ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ)

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιούλιος 18 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το δεύτερο τρίμηνο του 18, τα κριτήρια που θέτουν οι τράπεζες για χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά στην Κύπρο παρέμειναν αμετάβλητα σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Σε αντίθεση, τα αντίστοιχα κριτήρια χορήγησης στη ζώνη του ευρώ έγιναν χαλαρότερα. Σύμφωνα με τις των τραπεζών για το τρίτο τρίμηνο του 18, τα κριτήρια τους για χορήγηση δανείων στην Κύπρο προς όλες τις κατηγορίες αναμένεται να παραμείνουν αμετάβλητα. Στη ζώνη του ευρώ, τα κριτήρια χορήγησης δανείων από τις τράπεζες προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά αναμένεται να γίνουν χαλαρότερα. Ζήτηση δανείων Η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο, τόσο από επιχειρήσεις όσο και από νοικοκυριά, συνέχισε να καταγράφει αύξηση και κατά το δεύτερο τρίμηνο του 18. Αυτή η εξέλιξη οφειλόταν κυρίως στη συνεχιζόμενη αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας, στη μικρή αύξηση στους μισθούς, στη συνέχιση της προσφοράς νέου δανεισμού, αλλά και στα ιστορικά χαμηλά εγχώρια δανειστικά επιτόκια. Στη ζώνη του ευρώ καταγράφηκε επίσης αύξηση στην καθαρή ζήτηση από όλες τις κατηγορίες δανείων. Σύμφωνα με τις των τραπεζών στην Κύπρο και στη ζώνη του ευρώ για το τρίτο τρίμηνο του 18, η καθαρή ζήτηση δανείων αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω για όλες τις κατηγορίες δανείων. Οι για περαιτέρω αύξηση στην καθαρή ζήτηση νέων δανείων από τον εγχώριο μη-χρηματοοικονομικό ιδιωτικό τομέα (νοικοκυριά και επιχειρήσεις), υποδηλοί θετική ένδειξη για συνέχιση της έντονης οικονομικής ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας και για το επόμενο τρίμηνο. Σύνοψη αποτελεσμάτων ΕΤΧ Ιούλιος 18 Κριτήρια χορήγησης δανείων Επιχειρήσεις Νοικοκυριά 18Q3 () Δάνεια και πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις 18Q3 () Αμετάβλητα Αμετάβλητα Χαλαρότερα Χαλαρότερα - Στεγαστικά Δάνεια Αμετάβλητα Αμετάβλητα Χαλαρότερα Χαλαρότερα - Καταναλωτικά και λοιπά Δάνεια Ζήτηση δανείων Επιχειρήσεις Νοικοκυριά Αμετάβλητα Αμετάβλητα Χαλαρότερα Χαλαρότερα Αύξηση Αύξηση Αύξηση Αύξηση - Στεγαστικά Δάνεια Αύξηση Αύξηση Αύξηση Αύξηση - Καταναλωτικά και λοιπά Δάνεια Πηγή: ΚΤΚ, ΕΚΤ(SDW) Κύπρος Ζώνη του ευρώ Αύξηση Αύξηση Αύξηση Αύξηση Σημείωση: Τα πιο πάνω αποτελέσματα καταγράφουν τις μεταβολές που σημειώθηκαν τους τελευταίους τρεις μήνες (στην περίπτωση αυτή το δεύτερο τρίμηνο του 18), καθώς και τις μεταβολές που αναμένεται να σημειωθούν για τους επόμενους τρεις μήνες (δηλαδή το τρίτο τρίμηνο του 18). Για την ανάλυση των αποτελεσμάτων της εν λόγω έρευνας χρησιμοποιείται ο δείκτης διάχυσης (diffusion index). Προσφορά: Κριτήρια για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις Το Διάγραμμα 1 παρουσιάζει τα αποτελέσματα της έρευνας σε σχέση με τα κριτήρια των τραπεζών για χορήγηση δανείων και πιστωτικών διευκολύνσεων προς τις επιχειρήσεις, καθώς και τις των τραπεζών, τόσο για την Κύπρο όσο και για τη ζώνη του ευρώ. Αναλυτικά, στην Κύπρο τα κριτήρια για τη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις παρέμειναν 1 Λεπτομερέστερη ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας τραπεζικών χορηγήσεων για τη ζώνη του ευρώ είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα http://www.ecb.int/stats/money/surveys/lend/html/index.en.html

Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 18 αμετάβλητα κατά το δεύτερο τρίμηνο του 18, όπως αναμενόταν με βάση και τις των τραπεζών το προηγούμενο τρίμηνο. Σημειώνεται ότι τα εν λόγω κριτήρια είχαν γίνει αυστηρότερα από το πρώτο τρίμηνο του 11 μέχρι και το τέταρτο τρίμηνο του 14, ενώ από το πρώτο τρίμηνο του 15 και μετέπειτα, έχουν παραμείνει αμετάβλητα. Ζήτηση για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις Η καθαρή ζήτηση για δάνεια από επιχειρήσεις στην Κύπρο συνεχίζει να καταγράφει, σε γενικές γραμμές, αύξηση από το πρώτο τρίμηνο του 15 σε συνάρτηση με το συνεχιζόμενο θετικό οικονομικό περιβάλλον και την αύξηση στις επενδύσεις (Διάγραμμα 2). ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1 Κριτήρια χορήγησης: δάνεια προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2 Ζήτηση: δάνεια προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις 5 3 1-1 - "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" Κύπρος - 5 3 1-1 - "αύξηση" Κύπρος - -3-3 -5-5 18Q3 17Q2 16Q4 16Q3 16Q2 16Q1 15Q4 15Q3 15Q2 15Q1 14Q4 14Q3 14Q2 14Q1 18Q3 17Q2 16Q4 16Q3 16Q2 16Q1 15Q4 15Q3 15Q2 15Q1 14Q4 14Q3 14Q2 14Q1 Πηγή: KTK, ΕΚΤ(SDW) Πηγή: KTK, ΕΚΤ(SDW) Όσον αφορά τους παράγοντες που σχετίζονται με τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς επιχειρήσεις, αυτοί συνεχίζουν να παραμένουν αμετάβλητοι, παρά την αύξηση που παρατηρείται στον ανταγωνισμό από άλλα, τη γενική θετική οικονομική κατάσταση και προοπτικές και τις ευοίωνες προοπτικές που αφορούν συγκεκριμένους κλάδους ή εταιρείες (βλ. Παράρτημα 1Α). Σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις, οι συνολικοί όροι εφαρμογής παρέμειναν ουσιαστικά αμετάβλητοι σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, αν και σημειώθηκε περαιτέρω μικρή μείωση του περιθωρίου των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια και αύξηση στο μέγεθος δανείου ή πιστωτικού ορίου, λόγω κυρίως της άσκησης πιέσεων από τον ανταγωνισμό. (Παράρτημα 1Β). Οι κύριοι παράγοντες που συνέβαλαν στην αύξηση της καθαρής ζήτησης το δεύτερο τρίμηνο του 18 ήταν η μείωση του γενικού επιπέδου επιτοκίων και της προσφοράς ενναλακτικής χρηματοδότησης, η αύξηση στα δάνεια από άλλα, η ανάγκη αύξησης των αποθεμάτων και κεφαλαίων κίνησης και των πάγιων επενδύσεων καθώς και η ανάγκη αναδιάρθρωσης χρέους. Οι υπόλοιποι παράγοντες παρέμειναν αμετάβλητοι (βλ. Παράρτημα 1Γ). Όσον αφορά το τρίτο τρίμηνο του 18, οι τράπεζες στην Κύπρο αναμένουν ότι η καθαρή ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις θα καταγράψει αύξηση, στα ίδια επίπεδα με τα τελευταία δύο τρίμηνα, ενώ σε μικρότερο βαθμό αύξηση στην καθαρή ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις αναμένεται και στη ζώνη του ευρώ. Οι τράπεζες στην Κύπρο αναμένουν ότι το τρίτο τρίμηνο του 18 τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς επιχειρήσεις θα παραμείνουν αμετάβλητα. Στη ζώνη του ευρώ, τα αντίστοιχα κριτήρια προς επιχειρήσεις αναμένεται να γίνουν χαλαρότερα. 2

Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 18 Δάνεια προς νοικοκυριά Προσφορά: Κριτήρια για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά Τα κριτήρια χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά στην Κύπρο παρέμειναν αμετάβλητα κατά το δεύτερο τρίμηνο του 18, όπως αναμενόταν με βάση και τις των τραπεζών το προηγούμενο τρίμηνο (Διάγραμμα 3). Ζήτηση για στεγαστικά δάνεια από νοικοκυριά Η καθαρή ζήτηση στεγαστικών δανείων από νοικοκυριά στην Κύπρο κατέγραψε περαιτέρω αύξηση κατά το δεύτερο τρίμηνο του 18 (Διάγραμμα 4), σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι αναμενόταν από τις τράπεζες το προηγούμενο τρίμηνο. 5 3 1-1 - -3-5 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3 Κριτήρια χορήγησης: στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 14Q1 "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 14Q2 14Q3 14Q4 Πηγή: KTK, ΕΚΤ(SDW) 15Q1 15Q2 15Q3 15Q4 16Q1 16Q2 16Q3 16Q4 Κύπρος - 17Q2 18Q3 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4 Ζήτηση: στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 6 5 3 1-1 - -3-5 14Q1 14Q2 "αύξηση" 14Q3 14Q4 Πηγή: KTK, EKT(SDW) 15Q1 15Q2 15Q3 15Q4 16Q1 16Q2 16Q3 Κύπρος - 16Q4 17Q2 18Q3 Όλοι οι παράγοντες που σχετίζονται με τα κριτήρια χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά παρέμειναν αμετάβλητοι, με εξαίρεση τον ανταγωνισμό από άλλα και τη γενική οικονομική κατάσταση και προοπτικές (βλ. Παράρτημα 2Α). Όσον αφορά τους συνολικούς όρους και προϋποθέσεις χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά, αυτοί παρέμειναν αμετάβλητοι, αν και σημειώθηκε περαιτέρω μικρή μείωση του περιθωρίου των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια, λόγω κυρίως της άσκησης πιέσεων από τον ανταγωνισμό (Παράρτημα 2Β). Όσον αφορά τις των τραπεζών για το τρίτο τρίμηνο του 18, τα κριτήρια χορήγησης στεγαστικών δανείων αναμένεται να παραμείνουν αμετάβλητα στην Κύπρο, ενώ στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να γίνουν χαλαρότερα. Οι κύριοι παράγοντες που συνέβαλαν στην αύξηση της καθαρής ζήτησης ήταν η συνεχής αύξηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, η μείωση του γενικού επιπέδου επιτοκίων και οι καλύτερες προοπτικές της αγοράς κατοικιών (βλ. Παράρτημα 2Γ). Επιπλέον, η αναδιάρθρωση και αναδιαπραγμάτευση χρέους και η αύξηση στα δάνεια από άλλα είχαν επίσης θετική επίδραση στη ζήτηση στεγαστικών δανείων. Σε γενικές γραμμές, η επιστροφή της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και οι θετικές προοπτικές στον κατασκευαστικό τομέα, φαίνεται να συνεχίζουν να στηρίζουν την αύξηση στην ιδιωτική κατανάλωση και στις επενδύσεις για στεγαστικούς σκοπούς. Το τρίτο τρίμηνο του 18 τόσο οι τράπεζες στην Κύπρο όσο και στη ζώνη του ευρώ αναμένουν περαιτέρω αύξηση στην καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια από νοικοκυριά. 3

Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 18 Προσφορά: Κριτήρια για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά Όπως και στην περίπτωση των νοικοκυριών για στεγαστικούς σκοπούς, τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων στην Κύπρο παρέμειναν αμετάβλητα κατά το δεύτερο τρίμηνο του 18 (Διάγραμμα 5), όπως αναμενόταν με βάση και τις των τραπεζών το προηγούμενο τρίμηνο. 5 3 1-1 - -3-5 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5 Κριτήρια χορήγησης: καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 14Q1 "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 14Q2 14Q3 Πηγή: KTK, ΕΚΤ(SDW) 14Q4 15Q1 15Q2 15Q3 15Q4 16Q1 16Q2 Όλοι οι παράγοντες που σχετίζονται με τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά παρέμειναν αμετάβλητοι, με εξαίρεση τον ανταγωνισμό από άλλα αλλά και τις σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα. (βλ. Παράρτημα 3Α). Οι συνολικοί όροι και προϋποθέσεις χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων παρέμειναν επίσης αμετάβλητοι, αν και σημειώθηκε περαιτέρω μικρή μείωση του περιθωρίου των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια, λόγω κυρίως της άσκησης πιέσεων από τον ανταγωνισμό (Παράρτημα 3Β). 16Q3 Κύπρος - 16Q4 17Q2 18Q3 Ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια από νοικοκυριά Η καθαρή ζήτηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά στην Κύπρο κατέγραψε αύξηση κατά το δεύτερο τρίμηνο του 18, όπως αναμενόταν με βάση και τις των τραπεζών το προηγούμενο τρίμηνο (Διάγραμμα 6). ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6 Ζήτηση: καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 5 3 1-1 - -3-5 14Q1 "αύξηση" 14Q2 14Q3 14Q4 Πηγή: KTK, EKT(SDW) 15Q1 15Q2 15Q3 15Q4 16Q1 16Q2 Οι παράγοντες που συνέβαλαν στην αύξηση της καθαρής ζήτησης για αυτή την κατηγορία δανείων, ήταν η μείωση του γενικού επιπέδου επιτοκίων, οι αυξημένες δαπάνες για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών, η αύξηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών καθώς και η αύξηση στα δάνεια από άλλα (βλ. Παράρτημα 3Γ). Όσον αφορά τις για το τρίτο τρίμηνο του 18, η καθαρή ζήτηση των καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά στην Κύπρο και στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να καταγράψει περαιτέρω αύξηση. 16Q3 16Q4 Κύπρος - 17Q2 18Q3 Οι τράπεζες στην Κύπρο αναμένουν ότι τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων θα παραμείνουν αμετάβλητα το τρίτο τρίμηνο του 18. Στη ζώνη του ευρώ, τα αντίστοιχα κριτήρια προς νοικοκυριά αναμένεται να γίνουν χαλαρότερα. 4

