ΣτΕ 275/2016 [Παράνομη λειτουργία λατομείου χωρίς την απαιτούμενη έγκριση του ΥΠΠΟ]

Transcript

1 ΣτΕ 275/2016 [Παράνομη λειτουργία λατομείου χωρίς την απαιτούμενη έγκριση του ΥΠΠΟ] Περίληψη - Το επίδικο λατομείο λειτουργεί επί μακρά σειρά ετών χωρίς την κατά νόμο απαιτούμενη έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού, επιχειρείται δε με τις προσβαλλόμενες πράξεις η επαναλειτουργία του, παρά την απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, με την οποία δεν εγκρίθηκε η χορήγηση αδείας λειτουργίας στο επίμαχο λατομείο «για λόγους προστασίας, από άμεση και έμμεση βλάβη, των σημαντικών αρχαιοτήτων της περιοχής», καθώς και την κατ επανάληψη άρνηση του Υπουργείου να επιτρέψει τη λειτουργία του λατομείου αυτού και τις ενέργειές του για την ανάκληση των προσβαλλόμενων. Εφόσον όμως χωρίς την έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού δεν είναι δυνατή η επαναλειτουργία του λατομείου, η προσβαλλόμενη απόφαση με την οποία ανακλήθηκε η απόφαση αυτού του οργάνου, προκειμένου να επαναλειτουργήσει το λατομείο δεν είναι νόμιμη. Πρόεδρος Ν. Ρόζος Εισηγητής: Όλ. Παπαδοπούλου Βασικές σκέψεις 2. Επειδή, με το κρινόμενο ένδικο βοήθημα ζητείται η ακύρωση των εξής πράξεων: (Α ) της 268/ αποφάσεως του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου (Δ 225), με την οποία ανακλήθηκε η 487/ απόφαση του αυτού οργάνου (Δ 69). Με την ανακληθείσα απόφαση είχε κηρυχθεί ως αναδασωτέα έκταση εμβαδού ,71 τμ, στη θέση «Στανοτόπι» Κεχρεών Κορινθίας, εκμισθωθείσα στο λατομείο αδρανών υλικών της εταιρείας «Δημήτριος Πατέρης και Σια ΟΕ», λόγω της οριστικής παύσεως της λειτουργίας του λατομείου αυτού. Και (Β ) της 50917/ 16930/ αποφάσεως του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου, η οποία εκδόθηκε κατ επίκληση των διατάξεων του άρθρου 183 του ν. 4001/2011 που παρατίθενται στη σκέψη 10. Με την απόφαση αυτή διαπιστώνεται η υπαγωγή του ως άνω λατομείου στις διατάξεις του προαναφερθέντος άρθρου, ορίζεται δε ότι αυτή ισχύει «υπό τον όρο της αναστολής ή της ανάκλησης» της ανωτέρω 487/ αποφάσεως. 3. Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 702/1977 (Α 268), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 2944/2001 (Α 222) και συμπληρώθηκε με το άρθρο 47 παρ. 1 του ν. 3900/2010 (Α 213), στην αρμοδιότητα του τριμελούς διοικητικού εφετείου υπάγεται η 1 / 11

2 εκδίκαση αιτήσεων ακυρώσεως ατομικών πράξεων διοικητικών αρχών, που αφορούν, μεταξύ άλλων, «τον χαρακτηρισμό εκτάσεων κατά το άρθρο 14 του ν. 998/1979 (Α 289) και την κήρυξη εκτάσεων ως αναδασωτέων κατά τα άρθρα 38 και 41 του ίδιου νόμου» [περ. ιδ ]. 4. Επειδή, εξ άλλου, σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 2 περίπτ. δ του ν. 1406/1983 (Α 182), στη δικαιοδοσία των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων υπάγονται οι διαφορές, οι οποίες αναφύονται κατά την εφαρμογή της νομοθεσίας που αφορά τα «μεταλλεία και λατομεία». Προ του ν. 3659/2008 (Α 77), είχε κριθεί (βλ. ΣΕ 660/2010, 3654/2009, 3960/2008, 705/2006 Ολομ κ.ά.) ότι εάν η προσβαλλόμενη με το ένδικο βοήθημα πράξη έχει εκδοθεί μεν κατ εφαρμογή της νομοθεσίας περί μεταλλείων και λατομείων, ο ασκών τούτο, όμως, επικαλείται βλάβη από την πράξη αυτή και δεν αξιώνει ίδια λατομικά ή μεταλλευτικά δικαιώματα, η διαφορά που ανακύπτει δεν είναι διαφορά ουσίας, της οποίας η επίλυση θα ανήκε στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια, κατά τα άρθρα 1 παρ. 2 περίπτ. δ και 3 παρ. 1 του ν. 1406/1983, αλλά, ενόψει των άρθρων 94 παρ. 1 και 95 παρ. 1 περίπτ. α του Συντάγματος, διαφορά ακυρωτική, υπαγόμενη στη δικαιοδοσία του Συμβουλίου της Επικρατείας. Ακολούθως, με την παράγραφο 3 του άρθρου 51 του ν. 3659/2008, η ισχύς του οποίου, κατά το άρθρο 82 εδάφιο δεύτερο αυτού, αρχίζει ένα μήνα μετά τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, στο ανωτέρω άρθρο 1 του ν. 1406/1983 προστέθηκε παράγραφος 6. Κατά τη νέα αυτή διάταξη, στη δικαιοδοσία των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων υπάγονται, εκδικαζόμενες ως διαφορές ουσίας, όλες οι διαφορές που αναφύονται κατ εφαρμογή της νομοθεσίας περί μεταλλείων και λατομείων, ανεξαρτήτως από την ιδιότητα εκείνου που ασκεί το ένδικο βοήθημα. 