ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Ε θ ν ι κ ό Σ χ έ δ ι ο ρ ά σ η ς γ ι α τ α Α τ υ χ ή µ α τ α 2 0 0 8-2 0 1 2 Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Κ Η Μ Ε Λ Ε Τ Η

Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γραφείο Γενικού Γραµµατέα Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης Μονάδα Στρατηγικής και Πολιτικών Υγείας Συντονιστής Μονάδας: Αλέξης Ζορµπάς Συντονίστρια Εθνικού Σχεδίου ράσης για τη ηµόσια Υγεία - Επιµέλεια: Έφη Σίµου Επιστηµονική Οµάδα Εκπόνησης Οικονοµοτεχνικής Μελέτης Αναστάσιος Μαστρογιαννάκης, MSc, Οικονοµικά της Υγείας ιαµαντούλα Βλαντώνη, MSc,Κοινωνική Ψυχολόγος Μιχάλης Κάκουρος, MSc,Οικονοµικά της Υγείας 2

Εθνικό Σχέδιο ράσης για τη ηµόσια Υγεία Επιστηµονική - Γνωµοδοτική Επιτροπή Πρόεδρος Γιάννης Κυριόπουλος, Καθηγητής Οικονοµικών της Υγείας, Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας Μέλη Γιάννης Αλαµάνος, Αναπληρωτής Καθηγητής Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Πατρών, Εργαστήριο Υγιεινής Γιώργος Αρσένης, Επίκουρος Καθηγητής Μικροβιολογίας Πανεπιστηµίου Αθηνών Νικόλαος Βακάλης, Κοσµήτωρ Εθνικής Σχολής ηµόσιας Υγείας, Καθηγητής Τοµέα Παρασιτολογίας, Εντοµολογίας και Τροπικών Νόσων Αλκιβιάδης Βατόπουλος, Καθηγητής Μικροβιολογίας, Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας Γιάννης ηµολιάτης, Επίκουρος Καθηγητής Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων, Εργαστήριο Υγιεινής Ιωάννης Ιωαννίδης, Καθηγητής Υγιεινής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Τζένη Κουρέα - Κρεµαστινού, Καθηγήτρια ηµόσιας Υγείας, Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας Θεόδωρος Κωνσταντινίδης, Επίκουρος Καθηγητής Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή, ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης Χρήστος Λιονής, Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήµιο Κρήτης Νίκος Μανιαδάκης, Επίκουρος Καθηγητής ιοίκησης Υπηρεσιών Υγείας, Πανεπιστήµιο Πειραιά Παναγιώτης Μπεχράκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Φυσιολογίας Αναπνοής Πανεπιστηµίου Αθηνών Κωνσταντίνος Μπουραντάς, Καθηγητής Αιµατολογίας Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Ελπίδα Πάβη, ιευθύντρια Σπουδών, Τοµέας Οικονοµικών της Υγείας, Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας Θεόδωρος Παπαδηµητρίου, Γενικός ιευθυντής Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσηµάτων Αναστασία Ρουµελιώτου, Καθηγήτρια Επιδηµιολογίας και Βιοστατιστικής, Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας Γιάννης Τούντας, Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής, Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήµιο Αθηνών Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, Επίκουρος Καθηγητής Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας 3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΓΩΓΗ...5 1. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΑΤΑ...7 1.1 ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΠΕ ΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ 7 1.2 ΚΟΣΤΗ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΦΡΟΝΤΙ Α ΤΩΝ ΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΚΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥΣ 8 1.3 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΜΜΕΣΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ...9 2. ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΑΤΟ ΟΤΗΣΗ...11 2.1 ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΟΣΤΟΥΣ...11 2.1.1 Μεθοδολογική προσέγγιση...11 2.1.2 Κατηγορίες δαπανών και βασικές παραδοχές κοστολόγησης...15 2.2 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ...19 2.3 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΡΑΣΕΩΝ ΑΝΑ ΑΞΟΝΑ...25 2.3.1 Άξονας Ι: Συστηµατική καταγραφή και έγκαιρη επαγρύπνηση Έρευνα..25 2.3.1.1 ράση 1. Εθνικό Μητρώο Τραύµατος...25 2.3.1.2 ράση 2. ηµιουργία συστήµατος έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόκληση ακούσιων σωµατικών κακώσεων (early warning system)...28 2.3.2 Άξονας ΙI.: Πρόληψη, µέτρα, παρεµβάσεις...30 2.3.2.1 ράση 1. Εθνική εκστρατεία ενηµέρωσης...30 2.3.2.2 ράση 2. Αλκοόλ και οδήγηση - Φάρµακα και οδήγηση...34 2.3.2.3 ράση 3. Παθήσεις και οδική ασφάλεια...36 2.3.2.4 ράση 4. Πτώσεις στο ίδιο επίπεδο...39 2.3.2.5 ράση 5. Προγράµµατα Αγωγής Υγείας στην πρωτοβάθµια και δευτεροβάθµια εκπαίδευση...41 2.3.2.6 ράση 6. Αξιολόγηση υφιστάµενης νοµοθεσίας και συµπλήρωση ελλείψεων νοµοθετικού - θεσµικού πλαισίου - εφαρµογή των νόµων...43 2.3.3 Άξονας III: ιαχείριση τραυµατία...46 2.3.3.1 ράση 1. Αντιµετώπιση του τραυµατία στον τόπο του ατυχήµατος: Μεταφορά - πρόσβαση- Παραλαβή από το νοσοκοµείο...46 2.3.3.2 ράση 2. Πρόληψη βλαβών υγείας από µακροχρόνια παραµονή σε νοσοκοµείο...50 2.3.4 Άξονας IV: Εκπαίδευση...53 2.3.4.1 ράση 1. Εκπαίδευση πληρωµάτων ΕΚΑΒ...53 2.3.4.2 ράση 2. Ψυχικές πρώτες βοήθειες σε ατυχήµατα...56 2.3.4.3 ράση 3. Εκπαίδευση στελεχών Πρωτοβάθµιας και ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης στην πρόληψη των Ατυχηµάτων...58 2.3.4.4 ράση 4. Εκπαίδευση επαγγελµατιών υγείας πρωτοβάθµιας φροντίδας υγείας 60 2.3.5 Άξονας V: Συντονισµός - ιατοµεακή Συνεργασία...62 2.3.5.1 ράση 1. Συντονισµός Εθνικής Πολιτικής...62 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...64 4

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το «Εθνικό Σχέδιο ράσης για τα Ατυχήµατα 2008-2012» προτείνει µια ολοκληρωµένη, συνεκτική και σε βάθος αντιµετώπιση του ζητήµατος των ακούσιων ατυχηµάτων και εκούσιων συµβάντων που προκαλούν κακώσεις στη χώρα µας. Στην οικονοµοτεχνική µελέτη, που εδώ παρουσιάζεται, γίνεται η οικονοµική ανάλυση των δράσεων που προβλέπονται στο Εθνικό Σχέδιο, ώστε να εκτιµηθεί ο απαιτούµενος προϋπολογισµός για την εφαρµογή των προτεινόµενων πολιτικών. Αν και φαινοµενικά χωριστά, τα δύο αυτά κείµενα ουσιαστικά αποτελούν µία οντότητα, αφού το ένα δεν µπορεί να ιδωθεί ξεχωριστά από το άλλο: από τη µια µεριά, το Εθνικό Σχέδιο ράσης χωρίς την οικονοµοτεχνική ανάλυση θα έµοιαζε σαν µια σειρά προτάσεων που στερούνται πρακτικής εφαρµογής και από την άλλη, η οικονοµοτεχνική ανάλυση χωρίς το αναλυτικό Σχέδιο ράσης θα ήταν ένα «στεγνό» τεχνοκρατικό κείµενο που δεν θα κατάφερνε να αποτυπώσει την αναγκαιότητα και τη σηµασία για την ελληνική κοινωνία όλων των παρεµβάσεων για την προαγωγή και προστασία της ηµόσιας Υγείας. Στο πρώτο κεφάλαιο της οικονοµοτεχνικής µελέτης αποτυπώνονται τα αναµενόµενα αποτελέσµατα του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τα Ατυχήµατα, σε τρεις άξονες που αφορούν στη βελτίωση του επιπέδου υγείας και της ποιότητας ζωής των πολιτών, στα κόστος για τις υπηρεσίες υγείας στη χώρα µας που σχετίζονται µε τη φροντίδα και την αποθεραπεία των εµπλεκόµενων σε ατυχήµατα και στο έµµεσο οικονοµικό και κοινωνικό κόστος των ατυχηµάτων. Με τον τρόπο αυτό, µπορεί ο αναγνώστης να εκτιµήσει τα οφέλη που θα επιφέρουν οι νέες δράσεις για την υγεία των πολιτών, την υποστήριξη των τραυµατιών και των οικογενειών τους, το «νοικοκύρεµα» των σχετικών δαπανών για το κράτος. Στο δεύτερο κεφάλαιο κοστολογούνται οι δράσεις που προβλέπονται στο Εθνικό Σχέδιο ράσης για τα Ατυχήµατα. Η προτεινόµενη επένδυση για την αντιµετώπιση της νόσου εκτιµάται σε 21,6 εκατ., ποσό που απαιτείται να χρηµατοδοτηθεί από το Πρόγραµµα ηµοσίων Επενδύσεων (11,35%) και από το ΕΣΠΑ 2007-2013 (88,65%). 5

