Οι Θέσεις του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων για την Οδική Ασφάλεια στην Ελλάδα

Transcript

1 Οι Θέσεις του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων για την Οδική Ασφάλεια στην Ελλάδα Νικόλαος Ηλιού Αναπλ. Καθηγητής Πανεπ. Θεσσαλίας

2 Το πρόβλημα την τελευταία δεκαετία, η Ελλάδα καταλαμβάνει σταθερά μία από τις 2-3 χειρότερες θέσεις στη Ευρώπη των 27 το οικονομικό και κοινωνικό κόστος των νεκρών, τραυματιών και υλικών ζημιών των καταγεγραμμένων οδικών ατυχημάτων με παθόντες στην Ελλάδα, ξεπερνάει τα 3 δις ετησίως

3 Το πρόβλημα στην Ελλάδα Ευρωπαϊκή Ένωση χρήστες οδικού δικτύου άδειες οδήγησης οχήματα χλμ. οδικού δικτύου ατυχήματα/έτος νεκροί/έτος τραυματίες/έτος ευρώ (=2% ΑΕΠ) Ελλάδα οδικά ατυχήματα με θύματα ανά έτος νεκροί/έτος τραυματίες/έτος Υλικές ζημιές ( ατυχήματα σε ασφαλιστικές εταιρίες) 1 νεκρός / 35 ατυχήματα (εντός κατοικημένης περιοχής) 1 νεκρός / 7 ατυχήματα (εκτός κατοικημένης περιοχής) [CARE EU Database, Στοιχεία Τροχαίας, Στοιχεία ΕΛ.ΣΤΑΤ.]

4 Οι αριθμοί Ελλάδα Μεταβολή Νεκροί % Τραυματίες % Ατυχήματα % Οχήματα (εκ.) 5,06 5,39 5,69 5,97 6,30 6,64 7,00 7,38 7,73 7,91 8,25 63% Νεκροί/εκ.κατ % Ευρώπη-27 Νεκροί % Οχήματα (εκ.) 244,22 251,33 223,99 211,70 220,89 226,66 237,61 313,35 305,38 307,69 309,72 27% Νεκροί/εκ.κατ %

5 Εξέλιξη αριθμού νεκρών ( ) στοιχεία Ε.Σ.Υ.Ε. στοιχεία Υ.Δ.Τ./ Δ/νσηΤροχαίας στόχος Ε.Ε.

6 Λόγοι μείωσης θανατηφόρων ατυχημάτων H σημαντική μείωση κατά την τελευταία δεκαπενταετία οφείλεται στα νέα οδικά δίκτυα στην κυκλοφοριακή παιδεία των οδηγών στη μερική κινητοποίηση της Πολιτείας (ιδιαίτερα της Τροχαίας, κατά την περίοδο ) στην εισαγωγή του νέου ΚΟΚ το 2007 στην οικονομική κρίση και στη συνεπαγόμενη σημαντική αλλαγή των χαρακτηριστικών της κυκλοφορίας και της συμπεριφοράς των οδηγών

7 Κρίσιμοι παράγοντες σοβαρών ατυχημάτων η οδήγηση με υψηλές ταχύτητες τα υψηλά ποσοστά κυκλοφορίας μοτοσικλετιστών τα χαμηλά ποσοστά χρήσης ζώνης και κράνους, ιδίως στους συνεπιβάτες η ανοργάνωτη και απροστάτευτη κυκλοφορία ευάλωτων χρηστών της οδού η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και με χρήση κινητού τηλεφώνου η γενικευμένη επιθετική οδήγηση

8 Γενεσιουργές αιτίες Η αστυνόμευση δεν είναι επαρκής (χωρικά και χρονικά) Η οδική υποδομή και η συνολική οργάνωση του χώρου και της κυκλοφορίας στις πόλεις είναι προσανατολισμένες στα ΙΧ και στην ταχύτητα Το υπεραστικό οδικό δίκτυο (ειδικά το επαρχιακό) έχει ανεπαρκή συντήρηση και αρκετές ατέλειες Οι ανεπάρκειες της Πολιτείας αποτελούν κακό παράδειγμα για τους πολίτες Η αδιαφορία της Πολιτείας και των πολιτών για την τήρηση των κανόνων και τη σωστή κυκλοφοριακή συμπεριφορά Η προβολή προτύπων κακής οδηγικής συμπεριφοράς