5. Επειδή, ενόψει των διατάξεων αυτών, αρμόδιο δικαστήριο για την εκδίκαση του κρινόμενου ενδίκου βοηθήματος καθ ο μέρος αυτό στρέφεται κατά της υπό στοιχείο (α) προσβαλλομένης, ήτοι της 268/ αποφάσεως του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου με την οποία ανακλήθηκε η κηρυχθείσα προηγουμένως αναδάσωση, είναι το Διοικητικό Εφετείο Πατρών. Εξ άλλου, το κρινόμενο ένδικο βοήθημα καθ ο μέρος στρέφεται κατά της υπό στοιχείο (β) προσβαλλομένης, ήτοι της 50917/16930/ αποφάσεως του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου που εκδόθηκε κατ εφαρμογή της νομοθεσίας περί λατομείων, είναι το Διοικητικό Πρωτοδικείο Πατρών. 6. Επειδή, όπως εκτίθεται στη σκέψη 12, εκκρεμεί ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας συναφής δίκη επί αιτήσεως ακυρώσεως που έχει ασκήσει η παρεμβαίνουσα εταιρεία κατά του Φ6/07317/ σήματος του Προϊσταμένου της ΛΖ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων προς το Αστυνομικό Τμήμα Κορίνθου, το οποίο εκδόθηκε κατ επίκληση του ν. 3028/2002 και διατάσσει την άμεση διακοπή των εργασιών στο επίδικο 2 / 11

3 λατομείο. Συντρέχει συνεπώς λόγος, συνιστάμενος στην οικονομία της δίκης, για να εκδικασθεί το κρινόμενο ένδικο βοήθημα καθ ο μέρος στρέφεται κατά της αναφερόμενης στη σκέψη 2 υπό στοιχείο Α προσβαλλομένης πράξεως από το Συμβούλιο της Επικρατείας, σύμφωνα με το άρθρο 34 παρ. 1 του ν. 1968/1991 (Α 150). Εξ άλλου, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι από την αμφισβήτηση της νομιμότητας της αναφερόμενης στη σκέψη 2 υπό στοιχείο Β προσβαλλομένης πράξεως, γεννάται, κατά τα προεκτεθέντα, διοικητική διαφορά ουσίας, εφόσον η ισχύς της πράξεως αυτής εξαρτάται από το κύρος της ανωτέρω υπό στοιχείο Α πράξεως, εφόσον, δηλαδή, εάν ακυρωθεί η 268/ απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης παύει αυτοδικαίως να ισχύει η 50917/16930/ απόφαση του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου, πρέπει για λόγους οικονομίας της δίκης να διακρατηθεί η υπόθεση στο σύνολό της από το Δικαστήριο (πρβλ. ΣΕ 668/2012 Ολομ, 2529/2013 Ολομ, 3783/2015 επτ.). 7. Επειδή, υπέρ του κύρους των προσβαλλομένων πράξεων παρεμβαίνει, με πρόδηλο έννομο συμφέρον και εν γένει παραδεκτώς, η εταιρεία «Δημήτριος Πατέρης και Σια ΟΕ» που εκμεταλλεύεται το επίδικο λατομείο. 8. Επειδή, ο αιτών σύλλογος, ο οποίος, σύμφωνα με τα προσκομισθέν καταστατικό του, έχει ως σκοπό, μεταξύ άλλων, τον εξωραϊσμό της περιοχής όπου πραγματοποιείται η επίδικη λατομική δραστηριότητα, με έννομο συμφέρον ασκεί την κρινομένη αίτηση (πρβλ. ΣΕ 923/2008). 9. Επειδή, κατά το άρθρο 24 του Συντάγματος, όπως ήδη ισχύει, «1. Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα 6. Τα μνημεία, οι παραδοσιακές περιοχές και τα παραδοσιακά στοιχεία προστατεύονται από το Κράτος. Νόμος θα ορίσει τα αναγκαία για την πραγματοποίηση της προστασίας αυτής περιοριστικά μέτρα της ιδιοκτησίας, καθώς και τον τρόπο και το είδος της αποζημίωσης των ιδιοκτητών». Η προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος οργανώνεται και εξειδικεύεται ήδη με τις διατάξεις του ν. 3028/2002 (Α 153). Στο άρθρο 1 παρ. 1 του νόμου αυτού ορίζεται ότι στην προστασία που παρέχεται με τις διατάξεις του «υπάγεται η πολιτιστική κληρονομιά της Χώρας από τους αρχαιοτάτους χρόνους μέχρι σήμερα. Η προστασία αυτή έχει ως σκοπό τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης χάριν της παρούσας και των μελλοντικών γενεών και την αναβάθμιση του πολιτιστικού περιβάλλοντος». Κατά το άρθρο 3 παρ. 1 του ιδίου νόμου, «Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Χώρας συνίσταται κυρίως: α) στον εντοπισμό, την έρευνα, την καταγραφή, την τεκμηρίωση και τη μελέτη των στοιχείων της, β) στη διατήρηση και στην αποτροπή της καταστροφής, της αλλοίωσης και γενικά κάθε άμεσης ή έμμεσης βλάβης της, γ) δ) στη συντήρηση και την κατά περίπτωση αναγκαία αποκατάστασή της, ε) στ) 3 / 11

