόστασης µέχρι τα διάφορα κέντρα τελικής επεξεργασίας ή κατανάλωσής του. Από την έρευνα προέκυψε ότι η µεταφορά του ξύλου γίνεται κυρίως κατά την ξηροθερµική περίοδο µε τετραξονικά φορτηγά οχήµατα, διαξονικούς και τριαξονικούς συρµούς. Υπολογίζονται τα µέσα φορτία των οχηµάτων µεταφοράς του ξύλου κατά τύπο φορτηγού οχήµατος και κατηγορία ξύλου. Λέξεις κλειδιά: µεταφορά του ξύλου, εποχή µεταφοράς, µέσο φορτίο ξύλου, κέντρα κατανάλωσης, τύποι φορτηγών οχηµάτων 155

156 Posters Η ΕΠΙΤΥΧΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΧΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΕΛΚΟΥΣ ΤΟΥ ΠΛΑΤΑΝΟΥ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ Σουλιώτη, Ν. 1, Γκόζκος, Α. 2, Γκίκας, Α. 3, Χατζηπαυλής, Ν. 1, Τσόπελας, Π. 1 1 ΕΛ.Γ.Ο. - «ΔΗΜΗΤΡΑ», Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστηµάτων, Τέρµα Αλκµάνος, Αθήνα, soulioti@fria.gr, chatzipavlis@fria.gr, tsop@fria.gr 2 Δασαρχείο Μουζακίου, Μουζάκι, apostolos.gkozkos@apdthest.gov.gr 3 Δασαρχείο Καλαµπάκας, Οµογ. Αµερικής 1, Καλαµπάκα, alexios.gkikas@apdthest.gov.gr Η ασθένεια του µεταχρωµατικού έλκους του πλατάνου, που προκαλείται από το µύκητα Ceratocystis platani, έχει πάρει µεγάλη έκταση στην Πελοπόννησο και στην Ήπειρο, όπου νεκρώνει χιλιάδες δένδρα πλατάνου σε φυσικά οικοσυστήµατα και σε κατοικηµένες περιοχές. Ωστόσο στις ΠΕ Καρδίτσας και Τρικάλων στη Θεσσαλία η ασθένεια ήταν δυνατόν να εκριζωθεί σε αρκετές εστίες προσβολής που εντοπίστηκαν εγκαίρως από 2011 έως το Στα προσβεβληµένα δένδρα και πρέµνα, αλλά κυρίως στα υγιή δένδρα που γειτνίαζαν µε τα προσβεβληµένα, εφαρµόστηκε το ζιζανιοκτόνο glyphosate. Όλα τα νεκρά δένδρα καταστράφηκαν µε καύση µερικούς µήνες µετά τις επεµβάσεις. Σε ελέγχους που πραγµατοποιήθηκαν τα επόµενα έτη δεν διαπιστώθηκε επέκταση του µύκητα C. platani στις εστίες προσβολής που έγιναν οι επεµβάσεις µε το ζιζανιοκτόνο. 156

157 ΜΕΘΥΛΙΩΣΗ ΤΟΥ DNA ΣΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ (Cupressus sempervirens L.) ΣΕ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ IN VITRO. Γουγουτσά, Χρυσή Δ. 1 ; Αβραµίδου, Ευαγγελία Β. 1 ; Ντούλης, Ανδρέας Γ. 2 ; Αραβανόπουλος, Φίλιππος Α. 1 ; Μπάρµπας, Ευάγγελος Β. 1 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασικής Γενετικής και Γενετικής Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών, Θεσσαλονίκη, GR54124, vbarbas@for.auth.gr 2 Ελληνικός Γεωργικός Οργανισµός ΔΗΜΗΤΡΑ, Εργαστήριο Βιοτεχνολογίας Φυτών, Ινστιτούτο Αµπέλου, Λαχανοκοµίας & Ανθοκοµίας Ηρακλείου (ΙΑΛΑΗ), ΤΘ 2229 Ηράκλειο, GR Πέντε γενότυποι κυπαρισσιού εισήχθησαν σε καλλιέργεια in vitro και εξετάστηκαν οι διαφορές της µεθυλίωσης µε οχτώ συνδυασµούς f-msap εκκινητών. Υπολογίστηκαν τα µεθυλιωµένα θραύσµατα της εσωτερικής µεθυλίωσης, ηµιµεθυλίωσης και της συνολικής µεθυλίωσης για το ανώτερο και το κατώτερο τµήµα του βλαστού των in vitro εκφύτων. Προέκυψαν συνολικά θραύσµατα περιορισµού από το φυτικό ιστό του ανώτερου τµήµατος του βλαστού και θραύσµατα περιορισµού στο κατώτερο τµήµα του βλαστού των in vitro εκφύτων. Τα αποτελέσµατα έδειξαν µεγαλύτερο αριθµό µεθυλιωµένων θραυσµάτων στο ανώτερο τµήµα έναντι του κατώτερου τµήµατος του βλαστού των in vitro εκφύτων. Λέξεις κλειδιά : Μεθυλίωση κυτοσίνης, µοριακοί δείκτες MSAP, ιστοκαλλιέργεια, κυπαρίσσι, ριζοβολία, ανανέωση 157

158 ΜΕΛΕΤΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΞΥΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΜΙΚΡΟΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ (f-ssrs) Κοροµπόκη Ινώ, Κοτινά Βασιλική, Μαλλιαρού, Ερµιόνη; Αβραµίδου, Ευαγγελία; Αραβανόπουλος, Φίλιππος Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασικής Γενετικής και Γενετικής Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών, Θεσσαλονίκη, GR54124, Ηλ. Ταχ. Επικοινωνίας: Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται τα πρώτα αποτελέσµατα µελέτης της γενετικής ποικιλότητας φυσικής αναγέννησης της οξυάς που φύεται στην Αρναία Χαλκιδικής, µε τη χρήση πέντε φθοριζόντων γενετικών δεικτών µικροδορυφόρων (f-ssr). Η εκχύλιση του DNA πραγµατοποιήθηκε µε το κυτίο της Macherey Nagel, η γενοτύπηση έγινε σε αλληλουχητή ABI3730xl µε χρήση του λογισµικού GeneMapper και η ανάλυση των αποτελεσµάτων µε το πρόγραµµα GenAlex. Βρέθηκε ευρεία γενετική ποικιλότητα σύµφωνα µε τις γενετικές παραµέτρους που εκτιµήθηκαν. Λέξεις κλειδιά: γενετική ποικιλότητα, οξυά, µικροδορυφορικοί δείκτες 158

159 ΑΚΟΛΟΥΘΩΝΤΑΣ ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ ΤΟΥ Sedum stefco STEF. Χατζητριανταφύλλου Μαίρη 1 ; Ελευθεριάδου Ελένη 1 ; Τσιριπίδης Ιωάννης 2 ; Θεοδωρόπουλος Κωνσταντίνος 1 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φ. Π., Θεσσαλονίκη, 1 mchatzitri@for.auth.gr, eelefthe@for.auth.gr ktheodor@for.auth.gr, 2 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Βιολογίας, Θεσσαλονίκη, tsiripid@bio.auth.gr Η Ελλάδα, γνωστή για τον πλούτο της σε χλωριδικά taxa, παρουσιάζει πλήθος βιοτόπων όπου φιλοξενούνται πολλά τοπικά, αλλά και βαλκανικά ενδηµικά taxa. Ένα από αυτά είναι και το Sedum stefco Stef. της οικογένειας Crassulaceae, ενδηµικό της βαλκανικής χερσονήσου, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως Σχεδόν Απειλούµενο - (NT) στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδοµένων των Σπάνιων και Απειλουµένων Ειδών της Ελληνικής Χλωρίδας. Τα στοιχεία εµφάνισής του στη χώρα µας παραµένουν ελλιπή και παρά την αφθονία στις θέσεις εύρεσής του, ο βιότοπός του φαίνεται να απειλείται από τη φυσική εξέλιξη της βλάστησης. Στην παρούσα έρευνα γίνεται η πρώτη καταγραφή των θέσεων εξάπλωσης του είδους, η χαρτογράφησή του και µια προσπάθεια εκτίµησης της αφθονίας του στον ελληνικό χώρο. Λέξεις κλειδιά: Sedum stefco, ενδηµισµός, Σχεδόν απειλούµενο, καταγραφή, Ελλάδα 159

160 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΩΡΙΜΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ΕΛΑΤΗΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Τουρβάς, Νικόλαος; Μαλλιαρού, Ερµιόνη; Αβραµίδου, Ευαγγελία; Αραβανόπουλος, Φίλιππος Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασικής Γενετικής και Γενετικής Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών, Θεσσαλονίκη, GR54124, Ηλ. Ταχ. Επικοινωνίας: Στην παρούσα εργασία διενεργήθηκε δειγµατοληψία ενός πληθυσµού ενήλικων ατόµων (n=40) και ενός πληθυσµού αναγέννησης (n=40) A. borisii-regis από την περιοχή της Καλλιπεύκης Κατερίνης µε σκοπό την εκτίµηση της γενετικής ποικιλότητας και συγκρότηση τους χρησιµοποιώντας 5 φθορίζοντες δείκτες πυρηνικού µικροδορυφορικού DNA (SSRs). Επίσης µελετήθηκε η δυνατότητα χρήσης του ανοιχτού-κώδικα πακέτου της R Fragman για την ανάλυση αρχείων τριχοειδούς ηλεκτροφόρησης (fasta files). Συγκριτικά η µέση αναµενόµενη ετεροζυγωτία (0,56) βρέθηκε στα ίδια επίπεδα σε σχέση µε αντίστοιχες τιµές που αναφέρονται στη διεθνή βιβλιογραφία. Η γνώση των επιπέδων γενετικής ποικιλότητας και µελέτη της χρονικής εξέλιξης τους, αποτελεί την πεµπτουσία της γενετικής παρακολούθησης και αναµένεται να βοηθήσει το έργο της προστασίας των γενετικών πόρων και διαχείρισης των δασών ελάτης. Λέξεις κλειδιά: Abies borisii-regis, γενετική παρακολούθηση, ποικιλότητα, SSRs, πακέτο R 160

161 ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΡΙΖΟΒΟΛΙΑΣ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΩΝ 4 ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΤΟΥ Ilex aquifolium Αλευρόπουλος Αθανάσιος 1,Τσακτσίρα Μαρία 1, Σκαλτσογιάννης Απόστολος 1 1 Εργαστήριο Δασικής Γενετικής και βελτίωσης Δασοπονικών ειδών, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης 54006, tsaktsir@for.auth.gr Το Ilex aquifolium κι οι ποικιλίες του εµφανίζουν έντονο εµπορικό ενδιαφέρον για την καλλωπιστική τους χρήση και για την ιδιότητά τους ότι µπορούν να αναπαραχθούν αγενώς. Στην παρούσα εργασία, µελετήθηκε η ριζοβολία 4 ποικιλιών του Ilex aquifolium που συλλέχθηκαν το φθινόπωρο του 2016, µε την επίδραση διαφορετικών συγκεντρώσεων ορµονών ριζοβολίας IBA και NAA. Για τα µοσχεύµατα µίας ποικιλίας (Ilex aquifolium var. aquifolium), που συλλέχθηκαν την άνοιξη του 2016, ως προκαταρκτικό πείραµα, µελετήθηκε ο εγκλιµατισµός των ριζωµένων µοσχευµάτων. Γενικά, παρατηρήθηκαν αξιοσηµείωτα υψηλά ποσοστά ριζοβολίας χωρίς τη χρήση ορµόνης ριζοβολίας. Η ποικιλία Ilex aquifolium var. agrifoglio commune είχε υψηλότερα ποσοστά ριζοβολίας από όλες τις ποικιλίες σε όλους σχεδόν τους χειρισµούς. Άριστα αποτελέσµατα για τις ποικιλίες Ilex aquifolium var. αrgentea marginata και Ilex aquifolium var. J. C. van Tol, είχε ο χειρισµός µε ΝΑΑ στα ppm. Τα παραπάνω συνηγορούν στο ότι ποικιλίες του I. aquifolium µπορούν εύκολα να αναπαραχθούν βλαστικά (αγενώς) σε µαζική κλίµακα και να αξιοποιηθούν εµπορικά. Λέξεις κλειδιά: ποικιλίες Ilex aquifolium, µοσχεύµατα, ριζοβολία, ρυθµιστές αύξησης, κλωνική αναπαραγωγή 161

162 ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΛΩΝΙΚΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ Aronia melanocarpa Πηγητσάκη, Δέσποινα 1, Τσακτσίρα Μαρία 1, Σπανός Ιωάννης 2, Σκαλτσογιάννης Απόστολος 1 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασικής Γενετικής και Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών, Θεσσαλονίκη, ΤΚ 54124, debbie_thess@hotmail.com 2 Ελληνικός Γεωργικός Οργανισµός "ΔΗΜΗΤΡΑ", Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Βασιλικά, Θεσσαλονίκη, ispanos@fri.gr Η αρώνια η µελανόκαρπη (Aronia melanocarpa) είναι ένα πολύτιµο φρουτοφόρο, καλλωπιστικό, και φαρµακευτικό δασοπονικό είδος, το οποίο τα τελευταία έτη καλλιεργείται στην Ελλάδα. Διερευνήθηκε η ικανότητα των δύο ποικιλιών Nero και Vikings, στη ριζοβολία των µοσχευµάτων τους στα ριζωτήρια των θερµοκηπίων του Εργαστηρίου Δασικής Γενετικής και Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών, ΑΠΘ. Τα προκαταρκτικά αποτελέσµατα έδειξαν ότι το είδος µπορεί να αναπαραχθεί αγενώς σχετικά εύκολα (ποσοστό επιτυχίας περίπου 50%), µε ή χωρίς ρυθµιστές αύξησης και µπορεί να βελτιωθεί µε περαιτέρω πειραµατισµό. Αυτό καθιστά την αρώνια ως µία νέα δυναµική εναλλακτική καλλιέργεια στη χώρα µας αφού τα αποτελέσµατα της παρούσας εργασίας εγγυώνται τη γενετική βελτίωση και αναπαραγωγή του είδους. Λέξεις κλειδιά: Aronia melanocarpa var. nero, vikings, ριζοβολία µοσχευµάτων, κλωνική αναπαραγωγή 162

163 ΛΕΠΙΔΟΠΤΕΡΑ ΩΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ- ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙΟΥ Λάσκαρη Αναστασία 1, Μιχάλης Ξανθάκης 2, Αβτζής Ν. Δηµήτριος 3 1 Τ.Ε.ΙΛαµίας, παράρτηµα Καρπενησίου, Δασοπονίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Ηλεκτρ. Ταχ.:Anastasia.laskari27@gmail.com 2 Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυµού Αίνου, Περιβαλλοντικό Κέντρο Κουτάβου, Αργοστόλι, 28100, Κεφαλονιά, mxanthakis@yahoo.com 3 ΕΛ.Γ.Ο. «Δήµητρα», Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης, Εργαστήριο Δασικής Εντοµολογίας, Βασιλικά Θεσσαλονίκης, Ηλεκτρ. Ταχ.: dimitrios.avtzis@gmail.com Η συγκεκριµένη έρευνα σκοπεύει να καταγράψει την βιοποικιλότητα των Λεπιδοπτέρων στον αστικό ιστό του Αργοστολίου (Κεφαλονιά), αλλά και στην συσχέτιση της παρουσία τους µε τα χαρακτηριστικά των πάρκων. Για το σκοπό αυτό, επιλέχθηκαν έξι πάρκα µέσα στο Αργοστόλι τα οποία ξεκινούν από την είσοδο της πόλης και καταλήγουν στο Περιαστικό δάσος της. Οι δειγµατοληψίες πραγµατοποιήθηκαν την άνοιξη του 2017 και µετά από τις πρώτες κιόλας δειγµατοληψίες αποτυπώθηκαν συσχετίσεις ιδιαίτερα σηµαντικές για την ποιότητα του αστικού πρασίνου στην πόλη του Αργοστολίου. Πιο συγκεκριµένα, η έκταση και το ποσοστό κάλυψης µε πόες φαίνεται να επιδρούν θετικά σε αντίθεση µε το ποσοστό κάλυψης µε θάµνους. Φυσικά, αυτά αποτελούν µόνο προκαταρκτικά στοιχεία, τα οποία θα πρέπει να εµπλουτιστούν µε περισσότερες δειγµατοληψίες στο χώρο και το χρόνο, ώστε να µπορούν να αξιοποιηθούν κατά το σχεδιασµό χώρων αστικού πρασίνου στο Αργοστόλι. Λέξεις κλειδιά: Βιοποικιλότητα, Λεπιδόπτερα, Πάρκα, Δειγµατοληψίες, Αργοστόλι-Κεφαλονιά 163

