Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΜΕ ΘΕΜΑ: «Ο Φ.Π.Α. ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ»

Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΜΕ ΘΕΜΑ: «Ο Φ.Π.Α. ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ» ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΚΑΡΑΤΣΙΟΡΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ: ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ 1

ΙΙΙΙΜΙΆΟΜΙΝ.λ: ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο 1) ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1.1) ΟΡΙΣΜΟΣ Φ.Π.Α... 5 1.2) ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ... 6 1.3) ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΦΟΡΟ... 7 1.4) ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΦΟΡΟ... 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο 2) ΚΑΤΗΦΟΡΙΕΣ ΒΙΒΛΙΩΝ- ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ Φ.Π.Α. 2.1) ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΤΗΡΟΥΝ...17 2.2) ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΟΥ Φ.Π.Α...19 2.2.1) ΑΓΑΘΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΟΥ ΥΠΑΓΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΜΕΙΩΜΕΝΟ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ Φ.Π.Α. 11%... 27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο 3) ΦΟΡΟΛΟΓΗΤΕΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ 3.1) ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΑΓΑΘΩΝ... 36 3.1.1) ΠΡΑΞΕΙΣ ΘΕΩΡΟΥΜΕΝΕΣ ΩΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΑΓΑΘΩΝ... 37 3.2) ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ... 40 3.2.1) ΠΡΑΞΕΙΣ ΘΕΩΡΟΥΜΕΝΕΣ ΩΣ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ... 41 3.3) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΓΑΘΩΝ... 42 3.3.1) ΕΝΔΟΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΑΓΑΘΩΝ... 42 3.3.2) ΠΡΑΞΕΙΣ ΘΕΩΡΟΥΜΕΝΕΣ ΩΣ ΕΝΔΟΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΑΓΑΘΩΝ... 44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο 4) ΓΕΝΕΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ 4.1) ΧΡΟΝΟΣ ΓΕΝΕΣΗΣ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ... 46 4.2) ΧΡΟΝΟΣ ΓΕΝΕΣΗΣ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΓΑΘΩΝ... 48 2

4.2.1) ΧΡΟΝΟΣ ΓΕΝΕΣΗΣ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΗΤΟ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ... 49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο 5) ΑΠΑΛΛΑΓΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΦΟΡΟ 5.1) ΑΠΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ... 50 5.2) ΑΠΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΓΑΘΩΝ... 55 5.3) ΑΠΑΛΛΑΓΕΣ ΤΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΞΑΓΩΓΗ, ΕΚΤΟΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ, ΤΩΝ ΕΞΟΜΟΙΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣ ΑΥΤΕΣ ΠΡΑΞΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ... 56 5.4) ΑΠΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΕΘΝΗ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΑΓΑΘΩΝ... 58 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο 6) ΕΚΠΤΩΣΗ- ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΦΟΡΟΥ 6.1) ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΚΠΤΩΣΗΣ ΦΟΡΟΥ... 60 6.2) ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΙΠΤΟΜΕΝΟΥ ΦΟΡΟΥ... 62 6.3) ΑΣΚΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΕΚΠΤΩΣΗΣ ΦΟΡΟΥ... 64 6.4) ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΤΩΣΕΩΝ... 65 6.5) ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΦΟΡΟΥ... 68 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο 7) ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΒΕΒΑΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ 7.1) ΑΡΜΟΔΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΑΡΧΗ- ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ...71 7.2) ΠΡΑΞΗ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ...73 7.2.1) ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΠΡΑΞΗ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ... 74 7.3) ΤΡΟΠΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ...75 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8ο ΕΝΤΥΠΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 3

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) εφαρμόστηκε στην Ελλάδα την 01/01/1987 με το Ν. 1642/86 (Φ.Ε.Κ. 125Α/21-8-1986). Ο αρχικός αυτός νόμος τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε στη συνέχεια με διάφορους τρόπους. Με το Ν. 2859/00 (Φ.Ε.Κ. 248Α/7-11-2000) κωδικοποιήθηκαν όλες οι ισχύουσες διατάξεις σε ένα ενιαίο κείμενο (Κώδικας Φ.Π.Α.). Στην πτυχιακή αυτή εργασία, γίνεται μια λεπτομερή αναφορά στο Ν. 1642/21986 (Φ.Π.Α.) και σ όσες τροποποιήσεις επ αυτού έχουν πραγματοποιηθεί. Πιο συγκεκριμένα, η εργασία χωρίζεται σε πέντε μέρη όπου τα πρώτα τέσσερα πρώτα γίνεται αναφορά στο, τι είναι και πως λειτουργεί ο Φ.Π.Α., συντελεστές Φ.Π.Α., υποκείμενο - αντικείμενο Φ.Π.Α., οι υπόχρεοι και οι υποχρεώσεις τους και σε ότι έχει να κάνει σχέση με το Φ.Π.Α., όπως υποβολή δήλωσης, επιστροφή Φ.Π.Α., πρόστιμα, απαλλαγές κ.λ.π. Όπως είναι φυσικό, οι αλλαγές στο νόμο συνεχίζονται και νέες διατάξεις θα έρθουν να προστεθούν και να συμπληρώσουν τα διάφορα νομοθετήματα. 4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο 1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1.1 ΟΡΙΣΜΟΣ Φ.Π.Α. Όλα τα αγαθά και οι υπηρεσίες, για να φτάσουν από την παραγωγή τους ή εισαγωγή τους από το εξωτερικό στην κατανάλωση, διέρχονται από διάφορα στάδια. Ο παραγωγός ή εισαγωγέας πουλάει στο χονδρεμπόριο, ο χονδρέμπορος στο μικρέμπορο, ο μικρέμπορος στο λιανοπωλητή και ο λιανοπωλητής στη κατανάλωση. Όλοι αυτοί από τα χέρια των οποίων διέρχονται τα αγαθά ή οι υπηρεσίες, κερδίζουν. Το κέρδος μαζί με τα έξοδα, το προσθέτουν στην αξία της αγοράς του αγαθού ή της υπηρεσίας και το πουλούν. Ο Φ.Π.Α. υπολογίζεται πάνω στη προστιθέμενη αυτή αξία και για το λόγο αυτό λέγεται «Φόρος Προστιθέμενης Αξίας». 5

1. Αντικείμενο του φόρου είναι : 1.2ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ α) η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών, εφόσον πραγματοποιούνται από επαχθή αιτία στο εξωτερικό της χώρας από υποκείμενο στο φόρο που ενεργεί με αυτή την ιδιότητα. β) η εισαγωγή αγαθών στο εσωτερικό της χώρας. γ) η ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών που πραγματοποιείται από επαχθή αιτία εσωτερικό της χώρας από υποκείμενο στο φόρο, ο οποίος ενεργεί με αυτή την ιδιότητα ή από μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο, όταν ο πωλητής είναι υποκείμενος στο φόρο εγκατεστημένος σε άλλο κράτος - μέλος, ενεργεί με αυτή την ιδιότητα και δεν απαλλάσσεται από το φόρο λόγω ύψους πραγματοποιηθέντος ετήσιου κύκλου εργασιών, σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας του, ούτε υπάγεται στης διατάξεις των παραγράφων 2, 3 και 5 του άρθρου 13.(1) Ειδικά, η ενδοκοινοτική απόκτηση καινούριων μεταφορικών μέσων υπάγεται στο φόρο, ανεξάρτητα απ την ιδιότητα του εγκατεστημένου στο εσωτερικό της χώρας προσώπου. δ) η ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών, τα οποία υπάγονται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης, που πραγματοποιείται από υποκείμενο φόρο ή από μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο, εφόσον τα πρόσωπα αυτά εμπίπτουν στις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 11. 2. Γ ια την εφαρμογή του παρόντος νόμου θεωρούνται : α) ως «εσωτερικό της χώρας» η ελληνική επικράτεια, εκτός της περιοχής του Αγίου Όρους. β) ως «έδαφος της Κοινότητας» και ως «τρίτο έδαφος», όπως αυτά καθορίζονται στο Παράρτημα ΙΙ του παρόντος 1 Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου γ του άρθρου 2 του Κώδικα Φ.Π.Α. (Ν. 2859/2000) αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 18 του Ν. 3312/2005 (ΦΕΚ 35 Α716-2-05) και ισχύει σύμφωνα με την παράγραφο 10 του άρθρου 18 του ιδίου Νόμου από 1.1.2005. Η προηγούμενη διάταξη είχε ως εξής : «γ) η ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών που πραγματοποιείται από επαχθή αιτία στο εσωτερικό της χώρας από υποκείμενο στο φόρο, ο οποίος ενεργεί με αυτή την ιδιότητα ή από μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο, όταν ο πωλητής είναι υποκείμενος στο φόρο εγκατεστημένος σε άλλο κράτος - μέλος, ενεργεί με αυτή την ιδιότητα και δεν απαλλάσσεται από το φόρο λόγω ύψους πραγματοποιηθέντος ετησίου κύκλου εργασιών, σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας του, ούτε υπάγεται στις διατάξεις των παραγράφων 2 και 4 του άρθρου 13» 6

