ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιούλιος 213 Συνοπτικά αποτελέσματα για την Κύπρο Προσφορά Στην Κύπρο κατά το δεύτερο τρίμηνο του 213 καταγράφηκε μείωση στο βαθμό θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις, με το σταθμισμένο ως προς την ένταση των απαντήσεων καθαρό ποσοστό των τραπεζών που δήλωσαν αυστηρότερα κριτήρια να διαμορφώνεται στο 38%, σύμφωνα με τις της προηγούμενης έρευνας. Το τρίτο τρίμηνο του 213 τα κριτήρια για τη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις αναμένεται να γίνουν αυστηρότερα, με το δείκτη διάχυσης 1 να ανέρχεται πάλι πίσω στο 5%. Η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση στεγαστικών καθώς και καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά επίσης συνεχίστηκε το δεύτερο τρίμηνο του 213, σε μικρότερο βαθμό από αυτό που καταγράφηκε το προηγούμενο τρίμηνο, με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό και στις δύο περιπτώσεις να είναι χαμηλότερο από το αναμενόμενο με βάση τις της προηγούμενης έρευνας. Όσον αφορά τις για το τρίτο τρίμηνο του 213, τα κριτήρια χρηματοδότησης τόσο για στεγαστικά όσο και για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά αναμένεται να γίνουν αυστηρότερα με το δείκτη διάχυσης να παραμένει στα ίδια περίπου επίπεδα του δευτέρου τριμήνου. Ζήτηση Η καθαρή ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις καθώς και από νοικοκυριά τόσο για στεγαστικούς όσο και για καταναλωτικούς και λοιπούς σκοπούς το δεύτερο τρίμηνο του 213 κατέγραψε σημαντική μείωση σε Σύνοψη αποτελεσμάτων 2 Κριτήρια χορήγησης δανείων Επιχειρήσεις Νοικοκυριά - Στεγαστικά Δάνεια - Καταναλωτικά και λοιπά Δάνεια Ζήτηση για δάνεια Επιχειρήσεις Νοικοκυριά σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο, η οποία ήταν και στις τρεις περιπτώσεις μεγαλύτερη της αναμενόμενης, βάσει των προσδοκιών των συμμετεχουσών τραπεζών. Το επόμενο τρίμηνο αναμένεται και πάλιν μείωση της ζήτησης, σε μικρότερο ωστόσο βαθμό από αυτόν του δευτέρου τριμήνου του 213. Συνοπτικά αποτελέσματα για τη ζώνη του ευρώ Προσφορά 213Q2 Κύπρος 213Q3 () ζώνη του ευρώ 213Q2 213Q3 () Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Χαλαρότερα Αμετάβλητα Μείωση Μείωση Μείωση Μείωση - Στεγαστικά Δάνεια Μείωση Μείωση Μείωση Μείωση - Καταναλωτικά και λοιπά Δάνεια Μείωση Μείωση Μείωση Μείωση Στη ζώνη του ευρώ η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης δανείων σε επιχειρήσεις το δεύτερο τρίμηνο του 213 παρέμεινε σταθερή και ήταν σύμφωνη με τις των τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα. Οι τράπεζες αναμένουν ότι η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις κατά το τρίτο τρίμηνο του 213 θα μειωθεί περαιτέρω, σε χαμηλότερα επίπεδα από αυτά του δευτέρου τριμήνου του 213. Στη ζώνη του ευρώ, η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων κατά το δεύτερο τρίμηνο του 213, κατέγραψε περαιτέρω 1. Βλέπε σημείωση στη σελίδα 1. 2. Τα αποτελέσματα καταγράφουν τις μεταβολές που σημειώθηκαν τους τελευταίους τρεις μήνες (δηλαδή το δεύτερο τρίμηνο του 213 σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο), καθώς και τις μεταβολές που αναμένεται να σημειωθούν για τους επόμενους τρεις μήνες (δηλαδή το τρίτο τρίμηνο του 213), επίσης σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο.
