ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΑΠΟ ΜΕΣΟ ΑΥΤΟΣΚΟΠΟΣ

ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΑΠΟ ΜΕΣΟ ΑΥΤΟΣΚΟΠΟΣ Οι 5 Ελληνικές Τράπεζες που εξέδιδαν χρήμα. A1 14o ΓΕΛ Θεσσαλονίκης 2013-14 1

Στα πλαίσια της έρευνας για την πραγματοποίηση της εργασίας μας, νέα θέματα μας εντυπωσίασαν και έτσι αποφασίσαμε να ασχοληθούμε και με αυτά. Ένα από τα νέα θέματα ήταν η δυνατότητα που είχε το τραπεζικό σύστημα να εκδίδει χρήματα. Έτσι παρουσιάζουμε τις 5 ελληνικές τράπεζες που είχαν τη δυνατότητα δημιουργίας χρήματος. 2

1) Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας Με την επέκταση του Ελληνικού κράτους και μετά την προσάρτηση της και τμήματος της στην Ελληνική επικράτεια το, παρουσιάσθηκε η ανάγκη της οικονομικής ανάπτυξης των «Νέων Χωρών», όπως τότε ονομάζονταν τα εδάφη που πρόσφατα είχαν ενσωματωθεί στο ελληνικό κράτος. Την ανάγκη αυτή ήρθε να καλύψει η ίδρυση της Τράπεζας Ηπειροθεσσαλίας το 1882. Ήταν η πρώτη τράπεζα που ιδρύθηκε στο Βόλο και το πλήρες όνομά της ήταν "Προνομιούχος Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας". Τα απαραίτητα για την ίδρυσή της καταβλήθηκαν κυρίως από α) τον τραπεζίτη, ο οποίος ήταν και ο κύριος μέτοχος με κεφάλαια 20 εκατ, β)την καθώς γ) και από άλλους και επενδυτές. 3

Ίδρυσε υποκαταστήματα στην. Σκοπός της τράπεζας ήταν να συμβάλλει στην παραγωγική και οικονομική ανάπτυξη όλης της περιοχής, που πρόσφατα είχε ενσωματωθεί στο ελληνικό κράτος. Η Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας όπως η και η ήταν κι αυτή προνομιούχος. Το Ελληνικό κράτος δηλαδή της είχε παραχωρήσει το δικαίωμα της έκδοσης και κυκλοφορίας στις «Νέες Χώρες». 4

Η νέα τράπεζα στεγάστηκε σε νεοκλασικό μέγαρο, το οποίο διέθετε στο ισόγειο αίθουσες συναλλαγών, ενώ στον πρώτο όροφο υπήρχε η κατοικία του εκάστοτε διευθυντή. Δεν πρόλαβε να αναπτύξει αξιόλογη δραστηριότητα επειδή κατά την διάρκεια του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897 υπέστη σημαντικές καταστροφές με αποτέλεσμα να αναγκαστεί να διακόψει τη λειτουργία της. Αυτό κλόνισε την αξιοπιστία της και κατέρρευσε. Το 1899 και μετά τον θάνατο του Ανδρέα Συγγρού, απορροφήθηκε από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία είχε ήδη ξεκινήσει να επεκτείνεται στις «Νέες Χώρες» (Θεσσαλία και ελληνική Ήπειρο) ιδρύοντας υποκαταστήματα και τα χαρτονομίσματα της κυκλοφόρησαν μέχρι το 1905. Το χαρακτηριστηκό των χαρτονομισμάτων της ήταν ότι η μια πλευρά ήταν γραμμένη στα ελληνικά και η πίσω πλευρά στα γαλλικά. Το 1969 το κτίριο περιήλθε στην ιδιοκτησία του Δήμου Βόλου και σήμερα στεγάζει το Δημοτικό Ωδείο. 5

Η Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας (αριστερά) περ. 1920. Στο κτίριο της Τράπεζας Ηπειροθεσσαλίας στεγάστηκε αργότερα η Εθνική Τράπεζα.. Δεξιά φαίνεται το κτίριο της Τράπεζας Αθηνών. 6