1. Στο φόρο υπόκειται : 1.3 ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΦΟΡΟ α) κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ημεδαπό ή αλλοδαπό ή ένωση προσώπων, εφόσον ασκεί κατά τόπο ανεξάρτητο οικονομική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασης, τον επιδιωκόμενο σκοπό ή το αποτέλεσμα της δραστηριότητας αυτής. β) κάθε πρόσωπο, το οποίο πραγματοποιεί περιστασιακά παράδοση ενός καινούριου μεταφορικού μέσου, το οποίο αποστέλλεται ή μεταφέρεται προς άλλο κράτος - μέλος, γ) κάθε πρόσωπο το οποίο πραγματοποιεί ευκαιριακά πράξεις του άρθρου 6, εφόσον με δήλωσή του ενταχθεί στο κανονικό καθεστώς Φ.Π.Α. (23) δ) η κοινοπραξία που κατασκευάζει ακίνητο με το σύστημα της αντιπαροχής, καθώς και η κοινωνία που κατασκευάζει ακίνητο σε οικόπεδο ή αγροτεμάχιο που ανήκει στα μέλη της, για τις παραδόσεις και αυτοπαραδόσεις που διενεργούνται από τα μέλη τους σύμφωνα με τα Λ άρθρα 6 και 7 ( ). Δε θεωρείται ότι ασκούν οικονομική δραστηριότητα κατά τρόπο ανεξάρτητο οι μισθωτοί και λοιπά φυσικά πρόσωπα, τα οποία συνδέονται με τον εργοδότη τους με σύμβαση εργασίας ή με οποιαδήποτε άλλη νομική σχέση που δημιουργεί δεσμούς εξάρτησης, όσον αφορά τους όρους εργασίας ή την αμοιβή και συνεπάγεται την ευθύνη του εργοδότη. 2. Το ελληνικό Δημόσιο, οι δήμοι, οι κοινότητες και τα άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δε θεωρούνται υποκείμενοι στο φόρο για τις πράξεις παράδοσης αγαθών και παροχής υπηρεσιών που ενεργούν κατά την εκπλήρωση της αποστολής τους, ακόμη και αν εισπράττουν τέλη, δικαιώματα ή εισφορές. Εντούτοις τα πρόσωπα αυτά θεωρούνται ως υποκείμενοι στο φόρο κατά το μέτρο που η μη υπαγωγή στο φόρο των δραστηριοτήτων τους οδηγεί σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού. Τα πρόσωπα αυτά έχουν οπωσδήποτε την ιδιότητα του υποκειμένου στο φόρο, εφόσον ασκούν τις δραστηριότητες που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι του παρόντος νόμου, εκτός αν αυτές είναι ασήμαντες. 3. Η αληθής έννοια της παραγράφου 2 είναι ότι, τα πρόσωπα που αναφέρονται στις διατάξεις της παραγράφου αυτής εξαιρούνται μόνο για τις πράξεις που ενεργούν ως δημόσια εξουσία. 2 Η περίπτωση γ της παρ. 1 προστέθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 1 του Ν. 3427/2005 (ΦΕΚ 312 Α /27.12.2005) 3 Η περίπτωση δ της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του Κώδικα Φ.Π.Α. προστέθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 21 του Ν. 3610/22.11.2007 (ΦΕΚ 258 Α ) και ισχύει σύμφωνα με την περίπτωση γ του άρθρου 27 του ίδιου νόμου για πράξεις που διενεργήθηκαν από 1.1.2006 και μετά. 7

1.4 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΦΟΡΟ 1. Ο υποκείμενος στο φόρο υποχρεούται να υποβάλλει τις παρακάτω δηλώσεις: α) δήλωση έναρξης των εργασιών του, η οποία υποβάλλεται πριν από την έναρξη των εργασιών αυτών. Ως έναρξη εργασιών θεωρείται ο χρόνος πραγματοποίησης της πρώτης συναλλαγής στα πλαίσια της επιχείρησης. Προκειμένου για νομικά πρόσωπα, ως χρόνος έναρξης θεωρείται ο χρόνος της νόμιμης σύστασης αυτών. Στην περίπτωση νομικών προσώπων, η καθυστέρηση υποβολής της δήλωσης έναρξης μέχρι τριάντα (30) ημέρες δεν συνεπάγεται την επιβολή κυρώσεων, εφόσον δεν έχουν πραγματοποιήσει καμία συναλλαγή, β) δήλωση μεταβολών-μετάταξης, με την οποία δηλώνει οποιαδήποτε μεταβολή, όπως αλλαγή της επωνυμίας, του τόπου επαγγελματικής του εγκατάστασης, του αντικειμένου εργασιών, την πραγματοποίηση ενδοκοινοτικών αποκτήσεων αγαθών και παραδόσεων αγαθών που απαλλάσσονται, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 28, την ίδρυση ή κατάργηση υποκαταστημάτων, την αλλαγή των τηρούμενων βιβλίων Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και του καθεστώτος φόρου προστιθέμενης αξίας που ανήκει. Η δήλωση αυτή υποβάλλεται εντός τριάντα (30) ημερών από το χρόνο που έγιναν οι μεταβολές αυτές, (4) γ) δήλωση οριστικής παύσης εργασιών. Η δήλωση αυτή υποβάλλεται για μεν τα φυσικά πρόσωπα εντός δέκα (10) ημερών από την οριστική παύση των εργασιών τους, για δε τα νομικά πρόσωπα και τις ενώσεις προσώπων εντός τριάντα (30) ημερών από τη λύση τους. Σε περίπτωση κληρονομικής διαδοχής επιχείρησης ως συνόλου, η δήλωση παύσης εργασιών υποβάλλεται από τους κληρονόμους, μέσα σε δέκα (10) ημέρες, από την ενεργό ανάμιξη τους στην κληρονομούμενη επιχείρηση και όχι πέραν των δέκα (10) ημερών από την λήξη της προθεσμίας αποποίησης, που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 1847 του Αστικού Κώδικα, σε κάθε άλλη περίπτωση. δ) (5) ο υποκείμενος στον φόρο υποχρεούται να δηλώνει την έναρξη ή την παύση παροχής υπηρεσιών προς υποκείμενο στον φόρο εγκατεστημένο σε άλλο κράτος - μέλος, για τις οποίες ο τόπος δεν είναι 4 Το τελευταίο εδάφιο της περίπτωσης β' της παραγράφου 1 του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 11 του Ν. 3052/2002 (ΦΕΚ 221 Α'/24.9.2002) και ισχύει σύμφωνα με την περίπτωση α' του άρθρου 16 του ίδιου νόμου, από 1ης Ιανουαρίου 2003. 5 Οι περιπτώσεις δ' και ε' του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. προστέθηκαν στην περίπτωση α' της παραγράφου 7 του άρθρου 22 του Ν. 3763/2009 (ΦΕΚ 80 Α'/27.5.2009) και ισχύουν σύμφωνα με την παράγραφο 9 του ίδιου άρθρου και νόμου από 1.1.2010 8

το εσωτερικό της χώρας, σύμφωνα με την περίπτωση α' της παραγράφου 2 του άρθρου 14, ε) ο υποκείμενος στον φόρο ή το μη υποκείμενο στον φόρο νομικό πρόσωπο το οποίο διαθέτει Α.Φ.Μ./Φ.Π.Α. στο εσωτερικό της χώρας υποχρεούται να δηλώνει την έναρξη ή παύση λήψης υπηρεσιών από υποκείμενο στον φόρο εγκατεστημένο σε άλλο κράτος - μέλος, για τις οποίες ο τόπος φορολόγησης είναι το εσωτερικό της χώρας, σύμφωνα με την περίπτωση α' της παραγράφου 2 του άρθρου 14. Οι δηλώσεις των περιπτώσεων αυτών επιτρέπεται να υποβάλλονται ηλεκτρονικά. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών ορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για την ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων αυτών ή την υποχρεωτική ηλεκτρονική υποβολή, τη διαδικασία υποβολής, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα. (6) 2.Σε κάθε υποκείμενο στο φόρο χορηγείται μοναδικός αριθμός φορολογικού μητρώου (Α.Φ.Μ.) ως εξής: α) Στα φυσικά πρόσωπα με τη δήλωση απόδοσης Α.Φ.Μ. εκτός αν έχει χορηγηθεί Α.Φ.Μ. με δήλωση φορολογίας εισοδήματος. Ο αριθμός αυτός δεν καταργείται με την οριστική παύση των εργασιών. β) Στα νομικά πρόσωπα και στις ενώσεις προσώπων μετά την υποβολή της δήλωσης έναρξης εργασιών. Ο αριθμός αυτός δεν καταργείται με την αλλαγή της νομικής μορφής των προσώπων αυτών, αλλά με την οριστική λύση ή διάλυση τους. γ) Στις υπό ίδρυση επιχειρήσεις χορηγείται Α.Φ.Μ. που παραμένει ο ίδιος για την επιχείρηση και μετά το πέρας των εργασιών της ίδρυσης. Με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών ορίζεται κάθε διαδικαστικό θέμα, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή των διατάξεων των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου αυτού. (7) Στους υποκείμενους στο φόρο που είναι εγκατεστημένοι σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Α.Φ.Μ. χορηγείται με την υποβολή δήλωσης έναρξης εργασιών. Ο αριθμός αυτός δεν μεταβάλλεται σε περίπτωση ορισμού, αλλαγής ή παύσης φορολογικού αντιπροσώπου. (8) 6 Τα τελευταία δύο εδάφια της παραγράφου 1 του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. προστέθηκαν με το άρθρο 6 του Ν. 3193/2003 (ΦΕΚ 266 Α720.11.2003) και ισχύουν, σύμφωνα με το άρθρο 22 του ίδιου νόμου από 1.7.2003. 7 Το δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης γ' της παραγράφου 2 του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 2 του άρθρου 11 του Ν. 3052/2002 (ΦΕΚ 221 Α'/24.9.2002) και ισχύει σύμφωνα με την περίπτωση α) του άρθρου 16 του ίδιου νόμου από 1ης Ιανουαρίου 2003. 8 Το τελευταίο εδάφιο της περίπτωσης γ' της παραγράφου 2 του άρθρου 36 προστέθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 5 του Ν. 3453/2006 (ΦΕΚ 74 Α'/7.4.2006) 9

