Τ.Ε.Ι. ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ: Σ.Ε.Υ.Π. ΤΜΗΜΑ: ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: κ. Κυπαρίση Γεωργία ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: Φερεκίδου Μαρούλα ΤΜΗΜΑ: Ζ8 ΘΕΜΑ «Ασθενείς με διαταραχές του καλυπτηριου συστήματος» ΛΑΡΙΣΑ 2010-1 -
Περίληψη Η εργασία αυτή πραγματεύεται ορισμένες δερματολογικές παθήσεις, όπως είναι η ακμή, ο έρπης ζωστήρος και η φωτοαλλεργία. Η παθοφυσιολογία οι νοσηλευτικές παρεμβάσεις και διαγνώσεις και η κατ οίκον φροντίδα των ασθενειών αυτών. - 2 -
Δέρμα 1 Ακμή. 1 Έρπη ζωστήρα... 3 Φωτοαλλεργία 5 Βιβλιογραφία 7-3 -
Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του οργανισμού και βρίσκεται σε άμεση και συνεχή επικοινωνία με τα υπόλοιπα όργανα του. Παθήσεις των εσωτερικών οργάνων εξωτερικεύονται υπό μορφή παθολογικών εκδηλώσεων και αντίστροφα παθήσεις του δέρματος επηρεάζουν τα διάφορα συστήματα του ανθρώπινου σώματος. Το δέρμα περιλαμβάνει ολόκληρη την επιφάνεια του δέρματος σαν ελαστική μεμβράνη και στη περιοχή του στόματος, της μύτης, στα μάτια, στο πρωκτό. Η επιφάνεια του δέρματος είναι ανώμαλη. Σε ορισμένα σημεία καλύπτεται από τρίχες η χνούδι ενώ στις παλάμες και στα πέλματα δεν υπάρχουν τρίχες. Το δέρμα αποτελείται από τρεις στιβάδες: 1. Την επιδερμίδα, 2. το κυρίως δέρμα ή χόριο και 3. το υπόδερμα, που λέγεται και υποδόριος συνδετικός ιστός Το δέρμα έχει τριών ειδών αδένες: 1. τους "ιδρωτοποιούς", που παράγουν τον ιδρώτα, 2. τους "σμηγματογόνους", που παράγουν το σμήγμα με το οποίο διατηρείται μαλακή η επιδερμίδα και 3. τους "οσμογόνους", που παράγουν χαρακτηριστική για κάθε άνθρωπο μυρωδιά. Χρησιμότητα του δέρματος: Το δέρμα μας προστατεύει από τα μικρόβια, γιατί τα εμποδίζει να εισχωρήσουν στον οργανισμό μας. Με τον ιδρώτα που βγαίνει από τους πόρους του απομακρύνονται τα άλατα, οι άχρηστες και βλαβερές ουσίες από τον οργανισμό. Το δέρμα επίσης ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματός μας, γύρω στους 36,4 μέχρι 37 βαθμούς Κελσίου. Το δέρμα είναι το αισθητήριο όργανο της αφής, με αυτό δηλ. αισθανόμαστε το κρύο, τη ζέστη, τον πόνο, την πίεση (σκληρό ή μαλακό κλπ.). Επίσης από τους πόρους του γίνεται η "άδηλη αναπνοή". Έχει υπολογιστεί ότι από την επιφάνεια του δέρματος αποβάλλονται κάθε μέρα γύρω στα 1.200 κυβ. εκ. νερού. Στο δέρμα ακόμα, με την ακτινοβολία των υπεριωδών ακτινών του Ηλίου, σχηματίζεται η βιταμίνη D. Τέλος, κάτω από το δέρμα αποθηκεύεται λίπος, που το χρησιμοποιεί ο οργανισμός όταν έχει ανάγκη. Ο ασθενής με ακμή Η ακμή είναι μια διαταραχή του