Μερικά από τα χαρτονομίσματα που εξέδιδε η τράπεζα: χαρτονόμισμα 10 δραχμών έκδοσης της "Προνομιούχου Τράπεζας Ηπειροθεσσαλίας" 7

χαρτονόμισμα 100 δραχμών έκδοσης της "Προνομιούχου Τράπεζας Ηπειροθεσσσαλίας" 8

Χαρτονομίσματα Ηπειροθεσσαλικής Τράπεζας, των 100 και 25 δραχμών 9

Χαρτονομίσματα Ηπειροθεσσαλικής Τράπεζας, των 1 και 2 δραχμών 10

2) ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΡΗΤΗΣ (ΠΡΟΝΟΜΙΟΥΧΟΣ) 1899-1919 Ιστορικό Μετά την ίδρυση της Κρητικής Πολιτείας το 1898 και με διάταγμα της Κρητικής κυβέρνησης ιδρύεται η Τράπεζα Κρήτης στην Κρήτη με έδρα τα Χανιά στις 30 Σεπτεμβρίου του1899. Τα απαραίτητα κεφάλαια τα οποία ήταν 10.000.000 δραχμές κατέβαλαν: 1) η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος μαζί 2) με όμιλο Άγγλων τραπεζιτών. Η κυβέρνηση της παραχώρησε αποκλειστικά προνόμιο της έκδοσης χαρτονομισμάτων της Δραχμή της Κρητικής Πολιτείας. Το προνόμιο αυτό το διατήρησε και μετά την ένωση της Κρήτης με την υπόλοιπη Ελλάδα το 1913 έως και το 1919 οπότε συγχωνεύτηκε με την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. 11

Έτσι η Τράπεζα Κρήτης ήταν προνομιούχος. Το Ελληνικό κράτος δηλαδή της είχε παραχωρήσει το δικαίωμα της έκδοσης και κυκλοφορίας χαρτονομίσματος στην Κρήτη με την επωνυμία της, όπως είχε κάνει με την Ιονική για τα Επτάνησα και την Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας για τις Νέες Χώρες. Τα χαρτονομίσματα που έκοψε στα χρόνια της λειτουργίας της είναι των 25 και 100 δραχμών. 12

Χαρτονομίσματα της Κρητικής Τράπεζας, των 25 δραχμών 13

Χαρτονομίσματα της Κρητικής Τράπεζας, των 100 δραχμών 14

15

3) Ιονική και Λαϊκή Τράπεζα (1839-1920) Ίδρυση: Η Ιονική Τράπεζα ιδρύθηκε στις 17 Ιανουαρίου 1839 με έδρα το Λονδίνο αντλώντας κεφάλαια κυρίως από Βρετανούς επενδύτες. Η αρχική της ονομασία ήταν Ιονική Κρατική Τράπεζα και εξυπηρετούσε τις συναλλαγές μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και των Ιόνιων νησιών τα οποία Εξωτερική άποψη του την εποχή εκείνη μεγάρου της Λαϊκής αποτελούσαν προτεκτοράτο Τράπεζας. Φωτογραφία του 1921. της Μεγάλης Βρετανίας. 16

Καταστήματα: Το πρώτο της κατάστημα το οποίο ήταν ταυτόχρονα και το κεντρικό γραφείο της Τράπεζας λειτούργησε για πρώτη φορά στις 2 Μαρτίου 1840 στην Κέρκυρα. Στις 18 Μαΐου και στις και στις 10 Αυγούστου του ίδιου έτους άνοιξαν τα υποκαταστήματα στην Ζάκυνθο και στην Κεφαλονιά αντίστοιχα ενώ το 1845 λειτούργησαν πρακτορεία της τράπεζας στην Αθήνα και στην Πάτρα. Το 1873 με έδρα πάντα το Λονδίνο τα κεντρικά γραφεία της τράπεζας μεταφέρθηκαν στην Αθήνα. Το 1864 μετά την ένωση των Ιονίων Νήσων με την Ελλάδα, η τράπεζα επεκτείνει της δραστηριότητές της και στην υπόλοιπη Ελλάδα διατηρώντας ταυτόχρονα το δικαίωμα να λειτουργεί με βάση το εμπορικό δίκαιο της Μεγάλης Βρετανίας για αρκετές δεκαετίες. Διατήρησε επίσης το προνόμιο να εκδίδει και να διακινεί χαρτονομίσματα, προνόμιο το οποίο το κληρονόμησε από την Ιόνιο Πολιτεία και το διατήρησε έως και το 1920. 17