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 213 μείωση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, ελαφρώς πιο κάτω από τις της προηγούμενης έρευνας. Το τρίτο τρίμηνο του 213 οι τράπεζες αναμένουν ακόμη χαμηλότερη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 213. Στη ζώνη του ευρώ, για πρώτη φορά από το τέλος του 27, τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων έγιναν πιο χαλαρά το δεύτερο τρίμηνο του 213, λίγο πιο κάτω από τις των τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα, ενώ αναμένεται ότι τα κριτήρια θα παραμείνουν αμετάβλητα κατά το τρίτο τρίμηνο του 213. Ζήτηση Στη ζώνη του ευρώ, η μείωση της καθαρής ζήτησης για όλες τις κατηγορίες δανείων το δεύτερο τρίμηνο του 213 ήταν μικρότερη από αυτή του προηγούμενου τριμήνου. Για τα δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις η εν λόγω μείωση ήταν μεγαλύτερη της αναμενόμενης βάσει των προσδοκιών των τραπεζών, ενώ για τα στεγαστικά και τα καταναλωτικά και λοιπά δάνεια ήταν γενικά η αναμενόμενη βάσει της προηγούμενης έρευνας. Το τρίτο τρίμηνο του 213 αναμένεται ελαφρά μείωση στην καθαρή ζήτηση για όλες τις κατηγορίες δανείων, η οποία βάσει των προσδοκιών των συμμετεχουσών τραπεζών δεν αναμένεται να υπερβεί αυτή του δευτέρου τριμήνου του 213 για όλους τους τύπους δανείων. Δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις Κριτήρια για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις Το Διάγραμμα 1 παρουσιάζει τα αποτελέσματα της έρευνας σε σχέση με τα κριτήρια χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις και τις των τραπεζών, τόσο για την Κύπρο όσο και για τη ζώνη του ευρώ. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1 Κριτήρια χρηματοδότησης : δάνεια προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις 55 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5-5 -1-15 "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" ζώνη του ευρώ - 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 Αναλυτικά, στην Κύπρο καταγράφηκε μείωση στο βαθμό θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις, με το σταθμισμένο ως προς την ένταση των απαντήσεων καθαρό ποσοστό των τραπεζών που δήλωσαν αυστηρότερα κριτήρια να διαμορφώνεται στο 38%, σύμφωνα με τις της προηγούμενης έρευνας. Με εξαίρεση την ικανότητα πρόσβασης σε χρηματοδότηση μέσω της αγοράς, στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων συνέβαλαν οι ίδιοι παράγοντες του προηγούμενου τριμήνου, σε μικρότερο ωστόσο βαθμό απ ό,τι το προηγούμενο τρίμηνο (βλ. Παράρτημα 1). Σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις, το περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια κατάγραψε μεγαλύτερη αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, όπως μεγαλύτερη ήταν και η θέσπιση αυστηρότερων όρων για το μέγεθος του δανείου και τις απαιτήσεις ασφάλειας. Οι επιβαρύνσεις εκτός τόκων και η διάρκεια του δανείου επίσης έγιναν αυστηρότερα κατά το δεύτερο τρίμηνο του 213. Το περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου σημείωσε μικρότερη αύξηση απ' ό,τι το πρώτο τρίμηνο του 213. Στη ζώνη του ευρώ η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης δανείων σε επιχειρήσεις το δεύτερο τρίμηνο του 213 παρέμεινε σταθερή (γύρω στο 4%) και ήταν σύμφωνη με τις των τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα. Το κόστος που σχετίζεται με την κεφαλαιακή θέση των τραπεζών είχε την ίδια με το πρώτο τρίμηνο του 213 επίδραση προς τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων, ενώ η ικανότητα πρόσβασης σε χρηματοδότηση μέσω της αγοράς, η κατάσταση ρευστότητας των τραπεζών και ο ανταγωνισμός από άλλα συνέτειναν στη χαλάρωση των κριτηρίων χορήγησης 2
