اهواز مقدمه آموزشوپرورش ميبايست راهكارهاي بهينهسازي. Downloaded from ioh.iums.ac.ir at 4:45 IRST on Wednesday October 31st 2018

Transcript

1 ) دوماهنامه دوره 3 شماره 3 مرداد و شهريور 395 Downloaded from ioh.iums.ac.ir at 4:45 IRST on Wednesday October 3st 08 ارزيابي كيفيت نور و بهرهوري انرژي سيستمهاي روشنايي در مدارس متوسطه شهرستان نرگس آزادي راضيه برون مجيد حاجي بابايي چكيده تاريخ دريافت: 93//09 اهواز تاريخ ويرايش: 94/06/0 تاريخ پذيرش : 94/08/9 زمينه و هدف: روشنايي مطلوب ميبايست تعادلي را بين نيازهاي انسان اقتصاد و محيط پيرامون آن ايجاد نموده و يك شرايط مناسب را براي فعاليتهاي چشمي مانند نوشتن خواندن و غيره فراهم نمايد. كيفيت مطلوب روشنايي در فرايند بهرهوري و يادگيري دانش آموزان بسيار اهميت دارد. هدف از بهرهوري انرژي روشنايي كاهش انرژي روشنايي بدون به خطر افتادن كيفيت روشنايي ميباشد. موضوع اصلي اين مطالعه ارزيابي كيفيت روشنايي و بهرهوري انرژي سيستمهاي روشنايي و درگام بعد پيداكردن راهكارهاي مناسب براي بهبود آن ميباشد. روش بررسي: اين مطالعه مقطعي در دبيرستان دخترانه شهر اهواز انجام شده است. در همين راستا با اندازهگيري شدت روشنايي برحسب lux به روش شبكهاي استاندارد و توان مصرفي اتاق برحسب ) (W/m دانسيته توان نصب شده (IPD) W/m.00 Lx نسبت بهرهوري بارنصب شده نسخه 6 تحليل شده است. بهدستآمده و سپس دانسيته توان نرمال (NPD) بر اساس و با در نظر گرفتن شاخص اتاق (RI) محاسبه ميشود. از تقسيم دانسيته توان نرمال شده بر دانسيته توان نصب شده معياري بهعنوان (ILER) معرفي شده است و در سه كلاس بهعنوان شاخص عملكرد سيستم تقسيمبندي شده است و نتايج با استفاده از SPSS يافتهها: نتايج نشان ميدهد درمجموع از كل فضاهاي اندازهگيري شده %47 / 6 در سطح %36 / 3 در سطح و %6 / در سطح قرار دارند و همچنين سه دبيرستان (3 5 8) داراي بيشترين بهرهوري ميباشند. نتيجهگيري: در اين مطالعه نواقص موجود ازجمله ضرايب انعكاس كمتر از استاندارد (ديوارها 0/5 سقف 0/7 و كف نيز حداقل 0/3) استفاده از بالاستهاي معمولي بهجاي بالاستهاي الكترونيكي بهكارگيري لامپهاي كمبهره بهكارگيري منعكسكنندههاي معمولي بهجاي استيل و عدم بهكارگيري مناسب نور روز باعث ايجاد بهرهوري كم و مصرف انرژي بالاي سيستم روشنايي ميشود. كليدواژهها: دبيرستان بهرهوري انرژي سيستم كيفيت روشنايي مقدمه با افزايش روزافزون هزينههاي انرژي وزارت آموزشوپرورش ميبايست راهكارهاي بهينهسازي مصرف انرژي را در مدارس مديريت نمايد بهگونهاي كه استانداردهاي كيفيتي روشنايي و الزامات آن به خطر نيافتد. بهطور مثال در آمريكا سالانه 6 بيليون دلار صرف تا مين انرژي كل مدارس ميشود (-6). در كشور ايتاليا كل مصرف انرژي در مدارس معادل ميليون تن نفت سالانه ميباشد كه معادل 750 ميليون يورو است كه برآورد ميشود %0-0 اين انرژي قابل ذخيره باشد (7 بنابراين تجزيهوتحليل و مميزي انرژي بهمنظور برآورد انرژي مصرفي و برآورد ميزان اتلاف انرژي و به دنبال آن اصلاح سيستمها بسيار مهم و ضروري ميباشد. در بسياري از كشورها اندازهگيري كمي شدت روشنايي و انرژي مصرفي از الزامات قانوني ميباشد تا بتوان سياستها و استراتژيهاي لازم را براي كاهش انرژي مصرفي با حفظ كيفيت روشنايي بخصوص شدت روشنايي اتخاذ نمايند (8). سازمانهاي مختلفي در دنيا استانداردهايي را براي استفاده بهينه از انرژي اراي ه ميدهند. استاندارد اروپا EN-593 شاخص عددي - دانشجوي كارشناسي ارشد مهندسي بهداشت حرفهاي گروه بهداشت حرفهاي كميته تحقيقات دانشجويي دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز اهواز ايران -(نويسنده مسي ول): دانشجوي دكتراي مهندسي بهداشت حرفه اي گروه بهداشت حرفهاي كميته تحقيقات و فناوري دانشجويان دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي تهران ايران. mhajibabaei050@gmail.com