Στις αρχές του 20ου αιώνα συνέχισε να επεκτείνει και να σταθεροποιεί την παρουσία της τόσο στο Ελληνικό τραπεζικό σύστημα όσο και εκτός Ελλάδος με έμφαση στα κέντρα του Ελληνισμού ανοίγοντας καταστήματα και πρακτορεία στην Αίγυπτο το 1907 και στην Κύπρο το 1926. Το 1938 αγοράζει τα 2/3 των μετοχών της Λαϊκής Τράπεζας η οποία είχε ιδρυθεί στην Αθήνα το 1905 και μετά από συγχώνευση προκύπτει η Ιονική και Λαϊκή Τράπεζα. Το 1956 τα υποκαταστήματα της ανέρχονται σε 38 από τα οποία τα 24 στην Ελλάδα, 6 στην Κύπρο και 8 στην Αίγυπτο. Το 1957 αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο για την τράπεζα. Εν μέσω ριζικών πολιτικών κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών που διενεργούνται από την κυβέρνηση Νάσερ, τα 8 υποκαταστήματα στην Αίγυπτο δεσμεύονται από την αιγυπτιακή κυβέρνηση ακολουθώντας την μοίρα όλων τον ξένων επενδύσεων στην χώρα αυτή. 18

Τα υποκαταστήματα της Κύπρου περνούν στον έλεγχο της Charted Bank. Ενώ τα υποκαταστήματα της Ελλάδας με την καταβολή 635.000 λιρών Αγγλίας (2.000.000 $ ή 53.000.000 δραχμές εκείνη την εποχή) από τον τραπεζίτη Στρατή Ανδρεάδη περνούν τελικά στον έλεγχο της Εμπορικής Τράπεζας μετά από σύντομες διαπραγματεύσεις με τον τραπεζίτη sir Hampro. 19

Έτσι ύστερα από 118 χρόνια ο έλεγχος της τράπεζας φεύγει από τα Αγγλικά χέρια. Το 1975 ακολουθώντας την μοίρα της Εμπορικής τράπεζας, η Ιονική τράπεζα περνάει στα χέρια του Ελληνικού δημοσίου. Το 1999 η Ιονική τράπεζα έρχεται υπό τον έλεγχο της Alpha Τράπεζας Πίστεως στα πλαίσια διαδικασίας αποκρατικοποιήσεων της τότε Ελληνικής κυβέρνησης. Ένα χρόνο αργότερα το 2000 συγχωνεύονται οι δύο τράπεζες δημιουργώντας την Alpha Bank. Έτσι κλείνει ο κύκλος λειτουργίας τις τράπεζας με τον τίτλο Ιονική. Η πρώτη σειρά χαρτονομισμάτων ήταν των 1, 2, 5, 10 δραχμών και των 2, 5 και 100 κολονάτων. 20

