ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ Περιοδικό ἐκδιδόμενο κάθε Κυριακή, Τετάρτη καί Παρασκευή Ὑπό Ἐπισκόπου Ἰερεμίου, Μητροπολίτου Ἱ. Μ. Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως «Εἰς πόλιν ἤ εἰς Ρούμελην, ὅπου περιπατήσεις, παντοῦ ἀκούεις ὄνομα τό τῆς Προυσιωτίσσης» (Ἆσμα τοῦ εὐσεβοῦς λαοῦ) Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2011 Μνήμη Θύρσου, Φιλήμονος, Ἀπολλωνίου, Ἀρριανοῦ μαρτ. Ἀπολυτίκιον Παναγίας Προυσιωτίσσης Ἦχος α Τῆς Ἑλλάδος ἁπάσης Σύ προΐστασαι πρόμαχος καί τερατουργός ἐξαισίων τῇ ἐκ Προύσσης εἰκόνι Σου. Πανάχραντε Παρθένε Μαριάμ καί γάρ φωτίζεις ἐν τάχει τούς τυφλούς δεινούς τε ἀπελαύνεις δαίμονας καί παραλύτους δέ συσφίγγεις, Ἀγαθή, κρημνῶν τε σῴζεις καί πάσης βλάβης τούς Σοί προσφεύγοντας. Δόξα τῷ Σῷ ἀσπόρῳ τοκετῷ, δόξα τῷ Σέ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διά Σοῦ τοιαῦτα θαύματα. Α ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ Μή μολύνετε τά ἅγια πράγματα (7,6) 7,6«Μή δώσετε τό ἅγιο στά σκυλιά καί 7,6Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσὶ μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπρο- μή ρίξετε τά μαργαριτάρια σας στούς χοίσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατή- ρους, γιά νά μήν τά καταπατήσουν μέ τά
σωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες ρήξωσιν ὑμᾶς. πόδια τους καί ἔπειτα στραφοῦν ἐναντίον σας καί σᾶς καταξεσχίσουν». 1. Ὁ λόγος αὐτός τοῦ Κυρίου ἀπευθύνεται σέ ὅλους τούς χριστιανούς καί ἰδιαίτερα στούς ἱερεῖς καί τούς κήρυκες τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Μᾶς λέγει νά μήν δίδουμε «τό ἅγιο στούς κύνες», οὔτε νά ρίχνουμε «τούς μαργαρίτες στούς χοίρους». Μέ τίς ἐδῶ ἐκφράσεις «ἅγιο» καί «μαργαρίτες» ὁ Χριστός ὀνομάζει ὅλο τό μυστήριο τῆς πίστης μας. Εἶναι «ἅγιο» τό μυστήριο τῆς πίστης μας, γιατί εἶναι θεῖο καί «μαργαρίτες» εἶναι τά τίμια δόγματα τῆς ἀμώμητης αὐτῆς πίστης μας. «Κῦνες» καί «χοῖροι» εἶναι οἱ ἄπιστοι καί οἱ ἀσεβεῖς. Καί λέγονται μέν «κῦνες», γιατί «γαυγίζουν», δηλαδή, ὑβρίζουν τόν Ἰησοῦ Χριστό καί τήν πίστη μας, «χοῖροι» δέ λέγονται γιατί ζοῦν στό βόρβορο τῶν παθῶν τους. Μᾶς λέγει λοιπόν ὁ Κύριός μας ἐδῶ νά μή δίδουμε σ αὐτούς τό μυστήριο τῶν δογμάτων τῆς πίστης μας. Γιατί αὐτοί εἶναι ἀνάξιοι νά ἀκούσουν μιά τέτοια ὑψηλή καί θεία διδασκαλία. 