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 213 δανείων προς τις επιχειρήσεις, όπως και το πρώτο τρίμηνο του 213. Όσον αφορά τις για το τρίτο τρίμηνο του 213, στην Κύπρο αναμένεται ότι τα κριτήρια θα γίνουν αυστηρότερα σε μεγαλύτερο βαθμό απ' ό,τι το δεύτερο τρίμηνο του 213, ενώ στη ζώνη του ευρώ οι τράπεζες αναμένουν ότι η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις θα μειωθεί περαιτέρω από τα επίπεδα του δευτέρου τριμήνου του 213. Ζήτηση για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις Όσον αφορά την καθαρή ζήτηση για δάνεια από επιχειρήσεις στην Κύπρο το δεύτερο τρίμηνο του 213, καταγράφηκε σημαντική μείωση της ζήτησης η οποία ήταν αρκετά μεγαλύτερη από αυτή που καταγράφηκε το πρώτο τρίμηνο του 213 (-38% από -1%) αλλά και από την αναμενόμενη βάσει των προσδοκιών των τραπεζών (Διάγραμμα 2). Το δεύτερο τρίμηνο του 213, η επίδραση των πάγιων επενδύσεων και των συγχωνεύσεων ή εξαγορών και αναδιάρθρωσης επιχειρήσεων προς την κατεύθυνση της μείωσης της ζήτησης αντιστάθμισε τη θετική επίδραση των αποθεμάτων και κεφαλαίων κίνησης και των δανείων από άλλα (βλ. Παράρτημα 1). Η μείωση της καθαρής ζήτησης για δάνεια από επιχειρήσεις στη ζώνη του ευρώ ήταν ελαφρώς μικρότερη από αυτή του πρώτου τριμήνου του 213 (-1% από -12%) (Διάγραμμα 2), ωστόσο για τέταρτο συνεχές τρίμηνο ήταν μεγαλύτερη της αναμενόμενης βάσει των προσδοκιών των τραπεζών. Όπως και στα προηγούμενα τρίμηνα, η μείωση της καθαρής ζήτησης οφείλεται κυρίως στη σημαντική αρνητική επίδραση των αναγκών χρηματοδότησης πάγιων επενδύσεων. Οι συγχωνεύσεις και εξαγορές συνέχισαν να έχουν φθίνουσα αρνητική επίδραση στην καθαρή ζήτηση, ενώ τα αποθέματα και κεφάλαια κίνησης είχαν θετική επίδραση στη ζήτηση για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο. Όσον αφορά το τρίτο τρίμηνο του 213, βάσει των προσδοκιών των τραπεζών που συμμετέχουν στην έρευνα, στην Κύπρο αναμένεται ότι η καθαρή ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις θα καταγράψει περαιτέρω μείωση, σε μικρότερο ωστόσο βαθμό από αυτό του δευτέρου τριμήνου του 213. Στη ζώνη του ευρώ επίσης αναμένεται ότι η μείωση της ζήτησης δανείων από επιχειρήσεις θα είναι μικρότερη από εκείνη του δευτέρου τριμήνου του 213. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2 Ζήτηση: δάνεια προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις 3 2 1-1 -2-3 -4 "αύξηση" 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 Δάνεια προς νοικοκυριά ζώνη του ευρώ - Κριτήρια για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά Στην Κύπρο συνεχίστηκε η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά, σε ελαφρώς μικρότερο βαθμό από αυτό που καταγράφηκε το πρώτο τρίμηνο του 213 (38% από 4%) και χαμηλότερα από τις των συμμετεχουσών τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα (Διάγραμμα 3). Όπως και τα προηγούμενα τρίμηνα, το κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό, οι των τραπεζών σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα και οι προοπτικές της αγοράς κατοικιών ήταν οι παράγοντες που συνέβαλαν στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων, με τους τελευταίους δύο παράγοντες να ασκούν μεγαλύτερη επίδραση το δεύτερο τρίμηνο του 213 σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο και τον πρώτο παράγοντα να έχει μικρότερη επίδραση προς τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων, πάντοτε σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 213 (βλ. Παράρτημα 2α). Σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά, οι τράπεζες εφάρμοσαν αυξημένα περιθώρια τόσο για τα συνήθη δάνεια όσο και για τα δάνεια ψηλότερου κινδύνου, μεγαλύτερες απαιτήσεις ασφάλειας και χαμηλότερο λόγο δανείου προς αξία ακινήτου απ' ό,τι το πρώτο τρίμηνο του 213. Επίσης, το δεύτερο τρίμηνο του 213, οι τράπεζες εφάρμοσαν αυστηρότερους όρους σε ό,τι αφορά τη διάρκεια του 3