4 στην ανάδειξη και την ένταξή της στη σύγχρονη κοινωνική ζωή και ζ) στην παιδεία, την αισθητική αγωγή και την ευαισθητοποίηση των πολιτών για την πολιτιστική κληρονομιά». Περαιτέρω, στο άρθρο 10 παρ. 1-6 του ως άνω ν. 3028/2002, όπως η παράγραφος 3 αυτού συμπληρώθηκε με το άρθρο 9 παρ. 6 του ν. 3851/2010 (Α 85), ορίζονται τα εξής: «1. Απαγορεύεται κάθε ενέργεια σε ακίνητο μνημείο, η οποία είναι δυνατόν να επιφέρει με άμεσο ή έμμεσο τρόπο καταστροφή, βλάβη, ρύπανση ή αλλοίωση της μορφής του. 2. Απαγορεύεται η εκμετάλλευση λατομείου, ο πορισμός οικοδομικών υλικών, η διενέργεια μεταλλευτικών ερευνών και η εκμετάλλευση μεταλλείων, καθώς και ο καθορισμός λατομικών περιοχών, χωρίς έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού, ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου, η οποία χορηγείται εντός τριών (3) μηνών από την περιέλευση στο Υπουργείο Πολιτισμού της αίτησης και των σχετικών διαγραμμάτων που προβλέπονται από τη μεταλλευτική και λατομική νομοθεσία. Εάν τυχόν παρέλθει άπρακτη η ως άνω προβλεπόμενη προθεσμία θεωρείται ότι δεν υφίστανται απαγορευτικοί λόγοι. Η έγκριση δεν χορηγείται εάν, λόγω της απόστασης από ακίνητο μνημείο, της οπτικής επαφής με αυτό, της μορφολογίας του εδάφους και του χαρακτήρα των ενεργειών για τις οποίες ζητείται, κινδυνεύει να προκληθεί άμεση ή έμμεση βλάβη στο μνημείο. 3. Η εγκατάσταση ή η λειτουργία βιομηχανικής, βιοτεχνικής ή εμπορικής επιχείρησης η επιχείρηση οποιουδήποτε τεχνικού ή άλλου έργου ή εργασίας, καθώς και η οικοδομική δραστηριότητα πλησίον αρχαίου επιτρέπεται μόνο μετά από έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου. Η έγκριση χορηγείται εάν η απόσταση από ακίνητο μνημείο ή η σχέση με αυτό είναι τέτοια ώστε να μην κινδυνεύει να επέλθει άμεση ή έμμεση βλάβη αυτού λόγω του χαρακτήρα του έργου ή της επιχείρησης ή της εργασίας. Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και των κατά περίπτωση συναρμόδιων Υπουργών μπορεί να καθορίζονται κριτήρια, διαδικασία ελέγχου και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας. 4. Για κάθε εργασία, επέμβαση ή αλλαγή χρήσης σε ακίνητα μνημεία, ακόμη και αν δεν επέρχεται κάποια από τις συνέπειες της παραγράφου 1 σε αυτά, απαιτείται έγκριση που χορηγείται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Στις περιπτώσεις που απαιτείται έγκριση σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, αυτή προηγείται από τις άδειες άλλων αρχών που αφορούν την επιχείρηση ή την εκτέλεση του έργου ή της εργασίας». Σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 12 του αυτού νόμου, οι διατάξεις των παραγράφων 1 έως 6 του άρθρου 10 εφαρμόζονται αναλόγως και για τους αρχαιολογικούς χώρους, κατά τον ορισμό δε του άρθρου 2 περ. γ του ιδίου νόμου, «ως αρχαιολογικοί χώροι νοούνται εκτάσεις στην ξηρά ή στη θάλασσα ή στις λίμνες ή στους ποταμούς, οι οποίες περιέχουν ή στις οποίες υπάρχουν ενδείξεις ότι περιέχονται αρχαία μνημεία ή αποτέλεσαν ή υπάρχουν ενδείξεις 4 / 11