Σηµειώνεται πως οτιδήποτε αφορά στη διατοµεακή συνεργασία µεταξύ υπουργείων θα καθοριστεί και θα αναλυθεί από το Εθνικό Συντονιστικό Όργανο που προβλέπεται να συσταθεί µε ειδική νοµοθετική ρύθµιση. Το τελικό κόστος ορισµένων δράσεων, µπορεί να προσδιοριστεί µε ακρίβεια µόνο µε την εκπόνηση εξειδικευµένων µελετών εφαρµογής που προβλέπονται στην ανάλυση µας. Συµπερασµατικά, µε βάση την µεθοδολογική προσέγγιση που ακολουθήσαµε και τις παραδοχές που υιοθετήθηκαν, πιστεύουµε ότι η οικονοµοτεχνική µελέτη επιτυγχάνει να προσδιορίσει τους απαιτούµενους οικονοµικούς πόρους για την εφαρµογή του «Εθνικού Σχεδίου ράσης για τα Ατυχήµατα 2008-2012», ολοκληρώνοντας την προσπάθεια του στρατηγικού σχεδιασµού για την αντιµετώπιση αυτού του µείζονος ζητήµατος δηµόσιας υγείας της χώρας µας. 6

1. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ Το Εθνικό Σχέδιο ράσης για τα Ατυχήµατα αναµένεται να έχει σηµαντικά οφέλη αφενός στη βελτίωση της ποιότητας της σωµατικής και ψυχικής υγείας του πληθυσµού και αφετέρου στο άµεσο και έµµεσο κόστος που επιφέρουν τα ατυχήµατα. 1.1 Βελτίωση του επιπέδου υγείας των πολιτών και της ποιότητας ζωής που σχετίζεται µε την υγεία Ετησίως χάνονται πάνω από 790,000 ζωές από ακούσιες κακώσεις 1 στην Ευρώπη (Petridou E, 2005; Roberts I, 2005), αριθµός που αντιπροσωπεύει το 15% όλων των θανάτων από τραυµατισµό παγκοσµίως. Ο δείκτης θνησιµότητας είναι περίπου 90 θάνατοι ανά 100.000 κατοίκους. Οι µη θανατηφόρες κακώσεις ευθύνονται επίσης για ένα µεγάλο πρόβληµα ηµόσιας Υγείας: πιο συγκεκριµένα, εκτιµάται ότι πάνω από 15 εκ. τραυµατισµοί στην Ευρώπη χρειάζονται ιατρική περίθαλψη στο νοσοκοµείο, ενώ χάνονται περίπου 6 εκ. έτη ζωής λόγω µετατραυµατικής αναπηρίας. Σε απόλυτους αριθµούς, καταγράφονται ετησίως περίπου 235.000 θάνατοι από ατύχηµα στην ΕΕ-25 και 4.000.000 χαµένα έτη ζωής λόγω τραύµατος. Κατά µέσο όρο 6,8 εκατ. εισαγωγές στα νοσοκοµεία οφείλονται στους τραυµατισµούς, που αντιπροσωπεύουν το 11% του συνόλου των εισαγωγών σε νοσοκοµεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ανάµεσα στα δύο κύρια είδη των κακώσεων (ακούσιες/ εκούσιες), οι ακούσιες αποτελούν την τέταρτη αιτία θανάτου στις χώρες της ΕΕ-15, ενώ στα καινούργια κράτη µέλη αυτά κατέχουν την τρίτη θέση. Επιπλέον, περίπου 6,7 εκ 1 Αποτελεί τον επιστηµονικά ορθό όρο για τα ατυχήµατα 7

άτοµα χρειάζονται να νοσηλευθούν ετησίως λόγω τραύµατος (δείκτης νοσηλείας 1.500 ανά 100.000 άτοµα). Στην Ελλάδα χάνονται ετησίως περίπου 4.500 ζωές λόγω των κακώσεων, στην πλειοψηφία τους ακούσιων. Η πρώτη αιτία χαµένων ετών αναµενόµενης ζωής σε Έλληνες είναι τα τροχαία, ενώ στις Ελληνίδες αυτά κατέχουν τη δεύτερη θέση µετά τα κακοήθη νεοπλάσµατα. Αυξηµένος κίνδυνος θανατηφόρου ακούσιας κάκωσης παρατηρείται σε άτοµα ηλικίας 65 και άνω, όπου ο δείκτης θνησιµότητας φθάνει στους 106 θανάτους ανά 100,000 άτοµα, στην ενήλικη ζωή (60 ανά 100,000 άτοµα) και στους νέους (74 ανά 100,000 άτοµα). Οι άντρες διατρέχουν 3.5 φορές µεγαλύτερο κίνδυνο για θανατηφόρο κάκωση σε σύγκριση µε τις γυναίκες. Πολλά από τα άτοµα που επιβιώνουν από σοβαρούς τραυµατισµούς αντιµετωπίζουν προβλήµατα υγείας σε όλη τους τη ζωή. Τα ατυχήµατα και οι τραυµατισµοί αποτελούν την κύρια αιτία µόνιµων αναπηριών µεταξύ των νέων, οι οποίες, ενώ θα µπορούσαν να έχουν αποφευχθεί, τους στερούν πολλά χρόνια ζωής µε καλή υγεία. Με την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου ράσης και ειδικότερα µε την εφαρµογή προγραµµάτων πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης, επιδιώκεται η µείωση κατά 20% των θανάτων από ακούσιες σωµατικές κακώσεις, που σηµαίνει 900 ανθρώπινες ζωές ετησίως και ταυτόχρονα µείωση της συχνότητας των περιστατικών και βελτίωση όλων των δεικτών υγείας που αναφέρθηκαν προηγουµένως. 1.2 Κόστη που σχετίζονται µε τη φροντίδα των σωµατικών κακώσεων και την αποθεραπεία πεία τους Το άµεσο οικονοµικό κόστος των ακούσιων σωµατικών κακώσεων περιλαµβάνει τις δαπάνες για τη νοσοκοµειακή, εξωνοσοκοµειακή και φαρµακευτική περίθαλψη των θυµάτων. 8

Οι άµεσες οικονοµικές δαπάνες για τα συστήµατα υγείας των κρατών-µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κινούνται σε υψηλό επίπεδο. Το πρόγραµµα Eurocost δείχνει ότι οι δαπάνες των νοσηλίων σε νοσοκοµεία, για όλους τους ασθενείς, από ατύχηµα, στην Ε.Ε.-15 είναι συνολικά 10.8 δισ. Τα µεγαλύτερα ποσοστά, δαπανώνται, για παιδιά, από 0-4 ετών, και άντρες από 18 έως 24 ετών, λόγω των υψηλών ποσοστών ατυχηµάτων, σε αυτές τις ηλικίες. Στη χώρα µας σύµφωνα µε στοιχεία της ΕΣΥΕ ο αριθµός των εξελθόντων ασθενών το 2007 λόγω ατυχηµάτων και δηλητηριάσεων έφτανε τους 160.397. Έχει επίσης εκτιµηθεί ότι η µέση διάρκεια νοσηλείας στη χώρα µας είναι 6,7 ηµέρες 2, γεγονός που σηµαίνει ότι το άµεσο κόστος νοσηλείας εκτιµάται σε 257.918.376. Στην πραγµατικότητα το ποσό αυτό αναµένεται σηµαντικά µεγαλύτερο αφού δεν υπολογίζονται οι ηµέρες νοσηλείας σε µονάδες εντατικής θεραπείας και µονάδες αυξηµένης φροντίδας, το κόστος των απαιτούµενων χειρουργικών επεµβάσεων καθώς και τα κόστη ιδιωτικής νοσοκοµειακής περίθαλψης. Συνεπώς µια ενδεχόµενη µείωση των ατυχηµάτων κατά 20% θα µπορούσε να οδηγήσει σε εξοικονόµηση πόρων της τάξης των 50 εκατ. ευρώ ετησίως για το σύστηµα υγείας. 1.3 Περιορισµός του έµµεσου οικονοµικού κόστους Το έµµεσο κόστος των ακούσιων σωµατικών κακώσεων περιλαµβάνει τις χαµένες ώρες εργασίας και συνεπώς την απώλεια παραγωγικότητας λόγω της νοσηρότητας και ανικανότητας προς εργασία, το κόστος των κοινωνικών υπηρεσιών και της πρόωρης συνταξιοδότησης, τις διοικητικές δαπάνες και το κοινωνικό κόστος παροχής φροντίδων στους ασθενείς από το συγγενικό τους περιβάλλον. Στη χώρα µας το συνολικό ετήσιο κόστος των τροχαίων ατυχηµάτων ξεπερνάει τα 3 δις ευρώ (Χάνδανος, 2007). Μόνο στις Η.Π.Α., το κόστος των ατυχηµάτων µε θύµατα µεταξύ 15-20 ετών το 2002, εκτιµήθηκε στα 40,8 δις δολάρια. 2 A surveillance based assessment of medical cost of injury in Europe, pg 102 http://ec.europa.eu/health/ph_projects/2000/injury/fp_injury_2000_frep_13_en.pdf 9

Εκτιµάται ότι το συνολικό οικονοµικό κόστος όλων των θανάτων και τραυµατισµών ισοδυναµεί µε το 2-4% του Α.Ε.Π. στις χώρες του ΟΟΣΑ, λαµβάνοντας υπόψη την απώλεια της ανθρώπινης ζωής και την ικανότητα παραγωγής, το κόστος αποκατάστασης, τον ανθρώπινο πόνο και τις υλικές ζηµιές (Χάνδανος, 2007). Με βάση τα παραπάνω δεδοµένα, το συνολικό άµεσο και έµµεσο οικονοµικό κόστος των ατυχηµάτων στην Ελλάδα µπορεί να κυµαίνεται µεταξύ 4,45 και 8,92 δισ. ευρώ. Το Εθνικό Σχέδιο ράσης για τα Ατυχήµατα µπορεί να οδηγήσει σε σηµαντική µείωση του άµεσου και έµµεσου οικονοµικού κόστους, που εκτιµάται περίπου στο 20%, ήτοι µεταξύ 890 και 1.780 εκατ. ευρώ ετησίως. Συµπερασµατικά, η εφαρµογή του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τα Ατυχήµατα αναµένεται να έχει σηµαντικά οφέλη: (α) στη βελτίωση του επιπέδου υγείας και στη δυνατότητα των πολιτών να ζουν µια παραγωγική ζωή (β) στις άµεσες δαπάνες των υγειονοµικών υπηρεσιών, όπου µπορεί µε ενδεχόµενη µείωση των ατυχηµάτων κατά 20% να επιτύχει µια εξοικονόµηση πόρων της τάξης των 50 εκατ. ευρώ ετησίως (γ) στη συνακόλουθη µείωση του έµµεσου οικονοµικού κόστος. 10

2. ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ 2.1 Μεθοδολογία εκτίµησης κόστους 2.1.1 Μεθοδολογική προσέγγιση Ο προσδιορισµός του κόστους και της χρηµατοδότησης των προτεινόµενων δράσεων του Εθνικού Σχεδίου ράσης αποτελεί µια από τις δύο βασικές συνιστώσες της οικονοµοτεχνικής µελέτης του «Εθνικού Σχεδίου ράσης για τα Ατυχήµατα 2008-2012». Κάθε προτεινόµενη δράση περιγράφεται στο Εθνικό Σχέδιο ράσης ως εξής: Περιγραφή της δράσης Στόχοι της δράσης Ενέργειες υλοποίησης Φορείς υλοποίησης Χρονοδιάγραµµα Κάθε δράση αναλύθηκε διεξοδικά, µε βάση την παραπάνω περιγραφή και κυρίως ως προς τις προτεινόµενες ενέργειες υλοποίησης της. Στη συνέχεια κάθε ενέργεια κοστολογήθηκε µε βάση συγκεκριµένες παραδοχές και προσδιορίστηκαν επιµέρους κατηγορίες δαπανών και οι απαιτούµενες µονάδες τους. Από αυτή την ανάλυση προέκυψαν συγκεκριµένες κάθε φορά κατηγορίες δαπανών (κτιριακές εγκαταστάσεις, εξοπλισµοί, µισθοδοσία προσωπικού κλπ.). Ακολούθως για κάθε κατηγορία δαπανών προσδιορίστηκαν οι µοναδιαίες τιµές. Ενδεικτικά αναφέρουµε ότι το απαιτούµενο προσωπικό προσδιορίστηκε σε τρεις βασικές κατηγορίες (Επιστηµονικό, ιοικητικό, Βοηθητικό) και για την κάθε κατηγορία εκτιµήθηκε το µηνιαίο κόστος εργασίας. Όλες οι κατηγορίες δαπανών καθώς και οι βασικές παραδοχές ως προς το κόστος κάθε µονάδας παρουσιάζονται παρακάτω στην ενότητα «2.1.2 11

Κατηγορίες δαπανών και βασικές παραδοχές κοστολόγησης». Τέλος, εκτιµήθηκε το κόστος της κάθε µονάδας για κάθε έτος υλοποίησης της ενέργειας. Για την ανάλυση κάθε δράσης χρησιµοποιήθηκε ένας κοστολογικός πίνακας που περιλαµβάνει τις ενέργειες υλοποίησης της, την ανάλυση κόστους και τις σχετικές κατηγορίες δαπανών. Περιλαµβάνει ακόµα την κατανοµή του κόστους κάθε κατηγορίας για κάθε έτος υλοποίησης του σχεδίου δράσης. Κοστολογικός πίνακας ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΠΑΝΩΝ ΧΡΟΝΟ ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΡΑΤ. 2008 2009 2010 2011 2012 ΕΣΠΑ ΕΚΕ ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ Επιστηµονικό Προσωπικό 196.000 196.000 196.000 ιοικητικό 1) Πιλοτική εφαρµογή λειτουργίας του ΕΑΝ για την αναγνώριση Προσωπικό των δυσκολιών και ελλείψεων στο σύστηµα καταγραφής. Πιλοτική εφαρµογή λειτουργίας του ΕΑΝ σε 3 µεγάλα Επιλογή 3 µεγάλων δηµόσιων ογκολογικών νοσοκοµείων, 2 Βοηθητικό δηµόσια ογκολογικά νοσοκοµεία, 2 στην Αθήνα και 1 στην Αθήνα και 1 στην Θεσσαλονίκη, που θα συµµετέχουν στη προσωπικό στην Θεσσαλονίκη και 1 ιδιωτικού γυναικολογικού µελέτη. Επιλογή και 1 ιδιωτικού γυναικολογικού κέντρου (π.χ. κέντρου. Στελέχωση: 7 άτοµα επιστηµονικό Μητέρα, Ιασώ, Λητώ) για το λόγο ότι διαγιγνώσκεται και Τεχνολογικός προσωπικό, 3 άτοµα διοικητικό προσωπικό και 1 αντιµετωπίζεται ένα µεγάλο ποσοστό γυναικολογικών καρκίνων, εξοπλισµός άτοµο βοηθητικό προσωπικό όπου οι ασθενείς παρουσιάζουν διαφορετικό προφίλ από αυτό Συντήρηση των κρατικών νοσοκοµείων. Τεχνολογικού εξοπλισµού 75.600 75.600 75.600 21.000 21.000 21.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 70.000 72.100 142.100 142.100 Οργάνωση και λειτουργία του Εθνικού Αρχείου Νεοπλασιών (ΕΑΝ) 2) Τήρηση ηλεκτρονικού αρχείου ασθενούς και αυστηρή τήρηση του πρωτοκόλλου περί προσωπικών δεδοµένων, όπως αυτό ορίζεται από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών εδοµένων Λειτουργικές και Λοιπές απάνες Επιστηµονικό Προσωπικό 30.000 30.000 30.000 313.880 323.296 637.176 637.176 3) ηµιουργία δελτίου δήλωσης στο διαδίκτυο µε υψηλές Οι ενέργειες αφορούν την πλήρη λειτουργία του ΕΑΝ. ιοικητικό προδιαγραφές ασφάλειας σε διαφορετικά επίπεδα Οι δαπάνες περιλαµβάνουν 16 άτοµα προσωπικό για Προσωπικό την κεντρική υπηρεσία. Οι περιφερειακές υπηρεσίες 4) Ηλεκτρονική διασύνδεση µε τα πιστοποιητικά θανάτου που που θα τροφοδοτούν το ΕΑΝ µε τα απαιτούµενα Βοηθητικό τηρούνται στις βάσεις δεδοµένων της Εθνικής Στατιστικής στοιχεία και το σχετικό κόστος θα εξειδικευτούν µε προσωπικό Υπηρεσίας της Ελλάδος (ΕΣΥΕ) σχετική µελέτη εφαρµογής και µε τα αποτελέσµατα της πιλοτική λειτουργίας. Συντήρηση 5) Σύστηµα δηµοσιοποίησης των αποτελεσµάτων και εξαγωγής Τεχνολογικού δεικτών για χάραξη ορθολογικής πολιτικής εξοπλισµού 77.868 80.204 158.072 158.072 21.630 22.279 43.909 43.909 74.263 76.491 150.754 150.754 6) ιασύνδεση δεδοµένων και δεικτώνµε την γεωγραφικήπληροφοριακή βάση δεδοµένων του Υγειονοµικού χάρτη Λειτουργικές και Λοιπές απάνες 30.000 30.000 60.000 60.000 0 1.070.000 394.700 517.641 532.270 2.514.611 1.464.700 1.049.911 0 Η ανάλυση, οι παραδοχές και το εκτιµώµενο κόστος όπως αυτό απεικονίζεται στους κοστολογικούς πίνακες παρουσιάστηκε στη συγγραφική οµάδα του Εθνικού Σχεδίου ράσης, στους συντονιστές του συνολικού Εθνικού Σχεδίου ράσης για τη ηµόσια Υγεία και σε εµπειρογνώµονες του χώρου της υγείας. Από τη διαδικασία αυτή προέκυψαν χρήσιµα συµπεράσµατα και παρατηρήσεις που οδήγησαν στη συµπλήρωση και την ολοκλήρωση των κοστολογικών πινάκων. Στη συνέχεια για το συνολικό ποσό κάθε κατηγορίας δαπανών ορίστηκε η εκτιµώµενη πηγή χρηµατοδότησης και συµπληρώθηκε το τελευταίο τµήµα του κοστολογικού πίνακα µε την χρηµατοδότηση κάθε κατηγορίας δαπανών. Σε αυτή τη φάση προσδιορίστηκαν τρεις βασικές πηγές χρηµατοδότησης: ΕΣΠΑ 2007-2013, κρατικός προϋπολογισµός και εταιρική κοινωνική ευθύνη (ΕΚΕ). 12

Τα ετήσια συνολικά ποσά κάθε δράσης µεταφέρονται σε συγκεντρωτικούς πίνακες που συνοψίζουν το ετήσιο κόστος της και την ετήσια χρηµατοδότηση της που θα επιβαρύνει κάθε πηγή χρηµατοδότησης (βλ. ενότητα «2.2 Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα κοστολόγησης και χρηµατοδότησης Εθνικού Σχεδίου ράσης»). Από την παραπάνω διαδικασία προέκυψε η αναλυτική κοστολόγηση κάθε δράσης που παρουσιάζεται στη συνέχεια του κεφαλαίου, σε τρεις ενότητες: 1. Περιγραφή της δράσης 2. Ανάλυση κόστους 3. Πηγές χρηµατοδότησης που συµπεριλαµβάνει επιπρόσθετα την εξειδίκευση σε Επιχειρησιακό Πρόγραµµα για τις δαπάνες που θα χρηµατοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ 2007-2013. 13

