Πεξηερόκελα Κεθάιαην 1: Βαζηθέο έλλνηεο Θεζκηθό πιαίζην 1.1. 1.2. Κεθάιαην 2: Αξκνδηόηεηεο Οξγαληζκώλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο 2.1. 2.2.

Πεξηερόκελα Πεξίιεςε Πεξηερφκελα Δηζαγσγή Κεθάιαην 1: Βαζηθέο έλλνηεο Θεζκηθό πιαίζην 1.1. Γηνηθεηηθή απνθέληξσζε 1.2. Πξφγξακκα «Η. Καπνδίζηξηαο» Κεθάιαην 2: Αξκνδηόηεηεο Οξγαληζκώλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο 2.1. Αξκνδηφηεηεο Ο.Σ.Α. α βαζκνχ. 2.2. Αξκνδηφηεηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Κεθάιαην 3: Πόξνη ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο 3.1. Έζνδα δήκσλ θαη θνηλνηήησλ. 3.1.1. Κεληξηθνί Απηνηειείο Πφξνη (Κ.Α.Π.) γηα ηνπο Γήκνπο θαη ηηο Κνηλφηεηεο 3.1.2. Δπηρνξεγήζεηο πξνο ηνπο Ο.Σ.Α. α βαζκνχ 3.1.3. Δηδηθφ Πξφγξακκα Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Δ.Π.Σ.Α.) 3.2. Έζνδα Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο 3.2.1. Κεληξηθνί Απηνηειείο Πφξνη γηα ηηο Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο 3.2.2. Δπηρνξεγήζεηο πξνο ηηο Ννκαξρηαθέο απηνδηνηθήζεηο Κεθάιαην 4: Πξνγξάκκαηα Οξγαληζκώλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο 4.1. Πξνγξάκκαηα Ο.Σ.Α. α βαζκνχ (ΑΣΑ) 4.1.1. Πεξηερφκελν θαη δηαδηθαζία θαηάξηηζεο, πινπνίεζεο θαη ρξεκαηνδφηεζεο ηεο.α.σ.α. 4.2. Πξνγξάκκαηα Ο.Σ.Α. β βαζκνχ (.Α.Ν.Α.) 4.2.1. Ννκαξρηαθά Πξνγξάκκαηα πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ηνπο Κ.Α.Π. 4.2.2. Πξνγξάκκαηα πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη απφ επηρνξεγήζεηο ηνπ Κξαηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ 4.2.3. Ννκαξρηαθά Πξνγξάκκαηα ΑΝΑ/3 Κεθάιαην 5: Σα νηθνλνκηθά ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Δηζαγσγή 5.1. Κξαηηθή ρξεκαηνδφηεζε πξνο ηνπο Γήκνπο θαη ηηο Κνηλφηεηεο. 5.2. Κξαηηθή ρξεκαηνδφηεζε πξνο ηηο Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο Κεθάιαην 6: Πεξηθέξεηεο: Η Απνθέληξσζε ηεο Γεκόζηαο Γηνίθεζεο 6.1. Θεζκηθφ πιαίζην 6.2. Πεξηθεξεηαθά Σακεία Αλάπηπμεο 6.3. Ο Οξγαληζκφο ηεο Πεξηθέξεηαο: Πφξνη - Τπεξεζίεο πκπεξάζκαηα Βηβιηνγξαθία 1

Πεξίιεςε Σα ηειεπηαία είθνζη πεξίπνπ ρξφληα ζπδεηήζεθε πνιχ ην ζέκα ηεο δηνηθεηηθήο δηάξζξσζεο ηεο Διιάδαο. Ήηαλ θαλεξφ πσο δελ αληαπνθξηλφηαλ ζηηο ζχγρξνλεο αληηιήςεηο. Ζ ζπλεηδεηνπνίεζε ηνπ πξνβιήκαηνο έγηλε ζηε δεθαεηία ηνπ 1980 θαη νδήγεζε ζηελ αλαδήηεζε κηαο λέαο νξγαλσηηθήο δνκήο θαη ζηελ αλαπξνζαξκνγή ησλ ιεηηνπξγηψλ. Ο ξφινο ηεο πεξηθέξεηαο εληζρχζεθε θαη ε ηνπηθή απηνδηνίθεζε άιιαμε κε ην λφκν 2503/97. ηελ εξγαζία απηή ζα εμεηαζηεί θαηά πφζν ππνζηεξίδνληαη νη ζθνπνί ηεο δηνηθεηηθήο απνθέληξσζεο νηθνλνκηθά. Αθνινπζεί ε παξνπζίαζε ησλ κέζσλ πνπ ρξεζηκνπνηεί ε θεληξηθή δηνίθεζε γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο α θαη β βαζκνχ θαη ην θχξην κέξνο ηεο παξνπζίαζεο, ε αλάιπζε ησλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ πνπ αθνξνχλ ηελ θξαηηθή ρξεκαηνδφηεζε ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο Δμεηάδνληαο ην ζέκα ηεο απνθέληξσζεο ηνπ θξάηνπο ζε ζρέζε κε ηνπο πφξνπο πνπ δηαηίζεληαη γη απηφ ην ζθνπφ, ζα εμεηάζνπκε ζχληνκα θαη ηα νηθνλνκηθά ησλ Πεξηθεξεηψλ. Λέμεηο Κιεηδηά Απνθέληξσζε, Σνπηθή Απηνδηνίθεζε, Πεξηθεξεηαθή Γηνίθεζε, Γήκνη, Κνηλφηεηεο, Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε 2

Summary The subject of administrative structure of Greece was discussed a lot, the last twenty years. It was obvious that it did not correspond in the modern perceptions. The awareness of problem became in the decade 1980 and led to the search of new organizational structure and to the readjustment of operations. The role of the Regions was strengthened and the Local Self-government changed with law 2503/97. In this project it will be examined if the numbers support the aims of administrative decentralization. Next follows the presentation of tools be used by the central administration for the financing of Local Selfgovernment and the main part of this presentation, the financial analysis of Local Self-government. Examining the subject of decentralization of the state, we will examine shortly also the finances of Regions. 3

Δηζαγσγή Σα πξνεγνχκελα ρξφληα έγηλε θαλεξφ φηη ε δηνηθεηηθή δηάξζξσζε θαη ιεηηνπξγία ηεο ρψξαο δελ αληαπνθξηλφηαλ πιένλ ζηηο ζχγρξνλεο αληηιήςεηο. Ζ ζπλεηδεηνπνίεζε ηνπ πξνβιήκαηνο έγηλε ζηε δεθαεηία ηνπ 1980 θαη νδήγεζε ζηελ αλαδήηεζε κηαο λέαο νξγαλσηηθήο δνκήο θαη ζηελ αλαπξνζαξκνγή ησλ ιεηηνπξγηψλ. Οη λ. 1622/86 θαη 2218/94 απνηεινχλ ζηαζκνχο ζην εγρείξεκα ηεο αλαδηάξζξσζεο ηνπ θξάηνπο. Ζ δεκηνπξγία ησλ πεξηθεξεηψλ, ε θαζηέξσζε ηεο δεπηεξνβάζκηαο απηνδηνίθεζεο ζην επίπεδν ηνπ λνκνχ θαη ε ελίζρπζε ηεο πξσηνβάζκηαο απηνδηνίθεζεο απνηεινχλ ηα πξψηα βήκαηα αλαηξνπήο ηνπ κνληέινπ κηαο ζπγθεληξσηηθνχ ηχπνπ νξγάλσζεο πνπ ραξαθηήξηδε πάληα ην ειιεληθφ θξάηνο. Ζ έλλνηα ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο άιιαμε ξηδηθά θαη ν ξφινο ηεο πεξηθέξεηαο εληζρχζεθε κε ην λ. 2503/97. Με ην λφκν απηφ νηθνδνκήζεθαλ νη πξνυπνζέζεηο γηα πεξαηηέξσ απνθέληξσζε ζην επίπεδν ηεο πεξηθέξεηαο. Ζ πεξηθέξεηα ελλνείηαη πιένλ σο εληαία απνθεληξσκέλε κνλάδα δηνίθεζεο ηνπ θξάηνπο πνπ αλαιακβάλεη ην ζρεδηαζκφ, ηνλ πξνγξακκαηηζκφ, ην ζπληνληζκφ θαη ηελ εθαξκνγή ησλ πνιηηηθψλ γηα ηελ αλαπηπμηαθή πνξεία ηνπ ρψξνπ επζχλεο ηεο. Δπίζεο, ν λ. 2503/98 θαζφξηζε ην εχξνο ησλ αξκνδηνηήησλ πνπ αλήθνπλ ζην Γεληθφ Γξακκαηέα ηεο πεξηθέξεηαο θαη ηηο αξκνδηφηεηεο πνπ αζθνχλ νη ππεξεζίεο πνπ βξίζθνληαη ζηε ρσξηθή έθηαζε ηεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ ππεξεζηψλ ηεο πεξηθέξεηαο ζην λνκφ ή λνκαξρία. Ο Γεληθφο Γξακκαηέαο ηεο πεξηθέξεηαο είλαη εθπξφζσπνο ηεο θπβέξλεζεο. ηα πιαίζηα απηήο ηεο εξγαζίαο ζα εμεηαζηεί θαηά πφζν νη αξηζκνί επηβεβαηψλνπλ ή αλαηξέπνπλ ηνλ παξαπάλσ ζρεδηαζκφ θαη ηνπο ζθνπνχο 4

ηεο δηνηθεηηθήο απνθέληξσζεο. Ή, απφ κηα άιιε νπηηθή γσλία, ππνζηεξίρζεθε θαη ζε πνην βαζκφ απηή ε δηαδηθαζία ηεο δηνηθεηηθήο απνθέληξσζεο απφ ηελ θεληξηθή δηνίθεζε; Πξψηα ζα γίλεη κηα αλαθνξά ζε φηη αθνξά ηηο αξκνδηφηεηεο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο α θαη β βαζκνχ. ηε ζπλέρεηα ζα αθνινπζήζεη κηα ζχληνκε πεξηγξαθή ησλ επελδπηηθψλ πξνγξακκάησλ θαη ηεο δηαδηθαζία θαηάξηηζήο ηνπο. Αθνινπζεί ε παξνπζίαζε ησλ κέζσλ πνπ ρξεζηκνπνηεί ε θεληξηθή δηνίθεζε γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο α θαη β βαζκνχ θαη ην θχξην κέξνο ηεο παξνπζίαζεο, ε αλάιπζε ησλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ πνπ αθνξνχλ ηελ θξαηηθή ρξεκαηνδφηεζε ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. Πξψηα παξνπζηάδεηαη ε πνξεία ηεο θξαηηθήο ρξεκαηνδφηεζεο πξνο ηνπο Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο α βαζκνχ θαη ζηε ζπλέρεηα ε πνξεία ηεο θξαηηθήο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ. Ζ ρξνληθή πεξίνδνο πνπ θαιχπηεηαη είλαη ηα έηε 1997 έσο θαη 2001 γηα ηα νπνία ππάξρνπλ ηειηθά απνινγηζηηθά ζηνηρεία. Δμεηάδνληαο ην ζέκα ηεο απνθέληξσζεο ηνπ θξάηνπο απφ ηε ζθνπηά ησλ αξηζκψλ, ησλ πφξσλ πνπ δηαηίζεληαη δειαδή ζε ζεζκνχο πνπ ζηεξίδνπλ ηελ απνθέληξσζε, επηβάιιεηαη λα εμεηάζνπκε ζχληνκα θαη ηα νηθνλνκηθά ησλ Πεξηθεξεηψλ, πεξηγξάθνληαο πξψηα ην πιαίζην ιεηηνπξγίαο ηνπο. Σέινο, ζα γίλεη κηα ζχληνκε αλαθεθαιαίσζε κε ηε ζρεηηθή εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ. 5