5 ότι αποτέλεσαν από τους αρχαιοτάτους χρόνους έως και το 1830 μνημειακά, οικιστικά ή ταφικά σύνολα. Οι αρχαιολογικοί χώροι περιλαμβάνουν και το απαραίτητο ελεύθερο περιβάλλον που επιτρέπει στα σωζόμενα μνημεία να συντίθενται σε ιστορική, αισθητική και λειτουργική ενότητα». Τέλος, κατά το άρθρο 73 παρ. 10 του αυτού νόμου, «Πολιτιστικά αγαθά που έχουν χαρακτηρισθεί ως προστατευόμενα σύμφωνα με τις διατάξεις της προϊσχύουσας νομοθεσίας προστατεύονται στο εξής κατά τις διατάξεις του παρόντος νόμου». 10. Επειδή, εξ άλλου, στο άρθρο 183 παρ. 1 του ν. 4001/2011 (Α 179), κατ εφαρμογή του οποίου εκδόθηκε η 50917/16930/ προσβαλλόμενη πράξη του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου, ορίζονται τα εξής: «1. Ορίζεται η ως χρόνος λήξης της τελευταίας παράτασης της άδειας εκμετάλλευσης ή της μίσθωσης που προβλέπεται από τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 6 του ν. 1428/1984 (Α 43) των λατομείων αδρανών υλικών που λειτουργούν είτε εντός λατομικών περιοχών ή χώρων συγκέντρωσης λατομικών επιχειρήσεων του άρθρου 15 του ν. 1515/1985 (Α 18) είτε κατά τις διατάξεις του άρθρου 8 παράγραφοι 2α και 2β του ν. 1428/1984 (Α 43), εφόσον δεν έχει λήξει η ισχύς της αντίστοιχης απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων και της έγκρισης επέμβασης της παρ. 2 του άρθρου 57 του ν. 998/1979, αν πρόκειται για δάσος ή δασική έκταση, ή σε περίπτωση που έχει λήξει η ισχύς αυτών, αν εντός δύο μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου υποβληθεί αρμοδίως πλήρης φάκελος με σχετική αίτηση για τη χορήγηση νέων εγκρίσεων. Για την κατά το προηγούμενο εδάφιο παράταση της λειτουργίας: (α) Εφαρμόζονται οι πλέον πρόσφατα εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι και εγκρίσεις του λατομείου, σύμφωνα με το άρθρο 9 του ν. 1428/1984, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 9 του ν. 2115/1993 (Α 15). Σε περίπτωση λήξης της ισχύος της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων ή της έγκρισης επέμβασης στο δάσος ή τη δασική έκταση μετά τη χορήγηση της προβλεπόμενης από το παρόν άρθρο παρατάσεως, επιτρέπεται η συνέχιση λειτουργίας τους εφόσον πριν από τη λήξη τους έχει κατατεθεί αίτηση ανανέωσης περιβαλλοντικών όρων (β) Απαιτείται η ανανέωση των κατά περίπτωση προβλεπόμενων εγγυητικών επιστολών. Τα ανωτέρω ισχύουν και για τα λατομεία αδρανών υλικών που λειτουργούσαν με βάση τις διατάξεις του άρθρου 8 παρ. 2 α του ν. 1428/1984 και δεν έτυχαν της τελευταίας παράτασης της άδειας εκμετάλλευσης, επειδή στον οικείο νομό, επαρχία ή νήσο είχαν καθορισθεί λατομικές περιοχές, οι οποίες σήμερα δεν υφίστανται λόγω ακύρωσης της απόφασης καθορισμού τους. Για τη χορήγηση της ανωτέρω παράτασης εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, προκειμένου για δημόσια λατομεία, ή του αιρετού Περιφερειάρχη για τα μη δημόσια λατομεία, κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερομένου, συνοδευομένης από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την απόδειξη της συνδρομής των υπό α και β στοιχείων. Η αίτηση υποβάλλεται 5 / 11

6 μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, άλλως από τη λήξη κατά περίπτωση της προηγούμενης παράτασης της άδειας εκμετάλλευσης ή της μίσθωσης». 11. Επειδή, κατά πάγια νομολογία (βλ. ΣΕ 4523/2011, 2364/2011, 924/2008, 4460/2005), η σύμφωνα με τις προαναφερθείσες διατάξεις του ν. 3028/2002 απαιτούμενη έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού για την εκμετάλλευση λατομείου και, γενικώς, για την εκτέλεση έργου που ενδέχεται να προξενήσει άμεση ή έμμεση βλάβη σε μνημείο ή αρχαιολογικό χώρο, αποσκοπεί στην επιβαλλόμενη από το Σύνταγμα προστασία των πολιτιστικών αγαθών και αποτελεί προαπαιτούμενο για τη χορήγηση κάθε άλλης αδείας προβλεπόμενης από την κείμενη νομοθεσία για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής, όπως είναι οι εκδιδόμενες κατά τον ν. 1428/1984 άδειες για τη λειτουργία του λατομείου και οι συναφείς άδειες που χορηγούνται από τις δασικές υπηρεσίες κατά