Γενικό µεθοδολογικό σχήµα Επισκόπηση Εθνικού Σχεδίου ράσης Προτεινόµενες ενέργειες υλοποίηση κάθε δράσης Ανάλυση κόστους δράσεων Κατηγορίες δαπανών Μονάδες κόστους Τιµές µονάδων κόστους Συµπλήρωση κοστολογικών πινάκων Κοστολόγηση δράσης (ετήσια και συνολικά) Πηγή χρηµατοδότησης Συνεργασία µε τους συγγραφείς του Σχεδίου ράσης και εµπειρογνώµονες Ενηµέρωση συγκεντρωτικών πινάκων Συγγραφή µελέτης 14

2.1.2 Κατηγορίες δαπανών και βασικές παραδοχές κοστολόγησης Το συνολικό ύψος του κόστους υλοποίησης και εφαρµογής του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τον Καρκίνο προσδιορίζεται από την εκτίµηση των ακόλουθων κατηγοριών δαπανών: Κόστος κτιριακών εγκαταστάσεων. Ανέγερση νέων κτιρίων Ενοικίαση κτιρίων Ανακαίνιση κτιρίων Κόστος ιατροτεχνολογικού και ξενοδοχειακού εξοπλισµού. Γραφεία και Ξενοδοχειακός εξοπλισµός Ιατρικός εξοπλισµός Η/Υ, λογισµικά Συντήρηση Κόστος µισθοδοσίας. Επιστηµονικό προσωπικό (ιατροί, ψυχολόγοι). Νοσηλευτικό προσωπικό. ιοικητικό προσωπικό (οικονοµολόγοι, λογιστές, γραµµατειακή υποστήριξη κλπ.). Βοηθητικό προσωπικό (τεχνικοί, καθαριστές, βοηθοί κλπ.). Κόστος δηµοσιότητας και προβολής Εθνική εκστρατεία ενηµέρωσης που συµπεριλαµβάνει διαφήµιση (τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά spots), έντυπο υλικό (φυλλάδια, αφίσες), Cd-Rom κλπ. Ιστοσελίδα. Κόστος έρευνας και εκπαίδευσης. Εκπαίδευση προσωπικού Εκπαίδευση ασθενών και των συγγενών τους 15

Εκπόνηση µελετών Επιστηµονική έρευνα Λειτουργικό κόστος. Λειτουργικές δαπάνες απάνες κίνησης Λοιπές δαπάνες Βασικές Παραδοχές Κοστολόγησης ΠΑΡΑ ΟΧΗ 1: το απαιτούµενο προσωπικό κατανέµεται σε (4) βασικές κατηγορίες: επιστηµονικό, νοσηλευτικό, διοικητικό και βοηθητικό προσωπικό. Το εκτιµώµενο µηνιαίο κόστος εργασίας για κάθε κατηγορία υπολογίζεται ως εξής: Επιστηµονικό προσωπικό 2.000 / µήνα. Νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό 1.800 / µήνα. Βοηθητικό προσωπικό 1.500 / µήνα. Το κόστος αυτό αποτυπώνει το µέσο όρο µιας µισθολογικής κλίµακας που µπορεί να διαφοροποιείται αναλόγως των πρόσθετων προσόντων (ιατρική ειδικότητα, µεταπτυχιακές σπουδές, έτη εργασιακής εµπειρίας κλπ.) Σηµειώνεται ότι σε αυτά τα ποσά συµπεριλαµβάνονται και οι ασφαλιστικές εισφορές. Επίσης στο ετήσιο κόστος εργασίας συµπεριλαµβάνονται τα δώρα Πάσχα και Χριστουγέννων και το επίδοµα αδείας. Τέλος, σε βάθος πενταετίας (2008-2012), υπολογίζεται και ετήσια τιµαριθµική αναπροσαρµογή της τάξης του 3%. 16

ΠΑΡΑ ΟΧΗ 2: Αναφορικά µε τις κτιριακές υποδοµές το εκτιµώµενο κόστος υπολογίζεται ως εξής: Κατασκευή νέων κτιρίων 1.000 / τµ Ενοικίαση κτιρίων 10 / τµ / µήνα Ανακατασκευή - ανακαίνιση κτιρίων 300 / τµ Οι παραπάνω τιµές αποτελούν έναν πανελλαδικό µέσο όρο καθώς το Σχέδιο ράσης θα εφαρµοστεί στο σύνολο της επικράτειας και θα ήταν αδύνατον να υπολογιστούν διαφορετικές τιµές ανάλογα µε την περιοχή που θα λάβει χώρα η εκάστοτε ράση. ΠΑΡΑ ΟΧΗ 3: Ο βασικός εξοπλισµός των κτιριακών εγκαταστάσεων αναλύεται σε τέσσερις κατηγορίες και οι οποίες κοστολογούνται ως εξής: Γραφεία και Ξενοδοχειακός εξοπλισµός: 150 / τµ. Ιατρικός εξοπλισµός: κοστολογείται κατά περίπτωση. Η/Υ, λογισµικό: 1.500 / εργαζόµενο (επιστηµονικό προσωπικό). Η συντήρηση υπολογίστηκε ότι αντιστοιχεί στο 7% του κόστους αγοράς του εξοπλισµού ετησίως ενώ υπολογίζεται και ετήσια προσαύξηση της τάξης του 3% για την περίοδο (2008-2012). Σχετικά µε τον εξοπλισµό Η/Υ όπου η αντιστοιχία είναι 1.500 / εργαζόµενο, η βασική παραδοχή έγκειται στο ότι σε κάθε εργαζόµενο (επιστηµονικής και διοικητικής κατηγορίας) αντιστοιχεί ένας Ηλεκτρονικός Υπολογιστής συµπεριλαµβανοµένων των αντίστοιχων λογισµικών και περιφερειακών µηχανηµάτων. 17

ΠΑΡΑ ΟΧΗ 4: Σε ότι αφορά το κόστος εκπαίδευσης προσωπικού, εκτιµώνται οι απαιτούµενες ανθρωποώρες κατάρτισης για κάθε εκπαιδευτική δραστηριότητα. Στη συνέχεια οι ανθρωποώρες κατάρτισης πολλαπλασιάζονται µε το Μέσο Ωριαίο Κόστος κατάρτισης που στη συγκεκριµένη µελέτη ορίζεται σε 15 ευρώ. Παράδειγµα: 50 άτοµα/έτος Χ 60 ώρες/άτοµο = 3.000 ανθρωποώρες κατάρτισης. Άρα, 3.000 ανθρωποώρες Χ 15 ΜΩΚ = 45.000 / έτος. ΠΑΡΑ ΟΧΗ 5: Αναφορικά µε τις δαπάνες για εκπόνηση ερευνών και µελετών, το κόστος υπολογίζεται κατά περίπτωση. ΠΑΡΑ ΟΧΗ 6: Οι δαπάνες λειτουργίας περιέχουν λειτουργικά και λοιπά έξοδα των µονάδων µε εκτιµώµενο κόστος περίπου 8 / τµ / µήνα. Τέλος πρέπει να επισηµανθεί ότι το σύνολο των δαπανών που θα προκύψουν από την ανάλυση που ακολουθεί, αποτελεί νέο και επιπρόσθετο κόστος για το Εθνικό Σύστηµα Υγεία και τη ηµόσια Υγεία που αφορά τον καρκίνο. 18

2.2 Συγκεντρωτικοί πίνακες Για την εκπλήρωση του οράµατος και την υλοποίηση των στόχων της πολιτικής για την αντιµετώπιση των ατυχηµάτων, εκπονήθηκε το Εθνικό Σχέδιο ράσης για τα ατυχήµατα, το οποίο περιλαµβάνει 16 συνολικά δράσεις που επιµερίζονται σε 5 γενικότερους άξονες. Ο συνολικός προϋπολογισµός των δράσεων του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τα ατυχήµατα ανέρχεται σε 21.669.140. Ειδικότερα ο προϋπολογισµός κάθε άξονα του σχεδίου δράσης παρουσιάζεται στον πίνακα 1, ενώ στον πίνακα 2 παρουσιάζεται η κατανοµή του προϋπολογισµού του Εθνικού Σχεδίου ράσης σε βάθος πενταετίας. Πίνακας 1. Συνολικός προϋπολογισµός του Εθνικού Σχεδίου ράσης ανά άξονα Α/Α ΑΞΟΝΕΣ 1 ΑΞΟΝΑΣ Ι. ΤΙΤΛΟΣ ΑΞΟΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΕΓΚΑΙΡΗ ΕΠΑΓΡΥΠΝΗΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ 1.415.713 2 ΑΞΟΝΑΣ II. ΠΡΟΛΗΨΗ, ΜΕΤΡΑ, ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ 3.800.000 3 ΑΞΟΝΑΣ III. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΡΑΥΜΑΤΙΑ 9.370.000 4 ΑΞΟΝΑΣ IV. ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ 6.890.000 5 ΑΞΟΝΑΣ V. ΙΑΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 193.427 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ: 21.669.140 Πίνακας 2: Προϋπολογισµός του Εθνικού Σχεδίου ράσης για κάθε έτος εφαρµογής ΕΤΟΣ ΠΟΣΟ 2008 2009 5.610.930 2010 5.387.128 2011 5.392.632 2012 5.278.451 ΣΥΝΟΛΟ 21.669.140 19