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 Ο Βαζηθέο έλλνηεο Θεζκηθό πιαίζην 1.1. Γηνηθεηηθή απνθέληξσζε Σν άξζξν 102 ηνπ πληάγκαηνο νξίδεη φηη ε δηνίθεζε ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ ηνπ θξάηνπο αλήθεη ζηνπο ΟΣΑ. Ο ζεζκφο ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο απνηειεί ην δεχηεξν ζθέινο δηνηθεηηθήο νξγάλσζεο ηνπ θξάηνπο, κεηά ηελ θεληξηθή δηνίθεζε. Ζ (laiki kiriarxia) δεκηνπξγία ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο είρε σο ζθνπφ λα απειεπζεξψζεη ηελ θεληξηθή δηνίθεζε απφ ηνλ αζθπθηηθφ θινηφ ηεο ζπγθεληξσηηθήο θαη γξαθεηνθξαηηθήο θεληξηθήο εμνπζίαο. Σελ πξψηε βαζκίδα ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο απνηεινχλ νη δήκνη θαη νη θνηλφηεηεο. Με ηηο δηαηάμεηο ησλ λ. 2218/94 θαη 2240/94 θαζηεξψζεθε ζε επίπεδν λνκνχ ε δεχηεξε βαζκίδα ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ηελ νπνία απνηεινχλ νη Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο (Ν.Α.). Σέινο, κε ην λ. 2503/97 ζπγθξνηήζεθαλ νη Πεξηθέξεηεο σο βαζηθφ επίπεδν ηεο πξαγκαηηθά απνθεληξσκέλεο δεκφζηαο (θεληξηθήο) δηνίθεζεο. 1.2. Πξόγξακκα «Ι. Καπνδίζηξηαο» Σν πξφγξακκα απηφ, πνπ ζρεδηάζηεθε ζε εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηνπ λ. 2539/97, άξρηζε λα πινπνηείηαη ζηηο αξρέο ηνπ 1999 θαη είρε σο ζηφρν ηελ ηερληθή θαη νηθνλνκηθή ππνζηήξημε ησλ λέσλ δήκσλ ζε δχν ηνκείο ηαπηφρξνλα 1 : 1. ηνλ ηνκέα ηεο νξγαλσηηθήο ζπγθξφηεζεο θαη βειηίσζεο ηεο εζσηεξηθήο ηνπο ιεηηνπξγίαο θαη 1 Δηζεγεηηθή Έθζεζε Πξνυπνινγηζκνχ 2000, ΤΠ.ΟΗΚ.Ο. 6

2. ηνλ ηνκέα ηεο βειηίσζεο ησλ ππνδνκψλ ηνπο ψζηε κε ηελ νινθιήξσζε ηνπ πξνγξάκκαηνο λα έρνπλ απνθηήζεη φινη νη δήκνη ηεο ρψξαο έλα ειάρηζην επίπεδν δηνηθεηηθήο θαη θνηλσληθήο ππνδνκήο. 7

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 Ο Αξκνδηόηεηεο Οξγαληζκώλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο 2.1. Αξκνδηόηεηεο Ο.Σ.Α. α βαζκνύ. χκθσλα κε ην άξζξν 24 ηνπ Γεκνηηθνχ θαη Κνηλνηηθνχ Κψδηθα, ε δηνίθεζε φισλ ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ αλήθεη ζηελ αξκνδηφηεηα ησλ Γήκσλ θαη ησλ Κνηλνηήησλ, θχξηα κέξηκλα ησλ νπνίσλ απνηειεί ε πξναγσγή ησλ θνηλσληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ ζπκθεξφλησλ, θαζψο θαη ησλ πνιηηηζηηθψλ θαη πλεπκαηηθψλ ελδηαθεξφλησλ ησλ θαηνίθσλ ηεο. Με ην λ. 2880/2001 κεηαθέξζεθαλ ήδε ζηελ πξσηνβάζκηα ηνπηθή απηνδηνίθεζε νξηζκέλεο λέεο αξκνδηφηεηεο 2 φπσο π.ρ. νη αξκνδηφηεηεο ζπληήξεζεο θαη επηζθεπήο ησλ ζρνιείσλ απφ ην Τπνπξγείν Δζληθήο Παηδείαο θαη ζξεζθεπκάησλ, νη αξκνδηφηεηεο γηα ηα αζιεηηθά θέληξα θαη γπκλαζηήξηα απφ ην Τπνπξγείν Πνιηηηζκνχ θαη νη αξκνδηφηεηεο γηα ηνπο θξαηηθνχο βξεθνλεπηαθνχο ζηαζκνχο. Γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε άζθεζε ησλ παξαπάλσ αξκνδηνηήησλ αιιά θαη γηα ηελ αλαβάζκηζε πνζνηηθά, θαη πνηνηηθά ησλ αληίζηνηρσλ ππεξεζηψλ, ν πην πάλσ λφκνο πξνέβιεςε θαη ηε κεηαθνξά ησλ αλαγθαίσλ πφξσλ 3. Παξάιιεια ην Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο ζέζπηζε ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα θαηαλνκήο ησλ λέσλ απηψλ πφξσλ, γηα πξψηε δε θνξά επηρνξήγεζε δήκνπο θαη θνηλφηεηεο κε θνλδχιηα κεγαιχηεξα εθείλσλ πνπ πξνβιέπνληαλ απφ ηνπο Κ.Α.Π., πξνθεηκέλνπ λα πινπνηήζνπλ πξνγξάκκαηα ζρεηηθά κε ηελ πνιηηηθή πξνζηαζία. Σν 2002 ζρεδηάζηεθε λα κεηαθεξζνχλ ζηελ πξσηνβάζκηα ηνπηθή απηνδηνίθεζε νη αξκνδηφηεηεο ησλ πγεηνλνκηθψλ επηζεσξεηψλ, λα νινθιεξσζεί ε κεηαθνξά ησλ ιηκεληθψλ ηακείσλ θαη λα αξρίζεη ε 2 Δηζεγεηηθή Έθζεζε Πξνυπνινγηζκνχ 2002, ΤΠ.ΟΗΚ.Ο. 3 χκθσλα κε ην άξζξν 102 παξ. 5 ηνπ πληάγκαηνο. 8

ιεηηνπξγία ηεο δεκνηηθήο αζηπλνκίαο. Οη αξκνδηφηεηεο απηέο θαη θάζε αξκνδηφηεηα πνπ κεηαβηβάδεηαη ζηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε, ζχκθσλα κε ην άξζξν 102 παξ. 5 ηνπ πληάγκαηνο, ζα ζπλνδεχεηαη απφ ηνπο απαηηνχκελνο πφξνπο γηα ηελ άζθεζή ηνπο. Άιια κέηξα πνπ πξνσζήζεθαλ ήηαλ νη δηαδεκνηηθέο ζπλεξγαζίεο Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, ε εθαξκνγή δηπινγξαθηθνχ ζπζηήκαηνο ζε Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο κε πιεζπζκφ άλσ ησλ 5.000 θαηνίθσλ ή κε έζνδα άλσ ησλ 500 εθαηνκκπξίσλ δξαρκψλ εηεζίσο, ε ππνρξεσηηθή δεκηνπξγία ηακεηαθψλ ππεξεζηψλ ζηνπο δήκνπο άλσ ησλ 5.000 θαηνίθσλ θαη ην εληαίν ζχζηεκα παξαθνινχζεζεο θαη ειέγρνπ ησλ νηθνλνκηθψλ ηνπο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζηελ αξκνδηφηεηα ησλ Γήκσλ θαη ησλ Κνηλνηήησλ αλήθνπλ ηδίσο: ε θαηαζθεπή, ζπληήξεζε θαη ιεηηνπξγία: 1. ζπζηεκάησλ χδξεπζεο, άξδεπζεο θαη απνρέηεπζεο, 2. αληηπιεκκπξηθψλ θαη εγγεηνβειηησηηθψλ έξγσλ, 3. έξγσλ δεκνηηθήο θαη θνηλνηηθήο νδνπνηίαο, πιαηεηψλ, γεθπξψλ 4. έξγσλ ειεθηξνθσηηζκνχ ησλ θνηλφρξεζησλ ρψξσλ, 5. ρψξσλ πξαζίλνπ, βνζθνηφπσλ, ππαίζξησλ θνηλφρξεζησλ ρψξσλ, 6. θνηκεηεξίσλ 7. ρψξσλ άζιεζεο θαη αλαςπρήο 8. ιατθψλ αγνξψλ, ε ιεηηνπξγία ησλ εκπνξνπαλεγχξεσλ, ε θαζαξηφηεηα θαη ε δηαρείξηζε ησλ απνξξηκκάησλ, ε θαηαζθεπή, ζπληήξεζε θαη ιεηηνπξγία ινπηξψλ θαη απνρσξεηεξίσλ, ε ίδξπζε θαη ε ιεηηνπξγία 9

1. παηδηθψλ, βξεθηθψλ, βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ θαη λεπηαγσγείσλ, 2. θέληξσλ ςπραγσγίαο θαη αλαςπρήο ειηθησκέλσλ, 3. βξεθνθνκείσλ, νξθαλνηξνθείσλ, Κ.Α.Π.Ζ, θαη θέληξσλ ππνζηήξημεο θαη απνθαηάζηαζεο αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο, 4. ε κειέηε θαη εθαξκνγή θνηλσληθψλ πξνγξακκάησλ, ε ίδξπζε, θαηαζθεπή θαη ιεηηνπξγία πνιηηηζηηθψλ θαη πλεπκαηηθψλ θέληξσλ, 1. ζρνιψλ δηδαζθαιίαο κνπζηθήο, ρνξνχ, δσγξαθηθήο 2. θέληξσλ επαγγεικαηηθνχ πξνζαλαηνιηζκνχ, 3. ε κειέηε θαη εθαξκνγή πνιηηηζηηθψλ πξνγξακκάησλ, ε εμαζθάιηζε ζηέγεο θαη ε δεκηνπξγία ζέξεηξσλ, ε κειέηε, δηαρείξηζε θαη εθηέιεζε πξνγξακκάησλ νηθηζηηθήο θαη πνιενδνκηθήο αλάπηπμεο, ε πξνζηαζία: 1. ηνπ θπζηθνχ θαη πνιηηηζκηθνχ πεξηβάιινληνο, 2. ηεο δσήο θαη ηεο πγείαο ησλ θαηνίθσλ θαη ε θαηάξηηζε πξνγξακκάησλ πξφιεςεο, άκεζεο βνήζεηαο θαη ζεξαπείαο, πνιηηηζηηθά: 1. Ζ ίδξπζε θαη ιεηηνπξγία πνιηηηζηηθψλ θαη πλεπκαηηθψλ θέληξσλ, φπσο βηβιηνζήθεο, κνπζεία, πηλαθνζήθεο, θηιαξκνληθέο, ζέαηξα, 2. Ζ επηζθεπή θαη ζπληήξεζε παξαδνζηαθψλ ή ηζηνξηθψλ θηηξίσλ πνπ παξαρσξνχληαη απφ δεκφζηνπο ή ηδησηηθνχο θνξείο ή θνηλσληθέο θαη πνιηηηζηηθέο ιεηηνπξγίεο θαη ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο αξκφδηνπο 10

δεκφζηνπο θνξείο, ε ζπληήξεζε θαη ιεηηνπξγία αξραηνινγηθψλ θαη ηζηνξηθψλ ρψξσλ ηεο πεξηνρήο. ε θαηαζθεπή, επηζθεπή θαη ζπληήξεζε 1. ζρνιηθψλ θηηξίσλ, 2. θαη δηαρείξηζε ησλ δεκνηηθψλ θαη θνηλνηηθψλ ζηαδίσλ, ησλ γπκλαζηεξίσλ θαη ησλ αζιεηηθψλ θέληξσλ, 3. ε πξνζηαζία, ε αμηνπνίεζε θαη εθκεηάιιεπζε ησλ ηνπηθψλ θπζηθψλ πφξσλ θαη πεξηνρψλ, ησλ ηακαηηθψλ πεγψλ θαη ησλ ήπησλ κνξθψλ ελέξγεηαο, ε πινπνίεζε ηνπ πνιενδνκηθνχ ζρεδηαζκνχ, ζχκθσλα κε ην εγθεθξηκέλν Γεληθφ Πνιενδνκηθφ ρέδην, Εψλε Οηθηζηηθνχ Διέγρνπ (Ε.Ο.Δ.), θαζψο θαη θάζε άιιν ζρέδην ρσξνηαμηθνχ επηπέδνπ θαη ε ηήξεζε ησλ δεδνκέλσλ ηνπ θηεκαηνινγίνπ ηεο πεξηνρήο ηνπο, φπσο απηά πξνθχπηνπλ απφ ην ζπλνιηθφ ζρεδηαζκφ θαη ηελ νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε ηνπ Δζληθνχ Κηεκαηνινγίνπ, Οδηθέο ξπζκίζεηο: 1. Ζ ξχζκηζε ηεο θπθινθνξίαο, ν θαζνξηζκφο πεδνδξφκσλ, κνλνδξνκήζεσλ θαη θαηεπζχλζεσλ ηεο θπθινθνξίαο, ν πξνζδηνξηζκφο θαη ε ιεηηνπξγία ησλ ρψξσλ ζηάζκεπζεο νρεκάησλ, 2. Ζ νλνκαζία ησλ νδψλ θαη ησλ πιαηεηψλ θαη ε ηνπνζέηεζε πηλαθίδσλ, ε αξίζκεζε ησλ θηηζκάησλ θαζψο θαη ε δηνίθεζε ηεο αζηηθήο ζπγθνηλσλίαο, έιεγρνο ηεο ηήξεζεο ησλ δηαηάμεσλ πνπ αθνξνχλ 1. ηελ θαζαξηφηεηα, ηελ θπθινθνξία θαη ζηάζκεπζε ησλ νρεκάησλ, 2. ηελ νηθνδφκεζε, 11

