ΘΕΜΑ: Απόψεις επί του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Κρήτης (ΠΠΧΣΑΑ).

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ Ταχ. Δ/νση: Ταχ. Κώδικας: Πληροφορίες: Τηλέφωνα: Fax: e-mail: Πλατεία Ελευθερίας 712 01 Μαρία Αποστολάκη 2813400248-350 2813-400252 vmanasaki@crete.gov.gr mapostolaki@crete.gov.gr Ηράκλειο, 27 Οκτωβρίου 2015 ΑΡ. ΠΡΩΤ.: 132164 ΠΡΟΣ Αντιπεριφερειάρχη Χωροταξίας και Περιβάλλοντος κ. Νίκο Καλογερή ΘΕΜΑ: Απόψεις επί του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Κρήτης (ΠΠΧΣΑΑ). Στα πλαίσια της διαβούλευσης για τη Β1 φάση της Μελέτης αξιολόγησης, αναθεώρησης και εξειδίκευσης του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Κρήτης (ΠΠΧΣΑΑ), η Αντιπεριφέρεια Κρήτης για την Ενέργεια και τη Βιομηχανία προκειμένου να εκφράσει την άποψή της και να συμβάλει ουσιαστικά στη βελτίωση του υπό διαμόρφωση περιφερειακού χωροταξικού σχεδίου, έλαβε υπόψη τις παρατηρήσεις και θέσεις όλων των αρμόδιων φορέων που εκφράστηκαν στο δημόσιο διάλογο που πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο διάστημα και κυρίως της Ομάδας Μελέτης εκπόνησης του Ενεργειακού Σχεδιασμού Περιφέρειας Κρήτης (με επιστημονικά υπεύθυνο τον καθηγητή του ΕΜΠ Παντελή Κάπρου), καθώς και των ΔΕΔΔΗΕ, ΔΕΗ Α.Ε., Ενεργειακού Κέντρου Κρήτης, ΤΕΕ/ΤΑΚ-ΤΔΚ, Δ/νσεων Ανάπτυξης Π.Ε. Κρήτης, Επιμελητηρίου Ηρακλείου, ΤΕΙ Κρήτης, Πολυτεχνείου Κρήτης κ.α. ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ο τομέας της ενέργειας βρίσκεται στο επίκεντρο του ευρύτερου σχεδιασμού για βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς οι ενεργειακές επιλογές επηρεάζουν όλες τις πλευρές της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Η ύπαρξη επομένως ενός ολοκληρωμένου Ενεργειακού Σχεδιασμού σε επίπεδο Περιφέρειας αποτελεί βασικό εργαλείο για την υλοποίηση της βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης με στόχο την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών και την εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού, την εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας, την προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η Κρήτη αποτελούσε και αποτελεί μία ιδιαίτερη ενεργειακά περίπτωση, λόγω του μεγέθους της, της θέσης της, του μεγάλου δυναμικού ΑΠΕ, της αυτοπαραγωγής ενέργειας, της μη ύπαρξης ηλεκτρικής διασύνδεσης, της πρόσφατης έρευνας στην ευρύτερη περιοχή για την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων της, της ένταξής της σε ευρωπαϊκά στρατηγικού ενδιαφέροντος ενεργειακά έργα, καθώς και της ανάπτυξής της που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό, τον πρωτογενή τομέα, αλλά και στο πλούσιο πολιτιστικό και περιβαλλοντικό απόθεμά της. Για τους λόγους αυτούς κρίθηκε σκόπιμο από την Περιφέρεια Κρήτης, το προηγούμενο διάστημα, η εκπόνηση ενός