Με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών ορίζεται κάθε διαδικαστικό θέμα, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή των διατάξεων των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου αυτού. (9) 3. Τις υποχρεώσεις των παραγράφων 1 και 2 έχουν ανεξάρτητα αν είναι υποκείμενα στο φόρο και τα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα, τα οποία: α. ιδρύουν υποκατάστημα ή αποκτούν άλλη εγκατάσταση στο εσωτερικό της χώρας, β. εγκαθιστούν γραφείο στο εσωτερικό της χώρας, γ. συμμετέχουν σε ημεδαπά νομικά πρόσωπα, εκτός από τη συμμετοχή σε ανώνυμες εταιρίες, δ. αποκτούν ακίνητο στο εσωτερικό της χώρας και ε. έχουν οποιαδήποτε δραστηριότητα στο εσωτερικό της χώρας, η οποία συνεπάγεται την υποβολή φορολογικών δηλώσεων. (10) 4. Ο υποκείμενος στο φόρο υποχρεούται επίσης: α) να τηρεί βιβλία και να εκδίδει στοιχεία, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων, εκτός αν είναι εγκατεστημένος σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν διαθέτει εγκατάσταση στην Ελλάδα.(11)Ειδικά, ο υποκείμενος στο φόρο που παραλαμβάνει ενσώματα κινητά αγαθά, τα οποία του αποστέλλονται από άλλο κράτοςμέλος από ή για λογαριασμό υποκείμενου στο φόρο που διαθέτει αριθμό φορολογικού μητρώου Φ.Π.Α. σε αυτό το άλλο κράτος-μέλος, με σκοπό την εκτέλεση υπηρεσιών πραγματογνωμοσύνης ή εργασιών σε αυτά, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι εργασίες της περίπτωσης ε της παραγράφου 2 του άρθρου 8, υποχρεούται να καταχωρεί τα σχετικά στοιχεία που επιτρέπουν την εξακρίβωση των αγαθών αυτών σε λογαριασμούς βιβλίων που τηρεί ή σε ειδικό βιβλίο, β) να επιδίδει τις προβλεπόμενες από τις διατάξεις του άρθρου 38 δηλώσεις. Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται προκειμένου για υποκείμενους στο φόρο που πραγματοποιούν αποκλειστικά πράξεις που απαλλάσσονται από το φόρο, χωρίς δικαίωμα έκπτωσης. Ειδικά για τη δήλωση που προβλέπεται από την παράγραφο 8 του άρθρου 38, η υποχρέωση αυτή 9 Το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 2 αντικαταστάθηκε με την παρ. 2 άρθρου 11 Ν. 3052/2002 (ΦΕΚ Α' 221/24.9.2002) και ισχύει από 1.1.2003. 10 Η παράγραφος 3 του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. αναδιατυπώθηκε με την παράγραφο 3 του άρθρου 11 του Ν. 3052/2002 (ΦΕΚ 221 Α'/24.9.2002) και ισχύει σύμφωνα με την περίπτωση α) του άρθρου 16 του ίδιου νόμου, από 1ης Ιανουαρίου 2003. 11 Το πρώτο εδάφιο της περίπτωσης α' της παραγράφου 4 του άρθρου 36 τροποποιήθηκε με την παράγραφο 1γ' του άρθρου 5 του Ν. 3453/2006 (ΦΕΚ 74 Α' /7.4.2006). 10

υφίσταται ανεξάρτητα από την ιδιότητα του προσώπου ως υποκείμενου ή μη στο φόρο, 1 Λ γ) να υποβάλλει στον αρμόδιο Προϊστάμενο Δ.Ο. Υ. : ( ) ΐ) Ειδική δήλωση Φ.Π.Α., όταν ενεργεί πράξεις που προβλέπουν οι διατάξεις της παραγράφου 1 και της περίπτωσης α' της παραγράφου 2 του άρθρου 6. Η δήλωση αυτή υποβάλλεται κατά το χρόνο γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 16. Με την υποβολή της δήλωσης αυτής, καταβάλλεται εφάπαξ ο αναλογών στην παράδοση του ακινήτου φόρος, αφού συμψηφισθεί ο φόρος εισροών κατά το ποσοστό που βαρύνει τη μεταβιβαζόμενη ιδιοκτησία, όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι τη χρονική στιγμή γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης. Η ίδια δήλωση υποβάλλεται και για τις πράξεις που προβλέπουν οι διατάξεις της περίπτωσης γ' της παραγράφου 2 του άρθρου 7, χωρίς την καταβολή του φόρου, ο οποίος καταβάλλεται με την περιοδική δήλωση Φ.Π.Α. της οικείας φορολογικής περιόδου. (1213) ΐΐ) Ειδικά έντυπα απεικόνισης του συνολικού κόστους της οικοδομής και κατανομής αυτού στις επί μέρους ιδιοκτησίες, προϋπολογιστικά και απολογιστικά. ΐΐΐ) Γνωστοποίηση για τη χρησιμοποίηση ακινήτου, το οποίο κατασκευάστηκε ως εμπορεύσιμο στοιχείο επιχείρησης, ως παγίου σε φορολογητέα δραστηριότητα, καθώς και για ακίνητο το οποίο απαλλοτριώθηκε. Η γνωστοποίηση αυτή υποβάλλεται ταυτόχρονα με την περιοδική δήλωση της φορολογικής περιόδου κατά την οποία άρχισε η χρησιμοποίηση ή πραγματοποιήθηκε η απαλλοτρίωση. ΐν) Υπεύθυνη δήλωση με την οποία γνωστοποιεί τις τυχόν αιτίες για τις οποίες πρόκειται να συνταχθεί έγγραφο με το οποίο διορθώνεται, συμπληρώνεται, τροποποιείται ή επαναλαμβάνεται άλλο έγγραφο το οποίο αφορά πράξεις της παραγράφου 1 και της περίπτωσης α' της παραγράφου 2 του άρθρου 6.(14) Με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών ορίζεται ο τύπος, το περιεχόμενο και η διαδικασία υποβολής της ειδικής δήλωσης και των ειδικών εντύπων, καθώς και ο χρόνος υποβολής των εντύπων αυτών και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής. δ) να ορίζει φορολογικό αντιπρόσωπο του, πριν από την ενέργεια οποιασδήποτε φορολογητέας πράξης στο εσωτερικό της χώρας, εφόσον 12 Η περίπτωση γ' της παρ. 4 του άρθρου 36 αντικαταστάθηκε με την παρ. 11 του άρθρου 1 του Ν. 3427/2005 (ΦΕΚ 312 Α'/27.12.2005) και σύμφωνα με το άρθρο 5 του ίδιου Νόμου ισχύει από 1.1.2006. 13 Οι υποπεριπτώσεις ί και ίί) της περ. γ' της παρ. 4 του άρθρου 36 τροποποιήθηκαν και προστέθηκε υποπερίπτωση ίίί) με την παράγραφο 7 του άρθρου 20 του Ν. 3522/2006 (ΦΕΚ 276 Α'/22.12.2006) 14 Η υποπερίπτωση ίν' της περίπτωσης γ' παρ. 4 του άρθρου 36 προστέθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 8 του Ν. 3763/2009 (ΦΕΚ Α'/27.5.2009) και ισχύει, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 49 του ίδιου νόμου, από 27.5.2009. 11

πρόκειται για υποκείμενο στο φόρο που δεν είναι μόνιμα εγκαταστημένος στο εσωτερικό της χώρας ή στο εσωτερικό άλλου κράτους - μέλους και για την οποία είναι ο ίδιος υπόχρεος στο φόρο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 35. Ο ορισμός του φορολογικού αντιπροσώπου γίνεται με την κατάθεση αντιγράφου του σχετικού πληρεξούσιου εγγράφου στον προϊστάμενο Δ.Ο.Υ., που είναι αρμόδιος για τη φορολογία εισοδήματος του φορολογικού αντιπροσώπου.(15) Το αντίγραφο αυτό πρέπει να είναι θεωρημένο από την ελληνική προξενική αρχή του τόπου, όπου είναι εγκαταστημένος ο υποκείμενος στο φόρο, ή από την Αρχή που έχει οριστεί για τη θεώρηση, σύμφωνα με την από 5.10.1961 Σύμβαση της Χάγης.(16 17) ε) Φορολογικό αντιπρόσωπο δύνανται να ορίζουν, σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης δ' της παραγράφου αυτής, και οι υποκείμενοι στο φόρο που είναι εγκατεστημένοι σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν διαθέτουν εγκατάσταση στην Ελλάδα. Ο φορολογικός αντιπρόσωπος της περίπτωσης αυτής δεν υποχρεούται στην τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων για τις πράξεις που πραγματοποιεί 1 η ο εντολέας του.( ) στ) να τηρεί θεωρημένο ειδικό βιβλίο όπου θα καταγράφει τα αγαθά που απέστειλε ή μετέφερε ή τα οποία απεστάλησαν ή μεταφέρθηκαν για λογαριασμό του σε άλλο κράτος-μέλος, για τις ανάγκες των πράξεων που αναφέρονται στις περιπτώσεις γ', δ' και ε' της παραγράφου 3 του άρθρου 7. Στο βιβλίο αυτό καταχωρούνται επίσης τα μετακινούμενα αγαθά από άλλο κράτος-μέλος προς το εσωτερικό της χώρας σύμφωνα με την περίπτωση γ' του άρθρου 12. 5. Ο υποκείμενος στο φόρο που πραγματοποιεί ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 11 και 12, καθώς και παραδόσεις αγαθών, οι οποίες απαλλάσσονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 28, υποχρεούται επίσης: α) να υποβάλλει ανακεφαλαιωτικό πίνακα, για τις παραδόσεις αγαθών που πραγματοποιεί σύμφωνα με τις διατάξεις των περιπτώσεων α' και γ' της παραγράφου 1 του άρθρου 28 και του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 15, 15 Το πρώτο εδάφιο της περίπτωσης δ' της παρ. 4 του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. αντικαταστάθηκε με την παρ. 9 του άρθρου 18 του Ν. 3312/2005 (ΦΕΚ 35 Α'/16.2.2005) και ισχύει, σύμφωνα με την παρ. 10 του άρθρου 18 του ίδιου νόμου, από 1ης Ιανουαρίου 2005. 16 Το τελευταίο εδάφιο της περίπτωσης δ' της παρ. 4 του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. καταργήθηκε με την παρ. 9 του άρθρου 18 του Ν. 3312/2005 (ΦΕΚ 35 Α'/16.2.2005) και ισχύει σύμφωνα με την παρ. 10 του άρθρου 18 του ίδιου νόμου, από 1 Ιανουαρίου 2005. 17 Η περίπτωση ε' της παρ. 4 του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 5 του Ν. 3453/2006 (ΦΕΚ 74 Α'/7.4.2006). 12