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 213 δανείου, πάντοτε σύμφωνα με τις απαντήσεις των συμμετεχουσών τραπεζών. Στη ζώνη του ευρώ, η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων κατά το δεύτερο τρίμηνο του 213, κατέγραψε περαιτέρω μείωση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο (4% από 8%), ελαφρώς πιο κάτω από τις της προηγούμενης έρευνας (Διάγραμμα 3). Όπως και στην περίπτωση της χορήγησης δανείων προς επιχειρήσεις στη ζώνη του ευρώ, έτσι και στα στεγαστικά δάνεια το κόστος που σχετίζεται με την κεφαλαιακή θέση των τραπεζών είχε περίπου την ίδια με το πρώτο τρίμηνο του 213 επίδραση προς τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων. Όσον αφορά τις για το τρίτο τρίμηνο του 213, αναμένεται πως τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων στην Κύπρο θα γίνουν αυστηρότερα, με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό να παραμένει στα επίπεδα του δευτέρου τριμήνου. Στη ζώνη του ευρώ οι τράπεζες αναμένουν ακόμη χαμηλότερη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 213. αυτούς προστέθηκαν τα δάνεια από άλλα τραπεζικά ιδρύματα και οι άλλες πηγές χρηματοδότησης (βλ. Παράρτημα 2α). Ιδιαίτερης αναφοράς χρήζει η σημαντική αρνητική επίδραση της μείωσης της εμπιστοσύνης των καταναλωτών. Αντίθετα, στη ζώνη του ευρώ, η μείωση της καθαρής ζήτησης για στεγαστικά δάνεια ήταν μικρότερη από αυτή του προηγούμενου τριμήνου (-4% από -17%) και η αναμενόμενη βάσει των προσδοκιών των τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα. Η εν λόγω μικρότερη μείωση της ζήτησης εξηγείται κυρίως από μικρότερη αρνητική συνεισφορά παραγόντων όπως είναι οι προοπτικές της αγοράς κατοικιών, οι καταναλωτικές δαπάνες που δεν σχετίζονται με αγορά κατοικίας και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Το τρίτο τρίμηνο του 213 οι τράπεζες στην Κύπρο αναμένουν περαιτέρω μείωση της καθαρής ζήτησης για στεγαστικά δάνεια από νοικοκυριά, η οποία ωστόσο αναμένεται να είναι μικρότερη από αυτή που καταγράφηκε το δεύτερο τρίμηνο του 213. Στη ζώνη του ευρώ αναμένεται ελαφρά μείωση της ζήτησης το τρίτο τρίμηνο του 213. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3 Κριτήρια χρηματοδότησης: στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5-5 -1-15 "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" ζώνη του ευρώ - 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4 Ζήτηση: στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6-7 "αύξηση" ζώνη του ευρώ - 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 Ζήτηση για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά Η καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια στην Κύπρο κατέγραψε σημαντική μείωση το δεύτερο τρίμηνο του 213 (-63% από -2%), αρκετά μεγαλύτερη από την αναμενόμενη βάσει των προσδοκιών των συμμετεχουσών τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα (Διάγραμμα 4). Με εξαίρεση τις προοπτικές της αγοράς κατοικιών που συνέτειναν στη μείωση της ζήτησης σε κάπως μικρότερο βαθμό από το πρώτο τρίμηνο του 213, όλοι οι παράγοντες που συνέβαλαν στη μείωση της ζήτησης το προηγούμενο τρίμηνο άσκησαν αυξημένη επίδραση προς την ίδια κατεύθυνση το δεύτερο τρίμηνο του 213, ενώ σε Κριτήρια για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά Τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων στην Κύπρο (Διάγραμμα 5) έγιναν αυστηρότερα το δεύτερο τρίμηνο του 213 σε μικρότερο βαθμό από αυτόν που καταγράφηκε το πρώτο τρίμηνο του 213, με το δείκτη διάχυσης να μειώνεται στο 38% από το 5%, αρκετά πιο κάτω από τις των τραπεζών που είχε καταγράψει η προηγούμενη έρευνα. Το κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό, οι σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα και η φερεγγυότητα των καταναλωτών 4