βιώσιμου ενεργειακού σχεδιασμού για το νησί που θα αποτυπώνει, τόσο την υφιστάμενη κατάσταση όσο και τη δυναμική που παρουσιάζει η Κρήτη στον ενεργειακό τομέα. Ειδικότερα ο Σχεδιασμός ξεκινά από την καταγραφή του σημερινού ενεργειακού προφίλ της Περιφέρειας Κρήτης, την αξιόπιστη και ορθολογική αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης και των ενεργειακών αναγκών του νησιού και προχωρά στη διερεύνηση και αξιολόγηση όλων των πιθανών πηγών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και του ποσοστού συμμετοχής τους στο ενεργειακό μείγμα του νησιού, στην εξέταση της ηλεκτρικής διασύνδεσης του νησιού με το ηπειρωτικό σύστημα, της εισαγωγής του φυσικού αερίου κλπ. Ο σχεδιασμός αναπτύσσεται σταδιακά με αφετηρία τα δεδομένα του 2010, ενδιάμεσα στάδια για το 2020, 2030, 2040 και έχει ένα χρονικό ορίζοντα 35 έτη από σήμερα, δηλ. το 2050. Διέπεται επίσης από τις αρχές και κατευθύνσεις και στόχους, που ορίζουν οι εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές τόσο για τη διείσδυση των ΑΠΕ, την εξοικονόμηση ενέργειας, και τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, προσδίδοντας την «αειφορική λογική» στην μελλοντική ενεργειακή ανάπτυξη του νησιού. Ο Ενεργειακός Σχεδιασμός της Περιφέρειας Κρήτης, επιδιώκουμε να αποτελέσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση και εξέταση όλων των συνιστωσών του ενεργειακού ζητήματος. Όμως πέραν της συνολικής αξιολόγησης του ενεργειακού ζητήματος, μέσα από τον Ενεργειακό Σχεδιασμό της Περιφέρειας Κρήτης επιδιώκουμε να διαμορφώσουμε και προτάσεις στρατηγικής για συμπληρωματικά ζητήματα, όπως πχ. τυχόν σκόπιμες μελλοντικές τροποποιήσεις του Ειδικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ ή του υπόλοιπου θεσμικού και σχεδιαστικού πλαισίου -χωροταξικού, πολεοδομικού ή περιβαλλοντικού- που περιλαμβάνει διατάξεις που επηρεάζουν τη χωροθέτηση και την ορθολογική ανάπτυξη των αιολικών πάρκων, τυχόν σκόπιμες υποστηρικτικές μελέτες κλπ. Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι τα αποτελέσματα του ενεργειακού σχεδιασμού είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη στη διαμόρφωση κρίσιμων ζητημάτων που ανακύπτουν και αναπτύσσονται στο ΠΠΧΣΑΑ Περιφέρειας Κρήτης, όπως είναι: τα ενεργειακά κέντρα της Κρήτης, η διασύνδεσή της με το ηπειρωτικό σύστημα της χώρας, η ανάπτυξη ή όχι ευρέων ζωνών αναζήτησης για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων ΑΠΕ, η διείσδυση ή μη φυσικού αερίου, η εκτεταμένη χρήση φ.α. από τους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς, καθώς και η εγκατάσταση ή όχι σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου. Στην παρούσα όμως χρονική συγκυρία όλα τα παραπάνω κρίσιμα ζητήματα, που μας απασχολούν στο ΠΠΧΣΑΑ Κρήτης, δεν έχουν ακόμα απαντηθεί στον υπό εκπόνηση ενεργειακό σχεδιασμό, αφού στο σχεδιασμό αναπτύσσονται εναλλακτικά σενάρια για τα οποία θα υπάρξει εκτεταμένη διαβούλευση τους προσεχείς μήνες. Προτείνεται λοιπόν η παράθεση