τριχοσμηγματογόνου θυλάκου ( τρίχας και σμηγματογόνου αδένα), ο οποίος εκβάλλει προς την επιφάνεια του δέρματος, δια μέσου ενός πόρου. Οι σμηγματογόνοι αδένες, παράγουν το σμήγμα, μια λιπαρή ουσία, την οποία και εκκρίνουν απευθείας στο θύλακα της τρίχας. Σμηγματογόνοι αδένες υπάρχουν σε ολόκληρη την επιφάνεια του δέρματος εκτός από τα πέλματα και τις παλάμες, ενώ οι μεγαλύτεροι αδένες βρίσκονται στο πρόσωπο, το τριχωτό της κεφαλής και το όσχεο. Η παραγωγή του σμήγματος γίνεται ως απάντηση στον άμεσο ορμονικό ερεθισμό από τα ορχικά ανδρογόνα στους άντρες και από τα επινεφριδιακά και ωοθηκικά ανδρογόνα στις γυναίκες. - 4 -
Παθοφυσιολογία Η ακμή μπορεί να είναι φλεγμονώδης ή μη. Στις μη φλεγμονώδεις βλάβες της ακμής περιλαμβάνονται οι φαγέσωρες, γνωστοί και ως μπιμπίκια και λευκά και μαύρα στίγματα. Τα λευκά στίγματα είναι ωχρές, ελαφρώς υπεγερμένες βλατίδες, γνωστές και ως κλειστοί φαγέσωρες. Τα μαύρα στίγματα είναι βύσματα υλικού που συσσωρεύθηκε μέσα στους σμηγματογόνους αδένες, οι οποίοι ονομάζονται και ανοικτοί φαγέσωρες. Το χρώμα τους είναι αποτέλεσμα της συγκέντρωσης μελανίνης από τα γύρω επιδερμικά κύτταρα μέσα στο βύσμα. Οι φλεγμονώδεις βλάβες της ακμής περιλαμβάνουν φαγέσωρες, ερυθηματώδεις φλύκταινες και κύστεις. Η φλεγμονή κοντά στην επιφάνεια του δέρματος προκαλεί φλύκταινες, ενώ η βαθύτερη φλεγμονή κύστεις. Η φλεγμονή πιστεύεται ότι οφείλεται σε ερεθισμό από λιπαρά οξέα του σμήγματος, καθώς και από ουσίες που παράγονται από τα βακτήρια Propionibacterium acnes. Αμφότερα μπορεί να εισέλθουν στο χόριο όταν ραγεί το τοίχωμα ενός κλειστού φαγέσωρα. Στις διάφορες χρονικές περιόδους της ζωής παρουσιάζονται και διαφορετικοί τύποι ακμής. Οι πλέον συνήθεις είναι η κοινή ακμή, η ροδόχρους ακμή και η συρρέουσα ακμή. Νοσηλευτική φροντίδα Η νοσηλευτική φροντίδα εξατομικεύεται και αφορά, κυρίως, εκπαίδευση του ατόμου στην κλινική ή στο σπίτι. Ανεξάρτητα από την ηλικία ή το φύλο του, είναι σημαντικό να θυμάται κανείς ότι όλοι σχεδόν οι ασθενείς με ακμή αισθάνονται άσχημα και έχουν επίγνωση του προβλήματος που παρουσιάζουν με την εμφάνιση τους. Πριν από την εκπαίδευση, δημιουργήστε καλή σχέση με τον ασθενή και ξεκαθαρίστε τυχόν λανθασμένες του πεποιθήσεις. Για παράδειγμα, ο ασθενής μπορεί να πιστεύει ότι οι βλάβες προέρχονται από κακή υγιεινή, αυνανισμό, χρήση διαφόρων καλλυντικών, λανθασμένη διατροφή ή από έλλειψη σεξουαλικής δραστηριότητας. Είναι σημαντικό να πληροφορηθεί ο ασθενής τα αίτια και τους παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωση της ακμής προτού εκπαιδευθεί στην