Επίσης στον πίνακα 3 παρουσιάζονται οι πηγές χρηµατοδότησης των προβλεπόµενων δράσεων του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τα ατυχήµατα και στον πίνακα 4 η ετήσια κατανοµή του εκτιµώµενου κόστους ανά πηγή χρηµατοδότησης. Πίνακας 3: Πηγές χρηµατοδότησης του Εθνικού Σχεδίου ράσης ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ ΑΞΟΝΕΣ ΕΣΠΑ ΚΡΑΤ. ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ Ι. ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΕΓΚΑΙΡΗ ΕΠΑΓΡΥΠΝΗΣΗ 99.000 1.316.713 ΙΙ. ΠΡΟΛΗΨΗ, ΜΕΤΡΑ, ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ 3.000.000 800.000 ΙΙΙ. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΡΑΥΜΑΤΙΑ 9.370.000 IV. ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ 6.740.000 150.000 V. ΙΑΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 193.427 ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΑ ΠΗΓΗ: 19.209.000 2.460.140 ΠΟΣΟΣΤΟ (%) ΑΝΑ ΠΗΓΗ: 88,65% 11,35% Πίνακας 4: Ετήσια κατανοµή του εκτιµώµενου κόστους ανά πηγή χρηµατοδότησης ΠΗΓΗ 2008 2009 2010 2011 2012 ΣΥΝΟΛΟ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ ΕΣΠΑ 4.974.000 4.815.000 4.735.000 4.685.000 19.209.000 ΚΡΑΤ. ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ 636.930 572.128 657.632 593.450 2.460.140 ΣΥΝΟΛΟ 5.610.930 5.387.128 5.392.632 5.278.450 21.669.140 Στους πίνακες που ακολουθούν συνοψίζεται ο προϋπολογισµός του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τα ατυχήµατα για κάθε έναν από τους (5) άξονες από τους οποίους αποτελείται. 20

ΡΑΣΕΙΣ Πίνακας 5: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα Ι. ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΕΓΚΑΙΡΗ ΕΠΑΓΡΥΠΝΗΣΗ ΑΞΟΝΑΣ Ι. ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΕΓΚΑΙΡΗ ΕΠΑΓΡΥΠΝΗΣΗ ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ράση 1. Εθνικό Μητρώο Τραύµατος 413.730 324.172 333.897 343.914 1.415.713 ράση 2. ηµιουργία ενός συστήµατος έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόκληση ακούσιων σωµατικών κακώσεων (early warning system) Η ράση δεν προσδιορίζει επιπλέον κόστος για το Εθνικό Σχέδιο ράσης για τα Ατυχήµατα καθώς οι ενέργειές της αποτελούν το βασικό αντικείµενο του Εθνικού Μητρώου Ατυχηµάτων το οποίο περιγράφεται και κοστολογείται αναλυτικά στην ράση Ι του Άξονα Ι ΣΥΝΟΛΟ: 413.730 324.172 333.897 343.914 1.415.713 21

ΡΑΣΕΙΣ Πίνακας 6: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα ΙΙ. ΠΡΟΛΗΨΗ, ΜΕΤΡΑ, ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΑΞΟΝΑΣ ΙΙ. ΠΡΟΛΗΨΗ, ΜΕΤΡΑ, ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ράση 1. Εθνική εκστρατεία ενηµέρωσης 500.000 500.000 500.000 500.000 2.000.000 ράση 2. Αλκοόλ και οδήγηση Φάρµακα και οδήγηση 200.000 200.000 200.000 200.000 800.000 ράση 3. Παθήσεις και οδική ασφάλεια 150.000 150.000 150.000 150.000 600.000 ράση 4. Πτώσεις στο ίδιο επίπεδο 50.000 50.000 50.000 50.000 200.000 ράση 5. ράση 6. Προγράµµατα Αγωγής Υγείας στην πρωτοβάθµια και δευτεροβάθµια εκπαίδευση Αξιολόγηση υφιστάµενης νοµοθεσίας και συµπλήρωση ελλείψεων νοµοθετικού - θεσµικού πλαισίου - εφαρµογή των νόµων Η Αγωγή Υγείας στα σχολεία αποτελεί µια οριζόντια ράση για όσες θεµατικές ενότητες προβλέπονται και κοστολογούνται συνολικά στις οριζόντιες ράσεις του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδιασµού για την ηµόσια Υγεία 100.000 50.000 50.000 200.000 ΣΥΝΟΛΟ: 1.000.000 950.000 950.000 900.000 3.800.000 22

Πίνακας 7: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα ΙΙΙ. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ - ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΞΟΝΑΣ ΙΙΙ. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΡΑΥΜΑΤΙΑ ΡΑΣΕΙΣ ράση 1. ράση 2. ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 Αντιµετώπιση του τραυµατία στον τόπο του ατυχήµατος: Μεταφορά πρόσβαση- Παραλαβή από το νοσοκοµείο Πρόληψη βλαβών υγείας από µακροχρόνια παραµονή σε νοσοκοµείο ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ 2.030.000 2.080.000 2.000.000 2.000.000 8.110.000 360.000 300.000 300.000 300.000 1.260.000 ΣΥΝΟΛΟ: 2.390.000 2.380.000 2.300.000 2.300.000 9.370.000 23

ΡΑΣΕΙΣ Πίνακας 8: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα ΙV. ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΑΞΟΝΑΣ ΙV. ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ράση 1. Εκπαίδευση πληρωµάτων ΕΚΑΒ 525.000 525.000 525.000 525.000 2.100.000 ράση 2. Ψυχικές πρώτες βοήθειες σε ατυχήµατα 300.000 225.000 300.000 225.000 1.050.000 ράση 3. ράση 4. Εκπαίδευση στελεχών Πρωτοβάθµιας και ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης στην πρόληψη των ατυχηµάτων Εκπαίδευση επαγγελµατιών υγείας πρωτοβάθµιας φροντίδας υγείας 537.500 537.500 537.500 537.500 2.150.000 397.500 397.500 397.500 397.500 1.590.000 ΣΥΝΟΛΟ: 1.760.000 1.685.000 1.760.000 1.685.000 6.890.000 Πίνακας 9: Συγκεντρωτικός Προϋπολογισµός Άξονα V. ΙΑΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΞΟΝΑΣ V. ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΙΑΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΡΑΣΕΙΣ ΤΙΤΛΟΣ ΡΑΣΗΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ράση 1. ράση 2. Συντονισµός και ιατοµεακή συνεργασία ιατοµεακή συνεργασία για την πρόληψη 47.200 47.956 48.735 49.537 193.427 ΣΥΝΟΛΟ: 47.200 47.956 48.735 49.537 193.427 24

2.3 Αναλυτική Κοστολόγηση των δράσεων ανά άξονα 2.3.1 Άξονας Ι: Συστηµατική καταγραφή και έγκαιρη επαγρύπνηση Έρευνα 2.3.1.1 ράση 1. Εθνικό Μητρώο Τραύµατος A. Περιγραφή ράσης Σκοπός της συγκεκριµένης δράσης είναι η σύσταση του Εθνικού Μητρώου Τραύµατος µε σκοπό τη συλλογή, καταγραφή και ανάλυση αξιόπιστων στοιχείων για τη συστηµατική και συνεχή περιγραφή των ατυχηµάτων, κάτι το οποίο αποτελεί πολύ σηµαντικό πεδίο για τη χάραξη σωστής στρατηγικής για την πρόληψή τους. Επιπλέον, µέσω του Εθνικού µητρώου τραύµατος θα πραγµατοποιηθεί η αξιοποίηση όλων των πρωτογενών και δευτερογενών πηγών που συλλέγουν στοιχεία για τα ατυχήµατα και η διασύνδεσή τους µε υπάρχουσες βάσεις δεδοµένων και µε την γεωγραφική πληροφοριακή βάση του Υγειονοµικού Χάρτη, ώστε να υπάρξει µία συνολική συγκέντρωση, διασταύρωση και σύγκριση των διαθέσιµων στατιστικών στοιχείων. Ορισµένες από τους βασικές προτεραιότητες της εν λόγω ράσης είναι η συλλογή στοιχείων που αφορούν τον αριθµό, τις συνέπειες, τα χαρακτηριστικά των ατυχηµάτων και η παρακολούθηση της διαχρονικής εξέλιξης όλων των κατηγοριών ατυχηµάτων. Επίσης, η αποστολή του Εθνικού Μητρώου Τραύµατος περιλαµβάνει και τη διασύνδεση στοιχείων που αφορούν στην κατά αιτία θνησιµότητα και νοσηρότητα από ατυχήµατα µε κοινωνικο-δηµογραφικά και οικονοµικά δεδοµένα από άλλες πηγές πρωτογενών και δευτερογενών δεδοµένων, καθώς και τη χάραξη ορθολογικής εθνικής πολιτικής για την πρόληψη των ατυχηµάτων βάσει έγκυρων και αξιόπιστων στατιστικών στοιχείων. 25