Χαρτονομίσματα της Ιονικής 21

Χαρτονομίσματα της Ιονική Τράπεζας, των 1, 2, 5 και 10 δραχμών 22

Χαρτονομίσματα της Ιονική Τράπεζας των 100 κολονάτων 23

Χαρτονομίσματα Ιονικής Τράπεζα 1839-1920 (έκδοση β'): 24

Χαρτονομίσματα της Ιονικής Τράπεζας, των 1 και 2 δραχμών 25

Χαρτονομίσματα της Ιονικής Τράπεζας, των 25 και 100 δραχμών 26

27

28

29

30

4) ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ 1927 31

Χαρτονομίσματα του 1927, των 500 δραχμών 32

Χαρτονομίσματα του 1927, των 1000 δραχμών 33

Χαρτονομίσματα του 1927, των 5000 δραχμών 34

του 1927, των 5 δραχμών 35

του 1927, των 10 δραχμών 36

..των 20 δραχμών 37

Η έκτη έκδοση χαρτονομισμάτων της Εθνικής Τράπεζας 1870-1885 38

39

Χαρτονομίσματα της Εθνικής Τράπεζας 1927, των 50 δραχμών 40

5) Τράπεζα της Ελλάδος 41

42

43

44

45

Διάφορα ιδρυτικά έγγραφα για τις τράπεζες 46

47

48

49

Από το ιστορικό αρχείο και τη συλλογή της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας 50

Ανάλυση: Τραπεζογραμμάτιο των 25 δραχμών, διαστάσεων 11,5x23 εκ., της πρώτης έκδοσης της Εθνικής, που περιελάμβανε αξίες των 25, 50, 100 και 500 δρχ. και έφεραν ημερομηνία 30.3.1841, δηλαδή την ημερομηνία ίδρυσης της Εθνικής Τράπεζας. Τα τραπεζογραμμάτια των τεσσάρων πρώτων εκδόσεων της Εθνικής ήταν τυπωμένα από τη μία όψη, και των τριών πρώτων μαύρης εκτύπωσης σε χρωματιστό χαρτί με χρώμα διαφορετικό για καθεμιά αξία. Τα τραπεζογραμμάτια των πρώτων εκδόσεων κόπτονταν από το στέλεχος, που παρέμενε στην Τράπεζα, ακανόνιστα για να είναι δυνατός ο έλεγχος γνησιότητας σε περίπτωση παραποίησης. Oι υπογραφές του διοικητή, του ταμία και του βασιλικού επιτρόπου έμπαιναν ιδιοχείρως μέχρι το 1852. Τα τραπεζογραμμάτια της πρώτης έκδοσης φέρουν ως τίτλο Ελληνική Τράπεζα και όχι Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, διότι δύο διατάγματα της 8ης Απριλίου 1841 «Περί εγκρίσεως κανονισμού» και «Περί διορισμού Επιτροπής...» αναφέρουν την Τράπεζα ως Εθνική Ελληνική Τράπεζα. 51

52

Ανάλυση: Τραπεζογραμμάτιο των 500 δραχμών, διαστάσεων 12,5x24 εκ., της δεύτερης έκδοσης της Εθνικής Τράπεζας, που κυκλοφόρησε το 1850. Η δεύτερη έκδοση περιελάμβανε αξίες των 25, 50, 100 και 500 δραχμών. Είναι και αυτά τυπωμένα στη Γαλλία, όπως και της πρώτης. Στη δεύτερη αυτή έκδοση έχει ληφθεί πρόνοια εναντίον της παραχάραξης. Έτσι τα τραπεζογραμμάτια φέρουν υδατογράφημα με την ένδειξη «Eθνική Τράπεζα της Ελλάδος». Τα γραμμάτια είναι εικονογραφημένα αριστερά με παράσταση της Αφθονίας που κρατά το κέρας της Αμαλθείας και δεξιά της Ευδαιμονίας με κλάδο φοίνικα. 53

54

Ανάλυση: Τραπεζογραμμάτιο των 100 δραχμών, διαστάσεων 13,5x22,5 εκ., της τρίτης έκδοσης της Εθνικής, που κυκλοφόρησε το 1852. Η έκδοση αυτή περιελάμβανε αξίες των 10, 25 και 100 δρχ. Στο υδατογράφημα έχουν προστεθεί, πέραν του τίτλου της Τράπεζας, ελικοειδείς παράλληλες γραμμές και η αξία αριθμητικώς και ολογράφως. 55