16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 18Q3 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 18 Παράρτημα 1. Δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις 6 - -6 Κριτήρια ''πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 6 - -6 Κόστος που σχετίζεται με τη κεφαλαιακή θέση των τραπεζών 6 - -6 Ικανότητα πρόσβασης σε χρηματοδότηση μέσω της αγοράς 6 - -6 Κατάσταση ρευστότητας των τραπεζών 6 - -6 Ανταγωνισμός από άλλα 6 - -6 Ανταγωνισμός από μη Ανταγωνισμός από χρηματοδότηση μέσω της αγοράς 6 - -6 6 - -6 Γενική οικονομική κατάσταση και προοπτικές 6 - -6 Προοπικές που αφορούν συγκεκριμένους κλάδους ή εταιρείες 6 - -6 Κίνδυνος όσον αφορά τις ζητούμενες εξασφαλίσεις 6 - -6 (Β) Προσφορά - Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις 6 - -6 Συνολικοί όροι και προϋποθέσεις 6 - -6 Περίθωριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 6 - -6 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 - -6 Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 6 - -6 Μέγεθος δανείου ή πιστωτικού ορίου 6 - -6 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 - -6 Ρήτρες δανείων 6 - -6 Διάρκεια Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τους όρους εφαρμογής για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις 6 - -6 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 - -6 Άσκηση πιέσεων από τον ανταγωνισμό Αντίληψη για τον 6 - -6 6 - -6 5

16Q3 16Q4 17Q2 18Q3 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 (Γ) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 18 6 - -6 ζήτηση '"αύξηση" 6 - -6 Πάγιες επενδύσεις 6 - -6 Αποθέματα και κεφάλαια κίνησης 6 - -6 Συγχωνεύσεις ή εξαγορές και αναδιάρθρωση επιχειρήσεων 6 - -6 Γενικό επίπεδο επιτοκίων 6 - -6 Αναδιάρθρωση χρέους 6 - -6 Εσωτερική χρηματοδότηση 6 - -6 Δάνεια από άλλα 6 - -6 Δάνεια από μη 6 - -6 Έκδοση χρεογράφων 6 - -6 'Εκδοση μετοχών Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 6

16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 18Q3 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 18 Παράρτημα 2. Στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά 6 - -6 κριτήρια ''πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 6 - -6 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 - -6 Ανταγωνισμός από άλλα 6 - -6 Ανταγωνισμός από μη 6 - -6 Γενική οικονομική κατάσταση και προοπτικές 6 - -6 Προοπτικές της αγοράς κατοικιών Φερεγγυότητα δανειολήπτη 6 - -6 6 - -6 (Β) Προσφορά - Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά 6 Συνολικοί όροι και προϋποθέσεις 6 Περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 6 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 Λόγος δανείου προς αξία ακινήτου 6 Άλλοι περιορισμοί όσον αφορά το μέγεθος του δανείου 6 Διάρκεια Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 6 - -6 - -6 - -6 - -6 - -6 - -6 - -6 - -6 Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τους όρους εφαρμογής για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων ή πιστωτικών ορίων προς νοικοκυριά 6 - -6 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 - -6 Άσκηση πιέσεων από τον ανταγωνισμό 6 - -6 Αντίληψη για τον 6 - -6 7

16Q3 16Q4 17Q2 18Q3 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 18 (Γ) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 6 - -6 ζήτηση "αύξηση" 6 - -6 Προοπτικές της αγοράς κατοικιών 6 - -6 Εμπιστοσύνη καταναλωτών 6 - -6 Γενικό επίπεδο επιτοκίων 6 - -6 Αναδιάρθρωση και αναδιαπραγμάτευση χρέους 6 - -6 Κανονιστικό και φορολογικό καθεστώς των αγορών κατοικίας 6 - -6 Εσωτερική χρηματοδότηση σπο αποταμιέυσεις 6 - -6 Δάνεια από άλλα τραπεζικά ιδρύματα 6 - -6 'Αλλες πηγές χρηματοδότησης Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 8