β) να χρησιμοποιεί για τις συναλλαγές αυτές τον αριθμό φορολογικού μητρώου του με το πρόθεμα πριν απ' αυτόν, καθώς επίσης και να αναγράφει στα στοιχεία που εκδίδει τον αριθμό του φορολογικού μητρώου (Φ.Π.Α.) του συναλλασσόμενου με το ανάλογο πρόθεμα που ισχύει σε κάθε κράτος-μέλος και γ) να υποβάλλει στατιστική δήλωση (INTRASTAT) για τις ενδοκοινοτικές συναλλαγές που πραγματοποιεί για κάθε μήνα, (18) δ) (19 20) να υποβάλλει ανακεφαλαιωτικό πίνακα για τις ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών που πραγματοποιεί μετά την 1.1.1996, σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 11 και του άρθρου 12, καθώς και για τις αποκτήσεις που πραγματοποιεί και αποδεικνύει ότι έγιναν με σκοπό τη μεταγενέστερη παράδοση εντός άλλου κράτους - μέλους, σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 15. Λ Λ 5.α. ( ) Ο υποκείμενος στον φόρο που πραγματοποιεί παροχές υπηρεσιών, για τις οποίες ο τόπος δεν είναι το εσωτερικό της χώρας, σύμφωνα με την περίπτωση α της παραγράφου 2 του άρθρου 14, και για τις οποίες ο λήπτης είναι υποκείμενο στον φόρο πρόσωπο ή μη υποκείμενο στον φόρο νομικό πρόσωπο που διαθέτει ΑΦΜ/ΦΠΑ σε άλλο κράτος - μέλος, υποχρεούται: α) να χρησιμοποιεί, για τις εν λόγω παροχές υπηρεσιών, τον αριθμό φορολογικού μητρώου του με το πρόθεμα «EL» πριν από αυτόν, καθώς επίσης και να αναγράφει στα στοιχεία που εκδίδει τον αριθμό του φορολογικού μητρώου (Φ.Π.Α.) του συναλλασσόμενου με το ανάλογο πρόθεμα που ισχύει σε κάθε κράτος-μέλος και β) να υποβάλλει ανακεφαλαιωτικό πίνακα, για τις εν λόγω παροχές υπηρεσιών. Οι ανωτέρω υποχρεώσεις δεν ισχύουν προκειμένου για υπηρεσίες οι οποίες απαλλάσσονται από τον φόρο στο κράτος - μέλος του λήπτη των υπηρεσιών αυτών. 5.β. Ο υποκείμενος στον φόρο ή το μη υποκείμενο στον φόρο νομικό 18 Η περίπτωση γ' της παρ. 5 του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. αντικαταστάθηκε με την παρ. 4 του άρθρου 11 του Ν. 3052/2002 (ΦΕΚ 221 Α'/24.9.2002.) και ισχύει, σύμφωνα με την περίπτωση α) του άρθρου 16 του ίδιου νόμου από 1.1.2003. 19 Η περίπτωση δ' της παρ. 5 του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. αντικαταστάθηκε με την παρ. 8 του άρθρου 62 του Ν. 3842/2010 (ΦΕΚ Α'58/23.4.2010) και ισχύει, σύμφωνα με την παρ. 8 του ίδιου άρθρου και νόμου από 1.1.2010. 20 Οι παρ. 5α και 5β του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. προστέθηκαν με την περίπτωση β' της παρ. 7 του άρθρου 22 του Ν. 3763/2009 (ΦΕΚ 80 Α'/27.5.2009) και ισχύουν, σύμφωνα με την παρ. 9 του ίδιου άρθρου και νόμου, από 1.1.2010. 13

πρόσωπο που διαθέτει ΑΦΜ/ΦΠΑ στο εσωτερικό της χώρας, που λαμβάνει υπηρεσίες από υποκείμενο στον φόρο εγκατεστημένο σε άλλο κράτος - μέλος, για τις οποίες ο τόπος είναι το εσωτερικό της χώρας, σύμφωνα με την περίπτωση α' της παραγράφου 2 του άρθρου 14, και για τις οποίες είναι ο ίδιος υπόχρεος στον φόρο, υποχρεούται για τις εν λόγω υπηρεσίες που λαμβάνει: α) να χρησιμοποιεί τον αριθμό φορολογικού μητρώου του με το πρόθεμα «EL» πριν από αυτόν, β) να υποβάλλει ανακεφαλαιωτικό πίνακα. Η υποχρέωση αυτή δεν ισχύει προκειμένου για υπηρεσίες οι οποίες απαλλάσσονται από τον φόρο στο εσωτερικό της χώρας. Λ 1 5γ. ( )Οι πράξεις που αναφέρονται στις παραγράφους 5, 5.α και 5.β καταχωρούνται στους ανακεφαλαιωτικούς πίνακες την ημερολογιακή περίοδο κατά τη διάρκεια της οποίας ο φόρος καθίσταται απαιτητός, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 16 και 18 και στην περίπτωση μείωσης της φορολογητέας αξίας μετά την πραγματοποίηση της πράξης, την ημερολογιακή περίοδο που πραγματοποιείται η μείωση. 6.Ο υποκείμενος στο φόρο ο οποίος ενεργεί αποκλειστικά πράξεις για τις οποίες δεν του παρέχεται δικαίωμα έκπτωσης, τα νομικά πρόσωπα που δεν υπόκεινται στο φόρο και οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος του άρθρου 41, εφόσον διενεργούν ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών, οι οποίες δεν καλύπτονται από την παρέκκλιση της παραγράφου 2 του άρθρου 11 υποχρεούνται: α) να υποβάλλουν τις δηλώσεις που προβλέπονται από την παράγραφο 1 και να λαμβάνουν Α.Φ.Μ., όπως προβλέπεται από την παράγραφο 2, β) να υποβάλλουν δήλωση, με την οποία γνωστοποιούν τη διενέργεια φορολογητέων ενδοκοινοτικών αποκτήσεων αγαθών. Η δήλωση αυτή υποβάλλεται κατά το χρόνο που διαπιστώνεται η συνδρομή των προϋποθέσεων για τη φορολόγηση, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 11, γ) να υποβάλλουν τη δήλωση που προβλέπεται από την παράγραφο 6 του άρθρου 38, δ) να υποβάλλουν δήλωση με την οποία γνωστοποιούν την παύση των φορολογητέων ενδοκοινοτικών αποκτήσεων αγαθών. Η δήλωση αυτή υποβάλλεται μέχρι τις 10 Ιανουαρίου του έτους κατά το οποίο δεν προβλέπεται η πραγματοποίηση φορολογητέων ενδοκοινοτικών αποκτήσεων αγαθών, 21 21 Η παρ. 5γ του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. προστέθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 59 του Ν. 3842/2010 (ΦΕΚ Α'58/23.4.2010) και ισχύει από 1.1.2010, σύμφωνα με την παρ. 3 του ίδιου άρθρου και νόμου, κατ ενσωμάτωση της Οδηγίας 2008/117/ΕΚ. 14

