Χημικά Προϊόντα Καθημερινής Χρήσης

Transcript

1 Χημικά Προϊόντα Καθημερινής Χρήσης Ορθές Πρακτικές Χρήσης και Προστασία των Παιδιών Δ/νση Περιβάλλοντος, Τμήμα Επικινδύνων Ουσιών, Μιγμάτων και Αντικειμένων Δρ Δήμητρα Δανιήλ Χριστίνα Τσιτσιμπίκου, MSc, PhD, ERT

2 Εισαγωγή Χημική ουσία: το είδος της ύλης που διατηρεί σταθερή χημική σύσταση, δε δύναται να διαχωριστεί στα συστατικά του με φυσικές μεθόδους και διαθέτει χαρακτηριστικές ιδιότητες. Στα χημικά προϊόντα περιλαμβάνονται: οι «καθαρές» χημικές ενώσεις και στοιχεία τα μίγματα χημικών ουσιών. τα αντικείμενα που περιέχουν χημικές ουσίες

3 Παραδείγματα χημικών προϊόντων

4 Παραδείγματα χημικών προϊόντων (συνέχεια)

5 Επικινδυνότητα χημικών προϊόντων Κάποιες χημικές ουσίες, και κατά συνέπεια τα χημικά προϊόντα που τις περιέχουν, μπορεί να είναι επικίνδυνα. Οι κίνδυνοι από τις χημικές ουσίες μπορεί να οφείλονται: στις φυσικοχημικές τους ιδιότητες (ευφλεκτότητα, εκρηκτικότητα κλπ) στις τοξικολογικές τους ιδιότητες (αρνητική επίδραση στην υγεία των ανθρώπων μέσω της εισπνοής, της επαφής με το δέρμα και της κατάποσης) στις οικοτοξικές τους ιδιότητες (επίδραση στο χερσαίο περιβάλλον, στο υδάτινο περιβάλλον και στη σφαίρα του όζοντος).

6 Επικινδυνότητα χημικών προϊόντων (συνέχεια) Οι κίνδυνοι που εγκυμονούν οι χημικές ουσίες μπορεί να εκδηλωθούν: όταν παρασκευάζονται όταν μεταφέρονται όταν χρησιμοποιούνται όταν απορρίπτονται στα σκουπίδια

7 Ταξινόμηση χημικών προϊόντων Τα χημικά προϊόντα ή ΔΕΝ ταξινομούνται (μη επικίνδυνα) ή ταξινομούνται (ως επικίνδυνα) και φέρουν κατάλληλη επισήμανση και συσκευασία. Ανάλογα με την επικινδυνότητα στη συσκευασία πρέπει να αναφέρονται οι κίνδυνοι του προϊόντος και οι φράσεις που υποδεικνύουν την ασφαλή χρήση αυτού (Τα αντικείμενα επισημαίνονται μόνο όταν είναι εκρηκτικά). Η συσκευασία πρέπει: Να είναι ανθεκτική και απρόσβλητη από το περιεχόμενο Τα πώματα να είναι στερεά και ανθεκτικά (για ορισμένες κατηγορίες κινδύνου απαιτείται πώμα ασφαλείας) Να φέρει ανάγλυφη προειδοποίηση κινδύνου (για ορισμένες κατηγορίες κινδύνου)

8 Εικονογράμματα κινδύνου Με βάση την ταξινόμηση (επικινδυνότητα για τον άνθρωπο και το περιβάλλον) των χημικών προϊόντων, διακρίνουμε (Κανονισμός 1272/2008): Εκρηκτικά Εξαιρετικά/ πολύ εύφλεκτα Διαβρωτικά, σοβαρή οφθαλμική βλάβη Αέρια υπό πίεση Οξειδωτικά

9 Εικονογράμματα κινδύνου (συνέχεια) Διαβρωτικά, σοβαρή οφθαλμική βλάβη Οξεία τοξικότητα από το στόμα, το δέρμα και την εισπνοή Καρκινογόνα, Τοξικά στην αναπαραγωγή, Μεταλλαξιγόνα Ευαισθητοποιητικά του αναπνευστικού, Ειδική τοξικότητα σε όργανα στόχους ύστερα από εφάπαξ/ επανειλημμένη έκθεση, Κίνδυνος από αναρρόφηση Ερεθιστικά του δέρματος, των οφθαλμών, της αναπνευστικής οδού, ευαισθητοποίηση του δέρματος, ναρκωτική επίδραση Επικίνδυνα για το υδάτινο περιβάλλον

10 Εικονογράμματα κινδύνου (συνέχεια) Μέχρι τον Ιούνιο 2017 μπορεί να βρείτε στην αγορά χημικά προϊόντα (μίγματα) με διαφορετικά σύμβολα κινδύνου, σύμφωνα με την Οδηγία 1999/45/ΕΚ (ΦΕΚ 1214/Β /2002), ως ακολούθως: Εκρηκτικά Εξαιρετικά/ πολύ εύφλεκτα Οξειδωτικό Διαβρωτικό Τοξικό/ πολύ τοξικό Επιβλαβές/ Ερεθιστικό Επικίνδυνο για το περιβάλλον