56

Ανάλυση: Τραπεζογραμμάτιο των 100 δραχμών, διαστάσεων 10,5x19 εκ., της τέταρτης έκδοσης της Εθνικής, που κυκλοφόρησε το 1860. Η έκδοση αυτή περιλαμβάνει αξίες των 10, 25 και 100 δρχ., παρουσιάζει δε την εξής ιδιομορφία: κατά την περίοδο της κυκλοφορίας της έγινε η εκθρόνιση του βασιλιά Όθωνα (1862) και η άνοδος στο θρόνο του βασιλιά Γεωργίου Α. Τραπεζογραμμάτια λοιπόν που κυκλοφόρησαν πριν από το 1863 φέρουν το θυρεό του Όθωνα με τα δύο λιοντάρια και αυτά που κυκλοφόρησαν μετά, κατά τα άλλα πανομοιότυπα, φέρουν το θυρεό του Γεωργίου με τους δύο Ηρακλείς. Τα τραπεζογραμμάτιατης τέταρτης έκδοσης είναι τα πρώτα έγχρωμα που κυκλοφόρησε η Εθνική. Το γραμμάτιο των 100 δραχμών φέρει παράσταση της Ελπίδας που στηρίζεται σε άγκυρα και στο βάθος διακρίνονται πλοία. 57

58

Ανάλυση: Τραπεζογραμμάτιο των 10 δραχμών, διαστάσεων 8,5x19 εκ., της πέμπτης έκδοσης της Εθνικής, που κυκλοφόρησε το 1874. Η έκδοση αυτή περιλαμβάνει αξίες 10, 25, 100 και 500 δρχ. και είναι η πρώτη διπλής όψεως. Στην πρόσθια όψη όλες οι αξίες φέρουν δύο μεγάλα Ν που σημαίνουν «Νέον Νόμισμα», για να δηλώνεται ότι η πραγματική τους αξία είναι κατά 12% μεγαλύτερη της ονομαστικής, μετά την εφαρμογή της ισοτιμίας της Λατινικής Νομισματικής Ένωσης. Τα γραμμάτια της πέμπτης έκδοσης διαφέρουν από τα γραμμάτια της τέταρτης μόνο κατά το χρώμα. Και τα δύο «Ν» στη μία όψη. Στην πίσω όψη ο τίτλος της Τράπεζας και η αξία είναι στα γαλλικά. 59

Kερματικό γραμμάτιο των 2 δραχμών, διαστάσεων 5x8 εκ., που κυκλοφόρησε το 1886 αντί των κρατικών κερματικών νομισμάτων. Στην πρόσθια όψη φέρει αριστερά παράσταση του Ερμή και δεξιά της Αθηνάς. Στην πίσω πλευρά τον βασιλικό θυρεό. 60

Τραπεζογραμμάτιο των 25 δραχμών, διαστάσεων 9,5x19 εκ., που κυκλοφόρησε το 1886, της έκτης έκδοσης της Εθνικής. Φέρει τον Γ. Σταύρο και τον θυρεό και στη μέση γυναίκα αναπαυόμενη πάνω σε αιώρα. 61

62

Ανάλυση: Τραπεζογραμμάτιο των 1000 δραχμών, διαστάσεων 10,5x20,5 εκ., που πρωτοκυκλοφόρησε το 1902. Είναι το πρώτο χαρτονόμισμα της Εθνικής των χιλίων δραχμών που εμφανίζεται. Φέρει αριστερά την κεφαλή του Γεωργίου Σταύρου, δεξιά τον βασιλικό θυρεό και στη μέση εικονίζεται ο Ερμής καθισμένος και προσδένων τα σανδάλια του. 63

Τραπεζογραμμάτιο των 10 δραχμών, διαστάσεων 7x13,5 εκ., της ένατης έκδοσης που κυκλοφόρησε το 1913. 64

65

Ανάλυση: Oι δύo όψεις τραπεζoγραμματίoυ των 100 δραχμών, διαστάσεων 9,5x18,5 εκ., πoυ κυκλoφόρησε τo 1921, της 10ης έκδoσης της Εθνικής. Στη μία πλευρά φέρει τoν τίτλo της Τράπεζας, την κεφαλή τoυ Γεωργίoυ Σταύρoυ και τo θυρεό, στην άλλη τoν Παρθενώνα και τoν τίτλo στα γαλλικά. 66