αυτοφροντίδα. Κατ οίκον φροντίδα Το σχέδιο εκπαίδευσης του ασθενούς με ακμή περιλαμβάνει γενικές κατευθυντήριες οδηγίες για την φροντίδα και την υγεία του δέρματος, καθώς και οδηγίες για την φροντίδα των βλαβών της ακμής. Συζητείστε τα παρακάτω θέματα με τον ασθενή: Πλένετε το δέρμα με ελαφρό σαπούνι και νερό τουλάχιστον 2 φορές την ημέρα, ώστε να αφαιρείτε τις συσσωρευμένες λιπαρές ουσίες. Πλένετε τα μαλλιά αρκετά συχνά, για να αποφεύγετε τη λιπαρότητα. Ακολουθήστε μια φυσιολογική, ισορροπημένη δίαιτα. Οι τροφές δεν προκαλούν ούτε αυξάνουν την ακμή. Εκθέτετε το δέρμα στον ήλιο, αλλά αποφεύγετε τα ηλιακά εγκαύματα. Ακολουθήστε ένα τακτικό πρόγραμμα σωματικής άσκησης και ύπνου. Αποφεύγετε να αγγίζετε το πρόσωπο σας με τα χέρια. Μην πιέζετε τα σπυράκια του προσώπου. Η πίεση σπρώχνει το περιεχόμενο της βλατίδας βαθύτερα μέσα στο δέρμα και συνήθως αυξάνει το μέγεθος και τη φλεγμονή. Η θεραπεία της ακμής διαρκεί μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι σημαντικό να λαμβάνετε τα φάρμακα κάθε μέρα, για όσο χρόνο έχει ορισθεί. - 5 -
Έρπης Ζωστήρα Ο έρπης ζωστήρ αποτελεί ιογενή λοίμωξη ενός δερμοτομίου που προκαλείται από τον ιό της ανεμοβλογιάς. Η λοίμωξη πιστεύεται ότι οφείλεται σε επαναδραστηριοποίηση του ιού της ανεμοβλογιάς, που παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση στα αισθητικά γάγγλια μετά την αποδρομή της νόσου στην παιδική ηλικία. Όταν επαναδραστηριοποιηθεί, ο ιός μετακινείται από τα γάγγλια προς την δερματική περιοχή του αντίστοιχου δερμοτομίου. Ο έρπητας ζωστήρας υπολογίζεται ότι προσβάλλει το 10-20% του πληθυσμού και συχνότερα τους ενήλικους ηλικίας άνω των 50 ετών. Οι ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο του Hodgking, ορισμένους τύπους λευχαιμίας ή λεμφώματα είναι πιο επιρρεπείς στην εκδήλωση της νόσου. Ο επιπολασμός του έρπητα ζωστήρα είναι μεγαλύτερος στα ανοσοκατεσταλμένα άτομα, όπως ασθενείς με λοίμωξη από τον HIV, άτομα που υποβάλλονται σε ακτινοβολίες ή χημειοθεραπεία και άτομα που έχουν κάνει μεταμόσχευση οργάνων. Παθοφυσιολογία Ο χρόνος επώασης είναι 7-18 ημέρες. Η νόσος αρχίζει με γενικά φαινόμενα όπως μικρή πυρετική κίνηση, κακοδιαθεσία, ανορεξία, τα οποία όμως μπορεί και να μην υπάρχουν. Πολλές φορές στο σημείο όπου πρόκειται να εμφανισθεί το εξάνθημα προηγούνται κάψιμο,πόνος, ή κνησμός ή κατά μήκος του νεύρου το οποίο έχει προσβληθεί. Τα ενοχλήματα αυτά πολλές φορές εκλαμβάνονται ως εκδηλώσεις μυαλγίας, νευραλγίας ή πλευρίτιδας 1-2 ημέρες μετά την έναρξη του πόνου εμφανίζεται το χαρακτηριστικό εξάνθημα του έρπητα