Λ Λ ε) ( ) να υποβάλλουν τον ανακεφαλαιωτικό πίνακα που προβλέπεται στην περίπτωση δ' της παραγράφου 5 και τη δήλωση που προβλέπεται στην περίπτωση γ' της ίδιας παραγράφου και να εφαρμόζουν όσα προβλέπονται στην περίπτωση β' αυτής. 7. Τις υποχρεώσεις που προβλέπει το άρθρο αυτό έχουν κατά περίπτωση και τα εξής πρόσωπα: α) ο εκκαθαριστής, ο κηδεμόνας, ο προσωρινός διαχειριστής και ο μεσεγγυούχος, στις περιπτώσεις κληρονομιάς και μεσεγγύησης, β) ο επίτροπος, ο κηδεμόνας και ο αντιλήπτορας, στις περιπτώσεις ανηλίκων, απόντων, δικαστικά ή νόμιμα απαγορευμένων και των προσώπων που βρίσκονται υπό δικαστική αντίληψη, γ) ο προσωρινός ή οριστικός σύνδικος, σε περίπτωση πτώχευσης του υποκείμενου στο φόρο, δ) ο φορολογικός αντιπρόσωπος, στις περιπτώσεις που ορίζεται υπόχρεος Λ -5 στο φόρο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 35, ( ) ε) οι κληρονόμοι και οι δωρεοδόχοι του υποκείμενου στο φόρο για τις φορολογικές υποχρεώσεις του, μέχρι το θάνατο του ή τη σύσταση της δωρεάς εν ζωή, στ) κάθε πρόσωπο το οποίο, με βάση νόμο ή δικαστική απόφαση, υποκαθιστά τον υποκείμενο στο φόρο, ζ) ο εκπρόσωπος ή μέλος της ένωσης προσώπων, κατ' ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων της φορολογίας εισοδήματος, η) ο ιδρυτής της επιχείρησης για τις υποχρεώσεις αυτής μέχρι το χρόνο έναρξης της λειτουργίας της επιχείρησης. 8. Απαλλάσσονται από τις υποχρεώσεις του παρόντος άρθρου, εκτός αν άλλως ορίζεται σ' αυτό: α) τα πρόσωπα, τα οποία καθίστανται υποκείμενα στο φόρο από περιστασιακή παράδοση καινούργιου μεταφορικού μέσου σε άλλο κράτος- μέλος, β) οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος του άρθρου 41, γ) τα νομικά πρόσωπα που δεν υπόκεινται στο φόρο, δ) τα φυσικά πρόσωπα τα οποία πραγματοποιούν απαλλασσόμενες πράξεις της περίπτωσης κστ' της παραγράφου 1 του άρθρου 22 και μόνο για τις πράξεις αυτές. 9. Με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών ορίζονται: 23 22 Η περίπτωση ε' της παρ. 6 του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. αντικαταστάθηκε με την παρ. 7 του άρθρου 62 του Ν. 3842/2010 (ΦΕΚ Α'58/23.4.2010) και ισχύει σύμφωνα με την παρ. 8 του ίδιου άρθρου και νόμου από 1.1.2010. 23 Η περίπτωση δ' της παρ. 7 του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. αντικαταστάθηκε με παρ. 4 του άρθρου 18 του Ν. 2992/2002 (ΦΕΚ 54 Α'/20.3.2002) και ισχύει, σύμφωνα με την παρ. 8 του άρθρου 18 του ίδιου νόμου, από 1.1.2002. 15

α) ο τύπος, το περιεχόμενο και η διαδικασία υποβολής των δηλώσεων, β) ο τρόπος τήρησης και το περιεχόμενο του ειδικού βιβλίου που προβλέπεται στις περιπτώσεις α' και στ' της παραγράφου 4 αυτού του άρθρου, ΟΑ γ) ( ) ο τύπος, το περιεχόμενο και ο χρόνος υποβολής των ανακεφαλαιωτικών πινάκων, που προβλέπονται από τις διατάξεις των περιπτώσεων α' και δ' της παραγράφου 5, καθώς και των παραγράφων 5α και 5β, δ) ο χρόνος και ο τρόπος διαχωρισμού των ακαθαρίστων εσόδων από λιανικές πωλήσεις κατά συντελεστή φόρου, ε) ο τύπος και το περιεχόμενο του στοιχείου, προκειμένου για παράδοση καινούργιου μεταφορικού μέσου και Λ στ) ( ) ο τύπος και το περιεχόμενο της δήλωσης έναρξης και παύσης πραγματοποίησης ενδοκοινοτικών αποκτήσεων αγαθών, ενδοκοινοτικών παραδόσεων αγαθών, ενδοκοινοτικών λήψεων υπηρεσιών και ενδοκοινοτικών παροχών υπηρεσιών, ζ) το χρονικό διάστημα εργασιών ίδρυσης επιχείρησης. 10. Με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ορίζονται τα τυχόν πρόσθετα στοιχεία του κοινοτικού εντύπου INTRASTAT, η διαδικασία και ο χρόνος υποβολής της δήλωσης που προβλέπεται στην περίπτωση γ' της παραγράφου 5. 11. (242526) Οι δηλώσεις που αναφέρονται στην περίπτωση β' της παραγράφου 4, καθώς και οι ανακεφαλαιωτικοί πίνακες που αναφέρονται στις παραγράφους 5, 5α και 5β, επιτρέπεται να υποβάλλονται μέσω διαβίβασης του αρχείου με ηλεκτρονικά μέσα. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, μπορεί να ορίζεται υποχρεωτική η ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων και των πινάκων αυτών ή υποχρεωτική η διαβίβαση του αρχείου με ηλεκτρονικά μέσα και να καθορίζεται η διαδικασία και κάθε άλλο σχετικό θέμα. 24 Η περίπτωση γ'της παρ. 9 του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. αντικαταστάθηκε με την περίπτωση γ' της παρ. του άρθρου 22 του Ν. 3763/2009 (ΦΕΚ 80 Α'/27.5.2009) και ισχύουν, σύμφωνα με την παρ. 9 του ίδιου άρθρου και νόμου, από 1.1.2010. 25 Η περίπτωση στ'της παρ. 9 του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. αντικαταστάθηκε με την περίπτωση δ'της παρ. 7 του άρθρου 22 του Ν. 3763/2009 (ΦΕΚ 80 Α'/27.5.2009) και ισχύουν, σύμφωνα με την παρ. 9 του άρθρου και νόμου από 1.1.2010. 26 Η παρ. 11 του άρθρου 36 του Κώδικα Φ.Π.Α. αντικαταστάθηκε με την περίπτωση ε' της παργράφου 7 του άρθρου 22 του Ν. 3763/2009 (ΦΕΚ 80 Α'/27.5.2009) και ισχύουν, σύμφωνα με την παρ. 9 του άρθρου και νόμου από 1.1.2010. 16

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο 2. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΒΙΒΛΙΩΝ- ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ Φ.Π.Α. 2.1 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΤΗΡΟΥΝ. Τα όρια για την κατηγορία τήρησης βιβλίων, ορίζονται με βάση το ύψος των ετήσιων ακαθάριστων εσόδων της προηγούμενης διαχειριστικής περιόδου. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΒΙΒΛΙΩΝ ΟΡΙΑ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ 1.500.000 Γ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΝΩ ΤΩΝ 1.500.0006 Αν η προηγούμενη διαχειριστική περίοδος είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη του 12μήνου τα ετήσια ακαθάριστα έσοδα για την εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα αυτού βρίσκονται με αναγωγή. Όταν πωλούνται αγαθά για λογαριασμό τρίτου ως ακαθάριστο έσοδο για την τήρηση βιβλίων θεωρείται η αξία των αγαθών που πωλήθηκαν. Οι επιτηδευματίες που εντάσονται στην Τρίτη κατηγορία είναι, ημεδαπές και αλλοδαπές ανώνυμες και περιορισμένης ευθύνης εταιρίες καθώς και οι κοινοπραξίες ή άλλης νομικής μορφής επιχειρήσεις κατασκευής δημοσίων έργων, εφόσον ο προϋπολογισμός του έργου που αναλαμβάνουν υπερβαίνει το όριο τήρησης βιβλίων τρίτης κατηγορίας. Επίσης στην Τρίτη κατηγορία εντάσονται τα πρόσωπα που ασχολούνται με την πώληση ανεγειρόμενων οικοδομών ή την κατασκευή δημοσίων ή ιδιωτικών τεχνικών έργων, καθώς και οι κοινοπραξίες που έχουν το ίδιο αντικείμενο εργασιών, εφόσον συμμετέχει σε αυτές σε ένα τουλάχιστον από τα πρόσωπα του παρόντος εδαφίου ή ανώνυμη ή περιορισμένης ευθύνης εταιρεία. Η υποχρέωση για τήρηση βιβλίων τρίτης κατηγορίας συντρέχει και για τις κοινοπραξίες, στις οποίες εισφέρεται η κατασκευή δημοσίων ή ιδιωτικών τεχνικών έργων ή ανέγερση οικοδομών από τις κοινοπραξίες 17

προηγούμενου εδαφίου. Κατ εξαίρεση μπορούν να τηρήσουν βιβλία δεύτερης κατηγορίας οι αλλοδαπές γενικά επιχειρήσεις που εγκαθίστανται στη Ελλάδα, καθώς και τα υποκαταστήματα των αλλοδαπών αεροπορικών επιχειρήσεων που λειτουργούν στην Ελλάδα και απαλλάσσονται από την φορολογία εισοδήματος με τον όρο της αμοιβαιότητας. Ο επιτηδευματίας τρίτης κατηγορίας, για την άσκηση του επαγγέλματός του, τηρεί λογιστικά βιβλία κατά τη διπλογραφική μέθοδο με οποιοδήποτε λογιστικό σύστημα, με τις γενικά παραδεκτές αρχές της λογιστικής. Ο επιτηδευματίας εφαρμόζει υποχρεωτικά το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο, μόνο ως προς τη δομή, την ονοματολογία και το περιεχόμενο των πρωτοβάθμιων και των δευτεροβάθμιων λογαριασμών με εξαίρεση τους λογαριασμούς της ομάδας 9, οι οποίοι δεν τηρούνται. Η ανάπτυξη των δευτεροβάθμιων λογαριασμών, σε επίπεδο τριτοβάθμιων, γίνεται σύμφωνα με τις ανάγκες του. Επίσης τηρεί μητρώο πάγιων περιουσιακών στοιχείων, παρακολουθώντας τα ανά συντελεστή απόσβεσης. 18