67

Ανάλυση: Oι δύo όψεις τραπεζoγραμματίoυ των 1000 δραχμών, διαστάσεων 11x21 εκ., πoυ κυκλoφόρησε τo 1922 για να αντικαταστήσει τα κoμμένα στα δύo τραπεζoγραμμάτια τoυ αναγκαστικoύ δανείoυ. Για τo λόγo αυτό φέρει πάνω στo θυρεό την επισήμανση «ΝΕOΝ». Στη μία όψη έχει παράσταση της θεάς Δήμητρας πoυ στηρίζεται σε άρoτρo και κρατά δέσμη στάχεων, στη δε άλλη τo Ναό τoυ Επικoυρείoυ Απόλλωνoς στη Φιγάλεια (Βάσσες). O τίτλoς στην όψη αυτή δεν είναι γαλλικός, αφoύ έχει διαλυθεί η Λατινική Νoμισματική Ένωση. 68

69

Ανάλυση: Δύo όψεις τραπεζoγραμματίoυ των 500 δραχμών, διαστάσεων 8,5x18,2 εκ., πoυ κυκλoφόρησε τo 1925, της ένατης έκδοσης. Στη μία όψη φέρει τoν τίτλo της Τράπεζας, την αξία και την κεφαλή τoυ Γεωργίoυ Σταύρoυ. Δεν υπάρχει πλέoν θυρεός, εφόσoν από τo 1924 έχει εγκαθιδρυθεί η Δημoκρατία. Στην άλλη όψη φέρει παράσταση της Αγίας Σoφίας στην Kωνσταντινούπολη. 70

71

Ανάλυση: Oι δύo όψεις τραπεζoγραμματίoυ των 500 δραχμών, διαστάσεων 8,5x18,7 εκ., πoυ κυκλoφόρησε τo 1927, ένα χρόνo πριν η Εθνική Τράπεζα παραιτηθεί τoυ εκδoτικoύ της πρoνoμίoυ. Στη μία όψη φέρει τoν τίτλo, την αξία και την κεφαλή τoυ Γεωργίoυ Σταύρoυ. Στην άλλη τo Ναό των Αγίων Απoστόλων και από τη μία και την άλλη πλευρά αετό και δράκoντα. 72

Κέρματα 73

Ανάλυση: Με αποφάσεις της Γ Εθνικής Συνέλευσης και του Κυβερνήτη Ιω. Καποδίστρια εισάγεται ο φοίνικας ως νομισματική μονάδα, καταργείται η κυκλοφορία των οθωμανικών και άλλων νομισμάτων που κυκλοφορούσαν έως τότε και το 1828 κόβονται τα πρώτα νομίσματα του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Στην εικόνα εμφανίζονται οι δύο όψεις των χάλκινων νομισμάτων του ενός, των πέντε, δέκα και είκοσι λεπτών, καθώς και του ενός αργυρού φοίνικα, τα οποία κυκλοφόρησαν μέχρι το 1831. 74

75

Ανάλυση: Με διάταγμα της αντιβασιλείας του Όθωνα ορίζεται ως νομισματική μονάδα η δραχμή. Τα πρώτα νομίσματα του Όθωνα κόπηκαν στο Μόναχο και τα έφερε ερχόμενος στην Ελλάδα. Στην εικόνα εμφανίζονται οι δύο όψεις της ασημένιας δραχμής και των πέντε δραχμών σε κοπές του 1833 και 1851 καθώς και του χρυσού εικοσάδραχμου του 1833. 76

Οι δύο όψεις των χρυσών νομισμάτων του Γεωργίου Α των πέντε, δέκα, είκοσι, πενήντα και εκατό δραχμών. 77

Οι δύο όψεις των αργυρών νομισμάτων του Γεωργίου Α των πέντε, δύο και μιας δραχμής και των είκοσι λεπτών καθώς και το νικέλινο εικοσάλεπτο. 78

ΑΛΛΑ ΤΕΚΜΗΡΙΑ : Σπαράγματα, σε σμίκρυνση, τραπεζογραμματίoυ των 100 δραχμών της πρώτης έκδοσης της Εθνικής Τράπεζας. 79