2 كيفيت نور و بهرهو ير انرژي سيستمهاي روشنايي در مدارس 5 Downloaded from ioh.iums.ac.ir at 4:45 IRST on Wednesday October 3st 08 شاخص اتاق انرژي روشنايي (LENI) را اراي ه ميدهد كه دانسيته توان روشنايي (LPD) برحسب وات بر مترمربع ميباشد.(9) بعضي از سازمانها مثل انجمن خبره مهندسان ساختمان (CIBSE) دانسيته توان روشنايي را برحسب LPD به ازاي 00 lux معرفي مينمايند (0). با بهبود در تكنولوژي بالاست لامپ چراغ و فضاي محيط كار (ارتفاع سطح كار ضرايب انعكاس سطوح ابعاد فضا و غيره) و استفاده هرچه بيشتر از نور روز ميتوان انرژي الكتريكي را ذخيره نمود بهگونهاي كه شدت روشنايي درحد استاندارد حفظ شود ( و ). در مطالعه حاضر در مدرسه متوسطه در سطح شهر اهواز به ارزيابي كمي سيستم روشنايي پرداخته شده است و در هركدام از آنها مقادير شدت روشنايي ميزان انرژي مصرفشده اتلاف انرژي و نيز بهرهوري سيستم روشنايي برآورد شده است. روش كار هدف اين مطالعه ارزيابي پارامترهاي مو ثر بر بهبود عملكرد سيستمهاي روشنايي 09 محدوده در دبيرستان دخترانه شهر اهواز ميباشد. در اين مطالعه اندازهگيريها در آبان و آذر سال 39 در زمان اوج روشنايي روز بين ساعات 3-0 انجام شده است. در راستاي اين هدف ابتدا هر محدوده (اتاق) مشخصشده و حداقل نقاطي كه ميبايست شدت روشنايي در آنها اندازهگيري شود با توجه به شاخص اتاق تعيينشده است. شاخص اتاق بر اساس فرمول شماره محاسبه گرديده است (5-3): فرمول شماره RI = (L W) / [h m (LW)] جدول. حداقل نقاط اندازهگيري در هر اتاق تعداد حداقل نقاط اندازه گيري 9 كمتر از 8 و كمتر از 5 و كمتر از و بيشتر از آن,W: L طول و عرض اتاق اندازهگيري شده h نيز ارتفاع دهانه چراغ از سطح كار. بعد از محاسبه شاخص اتاق حداقل نقاط اندازهگيري در هر اتاق بر اساس جدول شماره تعيينشده است. بر اساس حداقل نقاط اندازهگيري اتاق به مربعات مساوي تقسيم شده و در مركز هر مربع بهوسيله يك نورسنج مدل (339A (TES در ارتفاع 80 سانتيمتر از كف در دو حالت سيستم روشنايي روشن و خاموش شدت روشنايي اندازهگيري شده است. هنگاميكه سيستم روشنايي روشن بوده است نور طبيعي و مصنوعي بهصورت توأم اندازهگيري شده و هنگاميكه سيستم روشنايي خاموش بوده است فقط نور طبيعي اندازهگيري شده و سپس از تفاضل اين دو عدد نور مصنوعي محاسبه ميشود. توان كلي هر محدودة اندازهگيري از ضرب چند پارامتر كه بر روي بالاست ها حكشده است ازجمله ميزان جريان عبوري ولتاژ متوسط فاكتور توان تعيينشده و تعداد بالاست هاي اتاق برحسب وات محاسبه شده است. چنانچه توان كلي مدار بر مساحت و شدت روشنايي اتاق تقسيم شود و در عدد 00 ضرب شود عددي به دست خواهد آمد كه بهعنوان دانسته توان نصب شده ) (IPD مطرح ميشود كه واحد آن برحسب واتبرمترمربع در 00 لوكس lux) (W/m.00 گزارش ميشود. با تقسيم دانسيته توان نرمال ) (NPD كه از فرمول شماره و بر اساس مطالعات آقاي هانسلر و همكاران به دست ميآيد يك نسبتي به نام نسبت بهرهوري بار نصب شده ) 3 (ILER محاسبه ميشود كه در Installed Power Density Normalized Power Density 3 Installed Load Efficiency Ratio دوره 3 شماره 3 مرداد و شهريور 395