των θέσεων μας και των απόψεών μας από τα μέχρι σήμερα δεδομένα με επιφύλαξη για αλλαγές που μπορεί να ανακύψουν κατά την ολοκλήρωση της μελέτης του ενεργειακού σχεδιασμού Περιφέρειας Κρήτης. ΑΠΕ Καταρχήν στο σημείο αυτό κρίνεται σκόπιμο να γίνει μία μικρή αναφορά για το που βρίσκεται η Κρήτη σήμερα στο θέμα της ανάπτυξης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (βλ. Παράρτημα), προκειμένου στη συνέχεια να αναζητηθούν οι επιδιωκόμενοι στόχοι ως προς την περαιτέρω ανάπτυξή τους και ο τρόπος που αυτοί θα επιτευχθούν. Σήμερα η συνεισφορά των ΑΠΕ στο νησί, στην ετήσια παραγωγή ενέργειας ανέρχεται σε ποσοστό 20-24% της συνολικά παραγόμενης ενέργειας, ενώ με υπολογισμούς που έχουν γίνει το ποσοστό αυτό θα μπορούσε να αγγίξει και το 40%, εάν τεθούν σε λειτουργία οι αδειοδοτημένες μονάδες που αφορούν στην αποθήκευση ενέργειας (υβριδικοί υδροηλεκτρικοί σταθμοί εγγυημένης ισχύος 291,1 ΜW). Τα ποσοστά αυτά θα μπορούσαν να θεωρηθούν αρκούντος ικανοποιητικά βάσει της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την ανάπτυξη ήπιων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς μεμονωμένα ως νησί υπερβαίνουμε τον στόχο του 20% για το 2020. Τα ποσοστά αυτά όμως χρήζουν περαιτέρω αύξησης βάσει της Ευρωπαϊκής Ενεργειακής Πολιτικής, η οποία προωθεί και ενισχύει τη μεγιστοποίηση παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές με κύριο σκοπό τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέσω της δραστικής μείωσης της καύσης ορυκτών καυσίμων. Από την άλλη πλευρά αποτελούν ένα πολύ μικρό ποσοστό του καταγεγραμμένου δυναμικού της Κρήτης στις διάφορες μορφές των ΑΠΕ, δεδομένων των εξαιρετικά ευνοϊκών κλιματολογικών συνθηκών που μεγιστοποιούν τις ενεργειακές αποδόσεις των ΑΠΕ στο νησί (όπως προκύπτει από τη σχετική μελέτη του Πολυτεχνείου Κρήτης) και απέχουν από τον ιδανικό στόχο της κάλυψης του συνόλου (100%) των ετήσιων ενεργειακών αναγκών του δικτύου της Κρήτης, που προσεγγίζουν τις 3.000 GWh. ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΡΓΩΝ ΑΠΕ Λαμβάνοντας υπόψη τις δεδομένες ενεργειακές ανάγκες της Κρήτης, η μελλοντική ανάπτυξη των ΑΠΕ θα πρέπει να κινηθεί: σε πρώτη φάση στην περαιτέρω αξιοποίησή τους με σκοπό την εξασφάλιση της μέγιστης δυνατής ενεργειακής αυτονομίας του νησιού με τις υφιστάμενες υποδομές (χωρίς την ηλεκτρική διασύνδεση). Σε δεύτερη φάση θα πρέπει να αξιολογηθεί υπό το πρίσμα ενός ευρύτερου εθνικού συστήματος μέσω της ενδεχόμενης διασύνδεσης. Ένα επιπλέον στοιχείο που πρέπει να εξεταστεί είναι το ποσοστό της συνεισφοράς των ΑΠΕ στη συνολικά παραγόμενη ενέργεια, εξασφαλίζοντας την ενεργειακή ασφάλεια και την ενεργειακή τροφοδοσία του νησιού.