164 ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥ ΣΠΑΝΙΟΥ ΜΥΚΗΤΑ Zeus olympius ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΔΡΥΜΟ ΟΛΥΜΠΟΥ Γιάννακα, Τζέιµυ 1 ; Διαµαντής, Στέφανος 2 ; Μπίτος, Τριαντάφυλλος 1 ; Βασιλειάδης, Σάββας 1 1 Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυµού Ολύµπου, Κέντρο Πληροφόρησης Εθνικού Δρυµού Ολύµπου, Λιτόχωρο, 60200, fedolymp@otenet.gr 2 Μέλος Επιστηµονικής Επιτροπής Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυµού Ολύµπου, τ.τακτικός ερευνητής ΕΛΓΟ/ΕΘΙΑΓΕ, Τ.Θ. 1013, Βασιλικά, stephdiamandis2@gmail.com Ο Ασκοµύκητας Zeus olympius Minter & Diamandis αποτελούσε µέχρι πρόσφατα τοπικό ενδηµικό είδος του Ολύµπου, γνωστό από µία µοναδική θέση από το Για τη διερεύνηση του καθεστώτος παρουσίας και εξάπλωσής του, ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυµού Ολύµπου υλοποίησε πρόγραµµα καταγραφής του είδους κατά µήκος πεζοπορικών διαδροµών στον οικότοπο 95Α0 τα έτη εντός της περιοχής Natura 2000 «GR Όρος Όλυµπος». Ο Zeus olympius εντοπίστηκε σε 38 σηµεία αποκλειστικά στα κατώτερα κλαδιά ρόµπολων (Pinus heldreichii). Τα κλαδιά ήταν συνήθως ηµίνεκρα ή νεκρά µε διάµετρο 0,64-2,55 cm. Το µέσο ύψος των δέντρων ήταν 6m ενώ το εύρος υψοµέτρων των θέσεων καταγραφής ήταν από έως m. Λόγω της διευρυµένης εξάπλωσής δεν φαίνεται να κινδυνεύει άµεσα ο τοπικός πληθυσµός του µύκητα. Προσοχή θα πρέπει να δοθεί κατά τη διάρκεια καθαρισµών των πεζοπορικών µονοπατιών ώστε να µην αποµακρύνονται τυχόν κλαδιά ρόµπολων που φέρουν τον µύκητα. Λέξεις κλειδιά: Zeus olympius, µύκητας, Εθνικός Δρυµός Ολύµπου 164

165 ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΠΛΟΤΥΠΩΝ ΧΛΩΡΟΠΛΑΣΤΙΚΟΥ DNA ΟΞΙΑΣ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ Μανώλης, Απόστολος 1 ; Βιδάλη, Αµαρυλλίς 2 ; Γιασίτη, Δήµητρα 1 ; Κωστούδη, Χρύσα 1 ; Σταµέλλου, Σταυρούλα 3 ; Μουρατίδης, Θεόδωρος 1 ; Δρούζας, Ανδρέας Δ. 3 ; Τσιριπίδης, Ιωάννης 3 ; Παπαγεωργίου, Αριστοτέλης Χ. 1 1 Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα, Πανταζίδου 193, 68200, apapage@fmenr.duth.gr 2 Georg August Univerität Göttingen, Institut Forstgenetik und Forstpflanzenzüchtung, Büsgenweg 2, D Göttingen, Γερµανία 3 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Βιολογίας, Θεσσαλονίκη, Πανεπιστηµιούπολη Με τη χρήση μοριακών δεικτών έγινε περιγραφή της χωρικής διασποράς των απλοτύπων χλωροπλαστικού DNA σε 862 δέντρα οξιάς, σε 201 επιφάνειες στη Β.Α. Ελλάδα. Μέσα από την αλληλούχηση τμημάτων DNA έγινε διαχωρισμός τριών φυλών οξιάς στην περιοχή, με τους περισσότερους απλότυπους να παραπέμπουν στο υποείδος Fagus sylvatica ssp. orientalis. Βρέθηκε ένα πολυποίκιλο χωρικό πρότυπο ποικιλότητας απλοτύπων, με πολλά μικρής έκτασης πιθανά παγετώδη καταφύγια να συνδέονται με προστατευμένες χαράδρες και κοιλάδες στους πρόποδες των βουνών, με τις γραμμές καταγωγής από τα καταφύγια αυτά να συναντούν γραμμές καταγωγής από πιο μακρινά καταφύγια. Διαπιστώνουμε ότι η εξελικτική ιστορία της οξιάς είναι σύνθετη και περιλαμβάνει μετανάστευση πληθυσμών σε πολλούς μεσοπαγετώδεις κύκλους και όχι μόνο μετά τον τελευταίο παγετώνα στο Ολόκαινο. Λέξεις κλειδιά:fagus sylvatica, απλότυποι χλωροπλαστικού DNA, χωρική γενετική ανάλυση, παγετώδη καταφύγια, γενετική διαφοροποίηση. 165

166 ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΔΥΟ ΚΛΩΝΩΝ ΛΕΥΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΗΣ Κάρτας, Χρήστος; Μαλλιαρού, Ερµιόνη; και Μπάρµπας, Ευάγγελος Εργαστήριο Δασικής Γενετικής Και Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Θεσσαλονίκη Στην παρούσα εργασία µελετήθηκε η επίδραση του ρυθµιστή αύξησης 2,4-διχλωροφαινοξυοξικό οξύ (2,4-D) καθώς και του φωτός στην επαγωγή σωµατικής εµβρυογένεσης σε δύο κλώνους λεύκης. Ο συνδυασµός 2,4-D (4µΜ) και BAP (0,1µΜ) προήγαγε την οργανογένεση ριζών σε κάλλους που σχηµατίστηκαν από την καλλιέργεια εκφύτων του κλώνου ΣΠΑΡΤΗ-1. Ωστόσο, ο ίδιος συνδυασµός ρυθµιστών αύξησης δεν είχε καµία οργανογενετική επίδραση στον κλώνο Χ3. Καµία αντίδραση δεν παρατηρήθηκε σε έκφυτα µε µικρότερη συγκέντρωση 2,4-D (2,4-D - 2µΜ, BAP - 0,1µΜ) ή ακόµη στον µάρτυρα που δεν περιείχε ρυθµιστές αύξησης. Καµία ανταπόκριση δεν παρατηρήθηκε επίσης απουσία φωτός παρά την παρουσία ρυθµιστών αύξησης. Λέξεις κλειδιά: Σωµατική εµβρυογένεση, λεύκη, 2,4-διχλωροφαινοξυοξικό οξύ, ριζογένεση 166

167 ΤΕΧΝΗΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΜΥΚΟΡΡΙΖΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ Corylus, Pinus ΚΑΙ Tilia ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΥΚΗΤΑ Tuber melanosporum Τσελεπής, Αστέριος; Μπάρµπας, Ευάγγελος Εργαστήριο Δασικής Γενετικής και Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Το πείραµα που πραγµατοποιήθηκε µε σκοπό τον τεχνητό εµβολιασµό δασικών ειδών (Corylus avellana, Pinus nigra, Pinus halepensis, Tilia platyphyllos, Tilia cordata) µε τον µύκητα Tuber melanosporum, επιβεβαίωσε την αποίκηση αλλά και τις ήδη γνωστές διαφορές στην ένταση της αποίκησης. Στα είδη Corylus avellana, Tilia platyphyllos και Tilia cordata τα οποία είχαν ποσοστά αποίκησης 80,5%, 75,4% και 76,4% καθώς και µυκόρριζες ανά εκατοστό ρίζας σε αριθµό 20, 13, και 14 αντίστοιχα, σε σχέση µε τα είδη Pinus nigra και Pinus halepensis τα οποία είχαν ποσοστά αποίκησης 64,1% και 46,5% καθώς και µυκόρριζες ανά εκατοστό σε αριθµό 4 και 1, αντίστοιχα. Στο είδος της Corylus avellana εξετάστηκαν δείγµατα ηλικίας 1 αλλά και 5 ετών χωρίς να δείξουν σηµαντικές διαφορές στην αποίκηση (80,7% & 80,3% αντίστοιχα), στις φιλύρες καλύτερη αποίκηση είχε η Tilia cordata (76,4%) σε σχέση µε την Tilia platyphyllos (75,4%), ενώ στα πεύκα καλύτερη αποίκηση είχε η Pinus nigra (65,1%) σε σχέση µε την Pinus halepensis (46,5%). 167

168 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ ΟΞΙΑΣ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΣΕ ΔΕΙΚΤΕΣ EST-SSR Χρυσαφούδη, Ανθή; Μανώλης, Απόστολος; Τσιπίδου, Ολυµπία; Παπαγεωργίου, Αριστοτέλης Χ. Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα, Πανταζίδου 193, 68200, Περιγράφεται η γενετική ποικιλότητα έντεκα πληθυσμών οξιάς από τέσσερις διαφορετικές περιοχές της Β. Ελλάδας (Έβρος, Ροδόπη, Νευροκόπι, Αριδαία) με δείκτες πυρηνικών μικροδορυφόρων EST-SSR. Βρέθηκε υψηλή ποικιλότητα μέσα στους πληθυσμούς και χαμηλή διαφοροποίηση μεταξύ αυτών, αν και υπήρχε σημαντικό φυλογενετικό στίγμα στο χωρικό πρότυπο που προέκυψε. Οι δυτικοί πληθυσμοί της Αριδαίας διαφοροποιούνται διακριτά από τους ανατολικούς, όπου υπάρχει γεωγραφική ομαδοποίηση αλλά πιο ασθενής. Ως λόγοι προτείνονται η γεωγραφική και τοπογραφική υφή της περιοχής έρευνας και η διαμόρφωση της ροής γονιδίων από αυτήν, η εμφάνιση του υποείδους F. sylvatica ssp. orientalis και διαφορετικών μεταπαγετωδών γραμμών καταγωγής στη Β.Α. Ελλάδα και τέλος η πιθανή προσαρμογή της οξιάς σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Λέξεις κλειδιά: Fagus sylvatica, πυρηνικοί µικροδορυφόροι, EST-SSR, γενετική ποικιλότητα, διαφοροποίηση. 168

169 ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΛΙΜΝΗΣ ΑΓΡΑ (GR ). ΜΙΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ. Θεοδοσίου, Γεώργιος 1, Ευθυµίου, Γεώργιος 1 και Γρηγοριάδης Νικόλαος 2 1 Τ.Ε.Ι. Στερεάς Ελλάδας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Καρπενήσι, Ελλάδα, 36100, gtheodosiou@teilam.gr & efthimiou@teiste.gr 2 ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, Bασιλικά Θεσσαλονίκης, Ελλάδα, Οι τεχνητοί υγρότοποι είναι οικοσυστήματα που δημιουργούνται για την εξασφάλιση νερού για άρδευση και ύδρευση αλλά και την παραγωγή ενέργειας. Συχνά όμως εξελίσσονται νέα υγροτοπικά οικοσυστήματα με πλούσια βιοποικιλότητα και μεγάλο οικολογικό και επιστημονικό ενδιαφέρον. Ένας τέτοιος τεχνητός υγρότοπος είναι η λίμνη Άγρα. Σκοπός της έρευνάς είναι να γίνει η βιβλιογραφική ανασκόπηση για τον υγρότοπο με την καταγραφή του μέχρι σήμερα δημοσιευμένου έργου για τη λίμνη και την ομαδοποίηση αυτής κατά κατηγορία δημοσίευσης και κατά επιστημονικό αντικείμενο. Καταγράφηκαν συνολικά 62 δημοσιεύσεις, από τις οποίες το 39% αυτών αφορούν αντικείμενο της προστασίας και διαχείρισης του υγροτόπου, ενώ ένα περίπου 37% αφορά την έρευνα της παρόχθιας βλάστησης και της πανίδας-ιχθυοπανίδας. Από το σύνολο των δημοσιεύσεων, το 27,41% έχει δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά, ενώ το 16,13% των δημοσιεύσεων έχει ανακοινωθεί σε διεθνή και εθνικά συνέδρια. Το μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον της λίμνης Άγρα φαίνεται από την εκπόνηση τριών διδακτορικών και τεσσάρων μεταπτυχιακών διατριβών για την περιοχή που αντιστοιχεί στο 11,29% του δημοσιευμένου έργου. Λέξεις κλειδιά:οικοσυστήµατα, βιότοποι, Natura 2000, παρόχθια βλάστηση, προστατευόµενη περιοχή 169

170 ΠΑΡΟΧΘΙΑ ΔΑΣΗ ΚΑΙ ΞΕΝΙΚΑ ΕΙΣΒΟΛΙΚΑ ΕΙΔΗ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΟΧΘΙΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΑΡΔΑ (GR ), ΒΑ ΕΛΛΆΔΑ. Γ. Ευθυµίου 1 και Σ. Θεµελάκης 2 1 Τ.Ε.Ι. Στερεάς Ελλάδας, Τµήµα Δασοπονίας & Διαχείρισης Φ.Π., Δηµοκρατίας 3, 36100, Καρπενήσι, efthimiou@teiste.gr & gefthi@yahoo.gr 2 Δασοπόνος MSc, Αγαθουπόλεως 36, 13672, Αχαρναί, steliosthem@gmail.com Τα παρόχθια δάση είναι τα φυσικά οικοσυστήµατα που αναπτύσσονται κατά µήκος των ποταµών και λιµνών. Δέχονται έντονες πιέσεις από ανθρώπινες δραστηριότητες µε αποτέλεσµα την οικολογική υποβάθµισή τους και τη συρρίκνωσή τους. Τα χωροκατακτητικά ή ξενικά εισβολικά είδη είναι µια ακόµη σοβαρή απειλή για τα παρόχθια δάση, τη δοµή και τη βιοποικιλότητά τους. H εισαγωγή αυτών σε ένα φυσικό παρόχθιο δάσος µπορεί να γίνει είτε άµεσα µε την φύτευση ξενικών καλλωπιστικών ειδών είτε να µεταφερθεί από µεγάλη απόσταση µέσω των ποταµών που αποτελούν υδάτινες οδούς µεταφοράς γενετικού υλικού. Το πρόβληµα αυτό γίνεται ακόµη µεγαλύτερο και λιγότερο ελέγξιµο σε διασυνοριακά ποτάµια συστήµατα, όπως είναι ο ποταµός Άρδας που πηγάζει στη Βουλγαρία και εκβάλει στον Έβρο ποταµό. Η έρευνα των χωροκατακτητικών ειδών ή ξενικών εισβολικών ειδών κρίνεται απαραίτητη για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στα παρόχθια δασικά οικοσυστήµατα, διότι η πρόληψη και η άµεση καταστολή τους είναι ο πιο αποτελεσµατικός τρόπος διαχείρισης αυτού του οικολογικού κινδύνου. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να µελετήσει τις χρήσεις γης σε ελληνικό τµήµα του ποταµού Άρδα και να εστιάσει στην ύπαρξη και εξάπλωση της Amorpha fruticosa L., ενός εισβολικού ξενικού είδους στην παρόχθια βλάστηση του ποταµού Άρδα. Η έρευνα έδειξε ότι στο σηµαντικότερο ελληνικό τµήµα του ποταµού Άρδα, η Amorpha fruticosa L καταλαµβάνει το 44.55% της παρόχθιας έκτασής του και απαντάται κυρίως στον υπόροφο των µεικτών συστάδων Salix alba και Populus alba, στις όχθες και τα νησιά της κοίτης του ποταµού. Από το παραπάνω ποσοστό της έκτασης της παρόχθιας βλάστησης το 15,55% αφορά εκτάσεις που απαντάται µόνο η Amorpha fruticosa L. Λέξεις κλειδιά: χωροκατακτητικά είδη, παρόχθιο δάσος, Amorpha fruticosa L., ποταµός Άρδας, GR

171 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΑΣΟΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΤΟΠΙΩΝ ΤΗΣ Β. ΕΛΛΑΔΑΣ Σιδηροπούλου, Άννα 1 ; Ισπικούδης, Ιωάννης 1 ; Βραχνάκης, Μιχαήλ 2 ; Μαντζανάς, Κωνσταντίνος 1 ; Παπαναστάσης, Βασίλειος 1 1 Α.Π.Θ., Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη, Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας, Τ.Θ. 286, Τ.Κ , asidir77@for.auth.gr 2 Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας, Τµήµα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, Καρδίτσα, Τ.Κ Τα δασογεωργικά τοπία της Ελλάδας διαµορφώθηκαν από την αλληλεπίδραση πολιτισµικών, οικονοµικών, κοινωνικών και ιστορικών παραγόντων και αποτυπώνουν σε µεγάλο βαθµό τον τρόπο λειτουργίας της κοινωνίας στο παρελθόν. Σήµερα τα τοπία αυτά κινδυνεύουν να εγκαταλειφθούν ή να µετατραπούν σε εντατικές καλλιέργειες. Σκοπός της έρευνας ήταν η µελέτη των παραγόντων που επέδρασαν στη διαµόρφωση και εξέλιξη των δασογεωργικών τοπίων της Β. Ελλάδας. Επιλέχθηκαν έξι δασογεωργικά συστήµατα: Βελβεντός, Βαρικό, Πέτρες, Άνω Πορόια, Βόλακας και Σοχός. Οι κύριοι παράγοντες που τα επηρέασαν ήταν η µικρή καλλιεργήσιµη επιφάνεια, η εσωτερική κινητικότητα και το διαµετακοµιστικό εµπόριο, οι πληθυσµιακές µεταβολές, η εγκατάλειψη της υπαίθρου, η εντατικοποίηση της παραγωγής, η απασχόληση των κατοίκων µε εναλλακτικές δραστηριότητες και η Κοινή Αγροτική Πολιτική. Λέξεις κλειδιά: εγκατάλειψη, κοινωνικοοικονοµικές συνθήκες, πολιτισµική ιστορία 171