Β. Ανάλυση Κόστους Ο προϋπολογισµός των ενεργειών οι οποίες είναι απαραίτητες για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων υπολογίζεται, για την πενταετία 2008-2012, στα 1.415.713. Το κόστος αυτό κατανέµεται ως εξής: Για την δηµιουργία Εθνικού Μητρώου Τραύµατος, απαιτούνται: o Ενοικίαση κτιριακών εγκαταστάσεων συνολικής επιφάνειας 200τ.µ. για την του Εθνικού Μητρώου Τραυµάτων, 24.000 ετησίως o Βελτίωση κτιριακών εγκαταστάσεων, 60.000 o Εξοπλισµός γραφείων 30.000 o Τεχνολογικός εξοπλισµός (Η/Υ, περιφερειακά κ.α) 9.000 o Μισθοδοσία επιστηµονικού προσωπικού έξη (6) ατόµων, εκτιµώµενο κόστος 168.000 ετησίως o Μισθοδοσία διοικητικού προσωπικού τεσσάρων (4) ατόµων, εκτιµώµενο κόστος 100.800 ετησίως o Συντήρηση εξοπλισµών 2.730 ετησίως o Λειτουργικές και λοιπές δαπάνες εκτιµώνται σε 19.200 ετησίως Στον πίνακα 10 παρουσιάζονται οι απαιτούµενες ενέργειες της ράσης και το εκτιµώµενο κόστος. Πίνακας 10: Προϋπολογισµός δαπανών ράσης 1 «Εθνικό Μητρώο Τραύµατος». ΑΞΟΝΑΣ Ι. - ΡΑΣΗ 1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. Αναδιάρθρωση και επανεργοποίηση του Συστήµατος Καταγραφής Εξωτερικών Ιατρείων 2. Επέκταση του συστήµατος καταγραφής σε όλα τα νοσοκοµεία της χώρας 3. Ρύθµιση θεµάτων προσωπικών δεδοµένων 4. Επαφές µε αντίστοιχους φορείς που διατηρούν σχετικές βάσεις δεδοµένων 5. Ηλεκτρονική διασύνδεση µέσω διαδικτύου 2008 2009 2010 2011 2012 413.730 324.172 333.897 343.914 1.415.713 26

Γ. Πηγές Χρηµατοδότησης Το σύνολο των δαπανών της παραπάνω ράσης δύναται να χρηµατοδοτηθεί από τις εξής πηγές: Από τον Κρατικό Προϋπολογισµό µε 1.316.713 Από το ΕΣΠΑ (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς) 2007-2013 µε 99.000 και ειδικότερα από τα: o Τοµεακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα: Ψηφιακή Σύγκλιση Τεχνική Υποστήριξη Εφαρµογής 27

2.3.1.2 ράση 2. ηµιουργία συστήµατος έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόκληση ακούσιων σωµατικών κακώσεων (early warning system) A. Περιγραφή ράσης Η συστηµατική συλλογή και καταγραφή δεδοµένων για τα ατυχήµατα θα παρέχει στοιχεία για το ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την πρόκλησή τους και εποµένως θα γίνει έγκαιρη προειδοποίηση για τους παράγοντες αυτούς. Σκοπός της συγκεκριµένης δράσης είναι η δηµιουργία, στο πλαίσιο του Εθνικού Μητρώου Τραύµατος, ενός συστήµατος έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόκληση ατυχηµάτων µέσω της έγκαιρης ανίχνευσης των παραγόντων κινδύνου (early warning system). Το σύστηµα αυτό έχει εξαιρετική σπουδαιότητα διότι η αποφυγή πρόκλησης ενός ακούσιου τραυµατισµού έχει πολύ σηµαντικότερο µακροπρόθεσµο όφελος (σε οικονοµικούς όρους, αλλά και σε επίπεδο κοινωνικής αλληλεγγύης-συνοχής) απ ότι όταν πλέον το συµβάν (ακούσιος τραυµατισµός) έχει ήδη συµβεί. Αποστολή της εν λόγω ράσης είναι η έγκαιρη ανίχνευση παραγόντων κινδύνου για την πρόκληση ατυχηµάτων, µε σκοπό την άµεση προειδοποίηση και την αποµάκρυνση του παράγοντα κινδύνου. Β. Ανάλυση Κόστους Η παρούσα ράση δεν προσδιορίζει επιπλέον κόστος για το Εθνικό Σχέδιο ράσης καθώς: Οι ενέργειές της αποτελούν το βασικό αντικείµενο του Εθνικού Μητρώου Ατυχηµάτων το οποίο περιγράφεται και κοστολογείται αναλυτικά στην ράση Ι του Άξονα Ι Στον πίνακα 11 παρουσιάζονται οι απαιτούµενες ενέργειες της ράσης και το εκτιµώµενο κόστος. 28

Πίνακας 11: Προϋπολογισµός δαπανών ράσης 2 «ηµιουργία συστήµατος έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόκληση ακούσιων σωµατικών κακώσεων (early warning system)». ΑΞΟΝΑΣ Ι. - ΡΑΣΗ 2 ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΠΡΟΕΙ ΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΑΚΟΥΣΙΩΝ ΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΚΩΣΕΩΝ (early warning system) ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. ηµιουργία δικτύου για τη συλλογή δεδοµένων που αφορούν τους ακούσιες σωµατικές κακώσεις 2. Συστηµατική συλλογή και καταγραφή δεδοµένων για να εντοπιστούν και να αποµονωθούν οι αιτιολογικοί παράγοντες κινδύνου (risk factors) 3. ηµιουργία συστήµατος έγκαιρης ανίχνευσης παραγόντων κινδύνου για την πρόκληση ενός ακούσιου τραυµατισµού 4. ηµιουργία συστήµατος έγκαιρης προειδοποίησης για την αποφυγή ακούσιων σωµατικών κακώσεων 5. Η ενηµέρωση των αρµόδιων φορέων σχετικά µε τη συχνή εµφάνιση ενός αιτιολογικού παράγοντα 2008 2009 2010 2011 2012 Η ράση δεν προσδιορίζει επιπλέον κόστος για το Εθνικό Σχέδιο ράσης για τα Ατυχήµατα καθώς οι ενέργειές της αποτελούν το βασικό αντικείµενο του Εθνικού Μητρώου Ατυχηµάτων το οποίο περιγράφεται και κοστολογείται αναλυτικά στην ράση Ι του Άξονα Ι 29

2.3.2 Άξονας ΙI.: Πρόληψη, µέτρα, παρεµβάσεις 2.3.2.1 ράση 1. Εθνική εκστρατεία ενηµέρωσης A. Περιγραφή ράσης Σκοπός της συγκεκριµένης ράσης είναι η διοργάνωση και συντονισµός εκστρατειών προβολής και ενηµέρωσης, τόσο του γενικού πληθυσµού, όσο και οµάδων ιδιαίτερου ενδιαφέροντος (focus groups) γύρω από επίκαιρα θέµατα πρόληψης ατυχηµάτων, σε συνεργασία µε φορείς εθελοντισµού και ΜΜΕ. Επίσης, η δράση περιλαµβάνει την ανάπτυξη ευρείας κλίµακας προγραµµάτων ενηµέρωσης και πρόληψης, µε τη χρήση του διαδικτύου και των νέων τεχνολογιών και την ύπαρξη συγκεκριµένου προγράµµατος πρωτοβουλιών για τη διάχυση της επιστηµονικής γνώσης και επιστηµονικά τεκµηριωµένων µεθόδων και πρακτικών για την πρόληψη των ατυχηµάτων. Ανάµεσα στις προτεραιότητες της Εθνικής Εκστρατείας Ενηµέρωσης είναι η ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση των πολιτών, η καταπολέµηση της άγνοιας και της ηµι- ή παραπληροφόρησης, η διαµόρφωση εκπαιδευµένων οµάδων προώθησης προαγωγής υγείας, σε συνεργασία µε καταναλωτικές οργανώσεις, η πραγµατική µετρήσιµη βελτίωση των δεικτών συχνότητας και βαρύτητας των ατυχηµάτων στη χώρα και η ενεργοποίηση της κοινωνίας στο σύνολό της στην προσπάθεια για τη µείωση και την πρόληψη των ατυχηµάτων. 30

Β. Ανάλυση Κόστους Ο προϋπολογισµός των ενεργειών οι οποίες είναι απαραίτητες για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων υπολογίζεται, για την πενταετία 2008-2012, στα 2.000.000. Το κόστος αυτό κατανέµεται ως εξής: Το κόστος της εθνικής εκστρατείας ενηµέρωσης του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τα Ατυχήµατα εκτιµάται ότι θα ανέλθει σε 500.000 ετησίως. Στις δαπάνες περιλαµβάνεται: o ο σχεδιασµός έντυπου και ηλεκτρονικού υλικού o η παραγωγή έντυπου υλικού o η διανοµή έντυπου υλικού o ο σχεδιασµός και η αναπαραγωγή ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών διαφηµιστικών spot. Σε αυτό το σηµείο κρίνεται απαραίτητο να αναφερθεί ότι οι δαπάνες προβολής και δηµοσιότητας ράσεων ή Ενεργειών που προβλέπονται στους Άξονες του Εθνικού Σχεδίου ράσης για τα Ατυχήµατα, περιλαµβάνονται στο προϋπολογισµό της εθνικής εκστρατείας ενηµέρωσης. Στον πίνακα 12 παρουσιάζονται οι απαιτούµενες ενέργειες της ράσης και το εκτιµώµενο κόστος. 31

Πίνακας 12: Προϋπολογισµός δαπανών ράσης 1 «Εθνική εκστρατεία ενηµέρωσης». ΑΞΟΝΑΣ II. - ΡΑΣΗ 1 ΕΘΝΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. Ανάπτυξη, σχεδιασµός και διανοµή ενηµερωτικού υλικού για το κοινό 2. Ανάπτυξη ανανεωµένης ιστοσελίδας γενικής πρόσβασης µε διαρκή επέκταση µε νέες πληροφορίες για επίκαιρα θέµατα πρόληψης ατυχηµάτων 3. Παραγωγή µηνυµάτων µε διδακτικό-εκπαιδευτικό περιεχόµενο για τα ηλεκτρονικά µέσα ενηµέρωσης 4. ιοργάνωση και συµµετοχή σε ηµερίδες, συνέδρια και λοιπές εκδηλώσεις για ευαισθητοποίηση του γενικού κοινού, αλλά και των ειδικών 5. Θέσπιση διαγωνισµών επιβράβευσης πρωτοβουλιών που προάγουν την πρόληψη των ατυχηµάτων σε επίπεδο εταιρικής ευθύνης, κινήσεων πολιτών και δράσεων αυτοδιοίκησης 6. Στο Εθνικό Αρχείο Τραύµατος ιδρύεται εθνική βάση επιστηµονικής τεκµηρίωσης για τα ατυχήµατα, ανοικτή και προσπελάσιµη από όλους, µέσω διαδικτύου, η οποία θα περιλαµβάνει: - Εθνικά και διεθνή δεδοµένα για τα ατυχήµατα και τις συνέπειές τους. - Πρότυπες µεθόδους και "καλές πρακτικές" πρόληψης των ατυχηµάτων - Επιστηµονικά άρθρα και ηλεκτρονική βιβλιοθήκη για τα ατυχήµατα. - Σύνδεση µε άλλες εθνικές και διεθνείς βάσεις δεδοµένων 7. Υποστηρίζεται ο προσδιορισµός και η ανάπτυξη "καλών πρακτικών" στον τοµέα της πρόληψης ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΡΑΣΗΣ 500.000 500.000 500.000 500.000 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ 2.000.000 32