3. ηελ χδξεπζε, ηελ άξδεπζε, ηελ απνρέηεπζε ηελ ερνξχπαλζε, 4. ηε ξχπαλζε ησλ ζαιαζζψλ απφ πεγέο μεξάο, ηελ πξνζηαζία ησλ επίγεησλ θαη ππφγεησλ πδάηηλσλ απνζεκάησλ 5. ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, ν έιεγρνο ηεο ηήξεζεο ησλ δηαηάμεσλ πνπ αθνξνχλ ηελ ιεηηνπξγία ησλ πάζεο θχζεσο επηηεδεπκάησλ θαη επαγγεικάησλ, ε ίδξπζε θαη ιεηηνπξγία δεκνηηθψλ ή θνηλνηηθψλ εξγαζηεξίσλ θαη ν έιεγρνο ησλ πγξψλ, ζηεξεψλ θαη αέξησλ απνβιήησλ, ηεο ξχπαλζεο ησλ πδάησλ θαη ηεο ζάιαζζαο, ε ρνξήγεζε αδεηψλ ίδξπζεο θαη ιεηηνπξγίαο 1. φισλ ησλ θαηαζηεκάησλ θαη επηρεηξήζεσλ, νη φξνη ιεηηνπξγίαο ησλ νπνίσλ θαζνξίδνληαη απφ πγεηνλνκηθέο δηαηάμεηο, 2. κηθξνπσιεηψλ θαη ιεηηνπξγίαο θπιηθείσλ ζε θνηλφρξεζηνπο ρψξνπο (άιζε, θήπνπο θιπ.), 3. ζεάηξσλ, θηλεκαηνγξάθσλ θαη παξεκθεξψλ επηρεηξήζεσλ, πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηνπο Α.Ν 445/1937 θαη 446/1937, 4. κνπζηθήο ζε δεκφζηα θέληξα, πνπ πξνβιέπνληαη απφ αζηπλνκηθέο δηαηάμεηο θαη ρνξεγνχληαη ζχκθσλα κε ηελ Α5/301Ο/85 πγεηνλνκηθή δηάηαμε (Β' - 593), 5. ςπραγσγηθψλ παηδηψλ, πνπ πξνβιέπνληαη απφ αζηπλνκηθέο δηαηάμεηο θαη δελ ππάγνληαη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ Ν. 2000 / 1991, ε δηαρείξηζε ηεο δεκνηηθήο ή θνηλνηηθήο πεξηνπζίαο θαη ε θαηαζθεπή, ζπληήξεζε θαη ιεηηνπξγία δεκνηηθψλ ή θνηλνηηθψλ θαηαζηεκάησλ, ε κειέηε, εθηέιεζε θαη εθκεηάιιεπζε βηνηερληθψλ θέληξσλ θαη θηηξίσλ ζηηο εηδηθέο βηνηερληθέο θαη βηνκεραληθέο δψλεο πνπ θαζνξίδνληαη ζηα πιαίζηα ηνπ πνιενδνκηθνχ θαη ηνπ ρσξνηαμηθνχ ζρεδηαζκνχ, 12

ε εθπφλεζε θαη εθαξκνγή πξνγξακκάησλ αλάπηπμεο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ηεο πεξηνρήο ηνπο, ε απνζήθεπζε θαη ε εκπνξία πγξψλ θαη αεξίσλ θαπζίκσλ, ε ζχλαςε πξνγξακκαηηθψλ ζπκβάζεσλ θαη ε έθδνζε θαλνληζηηθψλ απνθάζεσλ ζχκθσλα κε ην άξζξν 37. Παηδηθνί θαη βξεθνλεπηαθνί ζηαζκνί (Άξζξν 26): Κξαηηθνί παηδηθνί θαη βξεθνλεπηαθνί ζηαζκνί πνπ ιεηηνπξγνχλ κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ απφ 2/11/1935 Α.Ν. (ΦΔΚ 527 Α') κεηαβηβάδνληαη ζηνπο Γήκνπο, εθφζνλ έρνπλ πιεζπζκφ άλσ ησλ 5.000 θαηνίθσλ ή ζηα πκβνχιηα Πεξηνρήο ζηε δηνηθεηηθή πεξηθέξεηα ησλ νπνίσλ ιεηηνπξγνχλ, εθφζνλ δελ ππάξρνπλ Γήκνη κε ηνλ πιεζπζκφ απηφ θαη ιεηηνπξγνχλ σο Γεκνηηθά Ννκηθά Πξφζσπα ηνπ άξζξνπ 203 ηνπ παξφληνο δηαηάγκαηνο. Yπαίζξην θαη πιαλφδην εκπφξην (Άξζξν 27): Οη άδεηεο γηα ηελ άζθεζε ησλ ππαίζξησλ ή πιαλφδησλ εκπνξηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο παξαγξάθνπ 2 ηνπ άξζξνπ 30 ηνπ λφκνπ 2000/1991 (ΦΔΚ 206 Α /1991) ρνξεγνχληαη απφ ηνπο Ο.Σ.Α. κεηά απφ γλψκε ηνπ αξκφδηνπ θαηά ηφπν εκπνξηθνχ ζπιιφγνπ. Με απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Δκπνξίνπ θαζνξίδνληαη νη ιεπηνκέξεηεο ηεο ρνξεγήζεσο πνπ αθνξνχλ ηελ εθρψξεζε αξκνδηνηήησλ ηνπ πξνεγνχκελνπ εδαθίνπ. Δπηινγή εθπξνζψπσλ ζε ηειεπηθνηλσληαθά πξαθηνξεία /ηειεθσλεία (Άξζξν 28): Ζ αξκνδηφηεηα γηα ηελ επηινγή ηεο αλάζεζεο ή αθαίξεζεο απφ ηνλ Οξγαληζκφ Σειεπηθνηλσληψλ Διιάδνο (Ο.Σ.Δ.) ηεο αληηπξνζψπεπζήο ηνπ 13

ζηα ηειεπηθνηλσληαθά πξαθηνξεία ή ηειεθσλεία κεηαβηβάδεηαη ζηνπο Γήκνπο θαη ηηο Κνηλφηεηεο θαη αζθείηαη κε απφθαζε ηνπ νηθείνπ Γεκνηηθνχ ή Κνηλνηηθνχ πκβνπιίνπ. Μεηαθνξά Μαζεηψλ (Άξζξν 29): 1. Ζ θαηά ην άξζξν 2 παξάγξαθνο 9 ηνπ Νφκνπ 1566/1985 (ΦΔΚ 167 Α') κεηαθνξά ησλ καζεηψλ ζηνλ ηφπν πνπ ιεηηνπξγεί ην ζρνιείν πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηνπο νηθείνπο Ο.Σ.Α. είηε κε ηε ρξεζηκνπνίεζε ηδηφθηεησλ κέζσλ είηε κε ηε ρξήζε ησλ ζπλήζσλ αζηηθψλ θαη ππεξαζηηθψλ κέζσλ είηε κε κίζζσζε ηδησηηθψλ κέζσλ κεηαθνξάο είηε κε άιιν πξφζθνξν ηξφπν. 2. Γηα ζέκαηα πνπ πξνθχπηνπλ φηαλ ε κεηαθνξά αλαθέξεηαη ζε καζεηέο δηαθνξεηηθψλ Ο.Σ.Α. απνθαζίδεη ε Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε. Με θνηλή απφθαζε ησλ Τπνπξγψλ Δζληθήο Παηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ, Οηθνλνκηθψλ θαη Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο, πνπ εθδίδεηαη ην επηέκβξην θάζε έηνπο, θαηαλέκνληαη ζηηο Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο νη πηζηψζεηο γηα κεηαθνξά καζεηψλ πνπ εγγξάθνληαη ζηνλ Κξαηηθφ Πξνυπνινγηζκφ. Φχιαμε Γεκνηηθψλ θαη Κνηλνηηθψλ ρψξσλ απνξξηκκάησλ (Άξζξν 30): Οη Γήκαξρνη θαη νη Πξφεδξνη Κνηλνηήησλ ιακβάλνπλ φια ηα αλαγθαία κέηξα αζθαινχο θχιαμεο ησλ ρψξσλ απνξξηκκάησλ, γηα ηελ απνθπγή αλάθιεμεο θαη πξφθιεζεο ππξθαγηψλ. Λατθέο αγνξέο (Άξζξν 31) Δπηηξέπεηαη ζηνπο Ο.Σ.Α κε απφθαζε ηνπ Γεκνηηθνχ ή Κνηλνηηθνχ ηνπο πκβνπιίνπ, πνπ εθδίδεηαη κεηά απφ γλψκε ησλ επαγγεικαηηθψλ νξγαλψζεσλ ησλ εκπφξσλ, βηνηερλψλ θαη επαγγεικαηηψλ ηεο πεξηνρήο, λα θαζνξίδνπλ ηνπο φξνπο, ηηο πξνυπνζέζεηο θαη θάζε άιιε απαξαίηεηε 14

ιεπηνκέξεηα γηα ηε δηελέξγεηα θαηά ηηο Κπξηαθέο παδαξηνχ ζε πξνθαζνξηζκέλνπο ρψξνπο επζχλεο ηνπο. Μεηαβίβαζε αξκνδηνηήησλ - Μεηαθνξά πφξσλ (Άξζξν 32) 1. Με Πξνεδξηθά Γηαηάγκαηα, πνπ εθδίδνληαη κε πξφηαζε ησλ Τπνπξγψλ Πξνεδξίαο ηεο Κπβέξλεζεο, Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο θαη ηνπ αξκφδηνπ θαηά πεξίπησζε Τπνπξγνχ, αξκνδηόηεηεο, πνπ αζθνύληαη από: α) ηνπο Τπνπξγνχο, β) ηνπο Πξντζηακέλνπο ησλ θεληξηθψλ ππεξεζηψλ ησλ Τπνπξγείσλ θαη γ) ηνπο Πξντζηακέλνπο ησλ Πεξηθεξεηαθψλ Αξρψλ Ννκαξρηαθνχ θαη Γηαλνκαξρηαθνχ επηπέδνπ ησλ Τπνπξγείσλ, κπνξεί λα κεηαβηβάδνληαη ζε Οξγαληζκνύο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, εθόζνλ αθνξνύλ ππνζέζεηο ηνπηθνύ ραξαθηήξα. 2. Με φκνηα Γηαηάγκαηα θαη κε ηηο παξαπάλσ πξνυπνζέζεηο, αξκνδηφηεηεο πνπ αζθνχληαη απφ λνκηθά πξφζσπα δεκνζίνπ δηθαίνπ ή δεκφζηεο επηρεηξήζεηο ή νξγαληζκνχο θνηλήο σθέιεηαο κπνξεί λα κεηαβηβάδνληαη ζε Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο κεηά απφ ζχκθσλε γλψκε ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ ηνπο. 3. ε φιεο ηηο παξαπάλσ πεξηπηψζεηο, κε ηα ίδηα δηαηάγκαηα πνπ πξνζππνγξάθνληαη θαη απφ ηνλ Τπνπξγφ Οηθνλνκηθψλ, εμαζθαιίδεηαη ζηνπο Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη ε κεηαθνξά ησλ αλαγθαίσλ, γηα ηελ άζθεζε ησλ λέσλ αξκνδηνηήησλ ηνπο, πόξσλ. Καηάξγεζε Ληκεληθψλ Σακείσλ - Μεηαθνξά αξκνδηνηήησλ θ.ιπ. (Άξζξν 33): 15