2.2 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΟΥ Φ.Π.Α. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 21 παρ. 1 οι συντελεστές του Φ.Π.Α. είναι δύο. Ο κανονικός 23% και ο χαμηλός 11%. Ο χαμηλός συντελεστής 11% εφαρμόζεται στα αγαθά και στις υπηρεσίες που περιλαμβάνονται στο Ν. 2859/2000 παράρτημα ΙΙΙ ενώ τα υπόλοιπα αγαθά και οι υπηρεσίες υπάγονται στο κανονικό συντελεστή 23%. 19

Ο κανονικός συντελεστής 23% και ο χαμηλός 11% (για αγαθά και υπηρεσίες του Παραρτήματος III), προβλέπονται αριθμητικά, ευθέως από τις διατάξεις του Κώδικα ΦΠΑ (άρθρο 21 παρ. 1). I. Εκροές - Εισροές, Ενδοκοινοτικές Αποκτήσεις, Εισαγωγές και Πράξεις Λήπτη στη λοιπή Ελλάδα εκτός από τα νησιά Αιγαίου II. Εκροές - Εισροές, Ενδοκοινοτικές Αποκτήσεις, Εισαγωγές και Πράξεις Λήπτηστα νησιά Αιγαίου και από τη λοιπή Ελλάδα προς τα νησιά αυτά ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ ΦΠΑ Κωδικοί ΦΠΑ 1.4.2005 Περιοδικής 14.3.2010 Δήλωσης Εκροές Εισροές 331 332 333 334 335 336 371 372 373 374 375 376 (Ν.3336/2005, άρθρο 12 παρ. 1) 9% 4,5% 19% 6% 3% 13% 15.3.2010 30.6.2010 (Ν.3833/2010, άρθρο 12) 10% 5% 21% 7% 4% 15% Από 1.7.2010 (Ν.3845/2010, άρθρο 4 παρ. 1) 11% 5,5% 23% 8% 4% 16% 20

Διευκρινίσεις για τον υπολογισμό των συντελεστών ΦΠΑ: Ο κανονικός συντελεστής 23% και ο χαμηλός 11% (για αγαθά και υπηρεσίες του Παραρτήματος III), προβλέπονται αριθμητικά, ευθέως από τις διατάξεις του Κώδικα ΦΠΑ (άρθρο 21 παρ. 1). Περαιτέρω στο Παράρτημα III για ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες προβλέπεται συντελεστής μειωμένος κατά 50% του χαμηλού συντελεστή 11%, δηλαδή ισχύει συντελεστής 5,5% (11% x 50%). Π λ - Στο Παράρτημα III (Αγαθά και υπηρεσίες που υπάγονται καταρχήν στον χαμηλό συντελεστή 11%) στην Ενότητα Α. ΑΓΑΘΑ και α/α 43 προβλέπεται ότι: «43. Βιβλία, φυλλάδια και παρόμοια έντυπα, έστω και σε ξεχωριστά φύλλα. Εφημερίδες και περιοδικές εκδόσεις τυπωμένες, έστω και εικονογραφημένες ή με διαφημίσεις. Λευκώματα ή βιβλία με εικόνες και λευκώματα για ιχνογράφηση ή χρωματισμό, για παιδιά. Μουσική χειρόγραφη ή τυπωμένη, εικονογραφημένη ή μη, έστω και δεμένη. Χαρτογραφικά τεχνουργήματα κάθε είδους, στα οποία περιλαμβάνονται και οι χάρτες τοίχου, τα τοπογραφικά σχέδια και οι υδρόγειες σφαίρες, τυπωμένα (Δ.Κ. 4901, 4902, 4903, 4904 και 4905). Προκειμένου για τα βιβλία της δασμολογικής κλάσης 4901 και τις εφημερίδες και περιοδικές εκδόσεις της δασμολογικής κλάσης 4902, ο συντελεστής του φόρου μειώνεται κατά 50%». - Επίσης στο ίδιο Παράρτημα στην Ενότητα Β. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ παρ. I και α/α 2 προβλέπεται ότι: «2. Τα εισιτήρια για θέατρα, κινηματογράφους, συναυλίες, αθλητικές εκδηλώσεις, τσίρκα, πανηγύρια, λούνα παρκ, ζωολογικούς κήπους, εκθέσεις και παρόμοιες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Προκειμένου για εισιτήρια θεατρικών παραστάσεων, ο συντελεστής μειώνεται κατά 50%. Τέλη για τη λήψη ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών». - Ακόμη, στο ίδιο Παράρτημα στην Ενότητα Β. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ παρ. II, ορίζεται ότι: «II. Αγαθά και υπηρεσίες που δεν εντάσσονται στο παράρτημα αυτό ή για τα οποία υπάρχει οποιαδήποτε αμφιβολία ως προς την ένταξή τους στον πίνακα αυτόν, συνεπεία του είδους, του προορισμού, της σύνθεσης ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο, υπάγονται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ.» 21

Μετά τις διατάξεις του Ν.3845/2010 (άρθρο 4 παρ. 1) οι νέοι συντελεστές ΦΠΑ που ισχύουν από 1.7.2010 διαμορφώνονται ως εξής: α) Ο κανονικός συντελεστής από 21% αυξάνεται σε 23%. β) Ο μειωμένος συντελεστής που εφαρμόζεται για τα αγαθά και τις υπηρεσίες του Παραρτήματος III του Κώδικα ΦΠΑ από 10% αυξάνεται σε 11%. γ) Ο συντελεστής για τον οποίο προβλέπεται μείωση κατά 50% για ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες του Παραρτήματος III του Κώδικα ΦΠΑ από 5% αυξάνεται σε 5,5%. Συντελεστές ΦΠΑ νήσων Αιγαίου Κατόπιν της ανωτέρω διάταξης και σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 21 του Κώδικα ΦΠΑ, οι μειωμένοι κατά 30% συντελεστές που ισχύουν στα νησιά του Αιγαίου διαμορφώνονται αντίστοιχα: α) Από 15% σε 16% που προκύπτει ως εξής: 23% - (23% χ 30%) = 23% - 6,9% = 16,1% που στρογγυλοποιείται στο 16%. Για τον τρόπο στρογγυλοποίησης, η παρ. 6 του άρθρου 21 του Κώδικα ΦΠΑ (βλ. παραπάνω) ορίζει ότι οι συντελεστές που προκύπτουν από τις προβλεπόμενες μειώσεις αυτού του άρθρου στρογγυλοποιούνται στην πλησιέστερη ακέραιη μονάδα. Το 0,5 της μονάδας στρογγυλοποιείται στην ανώτερη ακέραιη μονάδα. β) Από 7% σε 8% που προκύπτει ως εξής: 11% - (11% χ 30%) = 11% - 3,3% = 7,7% που στρογγυλοποιείται στο 8%. γ) Από 4% σε 4%. Ο συντελεστής παραμένει ο ίδιος αφού 5,5% - (5,5% χ 30%) = 5,5% - 1,65% = 3,85% που στρογγυλοποιείται στο 4%. 22

1 Συντελεστές Φ.Π.Α. αγαθών και υπηρεσιών: Οι συντελεστές ΦΠΑ αγαθών και υπηρεσιών καθορίζονται από τις διατάξεις του άρθρου 21 και του παραρτήματος ΙΙΙ του Κώδικα ΦΠΑ (Ν. 2859/2000), τις οποίες παραθέτουμε στη συνέχεια. Συνοπτικά και για άμεση κατανόηση των αναγνωστών σημειώνουμε τα ακόλουθα: 1. Οι συντελεστές ΦΠΑ είναι κατ αρχήν τρεις. 2. Ο κανονικός 23%, ο μειωμένος 11% και ο υπερμειωμένος 5,5%. 3. Για τα νησιά του Αιγαίου πλην Κρήτης (Νομοί Λέσβου, Χίου, Σάμου, Δωδεκανήσου, Κυκλάδων και τα νησιά του Αιγαίου Θάσο, Σαμοθράκη, Βόρειες Σποράδες και Σκύρο), οι συντελεστές του φόρου μειώνονται κατά τριάντα τοις εκατό (30%), δηλαδή ο κανονικός γίνεται 16%, ο μειωμένος 8% και ο υπερμειωμένος 4%, εφόσον πρόκειται για αγαθά, τα οποία κατά το χρόνο που ο φόρος γίνεται απαιτητός: α) βρίσκονται στα νησιά αυτά και παραδίδονται από υποκείμενο στο φόρο που είναι εγκαταστημένος στα νησιά αυτά, β) πωλούνται με προορισμό τα νησιά αυτά από υποκείμενο στο φόρο, εγκαταστημένο σε οποιοδήποτε μέρος του εσωτερικού της χώρας, προς αγοραστή υποκείμενο ή προς μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο, εγκαταστημένο στα νησιά αυτά, γ) αποστέλλονται ή μεταφέρονται προς υποκείμενο στο φόρο ή προς μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο που είναι εγκαταστημένο στα νησιά αυτά, στα πλαίσια της ενδοκοινοτικής απόκτησης αγαθών, δ) εισάγονται στα νησιά αυτά. Η πιο πάνω μείωση των συντελεστών δεν ισχύει για τα καπνοβιομηχανικά προϊόντα και τα μεταφορικά μέσα. 4. Τα αγαθά και οι υπηρεσίες που υπάγονται στον κανονικό συντελεστή δεν ορίζονται από τις διατάξεις, γιατί ο κανόνας είναι ότι όλα τα αγαθά και υπηρεσίες ανήκουν στον κανονικό με εξαίρεση για τα αγαθά και τις υπηρεσίες που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙΙ του Κώδικα ΦΠΑ (βλέπε στη συνέχεια) όπου ο συντελεστής του φόρου ορίζεται σε δέκα τοις εκατό (11%) και για τα νησιά του Αιγαίου 8%.Αγαθά και υπηρεσίες που δεν εντάσσονται στο παράρτημα αυτό ή για τα οποία υπάρχει οποιαδήποτε αμφιβολία ως προς την ένταξή τους στον πίνακα αυτό, συνεπεία του είδους, του προορισμού, της σύνθεσης ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο, υπάγονται στον κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α. 23