Γ. Πηγές Χρηµατοδότησης Το σύνολο των δαπανών της παραπάνω ράσης δύναται να χρηµατοδοτηθεί από τις εξής πηγές: Από το ΕΣΠΑ (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς) 2007-2013 µε 2.000.000 και ειδικότερα από τα: o Τοµεακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα: Ανάπτυξη Ανθρώπινου υναµικού Εκπαίδευση και ια Βίου Μάθηση 33

2.3.2.2 ράση 2. Αλκοόλ και οδήγηση - Φάρµακα και οδήγηση A. Περιγραφή ράσης Η κακή και ανεξέλεγκτη χρήση αλκοολούχων ποτών δηµιουργεί µεγάλα και σοβαρά προβλήµατα µε συνέπειες, τόσο σε ατοµικό, όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Το φαινόµενο είναι παγκόσµιο και δεν φαίνεται να µειώνεται. Μεταξύ άλλων το αλκοόλ αποτελεί ένα από τους βασικότερους παράγοντες δηµιουργίας παντός είδους ατυχηµάτων, από τα οποία τα περισσότερα είναι τροχαία µε σηµαντικό αριθµό νεκρών. Σύµφωνα και µε πρόσφατες µελέτες το πρόβληµα εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα σηµαντικό στην Ελλάδα. Παράλληλα τα φάρµακα φαίνεται ότι εµπλέκονται σε ένα σηµαντικό βαθµό στα τροχαία ατυχήµατα. Η επίδραση των φαρµάκων στην ικανότητα οδήγησης είναι πολλαπλή. Αν και σε µεγάλο αριθµό φαρµάκων στο φύλλο οδηγιών αναφέρεται υποχρεωτικά η πληροφορία σχετικά µε το εάν επηρεάζουν ή όχι την οδήγηση πολύ σπάνια οι γιατροί, κατά την συνταγογράφηση επικίνδυνων στην οδήγηση φαρµάκων ενηµερώνουν τους ασθενείς για την επίδραση που µπορεί να έχουν αυτά στην ικανότητα οδήγησης. Ο βασικός στόχος της εν λόγω ράσης είναι η µείωση των τροχαίων ατυχηµάτων που οφείλονται στην αλόγιστη χρήση αλκοόλ και στην επίδραση φαρµάκων κατά την οδήγηση. Β. Ανάλυση Κόστους Ο προϋπολογισµός των ενεργειών οι οποίες είναι απαραίτητες για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων υπολογίζεται, για την πενταετία 2008-2012, στα 800.000. Το κόστος αυτό κατανέµεται ως εξής: Για την επίτευξη µείωσης της αλόγιστης χρήσης αλκοόλ και φαρµάκων κατά την οδήγηση απαιτούνται ενέργειες όπως: επικοινωνία µε συναφείς φορείς, ενηµέρωση ιατρών και ιατρικών συλλόγων, ενηµέρωση δασκάλων και καθηγητών, σεµινάρια ενηµέρωσης σε µπάρµεν σε συνεργασία µε την συνδικαλιστική τους ένωση καθώς και παραγωγή 34

έντυπου υλικού και διαφηµιστικών spot. Για την υλοποίηση των παραπάνω ενεργειών εκτιµάται ότι θα απαιτηθούν, ετησίως, 200.000. Στον πίνακα 13 παρουσιάζονται οι απαιτούµενες ενέργειες της ράσης και το εκτιµώµενο κόστος. Πίνακας 13 : Προϋπολογισµός δαπανών ν ράσης 2 «Αλκοόλ και οδήγηση Φάρµακα ΑΞΟΝΑΣ II. - ΡΑΣΗ 2 και οδήγηση». ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. Ένταξη της ενότητας µε θέµα «φάρµακα και οδήγηση» στο µάθηµα φαρµακολογίας των Ιατρικών σχολών. 2. Επικοινωνία µε συναφείς φορείς. 3. Ενηµέρωση ιατρών και ιατρικών συλλόγων. 4. Ενηµέρωση δασκάλων και καθηγητών. ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ Ο ΗΓΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ Ο ΗΓΗΣΗ 5. Σεµινάρια ενηµέρωσης σε µπάρµεν σε συνεργασία µε τη συνδικαλιστική τους ένωση. 6. Παραγωγή έντυπου υλικού. 7. Συλλογή και αξιοποίηση στοιχείων, στο πλαίσιο λειτουργίας του Εθνικού Μητρώου Τραύµατος, από ιατροδικαστικές υπηρεσίες και εργαστήρια ιατροδικαστικής και τοξικολογίας σχετικά µε τα επίπεδα αλκοόλης /φαρµάκων και εµπλοκής σε τροχαία. ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΡΑΣΗΣ 200.000 200.000 200.000 200.000 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ 800.000 Γ. Πηγές Χρηµατοδότησης Το σύνολο των δαπανών της παραπάνω ράσης δύναται να χρηµατοδοτηθεί από τις εξής πηγές: Από το ΕΣΠΑ (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς) 2007-2013 µε 800.000 και ειδικότερα από τα: o Τοµεακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα: Ανάπτυξη Ανθρώπινου υναµικού Εκπαίδευση και ια Βίου Μάθηση 35

2.3.2.3 ράση 3. Παθήσεις και οδική ασφάλεια A. Περιγραφή ράσης υστυχώς δεν υπάρχουν στην Ελλάδα δεδοµένα για τα τροχαία ατυχήµατα µε βασική αιτία συγκεκριµένες παθήσεις. Η κοινή ιατρική λογική, η αύξηση του προσδόκιµου επιβίωσης, του δείκτη γήρανσης και εξάρτησης, αλλά και δεδοµένα από άλλες χώρες οδηγούν αβίαστα στο συµπέρασµα ότι ορισµένες παθήσεις επιδρούν αρνητικά στην ικανότητα οδήγησης. Άλλωστε και η ελληνική νοµοθεσία προβλέπει αρκετά λεπτοµερώς το πότε µία πάθηση οδηγεί σε µη έκδοση ή αφαίρεση του διπλώµατος ικανότητας οδήγησης. Βασικός στόχος της συγκεκριµένης ράσης είναι η ενίσχυση της οδικής ασφάλειας µέσω πληροφόρησης ιατρών, πληθυσµού και αρµόδιων επιτροπών για παθήσεις και καταστάσεις υγείας, οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά την οδήγηση, καθώς και η εφαρµογή της νοµοθεσία στην Ελλάδα. Β. Ανάλυση Κόστους Ο προϋπολογισµός των ενεργειών οι οποίες είναι απαραίτητες για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων υπολογίζεται, για την πενταετία 2008-2012, στα 600.000. Το κόστος αυτό κατανέµεται ως εξής: Για την πραγµατοποίηση συναντήσεων, ηµερίδων, ενηµερωτικών εκδηλώσεων σχετικά µε τις παθήσεις οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά την οδήγηση αλλά και για την κάλυψη λειτουργικών και λοιπών δαπανών, εκτιµάται ότι θα απαιτηθούν 150.000, ετησίως. Στον πίνακα 14 παρουσιάζονται οι απαιτούµενες ενέργειες της ράσης και το εκτιµώµενο κόστος. 36