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 213 είχαν μειωμένη συνεισφορά προς τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων, σε αντίθεση με τον κίνδυνο όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια που είχε αυξημένη επίδραση (βλ. Παράρτημα 2β). Σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά, οι τράπεζες συνέχισαν να εφαρμόζουν αυξημένα περιθώρια τόσο για τα συνήθη δάνεια όσο και για τα δάνεια ψηλότερου κινδύνου και μεγαλύτερες απαιτήσεις ασφάλειας σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι το πρώτο τρίμηνο του 213, ενώ όπως και στην περίπτωση των δανείων προς επιχειρήσεις και των στεγαστικών δανείων εφάρμοσαν κατά το δεύτερο τρίμηνο του 213 αυστηρότερους όρους σε ό,τι αφορά τη διάρκεια του δανείου. Στη ζώνη του ευρώ, για πρώτη φορά από το τέλος του 27, τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων έγιναν πιο χαλαρά το δεύτερο τρίμηνο του 213, λίγο πιο κάτω από τις των τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα (Διάγραμμα 5). Το κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό είχαν αμετάβλητη επίδραση προς την κατεύθυνση της θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων, πάντοτε σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, ενώ οι σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα και η φερεγγυότητα των καταναλωτών άσκησαν μειωμένη επίδραση προς τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων. Στην Κύπρο οι τράπεζες αναμένουν ότι τα κριτήρια για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων θα γίνουν αυστηρότερα το τρίτο τρίμηνο του 213, κατά τον ίδιο περίπου βαθμό που καταγράφηκε το δεύτερο τρίμηνο, ενώ στη ζώνη του ευρώ τα κριτήρια αναμένεται να παραμείνουν αμετάβλητα. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5 Κριτήρια χρηματοδότησης: καταναλωτικάκαι λοιπάδάνεια προς νοικοκυριά 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5-5 -1-15 "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" ζώνη του ευρώ - 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 Ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά Όπως και στις περιπτώσεις των δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις και των στεγαστικών δανείων στην Κύπρο, η καθαρή ζήτηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά στην Κύπρο κατέγραψε σημαντική μείωση, με το σταθμισμένο ως προς την ένταση των απαντήσεων καθαρό ποσοστό των συμμετεχουσών τραπεζών που δήλωσαν μείωση να αυξάνεται αισθητά από το -2% στο -5%, περισσότερο απ' ό,τι αναμενόταν βάσει των προσδοκιών τους στην προηγούμενη έρευνα (Διάγραμμα 6). Η μεγαλύτερη σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο μείωση της ζήτησης για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά αντικατοπτρίζεται, κατά κύριο λόγο, στη μεγάλη μείωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, στη χρήση αποταμιεύσεων των νοικοκυριών και στη μείωση των δαπανών για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών. Σε αντίθεση με τα προηγούμενα δύο τρίμηνα, η χρήση άλλων πηγών χρηματοδότησης επίσης συνέτεινε στη μείωση της ζήτησης για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6 Ζήτηση: καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6 "αύξηση" ζώνη του ευρώ - 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 Αντίθετα, η μείωση της καθαρής ζήτησης για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια από νοικοκυριά στη ζώνη του ευρώ ήταν μικρότερη από αυτή που είχε καταγραφεί το προηγούμενο τρίμηνο, με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό των τραπεζών να διαμορφώνεται στο -4% από -13%. Η εν λόγω μείωση της ζήτησης ήταν σε γενικές γραμμές η αναμενόμενη κατά την προηγούμενη έρευνα. Η επιβράδυνση στη μείωση της καθαρής ζήτησης αποδίδεται, σύμφωνα πάντα με τις τράπεζες της Ευρωζώνης που συμμετέχουν στην έρευνα, κυρίως στη μικρότερη 5