172 ΜΝΗΜΕΙΑΚΑ ΔΕΝΤΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ράµµος, Χρήστος 1 ; Αϊδινίδης, Ευστράτιος 1 ; Φωτιάδης, Γεώργιος 2 1 ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας Τµήµα Δασοπονίας & Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, Καρπενήσι, ΤΚ 36100, chrammos94@gmail.com, eaidinidis@teiste.gr 2 Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, Βασιλικά, ΤΚ 57006, Θεσσαλονίκη, gfotiad@fri.gr Μνηµειακά δέντρα είναι τα δέντρα µε πολύ µεγάλη ηλικία ή διαστάσεις και δέντρα που έχουν σηµαντική ιστορική αξία. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά τέτοια δέντρα χωρίς όµως να έχει γίνει ποτέ κάποια συστηµατική καταγραφή. Σκοπός της εργασίας ήταν ο εντοπισµός των µνηµειακών δέντρων στην Ελλάδα και η πρώτη συστηµατική καταγραφή τους, η οποία ενισχύθηκε µε όλα τα διαθέσιµα στοιχεία για τα δέντρα αυτά. Από τα αποτελέσµατα προκύπτουν ότι τα περισσότερα µνηµειακά δέντρα είναι τα πλατάνια (πάνω από 120), και ακολουθούν οι ελιές (πάνω από 70) και οι δρυς µε τα πουρνάρια (πάνω από 50). Από τα αποτελέσµατα φαίνεται ότι η ελιά στις Βούβες (Κρήτη) είναι µάλλον η µεγαλύτερη ελιά στον κόσµο, ενώ και ο πλάτανος στο Κράσι (Κρήτη) είναι ένας από τους µεγαλύτερους στον κόσµο. Λέξεις κλειδιά: Μνηµείο Φύσης, Ελιά, Πλατάνι, Δρυς, Πουρνάρι 172

173 ΣΥΣΤΑΔΕΣ ΠΕΥΚΗΣ-ΑΡΚΕΥΘΟΥ ΤΗΣ Β. ΑΜΕΡΙΚΗΣ: ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΜΑΣ ΜΑΘΟΥΝ ΚΑΤΙ ΧΡΗΣΙΜΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ; Παυλίδου, Ελένη 1,Δούβαλης, Σπυρίδων 1, Δέτσης, Βασίλειος 1, Ευθυµίου, Γεώργιος 2 1 Χαροκόπειο Πανεπιστήµιο, Εργαστήριο Ανθρωποοικολογίας & Αγροτικής Οικονοµίας, Αθήνα, Βενιζέλου 70, 17670, pavlidou.eleni.env@gmail.com, spirosdouvs@hotmail.com, detsis@hua.gr 2 ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδος, Τµήµα Δασοπονίας & Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, Δηµοκρατίας 3, Καρπενήσι, efthimiou@teiste.gr Οι διαθέσιµες πληροφορίες για συστήµατα πεύκης αρκεύθου σε χαµηλά υψόµετρα του ελλαδικού χώρου είναι ελάχιστες, για το λόγο αυτό πραγµατοποιήθηκε βιβλιογραφική αναζήτηση αναλογιών µε αντίστοιχα συστήµατα της Β Αµερικής µε σκοπό τον εντοπισµό στοιχείων που θα συνέβαλαν στην κατανόηση των εδώ συστάδων καθώς και στοιχείων που θα µπορούσαν πιθανά να αξιοποιηθούν σε πιθανό σχεδιασµό της διαχείρισής τους. Από αυτή προέκυψαν δύο σηµαντικές διαφορές α) στην οικολογία των διαταραχών και β) στην έντονη τάση επέκτασης των δασικών συστάδων στις Η.Π.Α., εξαιτίας της οποίας η διαχειριστική εµπειρία περιστρέφεται κυρίως γύρω από τρόπους περιορισµού της περαιτέρω εξάπλωσης τους. Δε φαίνεται λοιπόν κάποια άµεση αναλογία που θα ήταν χρήσιµη στη διαχείριση των ελληνικών συστάδων. Λέξεις κλειδιά: pinyon-juniper, φοινικική άρκευθος, χαλέπιος πεύκη, διαχείριση 173

174 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΑΠΟΜΑΚΡΥΣΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Φαρδογιάννη, Ελπίδα 1 ; Τσαντόπουλος, Γεώργιος 2 1 Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα, elpifard@gmail.com 2 Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα, tsantopo@fmenr.duth.gr Η εξόρυξη και η επεξεργασία των µεταλλευµάτων, σχετίζονται µε έναν αριθµό δοκιµασιών γύρω από την αειφορική ανάπτυξη, συµπεριλαµβάνοντας διάφορα οικονοµικά και περιβαλλοντικά κοινωνικά ζητήµατα. Συχνά, οι επιπτώσεις της µεταλλευτικής δραστηριότητας, ενδέχεται να επηρεάσουν ανεπανόρθωτα τις υπόλοιπες ανθρώπινες δραστηριότητες και το περιβάλλον. Η παρούσα έρευνα πραγµατοποιήθηκε στη Θράκη στις περιοχές του Περάµατος και των Σαπών µε τη βοήθεια δοµηµένου ερωτηµατολογίου προκειµένου να διερευνηθούν οι απόψεις των κατοίκων για ζητήµατα που σχετίζονται µε την ανάπτυξη της περιοχής, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των µεταλλευτικών δραστηριοτήτων και τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης. Βάσει των αποτελεσµάτων, οι πολίτες επιθυµούν η µελλοντική ανάπτυξη της περιοχής να βασιστεί κυρίως στον τουρισµό και τον πρωτογενή τοµέα, ενώ αντλούν περιβαλλοντική ενηµέρωση από το διαδίκτυο, τα social media, την τηλεόραση, το ραδιόφωνο και το φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον. Λέξεις κλειδιά: αειφορική ανάπτυξη, ευαίσθητες περιοχές, µεταλλευτικές δραστηριότητες, µέσα µαζικής ενηµέρωσης. 174

175 ΜΠΟΡΟΥΝ ΟΙ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΔΑΣΩΝ ΖΑΓΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΚΟΝΙΤΣΑΣ ΝΑ ΕΠΑΛHΘΕΥΘΟΥΝ ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ; Τσιακίρης, Ρήγας 1 ; Γρηµπυλάκου, Λίνα 2 ; Μπέτσης, Αλκιβιάδης 3 ; Ρούµπας Ευάγγελος 4 ; Στάρα, Καλλιόπη 5 ; Halley John 5 1 Δασαρχείο Ιωαννίνων, Τµήµα Διοίκησης και Διαχείρισης Δασών, Ιωάννινα, Τ.Κ. 4500, Ιερολοχιτών 21, rigastsiakiris@gmail.com 2 Διεύθυνση Δασών Λέσβου, Τµήµα Δασικών Χαρτογραφήσεων, Μυτιλήνη, Τ.Κ , Π. Κουντουριώτη 79, lgrimpylakou@gmail.com 3 Ιωάννινα, Δωδώνης 13, T.K , abets97@gmail.com 4 Ιωάννινα, Τ.Κ , Δραγατούρας 2, vroumbas@gmail.com 5 Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων, Τµήµα Βιολογικών Εφαρµογών και Τεχνολογιών, Ιωάννινα, Πανεπιστηµιούπολη 45110, kstara@cc.uoi.gr Σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων κύριος σκοπός προστασίας των ιερών δασών από την υλοτομία ήταν η λειτουργία τους ως προστατευτικά δάση των οικισμών από κατολισθήσεις, χιονοστιβάδες και πλημμυρικά φαινόμενα. Σκοπός της εργασίας ήταν να εξετάσει εάν ευσταθεί αυτή η άποψη, ως υπόθεση εργασίας και να επιβεβαιωθεί επιστημονικά με τη δημιουργία ενός πρότυπου χαρτογραφικού μοντέλου πρόβλεψης. Για τη δημιουργία του χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό λογισμικό Biomod2 με τη χρήση επτά αλγορίθμων για 30 σημεία παρουσίας ιερών δασών και 59 σημεία απουσίας ιερών δασών. Αποδείχθηκε ότι η αρχική υπόθεση είναι στατιστικά πολύ ισχυρή, ενώ δοκιμάστηκε η ακρίβεια (δύναμη ερμηνείας και δύναμη πρόβλεψης) των μοντέλων στον εντοπισμό επιπλέον άγνωστων δασών, το οποίο είναι δυνατόν παρόλη την ύπαρξη ελάχιστων δεδομένων πεδίου και ιστορικών μετεωρολογικών δεδομένων. Λέξεις κλειδιά: Μοντέλο πρόβλεψης, Προστασία οικισµών, Κατολισθήσεις, Χιονοστιβάδες, Πληµµύρες 175

176 ΚΛΙΜΑΤΙΚHΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΟΥ ΕΛΛΑΔΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ: ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ-ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ-ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ ΔΑΣΙΚΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗ Κρινά, Αναστασία 1 ; Κούτσιας, Νίκος 1 ; Πλένιου, Μαγδαλινή 1, Ξυστράκης, Φώτιος 1 1 Πανεπιστήµιο Πατρών, Τµήµα Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Αγρίνιο, Γ. Σεφέρη 2, ΤΚ 30100, anastasiakrina@gmail.com, nkoutsia@upatras.gr, mpleniou@gmail.com, fotios.xystrakis@gmail.com Στην παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε ο επαναπροσδιορισμός της χωρικής εξάπλωσης των κλιματικών ζωνών κατά Köppen στον ελλαδικό χώρο χρησιμοποιώντας τα νεότερα διαθέσιμα κλιματικά δεδομένα. Παράλληλα χρησιμοποιήθηκαν κλιματικές παράμετροι που εκτιμήθηκαν με την εφαρμογή ενός σεναρίου κλιματικής αλλαγής για τον προσδιορισμό της εξάπλωσης των κλιματικών κλάσεων ζωνών κατά Köppen το έτος Η εξάπλωση των κύριων δασικών διαπλάσεων συσχετίσθηκε με την αντίστοιχη εξάπλωση των υφιστάμενων και των μελλοντικά εκτιμούμενων κλιματικών κλάσεων. Οι αναλύσεις των δεδομένων δείχνουν την αύξηση της έκτασης που καλύπτουν οι κλάσεις με περισσότερο ξηροθερμικά χαρακτηριστικά με πλέον έντονη αλλαγή την αύξηση της έκτασης που καλύπτει η κλάση Csa (Θαλάσσιο κλίμα με ξηρό και πολύ θερμό θέρος). Αξιοσημείωτες είναι οι εκτιμήσεις για (α) την εξαφάνιση της κλάσης ΕΤ (κλίμα υψηλών ορέων), γεγονός που μπορεί να απειλήσει την παρουσία στον ελλαδικό χώρο των υπαλπικών/αλπικών φυτοκοινοτήτων και (β) την εμφάνιση της κλάσης Bsh η οποία χαρακτηρίζει εντόνως ξηρικά κλίματα. Λέξεις κλειδιά: δασικά είδη, κλιµατικές ζώνες, κλιµατική αλλαγή, Köppen, worldclim 176

177 ΔΑΣΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ, ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ: ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΠΟΨΕΩΝ ΔΑΣΟΛΟΓΩΝ Βάσσιος Δηµήτριος 1, Λεφάκης Παναγιώτης 2, Ράγκου Πολυξένη 2 & Γεωργιάδου Μαρία 3 1 Δήµος Θεσσαλονίκης, Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος, Τµήµα Αλσών, Δεν/χιών & Φυτωρίων, Θεσσαλονίκη, Κλεάνθους 18, Τ.Κ , vassiosd@for.auth.gr 2 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος, Τµήµα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασικής Πολιτικής, Θεσσαλονίκη, Πανεπιστηµιούπολη, Τ.Κ , pragkou@for.auth.gr 3 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Νοµική Σχολή, Θεσσαλονίκη, Πανεπιστηµιούπολη, Τ.Κ , mgeorgiadou@law.auth.gr Η βελτίωση του τρόπου µε τον οποίο γίνεται η δασική διαχείριση στη χώρα µας καθώς και η εφαρµογή της κατάλληλης µορφής δασοπονίας στα δηµόσια αλλά και στα ιδιωτικά δάση, αποτελεί κύρια προϋπόθεση ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή απόδοση όλων των λειτουργιών και παροχών του δάσους. Η επίλυση των προβληµάτων δασικής ιδιοκτησίας, η χαρτογράφηση των δασών και των δασικών εκτάσεων, καθώς και η παρακολούθηση της κατάστασής τους µε τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών µπορεί να συνδράµει στην υλοποίηση της κατάλληλης δασικής και περιβαλλοντικής πολιτικής προς όφελος της κοινωνίας. Σκοπός της εργασίας είναι να διερευνηθούν οι απόψεις των δασολόγων πάνω στα θέµατα που προαναφέρθηκαν. Η συλλογή των δεδοµένων έγινε µέσω ερωτηµατολογίων. Λέξεις κλειδιά: Διαχείριση δασών, δασική ιδιοκτησία, δασική πολιτική, νέες τεχνολογίες 177

178 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΖΩΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΚΑΙ ΚΗΠΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Λούφη, Αικατερίνη 1α ; Φιωτάκης, Βασίλειος 1β 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη, ΤΚ 54124, α katerina_loufi@hotmail.com, β vasilisfiotis@gmail.com Ζωολογικός Κήπος ονοµάζεται ο υπαίθριος χώρος όπου εκτίθενται στο κοινό άγρια και οικόσιτα ζώα σε κατάσταση αιχµαλωσίας. Οι σύγχρονοι Ζωολογικοί Κήποι δεν εκθέτουν απλά τα ζώα, αλλά παίζουν και καθοριστικό ρόλο στην προστασία και διατήρηση της άγριας πανίδας. Η εργασία αυτή επικεντρώνεται στο Ζωολογικό Κήπο της Θεσσαλονίκης και στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο, µε κύριο στόχο να καταγράψει την επιθυµία των πολιτών σχετικά µε την αλλαγή του σκοπού ίδρυσής τους, από χώρους φιλοξενίας άγριων ζώων σε Πάρκα οικόσιτων ζώων, µε τη χρήση ερωτηµατολογίων. Από την ανάλυση των ερωτηµατολογίων προέκυψε ότι η πλειονότητα των πολιτών δηλώνουν ικανοποιηµένοι από τη λειτουργία των χώρων αυτών και πρόθυµοι να καταβάλουν ένα χρηµατικό ποσό για την είσοδο τους, ενώ το ενδιαφέρον τους επικεντρώνεται κυρίως στην προστασία και στη διατήρηση των ειδών. Λέξεις κλειδιά: Ζωολογικός Κήπος Θεσσαλονίκης, Αττικό Ζωολογικό Πάρκο, διατήρηση των ειδών, αλλαγή σκοπού χρήσης 178

179 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ ΤΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ντούρας Κωνσταντίνος 1, Ευθυµίου Γεώργιος 2, Σπαή Μαρία 3 1 Δευτεροβάθµια Εκπαίδευση Ν. Καρδίτσας, τ. Τεµπονέρα, 43100, dourask@sch.gr 2 ΤΕΙ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, Τµήµα Δασοπονίας & Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, Καρπενήσι, efthimiou@teiste.gr 3 Δευτεροβάθµια Εκπαίδευση Ν. Καρδίτσας, τ. Τεµπονέρα, 43100, Καρδίτσα, mariaspai@sch.gr Στην παρούσα εργασία εξετάστηκε η επιθυµία, για περαιτέρω γνώση συγκεκριµένων περιβαλλοντικών θεµάτων, των φοιτητών τριτοβάθµιας Τεχνολογικής Εκπαίδευσης. Η έρευνα βασίστηκε στο ερωτηµατολόγιο ROSE (Relevance of Science Education, πραγµατοποιήθηκε το έτος 2013 και το δείγµα αποτέλεσαν 304 φοιτητές που φοιτούσαν σε όλα τα τµήµατα του Ιδρύµατος. Έγιναν στατιστικοί έλεγχοι διαφορών µέσων όρων των µεταβλητών που ορίζονται ως δηλώσεις της κλίµακας του ερωτηµατολογίου, ως προς τα δηµογραφικά χαρακτηριστικά του δείγµατος. Τα ευρήµατα ήταν στατιστικώς σηµαντικά, ως προς το φύλο, τη συµµετοχή σε Περιβαλλοντική ή Οικολογική ή Εθελοντική Οργάνωση, και ως προς τα τµήµατα του Ιδρύµατος. Δεν προέκυψαν στατιστικώς σηµαντικά ευρήµατα σε αντίστοιχους ελέγχους ως προς την αστικότητα της περιοχής µόνιµης κατοικίας και ως προς τα εξάµηνα σπουδών. Λέξεις κλειδιά: ROSE, στάσεις, αντιλήψεις, Τεχνολογική Εκπαίδευση, περιβάλλον 179

180 ΤΑ ΔΑΣΗ ΤΗΣ ΧΑΛΕΠΙΟΥ ΠΕΥΚΗΣ (Pinus halepensis) ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ ΩΣ ΠΕΔΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ Μπαλιούσης, Ευάγγελος 1 ; Μπαλιούση, Παναγιώτα 2 1 Διεύθυνση Δευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής, Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Γέρακας, Ηρώων Πολυτεχνείου 9-11, 15344, baliousisv@biol.uoa.gr 2 Διόνυσος Αττικής, Γορτυνίας 2, 14569, yioulibal@gmail.com Τα δάση της χαλεπίου πεύκης, ένα από τα κυρίαρχα στοιχεία που διαµορφώνουν τη φυσιογνωµία του αττικού τοπίου, έχουν δεχθεί έντονες ανθρωπογενείς επιδράσεις εξαιτίας της ραγδαίας οικιστικής ανάπτυξης και της κατασκευής σηµαντικών έργων υποδοµής που έλαβαν χώρα τις τελευταίες δεκαετίες. Τα δάση αυτά χαρακτηρίζονται µεταξύ άλλων από χλωριδική και φυτοκοινωνιολογική ετερογένεια και αναπτύσσονται σε πολλούς και διαφορετικούς βιοτόπους της Αττικής, φυσικούς, ηµιφυσικούς και τεχνητούς. Για τους λόγους αυτούς προσφέρονται για την υλοποίηση πληθώρας εκπαιδευτικών προγραµµάτων και δράσεων στα πλαίσια της προώθησης της Αειφόρου Ανάπτυξης. Προσφέρουν επίσης, τη δυνατότητα εφαρµογής ποικίλων διδακτικών τεχνικών και µεθόδων που έχουν βιωµατικό χαρακτήρα, όπως είναι η µελέτη πεδίου. Λέξεις κλειδιά: Χαλέπιος πεύκη, εκπαίδευση στα δάση, αειφορία, παιδαγωγικές προσεγγίσεις 180

