Economics Weekly Alert

Economics Weekly Alert 28 Ιουνίου 2013 Δημοσιονομική Κατάσταση Καταθέσεις / Δάνεια Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών τους πρώτους πέντε μήνες του 2013 παρουσιάστηκε δημοσιονομικό έλλειμμα 81εκ, το οποίο θεωρείται εντός των στόχων του προγράμματος που υπογράφτηκε με την Τρόικα. KPMG Άγγελος Γρηγοριάδης Πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης βδομάδας δημοσιεύτηκαν τα δημοσιονομικά αποτελέσματα για τους πρώτους πέντε μήνες του 2013, όπου παρουσιάζεται δημοσιονομικά έλλειμμα 0,49% του ΑΕΠ. Τάσος Γιασεμίδης Principal Επιπλέον η Κυβέρνηση προχωρεί σε επιμήκυνση κρατικών ομολόγων ονομαστικής αξίας 1δις ενώ δημοσιεύτηκαν στατιστικά στοιχεία που αφορούν τα έσοδα από τους φόρους, τις καταθέσεις και τα δάνεια στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα και τις τιμές των ακινήτων. Δημοσιονομικό Πλεόνασμα τους πρώτους πέντε μήνες του 2013 Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών τους πρώτους πέντε μήνες του 2013 παρουσιάστηκε δημοσιονομικό έλλειμμα 81εκ, το οποίο θεωρείται εντός των στόχων του προγράμματος που υπογράφτηκε με την Τρόικα. Ιαν Μάιο Ιαν Μάιο

Δημόσια Έσοδα και χορηγίες 2013 2012 % 000 000 μεταβολή Φόρος Εισοδήματος 328.903 423.446 (22,33%) Άλλοι Άμεσοι Φόροι 396.699 323.529 20,37% Φόροι Κατανάλωσης 237.737 252.041 (5,68%) Φ.Π.Α. 541.631 548.755 (1,30%) Άλλοι έμμεσοι φόροι 122.420 161.523 (24,21%) Εισαγωγικοί Δασμοί 7.948 23.601 (66,32%) Συνεισφορές Ταμείων Κοινωνικών Ασφαλίσεων 393.080 441.622 (10,99%) Μη φορολογικά Έσοδα 479.159 286.355 67,33% Χορηγίες 13.687 28.169 (51,41%) Σύνολο εσόδων και χορηγιών 2.521.264 2.489.041 1,29% Δαπάνες Μισθοί και ημερομίσθια 694.375 744.097 (6,68%) Αγορές Αγαθών και υπηρεσιών 148.157 172.419 (14,07%) Επιδοτήσεις 45.290 46.114 (1,79%) Δαπάνες Τόκων 193.727 249.930 (22,49)% Πληρωμές Ταμείων Κοινωνικών Ασφαλίσεων 569.211 533.139 6,77% Συντάξεις και φιλοδωρήματα 251.968 221.225 13,90% Κοινωνική σύνταξη 25.309 24.643 2,70% Άλλες τρέχουσες μεταβιβάσεις 590.984 703.424 (15,98%) Μη κατανεμημένες δαπάνες 37.660 39.865 (5,53%) Επενδύσεις 45.319 112.077 (59,56%) Σύνολο Δαπανών 2.602.000 2.846.933 (8,60%) Δημοσιονομικό (Έλλειμμα) Δημοσιονομικό (Έλλειμμα) ως ποσοστό του ΑΕΠ Πηγή: ΥΠΟΙΚ (80.736) (357.892) (0,49%) (2,00%) Καταθέσεις στο Κυπριακό τραπεζικό σύστημα Αισθητή επιβράδυνση παρουσίασε το Μάιο η εκροή καταθέσεων από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, που παραμένει όμως ευάλωτο στην αβεβαιότητα που δημιούργησαν οι εξελίξεις Μαρτίου. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, το Μάιο του 2013 οι καταθέσεις στο εγχώριο σύστημα μειώθηκαν κατά 1442,6 εκ. στα 55,9 δις. από 57,4 δις. τον Απρίλιο του 2013 και 72,5 δις. το Μάιο του 2012. Η Κεντρική Τράπεζα διευκρινίζει ότι τα στοιχεία δανείων και καταθέσεων για το Μάιο δεν αντικατοπτρίζουν ακόμη τις πρόνοιες του περί «Πώλησης Ορισμένων Εργασιών της Λαϊκής Τράπεζας Διάταγμα του