11 Φράσεις περιγραφής κινδύνου Δηλώσεις Προφύλαξης ή Φράσεις Ειδικών Κινδύνων που ενημερώνουν τον καταναλωτή για τον κίνδυνο του προϊόντος. Για παράδειγμα: Η270 Μπορεί να προκαλέσει ή να αναζωπυρώσει πυρκαγιά, οξειδωτικό H302 Επιβλαβές σε περίπτωση κατάποσης H314 Προκαλεί σοβαρά δερματικά εγκαύματα και οφθαλμικές βλάβες H317 Μπορεί να προκαλέσει αλλεργική δερματική αντίδραση R22 Επιβλαβές σε περίπτωση κατάποσης R37 Ερεθίζει το αναπνευστικό σύστημα R67 Η εισπνοή ατμών μπορεί να προκαλέσει υπνηλία ή ζάλη R59 Επικίνδυνο για τη στοιβάδα του όζοντος

12 Φράσεις ασφαλούς χρήσης Δηλώσεις Προφύλαξης ή Φράσεις Ασφαλούς Χρήσης που ενημερώνουν τον καταναλωτή για την ασφαλή χρήση του προϊόντος. Για παράδειγμα: P307 + P311 ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ έκθεσης: Καλέστε αμέσως το ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΩΝ ή γιατρό. P260 Μην αναπνέετε σκόνη/αναθυμιάσεις/αέρια/ σταγονίδια/ατμούς/ εκνεφώματα. P405 Φυλάσσεται κλειδωμένο. S27 Αφαιρέστε αμέσως όλα τα ενδύματα που έχουν μολυνθεί. S2 Μακριά από παιδιά S37 Να φοράτε κατάλληλα γάντια Ονομασία και σύσταση του προϊόντος και στοιχεία του παραγωγού, διανομέα κλπ (επώνυμα προϊόντα) Άλλα στοιχεία (π.χ. ημερομηνία λήξεως) σύμφωνα με άλλη νομοθεσία κατά περίπτωση, για παράδειγμα στα απορρυπαντικά, στα λιπάσματα κλπ.

13 Συμπληρωματικές πληροφορίες κινδύνου Παραδείγματα ΕUH014 Αντιδρά βίαια με το νερό: για ουσίες όπως ακετυλοχλωρίδιο, αλκαλιμέταλλα, τετραχλωριούχο τιτάνιο και μέιγματα που τα περιέχουν ΕUH032 Σε επαφή με οξέα ελευθερώνονται πολύ τοξικά αέρια: άλατα υδροκυανίου ή νατραζίδιο ΕUH202 Κυανοακρυλική ένωση. Κίνδυνος. Κολλάει στην επιδερμίδα και στα μάτια μέσα σε δευτερόλεπτα. Να φυλάσσεται μακριά από παιδιά: συσκευασίες για κόλλες. ΕUH208 Περιέχει (όνομα ευαισθητοποιητικής ουσίας). Μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση: για μείγματα που δεν έχουν ταξινομηθεί ως ευαισθητοποιητικά, αλλά περιέχουν μία τουλάχιστον ευαισθητοποιητική ουσία, πχ. Αρωματικά χώρου με αιθέρια έλαια.

14 Χημικά προϊόντα που πρέπει να φέρουν επισήμανση Παραδείγματα ΕΤΙΚΕΤΑ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΥΓΡΑ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ ΥΠΟΧΛΩΡΙΩΔΕΣ ΝΑΤΡΙΟ ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΜΠΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΒΕΡΝΙΚΙΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΕ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ & ΒΙΟΚΤΟΝΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Εξαιρέσεις

15 Χρυσός κανόνας χρήσης χημικών προϊόντων Πριν τη χρήση, διαβάστε ΠΡΩΤΑ την ετικέτα! Αναγνωρίστε τους κινδύνους από τη χρήση και ακολουθείσθε πιστά τις οδηγίες χρήσης. Η ποσότητα από ένα χημικό προϊόν που χρησιμοποιείτε ΔΕΝ αυξάνει πάντα την αποτελεσματικότητα του.

16 Δέκα συμβουλές για την προστασία των παιδιών από τα χημικά προϊόντα Απομακρύνετε τα παιδιά και τα παιχνίδια τους, καθώς και τα κατοικίδια ζώα, από την περιοχή χρήσης χημικών προϊόντων και κρατήστε τα μακριά μέχρι τη λήξη της χρήσης ή σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης. Φυλάξτε πάντα τα χημικά προϊόντα οικιακής χρήσης μακριά από τα παιδιά κατά προτίμηση σε ένα κλειδωμένο ντουλάπι. Ενημερώστε τα παιδιά σας για τους χημικούς κινδύνους στην καθημερινή μας ζωή. Ενημερώστε τα παιδιά ότι ΔΕΝ μυρίζουμε, ΔΕΝ βάζουμε στο στόμα, ΔΕΝ φέρνουμε κοντά στα μάτια και ΔΕΝ κρατάμε με γυμνά χέρια ένα χημικό προϊόν.