Το ποσοστό αυτό διαφοροποιείται σημαντικά στην περίπτωση ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα, σε συνδυασμό με τον γενικότερο στόχο ανάπτυξης των ΑΠΕ για κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του νησιού ή για επίτευξη των εθνικών στόχων με εξαγωγή της πλεονάζουσας ηλεκτρικής ενέργειας. Σε αυτή τη φάση λοιπόν θεωρείται ορθότερο να ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός ανάπτυξης των νέων έργων ΑΠΕ που πληρούν τις προϋποθέσεις, ενώ στη δεύτερη φάση, η οποία ενσωματώνει και την διασύνδεση του νησιού, θα πρέπει να συνεκτιμηθούν και να συνδυαστούν ο περιφερειακός και ο αντίστοιχος εθνικός στρατηγικός ενεργειακός σχεδιασμός. Σε κάθε περίπτωση όμως προτάσσουμε ως ανάγκη τη λελογισμένη - σταδιακή ανάπτυξη των ΑΠΕ, με θετικό αντίκτυπο όσον αφορά στις δυνατότητες περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης, τις δυνατότητες απασχόλησης, ιδίως για τις ΜΜΕ και τους ανεξάρτητους παραγωγούς ενέργειας, με προτεραιότητα σε έργα μικρά ή μεσαία, που δεν ξεφεύγουν και του σκοπού που εισάγεται στις ευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές για την ενέργεια. Επίσης προτείνουμε να υπάρξει στόχευση προς την αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας που προσφέρει ως πλεονεκτήματα την αξιοποίηση τοπικών ενεργειακών πόρων, την αύξηση της τοπικής ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού και τη μείωση των απωλειών ενέργειας κατά τη μεταφορά, καθώς συνεπάγεται μεταφορά σε μικρότερες αποστάσεις. Προκειμένου να μειωθούν τόσο η εξάρτηση από τη χρήση ορυκτών καυσίμων όσο και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, θα πρέπει να προάγεται η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές σε συνδυασμό με την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης. Βασική παράμετρο για την επίτευξη αυτού του στόχου αποτελεί η προσαρμογή των λειτουργιών του δικτύου στα δεδομένα αυτά, η αναβάθμιση δηλαδή των δικτύων διανομής και η μετατροπή τους σε «έξυπνα δίκτυα», με σκοπό να παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια με υψηλή απόδοση και ασφάλεια. Τα έξυπνα δίκτυα θα επιτρέπουν την αποδοτικότερη χρήση της υπάρχουσας εγκατεστημένης ισχύος και ταυτόχρονα θα διευκολύνουν την ένταξη των έργων ΑΠΕ στο σύστημα, μεγιστοποιώντας την αξιοποίηση της ενεργειακής τους παραγωγής. Τέλος σε πλήρη συμφωνία με το αειφορικό μοντέλο ανάπτυξης που έχει επιλέξει η Περιφέρεια, η Κρήτη μπορεί να πρωταγωνιστήσει και ενεργειακά με την υιοθέτηση των ΑΠΕ σε επίπεδο αυτοπαραγωγής και ιδιοκατανάλωσης, μετατρέποντας το νησί σε πρότυπο "πράσινης ενέργειας". ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΑΠΕ Παρόλο που το Ειδικό πλαίσιο των ΑΠΕ θεσπίστηκε ως το εργαλείο για την αξιοποίηση του δυναμικού ΑΠΕ μιας περιοχής με σεβασμό στη φέρουσα ικανότητα της περιοχής και την ταυτόχρονη προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, θεωρούμε πως χρήζει βελτιώσεων, και αυστηροποίησης των περιορισμών που τίθενται από την πολιτεία για την ανάπτυξη ΑΠΕ. Για το λόγο αυτό και προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα η Περιφέρεια Κρήτης ανέθεσε στο Πολυτεχνείο Κρήτης «τη Μελέτη Χωροθέτησης για τη Βιώσιμη Εγκατάσταση Αιολικών Πάρκων στην Περιφέρεια Κρήτης», που είχε σαν στόχο την περαιτέρω εξειδίκευση των κατευθύνσεων των Ειδικού Πλαισίου. Στη συνέχεια η μελέτη αυτή επεκτάθηκε και στα Φωτοβολταϊκά Συστήματα Φ/Β και στα Ηλιοθερμικά Ισχύος.