2013» το οποίο εφαρμόστηκε στις 19 Μαΐου 2013. Τον Απρίλιο οι καταθέσεις είχαν μειωθεί κατά 6,4 δις. εκ των οποίων τα 3,5 δις. αφορούσαν εκροές. Τα υπόλοιπα ήταν η ανταλλαγή του 37,5% των ανασφάλιστων καταθέσεων στην Τρ. Κύπρου με μετοχές. Η νέα μείωση στις καταθέσεις το Μάιο έχει ως αποτέλεσμα η συρρίκνωση των καταθετικών αποθεμάτων των τραπεζών το τετράμηνο να φθάνει τα 14,2 δις. Οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 22,8% σε ετήσια βάση έναντι μείωσης 19,9% τον Απρίλιο του 2013 και μείωσης 1,2% το Μάιο του 2012. Όπως διαφαίνεται από τα στοιχεία, οι καταθέσεις κατοίκων τρίτων χωρών μειώθηκαν κατά 727,9 εκ. στα 15,2 δισ. από 15,9 δισ. τον Απρίλιο του 2013 και 21,8 δις. το Μάιο του 2012. Οι καταθέσεις των κατοίκων των υπόλοιπων χωρών της ευρωζώνης που περιλαμβάνουν και την Ελλάδα μειώθηκαν στα 2,9 δις. από 3,1 δισ. τον προηγούμενο μήνα και 6,4 δις τον περσινό Μάιο. Μείωση σημειώθηκε και στις καταθέσεις των κυπρίων που έπεσαν στα 37,8 δις. από 38,3 δις. τον Απρίλιο του 2013 και 44,3 δις. τον πέμπτο μήνα του 2012 (Πηγή: Μείωση των εσόδων του Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων ΦΟΡΟΙ Φόρος Εισοδήματος (1) Υπάλληλοι (α) Δημοσίου και ευρήτερου δημοσίου τομέα Ιαν Μάιος 2013 Ιαν - Μάιος 2012 Αύξηση / (Μείωση) Μεταβολή (%) 63.951.575 82.386.680 (18.435.105) (22%) (β) Ιδιωτικού τομέα 132.579.484 155.447.671 (22.868.187) (15%) (2) Αυτοεργαζόμενοι 8.624.307 40.011.149 (31.386.842) (78%) (3) Νομικά Πρόσωπα/Εταιρείες (Εταιρικός) Φόρος Ακίνητης Ιδιοκτησίας Φόρος Κεφαλαιουχικών Κερδών Έκτακτη Εισφορά για την Άμυνα 119.741.239 134.701.543 (14.960.304) (11%) 3.300.753 4.367.144 (1.066.391) (24%) 8.446.265 26.772.303 (18.326.038) (68%) 229.629.039 206.778.063 22.850.976 11% Τέλη Χαρτοσήμου 12.838.824 15.859.095 (3.020.271) (19%) Επιβαρύνσεις 10.671.170 8.980.342 1.690.828 19% Έκτακτη Εισφορά Ιδιωτικού και Δημόσιου Τομέα Εισφορά Δημόσιου Τομέα για Συντάξεις Αποκοπή μισθών δημοσίου τομέα 11.825.804 8.255.491 3.570.313 43% 33.130 1.902.880 (1.869.750) (98%) 13.884.812 13.884.812 Διάφοροι Φόροι 1.458.728 3.361.868 (1.903.140) (57%) Ολικό ποσό ΤΕΠ 616.985.130 688.824.229 (71.839.099) (10%) Πηγή: ΤΕΠ

Επιμήκυνση λήξης κρατικών ομολόγων Το Υπουργείο Οικονομικών της Κυπριακής Δημοκρατίας ανακοίνωσε ότι στις 27 Ιουνίου 2013, η Κυπριακή Δημοκρατία πρόσφερε για ανταλλαγή ένα αριθμό υφιστάμενων εγχώριων κυβερνητικών ομολόγων ονομαστικής αξίας 1,0 δις., τα οποία λήγουν εντός της περιόδου του προγράμματος οικονομικής αναπροσαρμογής (2013-1ο τρίμην. 2016), με 5 νέα ομόλογα με αντίστοιχα ίσα ονομαστικά επιτόκια, διάρκειας 5-10 ετών. Η εν λόγω πράξη διαχείρισης δημόσιου χρέους είναι σύμφωνη με τις δεσμεύσεις της Κύπρου κάτω από το συμφωνηθέν πρόγραμμα με τους διεθνείς εταίρους βάσει της πολιτικής συμφωνίας η οποία επιτεύχθηκε στο Eurogroup της 25ης Μαρτίου 2013. Η συναλλαγή αποσκοπεί στο να διευκολύνει τη διαχείριση της ρευστότητας της Κυβέρνησης και να διασφαλίσει επαρκή χρηματοδότηση με όρους οι οποίοι δεν διακυβεύουν την επίτευξη του μακροπρόθεσμου στόχου για το δημόσιο χρέος. Η εν λόγω συναλλαγή δεν στοχεύει στη μείωση του δημόσιου χρέους μέσω συμμετοχής επενδυτών του ιδιωτικού τομέα. Με αυτή τη συναλλαγή, ολοκληρώνεται η πλήρης δέσμευση του προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας για μεσοπρόθεσμη εγχώρια αναχρηματοδότηση 1 δις. και, από