9 Θεσμικά προβλήματα Η αναποτελεσματική οργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης που έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία σωστής και σε βάθος χρόνου εφαρμογής οποιασδήποτε δράσης οδικής ασφάλειας Η ανυπαρξία οργανωμένων δομών της Πολιτείας με ευθύνη την οδική ασφάλεια και η μη λογοδοσία των φορέων της Η ανυπαρξία κεντρικού φορέα οδικής ασφάλειας με ουσιαστική ευθύνη, με εξουσία στις υπηρεσίες της Πολιτείας και με λογοδοσία για τις δράσεις του Η ανεπαρκής χρηματοδότηση

10 ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ Σ.Ε.Σ.

11 1. Δημιουργία και λειτουργία μίας Κεντρικής Δημόσιας Αρχής Συνολική ευθύνη για όλες τις δράσεις οδικής ασφάλειας στην Ελλάδα Τακτική λογοδοσία για την πρόοδο των δράσεων π.χ. μία Γενική Γραμματεία Οδικής Ασφάλειας υπό την καθοδήγηση της Διυπουργικής Επιτροπής, Η Αρχή αυτή θα είναι υπεύθυνη για: τη θέσπιση και αναθεώρηση των στόχων τη διασφάλιση και κατανομή των πόρων το συντονισμό και τον έλεγχο της εφαρμογής των δράσεων από τους φορείς της Πολιτείας την επικοινωνιακή προώθηση της ασφαλούς συμπεριφοράς και την τακτική λογοδοσία στην Πολιτεία και στους πολίτες.

12 2α. Εντατικοποίηση της αστυνόμευσης για την οδική ασφάλεια Έμφαση στις περισσότερο επικίνδυνες παραβάσεις συμπεριφοράς. (ταχύτητα, η χρήση της ζώνης και του κράνους, αλκοόλ, κινητό τηλέφωνο. Σωστά σχεδιασμένη, συστηματική και συνεχής αστυνόμευση που στοχεύει στις επικίνδυνες παραβάσεις για την οδική ασφάλεια και όχι στην τυφλή εφαρμογή ενός γραφειοκρατικού ΚΟΚ

13 2β. Εντατικοποίηση της αστυνόμευσης για την οδική ασφάλεια Ο στόχος της αποτελεσματικής αστυνόμευσης για βελτίωση της συμπεριφοράς του οδηγού προϋποθέτει: Ο νέος ΚΟΚ να προβλέπει χαμηλά πρόστιμα με πολλούς ελέγχους και όχι υψηλά πρόστιμα με ελάχιστους ελέγχους Τη συστηματική χρήση νέων τεχνολογιών (κάμερες καταγραφής παραβάσεων, κλπ.), οι οποίες οδηγούν και σε πολύ οικονομικότερη αστυνόμευση Την απλοποίηση του υφιστάμενου πολύπλοκου συστήματος βεβαίωσης της παράβασης και είσπραξης των προστίμων Τη λεπτομερή καταγραφή και δημοσιοποίηση του αριθμού των παραβάσεων, των ελέγχων και ειδικά των αποτελεσμάτων των ελέγχων αυτών Τη σωστή και στοχευμένη εκπαίδευση των τροχονόμων καθώς και τον κατάλληλο εξοπλισμό για όλες τις παραπάνω δράσεις

14 3. Συστηματική παρακολούθηση της εφαρμογής των δράσεων Συλλογή, επεξεργασία, ανάλυση και δημοσιοποίηση των κατάλληλων στοιχείων Σωστή τεκμηρίωση των αποφάσεων για την εφαρμογή των δράσεων και την αποφυγή των αναποτελεσματικών μέτρων Συλλογή και διάθεση, σωστών και αξιόπιστων στοιχείων, καθώς και εξειδικευμένη έρευνα και αναλύσεις αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των μέτρων