ζωστήρα. Το εξάνθημα αποτελείται από ερυθηματώδεις πλάκες οι οποίες αναπτύσσονται ακολουθώντας την πορεία ενός νεύρου. Πάνω στις πλάκες γρήγορα εμφανίζονται φυσαλίδες οι οποίες περιέχουν διαυγές υγρό το οποίο όμως γρήγορα θολώνει. Τις επόμενες ημέρες και για μια εβδομάδα ακόμη το εξάνθημα μπορεί να επεκταθεί λόγω της εμφάνισης νέων βλαβών/ μερικές ημέρες αργότερα οι φυσαλίδες συρρικνώνονται και ξηραίνονται και τελικά σχηματίζουν εφελκίδες (κρούστες )οι οποίες τελικά πέφτουν χωρίς ν αφήσουν ουλές. Οι εκδηλώσεις του έρπητα ζωστήρα συνήθως διαρκούν 2-3 εβδομάδες ενώ σπανιότερα μπορεί να διαρκέσουν 3-4 εβδομάδες. Νοσηλευτική φροντίδα Νοσηλευτικές διαγνώσεις και παρεμβάσεις Οξύς πόνος Ο ασθενής με έρπητα ζωστήρα συχνά υποφέρει από έντονους πόνους σε ολόκληρο το δερμοτόμιο που νευρώνεται από την προσβεβλημένη νευρική ρίζα. Ο πόνος περιγράφεται από τον ασθενή ως καυστικός ή διαξιφιστικός. Ο ασθενής μπορεί να αποφεύγει να κινείται και προσπαθεί να μην έρχεται η πάσχουσα περιοχή σε επαφή με ρούχα και κλινοσκεπάσματα. Παρακολουθήστε την εντόπιση, τη διάρκεια και την ένταση του πόνου. Κάθε ασθενής νιώθει και εκφράζει τον πόνο με τον δικό του τρόπο. Εξηγήστε στον ασθενή τους λόγους για τους οποίους θα πρέπει να λαμβάνει τα διάφορα φάρμακα σε τακτική βάση. Διδάξτε στον ασθενή μέτρα για την ανακούφιση από τον κνησμό - 6 -
Συνεχίστε να λαμβάνετε τα χορηγούμενα κατά τον κνησμό φάρμακα. Εφαρμόστε λοσιόν καλαμίνης ή υγρές κομπρέσες, σύμφωνα με τις οδηγίες. Διατηρείτε το δωμάτιο δροσερό. Χρησιμοποιήστε ειδικά στηρίγματα στο κρεβάτι ώστε τα σκεπάσματα να μην αγγίζουν την πάσχουσα περιοχή Ενθαρρύνεται πρακτικές που μπορεί να αποσπάσουν την προσοχή του ασθενούς από το κύριο του πρόβλημα ( όπως είναι η μουσική) ή προτείνατε συγκεκριμένη τεχνική χαλάρωσης ( όπως οι βαθιές αναπνοές). Διαταραχή του ύπνου Ο πόνος και ο κνησμός που προκαλεί ο έρπης ζωστήρας, διαταράζουν τον ύπνο του ασθενούς. Τα συμπτώματα αυτά είναι πιο έντονα την νύχτα, πιθανόν ως αποτέλεσμα μειωμένων εξωτερικών ερεθισμάτων. Χρησιμοποιήστε κατάλληλα μέτρα για να ανακουφίσετε τον ασθενή από τον πόνο και τον κνησμό. Διατηρείτε το περιβάλλον δροσερό και αποφεύγετε τα βαριά κλινοσκεπάσματα. Κίνδυνος για λοίμωξη Οι ασθενείς με έρπητα ζωστήρα παρουσιάζουν διαταραχή της ακεραιότητας του δέρματος και κνησμό που προκαλεί ξύσιμο και ενδεχομένως εκδορές. Πολλοί από αυτούς μπορεί να είναι επίσης ανοσοκατεσταλμένοι. Όλοι αυτοί οι παράγοντες συμβάλλουν στον υψηλό κίνδυνο εκδήλωσης μιας δευτεροπαθούς μικροβιακής λοίμωξης. Επιπλέον, ο ασθενείς μπορεί να μεταδώσει