αυτή την άποψη, δεν απαιτείται οποιαδήποτε άλλη ενέργεια. Η συγκεκριμένη επιμήκυνση των κρατικών χρεογράφων πιθανόν να οδηγήσει την Κύπρο σε καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας. Συνήθως η διαβάθμιση αυτή είναι προσωρινή, διατηρείται μέχρι να ολοκληρωθεί η ανταλλαγή των ομολόγων, ίσως διαρκέσει λίγο περισσότερο ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς. Υπενθυμίζεται ότι στην Ελλάδα υπήρξε αναβάθμιση 7 μονάδων μετά την επαναγορά ομολόγων. Επιλεκτική χρεοκοπία αφορά μόνο την έκδοση των συγκεκριμένων ομολόγων και είναι μια τεχνική διαδικασία, που στην τελική αποτελεί συμβατική υποχρέωση από το μνημόνιο. Δεν έχει καμία σχέση με τη δυνατότητα του κράτους να αποπληρώνει τις υποχρεώσεις του αφού αυτές είναι εξασφαλισμένες μέσω μνημονίου. Η Κύπρος είναι εδώ δύο χρόνια εκτός αγορών άρα η όποια διαβάθμιση δεν προκαλεί ουσιαστική διαφοροποίηση. Χορήγηση δανείων στην Κύπρο Τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας πέραν της μείωσης των καταθέσεων, δείχνουν και μείωση των δανείων σε κατοίκους Κύπρου. Ανά τομέα, τα καταναλωτικά δάνεια μειώθηκαν κατά 5,2% έναντι μείωσης 4,2% τον Απρίλιο ενώ στα στεγαστικά δάνεια η μείωση ανήλθε στο 2,3% από 1,6% που ήταν η μείωση του Απριλίου. Όσον αφορά τα επιχειρηματικά δάνεια, παρουσιάστηκε μείωση 1,3% μετά τη στασιμότητα του Απριλίου. Το σύνολο των χορηγήσεων στο σύστημα μειώθηκε τέλος Μαΐου του 2013 στα 68 δις. από 68,4 δις. τον τέταρτο μήνα του 2013 και 70,3 δισ. το Μάιο του 2012. Η ετήσια αύξηση των δανείων μειώθηκε στο 1,4% από 2,5% τον Απρίλιο του 2013 και αύξησης 3,7% το Μάιο του 2012 (Πηγή:

Εκταμιεύθηκε 1 δις από τον ΕΜΣ Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) προχώρησε στην εκταμίευση 1 δις. για τις ανάγκες της Κυπριακής Δημοκρατίας, ολοκληρώνοντας την πρώτη δόση, ύψους 3 δις. που προβλέπεται στο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής της νήσου. Το πρώτο τμήμα της δόσης, ύψους 2 δις., είχε εκταμιευθεί στις 13 Μαΐου. Όπως αναφέρεται σε γραπτή ανακοίνωση, τα ποσά διατέθηκαν σε μετρητά, προκειμένου να καλύψουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Κύπρου αλλά και την επιμήκυνση της ωρίμανσης του δημόσιου χρέους. (Πηγή: www.philenews.com) Συμψηφισμός απολαβών, συντάξεων ιδιωτικού δημοσίου Ομόφωνα ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων τροποποιητικό νομοσχέδιο που προβλέπει το συμψηφισμό των απολαβών ή συντάξεων που δίνονται από τον ιδιωτικό τομέα, το δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα για σκοπούς υπολογισμού της έκτακτης εισφοράς που θα αποκόπτεται συνεπεία της οικονομικής κρίσης. Η ρύθμιση είχε ζητηθεί από την Τρόικα στα πλαίσια των διαπραγματεύσεων με το Υπουργείο Οικονομικών με στόχο τον περιορισμό των δαπανών της κράτους. Η νομοθεσία που ίσχυε προνοούσε ότι άτομα που εργάζονται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και έχουν απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα δικαιούνταν 2.500 αφορολόγητο ποσό μηνιαίως από κάθε τομέα, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα την άνιση μεταχείριση των φορολογουμένων καθώς άτομα που εργάζονται σε πάνω από μια εργασία στον