2. Τέτοιοι ἄνθρωποι εἶναι προτιμώτερο νά μήν ἀκούσουν κἄν γιά τά δόγματά μας, παρά νά τά ἀκούσουν καί νά τά ἐμπαίζουν ἔπειτα, ἐπειδή δέν ἔχουν τήν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς γιά νά τά κατανοήσουν καί νά τά πιστεύσουν. Ὅπως μᾶς λέγει ἡ περικοπή μας ἐδῶ, αὐτοί οἱ ἄνθρωποι, πού ὁ Κύριός μας τούς παρομοιάζει μέ «κῦνες» καί μέ «χοίρους», ὄχι μόνο δέν θά κατανοήσουν καί δέν θά πιστεύσουν τά δόγματα τῆς πίστης μας, ἀλλά θά τά «καταπατήσουν» (στίχ. 6). Καί τά «πόδια», μέ τά ὁποῖα θά καταπατήσουν τή δόγματά μας, εἶναι ἡ ἀπιστία τους. Θά ἐμπαίζουν λοιπόν αὐτοί καί θά διακωμωδοῦν τήν πίστη μας, ἄν τήν ἀκούσουν, καί ὄχι μόνο αὐτό, ἀλλά καί θά ἐπιτεθοῦν ἐναντίον αὐτῶν πού τήν κηρύττουν. Αὐτό εἶναι τό «ρήξωσιν ὑμᾶς», πού λέγει στήν συνέχεια ὁ Κύριος. 3. Δέν πρέπει, λοιπόν, μᾶς λέγει ὁ Κύριος στόν στίχο μας αὐτόν νά προτείνουμε μία πολύτιμη καί ἅγια διδασκαλία σέ ἀνθρώπους πού εἶναι ἀνίκανοι νά τήν δεχθοῦν καλῶς καί πού μποροῦν νά κάνουν καί κακή χρήση αὐτῆς. «Τά ἅγια τοῖς ἁγίοις»! FFFFFFFFFF 2
Β ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΚΑΤΗΧΗΣΗ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ Ἐρ.: Ὑπάρχει προσευχή πού νά μπορεῖ νά καθοριστεῖ σάν κοινή χριστιανική προσευχή καί νά εἶναι πρότυπο ὅλων τῶν προσευχῶν; Ἀπ.: Τέτοια προσευχή εἶναι ἡ λεγόμενη «Κυριακή προσευχή». Ἐρ.: Γιατί λέγεται ἔτσι ἡ προσευχή αὐτή; Ἀπ.: Λέγεται ἔτσι γιατί τήν δίδαξε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός στούς Ἀποστόλους καί αὐτοί τήν παρέδωσαν σ ὅλους τούς πιστούς. Ἐρ.: Ποιά εἶναι αὐτή ἡ προσευχή; Ἀπ.: Εἶναι ἡ ἑξῆς: Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς Ἁγιασθήτω τό ὄνομά Σου Ἐλθέτω ἡ βασιλεία Σου Γενηθήτω τό θέλημά Σου, ὡς ἐν οὐρανῷ, καί ἐπί τῆς γῆς Τόν ἄρτον ἡμῶν τόν ἐπιούσιον δός ἡμῖν σήμερον Καί ἄφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν Καί μή εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν Ἀλλά ρῦσαι ἡμᾶς ἀπό τοῦ πονηροῦ. Ὅτι Σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καί ἡ δύναμις καί ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας Ἀμήν. (Ματθ. 6,9-13). Ἐρ.: Πῶς μποροῦμε νά διαιρέσουμε τήν Κυριακή προσευχή γιά νά τήν νοήσουμε καλύτερα; Ἀπ.: Νά τήν διαιρέσουμε σέ τρία μέρη: Στήν ἐπίκληση, στά ἑπτά αἰτήματα καί στήν δοξολογία. 3