3 6 نرگس آزادي و همكاران Downloaded from ioh.iums.ac.ir at 4:45 IRST on Wednesday October 3st 08 فرمول شماره 3 آورده شده است (6). فرمول شماره فرمول شماره 3 سطح رضايت 3 NDP = (.5. ) = NDP دانسيته توان نرمال =RI شاخص اتاق ILER = IPD =دانسيته توان نصب شده = ILER بهرهوري بار نصب شده بر اساس اعداد به دست آمده از نسبت بهرهوري بار نصب شده (ILER) شاخص عملكرد بهصورتي كه در جدول شماره آمده است مورد تجزيه و تحليل قرار ميگيرد (7). در هر مدرسه نسبت بهرهوري بار نصب شده (بهرهوري سيستم روشنايي) و شاخص عملكرد محاسبه و سپس سطح رضايت تعيينشده است. جهت برآورد مصرف انرژي سالانه سيستم روشنايي مصنوعي و همچنين اتلاف انرژي ناشي از عدم بهرهوري سيستم روشنايي به ترتيب از فرمول 4 و 5 استفادهشده است و ميزان اتلاف انرژي هم ازلحاظ اضافهبار و هم به لحاظ ناكارآمدي سيستمهاي روشنايي موردبررسي قرارگرفتهاند (7). فرمول شماره 4 AEC(Kwh/m².year)=Total load (W/m ) 500 h /yr فرمول شماره 5 AEW(Kwh/yr.m )=(.0-ILER) Total load جدول. شاخص عملكرد براساس نسبت بهرهوري بار نصب شده شاخص عملكرد (W/m ) 500 h /yr مصرف انرژي سالانه= AEC ميزان اتلاف انرژي سالانه= AEW ILER و بالاتر 0 / 8 0 /6 0 / 8 0 / 6 به پايين ارزيابي خوب و رضايت بخش مي باشد ارزيابي مجدد سيستم روشنايي و اقدامات اصلاحي در صورت امكان نياز به اقدامات اصلاحي فوري و فوتي در اسرع وقت و تهيه منابع كارآمدتر در اين فرمول زمان متوسط كار مدارس در سال 500 ساعت در نظر گرفتهشده است (0). بهمنظور محاسبه يكنواختي توزيع روشنايي كمترين شدت روشنايي بر ميانگين شدت روشنايي اندازهگيري شده در هر مكان تقسيم شده است كه اين ميزان نبايستي از 0/7 كمتر باشد (3 7 8). جهت انجام آناليزهاي آماري از SPSS نسخه 6 و انجام آزمونهاي آماريtest -t آناليز واريانس و كاي دو با سطح معنيداري %5 استفاده شده است. از آزمون آناليز واريانس يكطرفه براي مقايسه بهرهوري سيستم روشنايي ميزان اتلاف انرژي و شاخص اتاق بين مدارس مختلف و از كاي دو براي مقايسه سطوح عملكرد مكانهاي اندازهگيري استفاده شده است. نتايج نتايج اندازهگيري فاكتورهاي مختلف در مدارس در جدول شماره 3 و 4 آورده شده است. يافتهها نشان ميدهد مدارس شماره 8 3 و 5 بيشترين بهرهوري و عملكرد را در سيستمهاي روشنايي داشته است. در اين دبيرستانها به ترتيب 8 80 / 4 و %66 فضاها داراي شاخص عملكرد در سطح و ميباشند. دبيرستانه يا 4 9 و به ترتيب با و %68 از فضاها داراي شاخص عملكرد در سطح 3 برآورد شدهاند. درمجموع از كل فضاهاي اندازهگيري شده %47 / 6 در سطح %36 / 3 در سطح و %6 / در سطح قرار دوره 3 شماره 3 مرداد و شهريور 395

4 كيفيت نور و بهرهو ير انرژي سيستمهاي روشنايي در مدارس 7 Downloaded from ioh.iums.ac.ir at 4:45 IRST on Wednesday October 3st 08 دارند. دانسيته توان نصب شده براي دبيرستانها در نمودار شماره برحسب وات بر مترمربع به ازاي 00 لوكس آورده شده است. در جدول شماره 4 ميزان مصرف انرژي روشنايي سالانه و ميزان اتلاف انرژي سالانه ناشي از سيستم روشنايي مصنوعي آورده شده است. بحث و نتيجهگيري اين مطالعه به بررسي و ارزيابي در سيستمهاي روشنايي دبيرستان