181 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Κατσογιάννη, Μαρία Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καρπενησίου, Π.Μπακογιάννη 4, T.K Στην παρούσα εργασία ερευνήθηκε η επίδραση που έχει το δασικό περιβάλλον στην ψυχική διάθεση των µαθητών, µέσα από ένα πρόγραµµα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Συγκεκριµένα, µετρήθηκαν οι µεταβολές στα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης σε µαθητές Γυµνασίου. Για το σκοπό αυτό δόθηκαν ερωτηµατολόγια καταγραφής συµπτωµάτων στην αρχή και στο τέλος του διήµερου προγράµµατος. Σε δείγµα 131 µαθητών, ηλικίας ετών, βρέθηκε στατιστικά σηµαντική (p<.01) διαφορά των επιπέδων άγχους και κατάθλιψης µετά το πρόγραµµα στο δάσος σε σχέση µε πριν. Περαιτέρω έρευνα απαιτείται σε µεγαλύτερο πληθυσµό, διαφορετικές ηλικιακές οµάδες και ποικιλία προγραµµάτων, ώστε να αναδειχθούν συσχετίσεις και αλληλεπιδράσεις. Λέξεις κλειδιά: Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Δασικό περιβάλλον, Εκπαίδευση στη φύση, Βιωµατική µάθηση, Ψυχική Υγεία 181

182 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Φαναριώτης Αντώνιος 1 Μιχαήλ Δέσποινα 2 1 Δασολόγος M.Sc Δασική οικονοµική, Θεσσαλονίκη Θεαγένους χαρίση 80, antonisfanariotis@yahoo.com 2 Εκπαιδευτικός, Θεσσαλονίκη, Ελευθερίου Βενιζέλου 35 despoinamixa@yahoo.gr Η παρούσα εργασία πραγµατεύεται τις αντιλήψεις των καθηγητών δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης της Θεσσαλονίκης για τα προγράµµατα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Πιο συγκεκριµένα διερευνήθηκαν: Οι λόγοι συµµετοχής των καθηγητών δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης σε προγράµµατα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης του σχολείου, η συµβολή των προγραµµάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην διαµόρφωση περιβαλλοντικής ηθικής. Επίσης διερευνήθηκε αν ο στόχος των περιβαλλοντικών προγραµµάτων στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση δίνει έµφαση στη µετάδοση γνώσεων ή περιβαλλοντικών αξιών. Τέλος, εξετάστηκαν και τα προβλήµατα και εµπόδια υλοποίησης της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση. Η έρευνα πραγµατοποιήθηκε µε ερωτηµατολόγια. Συµµετείχαν 100 εκπαιδευτικοί. Οι περισσότεροι συµµετείχαν σε προγράµµατα ΠΕ. Σχετικά µε τα προβλήµατα, το µαθησιακό υλικό σίγουρα αποτελεί ένα από αυτά καθώς προέκυψε πως δεν διαθέτουν όλοι το απαραίτητο µαθησιακό υλικό. Επίσης προέκυψε η ειδικότητα αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την υλοποίηση περιβαλλοντικών προγραµµάτων λόγω έλλειψης γνώσεων περιβάλλοντος από κάποιες ειδικότητες εκπαιδευτικών. Λέξεις κλειδιά: περιβαλλοντική εκπαίδευση, περιβάλλον, εκπαιδευτικοί, προγράµµατα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης 182

183 ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΑ ΧΩΡΟΔΙΑΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΑΜΦΙΒΙΩΝ ΣΕ ΑΣΤΙΚΑ ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Μητσιάρας, Σωτήριος 1 ; Μακρίδου, Κ. Ν. 1 1 Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Εργαστήριο Άγριας Πανίδας και Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων, Τ.Θ. 241, Θεσσαλονίκη, smitsiak@for.auth.gr Τα αµφίβια είναι παγκοσµίως απειλούµενα είδη και η εκτίµηση της ποικιλότητας τους έχει ιδιαίτερη αξία σε ενδιαιτήµατα µε έντονες ανθρωπογενείς επεµβάσεις. Σκοπός της έρευνας ήταν η µελέτη του προτύπου ποικιλότητας των αµφιβίων σε αστικά ενδιαιτήµατα. Την άνοιξη του 2016 έγιναν δειγµατοληψίες αµφιβίων σε 10 περιοχές στο νοµό Θεσσαλονίκης. Η εκτίµηση της ετερογένειας και της ισοµέρειας των περιοχών έγινε µε τη χρήση µηπαραµετρικών δεικτών. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι περιοχές µε µικρότερες ανθρωπογενείς επεµβάσεις και παρουσία βλάστησης εµφάνιζαν υψηλότερες τιµές δεικτών. Τα είδη που καταγράφηκαν ακολουθούν ένα συναθροισµένο πρότυπο χωροδιάταξης. Συµπερασµατικά, η παρούσα εργασία καταδεικνύει τη σηµαντικότητα εκτάσεων µε βλάστηση στις πόλεις, διότι συµβάλλουν στη διατήρηση της ποικιλότητας των απειλούµενων ειδών, όπως τα αµφίβια. Λέξεις κλειδιά: αµφίβια, δείκτες, ετερογένεια, ισοµέρεια 183

184 ΧΕΙΜΕΡΙΝΕΣ ΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΗΣ ΚΕΛΑΗΔΟΤΣΙΧΛΑΣ (Turdus philomelos) ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ Κυπριώτη, Αµαλία 1 ; Θωµά, Χ.Θ. 1 1 Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Εργαστήριο Άγριας Πανίδας και Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων, Τ.Θ. 241, Θεσσαλονίκη, amaliapk@for.auth.gr Η απώλεια των ενδιαιτηµάτων τροφοληψίας είναι ο σηµαντικότερος παράγοντας στον οποίο οφείλεται η µείωση αρκετών πτηνών των αγροτικών περιοχών. Η µελέτη του διαιτολογίου των πτηνών κατά τη διάρκεια του χειµώνα, µπορεί να παρέχει χρήσιµες πληροφορίες που θα βοηθήσουν στη διατήρηση των πληθυσµών τους. Σκοπός της έρευνας ήταν η διερεύνηση του διαιτολογίου της Κελαηδότσιχλας (Turdus philomelos) κατά τη χειµερινή περίοδο, στη Ζάκυνθο. Συνολικά, αναλύθηκαν 322 στοµάχια Κελαηδότσιχλας µε τη µέθοδο ανάλυσης του στοµαχικού περιεχοµένου. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι η ελιά ήταν το είδος τροφής µε τις µεγαλύτερες συχνότητες εµφάνισης όλους τους µήνες. Επίσης, από το Δεκέµβριο έως το Φεβρουάριο καταγράφηκε σε περισσότερα στοµάχια από ότι αναµενόταν. Συµπερασµατικά, η εργασία καταδεικνύει τη σπουδαιότητα της µελέτης των τροφικών συνηθειών το χειµώνα. Λέξεις κλειδιά: τροφικές συνήθειες, ελιά, χειµώνας, Κελαηδότσιχλα 184

185 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΙΧΘΥΟΠΑΝΙΔΑΣ ΤΩΝ ΛΙΜΝΩΝ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΡΟΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ Κοκκινάκης Κ. Αντώνης: Λουκάκη Γκουντάρα Έλενα: Τακόλα Ελίνα Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Άγριας Πανίδας και Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων, Τ.Θ. 241, Θεσσαλονίκη, e- mail: Οι λίµνες αποτελούν παράγοντες περιβαλλοντικής σταθερότητας, παρέχοντας πολλά οφέλη στη κοινωνία µε τη βιοποικιλότητας τους και την αλιεία. Αυτά τα σηµαντικά οφέλη προκύπτουν από τη διατήρηση των χαρακτηριστικών τους, όπως είναι η διατήρηση της ιχθυοπανίδας τους και η γενική οικολογική τους σταθερότητα. Στην εργασία αυτή καταγράφηκε η ιχθυοπανίδα των 6 κυριότερων λιµνών στις περιφέρειες της Ηπείρου και της Θεσσαλίας, η οποία ανέρχεται σε 45 είδη που ανήκουν σε 11 οικογένειες και εκτιµήθηκε το καθεστώς της προστασίας κάθε είδος ψαριού, σύµφωνα µε το κανονισµό της Ε.Ε για τους Οικοτόπους (92/43 / ΕΟΚ), τη Σύµβαση της Βέρνης, τη «Κόκκινη Λίστα» του IUCN και το Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο. Στη συνέχεια, ταξινοµήθηκαν οι περιβαλλοντικές απειλές που δέχεται η ιχθυοπανίδα και καθορίστηκαν κατάλληλες στρατηγικές για τη διαχείριση και τη προστασία της. Λέξεις κλειδιά: ιχθυοπανίδα, λίµνες, καθεστώς προστασίας ειδών, Θεσσαλία, Ήπειρος, Ελλάδα 185

186 ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΙΧΘΥΟΠΑΝΙΔΑΣ ΤΩΝ ΛΙΜΝΩΝ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ Κιουρτίδου Δήµητρα; Κοκκινάκης Κ. Αντώνης; Μιλτιάδου Παυλίνα; Σαραφίδου Νικολέτα Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Άγριας Πανίδας και Ιχθυοπονίας Γλυκέων Υδάτων, Τ.Θ. 241, Θεσσαλονίκη, e- mail: Η ιχθυοπανίδα των λιµνών της χώρας µας δέχεται πολλές πιέσεις από ανθρώπινες παρεµβάσεις και από την αλλοίωση των οικοσυστηµάτων που αποικίζει. Στην εργασία αυτή έγινε καταγραφή της ιχθυοπανίδας στις 17 σηµαντικότερες λίµνες των περιφερειών της Δυτικής, Κεντρικής, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Εντοπίσθηκε το καθεστώς προστασίας κάθε ενός από τα 99 είδη που καταγράφηκαν, σύµφωνα µε το Κόκκινο Βιβλίο (IUCN), το Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο τη Σύµβαση της Βέρνης, και την Οδηγία 92/43/ της ΕΟΚ και εκτιµήθηκε η συµµέτοχή των ειδών σε σχέση µε τη κατηγοριοποίηση της προστασίας τους ανά οικοσύστηµα, περιφέρεια και συνολικά για τη περιοχή µελέτης. Η διατήρηση της βιοποικιλότητας και των φυσικών πόρων των λιµνών έχει ιδιαίτερη περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονοµική αξία. Η ορθολογική διαχείριση και η προστασία της ιχθυοπανίδας των λιµνών της Βόρειας Ελλάδας είναι ζωτικής σηµασίας τόσο για το φυσικό τους περιβάλλον όσο και για τη κοινωνία. Λέξεις κλειδιά: ιχθυοπανίδα, λίµνες, καθεστώς προστασίας ειδών, Μακεδονία, Θράκη, Ελλάδα. 186

187 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ, ΔΑΣΟΚΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΑΣΟΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΒΑΛΑΝΙΔΙΑΣ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΤΗΣ ΑΓΡΟΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ Παντέρα Αναστασία, Παπαδόπουλος Ανδρέας ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας, Τµήµα Δασοπονίας & Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, Καρπενήσι, Το δάσος βαλανιδιάς Ξηροµέρου είναι το µεγαλύτερο του είδους στην Ελλάδα και πιθανώς στη Βαλκανική χερσόνησο. Είναι ένα αρχέγονο δάσος µε πολύ µεγάλη ιστορία και ιδιαίτερη κοινωνικόοικονοµική αξία από την αρχαιότητα έως σήµερα. Το δάσος λόγω της ανοικτής δοµής του και της συνδυαστικής χρήσης του για δασική παραγωγή και κτηνοτροφική χρήση, εδώ και πολλούς αιώνες, θεωρείται ως ένα παραδοσιακό δασολιβαδικό σύστηµα. Στην παρούσα εργασία διερευνώνται τα οικολογικά, δασοκοµικά και διαχειριστικά χαρακτηριστικά του δάσους, οι παραδοσιακές του χρήσεις και δραστηριότητες και η δυνατότητα επαναφοράς τους για οικολογικούς και οικονοµικούς λόγους µε παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών στα πρότυπα της αγροδασοπονίας. Λέξεις κλειδιά: Δασολίβαδο, αγροδασοπονία, Quercus ithaburensis subsp. macrolepis. 187

188 ΤΟ ΥΔΑΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΠΙΝΔΟΥ Στεφανίδης Στέφανος, Στάθης Δηµήτριος, Χατζηχριστάκη Χρυσούλα Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων, Θεσσαλονίκη, Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση του υδατικού ισοζυγίου τεσσάρων ορεινών λεκανών απορροής στην κεντρική Πίνδο µε την εφαρµογή του µοντέλου υδατικού ισοζυγίου του Thornthwaite and Mather. Για την επιφανειακή ολοκλήρωση της βροχόπτωσης και της θερµοκρασίας χρησιµοποιήθηκαν οι σχέσεις της βροχοβαθµίδας και της θερµοβαθµίδας, που προέκυψαν από την χρήση δεδοµένων από 7 µετεωρολογικούς σταθµούς, που λειτουργούν στην ευρύτερη περιοχή έρευνας. Επίσης, έγινε χρήση των Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών (GIS) για την εκτίµηση των χωρικών δεδοµένων (χρήσεις γης, εδαφολογικά χαρακτηριστικά, γεωλογικά χαρακτηριστικά), που απαιτούνται στο µοντέλο. Από την εφαρµογή του µοντέλου προέκυψε, ότι το υδατικό ισοζυγίο είναι θετικό και στις τέσσερις λεκάνες και ότι υπάρχει µεγάλη ανισοκατανοµή της επιφανειακής απορροής µέσα στο έτος. Τέλος, προτείνονται τα κατάλληλά µέτρα για την αειφορική διαχείριση των υδατικών πόρων, που περιλαµβάνουν χειρισµό των ορεινών λεκανών απορροής, των κοιτών και των κώνων πρόσχωσης των χειµαρρικών ρευµάτων. Λέξεις κλειδιά: υδατικό ισοζύγιο, λεκάνη απορροής, επιφανειακή απορροή, εξατµισοδιαπνοή 188

189 ΑΡΧΕΣ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΖΩΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΔΑΣΙΚΩΝ ΔΡΟΜΩΝ Απόστολος Καµπούρης 1, Ιάκωβος Παπαδόπουλος 2 1 Διδάκτωρ Δασολόγος, MSc Πολυτεχνικής Σχολής Α.Π.Θ., Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης. Προσωπική διεύθυνση: Δοϊράνης 28, Θεσσαλονίκη. akambour@otenet.gr. 2 Δασολόγος M.Sc.- Δ/νση Δασών Ν. Χαλκιδικής - Δασικό Κτίριο - Πολύγυρος Τηλ: fax: iakwvospap@gmail.com Η συγκοµιδή της παραγόµενης ξυλείας διεθνώς βασίζεται, κυρίως, σε επίγεια συστήµατα η εφαρµογή των οποίων απαιτεί ένα βασικό οδικό δίκτυο διάνοιξης και µεταφοράς, αποτελούµενο από µόνιµους και προσωρινούς δασικούς δρόµους στην ευρύτερη περιοχή των υλοτοµιών. Κατά την κατασκευή των δασικών δρόµων εκτελούνται εκσκαφές, οι εργασίες και το µέγεθος των οποίων, εγκυµονούν πρωτογενείς και δευτερογενείς κινδύνους. Πολλά γεγονότα έχουν σηµειωθεί στην Ελλάδα και διεθνώς, όπου δέντρα που έχουν αφεθεί κατά τις εργασίες κατασκευής δασικών δρόµων στα όρια µεγάλης κλίσης εκχωµάτων ή επιχωµάτων και έχουν πέσει µετέπειτα πάνω σε µηχανήµατα ή σε εργαζόµενους και χρήστες των οδών στην περιοχή, προκαλόντας ζηµιές, τραυµατισµούς ή απώλειες ζωής. Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται ένα πρακτικό σύστηµα λήψης αποφάσεων παρέχοντας οδηγίες για την ορθή και ασφαλή κατασκευή δασικών δρόµων και την σωστή διαχείρηση της βλάστησης στην περιοχή που αυτοί καταλαµβάνουν. Λέξεις κλειδιά: Κατασκευή δασικών δρόµων, ζώνες υλοτοµιών, ασφάλεια εργαζοµένων και χρηστών 189