Με Πξνεδξηθά Γηαηάγκαηα, πνπ εθδίδνληαη κε πξφηαζε ησλ Τπνπξγψλ Πξνεδξίαο ηεο Κπβέξλεζεο, Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο, Γεκνζίσλ Έξγσλ θαη Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο, κπνξεί λα θαηαξγνχληαη ιηκεληθά ηακεία θαη νη αξκνδηφηεηέο ηνπο λα κεηαθέξνληαη ζε Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο χζηεξα απφ ζχκθσλε γλψκε ζπκβνπιίσλ ηνπο θαη γλψκε ησλ ιηκεληθψλ επηηξνπψλ. πκβάζεηο (Άξζξν 34): Γήκνη, Κνηλφηεηεο, χλδεζκνη, Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο θαη Ννκηθά Πξφζσπα Γεκνζίνπ Γηθαίνπ ηεο Απηνδηνίθεζεο κπνξνχλ λα ζπλάπηνπλ κεηαμχ ηνπο ζπκβάζεηο κε ηηο νπνίεο αλαηίζεηαη ε άζθεζε αξκνδηνηήησλ ηνπ ελφο θνξέα ζηνλ άιιν. ηελ αλάζεζε κπνξεί λα πεξηιακβάλεηαη ε αξκνδηφηεηα επηβνιήο, βεβαίσζεο θαη είζπξαμεο ηειψλ, δηθαησκάησλ θαη εηζθνξψλ. Πξνγξακκαηηθέο ζπκβάζεηο (Άξζξν 35): Γηα ηε κειέηε θαη εθηέιεζε έξγσλ ή πξνγξακκάησλ αλάπηπμεο κηαο πεξηνρήο θαη γηα ηελ παξνρή ππεξεζηψλ νη Οξγαληζκνί Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, νη χλδεζκνη Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ, ε Κεληξηθή Έλσζε Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ Διιάδαο, νη Σνπηθέο Δλψζεηο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ, νη Γεκνηηθέο Δπηρεηξήζεηο Ύδξεπζεο θαη Απνρέηεπζεο θαη ηα Γεκνηηθά θαη Κνηλνηηθά Ηδξχκαηα κπνξνχλ λα ζπλάπηνπλ πξνγξακκαηηθέο ζπκβάζεηο κε θνξείο ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα ηεο παξαγξάθνπ 6 ηνπ άξζξνπ 1 ηνπ Ν. 1256/1982 (ΦΔΚ 65). ηηο πξνγξακκαηηθέο ζπκβάζεηο επηηξέπεηαη ε ζπκκεηνρή θαη επηρεηξήζεσλ ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, πλεηαηξηζκψλ, Δπηκειεηεξίσλ θαη Δπηζηεκνληθψλ Φνξέσλ Γεκφζηνπ Γηθαίνπ. Αλάζεζε αζθήζεσο αξκνδηνηήησλ ζε άιια Ννκηθά Πξφζσπα (Άξζξν 36) 16

Οη Γήκνη θαη νη Κνηλφηεηεο κπνξνχλ, θαη εμαίξεζε, λα αλαζέηνπλ γηα ζπγθεθξηκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα ηελ άζθεζε νξηζκέλεο αξκνδηφηεηάο ηνπο ζην Κξάηνο ή ζε άιιν Ννκηθφ Πξφζσπν. Γλψκε ησλ ζπκβνπιίσλ γηα εηδηθά ζέκαηα - πκκεηνρή ζε πξνγξάκκαηα πεξηθεξεηαθήο αλαπηχμεσο (Άξζξν 38). Πξνθεηκέλνπ λα εθδψζνπλ νη θξαηηθέο αξρέο νπνηαδήπνηε δηνηθεηηθή θαλνληζηηθή πξάμε, πνπ αθνξά ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηα ξπζκηζηηθά ή ρσξνηαμηθά ζρέδηα πξέπεη λα δεηνχλ ηε γλψκε ησλ Γεκνηηθψλ ή Κνηλνηηθψλ πκβνπιίσλ ησλ Γήκσλ ή ησλ Κνηλνηήησλ ή ησλ δηνηθεηηθψλ ζπκβνπιίσλ ησλ Δλψζεσλ Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ, ζηελ πεξηθέξεηα ησλ νπνίσλ πξφθεηηαη λα ηζρχνπλ απηέο νη πξάμεηο, κε θάπνηεο δηαθξίζεηο. Λεπηνκέξεηεο γηα Οηθνλνκηθή Γηνίθεζε, Πεξηνπζία, Έξγα, Απαιινηξηψζεηο δίλνπλ ηα άξζξα 215-276 ηνπ Γεκνηηθνχ θαη Κνηλνηηθνχ Κψδηθα 4 4 Π.Γ. 410/1995, ΦΔΚ Α' 231 17

2.2. Αξκνδηόηεηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Ζ δηνίθεζε ησλ ηνπηθψλ ππνζέζεσλ λνκαξρηαθνχ επηπέδνπ αλήθεη ζηηο Ν.Α. ηηο Ν.Α. αλαηέζεθαλ όιεο νη ζρεηηθέο αξκνδηόηεηεο ησλ Ννκαξρώλ θαη ησλ λνκαξρηαθώλ ππεξεζηώλ, κε εμαίξεζε ηηο αξκνδηφηεηεο ζε ζέκαηα δεκφζηαο πεξηνπζίαο θαη ηηο αξκνδηφηεηεο: α. Σσλ Τπνπξγείσλ Δζληθήο Άκπλαο, Δμσηεξηθψλ, Οηθνλνκηθψλ θαη Γηθαηνζχλεο. β. Σεο επνπηείαο ησλ Ο.Σ.Α. πξψηνπ βαζκνχ ηνπ Τπνπξγείνπ Δζσηεξηθψλ. γ. Σεο Δζληθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο ηεο Διιάδαο ηνπ Τπνπξγείνπ Δζληθήο Οηθνλνκίαο. δ. Σσλ πλνξηαθψλ ηαζκψλ Τγεηνλνκηθνχ Κηεληαηξηθνχ Διέγρνπ (.Τ.Κ.Δ.) ηνπ Τπνπξγείνπ Γεσξγίαο. Ζ θαηαζθεπή ζρνιηθψλ θηηξίσλ ππάγεηαη ζηελ αξκνδηφηεηα ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο. ε απξφβιεπηεο θαη εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο κπνξεί, κε απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Δζληθήο Παηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ, χζηεξα απφ αίηεκα ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο, λα αλαηεζεί ζηνλ Ο..Κ. Καη' εμαίξεζε, ε θαηαζθεπή ζρνιηθψλ θηηξίσλ ηνπ Ννκνχ Αηηηθήο παξακέλεη ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ Οξγαληζκνχ ρνιηθψλ Κηηξίσλ (Ο..Κ.). Μεηαθνξά καζεηψλ: Γηα ζέκαηα πνπ πξνθχπηνπλ φηαλ ε κεηαθνξά αλαθέξεηαη ζε καζεηέο δηαθνξεηηθψλ Ο.Σ.Α. απνθαζίδεη ε Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε. H Ν.Α. έρεη, ζηα πιαίζηα ηνπ δεκνθξαηηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ, ηηο αξκνδηφηεηεο πνπ αλαθέξνληαη ζην άξζξν 22 παξάγξαθνο 1 ηνπ Ν.1622/1986 θαη ηηο αζθεί ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 72-74 ηνπ ίδηνπ λφκνπ. 18

ε πεξίπησζε πνιέκνπ, επηζηξάηεπζεο, ζενκελίαο ή άκεζεο θαη επείγνπζαο θνηλσληθήο αλάγθεο, πνπ κπνξεί λα ζέζεη ζε θίλδπλν ηε δεκφζηα ηάμε ή πγεία ή γηα ηελ αληηκεηψπηζε αλαγθψλ ηεο άκπλαο ηεο ρψξαο θαη χζηεξα απφ απφθαζε ηνπ Τπνπξγηθνχ πκβνπιίνπ, ν θαηά πεξίπησζε αξκφδηνο Τπνπξγφο κπνξεί λα παξέρεη δηαηαγέο, εληνιέο ή νδεγίεο απεπζείαο πξνο ηηο ππεξεζίεο ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο, νη νπνίεο γηα ην ζθνπφ απηφλ ζεσξείηαη φηη ππάγνληαη ζε απηφλ. Μεηαβίβαζε Αξκνδηνηήησλ (Άξζξν 9) Με Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα πνπ εθδίδεηαη κε πξφηαζε ησλ Τπνπξγψλ Πξνεδξίαο ηεο Κπβέξλεζεο, Δζσηεξηθψλ θαη ηνπ θαηά πεξίπησζε αξκφδηνπ Τπνπξγνχ, κπνξνχλ λα κεηαβηβάδνληαη ζηηο Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο αξκνδηφηεηεο ηεο θξαηηθήο δηνίθεζεο εθηφο ησλ αξκνδηνηήησλ ηεο Τπεξεζίαο Πνιηηηθήο Αεξνπνξίαο νη νπνίεο ελαξκνλίδνληαη κε ην ραξαθηήξα, ηε θχζε θαη ηελ απνζηνιή ηνπο, θαζψο θαη νη απαξαίηεηνη πφξνη γηα ηελ άζθεζε ησλ αξκνδηνηήησλ απηψλ. Οη αξκνδηφηεηεο απηέο αζθνχληαη απφ ηηο Ν.Α. κφλν κέζα ζηα εδαθηθά ηνπο φξηα. Με φκνηα δηαηάγκαηα θαη κε ηηο ίδηεο πξνυπνζέζεηο, αξκνδηφηεηεο πνπ αλήθνπλ ζε Ννκηθά Πξφζσπα Γεκνζίνπ Γηθαίνπ ή δεκφζηεο επηρεηξήζεηο θαη νξγαληζκνχο θνηλήο σθέιεηαο κπνξεί λα κεηαβηβάδνληαη ζηε Ν.Α. κεηά απφ ζχκθσλε γλψκε ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ ηνπο. Αλάζεζε Αξκνδηνηήησλ (Άξζξν 10) Οη Ν.Α. κπνξνχλ λα αλαζέηνπλ ηελ άζθεζε αξκνδηνηήησλ ηνπο ζε Ο.Σ.Α. ή ζε πκβνχιηα Πεξηνρήο, χζηεξα απφ αίηεζή ηνπο. Ζ αλάζεζε γίλεηαη κε απφθαζε ηνπ Ννκαξρηαθνχ πκβνπιίνπ (Ν..) πνπ ιακβάλεηαη κε ηελ απφιπηε πιεηνςεθία ηνπ φινπ αξηζκνχ ησλ κειψλ ηνπ. Με ηελ απφθαζε αλάζεζεο κπνξεί λα θαζνξίδνληαη φξνη γηα ηελ άζθεζε ησλ αξκνδηνηήησλ απηψλ. 19

Γλψκε πιινγηθψλ Οξγάλσλ (Άξζξν 11) Γηαηάμεηο ηεο λνκνζεζίαο, πνπ πξνβιέπνπλ ηε γλσκνδφηεζε ζπιινγηθνχ νξγάλνπ εθαξκφδνληαη αλαιφγσο γηα ηελ άζθεζε ησλ αληίζηνηρσλ αξκνδηνηήησλ απφ ηηο Ν.Α. Ζ ζπγθξφηεζε ησλ ζπιινγηθψλ νξγάλσλ γίλεηαη απφ ηα αξκφδηα φξγαλα ηεο Ν.Α. κε αλάινγε εθαξκνγή ησλ αληίζηνηρσλ δηαηάμεσλ. πκβάζεηο (Άξζξν 12) 1. Γήκνη, Κνηλφηεηεο, χλδεζκνη, Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο θαη Ννκηθά Πξφζσπα Γεκνζίνπ Γηθαίνπ ηεο Απηνδηνίθεζεο κπνξνχλ λα ζπλάπηνπλ κεηαμχ ηνπο ζπκβάζεηο κε ηηο νπνίεο αλαηίζεηαη ε άζθεζε αξκνδηνηήησλ ηνπ ελφο θνξέα ζηνλ άιιν. 2. Οη ζπκβαιιφκελνη θνξείο κπνξεί λα ρξεκαηνδνηνχληαη γηα ηελ εθηέιεζε ησλ ζπκβάζεσλ απφ ηνλ Κξαηηθφ Πξνυπνινγηζκφ ή ην Πξφγξακκα Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ ή ηνπο πξνυπνινγηζκνχο, άιισλ θνξέσλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. 3. Γήκνη, Κνηλφηεηεο, χλδεζκνη, Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο θαη Ννκηθά Πξφζσπα Γεκνζίνπ Γηθαίνπ ηεο Απηνδηνίθεζεο, κπνξνχλ λα αλαζέηνπλ ζε θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα ή θνηλνπξαμίεο, ηελ παξνρή ππεξεζηψλ ή ηελ εθηέιεζε πξνγξακκάησλ, κε ηε δηελέξγεηα δηαγσληζκνχ. Οη Αξκνδηφηεηεο θαη Λεηηνπξγίεο ησλ Οξγάλσλ ηεο Ν.Α. πεξηγξάθνληαη ζηα άξζξα 49-65 ηνπ Κψδηθα ηεο Ν.Α. 20