دخترانه در مقطع متوسطه شهر اهواز پرداخته است. بدين منظور تمام پارامترهاي تا ثيرگذار در طراحي روشنايي ازجمله بهرهوري بار نصب شده دانسيته بار نصب شده شدت روشنايي انرژي مصرفشده انرژي اتلاف شده شاخص عملكرد و غيره اندازهگيري و محاسبه شده است. استراتژيهاي متفاوتي براي كاهش انرژي در سيستمهاي روشنايي با حفظ پارامترهاي كيفي بخصوص شدت روشنايي وجود دارد كه در ذيل آورده شده است: - استراتژيهايي كه مستقيما به نصب سيستم روشنايي مربوط ميشود: بهبود در تكنولوژي بالاست بهبود در تكنولوژي لامپ بهبود در تكنولوژي چراغ كاهش روشنايي عمومي و استفاده از روشنايي نمودار. دانيسته توان نصب شده در مدارس موضعي بهبود در فاكتور نگهداري بهبود در فاكتور بهرهوري كاهش زمان استفاده - استراتژي مربوط به نور روز: تا ثير موقعيتهاي جغرافيايي تا ثير ويژگيهاي پنجره تا ثير سايبان تا ثير ارتفاع سقف در اكثر فضاهاي مطالعه حاضر بالاست هاي مغناطيسي لامپهاي مهتابي دوقلو T 0 به طول 0 سانتيمتر استفاده شده است. تفاوت مشاهده شده بيشتر در مدل منعكسكنندهها (رفلكتورها) و ضرايب انعكاس سطوح بوده است. نتايج به دست آمده نشان ميدهد بين شاخص عملكرد در مدارس مختلف رابطه معنيداري وجود دارد (0/000=p). يافتهها تنها %6 / از فضاهاي اندازهگيري شده را در سطح نشان ميدهد كه بر اساس جدول شماره داراي سطحي خوب و رضايتبخش ميباشند اما %47/5 از فضاها داراي سطح 3 ميباشد كه نياز به اقدامات اصلاحي فوري در اسرع وقت و تهيه منابع كارآمدتر بوده و ميبايست سريعا در دستور كار قرار گيرد. بر اساس مطالعات آقاي هانسلر و دوره 3 شماره 3 مرداد و شهريور 395

5 8 نرگس آزادي و همكاران Downloaded from ioh.iums.ac.ir at 4:45 IRST on Wednesday October 3st 08 دبيرستان محل اندازهگيري زمان اندازهگيري همكاران در فضاهاي اداري و آموزشي شاخص دانسيته توان نرمال (NPD) بر اساس فرمول شماره به دست ميآيد. ميزان اتلاف انرژي از زماني كه جريان الكتريكي وارد بالاست ميشود تا زماني كه بهصورت شار نوري به سطح كار ميرسد همانطور كه مطرح شد رابطه مستقيم با نوع بالاست لامپ چراغ و رنگ سطوح انعكاسي و ابعاد محيط كار دارد (6). دانسيته توان نرمال براي كل محدودههاي اندازهگيري شده در اين مطالعه برابر با.00Lx) (W/m / 36 / 43 ±0 3 بوده است. نتايج يك تفاوت معنيداري بين بهرهوري بار نصب شده در دبيرستانه يا شماره 5 3 و 8 با مابقي دبيرستانها نشان ميدهد (0/000=p). همانطور كه در جدول شماره 4 ملاحظه ميشود شدت روشنايي با دانسيته توان رابطه مستقيم دارد هرچه در يك فضا ميزان توان بيشتري استفاده شود شدت روشنايي در آن افزايش مييابد اما درصورتيكه بتوانيم بهرهوري سيستم را افزايش دهيم با توان كمتري ميتوانيم به همان روشنايي دستيابيم و يا با همان توان به شدت روشنايي بيشتري برسيم. همانطور كه ملاحظه ميشود در دبيرستان 3 و 0 توان مصرفي رابطه معنيداري به لحاظ آماري با يكديگر ندارند (0/0=p) اما شدت روشنايي (0/000=p) و بهرهوري بار نصب شده (0/05=p) در آنها بهطور جدول 3. پارامترهاي اندازهگيري شده در دبيرستان هاي متوسطه شاخص اتاق * يكنواختي در حالت توام ** 0 / 47 0 / 55 0 / 6 0 / 59 0 / 55 0 / 6 0 / 55 0 / 48 0 / 68 0 / 57 0/5 0 / 55 0 / 48 پنجره مات فاقد پرده 0/49 0/4 - - فاقد پرده 0 / 0/5 شدت روشنايي مصنوعي * شدت روشنايي توام ) ط و م ( ** پنجره مات فاقد پرده فاقد پرده ± 54 0± ± 38 7 ± ± ± 