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 213 αρνητική επίδραση των μειωμένων δαπανών για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών και της εμπιστοσύνης των καταναλωτών. Για το τρίτο τρίμηνο του 213 στην Κύπρο οι τράπεζες αναμένουν μείωση της ζήτησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά, μικρότερη ωστόσο από αυτή που καταγράφηκε το δεύτερο τρίμηνο του 213. Στη ζώνη του ευρώ αναμένεται ελαφρά μόνο μείωση της ζήτησης. 6
211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 213 Παράρτημα 1. Δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις 6 5 4 3 2 1-1 Κριτήρια ''πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 7 6 5 4 3 2 1 Κόστος που σχετίζεται με τη κεφαλαιακή θέση των τραπεζών 4 3 2 1 Ικανότητα πρόσβασης σε χρηματοδότηση μέσω της αγοράς 6 5 4 3 2 1 Κατάσταση ρευστότητας των τραπεζών 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από άλλα 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από μη 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από χρηματοδότηση μέσω της αγοράς 6 5 4 3 2 1 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 4 3 2 1 Προοπικές που αφορούν συγκεκριμένους κλάδους ή εταιρείες 5 4 3 2 1 Κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις 4 3 Περίθωριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 4 3 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 5 4 Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 6 5 4 Μέγεθος δανείου ή πιστωτικού ορίου 6 5 4 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 5 4 Ρήτρες δανείων 6 5 4 Διάρκεια 2 1 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 (Β) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις 3 2 1-1 -2-3 -4-5 ζήτηση '"αύξηση" -1-2 -3-4 -5-6 Πάγιες επενδύσεις 3 2 1-1 -2-3 Αποθέματα και κεφάλαια κίνησης -1-2 -3-4 -5-6 Συγχωνεύσεις ή εξαγορές και αναδιάρθρωση επιχειρήσεων 6 5 4 3 2 1 Αναδιάρθρωση χρέους -1-2 -3-4 -5-6 Εσωτερική χρηματοδότηση 3 2 1-1 -2-3 Δάνεια από άλλα -1-2 -3-4 -5-6 Δάνεια από μη -1-2 -3-4 -5-6 Έκδοση χρεογράφων -1-2 -3-4 -5-6 'Εκδοση μετοχών Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 7
211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 213 Παράρτημα 2α. Στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά 6 5 4 3 2 1-1 κριτήρια ''πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 6 5 4 3 2 1 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από άλλα 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από μη 6 5 4 3 2 1 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 6 5 4 3 2 1 Προοπτικές της αγοράς κατοικιών Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά 6 5 4 3 2 1 Περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 6 5 4 3 2 1 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 5 4 3 2 1 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 5 4 3 2 1 Λόγος δανείου προς αξία ακινήτου 6 5 4 3 2 1 Διάρκεια Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 6 5 4 3 2 1 (Β) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6-7 ζήτηση "αύξηση" -1-2 -3-4 -5-6 Προοπτικές της αγοράς κατοικιών -1-2 -3-4 -5-6 -7-8 Εμπιστοσύνη καταναλωτών -1-2 -3-4 -5-6 Καταναλωτικές δαπάνες που δεν σχετίζονται με αγορά κατοικίας -1-2 -3-4 -5-6 Αποταμιεύσεις νοικοκυριών 3 2 1-1 -2-3 Δάνεια από άλλα -1-2 -3-4 -5-6 'Αλλες πηγές χρηματοδότησης Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 8