Έχοντας λοιπόν σαν σκοπό να διασφαλίσουμε ότι θα επιτευχθούν οι στόχοι μας για ανάπτυξη και διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, σεβόμενοι ταυτόχρονα τους άλλους πυλώνες ανάπτυξης της Περιφέρειας Κρήτης, όπως τον πρωτογενή τομέα, τον τουρισμό, καθώς και το φυσικό περιβάλλον θεωρούμε ότι η παραπάνω Μελέτη του Πολυτεχνείου Κρήτης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μία πρώτη δυναμική βάση για τη χωροθέτηση των αιολικών πάρκων και την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας στην Κρήτη, εμπλουτίζοντας την με ακόμα περισσότερα κριτήρια που θα εξασφαλίζουν την προστασία του περιβάλλοντος και θα συνάδουν με τη στρατηγική αειφόρου ανάπτυξης της Περιφέρειας Κρήτης. ΠΠΧΣΑΑ ΚΡΗΤΗΣ - ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΕΥΡΕΙΕΣ ΖΩΝΕΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΑΠΕ 1. «Σύμφωνα με το άρθρο 8 παρ. 2 του ν. 2742/1999, τα Περιφερειακά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, πρέπει να εναρμονίζονται με τις κατευθύνσεις των Ειδικών Πλαισίων, ενώ παράλληλα οφείλουν να εξειδικεύουν και να συμπληρώνουν τις επιλογές και ρυθμίσεις τους», όμως σύμφωνα με τις παραδοχές της προκαταρκτικής μελέτης (κεφ. 8) δεν έχει γίνει στο ΠΠΧΣΑΑ εφαρμογή των κριτηρίων του Ειδικού Πλαισίου των ΑΠΕ. 2. Οι μελέτες που ανατέθηκαν στο Πολυτεχνείο Κρήτης «Μελέτη Χωροθέτησης για τη Βιώσιμη Εγκατάσταση Αιολικών Πάρκων στην Περιφέρεια Κρήτης και Έρευνα Χωροθέτησης για τη Βιώσιμη Εγκατάσταση Μεγάλων Μονάδων Φ/Β και Ηλιοθερμικών Ισχύος στην Περιφέρεια Κρήτης» και που είχαν σαν στόχο την περαιτέρω εξειδίκευση των κατευθύνσεων των Ειδικού Πλαισίου δεν λαμβάνονται υπόψη, καθώς από αντιπαραβολή των προτεινόμενων από το Πολυτεχνείο περιοχών και των οκτώ περιοχών του ΠΠΧΣΑΑ δεν υπάρχει ταύτιση στην πλειοψηφία αυτών. Στις παρακάτω εικόνες με κόκκινο χρώμα ορίζονται οι περιοχές με 80%-100% ποσοστό καταλληλότητας για ανάπτυξη αιολικών πάρκων, όπως αυτές προέκυψαν από τη Μελέτη Χωροθέτησης για τη Βιώσιμη Εγκατάσταση Αιολικών Πάρκων στην Περιφέρεια Κρήτης του Πολυτεχνείου Κρήτης και με κίτρινη διαγράμμιση ορίζονται οι προτεινόμενες από το ΠΠΧΣΑΑ ζώνες αναζήτησης για ανάπτυξη δραστηριοτήτων ΑΠΕ:

Χανιά Ρέθυμνο

Ηράκλειο Λασίθι 3. Η χωροθέτηση των οκτώ ζωνών στο ΠΠΧΣΑΑ έγινε προκειμένου αυτές να κατανεμηθούν ισόρροπα στις τέσσερις περιφερειακές ενότητες της Κρήτης, κάτι που δεν ευσταθεί δεδομένου ότι: (α) το αιολικό δυναμικό της Κρήτης δεν κατανέμεται