50 8 ± ± ± 0 7 ± ± 44 / 8 / 5 / 3 / 55 / / 4 / 57 / 5 / 3 /58 / 75± / 5 / 8± / 9 0 / 4±0 / 8 / 37± / 7 / 00± / 5 /5± / 75± / 9 / 85± / 76 / ± / 08 / 05± / 5 0/7±/ شيشه ها با كاغذ پوشانده شده و رنگ شده *پرده بسته ** پرده باز چشمگيري اختلاف معنيداري دارد كه نشان ميدهد افزايش بهرهوري شدت روشنايي را افزايش ميدهد (9). دبيرستان شماره 3 به چند دليل داري بهرهوري بهتري ميباشد - استفاده از سطوح با ضرايب انعكاس بالاتر (ديوارها ميز و صندليها با روكش روشنتر 0/6< ρ) - وجود رفلكتور براي %00 لامپ ها 3- بالا بودن ضريب فاكتور نگهداري به دليل نوساز بودن دبيرستان شماره 3 (لامپ ها به نيمه عمر خودشان نرسيده و شار بهينه حفظ شده است)( 7-5 ). دابيوس و همكاران در سال 0 بيان ميكنند بهبود در رفلكتور و چراغها %40 بهرهوري سيستم را افزايش ميدهد كه البته اين افزايش بهرهوري با بهبود در بالاست و كنترلگرهاي و حسگرهاي حضور نيز همراه بوده است. همچنين فاكتور نگهداري نيز %5 بهتنهايي اين هدف را محقق مينمايد (). در مطالعه حاضر به نظر ميرسد عامل اصلي تفاوت در بهرهوري سيستمهاي روشنايي در مدارس مختلف وجود رفلكتورها و ضرايب انعكاس سطوح ميباشد. از طرفي ممكن است در يك فضا سيستم روشنايي بهرهوري خوبي داشته باشد اما ميزان مصرف انرژي در آن بالا و يا شدت روشنايي در آن بسيار كم باشد. دبيرستان شماره 8 همانطور كه در جدول 3 مشاهده ميشود بهرهوري نسبتا خوبي در سطح دارد و دوره 3 شماره 3 مرداد و شهريور 395

6 كيفيت نور و بهرهو ير انرژي سيستمهاي روشنايي در مدارس 9 Downloaded from ioh.iums.ac.ir at 4:45 IRST on Wednesday October 3st 08 دبيرستان محل اندازهگيري اين نشاندهنده كارآمدي سيستم ميباشد اما به دليل كمبود توان الكتريكي(عدم نصب لامپ به تعداد كافي) شدت روشنايي بسيار پايين است ولي سعي شده است با نور روز در حد استاندارد تا مين شود اما ميبايست حداقل روشنايي مصنوعي (300Lx) در طراحي روشنايي مصنوعي در نظر گرفته شود زيرا در روزهاي ابري و در نوبت عصر نور روز حد استاندارد را تا مين نمينمايد. از طرفي به دليل گرماي شديد در شهر اهواز معمولا پردهها كشيده ميشود. ميبايست به اين نكته توجه نمود كه ميزان انرژي مصرفي و شدت روشنايي در منابع معتبر داراي حدود استاندارد هستند. در سوي د ميزان مصرف انرژي روشنايي 3KWh/m.yr ميباشد در حالي كه شدت روشنايي در حد لوكس حفظ شده است (0) و بر اساس استاندارد اروپايي EN-593 مقدار بهينه مصرف انرژي بين 5-0 KWh/m.yr تعيينشده است (9). يافتهها نشان ميدهد مصرف انرژي در مدارس 4/5 ±0KWh/m.yr ميباشد در حالي كه شدت روشنايي برابر با 85 ± 85Lx اندازه گير شده است و اين بيانگراين است كه اين مقدار حتي از حد پايين استاندارد (300Lx) 5Lx پاي ني تر است درصورتيكه توان مصرف انرژي در حد استاندارد است. البته در بعضي از كشورها مانند سوي د در بعضي از جدول 4. انرژي مصرف شده تلف شده و بهرهوري سيستم روشنايي مصرف انرژي سالانه (Kwh/yr.m ) ± 3 / 5 اتلاف انرژي سالانه (Kwh/yr.m ) 7/8 ± 0 / 6 بهرهوري بار نصب شده % 0 / 65 ± 0 / شدت روشنايي مصنوعي (LUX) 83 ± 54 0± ± 38 7 ± ± ± 50 8 ± ± ± 0 7 ± ± 44 0 / 58 ± 0 / 4 0 / 79 ± 0 / 0 / 63 ± 0 / 0 / 75 ± 0 / 6 0 / 65 ± 0 / 9 0 / 6 ± 0 / 4 0 / 79 ± 0 / 3 0 / 55 ± 0 / 06 0 / 66 ± 0 / 5 0 / 57 ± 0 / 7/6 ± 0 / 96 7/ ± / 6 8 / 75 ± / 34 7 / 3 ± / 9 / 4 ± / 86 9 / 35 ± 0 / 85 3 / 4 ± / 3 0 / 9 ± / / 0 ± / 5 0 / 3 ± 0 / 66 6 / 9 ± 6 / / 5 ± / 64 3 ± 8 / 7 5 / 9 ± / 44 4 / ± 0 / 4 3 / 9 ± 3 / 97 / 86 ± 9 / 5 3 / 9 ± 3 / 4 3 / 4 ± 0 / 8 3 / 6 ± 5 / ساختمان هاي جديد مصرف انرژي روشنايي را با بهرهگيري از طراحي روشنايي طبيعي و استفاده از نور روز به حد KWh/m.yr رسانده اند (). در مطالعه حاضر همانطور كه در جدول شماره 3 مشاهده ميشود شدت روشنايي با استفاده از نور روز در حالت پردههاي باز در محدوده استاندارد ( ) قرار گرفته است اما معمولا به دليل درخشندگي و ايجاد خيرگي و همچنين ايجاد گرما در شهري مثل اهواز بدليل قرار داشتن در منطقه گرم سعي ميشود پردهها كشيده يا پنجره ها با روزنامه پوشيده يا رنگ شوندكه در اين صورت همچنان شدت روشنايي از حد استاندارد پايين تر ميباشد. در بين دبيرستانهاي ارزيابي شده دبيرستان شماره 3 به لحاظ آماري به استانداردها نزديك تر ميباشد اما ميبايست همانطور كه در جدول شماره آمده است براي بهرهوري بين 0/6-0/8 ارزيابي مجدد سيستم روشنايي و اقدامات اصلاحي در صورت امكان انجام شود. استفاده از بالاست هاي الكترونيكي و لامپهاي فشرده و كم مصرف از نوع PL بهرهوري را ميتوان افزايش داده و اتلاف انرژي 7 KWh/m /.yr را از بين برده و توان مصرفي را به استانداردها بيشتر نزديك نمايد. حاجي بابايي و همكاران در سال 04 نشان دادند استفاده از بالاست هاي الكترونيكي و لامپهاي كم مصرف FPL دوره 3 شماره 3 مرداد و شهريور 395

7 30 نرگس آزادي و همكاران Downloaded from ioh.iums.ac.ir at 4:45 IRST on Wednesday October 3st 08. Warren E. Hathaway. Effects of School Lighting on Physical Development and School Performance. J Edu Res.995;88 (4) Reinhold K, Tint P. Lighting of workplaces and health risks. Electron Electr Eng. 009;90(): Bellia L, Bisegna F, Spada G. Lighting in indoor environments:visual and non-visual effects of light sources with different spectral power distributions. Build Environ. 0;46(0): Bhusal P, Tetri E, Halonen L. Quality and efficiency of office lighting. 7th International AIVC Conference, 0- November 006; Lyon, France. 6. Jennie F, Floress k, Rickert, K. Development of school energy policy and energy education plans: A comparative case study in three Wisconsin school communities. Energy Policy. 04 Feb 8;65: Proietti S, Desideri U, Sdringola P, Millucci M. An energy saving solution applied to the final use of electrical and lighting systems of school buildings managed by Perugia Province. Int J Energ Environ Eng. 0; (): Almeida, AM. Martins, A.G. Efficient lighting in buildings: The lack of legislation in Portugal. Energy Policy. 04 Apr 30;67: European Committee for Standardization (CEN), Energy performance of build-ings Energy requirements for lighting, EN 593:007, Brussels, Chartered Institution of Building Services Engineers (CIBSE), Office Lighting Guide LG7, Society of Light and Lighting, London, 0.. Dubois MC, Blomsterberg A. Energy saving potential and strategies for electric lighting in future North European, low energy office buildings: A literature review. Energy Build. 