ιδιωτικό τομέα δικαιούνταν μόνο ένα αφορολόγητο ποσό των 2.500. Σύμφωνα με τα στοιχεία που κατατέθηκαν στην Επιτροπή Οικονομικών από το Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων το νομοσχέδιο υπάρχουν γύρω στα 2.500 με 3.000 άτομα που εργάζονται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και έχουν απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα (Πηγή: Κατασκευή τερματικού Υπογράφηκε την περασμένη Τετάρτη το Μνημόνιο Συναντίληψης για το τερματικό υγροποίησης φυσικού αερίου στο Βασιλικό, μεταξύ του Υπουργού Ενέργειας, εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας και εκπροσώπων των τριών εταιριών Noble, Delek και Avner (Πηγή: ΚΥΠΕ). Μείωση στις τιμές των ακινήτων Μείωση για 13o συνεχές τρίμηνο παρουσιάζουν οι τιμές οικιστικών ακινήτων παραμένοντας ωστόσο σε σημαντικά ψηλότερα επίπεδα από το 2006. Σύμφωνα με νέα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας η ετήσια σε κάποιες περιοχές να ανέρχεται σε διψήφια νούμερα και από το 2008, όταν οι τιμές είχαν φθάσει στο ψηλότερο ιστορικό επίπεδο, υποχώρησαν κατά 18%. Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2013 ο δείκτης τιμών κατοικιών κατέγραψε μεγαλύτερη τριμηνιαία μείωση (1,6%) σε σύγκριση με την τριμηνιαία μείωση κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2012 (0,9%).

Όπως τονίζεται, η μεγαλύτερη μείωση αντανακλά τη γενικότερη επιδείνωση του οικονομικού κλίματος στην Κύπρο, με το ΑΕΠ να συρρικνώνεται και την ανεργία να συνεχίζει να αυξάνεται. Σε ετήσια βάση, ο δείκτης τιμών κατοικιών στην Κύπρο κατέγραψε μείωση 5,4%, η οποία αντανακλά ετήσιες μειώσεις 5,0% και 5,8% στις τιμές οικιών και διαμερισμάτων, αντίστοιχα. Τις μικρότερες ετήσιες μειώσεις τόσο στις τιμές οικιών όσο και στις τιμές διαμερισμάτων κατά το πρώτο τρίμηνο του 2013 παρουσίασε η επαρχία Λεμεσού, κατά 2,7% και 4,3%, αντίστοιχα. Αντίθετα, οι μεγαλύτερες μειώσεις το πρώτο τρίμηνο του 2013 συγκριτικά με το πρώτο τρίμηνο του 2012 καταγράφηκαν στις τιμές διαμερισμάτων και οικιών στην επαρχία Λάρνακας, της τάξης του 12,2% και 8,0%, αντίστοιχα. Οι τιμές διαμερισμάτων στην Πάφο και Αμμόχωστο παρουσίασαν ετήσιες μειώσεις 5,6% και 6,3%, αντίστοιχα, ενώ οι τιμές οικιών στις εν λόγω επαρχίες παρουσίασαν ετήσιες μειώσεις 3,7% και 2,5% (Πηγή: Βελτίωση οικονομικού κλίματος στην Κύπρο Βελτίωση του Δείκτη Οικονομικού Κλίματος στην Κύπρο για δευτερο συνεχόμενο μήνα κατέγραψε η Κομισιόν τον Ιούνιο, ενώ θετικότερο έγινε επίσης το οικονομικό κλίμα στην ΕΕ και την Ευρωζώνη. Οπως προκύπτει από τη μηνιαία έκθεση της Γενικής Διευθυντης Οικονομικών Υποθέσεων της Κομισιόν, ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος, που περιλαμβάνει τις προσδοκίες των επιχειρηματιών για τη βιομηχανία, τις κατασκευες, τις υπηρεσίες και το λιανικό εμποριο, καθώς και των καταναλωτών, κυμάνθηκε στην Ευρωζώνη τον Ιούνιο στις 91,3 μονάδες από 89,5 μονάδες το Μάιο. Στο σύνολο της ΕΕ ο δείκτης αυξήθηκε στις 92,6 μονάδες από 90,8 μονάδες το Μαιο. Στην Κύπρο ο Δείκτης από τις 75,1 μονάδες που ήταν το Μάιο αυξήθηκε στις 76,3 μονάδες. Στην Ελλάδα ο Γενικός Δείκτης υποχώρησε από τις 93,8 μονάδες το Μάιο στις από τις 93,5 