211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 211Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 213 Παράρτημα 2β. Καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά 6 5 4 3 2 1-1 κριτήρια ''πιο αυστηρά" ''πιο χαλαρά" 6 5 4 3 2 1 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από άλλα 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από μη 6 5 4 3 2 1 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 6 5 4 3 2 1 Φερεγγυότητα καταναλωτών 6 5 4 3 2 1 Κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά 6 Περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 6 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 Διάρκεια 3 Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 5 5 5 5 2 4 4 4 4 1 3 3 3 3 2 2 2 2-1 1 1 1 1-2 -3 (Β) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6 ζήτηση "αύξηση" -1-2 -3-4 -5-6 Δαπάνες για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών -1-2 -3-4 -5-6 -7-8 Εμπιστοσύνη καταναλωτών -1-2 -3-4 -5-6 Απόκτηση τίτλων -1-2 -3-4 -5-6 Αποταμιεύσεις νοικοκυριών 3 2 1-1 -2-3 Δάνεια από άλλα -1-2 -3-4 -5-6 Άλλες πηγές χρηματοδότησης Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 9
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 213 Σημειώσεις: Η Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων αποτελεί μια ποιοτική έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις στη ζώνη του ευρώ και βασικός της στόχος είναι η βελτίωση της πληροφόρησης για τις συνθήκες χρηματοδότησης στη ζώνη του ευρώ. Το ερωτηματολόγιο της έρευνας απευθύνεται σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των τραπεζών της κάθε χώρας της ζώνης του ευρώ και καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων για το δανεισμό στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Για παράδειγμα, περιλαμβάνει ερωτήσεις που αφορούν τα κριτήρια για την έγκριση των δανείων, τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης πιστώσεων καθώς και την αξιολόγηση των τραπεζών για τις συνθήκες που επηρεάζουν τη ζήτηση των δανείων. Περαιτέρω πληροφορίες θα βρείτε στην περιγραφή της μεθοδολογίας της εν λόγω έρευνας http://www.centralbank.gov.cy/media/pdf_gr/methodology_121.pdf Τα αποτελέσματα της Έρευνας Τραπεζικών Χορηγήσεων η οποία διεξήχθη τον Ιούλιο του 213 αναφέρονται στις αλλαγές που σημειώθηκαν το δεύτερο τρίμηνο του 213 σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο και στις των τραπεζών για το τρίτο τρίμηνο του 213 όσον αφορά τα κριτήρια και τη ζήτηση δανείων ή πιστωτικών ορίων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά 1. Επισημαίνεται ότι τα αποτελέσματα της έρευνας βασίζονται στις απαντήσεις των τραπεζών που συμμετέχουν στην εν λόγω έρευνα και εκφράζουν τη δική τους αντίληψη για τη χρηματοδοτική αγορά. Τα αποτελέσματα δεν αντιπροσωπεύουν εκτιμήσεις ή συμπεράσματα της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. 1. Τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας για την Κύπρο δεν είναι σταθμισμένα ως προς το μερίδιο αγοράς της κάθε τράπεζας που λαμβάνει μέρος στην έρευνα, επομένως οι απαντήσεις όλων των συμμετεχόντων έχουν την ίδια βαρύτητα. Η έρευνα καλύπτει περίπου το 85% της αγοράς χορηγήσεων στην Κύπρο που δίνονται σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά της ζώνης του ευρώ. Για την ανάλυση των συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων της Κύπρου και της ζώνης του ευρώ χρησιμοποιείται ο δείκτης διάχυσης (diffusion index). Σημειώνεται ότι ο δείκτης διάχυσης στο μπορεί να υποδηλοί (α) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο (β) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (γ) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 1