ισόρροπα στις τέσσερις περιφερειακές ενότητες, και (β) η μέχρι τώρα ανάπτυξη των αιολικών σταθμών δεν είναι κατανεμημένη ομοιόμορφα. 4. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας λόγω της τυχαιότητας της παραγωγής τους πρέπει να έχουν μεγάλη διασπορά, όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα στην Κρήτη. Η διασπορά εξασφαλίζει α) τη σταθερότητα της συνολικής αιολικής ισχύος, την οποία δε διαθέτει το κάθε Αιολικό Πάρκο (Α/Π) από μόνο του (λόγω της αξιοποίησης των διαφορετικών συνθηκών που επικρατούν στην επικράτεια του νησιού) β) τη μη απώλεια συνολικά μεγάλων εγκαταστάσεων Α/Π, οι οποίες γενικά είναι ευάλωτες στις διαταραχές, ενώ αυτό δε μπορεί να επιτευχθεί με τη συγκεντρωμένη ισχύ, γ) τη μη απαίτηση μεγάλων δικτύων υψηλής τάσης 150.000V και δ) τη μείωση των αναγκών σε άεργο ισχύ. Το αντίθετο τις αυξάνει, με συνέπεια χειρότερες τάσεις στο σύστημα. 5. Η Περιφέρεια της Κρήτης αποτελεί πλούσια πηγή ανανεώσιμων πόρων για παραγωγή ενέργειας, τόσο ως προς το αιολικό και ηλιακό δυναμικό της, όσο και ως προς την παραγόμενη βιομάζα, λόγω του ανεπτυγμένου γεωργικού τομέα. Οι προτεινόμενες οκτώ περιοχές προσφέρονται για ανάπτυξη ως επί τω πλείστον αιολικών σταθμών, χωρίς να διευκρινίζεται εάν για τις άλλες μορφές ΑΠΕ υπάρχουν περιορισμοί χωροθέτησης. Ειδικά στην περίπτωση μονάδων παραγωγής ενέργειας από βιομάζα, που έχουν προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων, θεωρούμε ότι είναι ουσιαστική η συμβολή του περιφερειακού χωροταξικού πλαισίου στη χωροθέτηση αυτών των μονάδων. 6. Η χωροθέτηση αντλησιοταμιευτικών συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στις κεφαλές υφιστάμενων ή μελλοντικών φραγμάτων ταμιευτήρων αυτόματα συνεπάγεται σύγκρουση ως προς τη χρήση του νερού τους, τα οποία εξ αρχής έχουν κατασκευαστεί για συγκεκριμένη χρήση (υδρευτική, αρδευτική κλπ). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η θερινή περίοδος, κατά την οποία υπάρχει αυξημένη ζήτηση για άρδευση ύδρευση και παράλληλα υπάρχει αυξημένη ζήτηση ενέργειας που συνεπάγεται αποκλειστική χρήση του νερού των φραγμάτων από τα υβριδικά συστήματα. Οπότε συνιστούμε τη λελογισμένη χρήση των υποδομών αυτών, καθώς λόγο κατασκευής τους αποτελούσε πρωτίστως η υδρευτική και αρδευτική χρήση του νησιού. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΚΟΜΒΟΙ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΥΠΟΔΟΧΕΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ-ΒΙΟΤΕΧΝΙΑΣ ΓΙΑ ΜΟΝΑΔΕΣ ΥΨΗΛΗΣ ΟΧΛΗΣΗΣ Στο πνεύμα του ολοκληρωμένου ενεργειακού σχεδιασμού για την Περιφέρεια Κρήτης και της ενεργειακής αναβάθμισης και ανάπτυξης του νησιού κρίνεται σκόπιμη η χωροθέτηση ενεργειακών κόμβων, ως περιοχές υποδοχής των πιθανών έργων και εγκαταστάσεων, όπως έργα πόντισης και προσαιγιάλωσης του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης με το ηπειρωτικό δίκτυο, σταθμό μετατροπής, σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου κλπ. Από τους τρεις προτεινόμενους στο ΠΠΧΣΑΑ ενεργειακούς κόμβους, η περιοχή της Κορακιάς αποτελεί μια αρκετά ώριμη πρόταση χωροθέτησης ενεργειακών εγκαταστάσεων, όπως προκύπτει από τις σχετικές μελέτες και τους σχεδιασμούς των αρμόδιων φορέων (ΔΕΗ Α.Ε., ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε., ΑΔΜΙΕ Α.Ε.). Η περιοχή αυτή έχει μελετηθεί και προκριθεί ως πιθανό