τη νόσο σε άτομα που δεν είχαν προσβληθεί από ανεμοβλογιά στην παιδική ηλικία. Διδάξτε στον ασθενή τις εκδηλώσεις μιας λοίμωξης: Αυξημένη θερμοκρασία του σώματος. Αυξημένη ερυθρότητα, σχηματισμός φλυκταινών ή/και πυώδης εκροή. Εξέταση για διόγκωση των λεμφαδένων. Διδάξτε τον ασθενή τρόπους να καταπολεμά τον κύκλο κνησμός-ξύσιμο-κνησμός, μειώνοντας την πιθανότητα εκδορών. Οι εκδορές από τα ξυσίματα διευκολύνουν την είσοδο των μικροβίων. Εφαρμόστε διαδικασίες ελέγχου της διασποράς της λοίμωξης σε νοσοκομειακούς ασθενείς: Διατηρείτε σε αυστηρή απομόνωση τους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς. Φοράτε γάντια και μπλούζα όταν υπάρχει πιθανότητα να έλθετε σε επαφή με βλάβες. Συστήστε στις εγκύους να αποφεύγουν να εκτίθενται σε βλάβες έως ότου αυτές εφελκιδοποιηθούν. Το πρώτο εμβόλιο για την πρόληψη του έρπητα ζωστήρα έχει πρόσφατα εγκριθεί για χορήγηση σε ενήλικες άνω των 60 ετών τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στην Ευρώπη. Το εμβόλιο συστήνεται ακόμη και για ασθενείς που ήδη έχουν πάθει ένα επεισόδιο έρπητα ζωστήρα. Πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη που στόχο έχει τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής ηλικιωμένων ανθρώπων. Το εμβόλιο προστατεύει από τον έρπητα ζωστήρα και τον έντονο, εξαντλητικό πόνο που παρατηρείται κατά τη διάρκεια της νόσου και ακολούθως παραμένει μακροχρόνια ταλαιπωρώντας σοβαρά τους ασθενείς τους. Ο κίνδυνος προσβολής από τη νόσο αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας και είναι μεγαλύτερος μετά την ηλικία των 50 ετών. - 7 -
Το εμβόλιο Zostavax έτυχε αξιολόγησης μετά τη χορήγηση του σε 38.000 ανθρώπους ηλικίας 60 ετών ή περισσότερο. Στους μισούς δόθηκε το εμβόλιο αυτό και στους υπόλοιπους δόθηκε εικονικό εμβόλιο. Οι άνθρωποι αυτοί έτυχαν παρακολούθησης για 3 χρόνια για να φανεί εάν θα παρουσίαζαν έρπητα ζωστήρα και εάν ναι, για πόσο χρονικό διαρκούσε ο πόνος. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το εμβόλιο Zostavax μείωνε τη συχνότητα του έρπητα ζωστήρα κατά 50% και την μεθερπητική νευραλγία (ο έντονος πόνος που παραμένει μετά το επεισόδιο του έρπητα ζωστήρα) κατά 67%. Η δυνατότητα του εμβολίου να προστατεύει από τον έρπητα ζωστήρα μειωνόταν με την αύξηση της ηλικίας. Όμως ήταν μειωμένος ο κίνδυνος για χρόνιο πόνο στους ηλικιωμένους που παρά τον εμβολιασμό παρουσίαζαν έρπητα ζωστήρα. Οι παρενέργειες του εμβολίου Zostavax ήταν περιορισμένες. Οι συχνότερες ήσαν ήπιες και περιλάμβαναν αντιδράσεις τοπικές στο σημείο της χορήγησης του εμβολίου και