5. Στον υπερμειωμένο συντελεστή δηλαδή 5,5% και για τα νησιά του Αιγαίου 4% υπάγονται: α) Τα εισιτήρια θεατρικών παραστάσεων. β) Τα βιβλία της δασμολογικής κλάσης 4901 και τις εφημερίδες και περιοδικές εκδόσεις της δασμολογικής κλάσης 4902. γ) Οι εργασίες για βιβλία της δασμολογικής κλάσης 4901 και τις εφημερίδες και περιοδικές εκδόσεις της δασμολογικής κλάσης 4902. 6. Σημειώνουμε ότι, με την σύμφωνα Έκτη Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (77/388/ΕΟΚ 17-5-1977 όπως ισχύει), οι συντελεστές ΦΠΑ και συγκεκριμένα με το άρθρο 12 αυτής, ορίζεται ότι ο κανονικός συντελεστής δε μπορεί να είναι μικρότερος του 15%. Τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόσουν ένα ή δύο μειωμένους συντελεστές που δεν μπορεί να είναι κατώτεροι του 5%, αλλά μόνο στα καθορισμένα από την οδηγία αγαθά και υπηρεσίες (παράρτημα Η) Η Ελλάδα όπως προαναφέραμε έχει θεσπίσει τον κανονικό συντελεστή στο 23% και ένα μειωμένο συντελεστή στο 11%. Ο υπερμειωμένος προκύπτει από το 50 % του μειωμένου στα είδη που αυτό προβλέπεται. Οι μειωμένοι συντελεστές στα νησιά του Αιγαίου, προκύπτουν με μείωση κατά 30% των συντελεστών που ισχύουν στη λοιπή Ελλάδα, με στρογγυλοποίηση στην πλησιέστερη μονάδα (16%, 8%, 4%), από παρέκκλιση των κοινοτικών διατάξεων που έχει πάρει από την ΕΕ η Ελλάδα. Οι χώρες μέλη της ΕΕ έχουν δικαίωμα να εντάξουν στο μειωμένο συντελεστή μόνο τα αγαθά και τις υπηρεσίες που ορίζονται στον προαναφερόμενο πίνακα Η της Έκτης Οδηγίας, όπως επίσης έχουν το δικαίωμα να μην εντάξουν κάποια αγαθά ή υπηρεσίες ή και το σύνολο αυτών, δηλαδή στην τελευταία περίπτωση η χώρα αυτή θα έχει μόνο ένα κανονικό συντελεστή. Διευκρινίζουμε ότι τα κράτη μέλη δεν έχουν δικαίωμα να εντάξουν οποιοδήποτε αγαθό ή υπηρεσία θέλουν στον μειωμένο συντελεστή, αλλά αυστηρά μόνο από τα οριζόμενα στην Οδηγία λόγω του ενιαίου της εσωτερικής αγοράς και για να μην δημιουργούνται αθέμιτες συνθήκες αγοράς μεταξύ των κρατών μελών και αυτό βέβαια θα γινόταν άμεσα φανερό για τους πολίτες που κατοικούν κοντά στα εσωτερικά σύνορα των κρατών μελών της ΕΕ, αλλά βεβαία και για όλους τους πολίτες στις εξ αποστάσεως παραγγελίες τους. Τέλος, σημειώνουμε ότι στην ΕΕ για την φορολογία ισχύει η αρχή της ομοφωνίας, άρα για να αλλάξει ο συντελεστής ΦΠΑ ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας πρέπει να συμφωνήσει το σύνολο των κρατών μελών της ΕΕ. Πιθανές διαφορές που θα διαπιστώσετε οφείλονται στις παρεκκλίσεις που πήραν οι χώρες μέλη κατά το χρόνο ένταξής τους π.χ. Αγγλία ΦΠΑ στα παιδικά ρούχα σε μηδενικό συντελεστή. 24

7. Στη συνέχεια παραθέτουμε τις διατάξεις του άρθρου 21 και του Παραρτήματος ΙΙΙ του Κώδικα ΦΠΑ 7α. Άρθρο 21 Κώδικα Φ.Π.Α. (Ν.2859/2000). Συντελεστές. Υπολογισμός του φόρου «1. ( )Ο συντελεστής του φόρου προστιθέμενης αξίας ορίζεται σε εικοσιένα τοις εκατό (23%) στη φορολογητέα αξία. Κατ' εξαίρεση, για τα αγαθά και τις υπηρεσίες που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙΙ του παρόντος ο συντελεστής του φόρου ορίζεται σε δέκα τοις εκατό (11%). ( ) Ο συντελεστής Φ.Π.Α. που ορίζεται για τα αγαθά και τις υπηρεσίες του Παραρτήματος ΙΙΙ δεν εφαρμόζεται στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες της περίπτωσης ια' της παραγράφου 3 του άρθρου 14. 2. Για τον υπολογισμό του φόρου στην παράδοση αγαθών, στην παροχή υπηρεσιών και στην ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών, εφαρμόζονται οι συντελεστές, που ισχύουν κατά το χρόνο που ο φόρος γίνεται απαιτητός, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 16 και 18. 3. Για τα εισαγόμενα αγαθά εφαρμόζονται οι συντελεστές που ισχύουν κατά το χρόνο που ο φόρος γίνεται απαιτητός, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 17. 2728 27 Το πρώτο και δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 21 του Κώδικα Φ.Π.Α. (ν.2859/2000), τέθηκαν όπως ισχύουν με το άρθρο 4 1 του ν. 3845/2010. Έναρξη ισχύος από την 1η Ιουλίου 2010, με εξαίρεση τα αγαθά της παραγράφου 2 του ίδιου άρθρου για τα οποία οι διατάξεις της παραγράφου 1 ισχύουν από την 3η Μαΐου 2010 Η προηγούμενη διάταξη, η οποία τέθηκε με το άρθρο 12 Ν.3833/2010,ΦΕΚ Α 40(έναρξη ισχύος από 15.3.2010, με εξαίρεση τα βιομηχανοποιημένα καπνικά προϊόντα για τα οποία η ισχύς αρχίζει από 4.3.2010) είχε ως εξής: «Ο συντελεστής του φόρου προστιθέμενης αξίας ορίζεται σε δεκαεννέα τοις εκατό (21%) στη φορολογητέα αξία. Κατ' εξαίρεση, για τα αγαθά και τις υπηρεσίες που περιλαμβάνονται στο παράρτημα ΙΙΙ του παρόντος ο συντελεστής του φόρου ορίζεται σε εννιά τοις εκατό (10%).» Προηγούμενα, το πρώτο και το δεύτερο εδάφιο, όπως ίσχυσαν με το άρθρο 12 1 του ν. 3336/2005, είχαν ως εξής: «Ο συντελεστής του φόρου προστιθέμενης αξίας ορίζεται σε δεκαεννέα τοις εκατό (19%) στη φορολογητέα αξία. Κατ' εξαίρεση, για τα αγαθά και τις υπηρεσίες που περιλαμβάνονται στο παράρτημα ΙΙΙ του παρόντος ο συντελεστής του φόρου ορίζεται σε εννιά τοις εκατό (9%).» Προηγούμενα, το πρώτο και το δεύτερο εδάφιο όπως ίσχυσαν σύμφωνα με την ΟΔΗΓ 2002/38/Ε.Κ. Ν.3193/2003, ΦΕΚ Α 266/20.11.2003 με έναρξη ισχύος από 1.7.2003, είχαν ως εξής: «Ο συντελεστής του φόρου προστιθέμενης αξίας ορίζεται σε δεκαοκτώ τοις εκατό (18%) στη φορολογητέα αξία. Κατ' εξαίρεση, για τα αγαθά και τις υπηρεσίες που περιλαμβάνονται στο παράρτημα ΙΙΙ του παρόντος ο συντελεστής του φόρου ορίζεται σε οκτώ τοις εκατό (8%).» 28 Το τρίτο εδάφιο προστέθηκε στην παράγραφο 1 του άρθρου 21 του Κώδικα Φ.Π.Α. (ν.2859/2000) με το άρθρο 4 του ν.3193/20.11.2003 (ΦΕΚ 266 Α') και ισχύει, σύμφωνα με το άρθρο 22 του ίδιου νόμου, από 1.7.2003 25