σημείο για την πόντιση του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα, με τις απαραίτητες συνοδευτικές υποδομές (π.χ. σταθμός μετατροπής). Στο ενεργειακό αυτό κέντρο θα μπορούσε επιπλέον να φιλοξενηθεί ένας νέος σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από υγροποιημένο φυσικό αέριο, ενδεχομένως προς αντικατάσταση του συμβατικού σταθμού των Λινοπεραμάτων, αν αυτό κριθεί σκόπιμο στο μέλλον από τους αρμόδιους φορείς. Όσο αφορά τον τερματικό σταθμό υγροποιημένου Φυσικού Αερίου -στη θέση αυτή- και των αγωγών μεταφοράς για την κάλυψη των αναγκών του πιθανά νέου σταθμού αλλά και για τις ευρύτερες ανάγκες του νησιού, χρήζει περαιτέρω διερεύνησης, δεδομένων των εκπεφρασμένων απόψεων για ασυμβατότητα χωροθέτησής του, πλησίον των εγκαταστάσεων που απαιτεί η διασύνδεση. Ο ενεργειακός κόμβος στην περιοχή του Αθερινόλακκου αποτελεί μια αποδεκτή λύση για την εγκατάσταση ενεργειακών μονάδων και υποδομών, καθώς φιλοξενεί ήδη τον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό, έναν αρκετά νέο και σύγχρονο σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με δυνατότητες επέκτασης και λειτουργίας με χρήση Φυσικού Αερίου. Υπό αυτό το πρίσμα, η ανάπτυξη πιθανών μελλοντικών ενεργειακών έργων στην περιοχή αποτελεί μια ορθά και επαρκώς τεκμηριωμένη πρόταση. Αντιθέτως, η επιλογή της περιοχής του Μαραθίου για τη χωροθέτηση ενεργειακού κόμβου είναι μη τεκμηριωμένη, καθώς δεν ευνοεί τη δημιουργία ενεργειακού κέντρου ούτε από τεχνικο-οικονομική ούτε και από περιβαλλοντική σκοπιά. Από τους σχεδιασμούς των αρμόδιων φορέων (ΔΕΗ Α.Ε., ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. και ΑΔΜΗΕ Α.Ε.) η περιοχή του Μαραθίου δεν προκύπτει ως πιθανό σημείο πόντισης υποβρυχίου καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης, ενώ η πιθανή μεταφορά των πεπαλαιωμένων εγκαταστάσεων του ΑΗΣ της Ξυλοκαμάρας είναι τεχνικά και οικονομικά ασύμφορη, με τις σχετικές μελέτες να προτείνουν να τεθεί σε ψυχρή εφεδρεία, μέχρι την αποξήλωσή του σε αρκετά μεταγενέστερο χρόνο. Η αντίθεση αυτή ενισχύεται και από την άποψη της αρμόδιας Διεύθυνσης Ανάπτυξης της Περιφέρειας, σύμφωνα με την οποία η περιοχή του Μαραθίου δεν ενδείκνυται για δημιουργία υποδοχέα μονάδων υψηλής όχλησης. Η Αντιπεριφερειάρχης Κρήτης Ενέργειας και Βιομηχανίας Βιργινία Μανασάκη-Ταβερναράκη

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Για το έτος 2013, το ενεργειακό ισοζύγιο της Κρήτης, βάσει της μελέτης του Ενεργειακού Σχεδιασμού αναλύεται όπως στον ακόλουθο πίνακα: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΚΡΗΤΗΣ 2013 MWh ΤΙΠ ΜΑΖΟΥΤ 3500 420.640 DIESEL 115.730 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΑΘΜΩΝ ΔΕΗ 2.172.443,40 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΠΕ 672.789 ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 2.845.232,40 ΙΔΙΟΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ (-) 7.864,75 Η/Ε ΠΡΟΣ ΔΙΑΘΕΣΗ 2.837.367,65 ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ (-) 212.988,64 Η/Ε ΠΡΟΣ ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ 2.624.379 Επίσης από τα καταγεγραμμένα στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. για το 2014, το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της Κρήτης διαθέτει συνολική εγκατεστημένη ισχύ ίση με 1102,4MW, κατανεμημένη ως εξής: Η συνολική καθαρή παραγωγή του Συστήματος Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΣΗΕ) Κρήτης ανήλθε σε 2.861,6 GWh, ενώ η αντίστοιχη μέγιστη μέση ωριαία καθαρή ζήτηση ανήλθε στα 579,6 MW. Η παραπάνω συνολική καθαρή παραγωγή για το 2014 καλύφθηκε από:

τα υφιστάμενα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια σε ποσοστό 79,9% με το υπόλοιπο 20,1% να καλύπτεται από τις αντίστοιχες μονάδες ΑΠΕ, όπως παρουσιάζεται σχηματικά παρακάτω: Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, η εν λειτουργία εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ αποτελεί το 10,35% του συνόλου των αδειών παραγωγής που έχουν χορηγηθεί από τη ΡΑΕ (συμπεριλαμβανομένων των αιολικών πάρκων που συνοδεύονται με διασύνδεση της Κρήτης στο ηπειρωτικό σύστημα), όπως αναλυτικότερα παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα: Πηγή: ΡΑΕ, Αρχείο μητρώου αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ Οκτώβριος 2015 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΑΔΕΙΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (MW) ΙΣΧΥΣ ΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ (MW) ΑΙΟΛΙΚΑ 222,65 194,36 ΑΙΟΛΙΚΑ ΜΕ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ 1912,6 - ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΑ 88,82 78,29 ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΑ ΕΙΔΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΤΙΣ ΣΤΕΓΕΣ 19,17 17,04 ΥΒΡΙΔΙΚΑ 291,1 - ΗΛΙΟΘΕΡΜΙΚΑ 265 - BIOMAZA 1,2 - ΣΥΝΟΛΟ (MW) 2800,54 289,69 Από τα μέχρι σήμερα στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. για το 2015, η συνεισφορά των ΑΠΕ (αιολικών πάρκων & φωτοβολταϊκών) ανέρχεται σε ποσοστό 20-24% της συνολικά παραγόμενης ενέργειας. Με την υλοποίηση και λειτουργία των αδειοδοτημένων μονάδων

αποθήκευσης (υβριδικοί υδροηλεκτρικοί σταθμοί εγγυημένης ισχύος 291,1ΜW) θα δίνεται η δυνατότητα παροχής ενέργειας πλέον των 800 GWh σε ετήσια βάση, η οποία προέρχεται μέσω της αποθήκευσης από τα αιολικά πάρκα των συγκεκριμένων σταθμών. Κατά συνέπεια, η μέση ετήσια παραγωγή από ΑΠΕ μπορεί δυνητικά να ανέλθει σε 1400 GWh, με τη συμμετοχή τους στο ενεργειακό ισοζύγιο της Κρήτης να ανεβαίνει σε ποσοστά μεγαλύτερα του 40%. Η Αντιπεριφερειάρχης Κρήτης Ενέργειας και Βιομηχανίας Βιργινία Μανασάκη-Ταβερναράκη