πονοκέφαλος. Φωτοαλλεργία Είναι συχνό φαινόμενο πολλοί άνθρωποι να ανακαλύπτουν ξαφνικά 'κοκκινίλες' με έντονη φαγούρα. Αν εντοπίζεται στα αυτιά θα μπορούσε να αποδοθεί στα σκουλαρίκια ή αν είναι στο καρπό να ενοχοποιείται το ρολόι. Όλα αυτά αποτελούν παραδείγματα δερματίτιδας εξ επαφής. Πρόκειται για μια πολύ συχνή πάθηση που ευθύνεται για το 50% περίπου του συνόλου των επαγγελματικών νοσημάτων (εκτός ατυχημάτων). Είναι μια τοπική φλεγμονή του δέρματος που προκαλείται από την επίδραση κάποιας εξωτερικής ουσίας στο δέρμα. Η περιοχή που προσβάλλεται εμφανίζει διάχυτη ερυθρότητα και απολέπιση και συνοδεύεται από κνησμό. Συχνή είναι παρουσία οιδήματος (πρηξίματος) και μικρών φουσκαλών. Αν η κατάσταση παραταθεί, το δέρμα γίνεται ξηρό και ρωγμώδες. Η δερματίτιδα εξ επαφής διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες ανάλογα με τον υπεύθυνο μηχανισμό: την αλλεργική και την τοξική. Πρωτοπαθής τοξική δερματίτιδα εξ επαφής Η πρωτοπαθής τοξική δερματίτιδα εξ επαφής προκαλείται από την άμεση βλαπτική επίδραση συγκεκριμένων ουσιών στην εξωτερική στιβάδα του δέρματος και δεν υπεισέρχεται αλλεργικός μηχανισμός. Μεγαλύτερη ευαισθησία εμφανίζεται στα ατοπικά άτομα, δηλαδή αυτά που συχνά πάσχουν από έκζεμα, άσθμα κλπ., καθώς και στις γυναίκες. Ο καθένας μπορεί να αναπτύξει αυτήν την μορφή δερματίτιδας αν εκτεθεί στη κατάλληλη ουσία για ικανό χρονικό διάστημα. Έτσι, πχ ένα οξύ οπωσδήποτε θα προκαλέσει έντονη φλεγμονή σε οποιονδήποτε έρθει σε επαφή με αυτό. Ηπιότερες ερεθιστικές ουσίες όπως σαπούνια και απορρυπαντικά απαιτούν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις και πιο μακροχρόνια έκθεση. Η πρωτοπαθής τοξική δερματίτιδα εξ επαφής ευθύνεται για το 80% των δερματοπαθειών στο χώρο εργασίας. Συνηθέστερα αίτια είναι καθαριστικές ουσίες, διαλύτες, αλκοόλ, ορυκτέλαια, πετρέλαιο, τσιμέντο, κόλλες, διάφορα οξέα και αλκάλεα κ.ά. - 8 -
Στο σπίτι, η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι η 'δερματίτιδα των νοικοκυρών'. Πρόκειται για εξάνθημα που ξεκινάει χαρακτηριστικά κάτω από το δακτυλίδι και επεκτείνεται στην άνω επιφάνεια του δέρματος του χεριού ενώ η παλάμη δεν εμφανίζει αλλοιώσεις. Οφείλεται στην επανειλημμένη έκθεση στο νερό και τις καθαριστικές ουσίες (συμπεριλαμβανομένου του απλού σαπουνιού). Εκτός από τις νοικοκυρές, αποτελεί συχνό επαγγελματικό νόσημα των κομμωτριών, των νοσοκόμων, των μαγείρων και των καθαριστριών. Μέγιστης σημασίας σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η αποφυγή έκθεσης στο νερό για ικανό χρονικό διάστημα. Άλλη περίπτωση που απαντάται