τις διατάξεις του ν. 998/1979. Συνεπώς, η έκδοση και η διατήρηση σε ισχύ διοικητικών πράξεων που προέρχονται από άλλες, πλην του Υπουργού Πολιτισμού, αρμόδιες αρχές και είναι αναγκαίες για την έναρξη και την συνέχιση των εργασιών εκμεταλλεύσεως λατομείου, προϋποθέτει την έκδοση και ισχύ της κατά τις ως άνω διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 3028/2002 απαιτουμένης εγκρίσεως. Εάν το Υπουργείο Πολιτισμού έχει αρνηθεί τη χορήγηση της εγκρίσεως αυτής, καθίσταται ακυρωτέα η τυχόν εκδοθείσα άδεια ασκήσεως λατομικής δραστηριότητας ή η εκδοθείσα για τον ίδιο σκοπό άδεια της δασικής υπηρεσίας. Τα ανωτέρω ισχύουν και για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 183 παρ. 1 του ν. 4001/2011 που παρατίθενται στην προηγούμενη σκέψη. 12. Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Με την Φ29/οικ.1267/ απόφαση του Νομάρχη Κορινθίας χορηγήθηκε στην παρεμβαίνουσα εταιρεία άδεια εκμεταλλεύσεως λατομείου αδρανών υλικών στη θέση «Στανοτόπι» Κεχρεών Κορινθίας, διάρκειας πέντε ετών, με τις δε Φ29/1465/ και οικ.29/1335/ αποφάσεις του αιρετού πλέον Νομάρχη η ισχύς της άδειας αυτής παρατάθηκε μέχρι την Ακολούθως, με την 695/ απόφαση του Νομάρχη Κορινθίας απορρίφθηκε το αίτημα της παρεμβαίνουσας για περαιτέρω παράταση της αδείας εκμεταλλεύσεως του λατομείου της, με την αιτιολογία ότι έχει ήδη καθορισθεί λατομική περιοχή στο Δημοτικό Διαμέρισμα Αγ. Ιωάννη του Δήμου Σαρωνικού Νομού Κορινθίας με την Φ26/148/2008 νομαρχιακή απόφαση (Δ 37) και απαγορεύεται κατά νόμον η λειτουργία λατομείων αδρανών υλικών εκτός λατομικών περιοχών. Η προαναφερθείσα απόφαση καθορισμού λατομικής περιοχής ακυρώθηκε, με την 2624/2010 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Με την ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ ΑΡΧ/Α1/Φ37/102694/4992/ απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, η οποία εκδόθηκε δυνάμει των διατάξεων του ν. 3028/200 και μετά την 46/ γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, δεν 6 / 11

7 εγκρίθηκε η χορήγηση αδείας λειτουργίας στο επίμαχο λατομείο «για λόγους προστασίας, από άμεση και έμμεση βλάβη, των σημαντικών αρχαιοτήτων της περιοχής». Στην ως άνω γνωμοδότηση του ΚΑΣ αναφέρονται τα εξής: Το λατομείο «χωροθετείται στη δυτική πλευρά του Ονείου Όρους Στα ανατολικά υψώματα του Ονείου Όρους υπάρχουν εντοπισμένες και δημοσιευμένες αρχαιολογικές θέσεις και μνημεία, όπως πύργιο, οχυρωματικοί περίβολοι και συμπλέγματα τοίχων της ύστερης κλασικής και της ελληνιστικής περιόδου, δηλαδή από τον 4 ο και τον 3 ο αιώνα π.χ. Οι οχυρώσεις αυτές ενισχύθηκαν κατά την ενετική περίοδο Οχυρώσεις ελληνιστικής περιόδου υπάρχουν και νότια του λατομείου. Εξαιτίας αυτού έχει σταματήσει η επέκτασή του προς την κατεύθυνση αυτή. Πρόκειται για μεγάλης έκτασης λατομείο αδρανών υλικών, ορατό από τον δρόμο Ισθμού-αρχαίας Επιδαύρουθεάτρου και από το ύψος των Κεγχριών δεξιά της Εθνικής Οδού το 1976 έγιναν οι πρώτες προσπάθειες να δοθούν κάποιες εγκρίσεις στο εν λόγω υφιστάμενο λατομείο η αρμόδια Δ ΕΠΚΑ δεν συνηγόρησε στη λειτουργία του λατομείου και ζήτησε την άμεση διακοπή των εργασιών με το από έγγραφό της δεδομένου ότι το εν λόγω λατομείο βρίσκεται εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου των αρχαίων λατομείων των Κεγχρεών και στην ίδια θέση έχει επισημανθεί αρχαίο τείχος της ύστερης κλασικής, ελληνιστικής και ενετικής περιόδου. Η αντίρρηση της Δ ΕΠΚΑ αγνοήθηκε και το λατομείο συνέχισε να λειτουργεί το λατομείο συνέχισε απρόσκοπτα τη λειτουργία του έως το 1993 ο ενδιαφερόμενος απευθύνει αίτημα για τη συνέχιση λειτουργίας του λατομείου στη Διεύθυνση Βιομηχανίας της Νομαρχίας Κορίνθου, η οποία ζήτησε εκ νέου τις απόψεις της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων. Η υπόθεση παραπέμφθηκε στο