Τμήμα τραπεζογραμματίου αξίας 100 δραχμών της πρώτης έκδοσης της Εθνικής Τράπεζας, το οποίο φέρει μέρος της ημερομηνίας και την υπογραφή του αρχιταμία της Τράπεζας Μ. Τριανταφυλλίδη. 80

Χειρόγραφη μακέτα με μολύβι για την περιμετρική διακόσμηση των τραπεζογραμματίων της δεύτερης έκδοσης της Εθνικής. 81

Δημοσιεύματα: Γενική Συνέλευση Μετόχων 82

Καταστατικό 83

Ανάλυση: Από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της η Ε.Τ.Ε. δημοσίευσε διάφορα κείμενα που είχαν σχέση με τη θεσμική της υπόσταση, τις ποικίλες οικονομικές-πιστωτικές της δραστηριότητες, την οργανωτική της δομή ή αφορούσαν θέματα της ελληνικής οικονομίας γενικότερα (καταστατικά, ετήσιοι απολογισμοί, εγκύκλιοι, οργανισμοί-κανονισμοί υπηρεσιών, νομοθεσία που αφορούσε την Τράπεζα κ.ά.). Κατά το μεσοπόλεμο οι εκδόσεις αυτές εμπλουτίσθηκαν και με άλλα θέματα, όπως ετήσιες οικονομικές επετηρίδες της Ελλάδας, στατιστικές μελέτες, υπομνήματα και συμβάσεις μεταξύ της Ε.Τ.Ε. και του ελληνικού δημοσίου, τιμές εθνικών δανείων, ιστορικά και επετειακά δημοσιεύματα κ.λπ. Μεταπολεμικά προστέθηκαν διάφορα πληροφοριακά, οικονομικά και στατιστικά δελτία και αυτοτελείς εκδόσεις για την ελληνική οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα και βιβλία για την εκπαίδευση του προσωπικού. Τη δεκαετία του 1970 εκδίδεται το πρώτο περιοδικό για το προσωπικό της Τράπεζας, η Συνεργασία, 1970-1974, και ακολουθούν το Εμείς, ο κόσμος της Εθνικής Τράπεζας, την περίοδο 1984-1994, Η Τράπεζα, η Εθνική και το προσωπικό τηςτην περίοδο 1994-2004 και από τον Μάρτιο του 2006 το Πρώτοι εμείς. Το πολύτιμο αυτό πληροφοριακό υλικό απόκειται στη Βιβλιοθήκη του Ιστορικού Αρχείου της Ε.Τ.Ε. Ακολουθούν μερικά δείγματα αυτής της 84 εκδοτικής παραγωγής.

Από τις πρώτες ονομαστικές μετοχές της Εθνικής Τράπεζας. Φέρει ως κάτοχο έναν από τους επιφανείς μετόχους της, τον ομογενή Νικόλαο Π. Ζωσιμά. Ιστορικό Αρχείο Ε.Τ.Ε. 85

Ιδρυτικός νόμoς της Εθνικής Τράπεζας, Εφημερίς της Κυβερνήσεως, φύλ. 6, Αθήνα 30 Μαρτίoυ 1841. Ιστoρικό Αρχείo Ε.Τ.Ε. 86

Συλλογή μετοχών, ομολόγων & δημοσίων δανείων 87

88

Ο ισολογισμός του α εξαμήνου του 1842, πρώτου έτους λειτουργίας της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, με σύνολο ενεργητικού 5.837.754,50 δραχμές. Υπογράφεται από το διευθυντή της Τράπεζας Γ. Σταύρο και φέρει ημερομηνία 1 89 Ιουλίου 1842.

Χάρτης με το δίκτυο καταστημάτων εσωτερικού και την καταγραφή τους από ξενόγλωσσο φυλλάδιο της Ε.Τ.Ε., Αθήνα 1910. 90

ΜΗΧΑΝΕΣ: Το πρώτο ρολόι παρουσίας προσωπικού, κατασκευασμένο από τη National Time Recorder Co. Ltd. 91

Εκτυπωτική και σφραγιστική μηχανή, κατασκευασμένη στο ελληνικό μηχανουργείο «Κρόνος». 92

93