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3 Ο Πόξνη ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο 3.1. Έζνδα δήκσλ θαη θνηλνηήησλ. Σα έζνδα ησλ Ο.Σ.Α. α βαζκνχ είλαη 5 : α. Σαθηηθά, πνπ πξνέξρνληαη απφ: 1. ζεζκνζεηεκέλνπο ππέξ απηψλ πφξνπο, 2. ηα εηζνδήκαηα ηεο θηλεηήο θαη αθίλεηεο πεξηνπζίαο ηνπο, 3. αληαπνδνηηθά ηέιε θαη δηθαηψκαηα, 4. θφξνπο, ηέιε, δηθαηψκαηα θαη εηζθνξέο, 5. ηνπηθά δπλεηηθά ηέιε θαη εηζθνξέο. β. Έθηαθηα, πνπ πξνέξρνληαη απφ: 1. δάλεηα, δσξεέο, θιεξνδνηήκαηα θαη θιεξνλνκηέο, 2. εθπνίεζε πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ θαη 3. θάζε άιιε πεγή. Οη πφξνη ησλ Ο.Σ.Α. α βαζκνχ πνπ πξνέξρνληαη απφ ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ είλαη νη Κεληξηθνί Απηνηειείο Πφξνη (Κ.Α.Π.) θαη νη επηρνξεγήζεηο. 3.1.1. Κεληξηθνί Απηνηειείο Πόξνη (Κ.Α.Π.) γηα ηνπο Γήκνπο θαη ηηο Κνηλόηεηεο Με ηηο δηαηάμεηο ηνπ Ν. 1828/89 παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα ρξεκαηνδφηεζεο ησλ Ο.Σ.Α. απφ ηνπο Κ.Α.Π., ην χςνο ησλ νπνίσλ νξίδεηαη απφ ην λφκν θαη 5 Ν 1828/1989 Αλακφξθσζε θνξνινγίαο εηζνδήκαηνο θ.ιπ. θεθάιαην δ' νηθνλνκηθνί πφξνη ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο Άξζξν 25. Έζνδα δήκσλ θαη θνηλνηήησλ. 21

δελ επεξεάδεηαη θάζε θνξά απφ ηε βνχιεζε ηεο θεληξηθήο δηνίθεζεο. Δκθαλίδνληαη ζηνλ Κ.Α.Δ. 3210 θαη ηηο ππνθαηεγνξίεο απηνχ. Ζ θαζηέξσζε ησλ Κεληξηθψλ Απηνηειψλ Πφξσλ ζηφρεπε ζηελ ρξεκαηνδφηεζε ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο απφ θνξνινγηθά έζνδα ψζηε ην ζπλνιηθφ ηνπο χςνο λα απνδεζκεχεηαη απφ ηξέρνπζεο πνιηηηθέο παξεκβάζεηο θαη λα δηεπθνιχλεηαη ν νηθνλνκηθφο πξνγξακκαηηζκφο ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. θνπφο ηεο θαηαλνκήο ησλ Κεληξηθψλ Απηνηειψλ Πφξσλ είλαη ε άκβιπλζε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ θαη γεσγξαθηθψλ αληζνηήησλ κέζσ 6 : ηεο εμαζθάιηζεο θάιπςεο ησλ εμφδσλ ιεηηνπξγίαο ησλ ΟΣΑ ηεο ρξεκαηνδφηεζεο θνηλσληθψλ δξάζεσλ ηεο ρξεκαηνδφηεζεο εμεηδηθεπκέλσλ πξνγξακκάησλ θαη δξάζεσλ πνπ ζπληείλνπλ ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο παξνρήο ππεξεζηψλ πξνο ηνπο πνιίηεο. Μέρξη ηελ ςήθηζε ηνπ Ν. 2539/97 βαζηθφ θξηηήξην θαηαλνκήο ησλ Κ.Α.Π. ήηαλ ην πιεζπζκηαθφ. Με ηνλ παξαπάλσ λφκν φκσο ζεζκνζεηήζεθαλ ηα παξαθάησ θξηηήξηα θαηαλνκήο: 1. Σν κήθνο ησλ δηθηχσλ χδξεπζεο θαη απνρέηεπζεο 2. Σν κήθνο θαη ε βαηφηεηα ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ 3. Ο νξεηλφο, πεδηλφο ή λεζηψηηθνο ραξαθηήξαο ηνπ Ο.Σ.Α. 4. Σν επίπεδν ησλ θνηλσληθψλ εμππεξεηήζεσλ 5. Ζ δπλαηφηεηα άληιεζεο ηνπηθψλ πφξσλ 6. Σν πιεζπζκηαθφ κέγεζνο, νη πιεζπζκηαθέο δηαθπκάλζεηο αλά επνρέο θαη ε δεκνγξαθηθή ηάζε 7. Οη θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο 8. Οη πεξηβαιινληηθέο ζπλζήθεο 6 Δηζεγεηηθή Έθζεζε Πξνυπνινγηζκνχ 2001, ΤΠ.ΟΗΚ.Ο. 22

9. Ο αξηζκφο ησλ ζρνιηθψλ αηζνπζψλ θνπφο ηεο θαζηέξσζεο ησλ παξαπάλσ θξηηεξίσλ ήηαλ ε αληηθεηκεληθνπνίεζε ηνπ ηξφπνπ θαηαλνκήο ησλ πφξσλ απηψλ θαη ηεο νηθνλνκηθήο ελίζρπζεο ησλ νηθνλνκηθά αζζελέζηεξσλ Ο.Σ.Α. Οη πνιηηηθέο νη νπνίεο ρξεκαηνδνηήζεθαλ κέζσ ησλ ΚΑΠ είλαη: 1. θνηλσληθέο Υξεκαηνδφηεζε ΚΑΠΖ. Υξεκαηνδφηεζε ΟΣΑ ζηελ πεξηθέξεηα ησλ νπνίσλ ιεηηνπξγνχλ θαηαπιηζκνί αζίγγαλσλ. Καηαβνιή παξαπιεγηθνχ επηδφκαηνο απφ ηνπο ΟΣΑ. Υξεκαηνδφηεζε βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ. 2. εμεηδηθεπκέλα πξνγξάκκαηα Υξεκαηνδφηεζε ΟΣΑ πξνο εμφθιεζε παιαηφηεξσλ νθεηιψλ ηνπο. Κάιπςε κηζζνδνζίαο λέσλ επηζηεκφλσλ, πνπ εθπαηδεχηεθαλ ζην πξφγξακκα θαηάξηηζεο γηα ηνπο πξσηνβάζκηνπο ΟΣΑ θαη νη νπνίνη πξνζιήθζεθαλ απφ ηνπο δήκνπο. Οηθνλνκηθή ελίζρπζε αλαπηπμηαθψλ ζπλδέζκσλ. Υξεκαηνδφηεζε κεκνλσκέλσλ ΟΣΑ λεζηψλ. 3. βειηίσζε πνηφηεηαο παξνρήο ππεξεζηψλ Κάιπςε ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ θαη κηθξνεπηζθεπψλ ησλ ζρνιείσλ πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. Κάιπςε ιεηηνπξγηθψλ αλαγθψλ ησλ δεκνηηθψλ θαη θνηλνηηθψλ εξγαζηεξίσλ αθαιάησζεο χδαηνο. 23

Τινπνίεζε πξνγξάκκαηνο ιεηηνπξγίαο θέληξσλ εμππεξέηεζεο πνιηηψλ. Οη θεληξηθνί απηνηειείο πφξνη ησλ δήκσλ θαη θνηλνηήησλ πξνέξρνληαη απφ ηηο παξαθάησ πεγέο εζφδσλ: 1. θφξν εηζνδήκαηνο θπζηθψλ θαη λνκηθψλ πξνζψπσλ, 2. ηέιε θπθινθνξίαο απηνθηλήησλ, 3. Φφξν Αθίλεηεο Πεξηνπζίαο (Φ.Α.Π.), 4. θφξνπο πνπ έρνπλ ζεζπηζηεί ππέξ ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο Απφ απηά ηα έζνδα ηνπ θφξνπ εηζνδήκαηνο ην έλα ηξίην (1/3) εγγξάθεηαη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ δεκνζίσλ επελδχζεσλ θαη δηαηίζεηαη γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε επελδπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ησλ δήκσλ, θνηλνηήησλ θαη αλαπηπμηαθψλ ζπλδέζκσλ. Σα ππφινηπα δχν ηξίηα (2/3) εγγξάθνληαη ζηνλ ηαθηηθφ πξνυπνινγηζκφ θαη δηαηίζεληαη γηα γεληθέο δαπάλεο δήκσλ, θνηλνηήησλ θαη αλαπηπμηαθψλ ζπλδέζκσλ. Ζ απφδνζε ησλ πφξσλ απηψλ θαιχπηεη ην θφζηνο ησλ ππεξεζηψλ γηα ηηο αξκνδηφηεηεο πνπ έρνπλ κεηαβηβαζζεί ζηνπο νξγαληζκνχο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. ηνπο πφξνπο απηνχο ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη νη ρξεκαηνδνηήζεηο πξνο ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε γηα ηε ιεηηνπξγία θαη κηζζνδνζία ηνπ πξνζσπηθνχ ησλ Κ.Α.Π.Ζ. απφ ηα Τπνπξγεία Τγείαο, Πξφλνηαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ θαη Αηγαίνπ θαη ηε ιεηηνπξγία ζρνιείσλ απφ ην Τπνπξγείν Δζληθήο Παηδείαο θαη ζξεζθεπκάησλ. Απφ ηηο ζπλνιηθέο θαζαξέο εηήζηεο εηζπξάμεηο ηνπ θφξνπ εηζνδήκαηνο θπζηθψλ θαη λνκηθψλ πξνζψπσλ απνδίδεηαη ζηνπο νξγαληζκνχο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο πνζνζηφ 20%. Απφ ηα πνζά πνπ εηζπξάηηνληαη γηα ηα ηέιε θπθινθνξίαο απηνθηλήησλ πνζνζηφ 50% απνδίδεηαη ζηνπο νξγαληζκνχο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. 24

Σν 3% ηνπ θφξνπ κεηαβίβαζεο αθηλήησλ απνδίδεηαη θαη απηφ γηα λα ρξεκαηνδνηήζεη ηνπο Κ.Α.Π. Με ην λφκν 2503/97 θαζηεξψζεθε ππέξ ησλ Ο.Σ.Α. έλαο λένο πφξνο πνπ είλαη έλα πνζνζηφ 20% επί ησλ θαζαξψλ εηζπξάμεσλ απφ ηνπο ηφθνπο θαηαζέζεσλ. Σα ηέιε θαζαξηφηεηαο θαη θσηηζκνχ, πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηηο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 21 θαη 22 ηνπ β.δ. 24-9/20.10.1958 (ΦΔΚ Α' 171) θαη ηνπ άξζξνπ 4 ηνπ λ. 1080/1980 (ΦΔΚ Α' 246), ελνπνηνχληαη ζε εληαίν αληαπνδνηηθφ ηέινο. 3.1.2. Δπηρνξεγήζεηο πξνο ηνπο Ο.Σ.Α. α βαζκνύ Δθηφο απφ ηνπο Κεληξηθνχο Απηνηειείο πφξνπο, νη δήκνη θαη νη θνηλφηεηεο εληζρχνληαη απφ ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ θαη κε θνλδχιηα επηρνξεγήζεσλ πνπ πξννξίδνληαη θπξίσο γηα ηνπο δήκνπο πνπ δεκηνπξγήζεθαλ απφ ζπλέλσζε, γηα ηελ αλαπιήξσζε ησλ ηειψλ ησλ Οξγαληζκψλ Ύδξεπζεο θαη Απνρέηεπζεο (ΓΔΤΑ) πνπ θαηαξγήζεθαλ θαη γηα ηνπο Ο.Σ.Α. πνπ εθηεινχλ αλαπηπμηαθά έξγα. Δκθαλίδνληαη ζηνλ Κ.Α.Δ. 2220 θαη ηηο ππνθαηεγνξίεο απηνχ. 3.1.3. Δηδηθό Πξόγξακκα Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Δ.Π.Σ.Α.) 7 Γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ ππνδνκψλ θαη ηελ ππνζηήξημε ηεο νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ δήκσλ θαη θνηλνηήησλ θαζψο θαη γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ αλαγθαίσλ δεκφζησλ επελδχζεσλ ηνπηθήο αλάπηπμεο, θαηαξηίζηεθε σο εηδηθφ αλαπηπμηαθφ πξφγξακκα ηνπ άξζξνπ 71 παξάγξαθνο 4 ηνπ λ. 1622/1986 (ΦΔΚ 92 Α') ην Δηδηθφ Πξφγξακκα Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Δ.Π.Σ.Α.). 7 Ν 2539/1997 ζπγθξφηεζε πξσηνβάζκηαο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο 25