Τοπικό Συμβούλιο Μνημείων το οποίο γνωμοδότησε υπέρ της μη έγκρισης του αιτήματος και ακολούθως εξεδόθη [το 1994] αρνητική απόφαση της Δ ΕΠΚΑ Παρά την αρνητική θέση της Δ ΕΠΚΑ [εκδόθηκαν οι Φ29/οικ.1267/ , Φ29/1465/ και οικ.29/1335/ άδειες του Νομάρχη] η ΔΒΜΑ είναι αρνητική για τη συνέχιση της λειτουργίας του λατομείου διότι λειτουργεί ανέκαθεν χωρίς προηγούμενη έγκριση των αρμοδίων υπηρεσιών του ΥΠΠΟ και η συνέχιση της λειτουργίας του θα επιφέρει έμμεση βλάβη, αλλά και άμεση ενδεχομένως στο αρχαίο λατομείο, στο αρχαίο τείχος και τις ενετικές οχυρώσεις». Εξ άλλου, με την 487/ απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου (Δ 69) κηρύχθηκε ως αναδασωτέα η έκταση εμβαδού ,71 τμ του λατομείου αδρανών υλικών της παρεμβαίνουσας, που αποτελεί δάσος, με την αιτιολογία ότι η έκταση αυτή εκαλύπτετο από δάσος χαλεπίου πεύκης και αειφύλλων-πλατυφύλλων, με συγκόμωση άνω του 70%, εκχερσώθηκε διαχρονικά μετά το έτος 1945 κατά τη χρήση της ως λατομικού χώρου από την παρεμβαίνουσα και ήδη, μετά την παύση της λειτουργίας του λατομείου, έχει απαγορευθεί σε αυτή κάθε λατομική εκμετάλλευση. Κατόπιν 7 / 11

8 σχετικής διαμαρτυρίας του αιτούντος Συλλόγου εκδόθηκε και το 5404/ έγγραφο της ΓΓ του Υπουργείου Πολιτισμού, στο οποίο επισημαίνεται ότι ενόψει και της ανωτέρω ΥΠΠΟΤ/ ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/ Α1/Φ37/102694/4992/ αποφάσεως, δεν μπορεί να παραταθεί η λειτουργία του επίδικου λατομείου κατ εφαρμογή του άρθρου 183 του ν. 4001/2011. Η παρεμβαίνουσα εταιρεία κατέθεσε στην Περιφέρεια Πελοποννήσου την 2736/ αίτηση για την έκδοση διαπιστωτικής πράξεως βάσει του άρθρου 183 του ν. 4001/2011, ώστε να παραταθεί η εκμετάλλευση του λατομείου, με την 3048/ αίτησή της δε, ζήτησε και την ανάκληση της ανωτέρω 487/ αποφάσεως του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την κήρυξη της αναδασώσεως. Επί του αιτήματος της παρεμβαίνουσας εκδόθηκε η προσβαλλόμενη 50917/16930/ απόφαση του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου, με την οποία διαπιστώνεται η υπαγωγή του λατομείου αδρανών υλικών στη θέση «Στανοτόπι» στις διατάξεις του άρθρου 183 παρ. 1 του ν. 4001/2011, ορίζεται δε ότι η πράξη αυτή ισχύει «υπό τον όρο της αναστολής ή της ανάκλησης» της 487/ αποφάσεως του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου. Για την έκδοση της ως άνω προσβαλλομένης ελήφθη υπόψη η έγγραφη γνωμοδότηση του Νομικού Συμβούλου της Περιφερειακής Ενότητας Κορινθίας, η οποία έγινε αποδεκτή από τον Περιφερειάρχη Πελοποννήσου. Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση αυτή, η μεν 487/ απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης «δεσμεύει όλα τα διοικητικά όργανα και κατά συνέπεια η έκδοση διαπιστωτικής πράξης μπορεί να εκδοθεί μόνο σε περίπτωση αναστολής ή ανάκλησης της απόφασης αυτής, ή έστω υπό τον όρο αναστολής ή ανάκλησής της», η ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ ΑΡΧ/Α1/Φ37/102694/4992/ απόφαση, όμως, του Υπουργού Πολιτισμού «δεν μπορεί να έχει έννομη επιρροή ως προς την έκδοση της αιτούμενης διαπιστωτικής πράξης». Η κατά τόπον αρμόδια ΛΖ Εφορεία ΠΚΑ, με την από πράξη του Προϊσταμένου της προς τη Δασική Υπηρεσία Κορίνθου υπενθύμισε την ανωτέρω απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού που δεν ενέκρινε τη λειτουργία του επίδικου λατομείου, η δε Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με την ΥΠΠΟΤ/ ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ37/124186/5233/ πράξη της Προϊσταμένης της ζήτησε από την Περιφέρεια Πελοποννήσου την ανάκληση της προσβαλλομένης «διαπιστωτικής» πράξεως «για σοβαρούς αρχαιολογικούς λόγους που αφορούν στην άμεση και έμμεση βλάβη σημαντικών αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της περιοχής» και την οριστική παύση της λειτουργίας του επίδικου λατομείου. Η πράξη αυτή κοινοποιήθηκε, μεταξύ άλλων, στη Γενική Διεύθυνση Δασών της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου, με την 69/42/ πράξη του απέρριψε το σχετικό αίτημα του Υπουργείου Πολιτισμού, η πράξη δε αυτή διαβιβάσθηκε στην Πρωτοβάθμια 8 / 11