15 4α. Ανάπτυξη και εφαρμογή συστήματος διαχείρισης της οδικής υποδομής Συστηματική εφαρμογή των διεθνώς αποδεκτών προτύπων διαχείρισης οδικής υποδομής: Έλεγχοι οδικής ασφάλειας (σε φάσεις μελέτης κατασκευής και λειτουργίας). Προληπτική και Έκτακτη συντήρηση Επεμβάσεις στις επικίνδυνες θέσεις Διαχείριση των συμβάντων και ατυχημάτων. Αξιολόγηση οδικής ασφάλειας και Μελέτες επιπτώσεων οδικής ασφάλειας κάθε έργου και επέμβασης.

16 4β. Ανάπτυξη και εφαρμογή συστήματος διαχείρισης της οδικής υποδομής Άμεση και σοβαρή διαμόρφωση από το ΥΠΜΕΔΙ απλών και εφαρμόσιμων προδιαγραφών και οδηγιών για την κατασκευή έργων και επεμβάσεων και των αντίστοιχων εγχειριδίων καλών (και όχι βέλτιστων) πρακτικών, Όλες οι κεντρικές, περιφερειακές και τοπικές υπηρεσίες της χώρας πρέπει να εφαρμόσουν συστηματικά τις νέες προδιαγραφές σε όλα τα έργα και επεμβάσεις, όσο και στο πλαίσιο της συντήρησης του οδικού δικτύου ευθύνης του (εξοπλισμός, οδόστρωμα, φωτισμός, διαγραμμίσεις κλπ),

17 5. Ριζικός επανασχεδιασμός της οδικής υποδομής και κυκλοφορίας στις πόλεις Αποτελεί τη θεμελιώδη υποχρέωση κάθε Δημοτικής Αρχής για να σταματήσει η σημερινή λειτουργία της πόλης με τυφλή προτεραιότητα στα αυτοκίνητα, στην ταχύτητα και συνεπώς στα ατυχήματα Ο επανασχεδιασμός αυτός πρέπει να ενταχθεί μέσα σε ολοκληρωμένα σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας. Η προστασία των ευάλωτων χρηστών της οδού (πεζοί, δικυκλιστές, ηλικιωμένοι, κλπ.) από τα λάθη τα δικά τους αλλά και των άλλων χρηστών της οδού πρέπει να ενσωματωθεί στον επανασχεδιασμό της οδικής υποδομής κάθε πόλης (ιδιαίτερα στους κόμβους), με έμφαση στις σύγχρονες αρχές της βιώσιμης αστικής κινητικότητας και όχι με αποσπασματικά και τελικώς, χωρίς αποτέλεσμα, μέτρα Είναι απαραίτητο να ετοιμαστούν από το ΥΥΠΜΕΔΙ και να εφαρμοστούν από τους Δήμους οι σχετικές προδιαγραφές και οδηγίες επεμβάσεων στην αστική οδική υποδομή.

18 6. Ολοκληρωμένη πολιτικής προώθησης της ασφαλούς οδηγικής συμπεριφοράς Συστράτευση ιδιωτικών και δημόσιων φορέων με λίγα κοινά και δυνατά επικοινωνιακά μηνύματα. Οι εκστρατείες πρέπει να στοχεύουν όχι μόνο όλες τις ομάδες ευάλωτων χρηστών της οδού (πεζοί, μοτοσικλετιστές, παιδιά, νεαροί και ηλικιωμένοι οδηγοί) αλλά και εκείνους που απειλούν τις ομάδες αυτές (οδηγοί ΙΧ, φορτηγών, κλπ.) Σοβαροί προϋπολογισμοί και μεγάλη συχνότητα προβολής σε βάθος χρόνου. Καλύτερη εκπαίδευση των υποψηφίων και νέων οδηγών και αφετέρου η με κάθε τρόπο ενίσχυση της κυκλοφοριακής αγωγής στο σχολείο, στο σπίτι, στη δουλειά και σε όλη την καθημερινότητα

19 Νικόλαος Ηλιού Αναπλ. Καθηγητής Πανεπ. Θεσσαλίας