μονάδες τον Ιούνιο. Αναφορικά με τους επιμέρους δείκτες, στην Κύπρο καταγράφηκε σημαντική βελτίωση στις υπηρεσίες και το λιανικό εμπόριο, πολύ μικρή επιδείνωση στη βιομηχανία και τις κατασκευές και μεγαλύτερη υποχώρηση στους καταναλωτές. Ο δείκτης υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 7,8 μονάδες, ο δείκτης του λιανικού εμπορίου αυξήθηκε επίσης κατά 8,2 μονάδες. Υποχώρηση 0,1 μονάδες κατέγραψε ο δείκτης της βιομηχανίας, -0,9 ο δείκτης των κατασκευών και -4,2 μονάδες ο δείκτης των καταναλωτών. Βελτίωση παρουσίασε και ο δείκτης των προσδοκιών των επιχειρηματιών για την πορεία της απασχόλησης κατά 9,5 μονάδες (Πηγή: www.sigmalive.com). Άρση περιορισμών στις αποσπάσεις δημοσίου Άρση των περιορισμών στις αποσπάσεις των δημόσιων υπαλλήλων θα βάλει νομοσχέδιο που προώθησε η κυβέρνηση στη Βουλή μετά και από τις υποδείξεις της τρόικας. Η τροποποίηση του νόμου περί Δημόσιας Υπηρεσίας του 2013 προωθείται με βάση την υποχρέωση που προκύπτει στο μνημόνιο για

μείωση του αριθμού των δημόσιων υπαλλήλων κατά 4.500 μέχρι το 2016. Για κάλυψη των κενών που θα προκύψουν θα πρέπει να υπάρξουν αποσπάσεις στη δημόσια υπηρεσία. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση σκοπός του νομοσχεδίου είναι η άρση των περιορισμών της νομοθεσίας σε σχέση με τη διάρκεια, την τοποθέτηση και την αναγκαιότητα συναίνεσης του υπαλλήλου, τόσο για την απόσπαση, όσο και για ανάθεση των καθηκόντων με στόχο την αποτελεσματική αξιοποίηση των θεσμών. Επίσης το νομοσχέδιο έχει ως στόχο να καταστεί δυνατή η κάλυψη των υπηρεσιακών κενών που παρουσιάζονται από τη μείωση του αριθμού των δημόσιων υπαλλήλων. Η τροποποίηση του νόμου πρέπει να υλοποιηθεί εντός του 2ου τριμήνου του 2013 (Πηγή: Unsubscribe from all KPMG newsletters and/or alerts KPMG Limited, Εσπερίδων 14, 1087, Λευκωσία, Κύπρος 2013 KPMG Limited, ιδιωτική εταιρεία περιορισμένης ευθύνης εγγεγραμμένη στην Κύπρο, μέλος του δικτύου ανεξάρτητων Οίκων της KPMG που συνδέονται με το Διεθνή Οίκο KPMG International Cooperative ( KPMG International ), Ελβετικός Οργανισμός. Όλα τα νόμιμα δικαιώματα κατοχυρωμένα. Εκτυπωμένο στην Κύπρο. Η επωνυμία της KPMG, το λογότυπο και το "cutting through complexity" είναι εγγεγραμμένα εμπορικά σήματα ή εμπορικά σήματα της KPMG International. Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν είναι γενικής φύσεως και δεν προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για τις ανάγκες/περιστάσεις οποιουδήποτε ατόμου ή εταιρείας. Παρόλο που γίνεται προσπάθεια να δοθούν ακριβείς και σύγχρονες πληροφορίες, δεν μπορεί να εξασφαλισθεί ότι τέτοιες πληροφορίες θα είναι ακριβείς κατά την ημέρα που θα γίνεται αναφορά σε αυτές ή ότι θα συνεχίσουν να παραμένουν ακριβείς στο μέλλον. Κανείς δεν θα πρέπει να ενεργεί με βάση τις πληροφορίες αυτές χωρίς την εξασφάλιση κατάλληλης επαγγελματικής συμβουλής μετά από ενδελεχή εξέταση των συνθηκών της κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης. Οι απόψεις και γνώμες που διατυπώνονται στο παρόν είναι αυτές του συγγραφέα και δεν εκπροσωπούν κατ ανάγκη τις απόψεις και γνώμες της KPMG International Cooperative ( KPMG International ) ή Οίκων Μελών της KPMG.