9 Επιτροπή Επιλύσεως Δασικών Αμφισβητήσεων, η οποία εξέταζε το αίτημα της παρεμβαίνουσας για ανάκληση της ανωτέρω 487/ αποφάσεως αναδασώσεως και η οποία, με την 1/ πράξη της, αφού έλαβε υπόψη την απόρριψη από τον Περιφερειάρχη Πελοποννήσου του αιτήματος του ΥΠΠΟ περί ανακλήσεως της επίμαχης διαπιστωτικής πράξεως, δέχθηκε το αίτημα της παρεμβαίνουσας. Ειδικότερα, η ΠΕΕΔΑ δέχθηκε τα εξής: Με την 50917/16930/ απόφαση του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου διαπιστώθηκε ότι το επίδικο λατομείο πληροί τις προϋποθέσεις υπαγωγής στις διατάξεις του άρθρου 183 του ν. 4001/2011, μετά δε την έκδοση της αποφάσεως αυτής «η οριστική παύση του λατομείου, κατά τις διατάξεις της λατομικής νομοθεσίας, στην οποία στηρίχθηκε και η απόφαση κήρυξης σε αναδάσωση, ανατρέπεται, καθόσον με τις διατάξεις του νόμου αυτού είναι επιτρεπτή η συνέχιση της λειτουργίας του, με αποτέλεσμα να κλονίζεται η αναδασωτέα και να τίθενται οι προϋποθέσεις ανάκλησής της». Ακολούθως, η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς με την ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ37/24484/1217/ πράξη της προς τον Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ζήτησε και πάλι την άμεση ανάκληση της προσβαλλομένης διαπιστωτικής πράξεως και την οριστική παύση της λειτουργίας του λατομείου της παρεμβαίνουσας εταιρείας «για σοβαρότατους αρχαιολογικούς χώρους [ώστε] να υλοποιηθεί πρόγραμμα αναδάσωσης του λατομικού κώνου, προκειμένου να αποκατασταθεί ο χώρος στο σύνολό του». Στην πράξη αυτή επισημαίνονται τα εξής: Το εν λόγω λατομείο βρίσκεται σε σημαντική από αρχαιολογική και ιστορική άποψη περιοχή. Συγκεκριμένα: Βρίσκεται ΝΑ του κηρυγμένου χερσαίου και ενάλιου αρχαιολογικού χώρου των Κεγχρεών [υ.α /672/1950 για τον πύργο «Μπούρτζι» και τα παρά τη θάλασσα ερείπια στις Κεγχρεές (Β 105), 15904/1962 για τα αρχαία λατομεία στη σπηλιά «Βόλι» και τους ρωμαϊκούς τάφους στη «Ράχη Κουτσογκίλα» (Β 473), ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ4/31335/1504/1990 για τον καθορισμό ζώνης προστασίας περιμετρικά του ταφικού ρωμαϊκού μνημείου], ο οποίος αναοριοθετήθηκε με την ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/ Φ43/100360/4301π.ε/ απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού (ΑΑΠ 53) για την αποτελεσματική «προστασία και ανάδειξη των σημαντικών αρχαίων καταλοίπων με μεγάλη χρονική διάρκεια και ιστορική σημασία για την περιοχή». Το λατομικό μέτωπο βρίσκεται σε άμεση οπτική επαφή με τον αρχαιολογικό χώρο, «γνωστό στη διεθνή επιστημονική κοινότητα και πόλο τουριστικής έλξης, ιδίως για τον θρησκευτικό τουρισμό». Για την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου το Υπουργείο Πολιτισμού και ο ΕΟΤ έχουν εκπονήσει μελέτες για τη δημιουργία ενός ενοποιημένου επισκέψιμου χώρου. «Στην ανατολική απόληξη των Ονείων ορέων, στη θέση Στανοτόπι, στην άμεση περιοχή του εν λόγω λατομείου, κατά τη συστηματική επιφανειακή έρευνα των τελευταίων ετών που πραγματοποιήθηκε από την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών σε συνεργασία με την Αρχαιολογική Υπηρεσία, εντοπίσθηκαν 9 / 11