190 Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Βάκκα Ελένη 1, Βλάχου Μαρία 2 1. Διεύθυνση Δασών Ιωαννίνων, Τµήµα Δασικών Χαρτογραφήσεων 2. Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος, Δ/νση Δασικών Έργων και Υποδοµών, Τµήµα Δασολογίου, Απογραφής και Θεµατικής Υποστήριξης Δικαιωµάτων του Δηµοσίου Είναι γεγονός ότι από το καλοκαίρι του 2016 η Δασική Υπηρεσία ξεκίνησε τις διαδικασίες για την ανάρτηση των δασικών χαρτών σε περιοχές όπου είχαν συνταχθεί και θεωρηθεί οι δασικοί χάρτες. Έτσι τα τµήµατα Δασικών χαρτογραφήσεων 13 Περιφερειακών ενοτήτων, κατάφεραν να αναρτηθούν δασικοί χάρτες για το σύνολο περιοχής αρµοδιότητας της οικείας Δ/νσης Δασών αλλά και 21 ακόµα Δ/νσεις Δασών ανάρτησαν τους ήδη θεωρηµένους δασικούς χάρτες. Κατά τη διάρκεια της ανάρτησης των δασικών χαρτών, αναδείχτηκαν διάφορα προβλήµατα, τα οποία έπρεπε να επιλυθούν έτσι ώστε να µην εµποδιστεί η διαδικασία της κύρωσής τους. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται οι δασικοί χάρτες της Περιφερειακής Ενότητας Ιωαννίνων, η ανάρτηση των οποίων ανέδειξε το µεγάλο πρόβληµα των δασωµένων αγρών, αλλά και της επιλεξιµότητας δασικών εκτάσεων που χρησιµοποιούνται ως βοσκότοποι. Τέλος παρουσιάζονται οι λύσεις που προτείνονται για την επίλυση των προβληµάτων. Λέξεις κλειδιά: Δασικοί χάρτες, δασωµένοι αγροί, αλλαγή χρήσης γης, γεωγραφικά συστήµατα πληροφοριών 190

191 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΡΙΑΚΩΝ ΓΑΙΩΝ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Γαλατσίδας, Σπυρίδων 1 ; Γούναρης, Νικόλαος 2 ; Δηµητριάδης, Ηλίας 3 ; Βλαχάκη, Δέσποινα 4 Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα, Πανταζίδου 193, ΤΚ sgalatsi@fmenr.duth.gr 2 ngounari@fmenr.duth.gr 3 eliasdim@gmail.com 4 dvlachak@fmenr.duth.gr Ο όρος «οριακές γαίες» αναφέρεται συχνά σε θέµατα που σχετίζονται µε τη βιοενέργεια, καθώς η καλλιέργεια ενεργειακών φυτών στις εκτάσεις αυτές προτείνεται ως αποτελεσµατικός τρόπος αποφυγής συγκρούσεων µε την παραδοσιακή γεωργία. Παρ όλα αυτά, δεν υπάρχει σαφής και παγιωµένος ορισµός των γαιών αυτών µε αποτέλεσµα να δηµιουργείται αβεβαιότητα στην κατηγοριοποίηση και ποσοτικοποίηση τους, η οποία αποτελεί και τον κυριότερο περιοριστικό παράγοντα για την πιθανή χρήση τους. Η παρούσα έρευνα αφορά στην ανάπτυξη εργαλείων για τον προσδιορισµό και αξιολόγηση της καταλληλότητας και του δυναµικού των οριακών γαιών για την παραγωγή βιοµάζας µε την εφαρµογή µιας ολοκληρωµένης προσέγγισης που εξετάζει φυσικούς, περιβαλλοντικούς, κοινωνικο-οικονοµικούς και οικολογικούς παράγοντες που συνδυάζονται µε τη χρήση πολυκριτηριακής ανάλυσης µέσω γεωγραφικών συστηµάτων πληροφοριών. Λέξεις κλειδιά: οριακές γαίες, γεωγραφικά συστήµατα πληροφοριών, βιοµάζα, πολυκριτηριακή ανάλυση 191

192 Η ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΤΟΥ 2016 ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΜΕ ΑΥΤΕΣ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ηλιόπουλος, Νικόλαος 1 ; Γκουβάς, Μάρκος 2 ; Παπαδόπουλος, Αριστοτέλης; Ξυλάγγουρα, Μαρία Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων (Ε.Σ.Κ.Ε.), Μικράς Ασίας και Ριζαρείου 1, , Χαλάνδρι, Αθήνα, 1 hlnic@rocketmail.com, 2 markosgk1@gmail.com Στην παρούσα εργασία µελετήθηκαν οι µετεωρολογικοί παράµετροι (θερµοκρασία, σχετική υγρασία, άνεµος και βροχόπτωση), που επηρέασαν την συµπεριφορά των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα την αντιπυρική περίοδο του 2016 καθώς και τις αντιπυρικές περιόδους της δεκαετίας Η ανάλυση των µετεωρολογικών παραµέτρων και η συσχέτισή τους µε την πιθανότητα εµφάνισης καταστροφικών πυρκαγιών είναι µείζονος σηµασίας. Τα αποτελέσµατα της παρούσας εργασίας θα ενισχύσουν την άποψη ότι τα καλοκαίρια που έπονται ξηρών χειµώνων, πρέπει να αναµένονται δασικές πυρκαγιές µεγαλύτερης έντασης και έκτασης από τις συνηθισµένες, εκτός και εάν επακολουθήσει καλοκαίρι µε βροχοπτώσεις πολύ περισσότερες των κανονικών ή έστω λιγότερο ανεµώδες, πράγµα όχι και τόσο πιθανό για τη νότια και νησιωτική Ελλάδα. Λέξεις κλειδιά :Μετεωρολογικοί Παράµετροι, Δασικές Πυρκαγιές, Ελλάδα 192

193 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΣΦΟΔΡΟΤΗΤΑΣ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΧΙΟΥ Μητσόπουλος Ιωάννης 1, Χρυσάφη Ειρήνη 2, Μαλλίνης Γεώργιος 2, Βασιλάκης Εµµανουήλ 3, Αριανούτσου Μαργαρίτα 4, Λέκκας Ευθύµιος 3 1 Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Τµήµα Βιοποικιλότητας και Προστατευόµενων Περιοχών, Αθήνα, Πατησίων 147, 11251, ioanmits@gmail.com 2 Δηµοκριτείο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα Δασολογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα, Πανταζίδου 193, 68200, irene.chrysafis@gmail.com, gmallin@fmenr.duth.gr 3 Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών, Σχολή Θετικών Επιστηµών, Τµήµα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Αθήνα, Πανεπιστηµιούπολη, 15784, evasilak@geol.uoa.gr, elekkas@geol.uoa.gr 4 Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών, Σχολή Θετικών Επιστηµών, Τµήµα Βιολογίας, Αθήνα, Πανεπιστηµιούπολη, 15784, marianou@biol.uoa.gr Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η χαρτογράφηση της σφοδρότητας µιας δασικής πυρκαγιάς που εκδηλώθηκε στη νήσο Χίο το καλοκαίρι του 2016, µε τη χρήση µιας δορυφορικής εικόνας πολύ υψηλής χωρικής ανάλυσης του δορυφόρου WorldView-2. Η ανάπτυξη και αξιολόγηση της προσέγγισης πραγµατοποιήθηκε µε επίγειες µετρήσεις και τη χρήση του Σύνθετου Δείκτη Σφοδρότητας Καύσης (CBI). Η σχέση µεταξύ του φασµατικού δείκτη NDVI και του CBI παρουσίασε συνολική ακρίβεια 71%, που κρίνεται ικανοποιητική για την εκτίµηση και τη χαρτογράφηση της σφοδρότητας των πυρκαγιών σε ετερογενή µεσογειακά οικοσυστήµατα. Η χρήση υψηλής ανάλυσης δορυφορικών δεδοµένων έχει δυνατότητα παραγωγής υψηλής γεωµετρικής και θεµατικής πληροφορίας για τις πληγείσες περιοχές, συµβάλλοντας στην ορθολογική µεταπυρική διαχείριση και άµβλυνση των επιπτώσεων των πυρκαγιών. Λέξεις κλειδιά dnbr, VHR, Sentinel-2, WorldView-2, τηλεπισκόπηση, ΓΣΠ 193

194 ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΕΝΑΡΞΗΣ ΕΞΑΠΛΩΣΗΣ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΙΚΤΩΝ ΕΥΦΛΕΚΤΟΤΗΤΑΣ ΕΥΡΩ-ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΚΑΥΣΙΜΗΣ ΥΛΗΣ Δρ Ντούφας, Ηλίας Ε.Μ.Π., Τµήµα Χηµικών Μηχανικών, Πολυτεχνειούπολη, Αθήνα, Μελετήθηκαν οι παράµετροι που δρουν κατά την έναρξη µιας φωτιάς, ο τρόπος που επιδρούν στην εξάπλωσή της και καθορίσαµε δείκτες ευφλεκτότητας δασικών ειδών. Αναγνωρίστηκαν τα κυριότερα είδη δασικής βλάστησης και οι τύποι βλάστησης στο όρος Πάρνηθα Αττικής. Μοντελοποιήθηκε η δασική καύσιµη ύλη µε χρήση κατάλληλου λογισµικού και εφαρµόστηκε η πολυκριτηριακή ανάλυση για την αξιολόγηση της συµπεριφοράς της πυρκαγιάς. Λέξεις κλειδιά: Καύσιµη ύλη, Λογισµικό BehavePlus5, Πολυκριτηριακή ανάλυση, Διαχείριση Δασικών Πυρκαγιών 194

195 ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ ΤΗΣ ΠΑΦΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ: ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Ταµπάκης Στυλιανός 1 ; Καρανικόλα Παρασκευή 1* ; Χαραλάµπους Γεώργιος 1 1 Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Πανταζίδου 193, Ορεστιάδα, stampaki@fmenr. duth.gr, pkaranik@fmenr.duth.gr, tsiarloui@hotmail.com Η Κύπρος αντιµετωπίζει µεγάλα προβλήµατα από τις δασικές πυρκαγιές ιδιαίτερα κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Οι δασικές πυρκαγιές θεωρούνται ως η σηµαντικότερη απειλή για τα δάση της Κύπρου. Κάθε έτος, οι δασικές πυρκαγιές προκαλούν τεράστια και ανεπανόρθωτη ζηµία στα δασικά οικοσυστήµατα και σε κάποιες περιπτώσεις απειλούν και κατοικηµένες περιοχές. Η παρούσα εργασία στοχεύει στη µελέτη των αντιλήψεων και των απόψεων των κατοίκων της επαρχίας Πάφου σε σχέση µε τις ενέργειες των τοπικών φορέων και των πολιτών, πριν, κατά τη διάρκεια και µετά από τις πυρκαγιές. Η έρευνα πραγµατοποιήθηκε µε τη βοήθεια προσωπικών συνεντεύξεων. Λέξεις κλειδιά: Δασικές πυρκαγιές, απόψεις πολιτών, ενέργειες πρόληψης, καταστολής, αποκατάστασης 195

196 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΔΙΑΒΡΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΕΞΙΣΩΣΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ Μιχαήλ Ξανθάκης; Παναγιώτης Μινέτος; Γεωργία Λυσίτσα & Γεωργία Καµάρη Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυµού Αίνου, Περιβαλλοντικό Κέντρο Κούταβου, Αργοστόλι, Κεφαλονιά, 28100, Στην παρούσα εργασία µελετήθηκε η εξέλιξη της εδαφικής διάβρωσης της νήσου Κεφαλονιάς κατά τα έτη 2000 έως Εφαρµόστηκε ένα απλό εµπειρικό µοντέλο προσοµοίωσης της εδαφικής διάβρωσης, η τροποποιηµένη εξίσωση εδαφικής απώλειας (RUSLE) µε τη χρήση Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι η µέση ετήσια τιµή της εδαφικής διάβρωση βρέθηκε ίση µε 12,78 t/ha για το έτος 2000 και 12,28 t/ha για το έτος Επίσης ποσοστό 38,24 % της έκτασης της νήσου Κεφαλονιάς εµφανίζει µέτρια έως πολύ υψηλή ένταση εδαφικής διάβρωσης το έτος 2012 έναντι ποσοστού 40,55 % το έτος Συµπεραίνουµε ότι κατά την δεκαετία , παρά τις πιέσεις που δέχθηκε το φυσικό περιβάλλον (πυρκαγιές, υπερβόσκηση, οικιστική ανάπτυξη, στην Κεφαλονιά κατά τόπους, η βλάστηση και άλλοι προστατευτικοί παράγοντες βοήθησαν στην µείωση της εδαφικής διάβρωσης. Λέξεις κλειδιά: Εδαφική διάβρωση, παγκόσµια εξίσωση εδαφικής απώλειας, RUSLE, συντελεστής φυτοκάλυψης, Κεφαλονιά. 196

197 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΑΥΞΗΜΕΝΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΛΑΤΟΔΑΣΩΝ ΛΟΓΩ ΝΕΚΡΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ ΑΠΟ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΙΤΙΕΣ Γκουβάς, Μ. 1 ; Μαλούνης, Αλ 2 ; Ντάσιου Ζ. 3 Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων (Ε.Σ.Κ.Ε.), Μικράς Ασίας και Ριζαρείου 1, , Χαλάνδρι, Αθήνα, 1 markosgk1@gmail.com, 2 malounis@gmail.com, 3 zdasiou@hotmail.com Ως σηµαντικότερος αληθινός κίνδυνος για τα ελληνικά ελατοδάση πρέπει σήµερα να θεωρούνται οι πυρκαγιές, εξαιτίας της τεράστιας συσσώρευσης ξυλωδών υπολειµµάτων λόγω νεκρώσεων των δέντρων κυρίως από επιδηµίες εντόµων ή προηγούµενες πυρκαγιές. Διερεύνηση του χρόνου αποσύνθεσής τους, µέσω βιβλιογραφικών δεδοµένων άλλων χωρών και προσαρµογή τους στις ελληνικές κλιµατολογικές συνθήκες, δείχνει ότι αυτός διαρκεί αρκετές δεκαετίες. Στο συµπέρασµα τούτο οδηγούµαστε και από την ύπαρξη µεγάλου αριθµού κορµών µέσου βαθµού αποσύνθεσης σε εκτάσεις που κάηκαν εδώ και 2 µε 3 δεκαετίες. Μοναδική λύση στο πρόβληµα είναι η µε κάθε κόστος και χωρίς άλλη πλέον χρονοτριβή, απόληψη όλου αυτού του µερικώς αποσυντεθηµένου ξυλώδους όγκου και διάθεσή του για παραγωγή ενέργειας ή έστω καταστροφής του σε χώρους µακριά των ελατοδασών. Λέξεις κλειδιά: Κλίµα, αποσύνθεση, πυρκαγιές, επιδηµίες εντόµων 197

198 Phomopsis juniperova: ΜΙΑ ΑΠΕΙΛΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΘΑΜΝΩΝΕΣ Juniperus macrocarpa ΣΤΗ ΝΗΣΟ ΠΑΡΟ Τσόπελας, Π. 1, Παλαβούζης, Σ. 2, Τζίµα, A.K. 2, Σουλιώτη, Ν. 1, Παπλωµατάς, Ε.Ι. 2 1 ΕΛ.Γ.Ο. - «ΔΗΜΗΤΡΑ», Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστηµάτων, Τέρµα Αλκµάνος, Αθήνα, tsop@fria.gr, soulioti@fria.gr 2 Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών, Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας, Ιερά Οδός 75, Αθήνα, stavpal@aua.gr, aliki@aua.gr, epaplom@aua.gr Στην Πάρο παρατηρήθηκαν εκτεταµένες νεκρώσεις κλάδων και σε ορισµένες περιπτώσεις νέκρωση φυτών Juniperus macrocarpa σε φυσικούς θαµνώνες. Από κλάδους και ώριµους κώνους αποµονώθηκε σταθερά ο µύκητας Phomopsis juniperivora, ο οποίος ταυτοποιήθηκε επί τη βάσει µοριακών τεχνικών και µορφολογικών χαρακτηριστικών. Σε πειράµατα τεχνητών µολύνσεων επιβεβαιώθηκε η παθογόνος ικανότητα του µύκητα σε φυτά J. macrocarpa, J. oxycedrus και Cupressus sempervirens. Ο µύκητας P. juniperivora είναι διαδεδοµένος σε αρκετές περιοχές της Β. Αµερικής προσβάλλοντας διάφορα είδη αρκεύθου και άλλα είδη της οικογένειας Cupressaceae. Ο µύκητας αυτός είναι ένα αλλόχθονο εισβάλλον είδος στην Ελλάδα και µια σηµαντική απειλή για τους θαµνώνες αρκεύθου. Είναι πιθανόν το παθογόνο να υπάρχει και σε άλλες περιοχές της χώρας και να µην έχει ακόµα ανιχνευτεί. Λέξεις κλειδιά: Juniperus macrocarpa, Phomopsis juniperivora, αµµοθίνες 198