Η ΕΠΙΚΛΗΣΗ Ἐρ.: Πῶς τολμᾶμε καί καλοῦμε τόν Θεό πατέρα; Ἀπ.: Μέ τήν πίστη στόν Ἰησοῦ Χριστό καί μέ τήν Χάρη τῆς ἀναγέννησης. «Σέ ὅσους τόν δέχτηκαν, ἔδωσε ἐξουσία νά γίνουν παιδιά τοῦ Θεοῦ, σ ἐκείνους δηλαδή πού πιστεύουν στό ὄνομά Του, οἱ ὁποῖοι οὔτε ἀπό αἵματα, οὔτε ἀπό τό θέλημα σαρκός, οὔτε ἀπό τό θέλημα ἀνδρός, ἀλλά ἀπό τόν Θεό γεννήθηκαν» (Ἰωάν. 1,12-13). Ὅποιος ὅμως ζεῖ φαῦλο βίο καί ὀνομάζει τόν Θεό Πατέρα ψεύδεται καί πρός τόν Θεό καί πρός τόν ἑαυτό του. Ἐρ.: Πρέπει νά λέμε «Πάτερ ἡμῶν», «ἡμῶν» στόν πληθυντικό ἀριθμό, καί ὅταν λέμε μόνοι μας τήν Κυριακή προσευχή; Ἀπ.: Βεβαίως πρέπει καί ἀπαιτεῖται νά λέμε τό «ἡμῶν», γιατί ἔτσι θυμόμαστε τούς ἄλλους ἀδελφούς μας χριστιανούς, μέ τούς ὁποίους ἀποτελοῦμε τήν ἱερή οἰκογένειά μας, τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ἡ χριστιανική ἀγάπη ἀπαιτεῖ, ὅταν προσευχόμαστε στόν Θεό, νά ζητᾶμε ἀγαθά γιά ὅλα τά ἀδέλφια μας, ὅπως ζητᾶμε ἀγαθά γιά τόν ἑαυτό μας. Ἡ μικρή λέξη «ἡμῶν» τῆς Κυριακῆς προσευχῆς εἶναι πολύ δυνατή καί ἐκφράζει τήν μεταξύ μας ἀδελφότητα. Ἐρ.: Γιατί λέμε στήν ἐπίκληση ὅτι ὁ Θεός κατοικεῖ στούς οὐρανούς; («ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς»). Ἀπ.: Λέγοντες γιά τόν Θεό «ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς», δέν Τόν κλείνουμε στόν οὐρανό, γιατί ὁ Θεός εἶναι ἀχώρητος καί ἀπερίγραπτος. Ὁ Θεός εἶναι πανταχοῦ παρών. Ἀλλά λέγομε ὅτι ὁ Θεός εἶναι στόν οὐρανό σάν ἄξιο τόπο γι Αὐτόν, ἐπειδή εἶναι καθαρώτατος ὁ τόπος αὐτός, γιατί σ αὐτόν κατοικοῦν οἱ ἄϋλες δυνάμεις καί οἱ δῆμοι τῶν ἁγίων στούς ὁποίους ἀναπαύεται ὁ Θεός. Κυρίως ὅμως λέγοντες στήν ἐπίκληση τῆς Κυριακῆς προσευχῆς γιά τόν Θεό μας ὅτι κατοικεῖ στούς οὐρανούς, παρακινούμαστε νά μήν προσηλωνόμαστε στά γήινα καί μάταια πράγματα, ἀλλά νά προσβλέπουμε πρός τά ἄνω, πρός τόν οὐρανό, ἐκεῖ νά σπεύδουμε νά ἀνεβοῦμε μέ τήν κλίμακα τῶν ἀρετῶν, ὅπου εἶναι ὁ Πατέρας μας Θεός. FFFFFFFFFF 4
Γ ΑΠΟ ΤΗΝ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ 18. Ο ΜΟΝΑΧΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕΓΑΛΟΣ ΣΤΟ ΚΕΛΙ ΤΟΥ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΥΝΑΝΑΣΤΡΕΦΟΜΕΝΟΣ ΤΟΥΣ ΚΟΣΜΙΚΑ ΜΕΓΑΛΟΥΣ Κάποτε ὁ ἀββᾶς Ἀντώνιος ἔλαβε ἕνα γράμμα ἀπό τόν βασιλέα Κωνσταντίνο, μέ τό ὁποῖο αὐτός τόν καλοῦσε νά ἔλθει στήν Κωνσταντινούπολη, στά ἀνάκτορα, γιά νά μιλήσει μαζί του. Ὁ ἅγιος Ἀντώνιος σκεπτόταν τί πρέπει νά κάνει. Καί ρώτησε γι αὐτό τόν μαθητή του, τόν ἀββᾶ Παῦλο. «Θά πρέπει νά πάω;», τοῦ εἶπε. Καί ὁ μαθητής του Παῦλος τοῦ ἀπάντησε: «Ἐάν πᾶς, θά εἶσαι ὁ Ἀντώνιος. Ἐάν δέν πᾶς, θά εἶσαι ὁ ἀββᾶς Ἀντώνιος» (βλ. Φιλοκαλία τῶν Νηπτικῶν καί Ἀσκητικῶν. Ἀποφθέγματα Γερόντων, ΕΠΕ, Τόμ. 1, σελ. 62). t 5