Πίνακας 14 : Προϋπολογισµός δαπανών ράσης 3 «Παθήσεις και οδική ασφάλεια». ΑΞΟΝΑΣ II. - ΡΑΣΗ 3 ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΚΑΙ Ο ΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. Άµεση εφαρµογή του άρθρου 13, παρ. 8 του ΚΟΚ ότι οι αρµόδιοι φορείς µπορούν να κινήσουν τη διαδικασία αφαίρεσης διπλώµατος εάν κρίνουν ότι για οποιονδήποτε λόγο ο οδηγός είναι ανεπαρκής. 2. Χρήση τυποποιηµένου εντύπου από τις δευτεροβάθµιες ιατρικές επιτροπές. 3. Αύξηση του αριθµού δευτεροβάθµιων ιατρικών επιτροπών και ενίσχυση της οργάνωσής τους. 4. Για ορισµένες παθήσεις µόνο ο θεράπων ιατρός µπορεί να εγγυηθεί την καταλληλότητα του οδηγού, άρα θα πρέπει να εκδίδει και εκείνος αντίστοιχη γνωµάτευση. 5. Μετάφραση ξενόγλωσσων οδηγιών που χρησιµοποιούνται σε αντίστοιχες δευτεροβάθµιες ιατρικές επιτροπές του εξωτερικού και περιέχουν λεπτοµέρειες µε σκοπό τον εµπλουτισµό των συµβουλευτικών στοιχείων, που οι δευτεροβάθµιες ιατρικές επιτροπές έχουν στην διάθεσή τους. 6. Αυστηρότερη εξέταση οδηγών και από τις πρωτοβάθµιες επιτροπές. 7. Γνωστοποίηση της ύπαρξης του Κέντρου Αξιολόγησης Ικανότητας και Προετοιµασίας Οδήγησης ΗΝΙΟΧΟΣ στους ανάλογους φορείς. 8. ιαδικασίες πιστοποίησης Κέντρου Αξιολόγησης Ικανότητας και Προετοιµασίας Οδήγησης ΗΝΙΟΧΟΣ. 9. ιασύνδεση υπηρεσιών µε σκοπό τη γνωστοποίηση του νοσήµατος ή αναπηρίας προς αρµόδιους φορείς τροχαίας. 10. Χορήγηση από ΥΠΕ / Νοσοκοµεία στους ασθενείς ενηµερωτικού φυλλαδίου σχετικά µε την επίδραση των διαφόρων παθήσεων στην ικανότητα οδήγησης µαζί µε το εξιτήριο. 11. Κλινική εξέταση µετά από κάθε ατύχηµα ή τραυµατισµό 12. Οργάνωση µηχανογραφικού συστήµατος επανελέγχου αδειών οδήγησης ατόµων µε ειδικές παθήσεις ή διαταραχές ( ΥΠΕ / Νοσοκοµεία). 13. Ενηµέρωση ιατρών, ιατρικών συλλόγων, ιατρικών εταιρειών, Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας. 14. Καθιέρωση οφθαλµολογικού ελέγχου ανά 2ετία µετά τα 40 και ανά έτος µετά τα 60. 15. Επικοινωνία µε ασφαλιστικές εταιρείες- πρόταση για εξασφάλιση υπεύθυνης δήλωσης του οδηγού κατά την ασφάλιση του αυτοκινήτου ότι δεν έχει πάθηση ή αναπηρία που µπορεί να επηρεάσει την οδήγηση. 16. Οργάνωση εβδοµάδας εθελοντικής οφθαλµολογικής εξέτασης δωρεάν και ανώνυµης. 17. Νοµοθετική ρύθµιση για ενεργό συµµετοχή των ιδιωτών, νοσοκοµειακών και γιατρών των ταµείων, σε συµβουλευτική ασθενών που έχουν ανάγκη, καθώς και γνωστοποίηση της νέας πάθησης ή επιδείνωσης της πάθηση προς το Υπουργείο Μεταφορών για την επανεξέταση του ασθενούς από την δευτεροβάθµια επιτροπή εκτίµησης της ικανότητας οδήγησης. 2008 2009 2010 2011 2012 150.000 150.000 150.000 150.000 600.000 37

Γ. Πηγές Χρηµατοδότησης Το σύνολο των δαπανών της παραπάνω ράσης δύναται να χρηµατοδοτηθεί από τις εξής πηγές: Από τον Κρατικό Προϋπολογισµό µε 600.000 38

2.3.2.4 ράση 4. Πτώσεις στο ίδιο επίπεδο A. Περιγραφή ράσης Οι πτώσεις στο ίδιο επίπεδο, ιδίως ατόµων τρίτης ηλικίας αποτελούν ένα διεθνές και σοβαρό πρόβληµα ηµόσιας Υγείας. Για την τρίτη ηλικία, αποτελούν για πολλά κράτη την 3 η αιτία εισαγωγής στο νοσοκοµείο. Οι πτώσεις στο ίδιο επίπεδο εξαρτώνται από παράγοντες όπως α) περιβαλλοντικοί: ρόµοι πεζοδρόµια καιρός και β) ιατρικοί: Σωµατική κατάσταση -παθήσεις (όραση - νευρολογικές παθήσεις), λήψη φαρµάκων. Πολύ περισσότερη σηµασία από την αντιµετώπιση των συνεπειών των πτώσεων έχει η πρόληψή τους. Β. Ανάλυση Κόστους Ο προϋπολογισµός των ενεργειών οι οποίες είναι απαραίτητες για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων υπολογίζεται, για την πενταετία 2008-2012, στα 200.000. Το κόστος αυτό κατανέµεται ως εξής: Για την πραγµατοποίηση συναντήσεων, ηµερίδων, ενηµερωτικών εκδηλώσεων σχετικά µε περιστατικά πτώσεων στο ίδιο επίπεδο αλλά και για την κάλυψη λειτουργικών και λοιπών δαπανών, εκτιµάται ότι θα απαιτηθούν 50.000, ετησίως. Στον πίνακα 15 παρουσιάζονται οι απαιτούµενες ενέργειες της ράσης και το εκτιµώµενο κόστος. 39

Πίνακας 15 : Προϋπολογισµός δαπανών ράσης 4 «Συµβουλευτικές κοινοτικές ΑΞΟΝΑΣ ΙI. - ΡΑΣΗ 4 ΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ Ι ΙΟ ΕΠΙΠΕ Ο υπηρεσίες». ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. Ενηµέρωση νοσοκοµειακών γιατρών, αναφορικά µε τις πτώσεις στο ίδιο επίπεδο και ενσωµάτωση της γνώσης στα εξωτερικά ιατρεία νοσοκοµείων, αλλά και ιδιωτικών θεραπευτηρίων (ηµερίδες). 2. Ενηµέρωση Ιατρικών Συλλόγων οι οποίοι µέσω έντυπου υλικού θα ενηµερώσουν τα µέλη τους (ηµερίδες) για τη σπουδαιότητα της πρόληψης. 3. Τροφοδότηση των ΜΜΕ µε έντυπο υλικό. 4. Αποστολή εγκυκλίου µε κατάλληλο ενηµερωτικό υλικό στις Υγειονοµικές Περιφέρειες, στα νοσοκοµεία, στα ασφαλιστικά ταµεία, στους ιατρικούς και Φαρµακευτικούς συλλόγους. ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2008 2009 2010 2011 2012 ΡΑΣΗΣ 50.000 50.000 50.000 50.000 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ 200.000 Γ. Πηγές Χρηµατοδότησης Το σύνολο των δαπανών της παραπάνω ράσης δύναται να χρηµατοδοτηθεί από τις εξής πηγές: Από τον Κρατικό Προϋπολογισµό µε 200.000 40

2.3.2.5 ράση 5. Προγράµµατα Αγωγής Υγείας στην πρωτοβάθµια και δευτεροβάθµια εκπαίδευση A. Περιγραφή ράσης Σκοπός της συγκεκριµένης ράσης είναι η παραγωγή, διάθεση και αξιολόγηση της χρήσης εκπαιδευτικού υλικού για όλες τις βαθµίδες της δηµόσιας εκπαίδευσης. Έµφαση δίνεται σε ειδικά προγράµµατα για πληθυσµό υψηλής ευαισθησίας ανά τύπο ατυχήµατος (π.χ. πτώσεις για Ιδρύµατα ηλικιωµένων, δηλητηριάσεις για επαγγελµατίες υγείας, τροχαία ατυχήµατα για τις Σχολές Οδήγησης). Η πρόληψη σε ζητήµατα ηµόσιας Υγείας καθίσταται άµεση προτεραιότητα στην εκπαίδευση και αποκτά θεµελιώδη σηµασία και σε πρακτικό πλέον επίπεδο. Το πρόγραµµα θα υλοποιηθεί µέσω του κεντρικού προγράµµατος Αγωγής Υγείας «Η Ζωή έχει Χρώµα». Ορισµένες από τις προτεραιότητες της εν λόγω ράσης είναι η κινητοποίηση των νέων πολιτών ήδη από την προσχολική / πρώτη σχολική ηλικία, η δια βίου εκπαίδευση / επανακατάρτιση, η εκπαίδευση εκπαιδευτικών και άλλων διαµορφωτών άποψης και η αξιοποίηση κινήµατος εθελοντισµού και πρωτοβουλιών πολιτών. Β. Ανάλυση Κόστους Η παρούσα ράση δεν προσδιορίζει επιπλέον κόστος για το Εθνικό Σχέδιο ράσης καθώς: Συµπεριλαµβάνεται στο οριζόντιο Σχέδιο ράσης "Η Ζωή έχει χρώµα" και υλοποιείται σε συνεργασία µε το Υπουργείο Παιδείας στα πλαίσια του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδιασµού για την ηµόσια Υγεία Στον πίνακα 16 παρουσιάζονται οι απαιτούµενες ενέργειες της ράσης και το εκτιµώµενο κόστος. 41

Πίνακας 16: Προϋπολογισµός δαπανών ράσης 5 «Προγράµµατα Αγωγής Υγείας στην Πρωτοβάθµια και ευτεροβάθµια εκπαίδευση». ΑΞΟΝΑΣ ΙI. - ΡΑΣΗ 5 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΚΑΙ ΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΡΑΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. Ανάπτυξη, σχεδιασµός και διανοµή εκπαιδευτικού υλικού. 2. ιοργάνωση σεµιναρίων εκπαίδευσης στη χρήση του υλικού. 3. Αύξηση των βιωµατικών δραστηριοτήτων (π.χ. πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής, επισκέψεις σχολείων σε χώρους εργασίας). 4. Καθιέρωση υποχρεωτικής ώρας αγωγής υγείας στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση αξιοποίηση για εκπαίδευση σε κυκλοφοριακή αγωγή και παροχή πρώτων βοηθειών. 2008 2009 2010 2011 2012 Η δράση αφορά το πρόγραµµα αγωγής υγείας "Η ζωή έχει χρώµα" που περιλαµβάνεται στις οριζόντιες δράσεις του Στρατηγικού σχεδιασµού για τη ηµόσια Υγεία. Ως εκ τούτου δεν προσδιορίζεται πρόσθετο κόστος για το Εθνικό Σχέδιο ράσης για τα Ατυχήµατα 42