199 ΦΥΤΟΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟ ΔΑΣΟΒΟΤΑΝΙΚΟ ΚΗΠΟ ΦΟΙΝΙΚΑ (TAU) Γιουρίεβα, Βικτώρια; Θεοδωρόπουλος, Κωνσταντίνος; Παπαϊωάννου, Αθανάσιος; Ελευθεριάδου, Ελένη Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη, 54124, Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η µελέτη των φυτοκοινοτήτων της ποώδους βλάστησης του Δασοβοτανικού Κήπου Φοίνικα του Αριστοτέλειου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης (TAU). Επίσης, µελετήθηκαν και οι εδαφικές συνθήκες του Κήπου. Η έρευνα πραγµατοποιήθηκε µε τη βοήθεια 32 δειγµατοληπτικών επιφανειών και 10 εδαφοτοµών. Η φυτοκοινωνιολογική έρευνα ανέδειξε την Solanum elaeagnifolium-scabiosa atropurpurea-κοινότητα στην οποία διακρίθηκαν δύο υποκοινότητες (Oxalis corniculata-ranunculus chius-υποκοινότητα και Buglossoides arvensis- Hippocrepis unisiliquosa-υποκοινότητα), καθώς και µία παραλλαγή και µία όψη της δεύτερης υποκοινότητας. Οι κλιµατικές και εδαφικές συνθήκες παρουσιάζουν περιορισµένη µεταβλητότητα και φαίνεται ότι δεν ασκούν σηµαντική επίδραση στη διαµόρφωση των υποκοινοτήτων στο Δασοβοτανικό Κήπο. Λέξεις κλειδιά: Βοτανικός Κήπος, εδαφικές συνθήκες, Solanum elaeagnifolium 199

200 ΧΛΩΡΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΔΑΦΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΔΡΥΟΔΑΣΩΝ ΚΑΙ ΑΜΕΣΑ ΓΕΙΤΟΝΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΑΓΡΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΑΞΙΑΡΧΗ - ΒΡΑΣΤΑΜΩΝ. Παπαϊωάννου, Ευγενία; Θεοδωρόπουλος, Κωνσταντίνος; Ελευθεριάδου, Ελένη Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη, 54124, eapapaioa@agro.auth.gr, ktheodor@for.auth.gr, eelefthe@for.auth.gr Η έρευνα αυτή έχει ως σκοπό να αναδείξει ιδιαίτερα στοιχεία της χλωρίδας και των εδαφών, σε δρυοδάση Quercus frainetto και σε εγκαταλειµµένους αγρούς, που βρίσκονται σε γειτνίαση µεταξύ τους, στο Πανεπιστηµιακό Δάσος Ταξιάρχη - Βραστάµων στο Χολοµώντα Χαλκιδικής. Από το χλωριδικό κατάλογο της περιοχής έρευνας, προκύπτει ότι στις συστάδες Q. frainetto, που ερευνήθηκαν, βρέθηκαν 133 taxa, ενώ στους εγκαταλειµµένους αγρούς 128. Το σύνολο των taxa ανέρχεται σε 193, ενώ τα κοινά taxa είναι 68. Οι συστάδες Q. frainetto και οι εγκαταλειµµένοι αγροί παρουσιάζουν σηµαντική χλωριδική οµοιότητα. Από τα αποτελέσµατα της έρευνας προκύπτει ότι δεν υπάρχουν στατιστικά σηµαντικές διαφορές στο έδαφος µεταξύ των εγκαταλειµµένων αγρών και των δρυοδασών. Λέξεις κλειδιά: χλωρίδα, έδαφος, εγκαταλειµµένοι αγροί, taxa, Quercus frainetto 200

201 ΟΙ ΦΥΤΟΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΤΟΥ Rhododendron luteum SWEET ΣΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΤΟΥ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ Ξυστράκης, Φώτιος 1 ; Θεοδωρόπουλος, Κωνσταντίνος 2 ; Μανιάτη, Αµαλία 2 ; Ελευθεριάδου, Ελένη 2 ; Μπαζός, Ιωάννης 3 ; Δηµόπουλος, Παναγιώτης 4 1 Πανεπιστήµιο Πατρών, Τµήµα Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Αγρίνιο, Γ. Σεφέρη 2, 30100, fotios.xystrakis@gmail.com 2 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη, 54124, ktheodor@for.auth.gr, eelefthe@for.auth.gr 3 Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών, Τµήµα Βιολογίας, Αθήνα, 15784, ibazos@biol.uoa.gr 4 Πανεπιστήµιο Πατρών, Τµήµα Βιολογίας, Πάτρα, 26504, Πανεπιστηµιούπολη Πατρών, Ρίο, pdimopoulos@upatras.gr Στην παρούσα εργασία εξετάζεται η συνταξινοµική θέση των συστάδων στις οποίες κυριαρχεί ή εµφανίζεται µε σηµαντική κάλυψη το είδος Rhododendron luteum Sweet στη δυτική Λέσβο, στη µοναδική δηλαδή περιοχή εµφάνισης του είδους στον ελλαδικό χώρο. Αναλύθηκαν µε αριθµητικές µεθόδους 14 δειγµατοληπτικές επιφάνειες βλάστησης (ΔΕΒ) και τα δεδοµένα έδειξαν πως είναι δυνατή η διάκριση 3 οµάδων, που διαφέρουν στον πλούτο και την κάλυψη του ποώδους ορόφου. Η πρώτη οµάδα αφορά συστάδες µε µικρή φυτοποικιλότητα στις οποίες το είδος κυριαρχεί σε θαµνώνες ή στο θαµνώδη υπώροφο δασών Pinus brutia και P. nigra s.l. Η δεύτερη οµάδα συγκροτείται από ΔΕΒ στις οποίες το R. luteum κυριαρχεί στον υπώροφο ανοιχτών συστάδων P. brutia ή βρίσκεται σε µίξη µε το είδος Arbutus unedo στον όροφο των θάµνων σε θέσεις σχετικά πλούσιες σε είδη (>20) και µε µεγάλη κάλυψη στον υπώροφο (>30%). Τέλος, η τρίτη οµάδα συγκροτείται από τις ΔΕΒ στις οποίες το είδος R. luteum συγκροτεί αµιγώς το θαµνώδη όροφο και χαρακτηρίζονται από πλούσιο (>25 είδη) και µε σηµαντική κάλυψη (>40%) ποώδη όροφο. Η παρούσα εργασία ανέδειξε τη σταθµολογική ετερογένεια των θέσεων που απαντά το είδος, κάτι που γίνεται εντονότερα αντιληπτό από τη σύγκριση του προτύπου εξάπλωσης του είδους στον ελλαδικό χώρο µε το αντίστοιχο πρότυπο σε άλλες περιοχές εµφάνισής του. Λέξεις κλειδιά: cluster analysis, indicator species, οικοθώκος, ροδόδεντρο 201

202 ΧΩΡΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΤΑΦΥΓΙΑΚΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ ΟΞΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΛΜΩΠΙΑ Τσιπίδου, Ολυµπία 1 ; Finkeldey, Reiner 2 ; Leinemann, Ludger 2 ; Παπαγεωργίου, Αριστοτέλης Χ. 1 1 Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα, Πανταζίδου 193, 68200, apapage@fmenr.duth.gr 2 Georg August Univerität Göttingen, Institut Forstgenetik und Forstpflanzenzüchtung, Büsgenweg 2, D Göttingen, Γερµανία Στην εργασία ερευνάται η γενετική ποικιλότητα 100 δέντρων οξιάς σε 20 δειγµατοληπτικές επιφάνειες στην ορεινή ζώνη της Αλµωπίας, µε τη χρήση απλοτύπων από τρεις µικροδορυφόρους χλωροπλαστικού DNA. Σκοπός της εργασίας είναι να διερευνηθεί η πιθανή ύπαρξη παγετωδών καταφυγίων στην περιοχή, όπως προτείνεται από προηγούµενες γενετικές έρευνες της οξιάς για όλη την Ελλάδα. Από τον πολυµορφισµό στο µήκος των τµηµάτων του DNA προέκυψαν οχτώ απλότυποι µε διακριτή χωρική κατανοµή σε δύο οµάδες προέλευσης, µία στο όρος Βόρας και η άλλη στα όρη Τζένα, Πίνοβο και Πάικο. Οι οµάδες αυτές ταυτίζονται µε δύο διαφορετικές µεταπαγετώδεις γραµµές καταγωγής της οξιάς, που παραπέµπουν στην ύπαρξη καταφυγιακών πληθυσµών στην Αλµωπία. Επιπλέον, η δεύτερη οµάδα ταυτίζεται γενετικά µε τους πληθυσµούς οξιάς της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης οδηγώντας σε νέα σενάρια σχετικά µε τη µεταπαγετώδη ιστορία του είδους. Λέξεις κλειδιά: Fagus sylvatica, απλότυποι χλωροπλαστικού DNA, Αλµωπία, µικροδορυφόροι, παγετώδη καταφύγια. 202

203 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΣΗΜΕΡΙΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΞΗΡΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΥΞΗΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΩΝ ΕΛΑΤΟΔΑΣΩΝ ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΟΙΤΗ Σαµαράς, Δηµήτριος 1 ; Αλεξανδρής Νικόλαος 2 ; Καρέτσος, Γεώργιος 3 ; Τσόπελας, Παναγιώτης 4 1 ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ, Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστηµάτων, Τ.Θ , Τέρµα Αλκµάνος, Ιλίσια, Αθήνα, mail@dimitrios-samaras.net 2 Ανεξάρτητος Ερευνητής, Ebringen, Germany, Kaiserstuhlstr. 4, nik@nikosalexandris.net 3 ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ, Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστηµάτων, Τ.Θ , Τέρµα Αλκµάνος, Ιλίσια, Αθήνα, president@elgo.gr 4 ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ, Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστηµάτων, Τ.Θ , Τέρµα Αλκµάνος, Ιλίσια, Αθήνα, tsop@fria.gr Η γνώση των συνθηκών ξηρασίας του αυξητικού χώρου των δασών της κεφαλληνιακής ελάτης είναι αναγκαία για την αξιολόγηση του βαθµού ευπάθειάς τους στην κλιµατική αλλαγή. Με την χρήση κλιµατικών δεδοµένων βροχόπτωσης και θερµοκρασίας, ενός υψοµετρικού µοντέλου εδάφους και ενός µοντέλου υπολογισµού της ηλιακής ακτινοβολίας, υπολογίσαµε µια παραλλαγή του δείκτη Transeau για την περιοχή της Οίτης. Σκοπός µας ήταν η χωρική ποσοτικοποίηση του βαθµού ξηρασίας στον αυξητικό χώρο των ελατοδασών της περιοχής έρευνας. Για την εκτίµηση των µελλοντικών συνθηκών ξηρασίας χρησιµοποιήσαµε το σενάριο RCP 4.5 της διακυβερνητικής επιτροπής για την αλλαγή του κλίµατος. Τα αποτελέσµατα παρουσιάστηκαν µε τη µορφή θεµατικών χαρτών. Για την περίοδο της άνοιξης ο δείκτης υγρασίας ΗΙ κυµαίνεται από 0,52 έως 4,27, το καλοκαίρι από 0,08 έως 0,37 και το φθινόπωρο από 0,83 έως 6,34. Ο δείκτης HI αναµένεται να µειωθεί σταδιακά έως το 2100, ενώ µεγαλύτερη µείωση αναµένεται κατά την περίοδο της άνοιξης και ιδιαίτερα µετά το Λέξεις κλειδιά: Abies cephalonica, Στερεά Ελλάδα, Transeau, δείκτης υγρασίας, κλιµατική αλλαγή 203

204 ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙNFORMED ΚΑΙ Η ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΑΛΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΔΑΣΩΝ Αραβανόπουλος Φίλιππος, Τουρβάς, Νικόλαος, Αβραµίδου Ευαγγελία, Αλιζώτη Παρασκευή, Μπάρµπας Ευάγγελος Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασικής Γενετικής και Γενετικής Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών, Θεσσαλονίκη, GR54124, Ηλ. Ταχ. Επικοινωνίας: Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται η έρευνα που διεξάγεται στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης σχετικά µε την ανάπαλση (resilience) των Μεσογειακών δασικών οικοσυστηµάτων. Επίσης παρουσιάζεται το Έργο του 7 ου Προγράµµατος Πλαισίου για την Έρευνα και την Τεχνολογική Ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Ενοποιηµένη Έρευνα για την Αντοχή και Διαχείριση Δασών στη Μεσόγειο» (Integrated Research on Forest Resilience and Management in the Mediterranean) και η πρόοδος υλοποίησης αυτού στο Α.Π.Θ. Λέξεις κλειδιά: ανάπαλση, βιοποικιλότητα, γενετική ποικιλότητα, Μεσογειακά δασικά οικοσυστήµατα 204

205 ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΑΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΤΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ Αντιγόνη Καραδόντα 1 Δέσποινα Κοµίλη 1 Δρ. Ιωάννης Νικολάου 2 1: Διεύθυνση Δασών Ευβοίας, Χαινά Χαλκίδα, akaradonta@gmail.com, despoina.komili@apdthest.gov.gr 2: Τµήµα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, inikol@env.duth.gr Η εξορυκτική δραστηριότητα ασκείται κυρίως εντός του δασικού περιβάλλοντος, µε δυσµενείς επιπτώσεις σε αυτό και κατ επέκταση στον άνθρωπο. Είναι δραστηριότητα που θεωρείται ζωτικής σηµασίας και ιδιαιτέρως συµφέρουσα για την Εθνική Οικονοµία. Το υφιστάµενο νοµοθετικό πλαίσιο επιφέρει νοµικές υποχρεώσεις δεσµεύσεις για τα ενδιαφερόµενα µέρη, Πολιτεία και εταιρείες, στην αποκατάσταση του δασικού περιβάλλοντος. Ταυτόχρονα όµως δηµιουργεί και προβλήµατα αφού οι εµπλεκόµενες Υπηρεσίες λόγω της διαφορετικής φιλοσοφίας που τις διέπει, αντιλαµβάνονται διαφορετικά την έννοια της αποκατάστασης. Η Πολιτεία οφείλει να θεσπίσει ένα σαφές νοµοθετικό πλαίσιο µε καθορισµένη την αλληλεξάρτηση και τη σχέση µεταξύ της νοµοθεσίας, της δασολογικής επιστήµης και της πρακτικής εφαρµογής στον τοµέα της αποκατάστασης των διαταραγµένων δασικών περιοχών λόγω της εξορυκτικής δραστηριότητας. Λέξεις κλειδιά: νοµική υποχρέωση, εθελοντική έννοια, Δασική Υπηρεσία, αδειοδότηση. 205

206 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΑΣΩΝ ΣΤΗ ΝΗΣΟ ΛΕΥΚΑΔΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΒΡΕΤΑΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΑΣΩΝ ΚΑΙ Η ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΥΠΕΡΑΞΙΑΣ ΣΤΗΝ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ. Γαζή Β. Αναστασία, Παναγιωτίδης Σαµψών Εργαστήριο Δασικής Βοτανικής Γεωβοτανικής, Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, Στο Ιστορικό Αρχείο Λευκάδος φυλάσσεται η πρώτη διαχειριστική µελέτη, για τα δεδοµένα της εποχής ενός δρυοδάσους, των Σκάρων Λευκάδας. Αυτό το αρχείο θα χρησιµοποιηθεί ως παράδειγµα για να αναδείξουµε µια διάσταση των ελληνικών δασών που έχει µείνει στο περιθώριο. Την ιστορική και πολιτιστική τους αξία και τον τρόπο µε τον οποίο αυτή µπορεί να λειτουργήσει ως µοχλός ανάπτυξης σήµερα. Γιατί η οικονοµική ανάπτυξη ενός τόπου απαιτεί πολυκριτηριακή οπτική. Οι εναλλακτικές µορφές τουρισµού, η ανάπτυξη του περιηγητικού, φυσιολατρικού πεζοπορικού, θρησκευτικού τουρισµού αυξάνουν την επισκεψιµότητα ενός τόπου και µαζί µε ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία λειτουργούν ως πρόσθετη αξία στην ανάδειξη και προβολή τους. Λέξεις κλειδιά: δάσος, Λευκάδα, ιστορικό αρχείο, αειφορική διαχείριση δασών 206

207 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΩΝ ΔΑΣΩΝ. ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΑΘΑΛΑΣΣΑΣ, ΣΤΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑ, ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΠΕΓΕΙΑΣ, ΣΤΗΝ ΠΑΦΟ. Χαραλάµπους Γιώργος 1, Δρ. Τζώρτζη Τζούλια 2 1 Πανεπιστήµιο Νεάπολις Πάφου, Τµήµα Αρχιτεκτονικής και Γεωπεριβαλλοντικών Επιστηµών, Αποστόλου Ανδρέα 1 Πέγεια Πάφος, g.charalambous.3@nup.ac.cy 2 Πανεπιστήµιο Νεάπολις Πάφου, Τµήµα Αρχιτεκτονικής και Γεωπεριβαλλοντικών Επιστηµών, j.georgi@nup.ac.cy Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η µελέτη της βέλτιστης αξιοποίησης του περιαστικού δάσους Αθαλάσσας, στη Λευκωσία, και του περιαστικού δάσους Πέγειας, στην Πάφο, µέσω της διερεύνησης και ανάλυσης της άποψης του κοινού, αναφορικά µε τη µορφή, τη σύνθεση και τη λειτουργία τους, ώστε σ αυτά να αναπτυχθούν χώροι πολλαπλής χρήσης και µεµονωµένων ευκολιών, µε σκοπό την καλλιέργεια και προώθηση της δασικής αναψυχής και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, την προσέλκυση περισσότερων επισκεπτών στους χώρους αυτούς, και τη δηµιουργία ενός φυσικού περιβάλλοντος, που να είναι υγιές, όµορφο και να έχει διάρκεια. Μετά από επιτόπου επισκέψεις στα περιαστικα δάση Αθαλάσσας και Πέγειας, και άντλησης πληροφοριών από το Τµήµα Δασών Κύπρου καθώς και από αντίστοιχη βιβλιογραφία, γίνεται λεπτοµερής καταγραφή της υφιστάµενης κατάστασης και των χαρακτηριστικών τους και παρουσίαση των δύο περιοχών. Στη συνέχεια εφαρµόσθηκε η µεθοδολογία του ερωτηµατολογίου στους επισκέπτες των περιαστικών δασών, το οποίο σχεδιάστηκε µετά από αλλεπάλληλες επισκέψεις στα περιαστικά δάση Αθαλάσσας και Πέγειας και µελέτη της φυσικής κατάστασης, των εγκαταστάσεων, των ευκολιών και των προβληµάτων που υπάρχουν στα δύο περιαστικά δάση. Τέλος, διατυπώνονται προτάσεις µε βάση την αρχή της αειφορίας και του βιοκλιµατικού σχεδιασµού, καθώς και της διατήρησης της µορφής και της σωστής ένταξης στο φυσικό περιβάλλον. Λέξεις κλειδιά : περιαστικό πράσινο, δασική αναψυχή, αειφορία, βιοκλιµατικός σχεδιασµός, δασικό οικοσύστηµα 207