στο σπίτι είναι η δερματίτιδα εκ σπαργάνων που εμφανίζεται στην περιοχή της πάνας και οφείλεται στην παρατεταμένη επαφή του δέρματος με τα ούρα. Η διατήρηση στεγνής επιδερμίδας λύνει το πρόβλημα. Αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής Η αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής διαφέρει από την τοξική στο ότι απαιτείται προηγούμενη ευαισθητοποίηση ενός προδιατεθειμένου ατόμου σε ένα αλλεργιογόνο ποικίλης αντιγονικής ισχύος. Αυτό συμβαίνει είτε με μία μόνο επαφή είτε με πολύχρονη έκθεση στον συγκεκριμένο παράγοντα. Αφού λοιπόν 'εκπαιδευθεί' το ανοσοποιητικό σύστημα στην αναγνώριση του αντιγόνου, η επαφή με αυτό οποιαδήποτε χρονική στιγμή στο μέλλον θα έχει σαν αποτέλεσμα την πρόκληση αντίδρασης επιβραδυνόμενης ευαισθησίας και δερματίτιδας εντός 48-72 ωρών. Σημειώνεται ότι πολλές ουσίες μπορούν να προκαλέσουν τόσο αλλεργική, όσο και τοξική δερματίτιδα εξ επαφής. Κυριότεροι ενοχοποιητικοί παράγοντες είναι: Μέταλλα - Ένα από τα συχνότερα αίτια είναι το νικέλιο. Χρησιμοποιείται ευρέως σε πολλά μεταλλικά προϊόντα όπως κοσμήματα, κουμπιά, φερμουάρ, κόπιτσες κ.ά.. Αντίστοιχη θα είναι και η εντόπιση της δερματίτιδας: στα αυτιά εξαιτίας των σκουλαρικιών, κάτω από την κόπιτσα του στηθόδεσμου ή του κουμπιού, στο καρπό κάτω από το λουράκι του ρολογιού κλπ. Η ευαισθητοποίηση μπορεί να γίνει ακόμα και από την ίδια τη βελόνα που χρησιμοποιείται για το τρύπημα των αυτιών και για το λόγο αυτό συνίσταται να είναι ανοξείδωτη και να αποφεύγονται τα σκουλαρίκια που περιέχουν νικέλιο τουλάχιστον τις τρεις πρώτες εβδομάδες μετά το τρύπημα. Η αλλεργική αντίδραση στο νικέλιο αυξάνεται με την εφίδρωση, άρα και το καλοκαίρι. Αντιμετώπιση Στην οξεία φάση η δερματίτιδα εξ επαφής αντιμετωπίζεται όπως κάθε άλλη δερματίτιδα: κορτικοστεροειδής κρέμες, αλοιφές, ενυδάτωση και ενδεχομένως αντισταμινικά. Πρωταρχικής σημασίας όμως είναι η αποφυγή της έκθεσης στον ένοχο παράγοντα, ειδικά στην οξεία φάση αλλά και στο αόριστο μέλλον. Η μόνιμη απομάκρυνση της ένοχης ουσίας είναι βέβαιο ότι θα απαλλάξει τον πάσχοντα οριστικά από τα ενοχλήματα. Επειδή όμως η ανακάλυψη της ουσίας ή της προέλευσής της δεν είναι πάντα εύκολη, απαιτείται πολύ καλή συνεργασία με τον ιατρό και πολλές φορές αρκετή υπομονή. - 9 -
Παθολογική-Χειρουργική Νοσηλευτική, Lemone and Burke. Τόμος III Ιατρικές εκδόσεις Λαγός Δημήτριος. Σελίδες 486-8-9. και 494-5-7 el.shvoong.com www.dermaline.gr/articles.php http://www.medlook.net www.kalimera.gr http://health.in.gr/news/article.asp?lngarticleid=49077 Εικόνες από το internet - 10 -