16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 18Q3 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 Παράρτημα 3. Καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 18 (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά 6 - -6 κριτήρια ''πιο αυστηρά" ''πιο χαλαρά" 6 - -6 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 - -6 Ανταγωνισμός από άλλα 6 - -6 Ανταγωνισμός από μη 6 - -6 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 6 - -6 Φερεγγυότητα καταναλωτών 6 - -6 Κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια 6 - -6 (Β) Προσφορά - Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά 6 Συνολικοί όροι και προϋποθέσεις 6 Περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 6 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 Μέγεθος δανείου 6 Διάρκεια Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 6 - - - - - - - -6-6 -6-6 -6-6 -6 Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τους όρους εφαρμογής για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων ή πιστωτικών ορίων προς νοικοκυριά 6 - -6 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 - -6 Άσκηση πιέσεων από τον ανταγωνισμό 6 - -6 Αντίληψη για τον 6 - -6 9

16Q3 16Q4 17Q2 18Q3 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 16Q3 16Q4 17Q2 (Γ) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 18 6 - -6 ζήτηση "αύξηση" 6 - -6 Δαπάνες για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών 6 - -6 Εμπιστοσύνη καταναλωτών 6 - -6 Γενικό επίπεδο επιτοκίων 6 - -6 Υποθήκευση ακινήτου 6 - -6 Εσωτερική χρηματοδότηση και αποταμιεύσεις 6 - -6 Δάνεια από άλλα 6 - -6 Άλλες πηγές χρηματοδότησης Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 1

Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 18 Σημειώσεις: Η Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων αποτελεί μια ποιοτική έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις στη ζώνη του ευρώ και βασικός της στόχος είναι η βελτίωση της πληροφόρησης για τις συνθήκες χρηματοδότησης στη ζώνη του ευρώ. Το ερωτηματολόγιο της έρευνας απευθύνεται σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των τραπεζών της κάθε χώρας της ζώνης του ευρώ και καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων για το δανεισμό στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Για παράδειγμα, περιλαμβάνει ερωτήσεις που αφορούν τα κριτήρια για την έγκριση των δανείων, τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης πιστώσεων καθώς και την αξιολόγηση των τραπεζών για τις συνθήκες που επηρεάζουν τη ζήτηση των δανείων. Περαιτέρω πληροφορίες θα βρείτε στην περιγραφή της μεθοδολογίας της εν λόγω έρευνας: https://www.centralbank.cy/images/media/pdf_el/methodology_121.pdf Σημειώνεται ότι από τον Απρίλιο 15 το ερωτηματολόγιο της Έρευνας Τραπεζικών Χορηγήσεων έχει εμπλουτιστεί με επιπρόσθετες ερωτήσεις. Τα αποτελέσματα της Έρευνας Τραπεζικών Χορηγήσεων, η οποία διεξήχθη τον Απρίλιο του 18, αναφέρονται στις αλλαγές που σημειώθηκαν το δεύτερο τρίμηνο του 18 σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο και στις των τραπεζών για το τρίτο τρίμηνο του 18 όσον αφορά τα κριτήρια και τη ζήτηση δανείων ή πιστωτικών ορίων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά 1. Επισημαίνεται ότι τα αποτελέσματα της έρευνας βασίζονται στις απαντήσεις των τραπεζών που συμμετέχουν στην εν λόγω έρευνα και εκφράζουν τη δική τους αντίληψη για τη χρηματοδοτική αγορά. Τα αποτελέσματα δεν αντιπροσωπεύουν εκτιμήσεις ή συμπεράσματα της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. 1. Τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας για την Κύπρο δεν είναι σταθμισμένα ως προς το μερίδιο αγοράς της κάθε τράπεζας που λαμβάνει μέρος στην έρευνα, επομένως οι απαντήσεις όλων των συμμετεχόντων έχουν την ίδια βαρύτητα. Η έρευνα καλύπτει περίπου το 9% της αγοράς χορηγήσεων στην Κύπρο που δίνονται σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά της ζώνης του ευρώ. Για την ανάλυση των συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων της Κύπρου και της ζώνης του ευρώ χρησιμοποιείται ο δείκτης διάχυσης (diffusion index). Σημειώνεται ότι ο δείκτης διάχυσης στο μπορεί να υποδηλοί (α) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο (β) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (γ) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 11