208 Σύντοµες παρεµβάσεις Κώστας Τσιρίκης «Διαδριατικός Αγωγός Αερίου Trans Adriatic Pipeline (ΤΑΡ)» Στο πλαίσιο της υποχρέωσης της εταιρείας «Διαδριατικός Αγωγός Αερίου Trans Adriatic Pipeline (ΤΑΡ)» να εφαρµόσει τους εγκεκριµένους όρους της Υ.Α. Έγκρισης Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων (ΜΠΚΕ) για το τµήµα του αγωγού εντός ελλαδικού χώρου, καθώς και τους κανόνες της ισχύουσας Δασικής Νοµοθεσίας, ο ΤΑΡ πρόκειται να προβεί στην αναδάσωση έκτασης ίσης µε αυτή που καταλαµβάνεται κατά την κατασκευή του αγωγού εντός δασών, δασικών εκτάσεων και χορτολιβαδικών εκτάσεων (όπως ορίζει το άρθρο 3 του Ν. 998/1979 και αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 του Ν. 3208/2003). Το ελληνικό τµήµα του ΤΑΡ έχει µήκος περίπου 550 χλµ. (από τα συνολικά 878 χλµ. του αγωγού) και η Ζώνη Εργασίας του καταλαµβάνει περίπου στρέµµατα (ή εκτάρια). Ο αγωγός διέρχεται από τις εξής διοικητικές διαιρέσεις: 2 Αποκεντρωµένες Διοικήσεις (από ανατολικά προς δυτικά): o Μακεδονίας Θράκης o Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας 3 Περιφέρειες (από ανατολικά προς δυτικά): o Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης o Κεντρικής Μακεδονίας o Δυτικής Μακεδονίας 13 Περιφερειακές Ενότητες (από ανατολικά προς δυτικά): o Έβρου o Ροδόπης o Ξάνθης o Δράµας o Καβάλας o Σερρών o Κιλκίς o Θεσσαλονίκης o Ηµαθίας o Πέλλας o Κοζάνης o Φλώρινας o Καστοριάς 30 Δήµους (Καλλικρατικούς) 12 Δασαρχεία και 3 Διευθύνσεις Δασών (από ανατολικά προς δυτικά): o Δασαρχείο Σουφλίου o Δασαρχείο Αλεξανδρούπολης o Διεύθυνση Δασών Ροδόπης o Δασαρχείο Ξάνθης o Δασαρχείο Δράµας o Δασαρχείο Καβάλας o Δασαρχείο Σερρών o Δασαρχείο Κιλκίς o Δασαρχείο Λαγκαδά o Δασαρχείο Θεσσαλονίκης 208

209 o Δασαρχείο Νάουσας o Δασαρχείο Έδεσσας o Δασαρχείο Κοζάνης o Διεύθυνση Δασών Φλώρινας o Διεύθυνση Δασών Καστοριάς Στον παρακάτω πίνακα περιέχονται οι εκτάσεις που καταλαµβάνει η Zώνη Eργασίας του αγωγού ΤΑΡ στα δάση και τις δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις ανά Δασική Υπηρεσία (Δασαρχείο/Διεύθυνση Δασών). Αυτό σηµαίνει οτι θα πρέπει αναδασωθεί αντίστοιχη έκταση σε περιοχές που θα υποδείξει η εκάστοτε Δασική Υπηρεσία: Συνολική έκταση Δασών, Δασικών και Δασική Υπηρεσία (Δασαρχείο / Χορτολιβαδικών Εκτάσεων (Στρέµµατα / Διεύθυνση Δασών) Εκτάρια) Δασαρχείο Σουφλίου 69 / 6,9 Δασαρχείο Αλεξανδρούπολης 793 / 79,3 Διεύθυνση Δασών Ροδόπης 44 / 4,4 Δασαρχείο Ξάνθης 1 / 0,1 Δασαρχείο Δράµας 0 / 0 Δασαρχείο Καβάλας 355 / 35,5 Δασαρχείο Σερρών 219 / 21,9 Δασαρχείο Κιλκίς 36 / 3,6 Δασαρχείο Λαγκαδά 210 / 21 Δασαρχείο Θεσσαλονίκης 129 / 12,9 Δασαρχείο Νάουσας 122 / 12,2 Δασαρχείο Έδεσσας 250 / 25 Δασαρχείο Κοζάνης 120 / 12 Διεύθυνση Δασών Φλώρινας 33 / 33 Διεύθυνση Δασών Καστοριάς 260 / 26 Σύνολο / 264 Εντός του τρέχοντος έτους 2017, έχουν προγραµµατιστεί να αναδασωθούν περιοχές ευθύνης των εξής Δασικών Υπηρεσιών: Δασαρχείου Σουφλίου, Δασαρχείου Αλεξανδρούπολης, Διεύθυνση Δασών Ροδόπης και Δασαρχείου Σερρών, συνολικής έκτασης στρεµµάτων / 111,5 εκταρίων. Για το 2018, αντιστοίχως, προβλέπεται να αναδασωθούν οι υπόλοιπες περιοχές συνολικής έκτασης στρεµµάτων / 152,5 εκταρίων. Οι παραπάνω εκτάσεις οριστικοποιούνται µε τις Πράξεις Πληροφοριακού Χαρακτήρα που εκδίδει η κάθε Δασική Υπηρεσία (Δασαρχείο / Διεύθυνση Δασών). Σύµφωνα µε τη Δασική Νοµοθεσία, πέραν της αναδάσωσης ο ΤΑΡ υποχρεούται ακόµη να συντηρεί τις περιοχές που θα αναδασωθούν για 3 επιπλέον χρόνια, αφού ολοκληρωθεί η φύτευση των δέντρων και θάµνων που θα ορίζουν οι αντίστοιχες Οριστικές Μελέτες Αναδάσωσης. Τα κύρια στάδια των εργασιών φύτευσης είναι: Προετοιµασία εδαφών Φύτευση δέντρων και θάµνων Προστασία της έκτασης Τα κύρια στάδια της 3ετούς συντήρησης είναι: Διαµόρφωση λεκανών Πότισµα Λίπανση Περιποίηση κορµού και επικόρυφου Αντικατάσταση δέντρων και θάµνων που απέτυχαν να αναπτυχθούν Διορθώσεις περιφράξεων και συστηµάτων ποτίσµατος 209

210 Εκτιµάται ότι θα φυτευθούν συνολικά περίπου δέντρα και θάµνοι, και πιο συγκεκριµένα τα εξής κύρια είδη: Λεύκες (Δασαρχείο Σουφλίου και Δασαρχείο Σερρών, συνέχιση της προσπάθειας που κάνουν τα δύο δασαρχεία στη δηµιουργία λευκοκαλλιεργειών και την εκµετάλλευσή τους) Ψευδακακία (υποστήριξη πρανών, αποκατάσταση υποβαθµισµένων εκτάσεων, δηµιουργία προϋποθέσεων ανάπτυξης δάσους κλπ.) Θάµνοι: Σπάρτο και Πικροδάφνη (σε συνδυασµό µε τη Ψευδακακία) Μαύρη Πεύκη (δηµιουργία πρόδροµων δασών, αποκατάσταση υπερβόσκησης, κλπ.) Κυπαρίσσι (σε συνδυασµό µε τη Μαύρη Πεύκη) Τραχεία Πεύκη (οµοίως µε τη Μαύρη Πεύκη) 210

211 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ NATURA 2000 ΣΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Δηµόπουλος, Παναγιώτης 1, Κόκκορης Ιωάννης 1 1 Πανεπιστήµιο Πατρών, Τµήµα Βιολογίας, 26504, Ρίο, pdimopoulos@upatras.gr Στην παρούσα εργασία επιχειρείται: α) να αναδειχθούν οι ευκαιρίες απασχόλησης που θα µπορούσαν να αξιοποιηθούν στις προστατευόµενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 στην Ελλάδα, β) να συνδεθούν οι προστατευόµενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 µε την έννοια των Οικοσυστηµικών Υπηρεσιών/Παροχών (Ecosystem Services) και των Πράσινων Υποδοµών (Green Infrastructure), γ) να δοθούν παραδείγµατα δηµιουργίας πράσινων θέσεων εργασίας (green jobs) σε αντιστοιχία µε τις τρεις κύριες κατηγορίες οικοσυστηµικών υπηρεσιών: Προµηθευτικές υπηρεσίες (αγαθά που χρησιµοποιούνται άµεσα από τον άνθρωπο και απασχόληση όπως στην παραδοσιακή γεωργία και κτηνοτροφία, στη συλλογή άγριων βοτάνων µέσω αειφορικού σχεδίου διαχείρισης και χρήσης, στη µελισσοκοµία), Ρυθµιστικές υπηρεσίες και υπηρεσίες Διατήρησης (ωφέλειες που προέρχονται από τις διεργασίες στη φύση και απασχόληση ως διαχειριστές, επόπτες-φύλακες προστατευόµενων περιοχών σε διαχειριστικές δοµές/οργανισµούς προστασίας, σύµβουλοι περιβάλλοντος, δασοπονία), Πολιτισµικές (άυλες) υπηρεσίες (απασχόληση σχετιζόµενη µε οικοτουρισµό, αναψυχή, έρευνα, καινοτοµία). Λέξεις κλειδιά:natura 2000, Οικοσυστηµικές Υπηρεσίες, Πράσινες Υποδοµές, Πράσινες Θέσεις Εργασίας. 211

212 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΛΑΪΦ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΔΑΣΩΝ Αραβανόπουλος Φίλιππος Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δασικής Γενετικής και Γενετικής Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών, Θεσσαλονίκη, GR54124, Ηλ. Ταχ. Επικοινωνίας: Η γενετική ποικιλότητα διασφαλίζει την επιβίωση και την προσαρµογή των δασικών ειδών στις µεταβαλλόµενες περιβαλλοντικές συνθήκες και είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της ζωτικότητας των δασών και για την αντιµετώπιση βιοτικών και αβιοτικών καταπονήσεων. Με την εισαγωγή της γενετικής παρακολούθησης ως συστατικού µέρους της αειφορικής διαχείρισης των δασών, δηµιουργείται ένα επιπλέον εργαλείο αξιολόγησης για τη µελέτη των αλλαγών στην προσαρµοστικότητα και στη γενετική ποικιλότητα πληθυσµών ενός είδους και κατ επέκταση και του ιδίου του είδους σε βάθος χρόνου. Βασιζόµενο σε ειδικά επιλεγµένους δείκτες και στις γενετικές παραµέτρους µέτρησης αυτών, διαµορφώνεται ένα σύστηµα έγκαιρης προειδοποίησης για να βοηθήσει την αξιολόγηση της ανταπόκρισης των ειδών στην περιβαλλοντική αλλαγή σε µακροπρόθεσµη χρονική κλίµακα, καθώς είναι δυνατόν να ανιχνευθούν µεταβολές σε γενετικό επίπεδο, που δεν θα είναι ορατές δια γυµνού οφθαλµού πριν την πάροδο ενδεχοµένως και αρκετών ετών. Ευχαριστίες H παρούσα έρευνα χρηµατοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση µέσω του προγράµµατος LIFE13 ENV/SI/ "LIFE for European Forest Genetic Monitoring System" 212

213 ΝΕΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ (COUPLED HUMAN AND NATURAL SYSTEMS) Καλαµποκίδης Κώστας Δ. Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Γεωγραφίας, Μυτιλήνη, Η ανάγκη για περισσότερο αποτελεσµατικές προσεγγίσεις στη διαχείριση και αντιµετώπιση του κινδύνου έναρξης και εξάπλωσης των δασικών πυρκαγιών είναι πλέον ένας στόχος που θέτουν σχεδόν όλες οι χώρες του πλανήτη, οι οποίες βρίσκονται αντιµέτωπες µε τις αρνητικές επιπτώσεις των φαινοµένων αυτών. Όλο και συχνότερα, τα φαινόµενα ξεπερνούν τις ικανότητες των κρατικών µηχανισµών για τον αποτελεσµατικό έλεγχο και περιορισµό τους. Ως συνέπεια, οι αυξηµένες απώλειες ανθρώπινων ζωών, υποδοµών και φυσικών πόρων καταδεικνύουν ότι οι υφιστάµενες πολιτικές καθίστανται αναποτελεσµατικές υπό την επίδραση των µεταβαλλόµενων φυσικών και κοινωνικών συνθηκών του 21ου αιώνα. Αποτελεσµατική διαχείριση των δασικών πυρκαγιών απαιτεί την αποδοχή µίας νέας προσέγγισης Συνδυασµένων Ανθρώπινων και Φυσικών Συστηµάτων (Coupled Human and Natural Systems -- CHANS), δεδοµένου ότι οι αρνητικές επιπτώσεις δεν µπορούν να αντιµετωπιστούν δίχως κοινωνική συναίνεση και αποδοχή, σε συνδυασµό µε την εφαρµογή στρατηγικών διαχείρισης των βιοφυσικών συστηµάτων. Προτείνεται η µεταστροφή προς ένα νέο σύστηµα πολιτικής διαχείρισης του κινδύνου πυρκαγιών το οποίο θα µελετά το µεγαλύτερο πλήθος των παραµέτρων και µεταβλητών που επηρεάζουν την έναρξη και εξέλιξη των δασικών πυρκαγιών, προσεγγίζοντας ολιστικά το φαινόµενο ως ένα συνδυασµένο κοινωνικό και φυσικό σύστηµα. Ως αποτέλεσµα, θα µπορούν να εφαρµοστούν στρατηγικές που θα µειώνουν τον κίνδυνο που προκαλείται από τις δασικές πυρκαγιές µε στρατηγικά χωροθετηµένες περιοχές εφαρµογής διαχείρισης της καύσιµης ύλης, επιτρέποντας έτσι την εξασφάλιση πυρο-προσαρµοσµένων και υγιών οικοσυστηµάτων, ευαισθητοποιηµένων και ενηµερωµένων κοινωνιών, και τη βέλτιστη καταστολή της φωτιάς. Η προτεινόµενη εφαρµογή µίας νέας πολιτικής για τη διαχείριση της καύσιµης ύλης αντιµετωπίζει προκλήσεις που απορρέουν από το πολυδιασπασµένο τοπίο ανάµεσα σε πολλαπλούς ιδιοκτήτες και ποικίλες χρήσεις γης, καθώς επίσης και νοµικά, οικονοµικά και κοινωνικά εµπόδια. Τέλος, αναζητούνται ποια είναι τα καθεστώτα γαιοκτησίας που προκαλούν την έναρξη και διάδοση των πυρκαγιών για κάθε περιοχή, ποια δέχονται τη µεγαλύτερη πίεση, και σε ποια και πώς µπορεί η διαχείριση της καύσιµης ύλης να είναι αποτελεσµατικότερη. Λέξεις κλειδιά: Πρόληψη δασικών πυρκαγιών, Συµπεριφορά πυρκαγιών, Πυροπροστασία, Κοινωνική έρευνα. 213

214 Hellenic Forestry facing maior challenges lnformation Technology, Sustainable Development, Scientific Network & Nature Protection 10 ORGANΙZEO βυ: Ι1ῑ.Ι, rλl..ι.lλ.\.ι;, :.. _ ,. Trons Aόriolic Piρclnc HELLENIC FORESTRY SOCIETY 214

215 BOOK OF ABSTRACTS 18 th Hellenic Forestry Congress «Hellenic Forestry facing major challenges: sustainable forest management, forest cadaster, environmental technologies-networking and nature protection» & International Workshop Information Technology, Sustainable Development, Scientific Network & Nature Protection 8-11 October 2017 Edessa Varosi 215

216 Welcomings Dr Nikolaos S. Grigoriadis President of Hellenic Forestry Society (HFS) & Organizing Committee, Senior Researcher at Hellenic Agricultural Organization Demeter/Forest Research Institute Thessaloniki Dear members of HFS, dear colleagues, honorable invited participants, on behalf of the Greek Forestry Society and the Organizing Committee of the 18th Pan- Hellenic Forestry Conference & the International Conference I welcome you to the beautiful Edessa! I welcome you to Pella, the home of Alexander the Great, to the "balcony of God" according to our writer Lountemis! I also wish to express our pleasure that you are with us today and of course you a warm welcome for our foreign delegates and I wish them a good stay! The 18 th Hellenic Forestry Congress has as title: "Greek Forestry facing major challenges: sustainable forest management, forest cadaster, environmental technologiesnetworking and protection of the natural environment", while at the same time it hosts the International Workshop titled: "Information Technology, Sustainable Development, Networks & Nature Protection " in collaboration with the Department of Forestry and Natural Environment (AUTH), which this year celebrates its 100 years of operation. As we know, forest ecosystems are the backbone of the natural terrestrial ecosystems of the planet and hence of our country. They constitute an important part of the landscape and at the same time a "home" for man and many other living beings. They also perform many interconnected social, economic and environmental functions - offering jobs, income and raw materials, and a number of important productive activities can be developed. But they also offer other invaluable services related to soil protection, infrastructure, freshwater diet, forest recreation, education, conservation of forest biodiversity, and a positive contribution to the upcoming climate change. However, today the forests and modern Greek Forestry face many challenges, many of which are discussed by the two invited speakers and the participants (Greeks and foreigners). 216