0;43(0):57 8. Ryckaert WR, Lootens C, Geldof J, Hanselaer P. Criteria for energy efficient lighting in buildings. Energy Build 00; 4(3): Hajibabaei M, Kord S, Rasooli E. Comparison of Different Methods of Measuring Illuminance in the Indoor of Office and Educational Buildings. Jundishapur J Health Sci 04; 6(3): Li D, H. W, Cheung KL, Wong SL, Lam TNT. An analysis of energy-efficient light fittings and lighting controls. Appl Energy. 00;87(): Kandar MZ, Sulaiman MS, Rashid YR, Ossen DR, Abdullah AM,Wah LY, et al. Investigating Daylight Quality In Malaysian Government Office Buildings Through Daylight Factor and Surface Luminance. Eng Technol. 0; Hanselaer P, Lootens C, Ryckaert W, Deconinck G, Rombauts P. Power density targets for efficient lighting of interior task areas. Lighting Res Technol با رفلكتورهاي استيل نسبت به بالاست هاي مغناطيسي و لامپهاي 60 سانتيمتري مدل T 0 و T 8 با رفلكتورهاي معمولي ميتواند بهرهوري سيستم روشنايي را %58 افزايش دهد (7). درمجموع طراحي كارآمد سيستمهاي روشنايي موجب كاهش انرژي مصرفي و حفظ استانداردهاي كيفي روشنايي در ساختمان ها خواهد شد. طراحان روشنايي بخصوص طراحان روشنايي در مراكز آموزشي ميبايست به اين نكته توجه نمايند كه پارامترهاي كيفي نور به لحاظ بهداشتي بسيار مهم بوده و ميبايست حتما درطراحي به آنها دقت شود. صرفه جويي در مصرف الكتريكي نبايد باعث شود شدت روشنايي توزيع مناسب روشنايي رنگ نور و درخشندگي و غيره تحت الشعاع قرار گيرد و از حد استاندارد كاهش يابد. بهينهسازي سيستمهاي روشنايي مطالعه حاضر در مدارس بهصورت ذيل پيشنهاد ميشود: - سطوح ديوارها در مدارس با ضرايب انعكاس 0/7 براي سقف 0/5 براي كف رنگ آميزي شود - بهكارگيري بالاست هاي الكترونيكي و لامپهاي متناسب با بهرهوري بالاتر 3- بهكارگيري رفلكتورهاي استيلي 4- بهكارگيري نور روز بدون ايجاد خيرگي و بدون ايجاد مشكل توزيع يكنواخت و افزايش بار سرمايشي ساختمان. تقدير و تشكر اين مقاله با حمايت مالي كميته پژوهشي دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي صورت گرفته است. نويسندگان مقاله از همكاري صميمانه مديران اداره كل آموزشوپرورش استان خوزستان و تمامي مسي ولين مدارس شاهد بهار اسلام پروين اعتصامي حضرت زينب فروغ هدف زاهد فرهيختگان آمنه اقبال نخبگان معصوميه و شاهد رضوان كه مارا در اين مطالعه ياري نمودند تشكر و قدرداني مينمايند. منابع. Winter bottom M, Wilkins A. Lighting and discomfort in the classroom. J Environ Psychol. 009;9(): دوره 3 شماره 3 مرداد و شهريور 395

8 كيفيت نور و بهرهو ير انرژي سيستمهاي روشنايي در مدارس 3 Downloaded from ioh.iums.ac.ir at 4:45 IRST on Wednesday October 3st 08 Evaluation of lighting controls in office buildings, 6th WSEAS International Conference on circuits, systems, electronics, control & signal processing. 9-3 Dec 007, Cairo, Egypt. 0. Borg N. Guidelines for integrating sustainable summer comfort into public procurement schemes for office equipment and lighting, Keep cool program, Deliverable 3., Swedish Energy Agency, October ;39(): Hajibabaei M, Saki A, Golmohamadi R, CHeshmekhavar M, Sarabi M, Isvand M. Performance Indexes Assessment for Lighting Systems Based on the Normalized Power Density and Energy Losses Estimation in University Workrooms, Int J Occup Hygiene,04; 6(3): Illuminating Engineering Society of North America. IESNA Lighting Handbook. 9th ed. New York, NY: Illuminating Engineering Society of North America; Doulos L, Tsangrassoulis A, Topalis F.V. دوره 3 شماره 3 مرداد و شهريور 395