4. Για τα νησιά των νομών Λέσβου, Χίου, Σάμου, Δωδεκανήσου, Κυκλάδων και τα νησιά του Αιγαίου Θάσο, Σαμοθράκη, Βόρειες Σποράδες και Σκύρο, οι συντελεστές του φόρου μειώνονται κατά τριάντα τοις εκατό (30%), εφόσον πρόκειται για αγαθά, τα οποία κατά το χρόνο που ο φόρος γίνεται απαιτητός: α) βρίσκονται στα νησιά αυτά και παραδίδονται από υποκείμενο στο φόρο που είναι εγκαταστημένος στα νησιά αυτά, β) πωλούνται με προορισμό τα νησιά αυτά από υποκείμενο στο φόρο, εγκαταστημένο σε οποιοδήποτε μέρος του εσωτερικού της χώρας, προς αγοραστή υποκείμενο ή προς μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο, εγκαταστημένο στα νησιά αυτά, γ) αποστέλλονται ή μεταφέρονται προς υποκείμενο στο φόρο ή προς μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο που είναι εγκαταστημένο στα νησιά αυτά, στα πλαίσια της ενδοκοινοτικής απόκτησης αγαθών, δ) εισάγονται στα νησιά αυτά. Η πιο πάνω μείωση των συντελεστών δεν ισχύει για τα καπνοβιομηχανικά προϊόντα και τα μεταφορικά μέσα. 5. Η μείωση της προηγούμενης παραγράφου ισχύει και για τις υπηρεσίες που εκτελούνται υλικά στην περιοχή αυτήν από υποκείμενο στο φόρο, ο οποίος κατά το χρόνο που ο φόρος γίνεται απαιτητός είναι εγκαταστημένος στην περιοχή αυτήν. 6. Οι συντελεστές που προκύπτουν από την πιο πάνω μείωση στρογγυλοποιούνται στην πλησιέστερη ακέραιη μονάδα. 7. Διάταξη νόμου αντίθετου περιεχομένου προς τις διατάξεις του άρθρου αυτού παύει να ισχύει. 8. Με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών ρυθμίζεται η διαδικασία και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού.» 26

2.2.1. ΑΓΑΘΑ ΚΑΤ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΟΥ ΥΠΑΓΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΜΕΤΩΜΕΝΟ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ Φ.Π.Α. 11% Α. Αγαθά στο 11% : «Οι δασμολογικές κλάσεις του Παραρτήματος αυτού τέθηκαν όπως αυτές αναφέρονται στη Συνδυασμένη Ονοματολογία του έτους 1996 (Κανονισμός (ΕΚ) αριθ.2448/95 της Επιτροπής της 10ης Οκτωβρίου 1995, ΕΕ L 259/95). 1. Άλογα, γαϊδούρια και μουλάρια κάθε είδους, βοοειδή, χοιροειδή, προβατοειδή και αιγοειδή, ζωντανά. Εξαιρούνται τα άλογα ιπποδρομιών (Δ.Κ. ΕΧ 0101, 0102, 0103 και 0104). 2. Πετεινοί, κότες, πάπιες, χήνες, γάλοι, γαλοπούλες και φραγκόκοτες, ζωντανά, κατοικίδια (Δ.Κ. 0105). 3. Κουνέλια κατοικίδια, περιστέρια, ορτύκια, φασιανοί, πέρδικες, λαγοί και λοιπά ζώα και πτηνά, ζωντανά, που προορίζονται κυρίως για την ανθρώπινη διατροφή. Ζώα που εκτρέφονται για τη γουνοποιϊα. Μέλισσες. Ακάρεα (έντομα που χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες αντί εντομοκτόνων) (Δ.Κ. ΕΧ 0106). 4. Κρέατα και παραπροϊόντα σφαγίων, βρώσιμα (Δ.Κ. 0201, 0202, 0203, 0204, 0205, 0206, 0207, 0208, 0209 και 0210) 5. Ψάρια και μαλακόστρακα, μαλάκια και άλλα ασπόνδυλα υδρόβια, με εξαίρεση τα ζωντανά ψάρια για διακόσμηση (Δ.Κ. ΕΧ 0301, 0302, 0303, 0304, 0305, 0306 και 0307). 6. Γάλα και προϊόντα γαλακτοκομίας. Αυγά πτηνών σε οποιαδήποτε μορφή. Μέλι φυσικό. Προϊόντα βρώσιμα ζωϊκής προέλευσης, που δεν κατονομάζονται ούτε περιλαμβάνονται αλλού (Δ.Κ. 0401, 0402, 0403, 0404, 0405, 0406, 0407, 0408, 0409 και 0410). 7. Έντερα, κύστες και στομάχια ζώων, ολόκληρα ή σε τεμάχια, άλλα από εκείνα των ψαριών. Προϊόντα ζωϊκής προέλευσης, που δεν κατονομάζονται ούτε περιλαμβάνονται αλλού. Ζώα μη ζωντανά των κεφαλαίων 1 ή 3, ακατάλληλα για τη διατροφή του ανθρώπου (ΔΚ 0504 και 0511). 8. Βολβοί, κρεμμύδια, κόνδυλοι, ρίζες βολβοειδείς και ριζώματα γενικά, σε φυτική νάρκη, σε βλάστηση ή σε άνθηση. Φυτά φυτωρίου, άλλα φυτά και ρίζες κιχωρίου άλλες από τις ρίζες της κλάσης 1212. 'Αλλα φυτά ζωντανά (στα οποία περιλαμβάνονται και οι ρίζες τους), μοσχεύματα και μπόλια. Λευκό (φύτρα) μανιταριών (Δ.Κ. 0601 και 0602). 9. 'Ανθη και μπουμπούκια ανθέων, κομμένα, για ανθοδέσμες ή διακοσμήσεις, νωπά. Φυλλώματα, φύλλα, κλαδιά και άλλα μέρη φυτών, χωρίς άνθη ούτε μπουμπούκια ανθέων, και πρασινάδες, βρύα και 27

λειχήνες, για ανθοδέσμες ή διακοσμήσεις, νωπά. (Δ.Κ. ΕΧ 0603 και ΕΧ 0604). 10. Λαχανικά, φυτά, ρίζες και κόνδυλοι, βρώσιμα (Δ.Κ. 0701, 0702, 0703, 0704, 0705, 0706, 0707, 0708, 0709, 0710, 0711, 0712, 0713 και 0714). 11. Καρποί και φρούτα βρώσιμα, φλούδες εσπεριδοειδών ή πεπονιών και καρπουζιών (Δ.Κ. 0801, 0802, 0803, 0804, 0805, 0806, 0807, 0808, 0809, 0810, 0811, 0812, 0813 και 0814) 12. Καφές, τσάϊ, ματέ και μπαχαρικά (Δ.Κ. 0901, 0902, 0903, 0904, 0905, 0906, 0907, 0908, 0909 και 0910). 13. Δημητριακά (Δ.Κ. 1001, 1002, 1003, 1004, 1005, 1006, 1007 και 1008). 14. Προϊόντα αλευροποιίας. 'Αμυλα κάθε είδους (Δ.Κ. 1101, 1102, 1103, 1104, 1105, 1106 και ΕΧ 1108). 15. Σπέρματα και καρποί ελαιώδεις. Σπέρματα, σπόροι και διάφοροι καρποί (Δ.Κ. 1201, 1202, 1203, 1204, 1205, 1206, 1207, 1208 και 1209). 16. Αρτεμισία, βασιλικός, χαμομήλι, μαντζουράνα η κοινή, μολόχα, δενδρομολόχα, μέντα (δυόσμος) όλων των ποικιλιών, ρίγανη, δενδρολίβανο, φασκόμηλο, τσάϊ του βουνού, δίκταμο, φλαμούρι, ευκάλυπτος, λεβάντα, αγριάδα η ιαματική και λουϊζα, νωπά ή ξερά, έστω και κομμένα, σπασμένα ή σε σκόνη (Δ.Κ. ΕΧ 1211). 17. Χαρούπια, ζαχαρότευτλα, ζαχαροκάλαμα, νωπά, διατηρημένα με απλή ψύξη, κατεψυγμένα ή αποξεραμένα, έστω και σε σκόνη. Κουκούτσια και αμύγδαλα καρπών και άλλα φυτικά προϊόντα (στα οποία περιλαμβάνονται και ρίζες κιχωρίου, μη φρυγμένες, της ποικιλίας CICh OrIUM INTYBUS SATIVUM), που χρησιμεύουν κυρίως για διατροφή του ανθρώπου και που δεν κατονομάζονται ούτε περιλαμβάνονται αλλού (Δ.Κ. ΕΧ 1212). 18. 'Αχυρα και φλοιοί ακατέργαστων δημητριακών, έστω και τεμαχισμένα, αλεσμένα, συμπιεσμένα ή συσσωματωμένα με μορφή σβόλων. Γογγύλια Σουηδίας (γογγυλοκράμβες), τεύτλα κτηνοτροφικά, ρίζες κτηνοτροφικές, χορτονομές (FOIN, LUZERNE), τριφύλλια, κτηνοτροφικά λάχανα, χορτονομές λούπινου, βίκου και παρόμοια κτηνοτροφικά προϊόντα, έστω και συσσωματωμενα με μορφή σβόλων (Δ.Κ. 1213 και 1214). 19. Μαστίχα (λευκή ή μη), ακατέργαστη ή κατεργασμένη. Πηκτικές ύλες, πηκτινικές και πηκτικές ενώσεις (Δ.Κ. ΕΧ 1301 και ΕΧ 1302). 20. Σογιέλαιο, αραχιδέλαιο, λάδι ηλιοτροπίου (ηλιανθέλαιο), λάδι βαμβακιού (βαμβακέλαιο), καλαμποκέλαιο, σισαμέλαιο και τα κλάσματά τους, έστω και εξευγενισμένα, αλλά όχι χημικώς μετασχηματισμένα (Δ.Κ. 1507, 1508, ΕΧ 1512 και ΕΧ 1515). 21. Ελαιόλαδο και τα κλάσματά του, έστω και εξευγενισμένα, αλλά όχι χημικώς μετασχηματισμένα. Άλλα λάδια και τα κλάσματά τους, που 28