217 At this Hellenic Congress & International Workshop as Forester and Nature Scientists, we aim to better understand the importance of forest ecosystems, especially the modern challenges our industry and science knows. This is a double celebration, where we will happily enjoy a journey into knowledge and experience together with the opportunities for acquaintance with each other and with the place that this time hosts the Congress, the beautiful city of Edessa (Pella). I point out in advance the importance of the area as a crossborder area with the emphasis on the protection of forest biodiversity (Natura 2000 network etc) in the north part and sustainable primary production in the south, always focusing on the use of natural resources, proof for that the available water resources, the sustainable rural development and the permanent historical presence of man! Honorary presenters of this congress, apart from its meaning full choices, such as synergies with other environmental actors, for example with the Educational Center of Edessa- Giannitsa, to restrict the plastic bag, are to address important issues of forest science through two thematic round tables (one in Greek / HFS sessions and one in English / workshop session). Also, this year we celebrate the 100 th anniversary of the Department of Forestry of the Aristotle University of Thessaloniki ( ) with the first invited speaker, the President of the Department of Forestry and Natural Environment of the Aristotle University of Thessaloniki, Professor Theochari Zaga and second guest speaker of the professor of the University of Freiburg, Mr Juergen Huss. Finally, we wish to commend two people who were distinguished for their significant contribution to the case of the Forest and Natural Environment in our country, Mr. Apatsidis Lazaros from the forestry area and Mr. Decleris Michael from the field of justice. Organizationally, it is worth mentioning that the 18 th Hellenic Forestry Congress & International Workshop have the honor of being under the auspices of three of our top institutions, the Hellenic Parliament, Ministry of Environment and Energy and the Ministry of Rural Development & Food. Finally, on behalf of O.C. I wish to express my warm thanks to the co-organizers, supporters, sponsors and all the partners of this event. Again I thank you very much for your presence. 217

218 Sokratis Famellos Assistant Minister of Environment and Energy Dear friends, It is a great honor for me to open the 18 th Pan-Hellenic Forestry Conference and International Workshop. The year 2017 has undoubtedly been a year in which the issue of the Forest Maps (Greek forest survey) has highlighted the value of forest policy and science, and provides us the opportunity to share thoughts and concerns with foresters. It is our common goal to complete successfully the forest surveying process; it is a bet that we set together and together we are running it all these months. The forest survey is a very powerful tool of the State for the sustainable use of Greece's resources, but also for addressing social, environmental and climate challenges and environmental protection/conservation. Especially for the future challenges, Greece should be ready so to respond dynamically. Forests and wooded lands should have a crucial role in the next period in order to address the national productive reconstruction goal and we should equip ourselves for this purpose. We should learn from examples deriving from past or from traditional uses in order to reinforce old practices with new technological and scientific resources aiming at sustainability. The first step to this direction was the Common Ministerial Decision on the grazing management plan standards, in which the roles of each manager and competent authority were clearly clarified for the benefit of the environment and the society. Moreover, for many years our country has been functioning in a fragmented way at the environmental sector, and mainly operated when there was a need to bring a crisis under control; it never acted preventively. For sure, the sustainable development and future planning are an issue. We spend multiple resources to guard public wealth and national biodiversity and we witness that effort each summer during forest fires. At the same time, we degraded as a country our GDP, the primary sector and the forest production. Our scope is to fight to change this mindset. We want the Public Sector in general and the Forest Service specifically to be a forerunner. Our recent decisions and legal circulars on forest fires are on the axis of protection - prevention - planning - control. Our goal is to co-develop a National Forest Strategy in which forest management will serve multifunctional forestry. A basic operational tool for this purpose is also the standards of the forest management studies. These standards are currently developed by the Ministry of Environment and Energy. We believe that the Conference Proceedings volume will be a useful handbook for future actions, both for the Ministry and the decentralized agencies, since the future forestry practice has no longer to deal with demands concerning land designation acts, and there is time and space for science and research results to be included in the daily life of forest services and forest-related societies. 218

219 Dr. Theocharis D. Zagas SCHOOL OF FORESTRY AND NATURAL ENVIRONMENT OF ARISTOTLE UNIVERSITY OF THESSALONIKI Dear Mr president of Hellenic Forestry Society, dear guests, dear colleagues, dear students, Ladies and Gentlemen. The 18 th Pan-Hellenic Forestry Congress with subject: "Hellenic Forestry facing major challenges" and the International Workshop "Information Technology, Sustainable Development, Scientific Network and Nature protection" is now a reality. The preparations of so many months in a scientific and organization level have eventually given their fruits. Despite the socioeconomic crisis, our sector, united is challenging to take safe steps ahead with proven facts. So we continue a tradition that has been established by the Hellenic Forestry Society, with every conference being better that the last. The present Congress has all the required characteristics to be better than the last one, and what lies ahead is the confirmation. The School of Forestry and Natural Environment A.U.Th. contributεs in the organization of the conference in terms of organization, science and arts and celebrates 100 years of operation and contribution to the country. I am really happy that I represent this historical department of the Aristotle University of Thessaloniki at this important moment and I wish to send a message to all the colleagues that serve our sector from every position, to the new colleagues that straggle for a position in the general workspace, to our students that will succeed us: To support with all our forces Forestry and The Natural Environment as a scientific community. To be united, with solidarity. To reclaim the advantages that have to do with our scientific field and the times. We ought to be optimistic but also active. Many thanks to the Organizing and Scientific Committee and especially to the local coordinators, the Municipality of Edessa, the Environmental Education Centre, the Forest Services and the sponsors that contributed with effort and economical sources for the best possible organisation of the Conference. I hope we will fulfil your expectations. With these thoughts and encouragements, I wish a great outcome and luck to our Conference and hope to be unforgettable to every participant from every point of view. Thank you! 219

220 Editorial Preface International Workshop Information Technology, Sustainable Development, Scientific Network & Nature Protection Dr. Zacharoula S. Andreopoulou Assistant Professor Lab. of Forest Informatics, Department of Forestry and Natural Environment, School of Agriculture, Forestry & Natural Environment Aristotle University of Thessaloniki Environmental Information Technology Systems can serve the needs of the society, citizens, communities and enterprises and provide well appreciated innovative smart services, applications, devices and methods while Sustainability has been the key issue recently in local, national, international and trans-national environmental policies globally, global entrepreneurship., etc, especially in the context of the economic crisis. New technologies have emerged with smart tools and services inspiring sustainability and green growth, quality of life, green entrepreneurship etc. The International Workshop focus on these contemporary issues and it was held at 9th and 10th October, in the Old School Room, in Varossi, Edessa within the 18th Panhellenic Forestry Congress. Papers included in the proceedings of the Workshop provide a multi-discipline approach because this workshop aims to bring together and to present innovative emerging Information Systems applications in Forestry, Environment and Sustainable Development and has provided a forum for presentation of emerging methodologies, theories and applications aiming to bring together professional, experts and researchers working on Information and Communication Technologies in Forestry, Environment and Sustainable Development. Also, there are papers from the Round Table concerning the role of scientific networks in the protection of natural environment. The Workshop has received 74 papers by authors coming from 14 countries. All papers were submitted to a double blind review process. The applications described in the papers include sustainable ecosystems management, ICT uptake for environment and energy, ecosystem management with spatial information systems, the role of Scientific Networks in Nature Protection, green technologies, sustainable development and quality of life, internet and entrepreneurship, adoption of technologies for the agro-environment. We are confident that these proceedings will stimulate further discussion between research and environmental stakeholders and will provide new perspectives that will result both theoretical and practical advance. 220

221 Sofia Theodoridou, Med Member of the Scientific and Organising Committe Director of Environmental Education Centre of Edessa - Giannitsa Dear distinguished guests and participants from Greece and abroad, on behalf of the Pedagogical Team of Environmental Education Centre of Edessa Giannitsa I extend you a warm welcome to all of you. The ''Forest'', ''sustainable management'', ''protection of natural environment'' are consisting the main thematic axis that our Centre is dealing with the Pedagogical view. Simultaneously the above subjects recommend a common area for discussion in scientific and applied functional level between Education, Forestry, Agriculture, Environmental and many other sciences. This framework suggests a standing for our participation to the present Conference International Workshop. Our priority and scientific interest for the sustainable management of forest, from the point of Pedagogical science, is approached nowadays under the framework of postmodernism ideology, with the prevailing trend the radical and learning theory that of Constructivism. The present pedagogical framework is expressed by the Education for Sustainability (ES), as a transformation of Environmental Education. The latter focused on the study of issues regarding forestry ecosystem and exploited potential solutions with deterministic and modern way. Nowadays, the ES consists an educational operation model, where are embedded with deterministic and potential way, trends forces and actions, under the three-point structure of a) the need of environmental protection of forest, b) the financial transparency in related matters and c)the equality and justice according to not only with human capital but the environmental forestry (environmental ethic). Agenda 2030 is showing us the way and destination! Thank you. 221

222 Milan Mesić Invited Speeches Prof. Dr. Milan Mesić (1962, Zagreb), agricultural engineer, Dr.Sc., University of Zagreb Faculty of Agriculture, Department of General Agronomy, Full Professor, Scientific Coordinator of the BSc Study Program Agroecology, Head of Department. Education: General and applied crop production, Agroecology, Fertilization, Liming, Soil protection and monitoring. Research: Assessment of soil quality through improved soil sampling schemes, precise information about soil properties, new possibilities for determination of soil properties including spectroradiometry and remote sensing, influence of nitrogen fertilization on water quality, soil properties and crop yields and quality, relations between nitrogen and carbon cycles in soils. Most important results: Sustainable use of acid soils, Nitrogen fertilization acceptable for the environment, Prevention of anthropogenic soil degradation in intensive agricultural production, Method for soil sampling based on circular soil probe (Patent pending: international application No. PCT/HR2011/000021). Technical skills and competences: Participation in the preparation of a large number of papers, studies, expert opinions, annual reports, lectures and public appearances on radio and television. Participation in the projects of LIFE III and the preparation of documents to meet the needs of the Ministry of Agriculture, Fisheries and Rural Development; the Ministry of Environmental Protection, Physical Planning and Construction; and the Environmental Protection Agency. Member of the board of supervisors of the Croatian Association for the Organization of Ploughing Contests, and has judged several county competitions as well as the 53rd World Ploughing Contest in Ireland in Author or co-author of more than 200 professional studies. Lectures: Agroclimatology, Basics of Agriculture, Agriculture and Environment. Membership: B.EN.A. - Vice-president, ASABE, IUSS, HTD, HDON. Address: Faculty of Agriculture, Svetošimunska 25, Zagreb. Phone: ; mobile: ; mmesic@agr.hr Environmental Role of Soil Carbon under Mediterranean and Continental Climate Conditions M.Mesić University of Zagreb Faculty of Agriculture Department of General Agronomy Svetošimunska Zagreb, Croatia mmesic@agr.hr Total carbon (C) in soils is the sum of both organic and inorganic carbon. Organic carbon is present in the soil organic matter (SOM) fraction, whereas inorganic carbon is largely found in carbonate minerals. In agro ecosystem there are numerous factors that affect the balance between gains and losses of SOM. The content of soil organic carbon (SOC) is a universal soil quality indicator with significant influence on soil properties. Different soil forming factors that influence soil development under Continental and Mediterranean climate are closely connected with temperature and precipitation regime. Because of complex influence of SOC on chemical, physical and biological soil properties it is important to predict the trends of possible SOC level changes under actual scenarios for Climate change. Agricultural land use very often influence reduction of SOC levels in comparison with soils under forest vegetation. Interesting comparison between same soil type under agricultural use and forests for Croatian conditions is given by Martinovic (2000). In Croatian parts of Pannonian plain in 222

223 surface soil horizons of Luvisols under agricultural use, decrease of SOC is near to 58%, in Stagnosols around 51%, and in Eutric Cambisols near 60 %, compared with SOC content in same soil type under forests. In addition to that, for soils with predominant influence of Mediterranean climate SOM content in Red Mediterranean Soils (Terra rossa) used for annual crops decreased in average 32%, and under vineyards in average 37%, both compared with SOC content in forest soils of same type. Mihalic (1973) locates the beginnings of agriculture on Croatian territory to the Mediterranean part of the country during the Roman Empire from where it was spread to the continental part of the country. At some Croatian islands there are agricultural fields cultivated longer than 2500 years. Beside orchards, vineyards and vegetables, crop sequence on arable fields was old Mediterranean two field crop rotation fallow land and wheat or barley. Later agriculture was spread to the continental parts where agricultural land was either developed from grasslands of forests, after clear cutting. Crop rotation was intensified after discovery of America when new crops were introduced. If we analyze the history of agriculture, changes in SOC content under forests and under agricultural usage can be more easily understood. According to Meersmans J. et al. (2009), intensified land management practices seriously affect the SOC status of the soil. The increase in plough depth and a change in crop rotation result in a significant decrease of C near the surface for dry silt loam cropland soils. According to Álvaro-Fuentes, J. et al. (2011) there is little information about soil organic carbon (SOC) stocks and changes in Mediterranean areas at a regional scale. Rodeghiero et al. (2011) stated that most of the natural or semi-natural environments in Mediterranean areas are coincident with areas of low to medium SOC content, while some cultivated areas are almost identically traced to extensions of low or very low SOC content. Soil structure, nutrient availability, water holding capacity and microbiological activity are the most important factors of soil fertility that are closely related with SOC content of soil. Compared to the Continental Climate conditions, SOC content of soils under Mediterranean Climate is even more important, because of much longer dry and warm period over summertime, more shallow soils, and longer period of cultivation. Management of agricultural fields, grasslands, meadows, orchards and forests has a significant influence on soil carbon content. Depletion of SOC is not an option for sustainable land use neither under Continental, neither under Mediterranean climate conditions. Therefore, it is very important to protect soils and to apply sustainable land management in terms of tillage, fertilization and crop rotation. Key words: Soil organic carbon, Continental Climate, Mediterranean Climate 223

224 Mariana Golumbeanu Senior researcher Mariana Golumbeanu - holds a MSc in Sustainable development in coastal zone and a PhD in Geography and Environmental Protection by the University of Bucharest, Romania. She started her career as research assistant at NIMRD (1996) in the Oceanography Department. In the next years, she was involved in different research themes related to integrated coastal zone management, Marine planning applications of Use-Marine Planning, anthropogenic pressures in the coastal area. She was nominated in 2012 by the Ministry of Environment as National Focal Point for Advisory Group on the Development of Common Methodologies for Integrated Coastal Zone Management at the Black Sea Commission (Istanbul, Turkey); ICZM representant to the NRCs European Environmental Agency (EEA/EIONET Denmark), Member of the Permanent Technical Secretariat of National Committee for Coastal Zone. She coordinated the national project of the Ministry of Education on New Methods for the Improvement of the Integrated Coastal Zone Management (ICZM) and Maritime Spatial Planning (MSP) in the Romanian Coastal Zone/ , Study on Integrated Coastal Zone Management, under the Project Improvement of the Integrated Coastal Zone Management in the Black Sea Region, ICZM (JOP Black Sea Cross Border) / , PEGASO-BSCPS-IC-10 Permanent Secretariat to the Commission for the Protection of the Black Sea Against Pollution: Elaboration of ICZM Indicators and ICZM Guidelines, Romania, and has participated in several EU multidisciplinary projects like: FP7 MareFrame Co-creating Ecosystem-based Fisheries Management Solutions / , FP7 PERSEUS (Policy-oriented marine Environmental Research in the Southern European Seas/ , FP7 COCONET- Towards COast to COast NETworks of marine protected areas (from the shore to the high and deep sea), coupled with sea-based wind energy potential / , DG ENV - IRIS-SES Integrated Regional Monitoring Implementation Strategy in the South European Seas ( ), DG MARE/EC ANPA/RO: National program for data fisheries collection for , INTERREG III B CADSES Coastal and Maritime Planning ICZM PLANCOAST ( )(Assistant manager). At the present, she is the Head of the Technological Transfer and Dissemination Department. Besides, she is Associated Professor at Ovidius University of Constanta, Faculty of Natural Sciences and Agricultural sciences, Department of Geography and Faculty of Civil engineering. In 2000, PhD M. Golumbeanu was nominated co-chair of the International Secretariat for Southeastern Europe of Balkan Environmental Association (ISSE-BENA), organization who aims to encourage the research in the current state of science in pollution and environmental sustainability in the Southern Europe and Black Sea area. The main activities focused on the Regional coordination of Balkan Environmental Association Program for Research projects and Scholarships for Young Scientists in Romania, Bulgaria, Serbia and Croatia (147 research projects and 263 scholarships) and Training courses on Environmental Professions 32 training courses (862 graduates), accreditation of two professional curriculum in basic and advance knowledge, according to the Romanian legislation by the Ministry of Labour and the Ministry of Education. In addition, she is Member of the Editorial Management Board of the Journal of Environmental 224