Σν Δ.Π.Σ.Α. έρεη πεληαεηή ρξνληθή δηάξθεηα (1998-2002) πνπ κπνξεί λα παξαηαζεί ζε επηά ρξφληα (1998-2004) κε απφθαζε ηνπ Τπνπξγηθνχ πκβνπιίνπ θαη πεξηέρεη 5 ππνπξνγξάκκαηα. Πφξνη ηνπ Δ.Π.Σ.Α. είλαη: α) Πνζνζηφ 8,50% ησλ Κεληξηθψλ Απηνηειψλ Πφξσλ ηνπ άξζξνπ 25 ηνπ λ. 1828/1989 (ΦΔΚ 2 Α'), πνπ εγγξάθνληαη ζηνλ ηαθηηθφ πξνυπνινγηζκφ, γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ Τπνπξνγξακκάησλ 1, 2 θαη 4. β) Πνζνζηφ 20% ησλ Κεληξηθψλ Απηνηειψλ Πφξσλ ηνπ άξζξνπ 25 ηνπ λ. 1828/1989 (ΦΔΚ 2 Α'), πνπ εγγξάθνληαη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ δεκφζησλ επελδχζεσλ (.Α.Σ.Α.), γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ Τπνπξνγξάκκαηνο 4. γ) Σν πνζφ ηνπ ινγαξηαζκνχ ηνπ άξζξνπ 67 ηνπ λ. 3033/1954 (ΦΔΚ 253 Α') θαη ην πνζφ ησλ ηφθσλ ησλ ρξεκαηηθψλ ππνινίπσλ ηνπ άξζξνπ 232, παξάγξαθνο 1, ηνπ π.δ/ηνο 410/1995, πνπ δηαρεηξίδεηαη ην Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο, θαζψο θαη φια ηα πνζά ησλ εηδηθψλ ινγαξηαζκψλ θαη πφξσλ ηνπ Κξαηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ πνπ δηαρεηξίδνληαη ηα Τπνπξγεία, απηνηειείο Γεκφζηεο Τπεξεζίεο θαη Γεκφζηνη Οξγαληζκνί, κε ηα νπνία επηρνξεγνχληαη δήκνη θαη θνηλφηεηεο γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ Τπνπξνγξακκάησλ 4 θαη 5. δ) Πνζνζηφ 80% ηνπ θφξνπ ησλ ηφθσλ θαηαζέζεσλ ηνπ άξζξνπ 9 παξάγξαθνο 5α ηνπ λ. 2503/1997 (ΦΔΚ 107 Α'), γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ Τπνπξνγξακκάησλ 1, 2 θαη 4. ε) Οη πφξνη Δζληθψλ θαη Πεξηθεξεηαθψλ Κνηλνηηθψλ Πξνγξακκάησλ θαη Πξσηνβνπιηψλ πνπ δηαρεηξίδνληαη ηα Τπνπξγεία θαη νη Πεξηθέξεηεο, νη νπνίνη αθνξνχλ έξγα δήκσλ θαη θνηλνηήησλ θαη ινηπέο επελδχζεηο ηνπηθήο αλάπηπμεο, γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ Τπνπξνγξακκάησλ 2, 3 θαη 5. 26

ζη) Οη πφξνη ηνπ Πξνγξάκκαηνο Γεκφζησλ Δπελδχζεσλ κε ηνπο νπνίνπο ρξεκαηνδνηνχληαη έξγα δήκσλ θαη θνηλνηήησλ, γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ Τπνπξνγξακκάησλ 3, 4 θαη 5. Με θνηλέο απνθάζεηο ησλ Τπνπξγψλ Δζληθήο Οηθνλνκίαο, Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο θαη ηνπ θαηά πεξίπησζε αξκφδηνπ Τπνπξγνχ, ηα πνζά κε ηα νπνία ρξεκαηνδνηνχληαη έξγα ησλ Τπνπξνγξακκάησλ 4 θαη 5, απφ 1εο Ηαλνπαξίνπ ηνπ έηνπο 1999 εγγξάθνληαη ζηηο πιινγηθέο Απνθάζεηο Έξγσλ Πεξηθέξεηαο (.Α.Δ.Π.). Γηα ην Τπνπξφγξακκα 3 εθαξκφδνληαη νη δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 4 παξ. 2 ηνπ λ. 2503/1997 (ΦΔΚ 107 Α ). Σν ππφινηπν 20% ηνπ θφξνπ ησλ ηφθσλ θαηαζέζεσλ ηνπ άξζξνπ 9 παξάγξαθνο 5α ηνπ λ. 2503/1997 (ΦΔΚ 107 Α') θαηαλέκεηαη ζηνπο Ο.Σ.Α. θαηά ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 25, παξάγξαθνο 5 ηνπ λ. 1828/1989 (ΦΔΚ 2 Α'). Απφ 1εο Ηαλνπαξίνπ ηνπ έηνπο 1998 απαγνξεχεηαη ε ρξεκαηνδφηεζε δήκσλ θαη θνηλνηήησλ κε ππνπξγηθέο απνθάζεηο ή κέζσ πξνγξακκαηηθψλ ζπκβάζεσλ απφ πφξνπο εηδηθψλ ινγαξηαζκψλ, ηνπ Κξαηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ θαη ηνπ πξνγξάκκαηνο ησλ δεκνζίσλ επελδχζεσλ, πνπ δελ εληάζζνληαη ζηνπο Κεληξηθνχο Απηνηειείο Πφξνπο ή ζηνπο πφξνπο ηνπ Δ.Π.Σ.Α. ηεο παξ. 4 ηνπ παξφληνο. Κξηηήξηα θαηαλνκήο εζφδσλ: Με θνηλή απφθαζε ησλ Τπνπξγψλ Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο, Δζληθήο Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ, πνπ εθδίδεηαη χζηεξα απφ πξφηαζε ηεο Κ.Δ.Γ.Κ.Δ. θαζνξίδνληαη ηα θξηηήξηα θαη ε δηαδηθαζία θαηαλνκήο ησλ εζφδσλ πνπ εγγξάθνληαη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ δεκνζίσλ επελδχζεσλ θαη ζηνλ ηαθηηθφ πξνυπνινγηζκφ. Ωο θξηηήξηα θαηαλνκήο ιακβάλνληαη ππφςε ηδίσο: 27

1. ην κήθνο ησλ δηθηχσλ χδξεπζεο θαη απνρέηεπζεο, 2. ην κήθνο θαη ε βαηφηεηα ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ, 3. ν νξεηλφο, πεδηλφο ή λεζηψηηθνο ραξαθηήξαο ηνπ Ο.Σ.Α., 4. ην επίπεδν ησλ θνηλσληθψλ εμππεξεηήζεσλ, 5. ε δπλαηφηεηα άληιεζεο ηνπηθψλ πφξσλ, 6. ην πιεζπζκηαθφ κέγεζνο, νη πιεζπζκηαθέο δηαθπκάλζεηο αλά επνρέο θαη ε δεκνγξαθηθή ηάζε, 7. νη θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο θαη ν αξηζκφο ησλ ζρνιηθψλ αηζνπζψλ, 8. νη πεξηβαιινληηθέο ζπλζήθεο. 3.2. Έζνδα Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Σα έζνδα ηεο Ν.Α. είλαη 8 : α. Σαθηηθά, πνπ πξνέξρνληαη απφ: 1. θφξνπο, ηέιε δηθαηψκαηα θαη εηζθνξέο, 2. εηζνδήκαηα απφ εθκεηάιιεπζε ηεο θηλεηήο θαη αθίλεηεο πεξηνπζίαο, εηδηθή εηήζηα νηθνλνκηθή ελίζρπζε ηνπ ηαθηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ γηα ηελ θάιπςε ηνπ θφζηνπο άζθεζεο θξαηηθψλ αξκνδηνηήησλ, νη νπνίεο κεηαβηβάδνληαη ζηε Ν.Α., 3. θεληξηθνχο απηνηειείο πφξνπο, 4. πηζηψζεηο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ, 5. ηέιε, δηθαηψκαηα θαη εηζθνξέο αληαπνδνηηθνχ ραξαθηήξα. β. Έθηαθηα, πνπ πξνέξρνληαη απφ: 1. έζνδα απφ ηέιε γηα ρξήζε έξγσλ πνπ γίλνληαη κε δαλεηζκφ, 2. δάλεηα, δσξεέο, θιεξνδνζίεο θαη θιεξνλνκηέο, 3. επηρνξεγήζεηο θνξέσλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα, 8 Άξζξν 82 ηνπ Κψδηθα Ν.Α. 28

4. εθπνίεζε πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ θαη 5. ρξεκαηνδνηήζεηο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ή άιισλ δηεζλψλ νξγαληζκψλ, 6. θάζε άιιε πεγή. Με απφθαζε ηνπ Nνκαξρηαθνχ πκβνπιίνπ κπνξεί λα επηβάιινληαη ηέιε, δηθαηψκαηα ή εηζθνξέο γηα ππεξεζίεο ή έξγα πνπ ζπκβάιινπλ ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο, ζηελ θαιχηεξε εμππεξέηεζε ησλ πνιηηψλ θαη ζηελ αλάπηπμε ηεο πεξηθέξεηαο ηεο Ν.Α.. Σα ηέιε, ηα δηθαηψκαηα θαη νη εηζθνξέο απηέο έρνπλ αληαπνδνηηθφ ραξαθηήξα. Σν χςνο ησλ ηειψλ ή εηζθνξψλ, νη ππφρξενη ζηελ θαηαβνιή ηνπο θαη θάζε άιιε αλαγθαία ιεπηνκέξεηα νξίδνληαη κε ηελ απφθαζε ηνπ Nνκαξρηαθνχ πκβνπιίνπ. ε πεξίπησζε εθηέιεζεο έξγσλ κε δαλεηζκφ, ην Ννκαξρηαθφ πκβνχιην κπνξεί λα επηβάιιεη ηέιε ρξήζεο ησλ έξγσλ γηα ηελ εμαζθάιηζε ησλ ηνθνρξενιπηηθψλ δφζεσλ ησλ δαλείσλ θαη έσο φηνπ εμνθιεζνχλ. Με ην Ν. 2672/98 ζεζκνζεηήζεθε θαη ε δεκηνπξγία εηδηθνχ απνζεκαηηθνχ θεθαιαίνπ ηεο λνκαξρηαθήο απηνδηνίθεζεο γηα λα ρξεκαηνδνηνχληαη απφ απηφ νη λνκαξρηαθέο απηνδηνηθήζεηο ζε πεξηφδνπο πνπ πηζαλψο ππάξμεη πζηέξεζε εζφδσλ, γηα ηελ αληηκεηψπηζε εθηάθησλ θαη επεηγνπζψλ δαπαλψλ θαη γηα ηελ ελίζρπζε ησλ επελδχζεσλ. Οη πφξνη ησλ Ο.Σ.Α. β βαζκνχ πνπ πξνέξρνληαη απφ ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ είλαη νη Κεληξηθνί Απηνηειείο Πφξνη (Κ.Α.Π.) θαη νη επηρνξεγήζεηο. 3.2.1. Κεληξηθνί Απηνηειείο Πόξνη γηα ηηο Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο 9 9 βι. θαη ζει. 14 29

Δκθαλίδνληαη ζηνλ Κ.Α.Δ. 3220 θαη ηηο ππνθαηεγνξίεο απηνχ. Απνδίδνληαη εηεζίσο ζηηο Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο θαη απνηεινχληαη απφ ην: 1. 15% επί ησλ ηειψλ θπθινθνξίαο απηνθηλήησλ 2. 10% επί ηνπ θφξνπ κεηαβίβαζεο νηθνδνκψλ, νηθνπέδσλ θαη αγξνθηεκάησλ 3. 10% επί ηνπ πξφζζεηνπ εθάπαμ εηδηθνχ ηέινπο ζηα επηβαηηθά, θνξηεγά απηνθίλεηα θαη ιεσθνξεία Η.Υ. θαη Γ.Υ. πνπ θπθινθνξνχλ γηα πξψηε θνξά 4. 2% επί ηνπ Φφξνπ Πξνζηηζέκελεο αμίαο 5. 100% επί ησλ ηειψλ δηελέξγεηαο ηερληθψλ ειέγρσλ νρεκάησλ Με ηνπο Κ.Α.Π. νη Ννκαξρηαθέο απηνδηνηθήζεηο θαιχπηνπλ ιεηηνπξγηθέο αλάγθεο δαπάλεο ρνξήγεζεο βνεζεκάησλ πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο επηδφκαηα θνηλσληθήο πξφλνηαο επελδχζεηο λνκαξρηαθήο απηνδηνίθεζεο 3.2.2. Δπηρνξεγήζεηο πξνο ηηο Ννκαξρηαθέο απηνδηνηθήζεηο Δκθαλίδνληαη ζηνπο Κ.Α.Δ. 2270 θαη 2280 θαη ηηο ππνθαηεγνξίεο απηψλ. Δγγξάθνληαη ζηνπο πξνυπνινγηζκνχο ησλ Πεξηθεξεηψλ νη νπνίεο θαη θξνληίδνπλ γηα ηελ απφδνζή ηνπο ζηηο λνκαξρηαθέο απηνδηνηθήζεηο. Οη επηρνξεγήζεηο απφ ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ πνπ πξνβιέπνληαη γηα ηηο λνκαξρηαθέο απηνδηνηθήζεηο θαιχπηνπλ δαπάλεο πνπ δηαηίζεληαη γηα: ηελ πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε θαη ινηπά έμνδα αζθαιηζκέλσλ ηνπ δεκνζίνπ, γηα φζν θαηξφ νη δαπάλεο απηέο βαξχλνπλ ηνλ πξνυπνινγηζκφ ηεο λνκαξρηαθήο απηνδηνίθεζεο, θαζψο θαη θάζε αχμεζε πνπ πξνθαιείηαη απφ απφθαζε ηεο θεληξηθήο δηνίθεζεο 30