9 Abstract 3 Downloaded from ioh.iums.ac.ir at 4:45 IRST on Wednesday October 3st 08 Evaluation of quality of light and energy-efficiency for lighting systems in high schools in Ahvaz city Narges Azadi, Razieh Boroun, Majid Hajibabaei Received: 05/0/8 Revised: 05/09/0 Accepted: 05//0 Abstract Background and aims: Good quality lighting should make a balance between the needs of humans and economic and environmental issues, and create suitable lighting for particular visual activities like to reading, writing, etc. Quality lighting is very important to increase productivity and learning ability of students. The main idea of energy-efficient lighting is to reduce the amount of electricity used without compromising on the quality of lighting. The first objective of the work was to assess different aspects of lighting quality and energy efficiency and the second objective was to find out ways to improve the efficiency of electric lighting in high school. Methods: This cross-sectional study was conducted in high schools for girls in Ahvaz. In this regard, based on measured artificial light (lux) and electrical power consumption (w/m ), Installed power density (IPD) (w/m.00 lux) was calculated. Normalized power density (NPD) divided by IPD to compute installed load efficiency ratio (ILER) and performance index classified into three categories. Data were analyzed using unilateral variance analysis test through SPSS v.6. Results: The results show that from all areas measured, 47.6% was at level 3, 36.% at level and 6.% at level. Maximum efficiency is reported for three high schools (3,5,8). Conclusion: In this study, low efficiency and high energy consumption of lighting systems were identified as the results from defects such as reflection coefficients less than the standard (walls 0.5, ceiling 0.7 and floor at least 0.3), using conventional ballasts instead of electronic ballasts, low-efficiency lamps, conventional reflectors instead of steel, and lack of proper use of daylight. Keywords: High school, Energy efficiency systems, Lighting systems - MSc, Department of Occupational Hygiene, School of Health, Students research committee, Ahvaz Jundishapur University of Medical Science, Ahvaz, Iran - (Corresponding author) PhD student, Students research committee, School of Public Health, Department of Occupational Health Engineering Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran mhajibabaei050@gmail.com Iran Occupational Health, Vol. 3, No. 3, Aug-Sep 06