10 κατάλοιπα κλασικών και ενετικών οχυρώσεων που σχετίζονται με τον έλεγχο των στρατιωτικής σημασίας περασμάτων προς τη νότια Πελοπόννησο Για τους ανωτέρω λόγους δεν εγκρίθηκε από [το Υπουργείο Πολιτισμού] η λειτουργία του λατομείου». Την δημοσιεύθηκε τελικώς στην ΕτΚ η προσβαλλόμενη 268/ απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου. Η απόφαση αυτή μνημονεύει στο προοίμιό της την ανωτέρω ΥΠΠΟΤ/ ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ37/124186/5233/ πράξη της Προϊσταμένης της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με την οποία, όπως προεκτέθηκε, ζητήθηκε η ανάκληση της προσβαλλομένης διαπιστωτικής πράξεως του Περιφερειάρχη και η οριστική παύση της λειτουργίας του επίδικου λατομείου (βλ. σημείο 14 του προοιμίου), ανακαλεί δε την 487/ απόφαση περί κηρύξεως ως αναδασωτέου του επίδικου λατομικού χώρου, με την αιτιολογία ότι η οριστική παύση του λατομείου, στην οποία ερείδεται η πράξη αναδασώσεως έχει ανατραπεί μετά την έκδοση της διαπιστωτικής πράξεως του Περιφερειάρχη. Τέλος, με το Φ6/07317/ σήμα προς το Αστυνομικό Τμήμα Κορίνθου, το οποίο εκδόθηκε κατ επίκληση του ν. 3028/2002, ο Προϊστάμενος της ΛΖ ΕΠΚΑ ζήτησε την άμεση διακοπή των εργασιών στο επίδικο λατομείο, διότι εκτελούνται χωρίς την κατά νόμον απαιτούμενη άδεια της υπηρεσίας αυτής. Κατά της πράξεως αυτής η παρεμβαίνουσα εταιρεία έχει ασκήσει αίτηση ακυρώσεως, η οποία εκκρεμεί ενώπιον του αρμοδίου για την εκδίκασή της Ε Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας. 13. Επειδή, από τα εκτεθέντα στην προηγούμενη σκέψη προκύπτει ότι το επίδικο λατομείο λειτουργεί επί μακρά σειρά ετών χωρίς την κατά νόμον απαιτούμενη έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού, επιχειρείται δε με τις προσβαλλόμενες πράξεις η επαναλειτουργία του, κατά τις ήδη παρατεθείσες διατάξεις του άρθρου 183 του ν. 4001/2011, παρά την ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ37/102694/4992/ απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, με την οποία δεν εγκρίθηκε η χορήγηση αδείας λειτουργίας στο επίμαχο λατομείο «για λόγους προστασίας, από άμεση και έμμεση βλάβη, των σημαντικών αρχαιοτήτων της περιοχής», καθώς και την κατ επανάληψη άρνηση του Υπουργείου να επιτρέψει τη λειτουργία του λατομείου αυτού και τις ενέργειές του για την ανάκληση των προσβαλλομένων. Εφόσον, όμως, χωρίς την έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού δεν είναι δυνατή η επαναλειτουργία του λατομείου, η υπό στοιχείο (α) προσβαλλόμενη 268/ απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, με την οποία ανακλήθηκε η 487/ απόφαση του αυτού οργάνου, προκειμένου να επαναλειτουργήσει το λατομείο κατά τις διατάξεις του άρθρου 183 του ν. 4001/2011, δεν είναι νόμιμη. Για τον λόγο αυτό, που προβάλλεται βασίμως, πρέπει, επομένως, να ακυρωθεί η απόφαση αυτή. 10 / 11

11 Powered by TCPDF ( Νόμος και Φύση 14. Επειδή, όπως προαναφέρθηκε, η υπό στοιχείο (Β) προσβαλλόμενη 50917/16930/ απόφαση του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου, με την οποία διαπιστώνεται η υπαγωγή του επίδικου λατομείου στις διατάξεις του άρθρου 183 παρ. 1 του ν. 4001/2011, εξαρτά ρητώς την ισχύ της από «την αναστολή ή την ανάκληση» της 487/ αποφάσεως του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου περί κηρύξεως ως αναδασωτέας της εκτάσεως του ανωτέρω λατομείου αδρανών υλικών. Εφόσον δε η 268/ απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, με την οποία ανακλήθηκε η 487/ απόφαση, ακυρώνεται, σύμφωνα με την προηγούμενη σκέψη, παύει αυτοδικαίως να ισχύει η επίσης προσβαλλόμενη 50917/16930/ απόφαση του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου, της οποίας η ακύρωση αποβαίνει, ως εκ τούτου, αλυσιτελής. 15. Επειδή, ενόψει των ανωτέρω πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση καθ ο μέρος στρέφεται κατά της 268/ αποφάσεως του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου, να απορριφθεί δε ως αλυσιτελής καθ ο μέρος στρέφεται κατά της μη ισχύουσας ήδη 50917/16930/ αποφάσεως του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου. Περαιτέρω δε, πρέπει να απορριφθεί και η ασκηθείσα παρέμβαση. 11 / 11