ηε κηζζνδνζία ηνπ πξνζσπηθνχ ηεο λνκαξρηαθήο απηνδηνίθεζεο θαη ηελ ελδερφκελε αχμεζε πνπ κπνξεί λα πξνθχςεη απφ απνθάζεηο ηεο θεληξηθήο δηνίθεζεο ηελ θάιπςε κέξνπο ησλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ ησλ λνζειεπηηθψλ ηδξπκάησλ ηε κηζζνδνζία ηνπ πξνζσπηθνχ θαη κέξνπο ησλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ ησλ πξνλνηαθψλ ηδξπκάησλ ηε κεηαθνξά καζεηψλ δεκνζίσλ ζρνιείσλ πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ηελ απνδεκίσζε επηκηζζίσλ εθπαηδεπηηθψλ ηε ιεηηνπξγία ζρνιψλ εθπαίδεπζεο δηδαθηηθνχ πξνζσπηθνχ ηηο επελδχζεηο ησλ Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ γηα ηελ εθηέιεζε ζπγρξεκαηνδνηνχκελσλ έξγσλ ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4 Ο Πξνγξάκκαηα Οξγαληζκώλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο 31

4.1. Πξνγξάκκαηα Ο.Σ.Α. α βαζκνύ (.Α.Σ.Α.) Ζ θαηάξηηζε ηνπ Αλαπηπμηαθνχ Πξνγξάκκαηνο ΟΣΑ γίλεηαη αθνχ ιεθζνχλ ππφςε θαη ηα πεξηγξαθφκελα ζην Δηδηθφ Πξφγξακκα Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Δ.Π.Σ.Α.) φπσο πξνβιέπεηαη ζην άξζξν 13 ηνπ Ν.2539/1997 «πγθξφηεζε ηεο Πξσηνβάζκηαο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο». Πφξνο γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο.α.σ.α. (πιινγηθή Απφθαζε Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο) ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 25 ηνπ Ν. 1828/89, είλαη πνζνζηφ 20% απφ ηηο ζπλνιηθέο εηήζηεο εηζπξάμεηο ηνπ θφξνπ εηζνδήκαηνο θπζηθψλ θαη λνκηθψλ πξνζψπσλ, απνηειεί δε θεληξηθφ απηνηειή πφξν (έζνδν) ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. Γηα ηελ απφδνζε ησλ εζφδσλ απηψλ ζηνπο δηθαηνχρνπο ΟΣΑ, ην 1/3 ηνπ αλαινγνχληνο πνζνχ, εγγξάθεηαη ζηνλ Πξνυπνινγηζκφ Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ θαη δηαηίζεηαη γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε επελδπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ησλ ΟΣΑ. 4.1.1. Πεξηερόκελν θαη δηαδηθαζία θαηάξηηζεο, πινπνίεζεο θαη ρξεκαηνδόηεζεο ηεο.α.σ.α. Σν πνζφ πνπ εγγξάθεηαη ζηνλ Πξνυπνινγηζκφ Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ γηα ρξεκαηνδφηεζε ησλ ΟΣΑ, απνηειεί πάγην έζνδν ησλ Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ γηα ηελ θάιπςε επελδπηηθψλ δαπαλψλ πνπ θάπνηε θαιχπηνληαλ απφ ηα Ννκαξρηαθά Πξνγξάκκαηα. Δπνκέλσο, ην πνζφ πνπ ρνξεγείηαη ζε θάζε Ο.Σ.Α. κε ηε.α.σ.α. ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ ηερληθψλ πξνγξακκάησλ ηνπο, ζηα νπνία πεξηιακβάλνληαη φια ηα έξγα (ζπλερηδφκελα ή λέα) πνπ θαηαζθεπάδνπλ νη ηερληθέο ππεξεζίεο ησλ Ο.Σ.Α ή ηεο Σ.Τ.Γ.Κ., ηα νπνία είλαη ζηελ αξκνδηφηεηα ησλ Ο.Σ.Α. θαη εμππεξεηνχλ δηθέο ηνπο αλάγθεο. 32

Οη πηζηψζεηο πνπ ρνξεγνχληαη ζε θάζε Ο.Σ.Α. κε βάζε ηα παξαπάλσ, ρξεζηκνπνηνχληαη απνθιεηζηηθά γηα ηελ εθηέιεζε έξγσλ θαη ηελ εθπφλεζε κειεηψλ δεκνζίσλ επελδχζεσλ, φπσο θαζνξίδνληαη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ Ν.Γ. 2957/54 ή ζε ζρεηηθέο απνθάζεηο ηνπ Τπνπξγνχ Δζληθήο Οηθνλνκίαο. ε θακηά πεξίπησζε δελ επηηξέπεηαη ε δηάζεζε ησλ πηζηώζεσλ απηώλ γηα ηελ θάιπςε ιεηηνπξγηθώλ δαπαλώλ ησλ Ο.Σ.Α. Ζ ρξεκαηνδφηεζε ηεο.α.σ.α. γίλεηαη απφ ην ΤΠ.ΟΗΚ.Ο. θάζε ηξίκελν χζηεξα απφ πξφηαζε ηνπ ΤΠ.Δ.Γ.Γ.Α. ηε ζπλέρεηα κεηαβηβάδνληαη νη πηζηψζεηο ηεο.α.σ.α. ζηνπο δηθαηνχρνπο Ο.Σ.Α., κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ζα έρνπλ θαηαξηηζζεί θαη εγθξηζεί, ζχκθσλα κε ηελ ηζρχνπζα δηαδηθαζία, ηα αληίζηνηρα πξνγξάκκαηά ηνπο. Ζ πνξεία εθηέιεζεο ησλ έξγσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην ηερληθφ πξφγξακκα θάζε Ο.Σ.Α. απνηειεί ηε βάζε γηα ηελ νκαιή ρξεκαηνδφηεζε ησλ ζρεηηθψλ δαπαλψλ απφ ηε.α.σα. 4.2. Πξνγξάκκαηα Ο.Σ.Α. β βαζκνύ (.Α.Ν.Α.) Σα Ννκαξρηαθά Πξνγξάκκαηα πνπ θαηαξηίδνπλ νη Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο κπνξνχλ λα πεξηιακβάλνπλ έξγα ησλ Π.Δ.Π. θαη Κνηλνηηθψλ Πξσηνβνπιηψλ θαη εληάζζνληαη ζηε.α.ν.α. (πιινγηθή Απφθαζε Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο). ηηο πεξηπηψζεηο πνπ εγθξίλεηαη ε έληαμε πξάμεσλ ζε Σνκεαθά Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα κε ηειηθφ δηθαηνχρν Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε ηφηε ε πξάμε εληάζζεηαη ζε ζπιινγηθή απφθαζε (.Α.Δ./Μ) ηνπ αληίζηνηρνπ Τπνπξγείνπ σο έξγν κε επηρνξήγεζε ηεο Ν.Α. θαη ε πίζησζε κεηαβηβάδεηαη ζ απηήλ κε ηηο ηζρχνπζεο δηαδηθαζίεο. Παξφκνηα δηαδηθαζία εθαξκφδεηαη θαη ζηηο πεξηπηψζεηο φπνπ νη αξκφδηεο Γηαρεηξηζηηθέο Αξρέο ησλ Π.Δ.Π θαη ησλ Κνηλνηηθψλ Πξσηνβνπιηψλ 33

εληάζζνπλ πξάμεηο κε ηειηθφ δηθαηνχρν Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε θαη εγγξαθή αληίζηνηρνπ έξγνπ ζε.α.δ.π. 4.2.1. Ννκαξρηαθά Πξνγξάκκαηα πνπ ρξεκαηνδνηνύληαη από ηνπο Κ.Α.Π. Σα Ννκαξρηαθά Πξνγξάκκαηα θαηαξηίδνληαη απφ ηα Ννκαξρηαθά πκβνχιηα κε βάζε ηνπο ζηφρνπο θαη ηα πιαίζηα ηεο αλαπηπμηαθήο πνιηηηθήο ζε επίπεδν Πεξηθέξεηαο. Ζ θαηαλνκή ησλ πφξσλ αθνινπζεί ηηο παξαθάησ πξνηεξαηφηεηεο: α) Δμφθιεζε νθεηιψλ ησλ πξνεγνπκέλσλ εηψλ απφ εθηειεζζείζεο εξγαζίεο, ιεμηπξφζεζκεο ππνρξεψζεηο, δηθαζηηθέο απνθάζεηο θιπ. β) Δθηέιεζε θαη νινθιήξσζε ζπλερηδφκελσλ έξγσλ γ) Πνιηηηζηηθέο εθδειψζεηο επξείαο απήρεζεο ζην Ννκφ δ) Νέα έξγα 4.2.2. Πξνγξάκκαηα πνπ ρξεκαηνδνηνύληαη από επηρνξεγήζεηο ηνπ Κξαηηθνύ Πξνϋπνινγηζκνύ Σα Πξνγξάκκαηα απηά θαηαξηίδνληαη κε ηηο ίδηεο δηαδηθαζίεο θαηάξηηζεο ησλ Ννκαξρηαθψλ Πξνγξακκάησλ πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ηνπο Κ.Α.Π. Οη πξφζζεηνη πφξνη απφ ηηο επηρνξεγήζεηο ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ γηα ζπγρξεκαηνδνηνχκελα έξγα ζα θαιχπηνπλ ηελ ίδηα ζπκκεηνρή γηα πινπνίεζε Κνηλνηηθψλ Πξνγξακκάησλ πιελ έξγσλ Π.Δ.Π. θαη Κνηλνηηθψλ Πξσηνβνπιηψλ πνπ θαιχπηνληαη απφ ηνλ πξνυπνινγηζκφ Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ (ΑΝΑ/3). 34

4.2.3. Ννκαξρηαθά Πξνγξάκκαηα ΑΝΑ/3 Σα Ννκαξρηαθά Πξνγξάκκαηα Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ ΑΝΑ/3 θαηαξηίδνληαη ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ Ν. 2860/2000 θαη ηεο ηζρχνπζαο πεξί Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ, Γηνίθεζε Πεξηθέξεηαο, Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο θιπ. λνκνζεζίαο. 35

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5 Ο Σα νηθνλνκηθά ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Δηζαγσγή Αθνινπζεί αλάιπζε ησλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ πνπ αθνξνχλ ηελ θξαηηθή ρξεκαηνδφηεζε ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. Πξψηα παξνπζηάδεηαη ε πνξεία ηεο θξαηηθήο ρξεκαηνδφηεζεο πξνο ηνπο Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο α βαζκνχ θαη ζηε ζπλέρεηα ε πνξεία ηεο θξαηηθήο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ. Ζ ρξνληθή πεξίνδνο πνπ θαιχπηεηαη είλαη ηα έηε 1997 έσο θαη 2001 γηα ηα νπνία ππάξρνπλ ηειηθά απνινγηζηηθά ζηνηρεία 10 Ζ θξαηηθή ρξεκαηνδφηεζε απνηειείηαη, 1. φζνλ αθνξά ηνπο δήκνπο θαη ηηο θνηλφηεηεο θαη απφ ηνλ Σαθηηθό Πξνϋπνινγηζκό, i. απφ ηνπο Κεληξηθνχο Απηνηειείο Πφξνπο (Κ.Α.Π.), ii. απφ ηηο Δπηρνξεγήζεηο, iii. απφ ηα πνζά γηα Υνξεγίεο ζε δεκάξρνπο θαη θνηλνηάξρεο θαη πληάμεηο δεκνηηθψλ θαη θνηλνηηθψλ ζπκβνχισλ θαη iv. απφ ηηο Απνδφζεηο Σνπηθνχ Υαξαθηήξα (ζηνπο Ο.Σ.Α. α βαζκνχ Γσδεθαλήζνπ θαη ζηνπο δήκνπο Μεζνινγγίνπ, Αηησιηθνχ θ.ιπ. πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηηο δηαηάμεηο ησλ Ν.Γ. 420/70, Ν. 1080/80, Ν. 1144/70 θαη ηεο παξαγξάθνπ 7 ηνπ άξζξνπ 3 ηνπ Ν. 1740/87). Δπηπιένλ, νη δήκνη θαη νη θνηλφηεηεο ρξεκαηνδνηνχληαη θαη απφ ην Πξόγξακκα Γεκνζίσλ Δπελδύζεσλ (Π.Γ.Δ) γηα ηελ εθηέιεζε ηνπ 10 Γηα ην 2001 ηα νηθνλνκηθά ζηνηρεία γηα ηε.α.σ.α. θαζψο θαη απηά ηεο Ν.Α. απνηεινχλ εθηίκεζε πξαγκαηνπνηήζεσλ ιφγσ έιιεηςεο ηειηθψλ απνινγηζηηθψλ ζηνηρείσλ. 36