17 Δέκα συμβουλές για την προστασία των παιδιών από τα χημικά προϊόντα (συνέχεια) Αν έχετε απορίες για τα συστατικά ενός χημικού προϊόντος, επικοινωνήστε με τον υπεύθυνο διάθεσης του προϊόντος στην αγορά και ζητείστε το Δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας. Αν γίνει άστοχη χρήση ενός χημικού προϊόντος, τηλεφωνείστε στο Κέντρο Δηλητηριάσεων ( ) και επικοινωνήστε με το γιατρό σας. Εάν διακοπεί η χρήση ενός χημικού προϊόντος (για παράδειγμα, από ένα τηλεφώνημα), κλείστε σωστά το δοχείο και απομακρύνετε το, ώστε να μην είναι προσβάσιμο σε παιδιά. Προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε προϊόντα οικιακής χρήσης σε ειδικές συσκευασίες που δεν παραβιάζονται εύκολα από παιδιά.

18 Δέκα συμβουλές για την προστασία των παιδιών από τα χημικά προϊόντα (συνέχεια) Ποτέ μη μεταγγίζετε χημικά προϊόντα οικιακής χρήσης σε άλλα δοχεία, ιδίως όταν τα παιδιά μπορούν να τα μπερδέψουν με κάτι άλλο (για παράδειγμα, μπουκάλια αναψυκτικών). Πλύνετε τα χέρια των παιδιών, τα παιδικά παιχνίδια και ό,τι χρησιμοποιούν συχνά με νερό. Καθαρίστε τακτικά τα πατώματα, τα περβάζια παραθύρων και άλλες επιφάνειες, ώστε να μειωθεί η πιθανή έκθεση των παιδιών σε υπολείμματα χημικών ουσιών και αερίων ρύπων (όπως ο μόλυβδος κλπ). Επιλέξτε δοχεία ψεκασμού με αντλία αντί των αερολυμάτων, τα οποία παράγουν συχνά ένα εκνέφωμα που εισπνέεται ευκολότερα και ελευθερώνουν περίσσεια πτητικών οργανικών χημικών ουσιών στον αέρα των εσωτερικών χώρων, όταν τα χρησιμοποιείτε.

19 Δέκα συμβουλές για την προστασία των παιδιών από τα χημικά προϊόντα (συνέχεια) Αναζητείστε επώνυμα χημικά προϊόντα από την ελληνική ή την ευρωπαϊκή αγορά, αποφύγετε τις απομιμήσεις και υιοθετείστε πιο «ασφαλείς» λύσεις για κάποια προϊόντα, όπως για παράδειγμα, προμηθευτείτε θερμόμετρο πυρετού χωρίς υδράργυρο ή οικοδομικά υλικά σύγχρονων προδιαγραφών και «φιλικά» προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Παρατηρείστε την απότομη εμφάνιση κάποιας μακροσκοπικής ιδιότητες, όπως η οσμή, σε ένα χημικό προϊόν που χρησιμοποιείτε που μπορεί να είναι δηλωτική της ύπαρξης μια χημικής ουσίας. Αναφέρετε το περιστατικό και ζητείστε πληροφορίες και οδηγίες.

20 Χημικά προϊόντα που χρίζουν ιδιαίτερης ΠΡΟΣΟΧΗΣ Αποκριάτικα είδη για αστεϊσμούς και «παγίδες» (αφροί, σπρέι, σκόνη φτερνίσματος, «βρωμούσες» κλπ). Προσοχή σε περιεκτικότητα σε εύφλεκτες ουσίες, σε ουσίες που προκαλούν γενικά βλάβες στην ανθρώπινη υγεία και σε ουσίες που βλάπτουν τη στοιβάδα του όζοντος. Αντικείμενα με πλαστικό περίβλημα (π.χ. τετράδια). Προσοχή στην περιεκτικότητα σε κάδμιο. Ψευδοκοσμήματα. Προσοχή στην περιεκτικότητα σε νικέλιο, μόλυβδο, κάδμιο.

21 Χημικά προϊόντα που χρίζουν ιδιαίτερης ΠΡΟΣΟΧΗΣ (συνέχεια) Κλωστοϋφαντουργικά και δερμάτινα αντικείμενα που έρχονται σε άμεση και παρατεταμένη επαφή με δέρμα/στόμα. Προσοχή στην περιεκτικότητα σε αζωχρωστικές. Καθαριστικά, καλλυντικά, προϊόντα προσωπική φροντίδας. Προσοχή σε περιεκτικότητα σε εννεϋλοφαινόλη και αιθοξυλιωμένη εννεϋλοφαινόλη. Κόλλες. Προσοχή στην περιεκτικότητα σε τολουόλιο, κυκλοεξάνιο και άλλα. Παιχνίδια και αντικείμενα παιδικής φροντίδας. Προσοχή στην περιεκτικότητα σε φθαλικές ενώσεις.

22 Χημικά προϊόντα που χρίζουν ιδιαίτερης ΠΡΟΣΟΧΗΣ (συνέχεια) Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στο σύνδεσμο (RAPEX):

23