επελδπηηθνχ ηνπο πξνγξάκκαηνο κέζσ ηεο πιινγηθήο Απφθαζεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (.Α.Σ.Α.) πνπ πεξηιακβάλεη φια ηα εγθεθξηκέλα έξγα πνπ ππέβαιαλ νη Ο.Σ.Α. α βαζκνχ κέζσ ηνπ επελδπηηθνχ ηνπο πξνγξάκκαηνο. 2. φζνλ αθνξά ηηο λνκαξρηαθέο απηνδηνηθήζεηο θαη απφ ηνλ Σαθηηθό Πξνϋπνινγηζκό, i. απφ ηνπο Κεληξηθνχο Απηνηειείο Πφξνπο (Κ.Α.Π.), ii. απφ ηηο Δπηρνξεγήζεηο θαη iii. απφ ηα πνζά πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ θάιπςε ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο θαη ινηπά έμνδα αζθαιηζκέλσλ ηνπ δεκνζίνπ. Δπηπιένλ, νη λνκαξρηαθέο απηνδηνηθήζεηο ρξεκαηνδνηνχληαη θαη απφ ην Πξόγξακκα Γεκνζίσλ Δπελδύζεσλ (Π.Γ.Δ) γηα ηελ εθηέιεζε ηνπ επελδπηηθνχ ηνπο πξνγξάκκαηνο κέζσ ηεο πιινγηθήο Απφθαζεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο (.Α.Ν.Α.) πνπ πεξηιακβάλεη φια ηα εγθεθξηκέλα έξγα πνπ ππέβαιαλ νη Ο.Σ.Α. β βαζκνχ κέζσ ηνπ επελδπηηθνχ ηνπο πξνγξάκκαηνο. 37

5.1. Κξαηηθή ρξεκαηνδόηεζε πξνο ηνπο Γήκνπο θαη ηηο Κνηλόηεηεο. ηνλ Πίλαθα 1 θαίλνληαη ηα πνζά ηεο θξαηηθήο ρξεκαηνδφηεζεο πξνο ηνπο δήκνπο θαη ηηο θνηλφηεηεο απφ ηνλ ηαθηηθφ πξνυπνινγηζκφ θαη απφ ην Πξφγξακκα Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ γηα ηα έηε 1997 έσο θαη 2001. Σα πνζά εθθξάδνληαη ζε εθαηνκκχξηα δξαρκέο. Ζ πξψηε γξακκή ηνπ πίλαθα αζξνίδεη ηα πνζά ησλ επηρνξεγήζεσλ, ησλ Κεληξηθψλ Απηνηειψλ Πφξσλ, ησλ ηνπηθψλ απνδφζεσλ θαη ησλ ρνξεγηψλ θαη ζπληάμεσλ ψζηε λα πξνθχπηεη ην ζπλνιηθφ πνζφ πνπ δηαηέζεθε απφ ηνλ Σαθηηθφ Πξνυπνινγηζκφ. Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, ε πιινγηθή Απφθαζε Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (.Α.Σ.Α.) ρξεκαηνδνηείηαη κέζσ ηνπ Πξνγξάκκαηνο Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ. Απηφ πνπ γίλεηαη ακέζσο θαλεξφ είλαη ε ζεκαληηθή αχμεζε πνπ παξνπζίαζε ε ρξεκαηνδφηεζε ησλ δήκσλ θαη θνηλνηήησλ απφ ηνλ ηαθηηθφ πξνυπνινγηζκφ πνπ πνζνζηηαία έθζαζε ην 73,6 % ην έηνο 2001 ζπγθξηηηθά κε ην έηνο 1997. Ζ ζεκαληηθή απηή αχμεζε νθείιεηαη ζηνλ δηπιαζηαζκφ ζρεδφλ (αχμεζε 90%) ησλ Κεληξηθψλ Απηνηειψλ πφξσλ, πνπ απνηεινχλ απφ ην 79,29% (ην 1997) έσο ην 86,75% (ην 2001) ηεο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ δήκσλ θαη θνηλνηήησλ απφ ηνλ Σαθηηθφ Πξνυπνινγηζκφ. εκαληηθά απμήζεθαλ θαη ηα πνζά πνπ δηαηέζεθαλ γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ επελδχζεσλ απφ ην Πξφγξακκα Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ (48%). 38

Σα πνζά ησλ επηρνξεγήζεσλ ήηαλ ρακειά θαη κεηψζεθαλ ζρεδφλ ζην κηζφ ην 2001 απνηειψληαο πιένλ κφλν έλα κηθξφ πνζνζηφ ηεο θξαηηθήο ρξεκαηνδφηεζεο απφ ηνλ Σαθηηθφ Πξνυπνινγηζκφ. ζε εκαηομμύπια δπασμέρ 1997 1998 1999 2000 2001 Από ηνλ Σ.Π. 303.836,5 384.119,7 448.581,8 465.256,6 527.515,1 Δπηρνξεγήζεηο 23.301,0 26.610,4 24.270,7 21.279,8 11.006,2 Κ.Α.Π. 240.913,5 310.062,2 372.392,8 388.148,3 457.627,3 Απνδφζεηο Σνπηθνχ Υαξαθηήξα 2.981,5 3.333,5 4.216,2 4.273,0 4.804,6 Υνξεγίεο πληάμεηο 36.640,5 44.113,6 47.702,1 51.555,5 54.077,0 Απφ ην Π.Γ.Δ..Α.Σ.Α. 101.383,0 114.275,8 120.064,0 156.000,0 150.000,0 Πεγή: ΤΠ.ΟΗΚ.Ο Πίλαθαο 1 Οη παξαπάλσ παξαηεξήζεηο απεηθνλίδνληαη θαη ζην ρήκα 1, φπνπ είλαη θαλεξή ε πνξεία αιιά θαη ε ζεκαζία ησλ Κεληξηθψλ Απηνηειψλ Πφξσλ ζηε δηακφξθσζε ηνπ χςνπο ηεο θξαηηθήο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο κέζσ ηνπ Σαθηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ. Σν ίδην απεηθνλίδεηαη ζην ρήκα 2, ζε ζρέζε φκσο κε ηα πνζνζηά ζπκκεηνρήο ζηηο ζπλνιηθέο δαπάλεο ηνπ Σαθηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ (βι. θαη Πίλαθα 3). 39

ζε εκαηομμύπια δπασμέρ 500.000,0 Επισοπηγήζειρ 400.000,0 300.000,0 Κ.Α.Π. 200.000,0 100.000,0 0,0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Αποδόζειρ Σοπικού Υαπακηήπα Υοπηγίερ ςνηάξειρ Πεγή: Ηδία Δπεμεξγαζία ρήκα 1 Καηανομή τρημαηοδόηηζης ΟΤΑ Α' βαθμού 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% Υοπηγίερ ςνηάξειρ Αποδόζειρ Σοπικού Υαπακηήπα Κ.Α.Π. Επισοπηγήζειρ 0,00% 1997 1998 1999 2000 2001 Πεγή: Ηδία Δπεμεξγαζία ρήκα 2 ηνλ Πίλαθα 2 θαηαγξάθνληαη νη πνζνζηηαίεο κεηαβνιέο απφ έηνο ζε έηνο γηα ηελ εμεηαδφκελε πεξίνδν. Έηζη βιέπνπκε ηελ πνζνζηηαία κεηαβνιή γηα 40

θάζε θαηεγνξία θξαηηθήο ρξεκαηνδφηεζεο πξνο ηνπο Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ην έηνο 1998 ζε ζρέζε κε ην έηνο 1997, ην έηνο 1999 ζε ζρέζε κε ην έηνο 1998 θ.ν.θ. Απφ ηνλ Πίλαθα 2 πξνθχπηνπλ δχν βαζηθέο παξαηεξήζεηο: Ζ ζεκαληηθή θαη ζρεηηθά ζηαζεξή αχμεζε ησλ Κεληξηθψλ Απηνηειψλ Πφξσλ πνπ νδεγνχλ θαη ζε ζεκαληηθά πνζνζηά αχμεζεο θαη ην ζχλνιν ησλ ρξεκαηνδνηήζεσλ ησλ δήκσλ θαη θνηλνηήησλ απφ ηνλ Σαθηηθφ πξνυπνινγηζκφ. Δδψ ζα πξέπεη λα παξαηεξήζνπκε επίζεο θαη ην κεηαβαηηθφ δηάζηεκα ηνπ έηνπο 1998, κεηά ηελ ςήθηζε ηνπ Ν.2539/97 κε ην πξφγξακκα «Η. Καπνδίζηξηαο». Ζ πνξεία ηνπ πνζνχ ηεο πιινγηθήο Απφθαζεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο απφ ην Πξφγξακκα Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ παξνπζηάδεη κηθξφηεξα πνζνζηά αχμεζεο κε εμαίξεζε ην έηνο 2000 πνπ παξνπζίαζε αχμεζε 29,93 %. Σν 2000 ήηαλ άιιε κηα κεηαβαηηθή ρξνληά δεδνκέλνπ φηη ην έηνο απηφ είρε κφιηο ιήμεη ην δεχηεξν Κνηλνηηθφ Πιαίζην ηήξημεο (1999) θαη κφιηο είρε αξρίζεη ην ηξίην (2000). 98/97 99/98 00/99 01/00 Από ηνλ Σ.Π. 26,42% 16,78% 3,72% 13,38% Δπηρνξεγήζεηο 14,20% -8,79% -12,32% -48,28% Κ.Α.Π. 28,70% 20,10% 4,23% 17,90% Απνδφζεηο Σνπηθνχ Υαξαθηήξα 11,81% 26,48% 1,35% 12,44% Υνξεγίεο πληάμεηο 20,40% 8,13% 8,08% 4,89% Απφ ην Π.Γ.Δ..Α.Σ.Α. 12,72% 5,07% 29,93% -3,85% Πεγή: Ηδία Δπεμεξγαζία Πίλαθαο 2 41

Παξαθάησ εμεηάδεηαη ε ζρέζε κεηαμχ ησλ δαπαλψλ ηνπ ηαθηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ γηα ηνπο Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο α βαζκνχ ζε ζρέζε κε ηηο ζπλνιηθέο ηνπ δαπάλεο θαη ε ζρέζε ησλ δαπαλψλ γηα ηηο επελδχζεηο ησλ δήκσλ θαη θνηλνηήησλ πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ην Πξφγξακκα Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ (πιινγηθή Απφθαζε Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο) ζε ζρέζε κε ηηο ζπλνιηθέο δαπάλεο ηνπ Πξνγξάκκαηνο Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ. ηνλ Πίλαθα 3 θαίλνληαη ηα πνζά ησλ ζπλνιηθψλ δαπαλψλ ηνπ Σαθηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ θαζψο θαη ηα ζπλνιηθά πνζά δαπαλψλ ηνπ Πξνγξάκκαηνο Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ γηα ηα έηε 1997 έσο θαη 2001, κε βάζε ηα απνινγηζηηθά ζηνηρεία 11. ζε εκαηομμύπια δπασμέρ Έηε ύλνια εμόδσλ Π.Γ.Δ Σαθηηθνύ Π/Τ 1997 20.766.424 1.624.541 1998 19.500.549 1.877.468 1999 19.002.959 2.250.042 2000 19.074.026 2.528.722 2001 17.924.057 2.671.991 Πεγή: ΤΠ.ΟΗΚ.Ο Πίλαθαο 3 Παξαηεξνχκε πσο ππάξρεη κηα ηάζε κείσζεο ησλ δαπαλψλ ηνπ Σαθηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ, ε νπνία κάιηζηα είλαη κεγαιχηεξε αλ ιάβνπκε ππφςε θαη ηνλ πιεζσξηζκφ. Απφ ηα 20,77 ηξηζεθαηνκκχξηα δξαρκέο ηνπ έηνπο 1997, θαηαιήγεη ζηα 17,92 ηξηζεθαηνκκχξηα δξαρκέο ην 2001. 11 ΤΠ.ΟΗΚ.Ο, Γεληθφ Λνγηζηήξην ηνπ Κξάηνπο, Απνινγηζκνί εηψλ 1997 έσο θαη 2001 42